yliS
Vroctaw
URZĄD STATYSTYCZNY we Wrocławiu
INFORMACJE i OPRACOWANIA STATYSTYCZNE
S\2QQ?}
NARODOWY SPIS .POWSZECHNY/
OCHRONA ŚRODOWISKA I LEŚNICTWO
W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM W LATACH 1999-2ÜC0
v T ) ' /
A. NR INW
Wrocław listopad 2001
OBJAŚNIENIA ZNAKÓW UMOWNYCH
Kreska (-)
Zero: (0)
(
0
,0
) Kropka (.)Znak x
„W tym”
zjawisko nie wystąpiło.
zjawisko istniało w wielkości mniejszej od 0,5.
zjawisko istniało w wielkości mniejszej od 0,05.
zupełny brak informacji albo brak informacji wiarygodnych, wypełnienie pozycji jest niemożliwe lub niecelowe,
oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy
WAŻNIEJSZE SKRÓTY
zł - złoty dam3 - dekametr sześcienny
tys. - tysiąc hm3 - hektometr sześcienny
min - milion 1 - litr
mg - miligram s - sekunda
Mg - mikrogram h - godzina
kg - kilogram r. - rok
dt - decytona dB - decybel
t - tona szt - sztuka
m - metr Bq - bekerel
m2 - metr kwadratowy nGy - nanogrey
km - kilometr kW-h - kilowatogodzina km2 - kilometr kwadratowy UR - użytki rolne
ha - hektar cd. - ciąg dalszy
m3 - metr sześcienny dok. - dokończenie
Przy publikowaniu danych z publikacji prosimy o podanie źródła
URZĄD STATYSTYCZNY we Wrocławiu
INFORMACJE I OPRACOWANIA STATYSTYCZNE
OCHRONA ŚRODOWISKA I LEŚNICTWO
W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM W LATACH 1999 - 2000
ISBN 83-88634-16-X
IF7/ r f
Zr
7CZNY v> e WrocławiuINFORM ATORIUM
Wrocław listopad 2001
ZESPÓŁ REDAKCYJNY
URZĘDU STATYSTYCZNEGO WE WROCŁAWIU
Przewodniczący Bożena Kodeniec
Członkowie
Sławomir Banaszak, Maria Czekaj, Krystyna Kalichowicz, Elżbieta Małecka, Wiesława Mazur, Alina Mieszczakowska, Marek Obrębalski, Helena Polak, Andrzej Żurakowski
Sekretarz Halina Urbanek
Opracowanie
Eliza Kawecka, Alicja Maciaczyk, Janina Obszama, Maria Stanek
Skład komputerowy i grafika
Anna Litewka, Leszek Łukaszewicz, Wojciech Szpakowski
Druk: Urząd Statystyczny we Wrocławiu - Wydział Poligrafii, 59-220 Legnica, ul. Jaworzyńska 65
Szanowni Państwo
Przekazuję do rąk Państwa publikację „Ochrona środowiska i leśnictwo w województwie dolnośląskim w latach 1999-2000” - pierwsze wydane przez tutejszy Urząd opracowanie o tematyce ekologicznej w nowym podziale terytorialnym kraju.
W I części publikacji prezentuje się informacje dotyczące środowiska naturalnego człowieka, tj. wykorzystania oraz ochrony powierzchni ziemi i gleby, zanieczyszczeń i ochrony wód i powietrza, ochrony obszarów i obiektów prawnie chronionych, istniejących zagrożeń w ochronie gleb, wód i powietrza itp., natomiast część II zawiera dane o stanie zasobów leśnych, zagrożeniach i ochronie środowiska leśnego.
Każda część poprzedzona jest uwagami ogólnymi, które określają m.in. źródło prezentowanych danych, a poszczególne działy uwagami metodycznymi, wyjaśniającymi podstawowe pojęcia i definicje dotyczące danego zagadnienia.
W tablicach przeglądowych znajdą Państwo dane o województwie dolnośląskim na tle kraju i innych województw oraz ważniejsze dane według powiatów, a w poszczególnych działach w układzie powiatów i gmin lub miast i wsi.
Wyrażam serdeczne podziękowania wszystkim osobom i instytucjom, które przekazując dane przyczyniły się do wzbogacenia zakresu prezentowanych informacji, a tym samym pogłębienia wiedzy z zakresu ochrony środowiska i leśnictwa.
DYREKTOR
Urzędu Statystyd^egj^we Wrocławiu Bożena Kodeniec
Wrocław, listopad 2001 r.
SPIS TREŚCI
Str.
Przedmowa... 3 Spis wykresów... 8 OCHRONA ŚRODOWISKA
Uwagi ogólne... 10 Ważniejsze dane o ochronie środowiska:
I. Stan, zagrożenie i ochrona środowiska w województwie dolnośląskim na tle kraju
i województw w 2000 r... 11-18 II. Ważniejsze dane o ochronie środowiska według powiatów w 2000 r... 19-22 Dział I. Warunki naturalne... 23-27 Dział II. Wykorzystanie i ochrona powierzchni ziemi i gleby... 28-41 Dział III. Zasoby, wykorzystanie, zanieczyszczenie i ochrona wód... 42-64 Dział IV. Zanieczyszczenie i ochrona powietrza... 65-79 Dział V. Ochrona przyrody i różnorodności biologicznej... 80-96 Dział VI. Odpady... 97-110 Dział VII. Promieniowanie jonizujące. Hałas... 111-112 Dział VIII. Zagrożenie i ochrona środowiska w uzdrowiskach... 113-116 Dział IX. Ekonomiczne aspekty ochrony środowiska... 117-130 LEŚNICTWO
Uwagi ogólne... 132 Ważniejsze dane o leśnictwie:
I. Leśnictwo w województwie dolnośląskim na tle kraju i województw... 133-139 II. Ważniejsze dane o leśnictwie w województwie dolnośląskim według powiatów
w 2000 r... 140-142 Dział I. Zasoby leśne... 143-158 Dział II. Zagospodarowanie lasów i zadrzewienia... 159-162 Dział III. Gospodarcze wykorzystanie lasów ... 163-165 Dział IV. Zagrożenie i ochrona środowiska leśnego... 166-168 Dział V. Finanse publiczne i nakłady inwestycyjne ... 169-171
SPIS TABLIC
OCHRONA ŚRODOWISKA DZIAŁ I
WARUNKI NATURALNE
Uwagi metodyczne...
Położenie geograficzne...
Powierzchnia i granice...
Układ pionowy powierzchni...
Wyższe szczyty górskie...
Ważniejsze rzeki...
Najdłuższe jaskinie w Regionie Sudeckim...
Ważniejsze przełęcze i kulminacje na drogach...
Temperatury powietrza, opady atmosferyczne, prędkość wiatru, usłonecznienie i zachmurzenie zanotowane na stacjach meteorologicznych...
Tabl.
x 1 2 3 4 5 6 7 8
Str.
23 25 25 25 25 26 26 27
27
Spis treści 5
DZIAŁ II
WYKORZYSTANIE I OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI I GLEBY
Uwagi metodyczne...
Powierzchnia geodezyjna według kierunków wykorzystania...
Grunty rolne i leśne wyłączone z produkcji rolniczej i leśnej...
Grunty zdewastowane i zdegradowane wymagające rekultywacji oraz zrekultywowane i zagospodarowane...
Grunty zdewastowane i zdegradowane wymagające rekultywacji w 2000 r...
Zagrożenie erozją gleb użytkowanych rolniczo...
Pożary upraw rolnych, łąk, rżysk i nieużytków...
Powierzchnia zmeliorowanych gruntów ornych, łąk i pastwisk...
Zużycie nawozów sztucznych i wapniowych...
Zawartość metali ciężkich w powierzchniowej (0-20 cm) warstwie gleb użytków rolnych...
Struktura powierzchni użytków rolnych według kwasowości gleb...
Struktura powierzchni użytków rolnych według potrzeb wapnowania gleb...
Struktura powierzchni użytków rolnych według zawartości przyswajalnego fosforu, potasu i magnezu...
Zawartość metali ciężkich w warstwie ornej gleb...
Tabl. Str.
X 29
1/9/ 31
2/10/ 31
3/11/ 32
4/12/ 32
5/13/ 32
6/14/ 33
7/15/ 33
8/16/ 33
9/17/ 33
10/18/ 34
11/19/ 35
12/20/ 36
13/21/ 37
DZIAŁ III
ZASOBY, WYKORZYSTANIE, ZANIECZYSZCZENIE I OCHRONA WÓD
Uwagi metodyczne...
Zasoby wód powierzchniowych w 2000 r...
Zasoby wód leczniczych udokumentowane geologicznie w 2000 r...
Pobór wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności...
Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności...
Sieć wodociągowa i sieć kanalizacyjna...
Wody z odwadniania zakładów górniczych i wody zasolone oraz ich wykorzystanie w 2000 r... . Pobór i zużycie wody w przemyśle...
Gospodarowanie wodą w zakładach według sekcji w 2000 r... . Gospodarowanie wodą w zakładach według powiatów i gmin...
Zanieczyszczenie i ochrona wód w zakładach według powiatów...
Ocena sanitarna wody pobieranej przez ludność...
Nawadniane grunty rolne i leśne oraz napełniane stawy rybne...
Nawadniane użytki rolne i grunty leśne według sposobu nawadniania...
Ścieki przemysłowe i komunalne odprowadzone do wód powierzchniowych lub do ziemi...
Ścieki przemysłowe i komunalne wymagające oczyszczania odprowadzone do wód powierzchniowych lub do ziemi według miast i wsi...
Ścieki komunalne odprowadzone siecią kanalizacyjną...
Ścieki komunalne odprowadzone siecią kanalizacyjną według powiatów...
Ludność obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków według powiatów...
Oczyszczalnie ścieków komunalnych...
Oczyszczalnie ścieków komunalnych według powiatów...
Oczyszczalnie ścieków przemysłowych...
Ścieki przemysłowe oczyszczane i nie oczyszczane...
Ścieki przemysłowe oczyszczane i nie oczyszczane według sekcji w 2000 r...
DZIAŁ IV
ZANIECZYSZCZENIE I OCHRONA POWIETRZA
Uwagi metodyczne...
