GÓRNO ŚLĄZAK
Gazeta Związku Górnośląskiego
MIESIĘCZNIK BEZPŁATNY Listopad 2014 Numer 2 (3/2014) ISSN 2391‒5331
Kresowiacy w Domu Śląskim
Spotkanie przedstawicieli czterech śląskich Oddziałów Towarzystwa Mi- łośników Lwowa i Kresów Południowo- -Wschodnich z członkami Związku Gór- nośląskiego to wydarzenie historyczne – mówi Prezes Oddziału Tychy TM- LiKPW Janina Półtorak.
Trzy pytania do Rzecznika Praw Obywatelskich
Rzeczywiście, niewielki udział kobiet w wyborach i w ogóle w sprawowaniu władzy, także tej lokalnej, to dziś ogrom- ny problem. W przypadku rad gmin, po- wiatów i sejmików wojewódzkich ko- biety stanowią około 25% wszystkich radnych.
Co dzień tworzymy naszą – śląską historię
Marek Plura: Żyjmy u sia a po naszy- mu. Żyjmy naszą historią, budując na- szą współczesność, bo byliśmy i jesteśmy u siebie na Śląsku, w wolnej Polsce, w de- mokratycznej Europie.
Czytaj na str. 7
Foto: Grzegorz Franki
Czytaj na str. 12 Czytaj na str. 13
Jubileusz 25-lecia Koła Bogucice
Koło Piekary w Domu Śląskim
Podpisanie Porozumienia w sprawie organizacji Olimpiady Wiedzy o Górnym Śląsku pomiędzy Uniwersytetem Śląskim, Związkiem Górnośląskim i Biblioteką Śląską
Fot. Dawid Fik
3
www.zg.org.pl
GÓRNOŚLĄZAK
Wydawca: Związek Górnośląski www.zg.org.pl
Redaguje zespół: Grzegorz Franki (redaktor naczelny), Krzysztof E. Kraus (sekretarz redakcji), Łucja Staniczkowa.
Stali współpracownicy: Sławomir Jarzyna, Rafał Kula, Anna Morajko, Kamil Nowak, Przemysław Stanios, Łukasz Szostok.
Zdjęcia: Dawid Fik, Marta Jura.
Adres redakcji: 40‒058 Katowice, ul. Pawła Stalmacha 17, tel. 32 251 27 25
• gornoslazak@zg.org.pl
Dział reklamy: reklama@zg.org.pl DTP: Kazimierz Leja • dtp@zg.org.pl Druk: Drukarnia im. Karola Miarki PW TOLEK Sp. z o.o.
43‒190 Mikołów, ul. Żwirki i Wigury 1 tel. 32 326 20 90 • www.tolek.com.pl ISSN 2391‒5331
W numerze między innymi…
Co słychać w Domu Śląskim | s. 6 Trzy pytania do… Pani Rzecznik
Praw Obywatelskich | s. 12 Co dzień tworzymy naszą – śląską
historię | s. 13
Finał XVII Ogólnopolskiego Konkursu Krasomówczego im. Wojciecha Korfantego
| s. 18–19
Trzy pytania do… Adama Sośnierza
| s. 22
Śląsk, w którym chciałbym mieszkać – prace uczestników konkursu fotograficzno-informatycznego
| s. 23–24
oraz rubryki stałe…
Z życia Związku | s. 4–5 Nasze Koła i Bractwa | s. 8–11 Śląskie larmo | s. 14
Carbon Music | s. 18–19 Kultura | s. 20
Edukacja | s. 21
Wybory i co dalej?
Od kilku tygodni wyraźnie daje się odczuć gorączkę wyborczą. Niektórzy kandydaci do struktur samorzą- dowych łapali za pędzle i spektakularnie malowa- li ławki, inni skubali brwi i poświęcali cenny czas na wyborczy make-up, a jeszcze inni, rękami swoich po- mocników, walczyli o każde miejsce na latarniach, murach i innych elementach stałych naszego krajo- brazu. Drżenie rąk komentatorów przy klawiaturach, sondażowe przepychanki oraz wszechobecny PR roz- kwitał, ubarwiając nam szarość jesieni.
Wybory samorządowe mobilizują wszystkie środowi- ska do zaznaczenia swojej obecności w drabince władzy terytorialnej. A co na to Związek Górnośląski?
Nasze stowarzyszenie nie zwalnia tempa i prócz działalności związanej z dynamicznym rozwojem Domu Śląskiego, realizowaniem statutowych ce- lów oraz bieżącej dbałości o finanse jesteśmy aktywni w kreowaniu i upo- wszechnianiu wizerunku kandydatów na stanowiska samorządowe w naszym regionie. Uchwałą Zarządu Głównego odstąpiliśmy od bezpośredniego udzia- łu w tegorocznych wyborach, co nie oznacza jednak bierności wobec tak istot- nych dla Śląska wydarzeń.
Kolejna uchwała Zarządu umożliwiła udzielenie poparcia osobom, któ- rych działalność spełnia kryteria ideowe naszego Związku, które ze Związ- kiem z powodzeniem współpracują oraz które o takowe poparcie się zwrócą.
Na liście osób popieranych przez Związek Górnośląski znaleźli się m.in.
prezydenci śląskich miast, działacze samorządowi oraz niezrzeszeni, kandy- dujący na różne szczeble samorządu.
Przy udzielaniu poparcia Związek Górnośląski nie posługiwał się kluczem partyjnym ani żadnym koniunkturalnym mechanizmem. Szerokie spektrum przynależności partyjnych bądź organizacyjnych kandydatów, którzy uzyskali poparcie ZG, świadczy o tym najlepiej.
Jedyną preferencją i warunkiem rekomendacji było i jest kryterium aktyw- ności kandydata w kreowaniu i utrwalaniu śląskiej tożsamości, dbałości o na- sze tradycje oraz upowszechnianiu wiedzy historycznej o naszej ojcowiźnie.
Zachęcam członków Związku Górnośląskiego do rzetelnego przygotowa- nia się do następnych wyborów. Zwycięzcom gratuluję. Oczekujemy domi- nacji prawdy nad populizmem, rozwoju i stabilizacji naszych rodzin, naszego
domu i naszej „małej ojczyzny”. ■
Prezes Związku Górnośląskiego Marek Sobczyk
Poparcie Związku Górnośląskiego w wyborach samorządowych
Zarząd Główny Związku Górnoślą- skiego zdecydował, że w wyborach sa- morządowych, które odbyły się 16 li- stopada 2014 roku, udzielił poparcia następującym kandydatom:
Terasa Białucha – kandydatka na radną Rady Miasta Mysłowice, Andrzej Bochnak – kandydat na radnego Rady Miasta Katowice, Grażyna Dziedzic – kandydatka na prezydenta Rudy Śląskiej, Jacek Guzy – kandydat na prezyden- ta Siemianowic Śląskich, Marek Kopel
– kandydat na prezydenta Chorzowa, Mirosław Korbasiewicz – kandydat na radnego Sejmiku Województwa Ślą- skiego, Stanisław Korfanty – kandydat na prezydenta Piekar Śląskich, Dawid Kostempski – kandydat na prezydenta Świętochłowic, Andrzej Kotala – kan- dydat na prezydenta Chorzowa, Woj- ciech Lala – kandydat na radnego Rady Powiatu Pszczyńskiego, Edward Lasok – kandydat na prezydenta Mysłowic, Anna Morajko – kandydatka na radną Rady
cd. na str. 4
4 GÓRNOŚLĄZAK
www.zg.org.plZ życia Związku
Spotkanie ze Związkiem Podhalan
Prezes Związku Górnośląskiego Marek Sobczyk wraz ze swoim zastępcą Grzegorzem Franki, przewodniczącym Rady ZG prof. Zbigniewem Widerą i sekretarzem Bra- ctwa Artystycznego Henrykiem Polokiem spotkali się z nowym Zarządem Głównym Związku Podhalan. Spot- kanie odbyło się w ramach wizyty w Poroninie, która miała miejsce w dniach 11 i 12 października br.
Naszych przedstawicieli gościł Andrzej Skupień – nowy prezes Związku Podhalan. W spotkaniu, oprócz władz za- przyjaźnionej organizacji, wzięli udział m.in. poseł An- drzej Gut-Mostowy, starosta tatrzański Andrzej Gąsieni- ca-Makowski, zastępca wókta Poronina Andrzej Bańda i kapelan góralskich pielgrzymek rowerowych ks. Tade- usz Skupień.
Wszyscy uczestnicy byli zgodni, że obydwa Związki powinny nadal ze sobą współpracować. Nasi przedstawi- ciele zaprosili gospodarzy do złożenia wizyty na Górnym Śląsku.
Wizyta w Brukseli
Na zaproszenie eurodeputowanego Marka Plury – członka Koła Katowice-Śródmieście, wizytę w Parla- mencie Europejskim złożył prezes Marek Sobczyk. Sze- fowi Związku towarzyszyli nasi wolontariusze: Justyna Galeja, Przemysław Stanios i Łukasz Szostok.
Wizyta odbyła się w dniach 13-15 października br.
Nasi przedstawiciele zwiedzili siedzibę Parlamentu Euro- pejskiego w Brukseli oraz spotkali się z eurodeputowa- nym Markiem Plurą. Rozmawiano o śląskich sprawach w kontekście europejskim. Efektem wizyty jest decyzja o włączeniu się Związku Górnośląskiego w przygotowa- nie wystawy „Silesius”, której inicjatorem jest poseł Plu- ra. Ekspozycja będzie promować w Europie wybitnych Ślązaków, którzy działali w różnych dziedzinach na prze- strzeni wieków.
W Brukseli gośćmi opiekował się wiceprezes Zarządu Głównego Grzegorz Franki, który zawodowo związany jest z Biurem Poselskim posła Marka Plury. Dzięki temu uczestnicy wizyty zwiedzili stolicę Unii Europejskiej oraz odbyli wycieczkę do zabytkowego miasteczka Brugii.
