WOJEWODA MAŁOPOLSKI
WP-XI.431.1.53.2013 Kraków, 20 grudnia 2013 r.
Pani
Ewa Domańska Kierownik
Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej
Zespół Kontrolny Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie, na podstawie art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. z 2009 r. Nr 31, poz. 206 z późn. zm.), art. 22 pkt 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r. poz. 182 z późn. zm.), art. 175 ust.
1 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jednolity: Dz. U.
z 2013 r., poz.885 z późn. zm.) oraz rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. Nr 61, poz. 543 z późn. zm.), przeprowadził w dniach od 19 – 22 sierpnia 2013 roku, kontrolę kompleksową w kierowanym przez Panią Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej (GOPS) w Ropie.
Zakres kontroli obejmował: strukturę organizacyjną Ośrodka, kwalifikacje kadr, realizację zadań z zakresu administracji rządowej i zadań własnych gminy wynikających z ustawy o pomocy społecznej, jak również realizację programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” oraz wykorzystanie dotacji na ten cel.
Ustaleń kontrolnych dokonano w oparciu o wyniki przeglądu dokumentacji, a także wyjaśnień złożonych przez Panią i pracowników Ośrodka. Ustalenia zawarte zostały w protokole, podpisanym przez Panią 15 października 2013 roku.
W trakcie kontroli oceniano pracę Jednostki, zarówno pod kątem sposobu realizacji poszczególnych zadań, jak i pod względem prowadzonej dokumentacji, przyznając ogólnie ocenę pozytywną z uchybieniami.
Działając w oparciu o art. 128 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r. poz. 182 z późn. zm.), proszę Panią Kierownik o podjęcie działań zmierzających do usunięcia uchybień bądź nieprawidłowości opisanych poniżej:
1. Według wyjaśnień złożonych w trakcie kontroli, w przypadku Pani nieobecności – wydawane w tym okresie decyzje musiałby podpisać Wójt, wobec braku upoważnienia innego pracownika Ośrodka. Biorąc pod uwagę możliwość dłuższej nieobecności Kierownika Ośrodka, zarówno planową (np. urlop), jak i nieplanową (np. w wyniku zdarzenia losowego), celowym rozwiązaniem byłoby złożenie przez Kierownika OPS do Wójta wniosku o wydanie ww. upoważnienia jednemu z pracowników Ośrodka - co ułatwi w trakcie nieobecności Kierownika realizację zadań OPS.
ZALECENIE:
Złożenie do Wójta wniosku o wydanie upoważnienia do wydawania decyzji administracyjnych w indywidualnych sprawach z zakresu pomocy społecznej należących do właściwości gminy, o którym mowa w art. 110 ust. 8 ustawy o pomocy społecznej, jednemu z pracowników Ośrodka.
2. Jak ustalono, Gmina Ropa nie dysponuje mieszkaniem chronionym. Zgodnie ze zmianą do ustawy o pomocy społecznej, wprowadzoną ustawą z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 149, poz.
887 z późn. zm.), obowiązującą od 1 stycznia 2012 roku, w chwili obecnej do zadań własnych Gminy o charakterze obowiązkowym należy m.in.
„prowadzenie i zapewnienie miejsc w mieszkaniach chronionych”. Zgodnie z art.
53 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej mieszkanie tego typu może być prowadzone przez każdą jednostkę organizacyjną pomocy społecznej lub organizację pożytku publicznego. Należy dodać, że ustawa z dnia 8 grudnia 2006 roku o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych (Dz. U. Nr 251, poz. 1844 z późn. zm.) umożliwia udzielanie finansowego wsparcia gminie, powiatowi albo organizacji pożytku publicznego, jeżeli pozyskane w ten sposób lokale mieszkalne będą służyć wykonywaniu zadań z zakresu pomocy społecznej w formie mieszkań chronionych. W przypadku trudności z utworzeniem mieszkania chronionego, można rozważyć podjęcie realizacji zadania wspólnie z sąsiednią gminą.
ZALECENIE:
Utworzenie mieszkania chronionego, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 12 ustawy o pomocy społecznej.
3. Analiza skontrolowanej dokumentacji dotycząca usług opiekuńczych wykazała, iż w trzech przypadkach decyzji o nr GOPS:5025-3/12 z 4 stycznia 2012 roku, GOPS:5025-2/12 z 3 stycznia 2012 roku, GOPS:5025-1/12 z 2 stycznia 2012 roku,
świadczenie przyznane zostało za okres poprzedzający wydanie decyzji.