Emisja zanieczyszczeń powietrza...
Zanieczyszczenia zatrzymane i zneutralizowane w urządzeniach oczyszczających...
Zanieczyszczenia zatrzymane i zneutralizowane w urządzeniach oczyszczających według powiatów w 2000 r...
X 43
1/22/ 45
2/23/ 45
3/24/ 45
4/25/ 46
5/26/ 46
6/27/ 46
7/28/ 47
8/29/ 47
9/30/ 48
10/31/ 52
11/32/ 54
12/33/ 54
13/34/ 54
14/35/ 55
15/36/ 55
16/37/ 59
17/38/ 60
18/39/ 61
19/40/ 62
20/41/ 62
21/42/ 63
22/43/ 64
23/44/ 64
X 65
1/45/ 67
2/46/ 67
3/47/ 68
6 Spis treści
Urządzenia do redukcji zanieczyszczeń powietrza w zakładach szczególnie uciążliwych....
Zanieczyszczenia pyłowe i ochrona powietrza według powiatów i gmin w 2000 r...
Zanieczyszczenia gazowe i ochrona powietrza według powiatów i gmin w 2000 r...
Emisja zanieczyszczeń powietrza według rodzajów substancji...
Emisja i redukcja przemysłowych zanieczyszczeń powietrza według sekcji w 2000 r...
Średnie stężenia kwartalne dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i pyłu zawieszonego w 2000 r...
Średnie stężenia kwartalne tlenku węgla i ozonu w 2000 r...
Tabl. Str.
4/48/ 68
5/49/ 69
6/50/ 73
7/51/ 77
8/52/ 78
9/53/ 79
10/54/ 79
DZIAŁ V
OCHRONA PRZYRODY I RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ
Uwagi metodyczne... ...
Obszary i obiekty prawnie chronione...
Obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody i krajobrazu według powiatów i gmin w 2000 r... ...
Parki narodowe...
Rezerwaty przyrody...
Obszary chronionego krajobrazu...
Nowe formy ochrony przyrody...
Pomniki przyrody...
Parki i ogrody historyczne...
Ważniejsze zwierzęta chronione...
Zieleń miejska osiedlowa i ogólnie dostępna według miast...
DZIAŁ VI ODPADY
X 81
1/55/ 83
2/56/ 83
3/57/ 88
4/58/ 89
5/59/ 89
6/60/ 89
7/61/ 90
8/62/ 90
9/63/ 90
10/64/ 91
Uwagi metodyczne...
Ważniejsze dane o odpadach...
Odpady wytworzone i nagromadzone według rodzajów w 2000 r...
Odpady według powiatów i gmin w 2000 r...
Odpady według sekcji w 2000 r... ...
Odpady niebezpieczne wytworzone...
Odpady komunalne wywiezione...
Wysypiska odpadów komunalnych i powierzchnia oczyszczonych ulic i placów w 2000 r.
Czynne wysypiska komunalne i powierzchnia oczyszczonych ulic i placów według powiatów i gmin...
DZIAŁ VII
PROMIENIOWANIE JONIZUJĄCE. HAŁAS
Uwagi metodyczne...
Moc dawki promieniowania gamma...
Stężenie radionuklidów w glebie...
Hałas przemysłowy...
DZIAŁ VIII
ZAGROŻENIE I OCHRONA ŚRODOWISKA W UZDROWISKACH
Uwagi metodyczne...
Kierunki leczenia w zakresie lecznictwa dorosłych...
Kierunki leczenia w zakresie lecznictwa dziecięcego...
Ścieki przemysłowe i komunalne wymagające oczyszczania odprowadzone do wód powierzchniowych lub ziemi...
Miejscowości uzdrowiskowe o dużej skali zagrożenia środowiska emisją zanieczyszczeń z zakładów szczególnie uciążliwych...
Imisja dwutlenku siarki i tlenków azotu w niektórych miejscowościach uzdrowiskowych oparta na pomiarach średniodobowych...
Odpady komunalne w miejscowościach uzdrowiskowych...
X 97
1/65/ 99
2/66/ 99
3/67/ 100 4/68/ 103 5/69/ 104 6/70/ 104 7/71/ 104 8/72/ 105
X 111
1/73/ 112 2/74/ 112 3/75/ 112
X 113
1/76/ 114 2/77/ 114 3/78/ 114 4/79/ 115 5/80/ 116 6/81/ 116
Spis treści 7
DZIAŁ IX
EKONOMICZNE ASPEKTY OCHRONY ŚRODOWISKA
Uwagi metodyczne...
Nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska i gospodarkę wodną...
Nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska według kierunków inwestowania i powiatów....
Nakłady inwestycyjne na gospodarkę wodną według kierunków inwestowania i powiatów...
Nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska według sekcji w 2000 r...
Nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska i gospodarkę wodną na wsi według inwestorów Efekty rzeczowe uzyskane w wyniku przekazania do użytku inwestycji ochrony środowiska....
Efekty rzeczowe uzyskane w wyniku przekazania do użytku inwestycji gospodarki wodnej Realizacja inwestycji ochrony środowiska i gospodarki wodnej na wsi...
Stan wyposażenia wsi w niektóre urządzenia i obiekty ochrony środowiska
i gospodarki wodnej ...
Wpływy na fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej z tytułu opłat i kar...
Bilans środków funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej znajdujących się w dyspozycji Urzędu Marszałkowskiego...
Wykorzystanie środków wojewódzkich funduszy ochrony środowiska
i gospodarki wodnej...
Powiatowe fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej...
Gminne fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej...
Gromadzenie środków pieniężnych funduszu ochrony gruntów rolnych...
Prace i przedsięwzięcia zrealizowane w oparciu o środki funduszu ochrony gruntów rolnych...
Straty i ważniejsze szkody powodziowe...
Tabl. Str.
X 117
1/82/ 120 2/83/ 120 3/84/ 121 4/85/ 122 5/86/ 123 6/87/ 123 7/88/ 124 8/89/ 124 9/90/ 125 10/91/ 126 11/92/ 126 12/93/ 127 13/94/ 127 14/95/ 127 15/96/ 128 16/97/ 128 17/98/ 129 LEŚNICTWO
DZIAŁ I
ZASOBY LEŚNE
Uwagi metodyczne...
Powierzchnia gruntów leśnych...
Powierzchnia gruntów leśnych i przeznaczonych do zalesienia...
Powierzchnia lasów w zarządzie Lasów Państwowych oraz prywatnych i gminnych według wieku i składu gatunkowego drzewostanów...
Powierzchnia lasów w zarządzie Lasów Państwowych oraz prywatnych i gminnych według typów siedliskowych lasu...
Powierzchnia lasów prywatnych i gminnych według powiatów w 1999 r...
Lasy prywatne według powiatów w 2000 r...
Lasy stanowiące własność gmin według powiatów w 2000 r...
Zasoby drzewne na pniu według wieku i składu gatunkowego drzewostanów...
Zasoby drzewne na pniu w lasach prywatnych i gminnych według powiatów w 1999 r...
Koła i członkowie Polskiego Związku Łowieckiego oraz obwody łowieckie...
Ważniejsze zwierzęta łowne...
DZIAŁ II
ZAGOSPODAROWANIE LASÓW I ZADRZEWIENIA
Uwagi metodyczne... ...
Odnowienia, zalesienia i inne prace hodowlane...
Odnowienia i zalesienia...
Hodowla w lasach prywatnych według powiatów...
Zadrzewienia i pozyskanie drewna (grubizny) z zadrzewień...
X 143
1 145
2 145
3 145
4 146
5 147
6 150
7 152
8 153
9 154
10 157
11 157
X 159
1/12/ 161 2/13/ 161 3/14/ 162 4/15/ 162
8 Spis treści
DZIAŁ III
GOSPODARCZE WYKORZYSTANIE LASÓW
Uwagi metodyczne...
Pozyskanie drewna (grubizny)...
Pozyskanie drewna (grubizny) w lasach prywatnych według powiatów...
Pozyskanie drewna według form własności i sortymentów...
Odstrzał zwierząt łownych...
DZIAŁ IV
ZAGROŻENIE I OCHRONA ŚRODOWISKA LEŚNEGO
Uwagi metodyczne...
Drzewostany uszkodzone oddziaływaniem gazów i pyłów według stref uszkodzeń...
Powierzchnia lasów ochronnych w zarządzie Lasów Państwowych...
Zwalczanie szkodników lasu według Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych...
Szkodnictwo leśne w lasach pod zarządem Lasów Państwowych...
Pożary lasów...
Pożary lasów według przyczyn powstania...
DZIAŁY
FINANSE PUBLICZNE I NAKŁADY INWESTYCYJNE
Uwagi metodyczne...
Dochody budżetów gmin z tytułu podatku leśnego...
Wydatki z budżetu wojewodów na leśnictwo...
Wydatki z budżetu wojewodów na gospodarkę leśną w lasach nie stanowiących własności Skarbu Państwa...
Nakłady inwestycyjne w leśnictwie...
Nakłady inwestycyjne w leśnictwie według kierunków inwestowania...
Tabl. Str.
X 163
1/16/ 164 2/17/ 164 3/18/ 165 4/19/ 165
X 166
1/20/ 167 2/21/ 167 3/22/ 168 4/23/ 168 5/24/ 168 6/25/ 168
X 169
1/26/ 170 2/277 170 3/28/ 170 4/29/ 170 5/30/ 171 _____ Str.