Miasta Ruda Śląska, Bogdan Myśliwiec – kandydat na radne- go Sejmiku Województwa Śląskiego, Joachim Otte – kandy- dat na radnego Sejmiku Województwa Śląskiego, Marek Otte – kandydat na radnego Rady Miasta Chorzów, Mariola Para- -Hewig – kandydatka na radną Rady Miasta Katowice, Henryk Polok – kandydat na radnego Sejmiku Województwa Śląskie- go, Jacek Połap – kandydat na radnego Sejmiku Województwa Śląskiego, Dariusz Rott – kandydat na radnego Sejmiku Woje- wództwa Śląskiego, Urszula Siewielska – kandydatka na radną Rady Miasta Katowice, Aleksandra Skowronek – kandydatka
na prezydenta Rudy Śląskiej, Andrzej Stania – kandydat na radnego Rady Miasta Ruda Śląska, Przemysław Stanios – kan- dydat na radnego Rady Miasta Katowice, Piotr Szczepaniok – kandydat na radnego Sejmiku Województwa Śląskiego, Walde- mar Szendera – kandydat na radnego Sejmiku Województwa Śląskiego, Mikołaj Wajda – kandydat na radnego Rady Miasta Siemianowice Śląskie, Zbigniew Widera – kandydat na radne- go Sejmiku Województwa Śląskiego, Magdalena Wieczorek – kandydatka na radną Rady Miasta Katowice. ■ Poznali też miejsca związane ze Ślązakami, którzy przed II wojną światową wyjechali do Belgii do pracy w tamtej- szych kopalniach.
Spotkanie z prof. Joanną Rostropowicz w Opolu
Wiceprezesi Gzegorz Franki i Łucja Staniczkowa złożyli wizytę Pani prof. Joannie Rostropowicz, jednej z zało- życieli Związku Górnośląskiego, inicjatorce i redaktorce unikalnej publikacji Ślązacy od czasów najdawniej- szych do współczesności. Schlesier von den frũhensten
Zeiten bis zur Gegenwart.
W czterech tomach wyda- nych w wersji polsko- i niemie- ckojęzycznej zawarte zostały obszerne biogramy wybitnych Ślązaków. Pani Profesor prze- kazała dla Domu Śląskiego cały stos książek wydanych przez Wydawnictwo Eichen- dorffa. Wyraziła także zgodę na konsultację naukową wy- stawy poświęconej Ślązakom w Parlamencie Europejskim.
Związek Górnośląski uczestniczył w otwarciu Muzeum Powstań Śląskich
17 października br. w Świętochłowicach otwarte zo- stało pierwsze w województwie Muzeum Powstań Ślą- skich. Uroczystego aktu otwarcia dokonał prezydent Świętochłowic Dawid Kostempski w towarzystwie zna- mienitych gości. Wydarzenie uświetniła obecność wie- lu pocztów sztandarowych naszego Związku.
Wśród uczestników był prezes Związku Górnośląskie- go i wielu naszych członków. Do Świętochłowic przyje- chała też komisarz UE Elżbieta Bieńkowska i b. premier Jerzy Buzek. Licznie reprezentowany był świat polityki,
samorządu i kultury. ➧
cd. ze str. 3
5
www.zg.org.pl
GÓRNOŚLĄZAK
Rady poparła starania Górnoślązaków o uznanie naszej godki za język regionalny.
Fundacja Gospodarcza Euro-Partner wraz z Patrona- mi Honorowymi, tj. Ministerstwem Gospodarki, Mar- szałkiem Województwa Śląskiego Mirosławem Sekułą i Wojewodą Śląskim Piotrem Litwą uhonorowali Gminę Tworóg statuetką EURO-GMINA 2014 oraz wręczyli cer- tyfikat stwierdzający, iż Gmina Tworóg spełnia wymaga- nia najlepszych Gmin Unii Europejskiej.
Prezes Związku Górnośląskiego Marek Sobczyk w towarzystwie wójta Tworoga Eugeniusza Gwoździa i jego zastępcy Klaudiusza Wiedery
Warto dodać jeszcze, że wójt Gminy Tworóg Euge- niusz Gwóźdź zdobył tytuł Superwójta kadencji 2010- 2014 w regionie Śląsk-Północ.
Serdecznie gratulujemy tych laurów i cieszymy się, że w gronie przyjaciół Związku Górnośląskiego są tak ak- tywni i przebojowi samorządowcy.
Muzeum pokazuje historię Górnego Śląska z czasów powstań i plebiscytu. Zorganizowane zostało w za byt- ko wym gmachu przy ul. Polaka 1. Ekspozycje prze noszą odwiedzających w tamten czas dzięki technologiom mul- timedialnym, które zostały zastosowane przy ich tworze- niu. Obiekt posiada również kawiarenkę i jest dostosowa- ny do możliwości osób niepełnosprawnych.
„Tu, gdzie nasz dom”
18 października br. w Turzy Śląskiej odbyło się II Spotka- nie Mieszkańców Województwa Śląskiego i Ziem Gór- nośląskich „Tu, gdzie nasz dom”, które zorganizowane zostało przez tamtejsze Koło Związku Górnośląskiego.
Władze Związku Górnośląskiego reprezentowane były przez Wiceprezesa Grzegorza Franki i Członka Zarządu Krzysztofa Kowalskiego. Obecni byli także m.in.: Prze- wodniczący Sądu Związku Andrzej Dawidowski, Prze- wodnicząca Głównej Komisji Rewizyjnej Irena Krząkała i Przewodniczący Rady Związku prof. Zbigniew Widera.
Licznie przybyli też nasi członkowie z wielu Kół i Bractw wraz z pocztami sztandarowymi.
Władze państwowe reprezentowali posłowie Henryk Siedlaczek i Ryszard Zawadzki. Obecny był starosta wo- dzisławski Tadeusz Skatuła i wójt Gorzyc Piotr Oślizło.
Do Turzy Śląskiej przybyli też gromadnie nasi bracia Górale zrzeszeni w Oddziale Żywieckim Związku Podha- lan oraz Górale Beskidzcy z Koniakowa i okolic.
Uroczystości rozpoczęły się od mszy świętej koncele- browanej przez trzech księży pod przewodnictwem kape- lana Związku Górnośląskiego ks. dr. Pawła Buchty, który wygłosił także homilię.
Po wspólnym posiłku uczestnicy zebrali się w sali, aby kontynuować spotkanie, które prowadził prezes Koła Turza Śląska Bogusław Kniszka. Były wyróżnienia dla członków i przyjaciół Związku Górnośląskiego, były oko- licznościowe wystąpienia, była kawa i kołocz, a wszystko przeplatała muzyka w wykonaniu Ślązaków i Górali.
Z Tworogiem nam po drodze
- Związek Górnośląski to nie tylko Dom Śląski, nie tyl- ko przedsięwzięcia kulturalno-oświatowe, ale również współpraca ze wszystkimi instytucjami, z którymi nam po drodze we wspólnej trosce o Górny Śląsk i nasze ślą- skie sprawy. Współpracujemy z wieloma samorząda- mi, nie tylko z tych największych miejscowości regionu.
Zdecydowanie jest nam po drodze z Gminą Tworóg, z którą współpraca należy do bardzo udanych i do- brze rokujących – powiedział prezes Marek Sobczyk, który 30 października odwiedził gminę Tworóg.
Zarządzający Gminą Tworóg wójt Eugeniusz Gwóźdź oraz jego zastępca Klaudiusz Wieder doskonale wpisują się w działania na rzecz utrwalania śląskiej tożsamości.
O wysokim poziomie tego zarządzania świadczą m.in.
laury, jakie Tworóg zdobył w ostatnim czasie, a mianowi- cie tytuł jednej z najlepiej rozwijających się gmin w Pol- sce. Gmina była też jedną z pierwszych, która uchwałą jej
➧
Bractwo Pielgrzymkowe świętowało kolejną rocznicę powstania
W niedzielę 26 października Bractwo Pielgrzymkowe świętowało 17. rocznicę powstania. Z tej okazji w koś- ciele parafialnym w Mysłowicach-Kosztowach odbyło się uroczyste spotkanie.
Mszę świętą w intencji członków Bractwa odpra- wił ks. abp Wiktor Skworc, który zaszczycił także swo- ją obecnością spotkanie integracyjne. Jednym z gości był prezydent Mysłowic i członek naszego Związku – Edward Lasok. W Kosztowach gościł też prezes Związku Górno- śląskiego Marek Sobczyk wraz ze swoimi zastępcami:
dr Łucją Staniczkową i Grzegorzem Frankim.
Bractwo Pielgrzymkowe jest największą jednostką or- ganizacyjną Związku. Liczy około 150 członków i wciąż przyjmuje nowych. Działalnością Bractwa kieruje pre- zes Jacek Pytel, który jest też pełnomocnikiem Zarządu Głównego ds. uroczystości religijnych. ■
6 GÓRNOŚLĄZAK
www.zg.org.plCo słychać w Domu Śląskim?
M
ijają właśnie dwa miesiące od czasu otwarcia Domu Śląskiego, a już bardzo wielu ludzi odwie- dziło siedzibę Związku Górnośląskiego. Wysta- wa poświęcona Henrykowi Sławikowi przyciąga wielu od- wiedzających. Cieszy fakt, że prawie 300 uczniów z 5 miast wraz ze swoimi nauczycielami zwiedziło wystawę śląskiego bohatera czasów drugiej wojny światowej.Justyna Galeja oprowadza po wystawie Henryka Sławika
Koła Związku umawiają się tutaj na swoje spotkania miesięczne. I tak gościlismy Koła: Giszowiec, Piekary, Halemba, Śródmieście i Wełnowiec.
Koło Piekary w Domu Śląskim
W październiku i listopadzie odbyły się dwie Debaty Oksfordzkie dla uczniów szkół gimnazjalnych i ponad- gimnazjalnych w ramach 1. etapu VI Śląskiego Turnieju Debat Oksfordzkich.
W listopadadzie odbyło się spotkanie członków Związ- ku Górnoślaskiego z zaprzyjaźnionym Stowarzyszeniem Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich.
Spotkania z Kresowiakami na stałe będą gościć w progra- mie imprez Domu Śląskiego.
W ostatni wtorek miesiąca odbywają się „Spotkania ze ślonską godką” – są to spotkania autorskie z poetami i prozaikami piszącymi po śląsku.
