Uczucia 1. Cele lekcji

Uczucia

1. Cele lekcji

Uczniowie poznają całą paletę uczuć i ich charakterystykę. Potrafią określić, w jakich sytuacjach pojawiają się w nich podstawowe uczucia. Mają świadomość sytuacyjnej i czasowej zmienności uczuć.

2. Metoda i forma pracy

Metody interakcyjne z wykorzystaniem zabaw i gier psychologicznych.

3. Środki dydaktyczne

karty (załączniki), papier, przybory do pisania, kartki do notatek

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel informuje o tematyce zajęć i ich warsztatowej formie.

Uczniowie siadają w kręgu, nauczyciel wprowadza podstawowe zasady pracy warsztatowej lub dopytuje uczniów, jakie zasady pomogłyby wspólnie pracować (Załącznik 1). Ważne jest, żeby uczniowie nie wymieniali wyklepanych formułek, ale potraktowali ustalone zasady osobiście (pomaga omawianie, doprecyzowanie zasad, dopytywanie o to, co pomaga bądź przeszkadza im w kontaktach osobistych).

b) Faza realizacyjna

Chciałabym, żebyśmy najpierw przypomnieli sobie, jakie znamy uczucia. Każdy teraz może podejść do tablicy i zapisać nazwę jakiegoś uczucia; starajcie się wymyślić jak najwięcej. Czytajcie to, co już napiszą inni, żeby nie powtarzać tych samych nazw.

Uwagi:

Powinna powstać pełna paleta uczuć, jeśli jakichś brakuje, nauczyciel może podpowiadać i naprowadzać uczniów na kolejne nazwy. Ważne, żeby pojawiły się uczucia proste (strach) i złożone (miłość), tzw.

„pozytywne” (radość) i „negatywne”, np. złość; uczucia o małym natężeniu (irytacja) i bardzo dużym (wściekłość).

Omówienie: Warto krótko podsumować to ćwiczenie, zwracając uwagę uczniów na duże zróżnicowanie odczuć.

W różnych sytuacjach pojawiają się odmienne uczucia. Chciałabym teraz, żebyście dobrali się w pary.

Każda para dostanie karteczkę z nazwą uczucia. Jej zadaniem będzie odegrać jakąś scenkę, jakąś sytuację, w której może pojawić się to uczucie. Nie można jednak użyć nazwy tego uczucia. Na przykład, jeśli jakaś para dostanie karteczkę, na której napisane jest „zniechęcenie”, to może odegrać scenkę, w której ktoś stara się bardzo coś zrobić i nie wychodzi mu to. W takiej sytuacji możemy czuć zniechęcenie. Osoba, której coś nie wychodzi, nie mówi, że czuje zniechęcenie, ale próbuje nam to zniechęcenie jakoś pokazać, np. miną, komentarzem „nie mam ochoty już więcej próbować”. Kiedy wszyscy przygotują swoje scenki, będziecie je kolejno prezentować klasie, a inni uczniowie muszą

zgadnąć, o jakie uczucie chodzi. Możliwe, że w waszej scence pojawią się różne uczucia. Ważne, żeby było też to, którego nazwę dostaniecie (Załącznik 2).

Omówienie: Należy podkreślić, że te same uczucia mogą pojawiać się w różnych sytuacjach (np.

możemy czuć się wesoło, kiedy idziemy z rodzicami do kina, albo wtedy, kiedy dostaliśmy dobrą ocenę). Możliwe jest także, że w tej samej sytuacji różne osoby odczuwają różne odczucia – np. kiedy dowiemy się, że nie pójdziemy do kina, to niektórzy mogą czuć zaskoczenie, inni złość, a inni smutek.

Często zdarza się też tak, że pojawiają się w nas różne uczucia jednocześnie albo jedne po drugich.

Chciałabym teraz, żeby każdy z was napisał, w jakich sytuacjach odczuwa smutek, radość, złość i spokój.

Rozdam wam teraz karty do opisu takich sytuacji. (Nauczyciel prezentuje kartę – Załącznik 3). Macie tu wymienione w prostokątach nazwy tych czterech odczuć. Od każdego prostokąta rozchodzą się cztery strzałki – pomyślcie o czterech sytuacjach, w których pojawia się w was wymienione uczucie. Możecie siąść w dowolnym miejscu klasy tak, żeby sobie wzajemnie nie przeszkadzać.