SPIS WYKRESÓW
Gospodarowanie gminnymi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej według
województw w 2000 r... 18
Gospodarowanie powiatowymi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej według województw w 2000 r... 18
Położenie geograficzne województwa dolnośląskiego... 24
Struktura wykorzystania powierzchni geodezyjnej województwa... 28
Struktura powierzchni użytków rolnych w 2000 r... 28
Zużycie nawozów na 1 ha użytków rolnych... 28
Struktura poboru i zużycia wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności... 42
Struktura ścieków przemysłowych i komunalnych wymagających oczyszczania... 42
Struktura ludności obsługiwanej przez oczyszczalnie według rodzajów... 42
Struktura emitowanych zanieczyszczeń powietrza w 2000 r... 66
Struktura przemysłowych zanieczyszczeń powietrza według sekcji w 2000 r... 66
Struktura powierzchni obszarów prawnie chronionych w 2000 r... 80
Struktura powierzchni rezerwatów przyrody... 80
Struktura obszarów chronionego krajobrazu w 2000 r... 80
Struktura odpadów wytworzonych... 110
Struktura odpadów wytworzonych w 2000 r. według sekcji... 110
Struktura nakładów inwestycyjnych... 130
Struktura nakładów inwestycyjnych według kierunków inwestowania w 2000 r... 130
Powierzchnia lasów według powiatów na 1 mieszkańca w 2000 r... 140
Struktura powierzchni lasów według form własności w 2000 r... 158
Struktura powierzchni lasów według wieku drzewostanów... 158
Struktura powierzchni według składu gatunkowego lasów... 158
Lesistość województwa dolnośląskiego według powiatów w 2000 r... 172
Ochrona
środowiska
OCHRONA ŚRODOWISKA
UWAGI OGÓLNE
Informacje zawarte w publikacji dotyczą m.in. stanu, zagrożenia i ochrony środowiska oraz gospodarki wodnej w latach 1999-2000. Prezentowane dane odpowiadają aktualnemu stanowi w tej dziedzinie, wynikającemu z ustaw: o ochronie i kształtowaniu środowiska z dnia 31 stycznia 1980 r. (Dz. U. Nr 3, poz. 6), o Inspekcji Ochrony Środowiska z dnia 20 lipca 1991 r. (Dz. U. Nr 77, poz. 335), o ochronie przyrody z dnia 16 października 1991 r. (Dz. U. Nr 114, poz. 492 z późniejszymi zmianami), prawo wodne z dnia 24 października 1974 r. (Dz. U. Nr 38, poz. 230), o ochronie gruntów rolnych i leśnych z dnia 3 lutego 1995 r.
(Dz. U. Nr 16, poz. 78), o odpadach z dnia 27 czerwca 1997 r. (Dz. U. Nr 96, poz. 592), o zmianie ustawy 0 odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw z dnia 3 marca 2000 r. (Dz. U. Nr 22, poz. 272), z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 1999 r. w sprawie opłat za szczególne korzystanie z wód 1 urządzeń wodnych (Dz. U. Nr 110, poz. 1262).
Źródłem przedstawionych danych jest głównie roczna sprawozdawczość GUS. Materiał uzupełniający stanowią dane ze sprawozdawczości Ministerstw: Środowiska, Zdrowia, Rolnictwa i Rozwoju Wsi; Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii oraz z takich źródeł jak: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, Stacja Chemiczno-Rolnicza Oddział we Wrocławiu, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa itp.
Zastosowano prezentację danych dla województwa, powiatów i gmin, a w niektórych wypadkach według miast i wsi.
Dane w układzie według powiatów i gmin podano zgodnie z podziałem terytorialnym określonym w ustawie z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz. U. Nr 96, poz. 603).
Dla niektórych tematów uwzględniono agregację danych według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) wprowadzonej jako obowiązujący standard w statystyce od 1 stycznia 1998 r.
rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 października 1997 r. (w miejsce stosowanej dotychczas Europejskiej Klasyfikacji Działalności) oraz Polskiej Klasyfikacji Statystycznej Dotyczącej Działalności i Urządzeń Związanych z Ochroną Środowiska.
Niektóre zagadnienia przedstawiono według specyficznych klasyfikacji, np. według klasyfikacji Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej, uzdrowisk, obiektów i obszarów chronionych.
W publikacji przyjęto następujące zasady retrospekcji prezentowanych danych:
dla tematów ujętych w tablicy dotyczącej ważniejszych danych o województwie dolnośląskim na tle kraju i innych województw dane dotyczą 2000 roku,
dla tematów w tablicy dotyczącej ważniejszych danych o województwie dolnośląskim według powiatów dane dotyczą 2000 roku ,
dla tematów szczegółowych: w grupowaniach według powiatów i gmin lub miast i wsi dane w zasadzie dotyczą 2000 roku, a dla województwa ogółem lat 1999-2000,
dla tematów jednorazowych lub cyklicznych, względnie opartych na wynikach badań dane dotyczą dat ich realizacji.
Objaśnienia podstawowych pojęć i wskaźników statystycznych podano w ramach poszczególnych działów w uwagach metodycznych.
Informacje pochodzące ze źródeł spoza Głównego Urzędu Statystycznego opatrzono odpowiednimi notami.
W publikacji zastosowano skróty nazw niektórych poziomów klasyfikacyjnych:
skrót pełna nazwa
(PKD) POLSKA KLASYFIKACJA DZIAŁALNOŚCI sekcje
Handel i naprawy Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów
mechanicznych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego
Obsługa nieruchomości i firm; nauka Obsługa nieruchomości, wynajem, nauka i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej Ze wzglądu na zaokrąglenie liczb będących składnikami tabel, sumy tych składników mogą się nieznacznie różnić od wielkości „ogółem”.
I STAN, ZAGROŻENIE I OCHRONA ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM NA TLE KRAJU I WOJEWÓDZTW W 2000 R.
TABL. 1/1. POWIERZCHNIA GEODEZYJNA" WEDŁUG KIERUNKÓW WYKORZYSTANIA
WOJEWÓDZTWA Ogółem Użytki rolne
Użytki leśne i grunty zadrzewione
oraz zakrzewione
Wody w ha
POLSKA... 31268502 18523732 9130719 833992
Dolnośląskie... 1994776 1162232 585408 37953
Kujawsko-pomorskie... 1796972 1158073 408940 57815
Lubelskie ... 2511448 1726543 574157 37932
Lubuskie... 1398444 551705 682347 34385
Łódzkie ... 1821911 1270684 377656 23212
Małopolskie... 1514410 897021 454337 25719
Mazowieckie... 3557909 2401684 801168 61456
Opolskie... 941247 587194 255179 19530
Podkarpackie ... 1792628 946375 685087 28006
Podlaskie... 2017958 1205132 600732 37395
Pomorskie... 1829288 907073 665178 83639
Śląskie ... 1229404 638617 396215 27450
Świętokrzyskie... 1169105 742609 327259 14195
Warmińsko-mazurskie... 2420295 1309168 741512 151440
Wielkopolskie... 2982559 1900615 767977 63601
Zachodniopomorskie... 2290148 1119007 807567 130264
(dok.)
WOJEWÓDZTWA
Grunty zabudowane i zurbanizowane
Użytki
ekologiczne Tereny różne Nieużytki razem
w tym mieszkanio
we
tereny komunika
cyjne w ha
POLSKA... 2056718 737646 955429 11788 211792 499761
Dolnośląskie... 165480 47747 74068 1934 29720 12049
Kujawsko-pomorskie... 109033 37422 55862 3193 15864 44054
Lubelskie ... 141561 62384 66238 1415 6941 22899
Lubuskie ... 91298 23027 54192 659 18304 19746
Łódzkie... 125218 52739 52465 219 8175 16747
Małopolskie... 116474 50803 45779 5 11986 8868
Mazowieckie... 240103 103651 102628 372 16393 36733
Opolskie... 69676 22205 31465 45 5830 3793
Podkarpackie ... 116117 49527 49075 26 10167 6850
Podlaskie... 106194 36139 57716 57 6263 62185
Pomorskie... 116689 36403 55380 406 11603 44700
Śląskie ... 142098 52323 50039 191 9056 15777
Świętokrzyskie... 73533 30995 31260 273 1762 9474
W armińsko-mazurskie... 122826 39507 68722 1733 17049 76567
Wielkopolskie... 192036 64000 91514 542 18756 39032
Zachodniopomorskie... 128382 28774 69026 718 23923 80287
“ Stan w dniu 112001 r.
Źródło: dane Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii.
12 Ważniejsze dane o ochronie środowiska
TABL. 1/2. GRUNTY ROLNE I LEŚNE WYŁĄCZONE NA CELE NIEROLNICZE I NIELEŚNE
WOJEWÓDZTWA Ogółem
Kierunki wyłączenia tereny
użytki kopalne
zbiorniki
wodne inne
komunika
cyjne osiedlowe przemy
słowe w ha
POLSKA... 2894 615 1121 375 304 40 439
Dolnośląskie... 206 34 70 34 44 5 19
Kujawsko-pomorskie... 179 138 15 11 2 - 13
Lubelskie ... 104 5 64 5 5 - 25
Lubuskie ... 118 104 6 4 2 - 2
Łódzkie... 170 20 73 44 5 - 28
Małopolskie... 203 8 119 33 13 - 30
Mazowieckie... 382 40 180 38 58 12 54
Opolskie... 64 5 6 1 15 - 37
Podkarpackie ... 118 2 70 6 19 - 21
Podlaskie... 58 21 7 - 28 - 2
Pomorskie... 158 31 54 36 11 16 10
Śląskie ... 644 106 315 73 19 3 128
Świętokrzyskie... 168 11 64 67 16 - 10
Warmińsko-mazurskie... 49 16 6 1 4 4 18
Wielkopolskie... 212 62 48 20 49 - 33
Zachodniopomorskie... 61 12 24 2 14 - 9
Źródło: dane o wyłączonych gruntach rolnych - Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, a w zakresie gruntów leśnych - Ministerstwa Środowiska.
TABL. 1/3. GRUNTY ZDEWASTOWANE I ZDEGRADOWANE WYMAGAJĄCE REKULTYWACJI ORAZ ZREKULTYWOWANE I ZAGOSPODAROWANE
WOJEWÓDZTWA
Grunty wymagające rekultywacji" Grunty*
ogółem zdewastowane zdegradowane zrekultywowane zagospodarowa
ne w ha
POLSKA... 71473 65333 6140 2235 1222
Dolnośląskie... 8532 6392 2140 239 51
Kujawsko-pomorskie... 4483 4468 15 53 15
Lubelskie ... 3812 3601 211 62 23
Lubuskie ... 1376 905 471 80 11
Łódzkie... 4544 4252 292 66 24
Małopolskie... 3181 3079 102 533 462
Mazowieckie... 5061 5011 50 132 14
Opolskie... 3657 3342 315 126 11
Podkarpackie ... 3964 3635 329 200 128
Podlaskie... 2845 2688 157 14 13
Pomorskie... 2775 2500 275 33 10
Śląskie ... 5828 4842 986 298 255
Świętokrzyskie... 2964 2904 60 13 -
Warmińsko-mazurskie... 4685 4630 55 169 37
Wielkopolskie... 10603 10516 87 120 102
Zachodniopomorskie... 3163 2568 595 97 66
a Stan w dniu 31 XII. h W ciągu roku.