Poczet sztandarowy Związku Górnośląskiego na schodach Archikatedry podczas uroczystości Święta Niepodległości
Z okazji Dnia Edukacji Narodowej zaprosiliśmy do na- szej siedziby nauczycieli zajmujących się i promujących edukację regionalną. Zaowocowało ono wieloma propo- zycjami do dalszej współpracy.
Młodzież pracująca w projekcie Carbon Music zorga- nizowała dwa koncerty dla miłośników muzyki młodzie- żowej.
Dobiega końca czas rozwiązania konkursów adresowa- nych do nauczycieli i uczniów, a związanych i inspirowa- nych wystawą o Henryku Sławiku – niedługo ogłosimy ich wyniki.
Warto wspomnieć o zainteresowaniu spotkaniami z panią Aleksandrą Wentkowską – Pełnomocnikiem Te- renowym Rzecznika Praw Obywatelskich, poświęconymi sprawom, jakimi zajmuje się Pełnomocnik RPO. Prele- gentka odpowiadała także na pytania dotyczące indywi- dualnych problemów i udzielała rad.
Pełnomocnik Rzecznika Praw Obywatelskich dr Joanna Wentkowska podczas wykładu w Domu Śląskim
W przyszłości myślimy o kontynuowaniu rozpoczę- tych projektów, które zainteresowały naszych gości, ale planujemy uruchomić nowe, również ciekawe i intere- sujące. Zapraszamy oczywiście do odwiedzenia wystawy ➧
7
www.zg.org.pl
GÓRNOŚLĄZAK
o Henryku Sławiku, która czynna będzie do 18 grudnia 2014 roku (z przyczyn organizacyjnych wizyty grup pro- szę wcześniej ustalić). Może spotkania z rękodziełem – wykonywanie prac z papieru, filcu, na szkle czy innym tworzywie – przyciągną zainteresowanych.
Ciekawie zapowiada się projekt „Opowiem Ci o moim Śląsku”, którego celem jest upowszechnienie wiedzy o tra- dycji i kulturze Śląska, budowanie świadomości obywa- telskiej, budowanie mody na Śląsk.
Pomysłów jest wiele, wymagają dopracowania i uszcze- gółowienia. Zapraszam i zachęcam – przyjedźcie do Ka- towic na Stalmacha 17 nie tylko na proponowane impre-
zy, ale i ze swoimi pomysłami. ■
Weronika Szołtysek Dyrektor Domu Śląskiego
Prelekcja pani pełnomocnik Rzecznika Praw Obywatelskich
Powitanie w Domu Śląskim – od prawej: Maria Kaproń – wiceprezes i Zygmunt Partyka – prezes Oddziału Gliwice TMLiKPW, prezes ZG Marek Sobczyk i wiceprezes ZG dr Łucja Staniczkowa
Program spotkania został przygotowany przez obie strony, a szczegóły dopracowały Janina Półtorak i nasza koleżanka Lusia Staniczek. Ze strony zaproszonych Gości byli reprezentanci czterech Oddziałów TMLiKPW: Za- brza, Gliwic, Katowic i Tychów.
Nasz Związek reprezentowali członkowie i prezesi kil- ku Kół katowickich, Zabrza, Murcek, Kostuchny i Bra- ctwa Oświatowego (wraz z młodzieżą) oraz członkowie Zarządu wraz z Prezesem Związku.
Pani Janina Półtorak w emocjonującej gawędzie przed- stawiła powstanie i historię jednej z najpiękniejszych nekropolii świata, czyli Cmentarza Orląt Lwowskich, prezentując w czasie swojego wystąpienia slajdy z naj- piękniejszymi zabytkami Lwowa.
Janina Półtorak, prezes Oddziału Tychy TMLiKPO, przedstawiła historię Cmentarza Orląt Lwowskich
Następnie wystąpił Gość szczególny – Pan Bogdan Kasprowicz, który z wrodzoną sobie swadą opowiadał o szczegółach dotyczących historii tego pięknego polskie- go miasta i jego mieszkańców oraz, co było szczególnie interesujące dla nas, o związkach, jakie istniały i istnieją obecnie pomiędzy Ślązakami a Kresowiakami. Na zakoń- czenie swojego występu dał pokaz swoich umiejętności
Kresowiacy w Domu Śląskim
Nasza związkowa chluba ostatnich kilku miesięcy, czy- li „Dom Śląski”, rozpędza się jak lokomotywa pociągu pośpiesznego. Widać, że pomysł na stworzenie takiego naszego, ciepłego miejsca, był przedni. Przez kilka już ty- godni trwa przy ul. Stalmacha stała wystawa poświęcona wybitnemu Polakowi i Ślązakowi Henrykowi Sławikowi, a także ciągle odbywają się przy Stalmacha 17 spotkania – zarówno naszych kół terenowych, jak i grup, organizacji i stowarzyszeń – tych większych i tych mniejszych – czy też prelekcje i spotkania z ciekawymi ludźmi.
W dniu 17 listopda 2014 o godz. 16.00 mieliśmy oka- zję poznać 25-osobową grupę reprezentującą oddziały Towarzystwa Przyjaciół Lwowa i Kresów Południowo- -Wschodnich, którą ugościliśmy dobrym ślonskim koło- czym przy kawie i herbacie oraz smacznym naszym chle- bem z tustym i kiszonym ogórkiem.
Jak miłe i sympatyczne było to spotkanie, świadczy fakt, że mimo znacznych odległości do swoich domów nikt z obecnych nie spoglądał na zegarek i prawie 3-go- dzinne przebywanie w tak miłym towarzystwie minęło w niezwykle serdecznej atmosferze.
➧
cd. na str. 8
8 GÓRNOŚLĄZAK
www.zg.org.plaktorskich i wokalnych zarówno w gwarze lwowskiej, jak i perfekcyjnie opanowanej gwarze śląskiej, recytując na koniec po śląsku wiersz Uwe i Willi, czyli naszą wersję znanego wiersza poety Aleksandra Fredry Paweł i Gaweł.
Następnie grupa naszych Gości przeszła na piętro i zwiedziła aktualną wystawę Henryk Sławik – bohater na każdy czas.
O wrażenia ze spotkania pytamy Prezes Oddziału Ty- chy TMLiKPW, panią Janinę Półtorak.
– Spotkanie przedstawicieli czterech śląskich Oddzia- łów Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południo- wo-Wschodnich z członkami Związku Górnośląskiego to wydarzenie historyczne. Wprawdzie kontakty członków poszczególnych oddziałów naszego Towarzystwa z Koła- mi Związku Górnośląskiego istnieją od dawna – dość wy- mienić współpracę w Zabrzu czy Tychach – jednak po raz pierwszy mieliśmy okazję gościć w Domu Śląskim w tak szerokiej reprezentacji naszych Oddziałów w Gliwicach, Katowicach, Tychów i Zabrza. Inicjatorką spotkania była wiceprezes Związku Górnośląskiego dr Łucja Staniczek, która zwróciła się z propozycją spotkania do mnie, prezesa
tyskiego TMLiKPW. Znamy się od szkoły średniej i z pra- cy w oświacie.
Pomysł bardzo mi się spodobał i zainicjowałam ro- bocze spotkanie prezesów Oddziałów: Zygmunta Party- ki z Gliwic, Stanisława Grossmanna z Katowic i Andrze- ja Azyana z Zabrza. Oddział tyski reprezentowałam ja.
Nazwaliśmy pierwsze spotkanie, na którym zrodziła się koncepcja, „Biesiada śląsko-lwowska”. Ustaliliśmy, że te- matem pierwszego spotkania będą Orlęta Lwowskie, gdyż w listopadzie przypada 96. rocznica obrony Lwowa.
Jak się udało to pierwsze spotkanie?
Spotkanie odbyło się w serdecznej, niemal rodzinnej atmosferze. Smakował nam chleb ze smalcem i kiszo- nym ogórkiem oraz wyśmienity kołocz. Zebrani wysłu- chali mojego krótkiego referatu o obronie Lwowa wzbo- gaconego o pokaz slajdów z uroczystości poświęcenia Cmentarza Orląt w 2005 roku. Gwoździem programu był pan Bogdan Kasprowicz (śląski lwowiak z Bytomia), któ- ry opowiadał o związkach Śląska i Lwowa. To jest jego ulubiony temat, więc mówił ze swadą o koligacjach ro- dzinnych wielu rodzin, przeplatając język polski gwara- mi: śląską i melodyjną lwowską. Wszyscy bawili się przy tym wspaniale i uznali, że spotkanie było bardzo udane i ze wszech miar pożyteczne.
Czy to koniec współpracy?
To dopiero początek! W poniedziałek zrodziło się kil- ka pomysłów na wspólnie realizowane projekty, np. przy- wrócenie pamięci o wybitnym poecie Zygmuncie Rumlu w 100. rocznicę urodzin (ur. 22.02.1915) – całkowicie za- pomnianym czy projekt sprowadzenia na Śląsk Pomnika Lwowskich Kadetów – uczestników III Powstania Śląskie- go, znajdującego się we Lwowie w parku Korpusu Kadetów, wystawionego przez Ślązaków w dowód wdzięczności za walkę Lwowiaków w Powstaniach Śląskich. Następne spot- kanie w Domu Śląskim planujemy w marcu.
Z kresowym pozdrowieniem!
I ze śląskim pozdrowieniem: Szczęść Boże!
