Młodzież w obliczu zagrożeń społecznych
Dane statystyczne – ujęcie ogólne
Przestępstwa związane z narkomanią – dwukrotny wzrost na przestrzeni 2002 – 2007; 35 178 – 2002 do 63 007 – 2007,
4500 zaginięć dzieci; 95 % z nich trafia następnie do domu w okresie pierwszych 7 dni po zaginięciu (
http://www.policja.pl/portal/pol/4/330/Zaginieni.html)
Liczba nieletnich sprawców przestępstw w okresie 2002 – 2007 wzrosła o około 12% z 48 560 – 2002 do 54 747 w 2007 (
http://policja.pl/portal/pol/4/306/Nieletni_przestepczosc.html)
Według danych z raportu Młodzież a alkohol Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych wśród chłopców szkół średnich 10 % to abstynenci; wiek inicjacji alkoholowej obniżył się do 12 lat
Według raportu ESPAD przynajmniej raz w życiu alkohol piło 93%
uczniów klas trzecich gimnazjum i 97% klas pierwszych szkół średnich; wysoki odsetek przyznaje się do przekraczania progu trzeźwości, choć raz upiło się 29% uczniów z młodszej i 37% ze starszej grupy wiekowej, najbardziej popularnym napojem jest piwo
Z badań przeprowadzonych przez Wydział Zdrowia Urzędu m. Łodzi przez Zakład Psychologii Zdrowia Instytutu Psychologii Uniwersytetu Łódzkiego wynika, że:
67,7% badanych młodych odpowiedziało pozytywnie na pytanie o palenie papierosów,
W wieku 6 – 10 lat próbują chłopcy, w wieku 12 – 13 dziewczyny
Częstość palenia zwiększa się po 12 roku życia, systematycznie pali papierosy około 4 % chłopców 12 – letnich i 35% - 18 – letnich oraz 2% dziewcząt 12 – letnich i 30% - 18 letnich
Z badań ESDAP wynika, że między 2003 a 2007 rokiem nastąpił pewien spadek uczniów mających kontakt z paleniem tytoniu:
W 2007 roku stwierdzono w badaniach, że kontakt z papierosami miało: 53,1% uczniów klas trzecich gimnazjów, 67,9% klas drugich szkół ponadgimnazjalnych, w 2003 roku odpowiednio:
66,6% oraz 77,3%
W przypadku narkotyków do ich próbowania przyznaje się 24,4% badanych (Badania Chodkiewicz, Juszczyński 2002),
W grupie młodych, którzy próbowali ich choć raz jest: 5% 12 latków; 15% 14 – latków, 35% - 16 latków, oraz 48% 18 latków.
Oznacza to, ze co drugi uczeń technikum lub liceum ma za sobą kontakt z narkotykami
Wśród tej grupy 1/3 to ci, którzy narkotyków spróbowali jeden raz, 40% chłopców i 50% dziewczyn sięgnęło po nie dla eksperymentu kilka razy, pozostali sięgnęli kilkanaście razy, częściej sięgają po narkotyki chłopcy, dla eksperymentu częściej sięgają dziewczyny
Do najchętniej używanych substancji należą: marihuana i amfetamina,
W grupie młodzieży w wieku od 12 – 18 lat przyjmowanie środków psychoaktywnych potwierdza 8,2% chłopców oraz 3,7% dziewcząt, przy czym zasadniczy przyrost obserwuje się zarówno u chłopców, jak u dziewcząt miedzy 14 a 16 rokiem życia,
Dane dotyczące inicjacji seksualnej wśród młodzieży świadczą o obniżaniu wieku, uzyskiwanie pierwszych doświadczeń w tej materii;
w grupie młodzieży między 15 a 19 rokiem życia, co czwarta dziewczyna i 35% chłopców udzieliło pozytywnej odpowiedzi na pytanie o doświadczenie inicjacji seksualnej,
Z wiekiem częstotliwość współżycia narasta i w kolejnych grupach wiekowych, wśród uczniów w wieku 18 lat ponad połowa dziewcząt i 60 % chłopców miało za sobą inicjację seksualną
W ciągu badanego okresu 2000- 2007 liczba samobójstw wśród dzieci w wieku od 10 do 14 lat spadła o jedna trzecią (z 74 w 2000 r.
do 49 w 2007), a wśród młodzieży 15 – 19 –letniej o niemal 6% (z 365 w 2000 r. do 344 w 2007). W 2007 samobójstwo popełniło 393 nastolatków (osób w wieku do 19 lat).