Źródło: dane Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Ważniejsze dane o ochronie środowiska 13
TABL. 1/4. POBÓR WODY NA POTRZEBY GOSPODARKI NARODOWEJ I LUDNOŚCI
WOJEWÓDZTWA
Ogółem Na cele
w hm3 na 1 km2
wdam3
produkcyjne3
nawodnień w rolnictwie i leśnictwie oraz
uzupełniania stawów rybnych
eksploatacji sieci wodociągowej*
w hm3
POLSKA... 11048,5 35,3 7637,9 1060,6 2350,1
Dolnośląskie... 448,6 22,5 86,8 160,0 201,8
Kujawsko-pomorskie... 258,4 14,4 84,5 43,0 131,0
Lubelskie ... 366,3 14,6 124,9 146,9 94,4
Lubuskie ... 94,8 6,8 15,8 23,6 55,4
Łódzkie... 342,1 18,8 93,1 88,3 160,7
Małopolskie... 799,2 52,8 529,0 90,4 179,8
Mazowieckie... 2393,3 67,3 1967,8 98,8 326,7
Opolskie... 161,9 17,2 52,5 49,8 59,7
Podkarpackie ... 292,2 16,3 168,3 36,9 87,0
Podlaskie... 90,2 4,5 15,2 18,3 56,7
Pomorskie... 270,4 14,8 112,9 29,9 127,6
Śląskie ... 668,8 54,4 175,1 84,9 408,8
Świętokrzyskie... 1118,5 95,7 1020,7 38,5 59,3
Warmińsko-mazurskie... 143,8 5,9 43,9 23,7 76,2
Wielkopolskie... 1896,1 63,6 1587,7 104,9 203,5
Zachodniopomorskie... 1703,8 74,4 1559,6 22,8 121,4
0 Poza rolnictwem i leśnictwem - z ująć własnych. 6 Pobór wody na ujęciach, przed wtłoczeniem do sieci.
TABL. 1/5. ŚCIEKI PRZEMYSŁOWE I KOMUNALNE ODPROWADZONE DO WÓD POWIERZCH- NIOWYCH LUB DO ZIEMI
WOJEWÓDZTWA
Ścieki odprowa
dzone
W tym wymagające oczyszczania
ogółem
oczyszczane nie oczyszczane
razem
w tym
w hm3
odprowadzone chemicz
nie i biolo
gicznie
z pod
wyższo
nym usuwa
niem biogenów
bezpo
średnio z zakła
dów
siecią kanaliza
cyjną
w hm3 w % ścieków wymagających oczyszczania
w % ścieków nie oczyszczanych POLSKA... 9160,7 2501,5 88,0 40,3 18,4 301,3 16,8 83,2 Dolnośląskie... 209,7 187,7 95,8 68,4 10,9 8,0 37,8 62,2
Kujawsko-pomorskie... 143,8 137,6 73,6 40,1 16,9 36,4 23,6 76,4
Lubelskie ... 152,1 81,8 96,9 65,3 16,3 2,5 10,4 89,6
Lubuskie ... 41,8 40,4 88,6 27,5 50,1 4,6 13,6 86,4
Łódzkie... 158,6 157,9 92,9 54,4 12,5 11,3 11,8 88,2
Małopolskie... 771,0 335,8 93,5 17,9 9,3 21,9 16,4 83,6
Mazowieckie... 2165,2 282,0 65,3 56,1 6,8 98,0 2,4 97,6
Opolskie... 75,1 72,0 95,9 27,8 21,8 3,0 49,2 50,8
Podkarpackie ... 215,8 92,0 90,9 42,9 30,4 8,4 30,6 69,4
Podlaskie... 40,8 40,1 98,4 78,2 19,6 0,6 3,8 96,2
Pomorskie... 198,0 158,0 92,6 45,9 40,6 11,7 8,2 91,8
Śląskie ... 445,2 439,4 88,2 24,6 20,4 51,8 39,7 60,3
Świętokrzyskie... 1062,3 60,5 95,0 37,0 26,6 3,0 36,7 63,3
Warmińsko-mazurskie... 83,6 57,7 95,7 47,7 46,5 2,5 13,1 86,9
Wielkopolskie... 1769,3 221,9 96,1 29,0 15,8 8,6 19,2 80,8
Zachodniopomorskie... 1628,3 136,8 78,7 50,5 21,5 29,1 8,3 91,7
14 Ważniejsze dane o ochronie środowiska
TABL. 1/6. EMISJA I REDUKCJA ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA
WOJEWÓDZTWA
Emisja zanieczyszczeń
Zanieczyszczenia zatrzymane w urzą
dzeniach do redukcji w % zanieczyszczeń
wytworzonych pyłowych
gazowych (bez dwu
tlenku węgla)
pyłowych
gazowych (bez dwu
tlenku węgla) ogółem
wtym dwutlen
ku siarki
ogółem
wtym dwutlen
ku siarki
w tys. t na 1 km2 w t pyłowe gazowe
(bez C02)
POLSKA... 180,5 2083,2 1040,2 0,6 6,7 3,3 99,0 43,7
Dolnośląskie... 20,6 111,3 72,6 1,0 5,6 3,6 98,8 87,1
Kujawsko-pomorskie... 14,2 75,2 35,4 0,8 4,2 2,0 97,2 26,7
Lubelskie ... 8,0 40,9 21,8 0,3 1,6 0,9 97,7 41,5
Lubuskie ... 4,8 23,0 6,0 0,3 1,7 0,4 95,9 6,4
Łódzkie... 12,1 327,9 256,3 0,7 18,0 14,1 99,7 38,9
Małopolskie... 16,7 201,5 65,0 U 13,3 4,3 98,3 35,5
Mazowieckie... 13,9 188,3 131,0 0,4 5,3 3,7 98,9 4,5
Opolskie... 7,7 57,5 18,0 0,8 6,1 1,9 99,2 63,4
Podkarpackie ... 4,3 28,1 15,9 0,2 1,6 0,9 98,0 23,2
Podlaskie... 2,0 14,0 6,2 0,1 0,7 0,3 98,1 4,8
Pomorskie... 5,4 48,3 26,7 0,3 2,6 1,5 98,3 39,4
Śląskie ... 38,5 610,6 152,3 3,1 49,7 12,4 99,0 31,3
Świętokrzyskie... 8,8 85,5 48,7 0,8 7,3 4,2 99,4 25,4
Warmińsko-mazurskie... 2,5 15,3 7,4 0,1 0,6 0,3 95,3 14,5
Wielkopolskie... 13,2 176,1 127,7 0,4 5,9 4,3 98,7 7,9
Zachodniopomorskie... 7,7 79,6 49,2 0,3 3,5 2,2 98,8 17,2
TABL. 1/7. ODPADY" WYTWORZONE I NAGROMADZONE
WOJEWÓDZTWA
Odpady wytworzone w ciągu roku
Odpady nagromadzone*
(stan w końcu roku) ogółem
wtym wykorzystane
unieszkodliwione
razem wtym
składowane"
wtys. t
POLSKA... 125484,1 96468,5 25117,7 22346,7 2011034,5
Dolnośląskie... 32363,5 24762,8 6769,2 6712,8 635750,9
Kujawsko-pomorskie... 3096,9 2406,9 371,3 337,4 31653,5
Lubelskie ... 4242,6 3368,8 697,9 671,5 14275,0
Lubuskie... 864,5 749,2 111,3 74,6 2853,0
Łódzkie... 5807,8 4396,1 1266,7 1220,6 37952,7
Małopolskie... 10004,5 6886,0 2055,3 1434,6 176238,9
Mazowieckie... 4383,5 2521,7 1657,8 1570,4 40758,3
Opolskie... 2510,1 2061,5 331,6 312,0 29593,7
Podkarpackie ... 1349,2 1048,3 80,2 55,9 51527,4
Podlaskie... 717,8 531,9 133,5 110,4 2331,0
Pomorskie... 1976,1 1152,3 712,1 651,0 20387,2
Śląskie ... 46844,7 40689,3 5839,9 5752,9 795761,1
Świętokrzyskie... 1913,9 1255,1 480,3 404,5 44413,4
Warmińsko-mazurskie... 459,6 344,6 94,5 20,2 1554,7
Wielkopolskie... 3650,8 2467,8 1085,5 1058,9 50860,9
Zachodniopomorskie... 5298,6 1826,2 3430,6 1959,0 75122,8
" Z wyłączeniem odpadów komunalnych. 6 Na terenach własnych zakładów. c Na terenach własnych zakładów i na terenach obcych.
Ważniejsze dane o ochronie środowiska 15
TABL. 1/8. NAKŁADY INWESTYCYJNE NA OCHRONĘ ŚRODOWISKA (ceny bieżące)
WOJEWÓDZTWA
Ogółem W tym na
w min zł w odset
kach
na 1 miesz
kańca w zł
w % nakładów
inwesty
cyjnych na gospo
darkę narodową
w % produktu krajowe
go brutto3
gospodarkę ściekową i ochronę wód
w tym na oczysz
czanie ścieków
kanalizację odprowadzającą
ścieki wody
opadowe w min zł
POLSKA... 6570,3 100,0 170 4,9 1,4 1302,7 1682,1 220,1
Dolnośląskie... 601,3 9,2 202 5,9 1,5 181,7 141,6 22,8
Kujawsko-pomorskie... 395,1 6,0 188 8,2 1,2 161,0 85,4 10,7
Lubelskie ... 186,5 2,8 84 4,6 0,8 35,9 53,9 4,2
Lubuskie ... 144,4 2,2 141 5,5 1,1 41,9 58,9 4,5
Łódzkie... 331,8 5,0 125 5,0 1,2 85,7 78,3 13,2
Małopolskie... 435,5 6,6 135 4,6 1,2 54,5 170,3 13,6
Mazowieckie... 1285,2 19,6 254 3,1 1,4 94,7 229,6 18,5
Opolskie... 201,7 3,1 186 7,7 2,6 59,9 66,6 7,0
Podkarpackie ... 321,9 4,9 151 8,2 U 46,7 150,9 5,8
Podlaskie... 126,4 1,9 103 5,5 U 28,4 31,0 10,7
Pomorskie... 332,7 5,1 152 4,6 1,4 57,9 108,8 23,8
Śląskie ... 797,5 12,1 164 5,2 2,0 115,3 165,0 34,7
Świętokrzyskie... 162,2 2,5 123 5,9 1,0 28,9 45,7 3,3
Warmińsko-mazurskie.... 91,1 1,4 62 3,4 0,8 25,5 33,2 2,8
Wielkopolskie... 625,5 9,5 186 5,3 1,3 235,6 165,4 29,5
Zachodniopomorskie... 531,4 8,1 307 10,8 1,8 49,3 97,6 15,2
(dok.)