To spotkanie, moim skromnym zdaniem, może być za- lążkiem następnych z udziałem innych stowarzyszeń, co w efekcie być może pozwoli na przywrócenie wspania- łych projektów Związku Górnośląskiego, jak m.in. Liga Regionów czy bardzo dobrze odbierana impreza kultural- na – Międzynarodowa Parada Regionów. ■ H. Polok
Nasze Koła i Bractwa
10 lat minęło jak jeden dzień
W
poniedziałkowy wieczór 17 listopada 2014 roku we wspaniałej scenerii Willi Fitznera fe- towano uroczystość 10. rocznicy powstania Koła Związku Górnośląskiego w Siemianowicach Ślą- skich. Wydarzenie to miało bardzo uroczysty charakter,a swoją obecnością zaszczycił je prezydent Siemianowic Śląskich p. Jacek Guzy z małżonką. Nie mogło zabraknąć również prezesa Związku Górnośląskiego p. Marka Sob- czyka, który również w towarzystwie małżonki przybył na obchody tego podniosłego jubileuszu. ➧ cd. ze str. 7
Antoni Wilgusiewicz, wiceprezes Oddziału Katowice TMLiKPW
9
www.zg.org.pl
GÓRNOŚLĄZAK
Słowo wstępne wygłosił prezes Koła Siemianowice Ślą- skie p. Andrzej Karusta, który w ciepły i serdeczny sposób przywitał przybyłych gości i uczestników uroczystości oraz zaprosił do wspólnego świętowania. Przemówienia przeplatały się z gratulacjami oraz życzeniami dalszych sukcesów w działalności związkowej. Koło Związku Gór- nośląskiego w Siemianowicach Śląskich jest jednym z naj- aktywniejszych naszych kół i stanowi doskonały przykład
łączenia szacunku dla tradycji, otwartości na świat oraz mądrego i roztropnego kształtowania nowoczesności w naszej „Małej Ojczyźnie”. Niewątpliwie wielka w tym zasługa niezwykle kreatywnego i aktywnego prezesa Koła pana Andrzeja Karusty.
Podniosły jubileusz uświetniły występy artystyczne, na czele z członkiem Zespołu „Śląsk” panem Tadeuszem Zdechlikiewiczem oraz entuzjastycznie przyjętym przez publiczność zespołem „Albo i nie”.
Trudy codziennej pracy przynoszą zaszczyty, o czym świadczy sentencja łacińska: Labores pariunt honores.
Jednakże kolejna sentencja: Honos habet onus (zaszczyt pociąga za sobą obowiązki) mobilizuje do dalszej pracy.
Życzymy członkom Koła Siemianowice oraz jego sza- nownemu prezesowi wiele wytrwałości w tej pracy oraz wielu sukcesów w budowaniu naszej Śląskiej Rodziny, a przez to naszego domu, naszej ojczyzny.
Szczęść Boże!
Marek Sobczyk
Koło Tuwim
Związku Górnośląskiego
Minęła dziesiąta rocznica powstania naszego Koła i nadszedł czas na dokonanie podsumowania tego okre- su. Na początek parę refleksji ze szczególnym uwzględ- nieniem działalności w ostatnich latach.
Działo się i w dalszym ciągu dzieje się w naszym Kole bardzo dużo. Przez dziesięć lat zorganizowaliśmy ponad 150 imprez, głównie o charakterze turystyczno-krajo- znawczym. Nasze wyjazdy to głównie: Beskid Śląski, Ży- wiecki, Mały, Tatry, Pieniny, a także Czechy i Słowacja.
Na naszych szlakach nie mogło zabraknąć wizyt w miej- scach kultu religijnego, takich jak: Licheń, Łagiewniki, Wadowice, Kalwaria Zebrzydowska, Leśniów i jeszcze parę innych.
Nie są nam obce wydarzenia kulturalne – tzw. wyjazdy kulturalne co roku zaczynamy od jesieni i trwają one do wiosny następnego roku. To głównie wyjazdy na przed- stawienia: kabaretowe, teatralne, operetki i musicale. By- waliśmy w słynnych kabaretach w Krakowie: „Loch Ca- melot”, „Piwnica pod Baranami” czy „Jama Michalika”.
W tym ostatnim występ był zamknięty, tylko dla nas, a było nas ponad 100 osób. W teatrze „Korez” w Katowi- cach wykupiliśmy całe przedstawienie Cholonka, a w Te- atrze Śląskim im. Wyspiańskiego też zarezerwowaliśmy cały spektakl Polterabend. W krakowskich teatrach: „Ba- gatela”, „Ludowy”, „Stary” czy „Słowackiego” czujemy się jak starzy bywalcy.
Zainicjowaliśmy także inną formę działalności kultu- ralnej. Od trzech lat zaczęliśmy sprowadzać do naszego miasta amatorskie zespoły teatralne, mające w swoim re- pertuarze spektakle grane w gwarze śląskiej. Zaczął ze- spół z Chorzowa, a od września 2012 roku, kiedy w Sie- mianowicach otworzył swoje podwoje Park Tradycji, odbyło się tam 12 przedstawień, wszystkie przy komple- tach publiczności. Zobaczyliśmy m.in. Wesele na Górnym Śląsku, Jurek doktorem, Hebama.
Powodem do dumy są nasze eskapady zagraniczne. Za- częliśmy od wczasów we Włoszech, na Riwierze Adria- tyckiej – zwiedziliśmy tam Padwę, Wenecję, Rimini, San
cd. na str. 10
10 GÓRNOŚLĄZAK
www.zg.org.plMarino, a nawet Rzym. Byliśmy także w paru stolicach, takich jak: Praga, Berlin, Bratysława, Budapeszt, Wiedeń.
Organizowaliśmy wczasy we Francji, na Lazurowym Wy- brzeżu. To, co tam zobaczyliśmy, mogło wpędzić w kom- pleksy przeciętnego zjadacza chleba, bowiem Monako z Monte Carlo, Cannes, Nicea, Antibes czy Saint Tropez to siedziby śmietanki towarzyskiej Europy. Wszędzie nie- samowite bogactwo, przepych – jednym słowem: wielki świat. Byliśmy też w Chorwacji, a dwa lata temu wojażo- waliśmy po Hiszpanii. Mając do dyspozycji autokar, zwie- dzaliśmy uroczą Katalonię. Byliśmy u Czarnej Madonny w Montserrat, a najciekawszym punktem naszej eskapa- dy było całodzienne zwiedzanie Barcelony. Tam zachwy- ciła nas budowla Sagrada Familia, dzieło wspaniałego ar- chitekta katalońskiego, Antoniego Gaudiego.
W tym roku zmieniliśmy trochę charakter naszych wyjazdów na wyjazdy typowo poznawcze. Pierwszy wy- jazd to trasa: Monachium, Paryż, Drezno, Miśnia. Drugi w sierpniu to: Wilno, Troki, Kowno i Mazury.
w różne miejsca Europy, chętnie przyjmują nasze zapro- szenie i odbywają swoją podróż sentymentalną do miejsc i ludzi pamiętanych z dzieciństwa.
Włączając się w ogólnośląski, a nawet ogólnopolski dyskurs na temat śląskiej tożsamości, która w niepoko- jący sposób zaczyna stawać się elementem gry politycz- nej, zorganizowaliśmy w styczniu ubiegłego roku w Par- ku Tradycji debatę na temat: Co nas łączy, co nas dzieli – debata o śląskiej tożsamości. Udział w niej wzięli: prof.
Franciszek Marek, redaktorzy Piotr Semka i Michał Smo- lorz, historyk i pisarz Marek Szołtysek oraz przewodni- czący RAŚ Jerzy Gorzelik.
Wielką wagę przywiązujemy do współpracy z wła- dzami miasta. Dość powiedzieć, ze Prezydent Siemiano- wic Jacek Guzy jest członkiem Związku Górnośląskiego i sprawy wszystkich siemianowickich Kół są mu dobrze znane. Od kilku lat to właśnie w Siemianowicach, miej- scu urodzenia Wojciecha Korfantego, Związek Górnoślą- ski wręcza zasłużonym dla Górnego Śląska swoją presti- żową nagrodę. Koła siemianowickie uświetniły ostatnią edycję Rodziny Górnośląskiej na Górze św. Anny.
Wielką wagę przywiązujemy do informowania o na- szej działalności. Regularnie, co dwa tygodnie w „Życiu Siemianowic” zamieszczamy swoje artykuły. Dzięki temu Związek Górnośląski w Siemianowicach jest wyrazisty i rozpoznawalny.
Czego z okazji dziesięciolecia żyłbym członkom Koła Tuwim Związku Górnośląskiego i sobie, Prezesowi Koła?
Żeby starczyło czasu i sił na realizację naszych kolejnych przedsięwzięć, bo plany mamy ambitne!
Andrzej Karusta
Koło Murcki – przykład związkowej aktywności
Koło Murcki powstało prawie 25 lat temu. Jest jednym z najaktywniejszych kół, szczególnie jeżeli chodzi o ich własne inicjatywy. Prezesem jest Jan Broda, a wspiera go dwóch wiceprezesów – Sonia Famulok oraz Eugeniusz Winkler. Siedziba Koła znajduje się w Miejskim Domu Kultury w Murckach.
– Momy po prostu w naszym kole takie założynie, co bydymy robić od stycznia do grudnia i tego sie trzimiymy – takim zdaniem rozpoczyna prezes.
Poza spotkaniami, które są normalnymi dla większości kół, jak spotkanie świąteczne, kolędowanie czy też uczest- niczenie w działaniach Zarządu, Koło Murcki pokazuje się z zupełnie innej strony.
Z inicjatywy Koła, a od niedawna z pomocą Rady Jednostki Pomocniczej, organizowany jest coroczny rajd rowerowy po lasach murckowskich. Czerwiec to miesiąc festynów – tutaj także pokazuje się murckow- ski człon Związku. Zorganizowali już dwadzieścia dwa festyny! Każdy trwa dwa dni i jest okazją do integracji wszystkich mieszkańców, a jego najważniejszą częścią są występy dzieci.
Koło Tuwim w Paryżu
Tradycją Koła Tuwim stała się organizacja wrześnio- wych Godów Siemianowickich. W tym roku były to już szóste Gody, które trwały od 20 do 22 września. Charak- terystyczną cechą Godów Siemianowickich jest obecność
gości zagranicznych. Górnoślązacy, których los rzucił ➧
cd. ze str. 9
11
www.zg.org.pl
GÓRNOŚLĄZAK
– Priorytet jest taki, żeby każde dziecko zawsze jakoś szekuladka dostało, to se cyniom te dzieci i zawsze przi- chodzom nazod – wspomina Jan Broda.
Jednakże ponad te wszystkie ważne działania Koło Murcki wyróżnia się tym, czego nie praktykuje nikt inny.
