Jesień – scenariusz zajęć rewalidacyjno-wychowawczych
1. Cele lekcji
a. Cel ogólny Stymulacja zmysłu słuchu.b. Cele operacyjne
Słyszy dźwięki, co wyraża mową ciała.
Lokalizuje źródło dźwięku, sygnalizuje odwróceniem głowy, spojrzeniem, przemieszczeniem się.
Odnajduje źródło dźwięku, działa celowo.
Ma upodobania co do rodzaju dźwięku, wyraża je mową ciała.
Reaguje emocjonalnie na muzykę, co wyraża z mową ciała.
Poznaje dźwięki Programu Aktywności, kontynuuje ruch.
Otwiera się na kontakty społeczne podczas zabaw przy muzyce.
2. Metoda i forma pracy
Metody:
Metody instrumentalne: modyfikacja zachowań z użyciem wzmocnień stymulujących Stymulacja
Muzykoterapia Metoda Knillów
Formy pracy: zbiorowa, zindywidualizowana.
3. Środki dydaktyczne
Symbole jesieni: zapach lawendy, dzwonki rurowe, żółte światło.
Suche liście.
Instrumenty perkusyjne (trójkąt, grzechotka, bębenek).
Nakręcana pozytywka.
Budzik.
Kaseta z muzyką towarzyszącą „Programowi Aktywności” M. i Ch. Knillów.
Kaseta z nagraniami instrumentalnymi.
Odtwarzacz.
4. Przebieg lekcji
a. Faza przygotowawcza
1. Indywidualne przywitanie się z każdym z uczniów poprzez wymówienie jego imienia,
2. Wprowadzenie w nastrój jesieni poprzez przybliżenie każdemu z uczniów bodźców jesiennych:
- bodźców wzrokowych –zasłonięcie okna tkaniną i zapalenie lampy (żółte światło);
- zapalenie lampki zapachowej – zapach lawendy;
- wielozmysłowe poznawanie suchych liści - dotykanie, oglądanie, wąchanie, wsłuchiwanie się w ich szelest;
- poznanie dźwięku dzwonków rurowych – dźwięk powinien być krótki, od czasu do czasu przerywający stymulację zapachowa, wzrokową i dotykową.
Uwaga: uczniowie powinni mieć czas na reakcję po każdym dźwięku, nie zajmować ich w tym czasie innym bodźcem, dokładnie obserwować reakcję. Czas: 30 minut.
b. Faza realizacyjna
5. Pozycjonowanie. Nauczyciel umożliwia uczniom zajęcie pozycji zezwalającej na możliwie najswobodniejsze korzystanie ze zmysłu wzroku i słuchu. Uczniowie przyjmują pozycje umożliwiającą uczestnictwo w zajęciach.
6. Łagodna aktywizacja muzyką. Nauczyciel prezentuje muzykę o działaniu pogodną, rytmiczną, łagodnie aktywizującą.
7. Demonstro-wanie dźwięków i ich źródeł. Nauczyciel siada na wprost dziecka. Bierze instrument, na oczach ucznia wydobywa z niego dźwięk, stara się skupić jego uwagę. Umożliwia uczniowi chwycenie instrumentu i pomaga w wydobyciu dźwięku (podpowiadanie gestem, prowadzenie rąk, zapobieganie odrzuceniu instrumentu). Tak postępuje z kolejnymi instrumentami:
trójkątem, grzechotką, bębenkiem. Obserwuje reakcje i aktywność uczniów, zwraca uwagę na indywidualne upodobania. Uczeń postrzega instrument. Kieruje wzrok w stronę dźwięczącego instrumentu. Samodzielnie lub z pomocą chwyta instrument i potrząsa lub uderza nim. Wyraża swoje emocje związane ze słyszeniem i wydobywaniem dźwięków.
8. Szukanie źródła dźwięku wydobywanego z instrumentów. Nauczyciel sadza ucznia przed sobą na kolanach lub materacu. Osoba asystująca wydobywa znany dziecku dźwięk za jego plecami.