WOJEWÓDZTWA
W tym na ochronę
powietrza atmosferycznego
i klimatu
gospodarkę odpadami
ochronę różno
rodności biolo
gicznej i krajo
brazu
zmniejszenie hałasu i wibracji
ochronę przed promieniowa
niem jonizują
cym w min zł
POLSKA... 2417,8 582,4 4,0 47,3 0,3
Dolnośląskie... 192,4 47,7 0,3 0,5 -
Kujawsko-pomorskie... 74,6 44,7 0,3 0,3 -
Lubelskie ... 37,4 30,2 0,0 0,3 -
Lubuskie ... 23,6 13,6 - 0,2 -
Łódzkie ... 114,3 20,2 0,3 0,1 -
Małopolskie... 101,9 59,8 0,7 4,6 -
Mazowieckie... 777,5 64,8 1,2 34,8 0,2
Opolskie... 48,1 16,8 - " -
Podkarpackie ... 35,2 29,3 0,1 0,2
Podlaskie... 29,4 23,0 0,0 0,0 -
Pomorskie... 110,7 13,7 - 0,7 0,0
Śląskie... 381,3 73,5 0,7 2,9 -
Świętokrzyskie... 68,9 10,4 - 0,2 -
W armińsko-mazurskie... 20,8 6,6 - 0,4 0,1
Wielkopolskie... 137,5 42,6 0,3 2,2 -
Zachodniopomorskie... 264,3 85,2 - 0,0 -
Dane dotyczą 1999 r.
16 Ważniejsze dane o ochronie środowiska
TABL. 1/9. NAKŁADY INWESTYCYJNE NA GOSPODARKĘ WODNĄ W 2000 R. (ceny bieżące)
WOJEWÓDZTWA
Ogółem
Ujęcia i doprowadze
nia wody w min zł w min zł w odsetkach na 1 miesz
kańca w zl
w % nakła
dów inwesty
cyjnych na gospodarkę
narodową
w % produktu krajowego
brutto0
POLSKA... 1652,7 100,0 43 1,2 0,3 851,8
Dolnośląskie... 202,1 12,2 68 2,0 0,5 93,8
Kujawsko-pomorskie.... 46,2 2,8 22 1,0 0,2 26,9
Lubelskie ... 59,1 3,6 26 1,5 0,2 39,4
Lubuskie ... 52,1 3,2 51 2,0 0,5 19,7
Łódzkie... 62,3 3,8 24 0,9 0,2 42,8
Małopolskie... 165,2 10,0 51 1,8 0,4 53,1
Mazowieckie... 256,6 15,5 51 0,6 0,2 186,4
Opolskie... 150,5 9,1 139 5,7 0,9 21,4
Podkarpackie ... 72,1 4,4 34 1,8 0,3 31,6
Podlaskie... 36,8 2,2 30 1,6 0,2 22,6
Pomorskie... 56,3 3,4 26 0,8 0,2 32,8
Śląskie ... 229,9 13,9 47 1,5 0,3 97,8
Świętokrzyskie... 68,4 4,1 52 2,5 0,4 43,2
Warmińsko-mazurskie.... 40,3 2,4 28 1,5 0,2 31,3
Wielkopolskie... 104,0 6,3 31 0,9 0,2 78,6
Zachodniopomorskie.... 50,7 3,1 29 1,0 0,2 30,5
(dok.)
WOJEWÓDZTWA
Budowa i modernizacja stacji uzdatnia
nia wody
Zbiorniki wodne
Regulacja i zabudowa rzek
i potoków
Obwałowania przeciwpowo
dziowe
Stacje pomp na zawałach i obszarach depresyjnych w min zł
POLSKA... 196,8 205,8 154,9 229,7 13,8
Dolnośląskie... 33,7 37,2 21,2 16,1 0,0
Kujawsko-pomorskie... 7,0 5,1 1,9 0,4 5,0
Lubelskie ... 4,5 4,3 2,0 8,8 -
Lubuskie... 2,6 0,1 1,3 25,7 2,7
Łódzkie... 4,9 7,4 4,9 2,2 -
Małopolskie... 11,6 22,9 44,8 32,8 0,0
Mazowieckie... 40,9 17,1 3,2 8,9 -
Opolskie... 3,2 51,8 5,1 69,1 -
Podkarpackie ... 12,2 7,2 10,3 10,1 0,7
Podlaskie... 9,3 3,4 1,5 - -
Pomorskie... 7,8 1,9 7,4 4,0 2,4
Śląskie... 40,8 19,4 41,1 30,0 0,9
Świętokrzyskie... ... 1,8 16,6 1,3 5,5 -
W armińsko-mazurskie... 2,1 0,1 4,0 1,5 1,3
Wielkopolskie... 6,4 8,5 3,2 7,4 -
Zachodniopomorskie... 7,8 2,9 1,6 7,1 0,9
Dane dotyczą 1999 r.
Ważniejsze dane o ochronie środowiska 17
TABL. 1/10. OBSZARY PRAWNIE CHRONIONE"
WOJEWÓDZTWA
Ogółem W tym
tys. ha
w%
po
wierzchni ogólnej
na 1 mieszkańca
w m2
parki naro
dowe6
rezerwaty przyrody6
parki kra
jobrazo
we6"
obszary chronione
go krajo
brazu"
w tys. ha
POLSKA... 10163,8 32,5 2630 306,5 148,7 2446,9 7137,7
Dolnośląskie... 400,2 20,1 1346 11,9 9,5 198,6 179,3
Kujawsko-pomorskie... 558,8 31,1 2661 - 16,2 193,4 334,6
Lubelskie ... 570,0 22,7 2554 18,2 11,4 231,1 301,0
Lubuskie ... 504,5 36,1 4926 5,6 6,8 61,4 414,9
Łódzkie... 297,0 16,3 1124 0,1 7,2 95,2 184,4
Małopolskie... 878,3 58,0 2716 38,1 2,3 167,2 669,5
Mazowieckie... 1053,4 29,6 2077 38,5 17,1 141,0 848,2
Opolskie... 255,0 27,1 2351 - 0,6 62,9 189,8
Podkarpackie ... 858,2 47,9 4032 46,6 9,3 275,4 521,4
Podlaskie... 644,0 31,9 5274 92,2 14,0 83,5 452,4
Pomorskie... 594,3 32,5 2703 23,4 7,1 152,7 395,2
Śląskie ... 271,5 22,1 560 - 3,6 227,0 36,0
Świętokrzyskie... 586,3 50,2 4432 7,6 2,4 127,2 448,5
Warmińsko-mazurskie... 1297,5 53,6 8837 - 28,0 140,2 1112,2
Wielkopolskie... 932,6 31,3 2775 8,0 5,5 172,4 736,5
Zachodniopomorskie... 462,1 20,2 2665 16,3 7,7 117,5 314,0
a Łącznie z obiektami utworzonymi na mocy uchwały rady gmin. * Bez otuliny. Bez rezerwatów, użytków ekologicznych, sta
nowisk dokumentacyjnych i zespołów przyrodniczych położonych na terenie parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajo
brazu.
TABL. 1/11. WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKICH FUNDUSZY OCHRONY ŚRODO
WISKA I GOSPODARKI WODNEJ
WOJEWÓDZTWA Ogółem
W tym na
ochronę gospodarkę
wodną
powietrza wód ziemi przyrody
w tys. zł
POLSKA... 1214553,7 338161,5 591420,2 92513,2 21182,2 76876,8 Dolnośląskie... 135107,2 28583,1 66103,8 9306,3 1775,0 19189,7
Kujawsko-pomorskie... 101263,3 14785,0 59445,5 10247,6 2274,2 2477,9
Lubelskie ... 50300,9 10772,9 21832,9 10148,1 1014,8 3726,9
Lubuskie... 20521,8 3975,0 12202,3 1627,1 65,5 859,0
Łódzkie... 109544,9 47811,7 34270,8 9748,2 2506,8 7546,0 Małopolskie... 78977,7 13442,7 51110,2 7243,8 629,5
Mazowieckie... 136774,0 30753,0 79576,8 5363,4 3091,8 12858,3 Opolskie... 56929,9 16160,2 30303,4 2660,2 284,4 5066,1
Podkarpackie ... 53092,3 10481,2 35386,9 2335,4 1125,4 1175,9
Podlaskie... 20966,6 4321,4 10238,5 4010,6 231,6 1568,9
Pomorskie... 46841,1 9062,6 28702,1 1365,6 2064,6 782,1
Śląskie ... 172731,8 91007,4 34192,8 6514,6 1608,4 16415,6
Świętokrzyskie... 33819,4 6324,2 19943,5 4926,7 410,7 1254,1
Warmińsko-mazurskie... 20711,7 4945,2 11539,3 1712,0 769,3 349,0
Wielkopolskie... 122746,9 31394,0 70992,8 9223,0 1943,6 1785,0
Zachodniopomorskie... 54224,2 14341,9 25578,8 6080,6 1386,6 1822,4
Źródło: dane Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
GOSPODAROWANIE GMINNYMI FUNDUSZAMI
OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ WEDŁUG WOJEWÓDZTW W 2000 R.