Czymś, co jest niewątpliwie istotne dla Związku, szcze- gólnie w roku 2014 – roku Henryka Sławika. „Murcki”
zajmują się Grobem Żołnierzy Węgierskich wymordo- wanych przez armię radziecką pod koniec II wojny świa- towej. Począwszy od doprowadzenia do porządku mogi- ły i otoczenia, a skończywszy na przysłużeniu się (często własnoręcznie) do postawienia tablic pamiątkowych.
Koło za swoje działania zostało niejednokrotnie docenio- ne, między innymi przez węgierskiego parlamentarzy- stę Franza Schmitha. Nawiązało też bardzo dobre relacje z konsulatem węgierskim w Krakowie, a prezes nazywa je wręcz przyjacielskimi.
Na pytanie „dlaczego?” usłyszałem najprostszą, a zara- zem najlepszą odpowiedź Eugeniusza Winklera: „Bo ten grób jest”.
Jak co roku, 16 października, w dzień św. Jadwigi, pa- tronki Śląska i… Koła Murcki, po mszy świętej członkowie i ich goście spotkali się przy kawie i kołoczu. Dwaj człon- kowie Koła: Marek Chmieliński – wiceprzewodniczący Rady Miasta Katowice i Michał Luty – wiceprezydent Ka- towic, podzielili się wiadomościami o przedsięwzięciach władz miasta, a dr Łucja Staniczkowa, wiceprezes Związ- ku Górnośląskiego, zaprosiła wszystkich do Domu Ślą- skiego. Gościem spotkania był proboszcz murckowskiej parafii ks. Paweł Szumilas, który pobłogosławił członków Koła i ich przedsięwzięcia.
Działalność Koła Murcki pokazuje, jak wiele pracy kosztuje zrobienie czegoś dla innych, a jednocześnie uczy, że nie zawsze ten, kto najgłośniej krzyczy, najwięcej robi.
Przemysław Stanios
Jubileusz 25-lecia Koła Bogucice
Podobnie jak cały Związek Górnośląski, również Koło Katowice-Bogucice świętowało w tym roku swoje 25-le- cie. Z tej okazji 6 listopada odbyły się uroczyste obchody Srebrnego Jubileuszu. Na spotkanie rocznicowe przybyli liczni Goście, a wśród nich poczty sztandarowe i delega- cje Kół z Piekar Śląskich, Murcek, Wełnowca-Józefowca oraz delegacje Bractwa Pielgrzymkowego i byłej Kopalni Węgla Kamiennego „Katowice”. Zarząd Główny Związ- ku Górnośląskiego reprezentował Wiceprezes Grzegorz Franki. W części artystycznej uroczystości wystąpiła ama- torska grupa teatralna „Teatr z naszego podwórka”, której występ był prawdziwą ozdobą jubileuszu. Jeszcze długo pozostanie w pamięci wszystkich uczestników spotkania zabawna historia tytułowej rodziny Żymloków, przedsta- wiona przez prawdziwych Artystów z amatorskiej grupy teatralnej kultywującej nasze piękne śląskie tradycje.
Po części artystycznej wszyscy uczestnicy spotkania wzięli udział w uroczystej mszy świętej w intencji obec- nych i zmarłych Członków Związku Górnośląskiego Koła
Katowice–Bogucice z prośbą o błogosławieństwo i opiekę Matki Boskiej Boguckiej.
Koncelebrowana msza święta z udziałem czterech księ- ży, kilkudziesięciu ministrantów, pocztów sztandarowych oraz Członków Związku Górnośląskiego w pięknych kolo- rowych strojach sprawiła, że tegoroczne uroczystości jubi- leuszowe miały wyjątkową oprawę i świąteczny charakter, tak jak na prawdziwego 25-letniego Jubilata przystało. ■
➧
„Nie rzucim ziemi skąd nasz ród”
Ta silna ideowo sentencja towarzyszyła uroczystym obchodom 25-lecia powstania Koła Związku Górnoślą- skiego w Gierałtowicach.
W sobotnie popołudnie 22 listopada br. Sala Sesyjna Urzędu Gminy Gierałtowice zapełniła się osobami prag- nącymi wspólnie świętować doniosły, srebrny jubileusz.
Wśród nich byli m.in. Wójt Gminy Gierałtowice p. Jo- achim Bargiel, Proboszcz Parafii Matki Bożej Szkaplerz- nej ks. Marek Sówka, Prezes Związku Górnośląskiego p. Marek Sobczyk, zaprzyjaźnieni prezesi kół Związku Górnośląskiego w Zabrzu i Turzy Śląskiej, przedstawicie- le oświaty oraz wielu innych znamienitych gości.
Najważniejszymi jednak uczestnikami tej uroczysto- ści byli członkowie Koła Związku Górnośląskiego w Gie- rałtowicach na czele z p. Prezes Janiną Rożek. To właś- nie oni odbierali tego wieczoru słowa wielkiego uznania i gratulacje za wielki wkład w pielęgnowanie tradycyjnie śląskich wartości, jakimi są: etos pracy, przywiązanie do korzeni chrześcijańskich oraz szacunek dla rodziny. Cen- nym i wartościowym elementem tej wspaniałej uroczy- stości była prelekcja pani dr Barbary Pytlos, prezentującej ponadczasowe wartości Roty Marii Konopnickiej.
Przyjdą po nas inni ludzie Nieświadomi naszych win I rozejrzą się ciekawie Cośmy zostawili im.
Członkowie Koła Związku Górnośląskiego w Gierałto- wicach tworzą wielkie dzieła, których historia im nie za- pomni. Życzymy im błogosławieństwa w tworzeniu tych
dzieł. M.S.
12 GÓRNOŚLĄZAK
www.zg.org.pl3 pytania do…
Ireny Lipowicz – Rzecznika Praw Obywatelskich
Jestem przekonana, że Ślązacy wykorzystają szansę.
Trwa kampania wy- borcza przed wybora- mi samorządowymi.
Wydaje się jednak, że nie jest to równa ry- walizacja, bowiem do- minującą rolę odgry- wają w niej mężczyźni.
W polityce wciąż jest mało kobiet. Jak, Pani zdaniem, można zmienić tę sytuację?
Rzeczywiście, nie- wielki udział kobiet w wyborach i w ogóle w sprawowa- niu władzy, także tej lokalnej, to dziś ogromny problem.
W przypadku rad gmin, powiatów i sejmików wojewódz- kich kobiety stanowią około 25% wszystkich radnych.
Niestety, jeszcze mniej pań pełni funkcję wójta, burmi- strza czy prezydenta miasta. Dane z 2010 roku wskazują, że było ich nie więcej niż 10%.
Już w samej kampanii wyborczej kobiety pojawia- ją się zdecydowanie rzadziej niż mężczyźni i najczęś- ciej przedstawiane są w sposób stereotypowy. Wydawa- ło się, że zmiany wprowadzone w Kodeksie wyborczym z 2011 roku przyczynią się do zwiększenia udziału ko- biet w sprawowaniu władzy. Służyć temu miało przede wszystkim wprowadzenie tzw. mechanizmu kwotowego, czyli obowiązku umieszczania na listach wyborczych co najmniej 35% przedstawicieli każdej płci w przypadku wyborów proporcjonalnych, a więc m.in. tych do rad po- wiatów i sejmików wojewódzkich. Praktyka jednak poka- zała, że nie jest to wystarczające rozwiązanie. Kobiety są często „spychane” na odległe miejsca na listach. Wyda- je się, że sytuację mogłoby poprawić wprowadzenie tzw.
suwaka, czyli obowiązku naprzemiennego umieszczania na liście kandydatek i kandydatów. Ponadto powinniśmy się skupić na podejmowaniu działań o charakterze edu- kacyjnym i informacyjnym, zachęcać kobiety do kandy- dowania.
Mówimy o kandydatach, a czy sami wyborcy są odpo- wiednio poinformowani o przysługujących im pra- wach?
To niestety kolejny problem. W mediach zdecydowa- nie za rzadko informuje się o zmianach, jakie wprowa- dził Kodeks wyborczy. Poza wspomnianymi już kwotami, zmiany dotyczą również wyborów do rad gmin, niebę- dących miastami na prawach powiatu. Po raz pierwszy, ich mieszkańcy będą mogli głosować w okręgach jed- nomandatowych. Niestety, wydaje się, że do większości
obywateli taka informacja jeszcze nie dotarła. Co cieka- we, nawet organizacje, które wcześniej bardzo silnie po- stulowały wprowadzenie takiego rozwiązania, dziś milczą i nie prowadzą żadnych działań informacyjnych.
Inną kwestią są ułatwienia, jakie wprowadzono dla osób starszych i z niepełnosprawnościami. Mogą oni sko- rzystać z głosowania korespondencyjnego czy przez peł- nomocnika. Obie te formy są jednak wciąż zbyt mało znane. Obecnie większość wyborców, którzy mogliby z nich skorzystać, preferuje głosowanie osobiste. Dlatego też tak ważne jest prawidłowe przygotowanie lokali wy- borczych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Nie- stety, jak wynika z raportu opracowanego przez pracow- ników Biura Rzecznika Praw Obywatelskich, ponad 2/3 wizytowanych przez nas lokali nie spełniało określonych warunków. Co warto podkreślić, uchybienia w większo- ści przypadków nie dotyczyły barier architektonicznych budynków, ale samej organizacji wyborów, m.in. przygo- towania miejsc zapewniających tajność głosowania czy rozmieszczenia obwieszczeń Państwowej Komisji Wy- borczej. Pokazuje to, jak wiele zależy od samych człon- ków komisji wyborczych. Niestety, w wielu przypadkach to od pracowników Biura RPO dowiadywano się, że dany lokal został oznaczony jako dostosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Udział w wyborach jest nie- zwykle ważną kwestią. Mieszkańcy powinni zdawać so- bie sprawę, że to właśnie ich głos zadecyduje o tym, jak będzie wyglądać ich gmina, powiat i województwo przez najbliższe 4 lata.
Podkreśla Pani, jak ważny jest każdy głos. Czym zatem powinni kierować się wyborcywrzucając swój głos do urny wyborczej?
Rzecznik Praw Obywatelskich jest organem apolitycz- nym, nie mogę więc bezpośrednio angażować się w kwe- stie bieżącej polityki i wskazywać, na kogo oddać głos.