Czynniki ryzyka:
- niska pozycja społeczna,
- złe stosunki w rodzinie, rozwód rodziców, utrata środków do życia,
- złe stosunki w szkole,
- złe relacje w grupie społecznej
Najczęstsze zachowania antyspołeczne u dzieci i nastolatków to:
- Wyrażanie agresji i przemoc wobec rodziny,
- Agresja w szkole (np. bójki, niszczenie mienia, zastraszanie innych uczniów,
- Wchodzenie na drogę przestępczą, od wykroczeń przez wandalizm, używanie narkotyków, ucieczki z domu,
- Samouszkadzanie, autoagresja, samobójstwo - Przynależność do gangów
Źródeł podanych problemów należy poszukiwać w środowisku rodzinnym, odrzuceniu i niepowodzeniach szkolnych, zaburzeniach zdolności do kierowania własnym postępowaniem, jak i przynależności do patologicznych grup rówieśniczych.
Do uwarunkowań sięgania po alkohol i narkotyki należy zaliczyć:
czynniki osobowościowe,
czynniki społeczne,
wpływ grupy rówieśniczej,
Ryzyko sięgania po narkotyki jest słaba komunikacja między rodzicami a dzieckiem,
Ponadto sprzężenie cierpienia psychicznego oraz niezdolność radzenia sobie z nim jest przyczyną uzależnień
Do sięgania po narkotyki skłaniają takie cechy jak:
buntowniczość,
odrzucenie tradycyjnych wartości,
tolerancja odmienności,
niekonwencjonalne zachowania,
poszukiwanie przygód i wrażeń,
skłonność do ryzyka,
brak zaufania do ludzi,
słaba kontrola impulsów,
niezdolność odraczania gratyfikacji
Toksykomania – odnosi się do wszelkiego nałogowego zażywania środków odurzających, jest to stan okresowej lub przewlekłej intoksykacji, przynoszący jednostce i społeczeństwu szkodę, wywołany powtarzającym się zażywaniem środka odurzającego lub pobudzającego, stan ten wywoływać może następujące spektrum objawów:
nieodparta konieczność (przymus) przyjmowania danego środka,
zdobywanie takiego środka wszelkimi sposobami,
tendencja do zwiększania dawki,
psychiczne, a niekiedy fizyczne uzależnienie od działania takiego środka
Jedną z płaszczyzn podejmowania zachowań ryzykowanych (alkohol, narkotyki, papierosy, łamanie prawa) jest przedwczesne macierzyństwo
Do negatywnych konsekwencji wczesnego macierzyństwa należy zaliczyć:
narażenie na złe warunki bytowe, mieszkaniowe, bezrobocie, przerwanie nauki, nieprzygotowanie zawodowe (czynniki społeczno – ekonomiczne),
słabe wyniki w nauce, niskie aspiracje zawodowe (czynniki edukacyjne),
częste choroby, zarówno u matek, jak i ich dzieci - wcześniactwo, niedowaga (czynniki zdrowotne),
Podsumowanie
Przedstawione formy zagrożeń mają charakter dynamiczny,
Uzależnione są od takich czynników zewnętrznych: ogólna sytuacja polityczno – gospodarcza, rozwój nowych technologii, migracje ludności
Zmienia się ich skala, ewoluują ze względu na powyższe uwarunkowania
Konieczne jest ich stałe monitorowanie, które pozwala, choć w przybliżeniu oszacować skalę tychże zjawisk