Polska
Dolnośląskie
Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie
|\\\\\\\\\\\\\\N
W\\\\l
\\Vł I
\\1 I
WWXWWT
xW'Wv-.X'sXxwyyvr WWWX^C^T
NXQ
WXWWWWWW^T xn
\T~I
\\\\\\\\\\\\^
O 50 100
I środki dyspozycyjne NM w tym wydatki Źródło: dane Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
* 937,7 w tym wydatki
504,6
min zł
150 200
GOSPODAROWANIE POWIATOWYMI FUNDUSZAMI OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ WEDŁUG WOJEWÓDZTW W 2000 R.
Polska
Dolnośląskie
Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie
* 232,5 w tym wydatki
92,0
min zł
I I środki dyspozycyjne I:: - -I w tym wydatki Źródło: dane Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
II WAŻNIEJSZE DANE O OCHRONIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM WEDŁUG POWIATÓW W2000 R.
POWIATY
Pobór wody Ścieki przemysłowe
i komunalne wymagające oczyszczania6
Ludność obsługiwana
przez oczyszczalnie ścieków w %
ludności ogółem ogółem
w hm3
w tym na potrzeby przemysłu
eksploatacji sieci wodo
ciągowej" ogółem w hm3
w tym oczyszczane w % ogółem w % ogółem
WOJEWÓDZTWO... 448,6 19,3 45,0 187,7 95,8 68,6
POWIATY:
Bolesławiecki... 14,1 11,8 33,1 6,4 98,4 58,8
Dzierżoniowski... 7,3 25,7 74,3 5,5 99,8 79,2
Głogowski... 15,0 69,8 30,2 6,3 98,6 85,8
Górowski... 3,1 29,0 71,0 1,3 53,8 36,0
Jaworski... 2,7 5,8 80,7 1,7 98,5 64,7
Jeleniogórski... 17,1 7,2 47,9 3,8 92,3 45,8
Kamiennogórski... 18,7 7,5 92,5 5,0 98,0 69,9
Kłodzki... 13,0 15,5 84,5 7,6 91,2 53,5
Legnicki... 11,8 2,8 14,6 1,4 93,9 53,7
Kubański... 3,3 14,6 85,4 2,1 87,1 56,6
Lubiński... 8,9 2,1 59,4 21,2 100,0 93,0
Lwówecki... 3,6 4,5 44,8 2,5 43,9 46,8
Milicki... 74,0 0,1 2,1 0,6 89,2 39,7
Oleśnicki... 8,6 2,1 63,2 3,3 94,9 58,0
Oławski... 3,1 12,5 87,5 3,1 93,3 66,2
Polkowicki... 27,0 0,4 20,5 2,3 98,6 72,1
Strzeliński... 3,0 4,7 95,3 0,7 96,9 34,5
Średzki... 3,2 17,8 82,2 0,9 82,4 28,8
Świdnicki... 11,7 6,7 93,3 7,5 91,5 60,4
Trzebnicki... 27,3 0,1 13,0 1,4 95,9 35,3
Wałbrzyski... 5,8 8,1 91,9 1,6 95,0 43,3
Wołowski... 14,9 68,1 11,2 7,4 86,0 24,4
Wrocławski... 11,6 12,1 40,2 1,6 61,9 23,7
Ząbkowicki... 4,0 22,6 77,4 3,0 75,0 50,9
Zgorzelecki... 33,9 74,5 25,2 27,8 98,5 69,8
Złotoryjski... 2,3 1,0 99,0 U 99,4 60,3
miasta
na prawach powiatu:
Jelenia Góra... 7,7 9,4 90,6 4,6 100,0 92,4
Legnica... 13,1 16,0 84,0 6,8 100,0 99,9
Wałbrzych... 1,2 91,3 8,7 6,6 99,4 99,7
Wrocław... ... 77,5 27,7 72,3 42,8 99,8 89,5
* Pobór wody mierzony na ujęciach, przed wtłoczeniem do sieci. b Odprowadzone do wód powierzchniowych lub do ziemi.
20 Ważniejsze dane o ochronie środowiska
II WAŻNIEJSZE DANE O OCHRONIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM WEDŁUG POWIATÓW W2000 R. (cd.)
POWIATY
Emisja zanieczyszczeń powietrza
z zakładów szczególnie uciążliwych Zanieczyszczenia po
wietrza zatrzymane w urządzeniach do re- dukcji zanieczyszczeń pyłowych
gazowych ogółem
w tym dwutlenek
siarki tlenki azotu dwutlenek
węgla pyłowe gazowe
(bez C02)
w tonach w % wytworzonych
WOJEWÓDZTWO... 20647 15066661 72597 24506 14955329 98,8 87,1 POWIATY:
Bolesławiecki... 265 82612 333 131 81727 80,6 2,9
Dzierżoniowski... 1320 162745 958 274 160739 59,5 9,8
Głogowski... 175 507535 4956 541 500715 99,9 98,8
Górowski... 182 33560 94 32 33376 54,8 -
Jaworski... 185 54651 225 112 54077 68,9 -
Jeleniogórski... 188 61129 238 115 60462 84,3 4,4
Kamiennogórski... 226 57535 162 69 57157 43,1 12,5
Kłodzki... 369 122341 444 211 121196 71,5 0,1
Legnicki... 83 136 71 23 - 75,9 -
Lubański... 198 36713 149 62 36330 85,7 -
Lubiński... 1577 228675 777 441 227188 86,7 -
Lwówecki... 81 2813 28 10 2701 93,9 29,1
Milicki... - - - -
Oleśnicki... 128 176 50 17 55 19,0 -
Oławski... 264 59253 302 113 58331 95,1 -
Polko wieki... 643 104089 430 424 102592 77,7 0,3
Strzeliński... 91 102 56 19 - 57,1 -
Średzki... 113 42409 218 47 42123 80,0 -
Świdnicki... 525 161597 777 331 159732 96,0 35,3
Trzebnicki... - 1381 - 1 1375 - -
Wałbrzyski... 64 38482 176 86 38058 35,4 -
Wołowski... 344 231709 587 605 230057 99,0 51,5
Wrocławski... 133 539283 3460 963 534715 99,7 -
Ząbkowicki... 58 20293 86 40 20063 51,3 -
Zgorzelecki... 9778 10601354 46086 14820 10537910 99,2 26,4
Złotoryj ski... 18 636 33 5 - 87,8 11,2
MIASTA
na prawach powiatu:
Jelenia Góra... 85 169882 180 170 169280 98,5 64,3
Legnica... 219 200025 800 305 198460 99,4 99,2
Wałbrzych... 934 105575 2198 1316 100261 90,7 4,0
Wrocław... 2401 1439970 8723 3223 1426649 97,7 6,0
Ważniejsze dane o ochronie środowiska 21
II WAŻNIEJSZE DANE O OCHRONIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM WEDŁUG POWIATÓW W2000R. (cd.)
POWIATY
Odpady (bez komunalnych)
Odpady komunalne
(stałe) wywiezio
ne w ciągu roku w dam3
Powierzch
nia wysy
pisk odpa
dów ko
munalnych w ha wytworzone w ciągu roku
nagroma
dzone6 (stan w końcu
roku) ogółem
w tym wykorzy
stane
unieszkodliwione razem
wtym składowa
ne"
wtys. t
WOJEWÓDZTWO... 32363,5 24762,8 6769,2 6712,8 635750,9 5899,17 332,6 POWIATY:
Bolesławiecki... 716,7 603,3 111,4 111,4 39828,6 117,15 24,1
Dzierżoniowski... 98,5 73,5 11,2 11,2 268,2 133,40 14,1
Głogowski... 1498,3 594,2 170,5 136,6 7823,6 204,24 4,1
Górowski... 115,0 106,1 8,9 8,9 34,9 45,30 4,5
Jaworski... 270,3 253,8 16,5 16,5 36,0 114,79 7,5
Jeleniogórski... 12,5 3,9 7,2 1,5 - 90,69 13,6
Kamiennogórski... 39,0 34,8 - - 4,3 72,87 7,0
Kłodzki... 146,0 111,2 34,4 34,4 21292,2 340,28 31,3
Legnicki... 141,4 141,2 0,2 - - 71,99 8,8
Lubański... 254,3 248,5 5,0 5,0 2006,1 97,12 2,7
Lubiński... 91,9 72,8 18,8 18,6 439169,7 158,75 13,6
Lwówecki... 271,7 267,8 3,9 3,9 993,8 72,56 6,6
Milicki... 5,2 5,2 - - - 46,03 9,0
Oleśnicki... - - - - - 156,83 16,9
Oławski... 4,3 4,2 0,1 0,1 - 110,16 4,5
Polkowicki... 25522,7 19608,2 5913,2 5913,2 3108,4 110,07 11,6
Strzeliński... 74,3 63,4 - - - 162,66 0,7
Średzki... 123,0 84,0 39,0 39,0 90,0 83,28 13,9
Świdnicki... 159,3 135,0 20,4 16,6 2703,4 196,15 16,3
Trzebnicki... 3,0 3,0 - - - 89,00 6,8
Wałbrzyski... 160,0 154,4 5,1 5,0 2815,6 99,35 8,7
Wołowski... 86,2 15,3 70,9 70,9 790,3 65,04 10,0
Wrocławski... 50,1 44,4 5,7 5,7 3537,4 106,28 11,9
Ząbkowicki... 256,8 230,3 9,6 9,6 5918,5 157,29 11,2
Zgorzelecki... 1343,3 1339,7 3,3 3,3 12823,3 173,52 16,3
Złotoryjski... 236,9 72,3 129,0 129,0 1780,7 22,99 15,1
MIASTA
na prawach powiatu
Jelenia Góra... 36,5 29,5 5,8 2,7 0,8 241,38 -
Legnica... 307,3 236,4 69,0 61,2 3870,5 301,92 28,5
Wałbrzych... 27,9 21,7 6,2 4,6 82753,6 320,81 3,1
Wrocław... 311,1 204,7 103,9 103,9 4101,0 1937,16 10,2 a Na terenach własnych zakładów i terenach obcych. Na terenach zakładów.
