Stosunek cywilnoprawny

Stosunek cywilnoprawny

1. Strony 2. Treść

3. Przedmiot  zachowanie/ dobro

prawne, do którego zachowanie

się odnosi

Pojęcie rzeczy

• Art. 45. Definicja rzeczy

Rzeczami w rozumieniu niniejszego kodeksu są tylko przedmioty materialne.

Materialne części przyrody w stanie

pierwotnym lub przetworzonym, na tyle

wyodrębnione (w sposób naturalny lub

sztuczny), że mogą stanowić samoistny

przedmiot obrotu.

Rzeczy

• Rzeczami nie są np.:

• dobra niematerialne (utwory literackie, naukowe),

• Prawa

niematerialne

• Ze względu na brak samoistności rzeczami nie są:

• Złoża minerałów

• Res omnium communes (np. woda płynąca)

• Zwierzęta dzikie, żyjące na wolności.

Prawna klasyfikacja rodzajów rzeczy

• Rzeczy w obrocie (res in commertio)

• Rzeczy wyłączone z obrotu (res extra commertium)

• Rzeczy ograniczone w obrocie

Prawna klasyfikacja rodzajów rzeczy

RZECZY RUCHOME I NIERUCHOMOŚCI

• Ustawodawca definiuje pojęcie nieruchomości. Definicję ruchomości wyprowadzamy a contrario z definicji

nieruchomości.

• Art. 46. Definicja nieruchomości

• § 1. Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

Prawna klasyfikacja rodzajów rzeczy -nieruchomości-

• Grunty – wyodrębnione części powierzchni ziemskiej

• Budynki – jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot

własności/przykład – budynek wzniesiony przez użytkownika

wieczystego na gruncie oddanym w użytkowanie wieczyste/; jeśli brak przepisów szczególnych, stanowią część składową nieruchomości (art. 48 kc)

• Nieruchomości lokalowe – ustawa o własności lokali

Prawna klasyfikacja rodzajów rzeczy -nieruchomości-

Art. 46

. Definicja nieruchomości rolnej

• Nieruchomościami rolnymi (gruntami rolnymi) są nieruchomości, które są lub mogą być

wykorzystywane do prowadzenia działalności

wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji

roślinnej i zwierzęcej, nie wyłączając produkcji

ogrodniczej, sadowniczej i rybnej.

Prawna klasyfikacja rodzajów rzeczy

• Rzeczy oznaczone co do tożsamości

oznaczenie rzeczy wg jej indywidualnych cech

• Rzeczy oznaczone co do gatunku  występują w obrocie w większej masie, są zamienne

• Odrębny mechanizm przeniesienia własności!

Prawna klasyfikacja rodzajów rzeczy

• Rzeczy podzielne

• Rzeczy niepodzielne

• Czy da się rzecz podzielić bez istotnej zmiany

samego przedmiotu lub jego wartości?

Prawna klasyfikacja rodzajów rzeczy -podsumowanie-

• 1. rzeczy występujące w obrocie, rzeczy

ograniczone w obrocie, rzeczy poza obrotem

• 2. rzeczy ruchome i nieruchomości

• 3. rzeczy oznaczone co do tożsamości i co do gatunku

• 4. rzeczy podzielne i niepodzielne

Czy zwierzęta są rzeczami?

• DEREIFIKACJA – zwierzęta nie są rzeczami,

choć stosujemy do nich odpowiednio przepisy

dotyczące rzeczy.

Części składowe rzeczy i przynależności

• Części składowe

• połączenie w sensie fizycznym, na tyle mocne, że odłączenie spowodowałoby zasadnicze zmiany bądź to dla całości, bądź dla części przedmiotu odłączanego

• przedmioty połączone z rzeczą tylko dla przemijającego użytku nie stanowią części składowych!

• Nie może być odrębnym przedmiotem własności ani innych praw rzeczowych

Części składowe rzeczy i przynależności

• Art. 48. Definicja części składowej gruntu

Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania.

• Art. 49. Urządzenia przedsiębiorstwa lub zakładu

§ 1. Urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa.

• Art. 50. Prawa częściami składowymi gruntu

Za części składowe nieruchomości uważa się także prawa związane z jej własnością.

Części składowe rzeczy i przynależności

• Przynależnościami są rzeczy ruchome potrzebne do korzystania z innej rzeczy (rzeczy głównej) zgodnie z jej przeznaczeniem, jeżeli pozostają z nią w faktycznym związku odpowiadającym temu celowi.

• Nie może być przynależnością rzecz nie należąca do właściciela rzeczy głównej.