Ale to właśnie do mnie zgłaszają się obywatele ze swoi- mi problemami i trudnościami, jakie napotykają w rela- cji z instytucjami publicznymi, także tymi samorządowy- mi. W związku z tym, na podstawie wpływających skarg i wniosków, opracowaliśmy Indeksy najważniejszych problemów, z jakimi borykają się mieszkańcy gmin, po- wiatów i województw. Pytania w nich zawarte mogą po- móc obywatelom podczas rozmów z kandydatami na radnych, wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.
Chodzi o to, aby podczas kampanii wyborczej, rządzą- cej się własną dynamiką i tzw. tematami zastępczymi, nie umknęły sprawy naprawdę istotne dla obywateli. W In- deksach wskazujemy m.in. na potrzebę tworzenia schro- nisk dla bezdomnych, lokali socjalnych i komunalnych, ➧
13
www.zg.org.pl
GÓRNOŚLĄZAK
nowoczesnych centrów terapii uzależnień, czy punk- tów darmowej pomocy prawnej. Pytamy, w jaki sposób wspierani są młodzi rodzice, ale również osoby starsze czy z niepełnosprawnościami. Zwracamy uwagę miesz- kańców na to, czy mogą zgłaszać swoje inicjatywy w ra- mach budżetu obywatelskiego i czy mają wpływ na po- dejmowanie decyzji o nowych inwestycjach. Pełne wersje Indeksów tych problemów (Dobry samorząd wg RPO) dostępne są na stronie internetowej www.rpo.gov.pl. Mam nadzieję, że zagadnienia w nich poruszone pomogą oby- watelom w podjęciu wyborczej decyzji.
Bardzo liczę na mieszkańców tak bliskiego mi Śląska, który ma piękne tradycje samorządowe. Dzięki władzom lokalnym udało się wiele zmienić w życiu regionu, dlate- go jestem przekonana, że i tym razem Ślązacy wykorzy- stają szansę, jaką niosą wybory. ■
Chadecki głos Górnoślązaka
18
października w Świętochłowicach zostało otwarte Muzeum Pow stań Śląskich. Jest to miejsce, które nam odpowiada… Odpowiada nam na py tanie zadawane przez Franciszka Pieczkę z ekra- nu filmowego w muzeum: co to znaczy być Ślą za kiem? Pieczka wciela się w bohatera – na- sto let niego powstańca, który opowiada nam swoją historię. Bardzo ludzką i bardzo śląską. A tak na- prawdę nie słowami, ale obrazami wydarzeń, gorzkim smakiem uczuć i emocji opisuje naszą śląską tożsa- mość… bo tego się nie da powiedzieć słowami. Są więc słowa będące pytaniami zadawanymi przez Ślónzoka z filmu: co to jest ta Polska?Śląsk jest jeden, dlaczego więc zabiegają o niego Polska i Niemcy? Czy może on być podzielony? Dlaczego zginął z rąk powstańców Ślązak – Niemiec, przyjaciel naszego bohatera, który uratował mu życie? Są też sceny będące odpowiedziami na te pytania: w powstańczym oddziale walczy tylko dwóch Ślązaków – on i jego starzyk. Wal- czą o Śląsk przy Polsce, bo to daje nadzieję na pracę, na lepsze jutro w wymarzonej ojczyźnie. Muzeum opowiada historię prawdziwą, śląską, zawiłą i trudną, bez podziału na dobrych i złych, wygranych i przegranych. Tu w mu- zeum ożyło we mnie wszystko z powstańczych opowieści mojego starzyka, bo na wskroś nowoczesna formuła eks- pozycji, dzięki pieniądzom Unii Europejskiej, daje tym wspomnieniom nowe życie. I na nowo ożywia powstań- cze dylematy.
Mój starzyk nigdy nie żałował, że był za Polską. I ja nie żałuję… Ale czy to kogoś w dzisiejszej Polsce obchodzi, czy ktoś to docenia i szanuje? Nas obchodzi – Ślónzoków, bo to nasza – śląska historia. Żeby ją zrozumieć, trzeba
➧
Co dzień tworzymy naszą – śląską historię
ją pokochać. Niestety poza Śląskiem wciąż wielu polityków uważa, że Śląsk Polsce należał się jak
„psu buda”. A przecież nawet marszałek Józef Pił- sudski powiedział, że „Śląsk to stara pruska pro- wincja”. Miał rację, ponieważ przed rokiem 1922 naszą małą ojczyznę łączyły z państwem polskim dosyć luźne związki, a i one dotyczą tylko śred- niowiecza. Nasi przodkowie byli poddanymi ko- rony czeskiej, austriackiej i niemieckiej. Owszem, na wie- lu śląskich–piastowskich dworach mówiono po polsku, lud mówił po śląsku, zaś w sądach i urzędach obowiązy- wał czeski, a następnie niemiecki. Śląsk nie był nigdy pod zaborami, nie było tu tradycji walk o odzyskanie ojczyzny.
My zawsze byliśmy i jesteśmy u siebie, tyle, że pod admi- nistracją różnych państw. Nie można zatem potępiać Ślą- zaków, którzy w roku 1921 w plebiscycie nie wybrali Pol- ski za swoją ojczyznę, bo było to dla nich nienaturalne.
Mój starzyk Konrad walczył w powstaniu z Niemcami o Śląsk przy Polsce, ale zdecydowanie nie o to, aby prze- istoczyć się w Polaka, ani tym bardziej nie o to, aby prze- stać być Ślązakiem. Powstanie wygrał, ale faszyści dalej uznawali go za Ślązaka i dlatego wcielili go do swojego wojska jako tłumacza. Niewielu powstańców to spotka- ło, bo wielu przybyło z zaborów, zza Brynicy, szukając na Śląsku kamienia węgielnego dla budującej się Ojczyzny.
Autor biografii Jana Kiepury Jan Przemsza-Zieliń- ski tak to opisuje: „Ponieważ mocarstwa alianckie prze- strzegały polsko-niemieckiego zawieszenia broni Polska mogła skierować do walki w powstaniu nieuzbrojonych ochotników, którzy na ten czas zostali oficjalnie urlopo- wani z wojska, lub którzy »dezerterowali« za cichą zgo- dą dowódców. 15 sierpnia 1919 r. Jan Kiepura wraz z bra- tem i kolegami zostają czasowo zwolnieni z armii i biorą udział w powstaniu na Górnym Śląsku”.
Mimo wsparcia z Polski to, że zachodni skrawek Śląska znalazł się w granicach II RP, jest wyłącznie zasługą tych Ślązaków, którzy w tej części naszego regionu postanowili zbrojnie przeciwstawić się międzynarodowym ustaleniom.
Był to ich wybór, ale nie przymus ani obowiązek. Śląza- cy uwierzyli, że Polska może być i jest ich domem, w któ- rym mogą czuć się w pełni sobą, w którym w sposób re- alny doświadczą zrozumienia i wsparcia oraz akceptacji dla swej tożsamości. Mimo heroicznej postawy Powstań- ców Śląskich Ślązacy za śląskość, już w powojennej Polsce, byli karani sowieckimi łagrami, a śląskie dzieci, takie jak mój ojciec, były bite w szkołach za mówienie po śląsku. To dramat na szczęście minionych lat 40. i 50., ale i dziś, gdy próbujemy otwarcie mówić o naszej ponad 1000-letniej śląskiej historii czy kiedy dążymy do odrodzenia śląskiej tożsamości, jesteśmy boleśnie i bezpodstawnie
cd. na str. 14
14 GÓRNOŚLĄZAK
www.zg.org.plŚląskie larmo
oskarżani o se pa ratyzm i dez in tegrację państwa. Warto o tym pamiętać i mówić głośno szczególnie w czasie listopadowego Święta Niepodległości. Jednak powstania niewarszawskie, a zwłaszcza te, które nie skończyły się klęską i tragedią, jakoś stołecznych polityków raczej nie zajmują. Nauczmy się z tego cieszyć! Nie czekajmy na to, że „stolica” nas doceni, zrozumie i uszanuje.
Żyjmy u sia a po naszymu. Żyjmy naszą historią, bu- dując naszą współczesność, bo byliśmy i jesteśmy u sie- bie na Śląsku, w wolnej Polsce, w demokratycznej Europie.
Mómy tyn nasz Ślónzek rostomiyły od Ponbóczka dany, a ku tymu dobry od Ojców obyczej, coby tak po naszymu – bez haje, godać a robić pospołu, coby tyn nasz hajmat bół taki jaki chcymy. Rzodyn nóm tego we Polsce nie bróni. Jest nas Ślónzoków nie mało w lokalnych samorządach. Mamy na- szych radnych, wójtów, burmistrzów, prezydentów, staro- stów, jest nas niemało i w Sejmiku Śląskim. Musimy razem dojść do tego, jak zbudować edukację regionalną, jak dbać o język śląski, jak chronić nasze zabytki i rozwijać naszą kulturę. Jednym słowem: jak na Śląsku, wspólnymi siłami
zadbać o to, czego Polska Ślązakom nie chce dać ustawowo.
Radni mogą już teraz, w dzisiejszym stanie prawnym rea- lizować wiele prośląskich inicjatyw. Dla przykładu: samo- rządowi włodarze mogą zamiast „gwiazdeczek” z krajowej estrady zapraszać na koncerty i festyny naszych śląskich ar- tystów. Możemy zamiast dodatkowych zajęć np. z karate fi- nansować w szkołach i domach kultury naukę tradycji ślą- skiej itp. itd. Dobrych przykładów będzie tyle, ilu dobrych, śląskich samorządowców. Ważne jest to, aby wypraco- wać nasz śląski samorządowy standard, którym będziemy szczycić się przed wyborcami, i z którego rozliczą nas śląscy wyborcy. Jestem przekonany, że Związek Górnośląski byłby dobrym powiernikiem takiej idei, dlatego zachęcam Zarząd Związku do ustanowienia swoistego certyfikatu śląskiej samorządności.