W związku z powyższym należy stwierdzić, iż zgodnie z art. 110 kodeksu postępowania administracyjnego, „organ administracji publicznej, który wydał decyzję, jest z nią związany od chwili jej doręczenia lub ogłoszenia, o ile kodeks nie stanowi inaczej”. Żaden z obowiązujących przepisów nie przewiduje wykonywania decyzji z terminem wcześniejszym niż natychmiastowy, tj. z chwilą jej wydania. Przyczyna tego jest oczywista – nie ma możliwości wykonania decyzji nieistniejącej. Oznacza to że, przed wydaniem decyzji administracyjnej przyznającej świadczenie, nie ma podstaw prawnych do korzystania przez stronę z tych świadczeń, bowiem dopiero w trakcie postępowania w sprawie wydania przedmiotowej decyzji winno zostać ustalone, czy dane świadczenie będzie mu przysługiwało.
ZALECENIE:
Zgodnie z art. 110 kodeksu postępowania administracyjnego uruchamianie świadczeń nie wcześniej niż w dniu wydania decyzji przyznającej to świadczenie.
4. Analiza (przypadku I) wykazała iż, podanie o zwiększenie liczby godzin wpłynęło do Ośrodka 27 marca 2012 roku. Pracownik socjalny nie przeprowadził aktualizacji wywiadu. Zmiany dotyczące zwiększenia liczby godzin usług oraz wysokości
dochodu w związku z waloryzacją rent i emerytur odnotował w wywiadzie z 23 grudnia 2011 roku. Natomiast w (przypadku II) w związku z waloryzacją rent
w wywiadzie przeprowadzonym 27 grudnia 2011roku. Powyższe jest niezgodne z zapisem art. 106 ust.4 ustawy o pomocy społecznej, który stanowi, iż: “decyzję administracyjną o przyznaniu lub odmowie przyznania świadczenia, z wyjątkiem decyzji o odmowie przyznania biletu kredytowanego oraz decyzji w sprawach cudzoziemców, o których mowa w art. 5a, wydaje sie po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego”.
ZALECENIE:
Wydawanie decyzji zmieniających odpłatność oraz zwiększających liczbę godzin usług opiekuńczych po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego, o którym mowa w art.106 ust.4 ustawy o pomocy społecznej.
5. W przypadku decyzji nr: GOPS.5011-39/12 z 4 października 2012 roku, GOPS.5011-36/12 z 20 listopada 2012 roku, GOPS.5011-26/12 z 6 grudnia 2012 roku, GOPS.5011-27/12 z 6 grudnia 2012 roku, GOPS.5011-28/12 z 10 grudnia 2012 roku, GOPS.5011-47/12 z 20 grudnia 2012 roku, przyznano pomoc w formie zasiłku okresowego na okres jednego miesiąca. W przypadku przyznania zasiłku okresowego na jeden miesiąc, nie różni się on w swojej istocie od zasiłku celowego niczym z wyjątkiem źródła finansowania. Przyznanie zasiłku okresowego na okres jednego miesiąca jest sprzeczne z przepisami ustawy o pomocy społecznej przy zastosowaniu wykładni systemowej i celowej. Trzy podstawowe świadczenia pieniężne z pomocy społecznej (zasiłek stały, zasiłek okresowy i zasiłek celowy) tworzą pewien system pomocy dla rodziny, zróżnicowany miedzy innymi czasookresem pobierania poszczególnych typów zasiłków. W ramach tego systemu do zaspokajania pojedynczych potrzeb osoby/rodziny mogących być rozwiązaniem w ciągu jednego miesiąca winna być przyznawana pomoc w formie zasiłku celowego. Co do zasiłku okresowego jak wynika z jego nazwy winien być on przyznawany na czas określony. Wprawdzie ustawodawca nie wprowadza w tej kwestii ograniczeń, pozostawiając to ustaleniom organu przyznającego świadczenie, ale przyznawanie świadczenia w ramach swobodnego uznania, nie oznacza, iż może on być przyznawany w sposób dowolny. Zgodnie z art. 38 ust. 5 okres, na jaki jest przyznawany zasiłek, ustala ośrodek pomocy społecznej, a raczej organ prowadzący postępowanie, na podstawie okoliczności sprawy. Nie powinien być on krótki, aby ta dość skromna pomoc finansowa miała jakikolwiek sens i powinien obejmować co najmniej kilka miesięcy. Przyznawanie zasiłków okresowych na okres 1 miesiąca wydaje się być uzasadnione jedynie w przypadkach, gdy np. sytuacja osoby lub rodziny wskazuje, iż zaistniałe problemy mają charakter incydentalny i jednorazowa pomoc jest wystarczająca.
