Składniowe środki stylistyczne – karta pracy

Składniowe środki stylistyczne – karta pracy

1. "Prędzej kto wiatr w wór zamknie, Prędzej i promieni (...)

Prędzej morze burzliwe groźbą uspokoi,

Prędzej zamknie w garść świat ten (...)" (J.A. Morsztyn, "Niestatek")

2. „O, poeto, czy chcesz, żeby było jeszcze piękniej?

Pocałuj w usta Rimbauda, Pocałuj w usta Rimbauda, Pocałuj w usta Rimbauda.

I uśnij.” (K.I. Gałczyński, Canticum canticorum)

3. „O szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni jesienny I pluszcze jednaki, miarowy, niezmienny,

Dżdżu krople padają i tłuką w me okno…

Jęk szklany… płacz szklany… a szyby w mgle mokną I światła szarego blask sączy się senny…

O szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni jesienny…” (L. Staff, Deszcz jesienny)

4. „Twojego Dafnis brzegu stojąc podle,

Cudnej się we szkle przygląda urodzie.” (A. Naruszewicz, Do strumienia)

5. „Żem często dumał nad mogiłą ludzi, Żem prawie nie znał rodzinnego domu, Żem był jak pielgrzym, co się w drodze trudzi Przy blaskach gromu,

Że nie wiem, gdzie się w mogiłę położę,

Smutno mi Boże!” (J. Słowacki, Hymn)

6. „Drzewa moje ojczyste! Jeśli Niebo zdarzy, Bym wrócił was oglądać, przyjaciele starzy, Czyli was odnajdę jeszcze? czy dotąd żyjecie?

Wy, koło których niegdyś pełzałem jak dziecię”. (A. Mickiewicz, Pan Tadeusz)

7. „Kolczykom sława, Izoldzie sława, uszom ze śniadej skóry.

Dzieci z lewa, heroldy z prawa,

deszcz i żołnierze z góry”. (K.I. Gałczyński, Kolczyki Izoldy)

8. „(…) jak pierwiosnki, jak brzozy przydrożne, jak powój, co pragnie się wić,

jak zieleń rozhukana w maju, jak woda, co brzegi rwie,

jak jaskółki, co w niebie śmigają

po dwie”. (W. Broniewski, Anonim)

9. „Nie grążyłem ja w niebie ni steru, ni wiosła, Lecz mnie radość swym prądem zmiotła i uniosła.

Wieczność ku nam znikąd zbiegła, U stóp naszych warcząc legła

A pierś moja tej nocy chabrami porosła.” (B. Leśmian, Łąka)

10. „Ranny horyzont otworzył powieki oczekiwania.

Niezapominajki pija rosę oczekiwania.

Zakłopotały gniazda skrzydłami oczekiwania.

Przemknął cień drapieżny szponem oczekiwania.” (A. Kamieńska, Oczekiwanie)

11. „Tobie te dźwięki niosę w darze, Niechaj otoczą twoje imię.

Ty dla mnie jesteś wodą w lata skwarze

I rękawicą jesteś w zimie.” (K.I. Gałczyński, Niobe)

12. "Prędzej kto wiatr w wór zamknie, Prędzej i promieni (...)

Prędzej morze burzliwe groźbą uspokoi,

Prędzej zamknie w garść świat ten (...)" (J.A. Morsztyn, "Niestatek")

13. „[…] Prześwięte więc żywoty

Opiszę… i tych jasnych duchów słonecznik złoty, Ciągle ku przejasnemu słońcu odwracający Obliczę… więc i wielki ów kraj teraz płaczący Wolności… i wierzbami rozwieszony nad grobem

Zbudzę…” (J. Słowacki, Śni mi się jakaś wielka

powieść…)

14. „Leżysz zabity i ja też zabity (…) Ty jednak milczysz, a mój język kwili, Ty nic nie czujesz, ja cierpię ból srodze;

Ty jak lód, a jam w piekielnej śnieżodze”. (J.A. Morsztyn, Do trupa)

15. „Panno święta, co Jasnej bronisz Częstochowy I w Ostrej świecisz Bramie! Ty, co gród zamkowy Nowogródzki ochraniasz z jego wiernym ludem!

Jak mnie dziecko do zdrowia powróciłaś cudem, (Gdy od płaczącej matki pod Twoją opiekę Ofiarowany, martwą podniosłem powiekę I zaraz mogłem pieszo do Twych świątyń progu Iść za wrócone życie podziękować Bogu), Tak nas powrócisz cudem na Ojczyzny łono.

Tymczasem przenoś moją duszę utęsknioną Do tych pagórków leśnych, do tych łąk zielonych, Szeroko nad błękitnym Niemnem rozciągnionych;

Do tych pól malowanych zbożem rozmaitem,

Wyzłacanych pszenicą, posrebrzanych żytem”. (A. Mickiewicz, Pan Tadeusz)

16. „Mgła. Mgła. Mgła.

Cała Warszawa to mgła.

Cała Polska to mgła.

Pyta przechodzień przechodnia, Jak wczoraj, jak dziś, jak co dnia:

- Kiedy skończy się mgła?

- …Piotrze, to ty?

- To ja.

Idziesz ze mną?

Mgła.

Szósta. Od Solca ciemno.

Widać zamokły dyle narodowego browaru,

Widać, że nawet ogień przeszedł na służbę carów”. (K.I. Gałczyński, Noc listopadowa)

17. „Coś ty Italii zrobił, Alighieri, Że ci dwa groby stawi lud nieszczery,

Wygnawszy pierwej?...” (C.K. Norwid, Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie)

18. „Bez serc, bez ducha, to szkieletów ludy;

Młodości! dodaj mi skrzydła!

Niech nad martwym wzlecę światem

W rajską dziedzinę ułudy”. (A. Mickiewicz, Oda do młodości)

19. „Chmury! Drzewa! W płomieniach zachodu!

Ciężar wiosny jak stugłów nad samotna głową!” (J. Przyboś, wiosna, 1934)

20. „Bóg się rodzi, moc truchleje,

Pan niebiosów – obnażony.” (F. Karpiński, Pieśń o narodzeniu pańskim)

21. „Nie! Kochanowski Jan, co nam kołyskę

Dawidowymi psalmi ośpiewywał”. (C.K. Norwid, Tęcza)

22. „Planety po co błyszczą coraz nowe?

Ha! Człowiek skłania głowę, wznosząc głowę”. (C. K. Norwid, Tęcza)

ODPOWIEDZI

1. anafora,

2. powtórzenie, apostrofa, 3. refren,

4. inwersja,

5. anafora, przerzutnia,

6. apostrofa, pytania retoryczne, 7. elipsa,

8. anafora, przerzutnia, 9. inwersja,

10. epifora, 11. apostrofa, 12. anafora, 13. przerzutnia, 14. antyteza, anafora, 15. inwokacja, 16. elipsa,

17. pytanie retoryczne, apostrofa, 18. apostrofa,

19. elipsa, 20. antyteza,

21. inwersja, przerzutnia,

22. pytanie retoryczne, antyteza.