Tóż wszyjskim we welónku ku samorzóndowi wybranym
– Szczyńść Boże! ■
Marek Plura Marek Plura jest Posłem do PE, gdzie zasiada w ławach Europejskiej Partii Ludowej – Chadecji.
T
ak jak listopad rozpoczął się od wspomina- nia zmarłych (to, że szkoda, iż samą Uroczy- stość Wszystkich Świętych sprowadziliśmy do grobowych odwiedzin, to przyczynek do innego larma, lecz nie temat na dziś), tak druga jego poło- wa upływa pod znakiem czynności zgoła przyziem- nych. I tak, jak z początku miesiąca patrzyliśmy w oblicza tych, którzy sprawują rządy dusz w świecie, jak wierzę, lepszym od doczesnego, tak w drugiej jego połowie przypatrujemy się rządcom doczesnych naszych dni i lat.Choć w zasadzie mnogość ich wizerunków przy naszych ulicach pozwala kontemplować te wyglancowane fotoszo- pami oblicza niczym świętych z obrazka.
Na każdej katowickiej ulicy (jak to jest u Was, w Wa- szych miastach, Drodzy Czytelnicy, to już sami wiecie najlepiej) kruchość istnienia objawia się w listopadzie tego roku na każdym kroku. W połamanych dyktach wy- borczych, w pozrywanych plakatach, w zadeptanych na chodnikach twarzach kandydatów. Tak jak po przejściu mniej czy bardziej zorganizowanej grupy na ziemię zla- tują wizerunki kandydatów do prezydenckiego czy rad- cowskiego zaszczytu, tak w pył ulatują ludzkie istnienia.
Rozumiem, że to tylko plakat, element wyborczej agita- cji, może nieco nachalna – lecz skuteczna – forma dotar- cia do wyborców i że może budzić bunt, ale dlaczego po- zwalamy na to, by ktoś deptał bezkarnie czyjś wizerunek?
Czy jest to dziwne, że mnie to oburza?
Tegoroczny listopad – jak co 4 lata – serwuje nam naraz dwie rzeczywistości: niebiańską i bardzo przyziemną.
W zasadzie obie są iście grobowe i śmiertelnie poważne. W tym roku jakoś jeszcze bardziej poważne.
Kruchość istnienia, łatwość ulatywania
Jest jeszcze poważny aspekt tej sprawy. Ostatnio kruchość istnienia zjawiła się tuż obok nas w spo- sób tak brutalny i bolesny, że chyba do teraz nie zdajemy sobie sprawy z tego, co feralnego czwart- kowego poranka tak naprawdę się stało.
Udało nam się zachować powagę. Dziękujemy Ci, Panie – że wszelkiej maści katowiccy mniej i bardziej wyrobieni politycy niskiego i jeszcze niższe- go szczebla oraz ci, którym marzyło się zostanie nimi po 16 listopada, nie zamienili się w cmentarne hieny, żerują- ce na ludzkim nieszczęściu. Że nikt nie wpadł na szalony pomysł, by na tle obróconych w pył marzeń i życiowych planów porobić sobie darmową kampanię wyborczą – dziękujemy Ci, Panie. Czy stało się to tylko dlatego, że dziennikarze stanęli na wysokości zadania i z żelazną konsekwencją bronili prywatności przyjaciół i ich syna?
Jeśli nawet tylko dlatego – dziękujemy Ci, Panie.
Czyli jednak jest ratunek dla naszego świata?
1 listopada zapaliłem Babci lampkę na jej grobie w Bo- gucicach. Po drodze spotkałem kilku obecnych samorzą- dowców i kandydatów do zajęcia ich miejsca. Panie i Pa- nowie, kogokolwiek wybraliśmy, łączy nas jedno: Miarą naszych lat jest lat siedemdziesiąt lub, gdy jesteśmy moc- ni, osiemdziesiąt; a większość z nich to trud i marność: bo szybko mijają, my zaś odlatujemy.
Czasami zbyt prędko. Cześć ich pamięci. ■ Krzysztof E. Kraus cd. ze str. 13
15
www.zg.org.pl
GÓRNOŚLĄZAK
Carbon Music
Śląska muzyka to nie kicz
– odpowiedź na artykuł redaktora Łukasza Szostoka
Po przeczytaniu Pańskiego artykułu chciałbym podzielić się osobistymi spostrzeżeniami. Po pierwsze, to zapro- ponował Pan piękny tytuł, któremu absolutnie nie należy zaprzeczać. Czytając treść artykułu dostrzegam wiele pojęć, które w mojej ocenie mają trochę inną definicję, niż ta przyjęta w treści materiału.
O
ceniając poziom śląskiej muzyki, należałoby za- stanowić się, co rozumiemy pod tym pojęciem.Może lepiej założyć, że muzyczna zawartość ta- kich programów, jak
śląski koncert życzeń czy śląska lista szla- gierów, lansowanych przez regionalne sta- cje, nie jest wykład- nią śląskiej muzyki.
Musimy zdać sobie sprawę, że elementem kultury masowej jest naiwna prostota, pew- na kiczowatość i zu- bożenie. Taka muzy- ka była, jest i będzie obecna tak długo, do- póki będzie na nią za- potrzebowanie. Wie- my doskonale, że tak właśnie jest i nie do końca są to podpi- ci staruszkowie w za dużych koszulach.
Zadał Pan pytanie:
„Dlaczego wszystko, co tradycyjne, musi być pozbawione gu- stu?”. Taka deprecjacja
„wszystkiego co trady- cyjne” to bardzo od- ważna, choć subiek- tywna ocena, z którą się nie zgadzam. Po- zwolę sobie przypo- mnieć, że wszystko, co tradycyjne stanowi wartość, która wyzna- cza naszą tożsamość.
Brak umiejętności właściwego odbioru muzyki trady- cyjnej przez współczesną młodzież to przede wszystkim efekt braku edukacji regionalnej. Brak poczucia warto- ści tego, co stworzyli nasi przodkowie, negatywne oceny i, jak Pan pisze, „pobłażliwy uśmiech” wynikają z braku świadomości i młodzieńczej niedojrzałości.
Chce Pan kształtować nową świadomość muzyczną.
Trzymam kciuki i życzę wytrwałości. Proszę przyjąć od starszego kolegi kilka wskazówek. Proszę pamiętać, że propozycja nowej ja- kości mogłaby zawie- rać elementy śląskiej muzyki, śląskiej tra- dycji, a może nawet tego pejoratywnego śląskiego stereotypu.
Wszak piwo i krup- niok to trwały ele- ment naszej kultury i nie trzeba się niczego wstydzić.
Chciałbym odnieść się do ostatniego aka- pitu Pańskiego arty- kułu. Jeśli posiadamy jakąkolwiek świado- mość śląskiej muzyki czy też muzyki na Ślą- sku, to nie jest z nią aż tak źle. Śląska kultura muzyczna jest na wy- sokim poziomie i chy- ba nie trzeba tego udo- wadniać. Wystarczy wspomnieć kilka na- zwisk, jak chociażby Henryk Mikołaj Gó- recki, Wojciech Ki- lar, Eugeniusz Knapik, Józef Świder, Witold Szalonek, bracia Gem- balscy, Irek Dudek, Ryszard Riedel czy Jó- zef Skrzek.
Proponuje Pan w swo im projekcie set- ki zespołów, które stanowią takie samo dziedzictwo kul- tu rowe, jak Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk”. Może lepiej za- proponować zespoły, które stworzą nową śląską jakość.
Za taki projekt będę trzymał kciuki i wspomagał całym
sercem. ■
Sławomir Jarzyna
16 GÓRNOŚLĄZAK
www.zg.org.plCarbon Music
Nasze śląskie – na żywo – w internecie
D
rodzy czytelnicy. Cieszę się niezmiernie, że temat śląskiej muzyki nie jest wam obojęt- ny. Z uśmiechem na ustach przyjąłem wszelkie uwagi odnoszące się do mo- jego artykułu sprzed miesiąca. Miło słyszeć, że starsi koledzy z branży sta- rają się wspierać nowo powstające projekty. Dziś, po części kontynuując temat śląskich muzyków, chciałbym Państwu przedstawić parę proble- mów, z którymi borykają się młode (wiekiem, doświadczeniem), jak i te starsze śląskie zespoły muzyczne.Pierwszym takim problemem, któ- ry pewnie napotka każdy początkują- cy zespół, jest miejsce, gdzie w spokoju (bez problemów z sąsiadami) możemy się spotkać i do upadłego ćwiczyć. Jest kilka opcji: możemy na przykład ko- rzystać z gościnności Pałacu Młodzie- ży, w którym to pod czujnym okiem Pana Bogdana Kosienia zespoły szlifu- ją swoje umiejętności. Są także miej- sca prywatne, takie jak Rataplan Stu- dio. To mieszczące się w Katowicach, bardzo przyjazne dla muzyków miej- sce „wynajmowane” na godziny. Za niewielką opłatą daje nam ono moż- liwość na prawdziwie profesjonalnych warunkach oraz na najwyższej kla- sy sprzęcie tworzyć „do woli”, a raczej tyle, ile potrzebujemy, bądź na jaki czas wystarczy nam pieniędzy.
No tak… powiecie. „Ale przecież mamy domy Kultury! To one powin- ny się tym zajmować”. Racja! Powin- ny… często jednak, po wizycie w ta- kim Domu „Kultury” jedyne czego się dowiemy, to tyle że… i tutaj poja- wia się wiele problemów: że za głoś- no, że to jakieś takie niepewne, że to jakieś szatany przywołuje, lub że pan realizator nie będzie przyjeżdżał spe- cjalnie na próbę zespołu.
Kolejnym problemem nękającym zespoły jest miejsce, gdzie mogą po- chwalić się swoim świeżym (lub odro- binę odgrzewanym) materiałem. Gdy orientujemy się troszkę w temacie
klubów, które organizują koncerty, wiemy, iż takich miejsc jest na Ślą- sku bardzo mało (a przynajmniej za mało). Terminy opiewają w granicach miesiąca, publika zależy od nas plus paru przypadkowych bywalców baru, a na wynagrodzenie lepiej nie miej- my nadziei, bo bardzo szybko i mocno się rozczarujemy… Ale o tym innym razem. Jeśli nie kluby, pozostają nam koncerty plenerowe, które zazwyczaj są lepiej zorganizowane, oraz impre- zy (w większości charytatywne) wszel- kiego rodzaju organizacji. W tym wy- padku domy kultury też nie popisują się ogromną kreatywnością (uogólnia- jąc oczywiście, bo jak najbardziej zda- rzają się perełki).