22 Ważniejsze dane o ochronie środowiska
II WAŻNIEJSZE DANE O OCHRONIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM WEDŁUG POWIATÓW W2000R. (dok.)
Nakłady inwestycyjne na 1 miesz
kańca w zł (ceny bieżące)
Powierzchnia obszarów prawnie
chronionych" Pomniki
POWIATY
na ochronę środowiska
na gospodarkę
wodną w ha
w % powierzchni
ogółem
przyrody"
(obiekty)
WOJEWÓDZTWO... 202,12 67,92 400212,0 20,1 2597
POWIATY:
Bolesławiecki... 235,72 182,77 11829,9 9,1 211
Dzierźoniowski... 54,19 58,72 9059,5 18,9 155
Głogowski... 381,78 34,85 629,9 1,4 20
Górowski... 31,46 139,55 51980,3 70,4 77
Jaworski... 108,77 15,50 15248,7 26,2 128
Jeleniogórski... 101,29 132,99 38262,9 60,9 75
Kamiennogórski... 135,49 13,24 9954,7 25,1 43
Kłodzki... 166,64 23,27 61911,9 37,7 242
Legnicki... 269,94 101,79 8503,9 11,4 136
Lubański... 153,81 33,31 4569,9 10,7 89
Lubiński... 312,92 40,30 1439,8 2,0 56
Lwówecki... 45,21 58,20 19184,7 27,0 35
Milicki... 89,28 22,40 48286,0 67,5 38
Oleśnicki... 37,88 35,86 10742,5 10,2 33
Oławski... 138,81 86,35 25,4 0,0 27
Polkowicki... 706,75 93,89 20201,9 25,9 33
Strzeliński... 76,60 127,58 1500,0 2,4 37
Średzki... 96,27 83,83 524,9 0,7 13
Świdnicki... 93,72 50,36 4830,5 6,5 180
Trzebnicki... 84,52 63,48 20524,0 20,0 221
Wałbrzyski... 234,41 24,06 15389,1 35,8 183
Wołowski... 149,18 23,11 7960,7 11,8 19
Wrocławski... 172,23 235,05 12196,0 10,9 98
Ząbkowicki... 57,66 413,95 12612,0 15,7 111
Zgorzelecki... 973,07 73,08 1,4 0,0 49
Złotoryj ski... 87,43 9,88 4068,7 7,1 79
MIASTA
na prawach powiatu:
Jelenia Góra... 179,78 26,02 6629,5 61,2 21
Legnica... 97,82 0,82 23,4 0,4 82
Wałbrzych... 135,06 3,12 1434,1 16,9 65
Wrocław... 229,52 55,47 685,8 2,3 41
a Łącznie z obiektami utworzonymi na mocy uchwały rady gmin.
DZIAŁ I
WARUNKI NATURALNE
Uwagi metodyczne
W dziale przedstawiono dane o położeniu geograficznym, powierzchni, a także wybrane elementy hydrograficzne i meteorologiczne, które obrazują warunki naturalne występujące na obszarze województwa dolnośląskiego.
Stacje meteorologiczne prowadzą obserwację i pomiary elementów meteorologicznych co godzinę, natomiast do obliczeń średniodobowych i ekstremalnych korzysta się z ośmiu obserwacji na dobę.
Średnie roczne temperatury powietrza zostały wyznaczone na podstawie średnich dobowych wartości liczonych z ośmiu obserwacji na stacjach meteorologicznych IMGW, które odzwierciedlają przebieg parametrów meteorologicznych na określonym obszarze.
Roczne sumy opadów atmosferycznych zostały obliczone na podstawie sum miesięcznych, a te w oparciu o wartości dobowe.
Średnie zachmurzenie określone jest w oktantach - stopniach w skali od 0 do 8, przy czym 0 — oznacza niebo bez chmur a 8 - niebo całkowicie pokryte chmurami.
Usłonecznienie, które określane jest w godzinach, oznacza czas bezpośredniego promieniowania słonecznego.
POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO
Wielkopolskie Lubuskie
Głogowski
Górowski
Milicki
Lubiński
Trzebnicki
Zgorzelecki Wołowski
Bolesławiecki Legnicki
Oleśnicki Złotoryjski
Niemcy
Średzki Lwówecki
Jaworski, .ubański.
Wrocławski Świdnicki
Oławski Jeleni;
lKamienno- Strzeliński
> Wałbrzyski T Dzierżoniowski
Opolskie Republika Czeska
Ząbkowicki
Kłodzki
Warunki naturalne 25
TABL. 1. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE
WYSZCZEGÓLNIENIE Gmina W stopniach i minutach
Najdalej wysunięte punkty granic województwa:
na północ (szerokość geograficzna północna)... Kotla 51° 47’
na południe (szerokość geograficzna północna)... Międzylesie 50° 06’
na zachód (długość geograficzna wschodnia)... Bogatynia 14° 45’
na wschód (długość geograficzna wschodnia)... Dziadowa Kłoda 17° 42’
TABL. 2. POWIERZCHNIA I GRANICE
WYSZCZEGÓLNIENIE Województwo Polska
Powierzchnia w km2... 19948 312685
Długość granic w km z: Czechami... 432 790
Niemcami... 80 467
z województwami: lubuskim... 220 X
wielkopolskim... 224 X
opolskim... 197 X
TABL. 3. UKŁA1) PIONOWY POWIERZCHNI
WYSZCZEGÓLNIENIE Nazwa
Jednostka administracyjna
(gmina)
Wzniesienie nad poziom morza w m
Śnieżka Karpacz 1602
Zieleniec Duszniki Zdrój 900
Skidniów Kotla 69
Najniżej położona miejscowość... Skidniów Kotla . 69
TABL. 4. WYŻSZE SZCZYTY GÓRSKIE
SZCZYTY Pasmo górskie Wzniesienie nad poziom morza
wm
Karkonosze 1602
Karkonosze 1509
Karkonosze 1489
Karkonosze 1471
Mały Szvszak ... Karkonosze 1436
Masyw Śnieżnika 1425
Gowore.k ... Masyw Śnieżnika 1314
Góry Izerskie 1126
Smrek. ... Góry Izerskie 1124
Postawna ... Góry Bialskie 1124
Smrek. ... Góry Bialskie 1109
Orlica ... Góry Orlickie 1084
Zielonv Garh ... Góry Orlickie 1026
Góry Sowie 1015
26 Warunki naturalne
TAEL. 4. WYŻSZE SZCZYTY GÓRSKIE (dok.)
SZCZYTY Pasmo górskie Wzniesienie nad poziom morza
wm
Kalenica... Góry Sowie 964 Słoneczna... Góry Sowie 950 Kowadło... Góry Złote 987 Czortowiec... Góry Złote 944 Sasanka... Góry Bystrzyckie 980 łagodna... Góry Bystrzyckie 975 Skalnik... Rudawy Janowickie 935 Waligóra... Góry Kamienne 934 Suchawa... Góry Kamienne 928 Szczeliniec Wielki... Góry Stołowe 919 Skalniak... Góry Stołowe 915
TABL. 5. WAŻNIEJSZE RZEKI
RZEKI Długość w kilometrach a
w Polsce w granicach województwa Odra... 742 170 Bóbr... 270 154 Nysa Łużycka... 198* 67 Nysa Kłodzka... 182 114 Barycz... 133 112 Kwisa... 127
Widawa... 110 82 Bystrzyca... 110 110 Oława... 100 100 Kaczawa... 89 89 Ślęza... 86 86
a Dane przybliżone. b Odcinek graniczny.
TABL 6. NAJDŁUŻSZE JASKINIE W REGIONIE SUDECKIM
JASKINIE Długość Głębokość
w metrach
Jaskinia Niedźwiedzia... 2230 69 Jaskinia Gwiaździsta... 562 65 Szczelina Wojcieszowska... 440 113 Radochowska... 265
Jaskinia na Ścianie... 250 21 Nowa... 227 49 Złota Sztolnia... 170 20 Błotna... 155 40 Jasna ... 146 95 Porcelanowa... 134 25
Źródło: dane Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk o Ziemi.
Warunki naturalne 27
TABL. 7. WAŻNIEJSZE PRZEŁĘCZE I KULMINACJE NA DROGACH PRZEŁĘCZ
KULMINACJA Miejsce położenia Wzniesienie nad poziom
morza w m Droga
Szklarska... Karkonosze, Góry Izerskie 886 Szklarska Poręba - Harrachov
Bierutowicka... Karkonosze 820 Karpacz - Sosnówka
Kowarska... Karkonosze,
Rudawy Janowickie 727 Jelenia Góra - Kamienna
Góra
Okraj... Karkonosze 1046 Kowary - Trutnov
Widok... Góry Kaczawskie 613 Jelenia Góra - Świerzawa
Walimska... Góry Sowie 750 Walim - Pieszyce
Woliborska... Góry Sowie 711 Bielawa - Nowa Ruda
Srebrna... Góry Sowie, Góry Bardzkie 586 Ząbkowice Śl. - Nowa Ruda
Lisia... Góry Stołowe 786 Kudowa Zdrój - Radków
Polskie Wrota... Góry Stołowe, Góry Orfickie 660 Kłodzko - Kudowa Zdrój Źródło: dane Instytutu Geodezji i Kartografii.
TABL. 8. TEMPERATURY POWIETRZA, OPADY ATMOSFERYCZNE, PRĘDKOŚĆ WIATRU, USŁONECZNIENIE I ZACHMURZENIE ZANOTOWANE NA STACJACH METEORO
LOGICZNYCH STACJE
meteorologiczne
Wzniesienie stacji nad poziom
morza w m
Średnie temperatury
powietrza w°C
Suma opadów
w mm
Uslonecznie- nie w h
Średnie zachmurzenie
w oktantach
Średnia prędkość
wiatru w m/s
Wrocław... ... 1999 120 9,7 449 1785 5,3 3,2
2000 120 10,4 533 1739 5,4 3,0
Jelenia Góra... ...1999 342 8,3 613 1642 5,6 2,0
2000 342 9,0 700 1682 5,5 2,0
Kłodzko... ... 1999 356 8,3 575 1728 5,3 2,4
2000 356
Śnieżka... ... 1999 1603 U 1069 1314 6,3 12,8
2000 1603 2,1 1026 1441 6,1 12,5
Źródło: dane Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej.