ZALECENIE:
Przyznanie zasiłku okresowego na okres jednego miesiąca jedynie w przypadkach uzasadnionych, gdy sytuacja osoby lub rodziny wskazuje, iż zaistniałe problemy mają charakter incydentalny i jednorazowa pomoc jest wystarczająca.
6. Analiza skontrolowanej dokumentacji przyznającej pomoc w formie zasiłku celowego, wykazała nieprawidłowości w postaci braku określenia w sentencji tychże decyzji miejsca i terminu wypłaty świadczenia.
ZALECENIE:
Określenie w sentencji decyzji przyznającej pomoc w formie zasiłku celowego miejsca i terminu wypłaty świadczenia.
7. Osobom nie posiadającym uprawnień do ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu, Ośrodek Pomocy Społecznej przyznawał świadczenie w formie składki na ubezpieczenie zdrowotne, w wysokości zgodnej z zapisem ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.). Ponadto w sentencji decyzji umieszczano zapis o treści „przyznać składkę na ubezpieczenie zdrowotne na czas trwania zasiłku w wysokości 9 %”. Ustawa o pomocy społecznej, ani ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, nie nadają Ośrodkowi Pomocy Społecznej prawa do wydawania decyzji w tej sprawie. Wpis o podleganiu ubezpieczeniu zdrowotnemu nie jest częścią rozstrzygnięcia decyzji przyznającej zasiłek stały i ma wyłącznie charakter informacyjny. Informacja o opłacaniu składek powinna znaleźć się w pouczeniu do decyzji lub powinna być przekazywana stronie odrębnym pismem.
ZALECENIE:
Nie uwzględnianie w sentencji decyzji przyznających zasiłek stały wraz ze składkami na ubezpieczenie zdrowotne informacji o objęciu ubezpieczeniem zdrowotnym.
8. W trakcie kontroli stwierdzono, że na terenie Gminy nie prowadzono dożywiania w formie gorącego posiłku dla dzieci i młodzieży w okresie wakacyjnym.
ZALECENIE:
Podjęcie działań mających na celu realizacje programu w okresie wolnym od nauki.
9. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej mieści się w budynku Urzędu Gminy w Ropie i zajmuje 3 pomieszczenia z tego 1 na parterze budynku. Warunki lokalowe nie są zadawalające, gdyż nie umożliwiają indywidualnego kontaktu klienta z pracownikiem socjalnym. Wejście do budynku nie zostało dostosowane do wymogów osób niepełnosprawnych.
ZALECENIE:
Ze względu na specyfikę zadań realizowanych przez Ośrodek, proszę o podjęcie działań umożliwiających osobom niepełnosprawnym wejście do jego pomieszczeń oraz rozważenie możliwości wygospodarowania dodatkowego pokoju, który posłuży do indywidualnych rozmów klienta z pracownikiem socjalnym.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 roku w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. Nr 61, poz. 543 z późn. zm.), w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, koniecznym jest wskazanie osoby odpowiedzialnej za ich powstanie. Ponieważ jest Pani osobą kierującą jednostką organizacyjną pomocy społecznej – ośrodkiem pomocy społecznej, który zgodnie z art. 110 ustawy o pomocy społecznej jest powołany do realizacji zadań pomocy społecznej, a wobec tego osobą odpowiedzialną za ewentualne uchybienia w jego działaniu.
O sposobie realizacji powyższych wniosków proszę mnie poinformować w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego.
Informuję Panią Kierownik, iż na podstawie art. 128 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, przysługuje Pani uprawnienie do złożenia zastrzeżeń do zaleceń pokontrolnych, w terminie 7 dni od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego. Jednocześnie na gruncie art. 128 ust. 4 i 5 ustawy o pomocy społecznej jest Pani zobowiązana:
o realizacji zaleceń, uwag i wniosków;
2) w przypadku uwzględnienia zastrzeżeń, do powiadomienia mnie w terminie 30 dni o realizacji zaleceń, uwag i wniosków, mając na uwadze zmiany wynikające z uwzględnionych zastrzeżeń.
z up. Wojewody Małopolskiego (-) mgr Katarzyna Nowaczyńska
Kierownik Oddziału w Wydziale Polityki Społecznej
Do wiadomości:
Wójt Gminy Ropa