Omówienie: Chciałabym teraz, żebyście opowiedzieli, w jakich sytuacjach odczuwacie smutek, radość, złość i spokój. Będziecie opowiadać po kolei, ale jeśli zdarzy się tak, że nie chcecie o jakiejś sytuacji mówić na forum całej klasy, to pomińcie ją. Możecie śmiało powiedzieć, że nie chcecie o czymś mówić.

Uwagi: Należy zwrócić uwagę, żeby dzieci nie wyśmiały albo nie ignorowały przykładów podanych przez kolegów albo koleżanki. Jeśli zdarzą się takie sytuacje, reagujemy natychmiast i przypominamy ustalone na wstępie zasady. Warto też podkreślić, że każdy ma odmienne doświadczenia i inaczej przeżywa różne sytuacje.

Poprzednie ćwiczenie pokazało nam, że te same uczucia mogą pojawiać się w różnych sytuacjach. Teraz chciałbym, żebyście doświadczyli tego, jak mogą zmieniać się uczucia. Dobierzcie się w 4-osobowe grupy. Każda grupa dostanie nazwy trzech różnych uczuć (Załącznik 4). Zadanie wasze polega na wymyśleniu historii, w której główny bohater albo bohaterowie przeżywają wszystkie te trzy uczucia po kolei. Na przykład, jeśli jakąś grupa dostałaby taki zestaw słów: „zaskoczenie – strach – ulga”, to mogłaby wymyślić taką historię: Dwaj koledzy wybrali się na spacer do lasu. Nagle w zaroślach dostrzegli duże rude cielsko (tu mogą odczuć zaskoczenie). Rude cielsko odwróciło się i zaczęło się w nich wpatrywać. To był niedźwiedź. Stali jak skamieniali (tu mogą odczuć strach). W oddali usłyszeli warkot silnika. Samochód zbliżał się do nich. Zobaczyli, że jedzie w nim leśniczy i jego pomocnik (tu mogli odczuć ulgę)”. Chodzi o to, żeby wypisane uczucia przeżywała jedna osoba albo dwie, które są w tej sytuacji. Jeśli bym wymyśliła historyjkę, że koledzy byli zaskoczeni widokiem niedźwiedzia, a leśniczy się przestraszył, to nie byłaby dobra historia. W każdej historii musi pojawić się tylu bohaterów, ile osób jest w waszej grupie. Kiedy już wymyślicie wasze historie, to będziecie je odgrywać przed klasą.

c) Faza podsumowująca

Jak się czujecie po tych zajęciach? Czy dowiedzieliście się czegoś nowego?

5. Bibliografia

1. Kobiałka A. Jak żyć z ludźmi. Warszawa, Agencja Informacji Użytkowej, 1992.

2. Vopel K. Zabawy interakcyjne. Kielce, Wydawnictwo „Jedność”, 1999.

3. Wiśniewska M., Cassidy E. Psychologiczne gry i ćwiczenia grupowe. Warszawa, Wydawnictwa Instytutu Badań Edukacyjnych, 1991.

6. Załączniki

Załącznik 1

Podstawowe zasady pracy warsztatowej:

- słuchamy siebie wzajemnie, jedna osoba mówi, reszta słucha - każdy ma prawo wypowiedzieć własną opinię, nie krytykujemy się - nie obrażamy się wzajemnie, nie atakujemy

- jeśli z jakichś powodów któreś z ćwiczeń będzie dla kogoś zbyt trudne, ma prawo odmówić udziału w nim (tę zasadę powinien wprowadzić nauczyciel)

Załącznik 2 Wesołość Smutek

Zniecierpliwienie Zaciekawienie Niechęć Sympatia Zaskoczenie Niezadowolenie Wstyd

Duma Spokój Złość Załącznik 3

dokument dołączony Załącznik 4

Sympatia – zniecierpliwienie – obojętność Radość – zdziwienie – smutek

Spokój – zniecierpliwienie – złość

Niechęć – wstyd – sympatia

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak