1. Kolizje o charakterze logicznym
(analitycznym) - wynikają z samego sformułowania norm prawnych, dla ich stwierdzenia wystarczy analiza języka
tekstów prawnych). W ich ramach wyróżniamy: sprzeczność i przeciwieństwo.
• Sprzeczność - 1. jeden przepis czegoś zakazuje, drugi na to samo zezwala; 2. jeden przepis coś
nakazuje, drugi przepis zakazuje; 3. jeden przepis coś nakazuje, a drugi stwierdza, że to samo nie jest nakazane.
• W przypadku dwóch norm sprzecznych logicznie tylko jednej z nich można przestrzegać. Warunkiem
zaistnienia kolizji o charakterze logicznym jest całkowita lub częściowa wspólność zakresów zastosowania.
Przeciwieństwo – normy nakazują różne zachowania tym samym podmiotom w tych samych okolicznościach. Normy przeciwne nakazywać będą zachowania, których
zarazem spełnić nie można, ale można zachować się w sposób trzeci.
• W przypadku tych kolizji oceniamy skutki określonych regulacji prawnych.
• I Realizacja jednej normy doprowadzi do powstania sytuacji, która wyklucza przyczynowo realizację
drugiej normy. Przykład: N1 nakazuje rodzicom dbać o fizyczny i duchowy rozwój dziecka; N2 pozbawia rodziców wpływu na proces wychowania dziecka, przyznając mu suwerenne prawo wyboru
światopoglądu.
• II Realizacja obu norm prowadzi do sprzecznych celów, czyli zamierzone skutki obu regulacji
wzajemnie się unicestwiają. Przykład: N1 nakazuje uznać trzeźwość za istotną wartość w procesie edukacyjnym; N2 zezwala na umieszczanie reklam piwa w pobliżu placówek oświatowo –
wychowawczych.
• Niezgodność prakseologiczna – może być dwustronna i jednostronna.
• Niezgodność prakseologiczna dwustronna – jedna norma nakazuje osiągnąć stan rzeczy S, druga zlikwidować stan rzeczy S.
• Niezgodność prakseologiczna jednostronna – możliwe uniknięcie niezgodności pod
warunkiem wykonania czynności nakazanych przez dwie normy we właściwej kolejności.
Prawodawca wbrew postulatowi
racjonalności nie jest konsekwentny w swoich preferencjach.
W normie 1 preferuje wartość X przed Y, w normie 2 wartość Y przed X.
1. Uchylenie przez prawodawcę jednej z norm pozostających w kolizji
2. Wykładnia (interpretacja) 3. Reguły kolizyjne
Hierarchiczna – Lex superior derogat legi inferiori
Zakresowa – lex specialis derogat legi generali
Chronologiczna – lex posterior derogat legi priori
• Luka konstrukcyjna (rzeczywista) – czyli brak zupełności istniejącej regulacji prawnej.
• W jej ramach wyróżniamy:
• 1. swoistą lukę w prawie, czyli brak normy, która powinna zostać ustanowiona zgodnie z inną normą obowiązującą. Rozpoczęty proces legislacyjny nie został zakończony. Brak aktu normatywnego, który powinien zostać ustanowiony zgodnie z normą
upoważniającą do jego wydania, np. RM nie korzysta z delegacji ustawowej.
• 2. lukę techniczną – proces legislacyjny został ukończony, ale regulacja danej kwestii jest nadal niekompletna, np. wydano przepisy, które tworzą jakąś instytucję bez określenia jej kompetencji lub trybu powoływania.
• Luka aksjologiczna (pozorna) – określenie to wskazuje na relacje między prawem
obowiązującym i pewnym idealnym, postulowanym systemem prawa.
• Luka aksjologiczna extra legem – postulat dotyczy uchwalenia określonych norm
• Luka aksjologiczna contra legem – postulat dotyczy uchylenia określonych norm
ponieważ luka polega na ich obowiązywaniu.
