1
j : s < 3 z> I t f s i C
SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI
ZOm i - s iCou
I./1. Relacja
I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora — 1./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora —
III./l. Materiały dotyczące rodziny relatora
III./2. Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r. —
III./3. Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji ( 1939-1945) — III./4. Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 —
III./5. Inne
IV. K orespondencja
V. Nazwiskowe karty informacyjne
VI. Fotografie V
2
3
M g r D a n ie la O k ó ls k a - K r u p s k a p s .” K o r a ” 3 0 - 0 5 3 K r a k ó w
K r a k ó w , 1 6 lip c a 2 0 0 4 r .
O Ś W I A D C Z E N I E Ś W I A D K A
W la ta c h o k u p a c ji n ie m ie c k ie j p e łn iła m fu n k c ję k o m e n d a n t k i z e s p o łu łą c z n ic z e k d o w ó d z t w a p o d k a r p a c k ie g o O ś r o d k a K e d y w u A r m ii K r a jo w e j i w ty m c h a r a k te r z e k o n t a k t o w a ła m się s łu ż b o w o z P a n ią H e n r y k ą C z a p lic k ą - G lo g ie r , u r .2 2 w r z e ś n ia 1 9 2 2 r o k u w B y d g o s z c z y , z a m . o b e c n ie p o d a d re s e m 1 0 3 6 R t e . N o t r e D a m e , 0 6 3 3 0 R o q u e f o r t les P in s , C o t e D ’ A z u r , F r a n c ja , p o s łu g u ją c e j się w ó w c z a s p s e u d o n im e m „ B o le s ła w ” .
P a n i H e n r y k a C z a p lic k a - G lo g ie r o w a w la ta c h 1 9 4 2 - 4 3 z a tr u d n io n a b y ła w b iu r z e m a j ą t k u B r a t k ó w k a k /K r o s n a , a d m in is t r o w a n e g o p r z e z h p tm . R e in e r tz a , o fic e r a A b w e h r y w y s tę p u ją c e g o o fic ja ln ie w m u n d u r z e O T . P r z e k a z y w a ła s ta m tą d m e ld u n k i d o ty c z ą c e s p r a w z w ią z a n y c h z R e in e r t z e m o r a z j e g o lic z n y c h k o n t a k t ó w z o d w ie d z a ją c y m i g o w y s o k ic h s to p n i o fic e r a tjii W e h r m a c h tu . P r z e p r o w a d z i ła t e ż r o z p o z n a n ie b o jo w e p r z e d d w o m a a k c ja m i K e d y w u n a c h r o n io n y p r z e z je d n o s t k ę S S m a ją t e k B r a t k ó w k a , p o d c z a s k t ó r y c h u d a ło się z d o b y ć c e n n ą b r o ń , a m u n ic ję i s p rz ę t w o js k o w y .
( p p o r . w s t.s p o c z . m g r D a n ie la O k ó ls k a - K r u p s k a z a ś w ia d c z e n ie n r 1 8 1 8 5 0 w y d a n e 18 k w ie t n ia 1 9 9 4 p r z e z U r z ą d d /s K o m b a t a n t ó w i O s ó b R e p r e s jo n o w a n y c h )
4
nistyczne, aby wkrótceprzenieść się nasocjologię. Studiaodbywa ła w latach1945-1950. W tymczasie (do 1949roku) była członkiemKrakowskiej Cho rągwi Harcerek. Działałatakżew "Bratniej PomocyStudentów" w UJ. Włączyłasię również w podziemne strukturyWiN-u. W roku1949/50pracowałajako nauczycielka w Państwowym LiceumOgólnokształcącymw Chorsznicy, w powiecie miecho wskim. W rokuszkolnym1952/53uczyław liceumsanatoryjnym w Zakopanem, a następniew sanatoriumw Rabsztynie (1954/ 1956). W 1956rokuuczestniczyław KrajowymZjeździeDziałaczy Har cerskichw Łodzi(8-10 grudnia1956rok). W latach1957/58podjęła pracęw Głównej Kwaterze Harcerstwaw Warszawie (Referat KształceniaInstruktorów). Z chwiląopanowania