• Przynależność nie traci tego charakteru przez przemijające pozbawienie jej faktycznego związku z rzeczą główną.

• Czynność prawna mająca za przedmiot rzecz główną odnosi skutek także względem przynależności, chyba że co innego wynika z treści czynności albo z przepisów szczególnych.

Pożytki

• Naturalne

• Cywilne

• Pożytki praw

• Pożytkami naturalnymi rzeczy są jej płody i inne odłączone od niej części składowe, o ile według zasad prawidłowej

gospodarki stanowią normalny dochód z rzeczy.

• Pożytkami cywilnymi rzeczy są dochody, które rzecz przynosi na podstawie stosunku prawnego.

• Pożytkami prawa są dochody, które prawo to przynosi

zgodnie ze swym społeczno-gospodarczym przeznaczeniem.

Pożytki rzeczy

• Pieniądze -zasada nominalizmu pieniężnego (art. 358

kc)

• Papiery wartościowe

przedsiębiorstwo

• Zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do

prowadzenia działalności gospodarczej.

• Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co

wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że

co innego wynika z treści czynności prawnej

albo z przepisów szczególnych.

Gospodarstwo rolne

• Art. 55

. Definicja gospodarstwa rolnego

Za gospodarstwo rolne uważa się grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną

całość gospodarczą, oraz prawami związanymi z

prowadzeniem gospodarstwa rolnego.

przedstawicielstwo

• Art. 95. Pojęcie przedstawicielstwa

• § 1. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z

właściwości czynności prawnej, można dokonać czynności prawnej przez przedstawiciela.

§ 2. Czynność prawna dokonana przez

przedstawiciela w granicach umocowania

pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla

reprezentowanego.

przedstawicielstwo

• – co do zasady, nie ma obowiązku

dokonywania czynności prawnych osobiście (z zastrzeżeniem wyjątków, np. art. 944 § 2 kc – testamentu nie można sporządzić ani odwołać przez przedstawiciela).

• Przedstawicielstwo polega na tym, że jeden

podmiot dokonuje czynności w imieniu innego podmiotu– składa lub przyjmuje w jego

imieniu oświadczenie woli.

Przedstawicielstwo

Cechy:

• -czynność dokonywana przez przedstawiciela

• -przedstawiciel nie ukrywa faktu działania w imieniu osoby trzeciej

• -przedstawiciel musi posiadać umocowanie i

czynności prawnej ma dokonać w granicach tego umocowania

jeśli te przesłanki są spełnione, czynność prawna wywołuje skutki bezpośrednio dla reprezentowanego

przedstawicielstwo

Przedstawicielstwo:

1.Ustawowe - źródłem jest zdarzenie

cywilnoprawne inne niż oświadczenie woli – ustawa lub orzeczenie sądu (np. opieka dla osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie).

2. Pełnomocnictwo.

pełnomocnictwo

• Udzielenie pełnomocnictwa to jednostronna czynność prawna

• Oświadczenie powinno być złożone pełnomocnikowi.

• Z pełnomocnictwem wiąże się tylko

upoważnienie, a nie – obowiązek dokonywania czynności prawnych.

• Stosunek podstawowy – umowa o pracę lub

zlecenie.

pełnomocnictwo

• Przesłanki udzielenia pełnomocnictwa:

• Mocodawca musi mieć zdolność do czynności prawnej, która ma być dokonana przez

pełnomocnika

• Pełnomocnik musi mieć co najmniej

ograniczoną zdolność do czynności prawnej (art. 100 kc).

• Forma – art. 99 kc

Rodzaje pełnomocnictwa

• Ogólne – obejmuje czynności zwykłego zarządu, zwykłe codzienne czynności zarządu majątkiem, mające na celu normalne korzystanie z majątku zgodnie z jego przeznaczeniem  prokura

• Rodzajowe – pełnomocnictwo do danej kategorii czynności prawnych

• Szczególne – do podjęcia indywidualnie

oznaczonej czynności prawnej

przedstawicielstwo

• Art. 106. Warunki ustanowienia pełnomocnictwa substytucyjnego

• Pełnomocnik może ustanowić dla mocodawcy innych

pełnomocników tylko wtedy, gdy umocowanie takie wynika z treści pełnomocnictwa, z ustawy lub ze stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa.

• Art. 107. Skutki ustanowienia kilku pełnomocników

• Jeżeli mocodawca ustanowił kilku pełnomocników z takim samym zakresem umocowania, każdy z nich może działać samodzielnie, chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa. Przepis ten stosuje się odpowiednio do pełnomocników, których

pełnomocnik sam dla mocodawcy ustanowił.