Domy Kultury, w zależności od za- plecza technicznego, organizują więk- sze lub mniejsze imprezy, tak że ich sukces w społeczeństwie odbija się z większym lub mniejszym skutkiem.
Od czego to zależy? Problem zwykle tkwi w tym samym szczególe: REKLA- MA, REKLAMA I JESZCZE RAZ RE- KLAMA! Ciężko w dzisiejszych cza- sach, gdy komputer zastępuje wszelkie społeczne cechy potrzebne do życia, wyciągnąć człowieka z domu, założyć mu glany (lub inną część garderoby wskazującą na przynależność do danej subkultury) i kazać skakać lub bujać się do rytmu takiej czy innej muzyki.
Zakładając, iż nasz hipotetyczny, śląski, młody zespół nie popadł w de- presję, ma gdzie ćwiczyć i od czasu do czasu gra koncert, na którym publika jest szersza niż barman oraz najbliż- sza rodzina, przychodzi taki moment, gdy chcemy utrwalić nasze utwory.
Upraszczając: kto nagrywa? Gdzie?
Jak? I jak to w Polsce: za ile? A na ślą- ski: za wiela?
I tutaj zatrzymajmy się na mo- ment… Na początku musimy za- stanowić się, co chcemy nagrać.
Piosenkę? Teledysk? A może wideo- sesje? O! Brzmi ciekawie! Otóż, dro- dzy Czytelnicy, wide o sesja jest to
zarejestrowana za pomocą kamer oraz w zależności od potrzeb różne- go rodzaju mikro- fonów sesja, która
bez krzty udawania w 100% pokazu- je to, co artysta ma na myśli. Jest to surowa wersja tej prawdziwej muzy- ki, tej, która nie musi być idealna, tej muzyki, której magia pozostaje nie- zmieniona.
W tym celu właśnie powstał Projekt Silesia Videosessions. Jest to grupka młodych utalentowanych ludzi… BA!
Artystów! Z kamerami i mikrofonami nagrywają liczne śląskie (jak sama na- zwa wskazuje) zespoły. Wszystkie ich nagrania (które robią bez jakichkol- wiek korzyści majątkowych) można podziwiać na Youtube: www.youtube.
com/silesiavideosession oraz na Fa- cebooku: www.facebook.com/SilesiaVi- deosession. Jeśli jednak taki rodzaj na- grania nam nie odpowiada, musimy udać się do studia nagrań. Nie sposób znaleźć na Śląsku studio, które by za darmo młodemu zespołowi, o którym mało kto słyszał, nagrało choćby jeden utwór, a co dopiero całą płytę. Ech, nie łatwe to życie muzyka… Myślę, iż mogę uchylić rąbka tajemnicy i ujaw- nić, iż Związek Górnośląski planuje otworzyć studio nagrań, które bez ko- rzyści majątkowych będzie wspierać śląską muzykę.
Śląsk nie jest idealnym miejscem dla rozwijających się artystów. Nie- jednemu młodemu muzykowi, ma- larce, poecie obcięto już artystyczne skrzydła i wepchnięto w szary świat codziennej pracy. Dlatego musimy pamiętać o tych, którzy są ze Śląska, a jednak zaszli dalej, niż niejeden z nas marzy.
I nie dopuścić, by to, czym chcemy, czym musimy się podzielić ze świa- tem poprzez muzykę, zostało tylko w nas.
Łukasz Szostok
17
www.zg.org.pl
GÓRNOŚLĄZAK
„Opowiem Ci o moim Śląsku”
To
mają być historie życia, świadomych wybo- rów, jak i tych zupełnie przypadkowych. To mają być opowieści pisane przez ludzi, któ- rzy tutaj mieszkają, pracują i tutaj realizują swoje ma- rzenia, plany, ambicje. To główne idee projektu „Opo- wiem Ci o moim Śląsku”, który wkrótce realizowany będzie w Domu Śląskim.Co prawda niy poradza godać, a przynajmniej tak mówią mi znajomi, kiedy zaczynam… Chociaż minęło 17 lat, od kiedy mieszkam na Górnym Śląsku, wciąż wy- chodzę „na pole” i raczej się to nie zmieni, to trudno mi wyobrazić sobie lepsze miejsce do życia niż moje drugie rodzinne miasto, którym są Katowice. Tutaj poznałem swoją żonę, tutaj urodziły się moje dzieci, tutaj pracuję i tutaj od 12 lat każdego dnia tworzymy naszą rodzinę.
Początki nie były łatwe, ale spotkałem na swojej dro- dze życzliwych i otwartych ludzi, którzy przez te wszyst- kie lata pokazywali i nadal pokazują, że jest to napraw- dę fajne miejsce. Po prostu wrosłem w tę ziemię. Kiedy wyjeżdżam – zawsze tęsknię: za tym klimatem, za mo- imi miejscami, za ludźmi, z którymi na coś się umówi- łem i nie wyobrażam sobie, żebym mógł ich zawieźć, bo inaczej byłaby gańba.
Podobnych historii jest zapewne mnóstwo. War- to je pokazać. Dobrym miejscem do takiej rozmowy i spotkań może być otwarty we wrześniu br. Dom Ślą- ski. Zapraszam do udziału w cyklu spotkań pod tytułem
„Opowiem Ci o moim Śląsku”. Zapraszam do wspólne- go pisania opowieści o regionie widzianym oczami tych, którzy wybrali Śląsk jako swoje miejsce na ziemi.
Porozmawiajmy o śląskim magnesie, który nas tutaj przyciągnął. Porozmawiajmy o tradycjach i kulturze re- gionu. Porozmawiajmy o naszych sukcesach i wyzwa- niach, o tym, co nas inspiruje i napędza. Opowiedzmy o ludziach, którzy byli naszymi mentorami i nauczycie- lami.
To propozycje tematów naszej wspólnej dyskusji. Za- praszam do kontaktu i przesyłania Państwa propozycji.
Kolejnym krokiem będzie przygotowanie harmonogra- mu spotkań. Ruszamy już zimą 2015 roku.
Do zobaczenia w gościnnych progach
Domu Śląskiego. ■
Łukasz Łata lukasz.lata@zg.org.pl
Pod palmami sprawy śląskie omawiane w „Górnoślązaku”
nabierają innego wymiaru
Biały i czarny pies
Do najstarszego i najmądrzejszego w szczepie in- diańskim przyszedł chłopiec, który chciał wiedzieć…
– Powiedz mi, jak to jest z dobrem i złem na świe- cie? Co jest silniejsze? Dlaczego jest i dobro, i zło? Dla- czego jedni ludzie są źli, a inni dobrzy?
Starzec zamyślił się, a potem powiedział:
– Z dobrem i złem jest podobnie jak z dwoma psa- mi: białym i czarnym. Oba psy mieszkają w moim ser- cu. Walczą ze sobą każdego dnia. W sercu każdego człowieka mieszkają biały i czarny pies. Nic na to nie poradzisz!
– A który pies zwycięży?
– Ten, którego karmisz.
Kiedy karmimy swoją zawziętość, gniew, świę- te oburzenie, prawo do jedynie słusznej racji, kryty- kanctwo, chęć sądzenia i egzekucji, to zwycięża czarny pies. Kiedy karmimy wyrozumiałość, wysiłek zrozu- mienia innych racji, umiarkowanie w gniewie i oce- nianiu, zwycięża biały pies.
Problem w tym, że to do nas należy wybór…
Emma
18 GÓRNOŚLĄZAK
www.zg.org.plFinał XVII Ogólnopolskiego Konkursu Krasomówczego im. Wojciecha Korfantego
O
rganizatorami Ogólnopolskiego Konkursu Krasomówczego są: Związek Górnośląski, Regionalny Ośro- dek Kultury w Katowicach i Stowarzyszenie Polonistów w Krakowie. Eliminacje XVII edycji odbyły się w 17 ośrodkach: w Brzesku, Budapeszcie, Chorzowie, Czeskim Cieszynie, Częstochowie, Gliwicach, Kato- wicach, Krakowie, Kobiórze, Mysłowicach, Olsztynie, Opolu, Poznaniu, Radziejowie (woj. kujawsko-pomorskie), Wadowicach, Warszawie, Zakliczynie (woj. małopolskie). Od siedemnastu lat swego patronatu udziela Mirosław Se- kuła – Marszałek Województwa Śląskiego, wcześniej jako wiceminister finansów, wcześniej jako prezes NIK, na po- czątku jako Poseł RP.Tegoroczny finał odbył się w 7 listopada Bibliotece Śląskiej.
Dyrektor Regionalnego Ośrodka Kultury w Katowicach, Adam Pastuch, jest orędownikiem współpracy ze Związkiem Górno- śląskim. Dzięki jego pomocy i życzliwości Związek realizuje ta- kie zadania, jak Parada Wojciecha Korfantego, wystawa Hen- ryk Sławik – bohater na każdy czas, czy konkurs krasomówczy.
Jury konkursu w składzie: prof. Mirosława Siuciak, dr hab.
Iwona Loewe, Agnieszka Kania – wiceprezes Stowarzyszenia Polonistów, Michał Koźlik – redaktor Radia PLUS w Warsza- wie i prezes ZG Marek Sobczyk – żywo reagowało na orygi- nalne ujęcia hasła przewodniego: Lepiej staraj się być człowie- kiem wartościowym niż człowiekiem sukcesu (A. Einstein).
Mówcy starali się wykorzystać wszystkie wskazówki pomaga- jące wygłosić perfekcyjne przemówienia, które zamieszczone zostały na stronie www.krasomowczy.pl.
Dla wielu udział w konkursie krasomówczym był okazją do pierwszego publicznego zaistnienia. Wywiady dla TV, Ra- dia Katowice, Radia Piekary, prasy lokalnej – to już standard w konkursie krasomówczym.
Fot. Dawid Fik