Głównej KwateryHarcerstwa przezele mentyzeZwiązkuMłodzieży Polskiej, przeniosła się dopracyw PaństwowymDomuDzieckaw Michalinie pod Warszawą(rok szkolny195S/59). Wkrótcezamieszkała w Krakowie, obejmując dyrekcjęPoradni Wychowawczo-Zawodowej w NowejHucie, gdzie pracowała od 1959rokudo1980roku. W tym czasie wykładała metodykę pracy socjalnej w Policealnej Szkole SłużbSpołecznych przezkilkalat. Działałarównież w "Solidarności" (sekcjaoświatowa),a pojej dele galizacjidziałaław strukturachpodziemnej "Solidarności". Liczne odznaczenia: OrderUśmiechu(1968rok), Krzyż zaZasługi dla ZHP(1982rok), Krzyż zaZasługi dla ZHPz Rozetąi Mieczami (1987rok), ZłotaOdznakazaPracęSpołecznądla miastaKrako wa, ZłotyKrzyż Zasługi (1975), Medal KomisjiEdukacjiNarodo wej(1978), Krzyż Kawalerski OrderuOdrodzenia Polski (1980), Krzyż Partyzancki (1983),Krzyż Armii Krajowej (Londyn1990), OdznakaPamiątkowa Akcji "Burza"i inne (BiogramDanieliJ. Okólsidej-Krupskiej zredagował autor opracowanianapodstawie pisemnychinformacjii dokumentów, dostarczonych przezDanielę J. Okólską-Krupską, w dniu4.IX. 1995roku). Por. S. Dąbrowa-Ko- stka, S. M. Jankowski,Rozkaz: zdobyć więzienie, Kraków1988, s. 170.
P o d zi e m n a d zi a ła ln oś ć h a rc e re k w K ro śn ie i o k o li c y
1 W 1935rokuKrakowskaChorągiewHarcerekobejmowałapowiaty województwakrakowskiegoplus powiaty: kolbuszowski,kroś nieński, rzeszowski i tarnobrzeski. W 1938rokuodeszłydoChorągwi Lwowskiej,naskutekprzy stosowania granicChorągwi dopodziałuadministracyjnegoPol ski,środowiska, względnie hufce: Frysztak, Kolbuszowa, Krosno, Jasło, Rzeszów, SokołówMlp., Tarnobrzeg. For.Książek-Mileska, dz.cyt., t.1,s.4. 2 D.nielaJaninaOkólska-Krupskaps."Kora", urodziłasię 3 stycznia 1925rokuw Turaszówce, grn. Potok, pow. Krosno, harcroistrzyni. 6. klasęszkołypowszechnej i.u. Marii Konopnickiej ukończyła w Krośnie. W 1937rokuzaczęł'8uczęszczać 4°państwowegoGi mnazjumim. MikołajaKopernika w F.rośnie, wstępując doII DrużynyHarcerekim. Królowej Jadwigi (byłazastępowy, przybo czną). W sierpniu1938rokubrałaudział w kursiedla drużynowychw Skolem. W lipcu1939rokuharcerki zorganizowa ły obózhufcaw Polanach, w Beskidzie Niskim, w którymbrała udział.W 1939rokubyłanakursiedrużynowych starszychdziew cząt, któryzorganizowanow Zełemiance, w Bieszczadach. W ostat nich dniachsierpnia1939rokuzdążyłaukończyć kursobsługi po- lowjjceiitrali telefonicznej. Od 1 września1939roku, wraz z innymi harcerkami,zna^zła się napunkciePogotowia Harcerek. Wkrótcepodjęłabardzoszero kąi odpowiedzialnądziałalnośćkonspiracyjnąw ZWZ-AK (łączność, wywiad, pomoc rodzinom). Powkroczeniuwojsksowieckichzmuszonabyła się ukrywać ("Przetrwałamdzięki Barbarze Kostkaps."Starża", Zosi Wolanin, harcerce z Przemyślai Hani Tatowicz"Iskrze" z Rzeszowa"). Kiedyfront ruszył nazachód(1945rok)-przybyładoJaszczwi (do rodziny).W maju1945rokuzłożyła"małąmaturę" w Kros:iie. Następnieznalazłasię w Krako-.vie, gd-ierozpoczęła studiapolo-5