Falsus procurator

• Art. 103. Umowa zawarta bez umocowania - falsus procurator

§ 1. Jeżeli zawierający umowę jako pełnomocnik nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres, ważność umowy zależy od jej potwierdzenia przez osobę, w której imieniu umowa została zawarta.

§ 2. Druga strona może wyznaczyć osobie, w której imieniu umowa została zawarta, odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje się wolna po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu.

§ 3. W braku potwierdzenia ten, kto zawarł umowę w cudzym imieniu, obowiązany jest do zwrotu tego, co otrzymał od drugiej strony w wykonaniu umowy, oraz do naprawienia szkody, którą druga strona poniosła przez to, że zawarła umowę nie wiedząc o braku umocowania lub o przekroczeniu jego zakresu.

• Art. 104. Skutki jednostronnej czynności dokonanej bez umocowania

Jednostronna czynność prawna dokonana w cudzym imieniu bez umocowania lub z przekroczeniem jego zakresu jest nieważna. Jednakże gdy ten, komu zostało złożone oświadczenie woli w cudzym imieniu, zgodził się na działanie bez umocowania, stosuje się odpowiednio przepisy o zawarciu umowy bez umocowania.( czyli art. 103 kc)

• Art. 105. Skutki czynności dokonanej po wygaśnięciu umocowania

Jeżeli pełnomocnik po wygaśnięciu umocowania dokona w imieniu mocodawcy czynności prawnej w granicach pierwotnego umocowania, czynność prawna jest ważna, chyba że druga strona o wygaśnięciu umocowania wiedziała lub z łatwością mogła się dowiedzieć.

Wygaśnięcie pełnomocnictwa

• Art. 101. Odwołanie i śmierć pełnomocnika

§ 1. Pełnomocnictwo może być w każdym czasie odwołane, chyba że

mocodawca zrzekł się odwołania pełnomocnictwa z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa.

§ 2. Umocowanie wygasa ze śmiercią mocodawcy lub pełnomocnika, chyba że w pełnomocnictwie inaczej zastrzeżono z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa.

• Art. 102. Zwrot dokumentów po wygaśnięciu pełnomocnictwa Po wygaśnięciu umocowania pełnomocnik obowiązany jest zwrócić mocodawcy dokument pełnomocnictwa. Może żądać poświadczonego

odpisu tego dokumentu; wygaśnięcie umocowania powinno być na odpisie zaznaczone.

Ustanie pełnomocnictwa

• -gdy upłynął czas, na który zostało udzielone

• -gdy dokonano czynności objętej treścią pełnomocnictwa

• -odwołanie pełnomocnictwa przez mocodawcę

• -śmierć mocodawcy lub pełnomocnika

• -zrzeczenie się pełnomocnictwa przez pełnomocnika

• -utrata przez pełnomocnika zdolności do czynności prawnych

prokura

• Art. 109¹. Definicja prokury

• § 1. Prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

§ 2. Nie można ograniczyć prokury ze skutkiem wobec osób trzecich, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

• Art. 109². Obowiązek formy pisemnej prokury

• § 1. Prokura powinna być pod rygorem nieważności udzielona na piśmie.

Przepisu art. 99 forma udzielenia pełnomocnictwa, § 1 nie stosuje się.

§ 2. Prokurentem może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych.

prokura

Do :

• zbycia przedsiębiorstwa,

• do dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie

przedsiębiorstwa do czasowego korzystania,

• do zbywania i obciążania nieruchomości jest wymagane pełnomocnictwo do

poszczególnej czynności.

prokura

• Art. 109

. Definicja prokury oddziałowej Prokurę można ograniczyć do zakresu spraw

wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa (prokura oddziałowa).

• Art. 109

. Niemożność przeniesienia prokury

Prokura nie może być przeniesiona. Prokurent

może ustanowić pełnomocnika do poszczególnej

czynności lub pewnego rodzaju czynności.

prokura

• Art. 109⁴. Prokura łączna

§ 1. Prokura może być udzielona kilku osobom łącznie (prokura łączna) lub oddzielnie.

§ 1¹. Prokura może obejmować umocowanie także albo

wyłącznie do dokonywania czynności wspólnie z członkiem organu zarządzającego lub wspólnikiem uprawnionym do reprezentowania handlowej spółki osobowej.