Nauczyciel szybko odwraca się wraz z dzieckiem pokazując mu instrument. Ćwiczenie powtarza kilkakrotnie z użyciem trójkąta, grzechotki i bębenka. Ćwiczy indywidualnie z każdym z uczniów.
Wyczekuje na reakcję ucznia. Każdy przejaw zainteresowania dźwiękiem (odwrócenie się, ruch oczu) nagradza pochwałą i wspomaga. Uczeń słyszy dźwięk instrumentu. Z pomocą nauczyciela dostrzega źródło dźwięku – instrument. Podejmuje próby odszukania źródła dźwięku poprzez odwracanie się, kierowanie wzroku, wyciąganie ręki, chwytanie instrumentu. Wyraża swoje emocje związane z odbiorem dźwięków i dostrzeganiem instrumentów.
9. Zapoznanie z mechanicznymi źródłami dźwięku. Nauczyciel włącza kolorową zabawkę - pozytywkę. Obserwuje reakcje uczniów. Przybliża pozytywkę do każdego z nich, umożliwia odczucie wibracji. W taki sam sposób postępuje z budzikiem. W charakterystyczny dla siebie sposób reaguje na dźwięk. Odczuwa wibracje. Poznaje dwa różne przedmioty (pozytywka, budzik) wydające dźwięk.
10. Odszukiwanie źródła dźwięku. Nauczyciel chowa nakręconą pozytywkę. Gdy zaczyna grać, mobilizuje dziecko do poszukiwań. Tak samo postępuje z budzikiem. Miejsce ukrycia przedmiotu jest zależne od możliwości adresata zadania: w zasięgu ręki lub nieco dalej, z koniecznością przemieszczania się. Celowo pozostawia przedmiot nie grający na widoku tak, by dotykając go, uczeń nie czuł wibracji i poszukiwał dalej. Uczeń kieruje uwagę w stronę źródła dźwięku.
Mobilizowany stara się do niego dotrzeć lub dosięgnąć. Czuje dotykiem wibracje związane z dźwiękiem. Wyraża swoje emocje odnajdując grający przedmiot.
11. Wyciszenie modelowane muzyką. Nauczyciel prezentuje muzykę o charakterze spokojnym, monotonnym, o działaniu terapeutycznym uspokajającym. Uczeń pozostaje pod wpływem odprężającego działania spokojnej muzyki. Odpoczywa po angażujących zmysły ćwiczeniach.
12. Zapowiedź Programu Aktywności (werbalna i pozawerbalna). Nauczyciel włącza sygnał Programu Aktywności i informuje uczniów, iż będą bawić się przy muzyce. Uczeń ożywia się psychoruchowo na znany dźwięk, otwiera się na propozycję zajęć.
13. Realizacja Programu Wprowadzającego. Nauczyciel, kolejno z każdym z uczniów w formie pracy zindywidualizowanej, realizuje Program Wprowadzający, przystosowując się do pozycji jaką zajął uczeń (ale jest to pozycja siedząca). Głośno i wyraźnie zapowiada aktywność i nazywa dotykaną część ciała. Naprowadza ucznia na wykonanie kolejno czynności:
- kołysanie
- wymachiwanie rękoma - pocieranie dłoni
- klaskanie - głaskanie głowy - głaskanie brzucha - relaksacja.
Pozostawia uczniowi swobodę i umożliwia samodzielne wykonanie czynności jeśli zauważa taką chęć. Obserwuje zachowania uczniów. Nagradza pochwałą i uśmiechem przejawy aktywności.
Uczeń na miarę swoich możliwości, z pomocą nauczyciela, realizuje aktywności Programu Wprowadzającego. Reaguje emocjonalnie i fizycznie na doświadczanie ruchu i dotyk części ciała.
c. Faza podsumowująca 1. Odpoczynek przy cichej muzyce relaksacyjnej.
2. Smakowanie miodu (bodźca jesiennego) jako forma nagrody.
3. Odprowadzenie uczniów na odziały i pożegnanie się.