Organizuje komendęHufca, łącznośći kursratownictwa sanitar nego, wspomagana w 1942r.przezstudentamedycyny podchorążego ZbigniewaKucińskiegops."Uparty"z ZWZjako wykładowcy. Siedzi bajej rodzicównakopalni o szkockiej nazwiewłaściciela McAllan, położonanauboczu,stajesię w istocie kontaktowa siedzibącałej Ko mendyHufca. Wprowadzona doZWZprzezTacjanęFilipowicz oraz współpracu jąc z "Upartym" razemz najbliższymi starszymi harcerkami z ko mendyHufcaSzarychSzeregówi dzięki pomocyKrystynyOkólskicj "Tosi"organizująsiećwywiadowczą obejmując gromadzenieinfor macji wojskowychz obszarurozbudowywanegolotniskaniemieckie gow Krośnie. ' Uparty" jako zastępcadowódcyKedywuudzielawyty cznychi sprawozdania przekazuje dorąk mjraJanaPtaka, ps."Ja nek". W tymceluudajesię zatrudnićnalotniskuniektórewywiadowczy- nie. Równolegle zadaniami łączności kierujejej starszasiostraKry stynaOkólska-Niwicka, ps."Tosia", dodatkowo szerokozaangażowa naw nauczaniunatajnychkompletachw zakresieszkołyśredniej. Krystynauruchamiadalszepunktykontaktowe łączności, m.in. w kioskufotografaz gazetami,w którymdla pocztyKedywudyżuruje "Kora". W czerwcu1943r.mimo aresztowania jej dowódcówi współpra cowniczeknalotniskuudałosię obu siostromOkólskimuniknąć are sztowaniai ukryć się,cozapewniło możliwość odbudowaniazadań łącznościnajesieni przyzmianiedowództwaKedywunaosobę por. ZbigniewaCerkowniaka ps."Boruta", ale już kontaktywywiadowcze z lotniskiemzostałyzerwane. KrystynaOkólska-Niwicka "Tosia" w tej sytuacji przenosicałyze spółłączniczekwraz z siostrą"Korą" awansowaną nainstruktorkę harcerską(podharcmistrzynię) doobsługi KomendyInspektoratu AKPodkarpacie z siedzibąw Krośnie. Na początku1943r.dozespołu powracaw wynikuudanej ucieczki z obozupracyw Dreźnieareszto wanaIrena Chodorowska "Sparta",którąDanielaukrywanajpierw u siebie. ŁączniczkiInspektoratubiorąudział w przygotowywaniuakcji "Burza",przezprzenoszeniemeldunkówdoposzczególnychoddzia łówInspektoratuzgrupowanych naterenachpowiatówSanok, Brzo zów, Jasło, Krosno, Gorlice.Często pod ogniemartyleriinadchodzą cej ArmiiCzerwonej.
IrenaChodorowska- Dzikiewicz "Sparta” i Lech Dzikiewicz,"DramatppłkStefan* W.Rutkowskiego* ’Haszysza*- Jegołączniczki” AK DanielaJaninaOlcólska, ps."Kora","Roma" (nazywana"Jaśką") - hufcowaSzarychSzeregów, wywiadowczymi łączniczka KedywuAKw Krośnie. Urodziłasię 3 stycznia1925r. w Turaszówce, gm. Potok, w powie cie Krosno jako córkaKarolinyi Zygmuntapracownika admini stracji kopalńnafty, w rodzinieo tradycjachpatriotycznych. W 1939r.wojnazastałają w III kl.Gimnazjumim. M. Kopernika W Krośnie, gdzie działaław 2 DrużynieHarcerekim. Królowej Jadwigi (zastępowa i przyboczna, kończykursdrużynowych i obsłu gipolowej centralitelefonicznej Lwowskiej KomendyChorygwi Harcerek). Od 1 do6 września1939r. dyżurujew PunkciePogotowia Harcerekwraz z innymi harcerka mi. Po zajęciuKrosna7 wrześniai wystąpieniuArmii Czerwonej szu kadróg dodziałalności niepodległościowej i społecznej,nakierowując pod wpływemstarszej siostryKrystynynajpierw' swoje otoczeniena obowiązekwłączeniasię dotajnego kontynuowaniazakazanejnauki. Zimą 1939/40pomagaw siatce przerzutówżołnierzyuciekających przezgranicę słowackądoBudapesztui tamprzekazuje informacje o rozmiarachprodukcjiniemieckiej ropynaPodkarpaciu. Wznawiaw 1940r.zajęciaharcerskiejuż jako działalność konspi racyjnaodbudowywanegoHufca, a pootrzymaniuw końcu1941r. kontaktuz harcmistrzyniąKazimierąWicińskąz Sanokazostaje upoważniona dodziałanianaterenieKrosnaz ramieniaSzarychSze regów.
Fot.15. DanielaOkólska, ps.“Ko ra" (zdjęcie7,1947r.).