STRUKTURA WYKORZYSTANIA POWIERZCHNI GEODEZYJNEJ WOJEWÓDZTWA Stan w dniu 1 I 2001 r.
Źródło: dane Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii.
WODY -1,9%
TERENY OSIEDLOWE - 4,2%
TERENY KOMUNIKACYJNE - 3,7%
NIEUŻYTKI - 0,6%
POZOSTAŁE - 2,0%
STRUKTURA POWIERZCHNI UŻYTKÓW ROLNYCH W 2000 R.
WEDŁUG ODCZYNU KWASOWOŚCI GLEB zasadowy - 5,0%
WEDŁUG POTRZEB WAPNOWANIA GLEB
obojętny -10,0%
lekko
28,0% kwaśny - 34,0%
Źródło: dane Stacji Chemiczno-Rolniczej Oddział we Wrocławiu.
wskazane -15,0%
potrzebne -17,0%
bardzo kwaśny - 23,0% zbędne -14,0%
ograniczone 12,0%
ZUŻYCIE NAWOZÓW NA 1 ha UŻYTKÓW ROLNYCH (w przeliczeniu na czysty składnik)
1998/1999 1999/2000
&!•!•!•!
potasowe fosforowe azotowe wapniowe
DZIAŁ II
WYKORZYSTANIE I OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI I GLEBY
Uwagi metodyczne
Dane o stanie i zmianach w ewidencyjnym przeznaczeniu gruntów opracowano na podstawie rocznych wykazów gruntów sporządzonych przez Główny Urząd Geodezji i Kartografii oraz Wydział Nieruchomości, Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego Urzędu Wojewódzkiego.
Powierzchnia wyrównawcza jest to różnica pomiędzy teoretyczną powierzchnią geodezyjną, określoną na podstawie map w skali 1: 25000 z uwzględnieniem m.in. poprawki na kułistość Ziemi a sumą powierzchni jednostek podziału administracyjnego (miast, gmin) wykazanych w ewidencji gruntów.
Klasy bonitacyjne użytków rolnych określają jakość użytku rolnego pod względem jego przydatności do produkcji rolniczej. Klasa I określa najwyższą wartość rolniczą a klasa VI najniższą. Grunty orne oraz pastwiska zaliczone do klasy VI z odpowiednim symbolem RZ (grunty orne) lub PsZ (pastwiska), to grunty, które ze względu na niską jakość uznane zostały jako nieprzydatne do uprawy i przeznaczone do zalesienia.
Dane o gruntach rolnych i leśnych wyłączonych na cele nierolnicze i nieleśne dotyczą gruntów, za które pobrano należności i opłaty w trybie ustawy z dnia 3 II 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. 1995, Nr 16, poz. 78 z późniejszymi zmianami).
Ochrona gruntów rolnych i leśnych w myśl tej ustawy polega na:
ograniczeniu przeznaczenia ich na cele nierolnicze lub nieleśne,
zapobieganiu procesom degradacji i dewastacji gruntów rolnych i leśnych, szkodom w produkcji rolniczej lub leśnej oraz w drzewostanach, powstających wskutek działalności nierolniczej lub nieleśnej,
rekultywacji i zagospodarowaniu gruntów na cele rolnicze,
zachowaniu torfowisk i oczek wodnych jako naturalnych zbiorników wodnych,
przywracaniu i poprawianiu wartości użytkowej gruntom, które utraciły charakter gruntów leśnych wskutek działalności nieleśnej,
zapobieganiu procesowi obniżania urodzajności i produktywności gruntów rolnych i leśnych.
Dane nie uwzględniają ubytku gruntów rolnych nie związanego ze zmianą właściciela, np. ubytku tych gruntów w ramach rozwoju budownictwa indywidualnego na gruntach własnych gospodarstw rolnych.
Prezentowane dane nie obejmują gruntów, które zostały wyłączone na cele nierolnicze i nieleśne z pominięciem powołanych wyżej przepisów prawnych.
Nowa ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych z dnia 3 II 1995 r. chroni grunty rolne zaliczone do klas I-III oraz grunty rolne klas IV-VI wytworzone z gleb organicznych, nie uwzględnia natomiast klas V-VI wytworzonych z gleb pochodzenia mineralnego.
Zgodnie z art. 12 ust. 15 tej ustawy rada gminy może podjąć uchwałę o objęciu na jej obszarze ochroną również gruntów rolnych zaliczonych do klas IV, IVa i IVb wytworzonych z gleb pochodzenia mineralnego.
Rekultywacja gruntów zdewastowanych i zdegradowanych polega na nadaniu im wartości użytkowych lub przyrodniczych przez wykonywanie właściwych zabiegów technicznych, agrotechnicznych i biologicznych.
Zagospodarowanie zrekultywowanych gruntów polega na wykonaniu odpowiednich zabiegów umożliwiających wykorzystanie tych gruntów dla celów gospodarki rolnej, leśnej wodnej, komunalnej lub innej.
Dane o gruntach zdewastowanych i zdegradowanych wymagających rekultywacji i zagospodarowania dotyczą gruntów zdewastowanych, tj. takich, które w wyniku działalności przemysłowej i eksploatacji kopalin utraciły całkowicie wartości użytkowe oraz gruntów zdegradowanych, tj. takich których wartość użytkowa zmalała w wyniku pogorszenia się warunków przyrodniczych wskutek zanieczyszczenia środowiska lub wadliwej działalności rolniczej.
Nawożenie mineralne jest to zabieg polegający na wprowadzeniu do gleby substancji mineralnych w celu uzupełnienia niedoboru składników pokarmowych dla określonych roślin.
30 Wykorzystanie i ochrona powierzchni ziemi i gleby
Nawozy mineralne są to substancje mineralne pochodzenia naturalnego lub przemysłowego służące do użyźniania gleby i żywienia roślin. Zużycie nawozów sztucznych prezentowane jest w przeliczeniu na czysty składnik. Za czysty składnik przyjęto zawartość azotu w nawozach azotowych, tlenku fosforu w fosforowych, tlenku potasu w potasowych i tlenku wapnia w nawozach wapniowych. Dane o zużyciu nawozów sztucznych i wapniowych w rolnictwie podaje się dla lat gospodarczych, tj. okresu od 1 lipca roku poprzedniego do 30 czerwca roku sprawozdawczego.
Erozja gleb to proces niszczenia (zmywania, żłobienia, wywiewania) wierzchniej warstwy gleby wywołany siłą wiatru i płynącej wody. Erozję gleb przyspiesza działalność gospodarcza człowieka:
nadmierny wyrąb lasów, niszczenie szaty roślinnej, nieprawidłowa uprawa gruntów i dobór roślin uprawnych, odwadnianie bagien itp. W zależności od bezpośredniego czynnika sprawczego wyróżnia się erozję: wietrzną (eoliczną), wodną, wodno-grawitacyjną (ruchy masowe) oraz uprawową. Masowo występuje erozja wietrzna oraz wodna (powierzchniowa i wąwozowa).
Erozja wietrzna (eoliczną) polega na wywiewaniu odspojonych cząstek gruntu, a następnie ich przemieszczaniu, sortowaniu i osadzaniu.
Zagrożenie gleb erozją wietrzną ocenia się przy pomocy 3-stopniowej skali, uwzględniając rzeźbę terenu, pokrycie powierzchni roślinnością (lesistość) oraz rodzaj gleby. Najbardziej narażone na erozję wietrzną są piaski luźne drobnoziarniste i utwory murszowe, na których silne zagrożenie występuje już nawet w terenie płaskim o lesistości 25%.
Erozja wodna polega na zmywaniu i wymywaniu cząstek gleby. W przypadku, gdy niewielki spływ wody po zboczu powoduje jedynie rozbryzgi i spłukiwanie odspojonych frakcji gleby, ma miejsce erozja wodna powierzchniowa, natomiast gdy przy silnym spływie wody powstają rozmywy o głębokości ponad 2 m mówimy o erozji wąwozowej.
Zagrożenie gleb erozją wodną powierzchniową (skala 3-stopniowa) ustala się w oparciu o rodzaje gleb oraz ekspozycję (nachylenie) terenu. Erozji wodnej w pierwszej kolejności ulegają lessy, utwory lessowe oraz gleby pyłowe i piaski luźne. Przy erozji wąwozowej kryterium wyróżniania poszczególnych stopni zagrożenia (5 stopni) stanowi gęstość sieci wąwozów wyrażona w km na km2; w pierwszym stopniu zagrożenia (erozja słaba) gęstość wąwozów wynosi od 0,01 do 0,1 km/km2, w drugim (erozja umiarkowana) od 0,1 do 0,5, w trzecim (erozja średnia) od 0,5 do 1,0, w czwartym (erozja silna) od 1,0 do 2,0 i w stopniu piątym (erozja bardzo silna) powyżej 2,0 km/km2.
Dane o metalach ciężkich w glebie oparto na wynikach rozpoczętego w 1995 r. chemizmu gleb ornych.
Na zlecenie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (b. Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej) opracowania programu badań podjął się Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa (IUNG) w Poznaniu, natomiast praktyczną realizacją tematu zajęły się Okręgowe Stacje Chemiczno- -Rolnicze (OSChR). Głównym źródłem zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi są przemysłowe emisje pyłów i gazów. Nadmierna akumulacja metali ciężkich w warstwie powierzchniowej gleb stanowi jedną z podstawowych przyczyn degradacji chemicznej gleb oraz zanieczyszczenia wód glebowo- -gruntowych i powierzchniowych. Większość metali ciężkich jest łatwo pobierana przez rośliny w warunkach kwaśnego odczynu gleb.
Dane dotyczące jakości gleb pod względem zawartości metali ciężkich pochodzą z Monitoringu Jakości Gleb, Roślin, Produktów Rolniczych i Spożywczych funkcjonującego od 1995 r.
przy Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi (b. Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej).
Monitoring rozumiany jest jako stały system pobierania próbek gleb, surowców rolnych i żywności w reprezentatywnej liczbie, stale tych samych, punktów (gmin) w celu oznaczenia zanieczyszczeń i skażeń.