§ 2. Kierowane do przedsiębiorcy oświadczenia lub

doręczenia pism mogą być dokonywane wobec jednej z osób, którym udzielono prokury.

prokura

• Art. 109⁷. Prokura - odwołanie i wygaśnięcie

§ 1. Prokura może być w każdym czasie odwołana.

§ 2. Prokura wygasa wskutek wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru, a także ogłoszenia upadłości, otwarcia likwidacji oraz przekształcenia przedsiębiorcy.

§ 3. Prokura wygasa ze śmiercią prokurenta.

§ 4. Śmierć przedsiębiorcy ani utrata przez niego zdolności do czynności prawnych nie powoduje wygaśnięcia prokury.

• Art. 109⁸. Zgłoszenie prokury do rejestru

§ 1. Udzielenie i wygaśnięcie prokury przedsiębiorca powinien zgłosić do rejestru przedsiębiorców.

§ 2. Zgłoszenie o udzieleniu prokury powinno określać jej rodzaj, a w przypadku prokury łącznej oraz prokury, o której mowa w art. 109⁴ prokura łączna § 1¹, także sposób jej wykonywania.

Kazus 1

• 76- letnia Eugenia R. postanowiła zapisać swemu kotu, Ciastkowi,

drewnianą szopę. Ze względu na to, że niedowidzi, udzieliła swej sąsiadce, Eufrozynie G., pełnomocnictwa do napisania testamentu, w którym

znalazło się sformułowanie: „mojemu kotu, Ciastkowi, zapisuję

nieruchomość budynkową – szopę, położoną na podwórzu przy mym domu.” Ze względu na wiek Eugenii i jej słaby wzrok jej rodzina –

zmotywowana dodatkowo faktem, że Eugenia może zapisać cały dom i grunt, na którym stoi budynek, swemu kotu, a nie im – postanowiła wystąpić do sądu o częściowe ubezwłasnowolnienie Eugenii.

1.Czy kot może dziedziczyć?

2.Czy Eugenia mogła udzielić Eufrozynie pełnomocnictwa?

3. Czy szopa stanowi nieruchomość?

4. Czy Eugenia spełnia przesłanki do jej ubezwłasnowolnienia?

Kazus 2

• 30 – letni Jerzy S. udzielił swemu synowi, 13- letniemu Krzysiowi, pełnomocnictwa do

przekazania kupującej - Monice F., która wcześniej uiściła Jerzemu całą cenę - kluczyków do

sprzedanego jej przez Jerzego S. samochodu.

1. Czy Krzyś może być pełnomocnikiem?

2. Jaki to rodzaj pełnomocnictwa?

3. Jaką formę powinno mieć takie pełnomocnictwo?

Kazus 3

• Kalasanty U. udzielił swemu bratu, Onufremu U., pełnomocnictwa do kupienia w jego imieniu

komputera, jednak za nie więcej niż 1300 zł. Onufry U.

uznał jednak, że komputery za tę cenę nie mają odpowiednich parametrów technicznych i nabył komputer za 5000 zł.

1. Jaki to rodzaj pełnomocnictwa?

2. W jakiej formie to pełnomocnictwo powinno być zawarte?

3. Czy ta umowa jest ważna?

Kazus 4

• Polikarp Z. jest prokurentem przedsiębiorstwa Januszex.

Został prawidłowo wpisany do rejestru. Przeczytawszy w kc, że prokura obejmuje umocowanie do czynności

sądowych i pozasądowych, jakie są związane z

prowadzeniem przedsiębiorstwa, postanowił zbyć

nieruchomość budynkową, należącą do przedsiębiorstwa Januszex, znalazł bowiem kupca, który był gotów zapłacić za nią niezwykle wysoką cenę i uznał, że ta czynność

przyniesie firmie znaczny zysk.

• 1. Czy Polikarp Z. mógł tak postąpić?

• 2. Jaka forma jest potrzebna dla prokury?

Kazus 5

• Klotylda P. postanowiła kupić dom, jednak uznając, że przyda jej się profesjonalna pomoc, postanowiła powołać pełnomocnika.

W tym celu wysłała za potwierdzeniem odbioru list polecony do bardzo znanej i cenionej w swym środowisku agentki

nieruchomości, Marty G. Napisała w nim: „ustanawiam Panią, Pani Marto, swym pełnomocnikiem do nabycia nieruchomości budynkowej, położonej na wrocławskim rynku”.

• 1. Jaki to rodzaj pełnomocnictwa?

• 2. W jakiej formie powinno być zawarte to pełnomocnictwo?

• 3. Czy Marta G. zobowiązana jest do działania w charakterze pełnomocnika Klotyldy P.?