Scenariusz lekcji - O tym, jak Janko Muzykant słuchał muzyki
1. Cele lekcji
a. Wiadomości
1. Uczeń zna pojęcie: wyrazy pokrewne.
2. Uczeń zna czas i miejsce akcji w utworze.
3. Uczeń wzbogaca słownictwo.
b. Umiejętności 1. Uczeń nazywa uczucia.
2. Uczeń określa problemy w noweli.
3. Uczeń potrafi słuchać muzyki.
4. Uczeń słucha uważnie poleceń.
5. Uczeń współpracuje w grupie.
2. Metoda i forma pracy
Ćwiczenia dramowe; tworzenie żywych obrazów, uczeń w roli.
3. Środki dydaktyczne
Strój Janka Muzykanta i skrzypki z opisu zawartego w noweli H. Sienkiewicza, etykiety.
4. Przebieg lekcji
a. Faza przygotowawcza
1. Powitanie. Impulsy ruchowe. Uczniowie w kręgu poruszają się w rytm muzyki. W krótkich odstępach czasu przerywamy muzykę, podając głośno polecenie naśladowania określonego ruchu.
Kiedy wszyscy go wykonają, włączamy ponownie muzykę. Naśladujemy grę:
na skrzypcach,
na pianinie,
na perkusji,
na dowolnym instrumencie.
2. Słuchanie fragmentu utworu na skrzypce.
Swobodne wypowiedzi uczniów na temat odczuć związanych ze słuchaniem muzyki.
b. Faza realizacyjna
1. Które z nazw ludzi zajmujących się graniem lub układaniem muzyki najtrafniej określają Janka Muzykanta? Nauczyciel rozdaje uczniom etykiety z nazwami: muzyk, muzykant, grajek, kompozytor, artysta muzyk, dyrygent, skrzypek, pianista. Uczniowie wybierają odpowiednie i przyklejają je pod tematem lekcji na kartach pracy.
2. Następnie wymieniają wyrazy pokrewne do wyrazu skrzypce (skrzypeczki, skrzypki, skrzypek, skrzypcowy, skrzypaczka, skrzypieć, zaskrzypieć). Zapisanie tych wyrazów na karcie pracy.
3. Gromadzenie słownictwa wokół tematu zdolny: (rozwijać, zaniedbywać, wykazywać, marnować, nie dostrzegać zdolności, zdolności artystyczne, wrodzone, wyjątkowe),
4. Ćwiczenia dramowe: tworzenie żywych obrazów, przedstawiających sceny gry na różnych instrumentach. Nauczyciel dzieli zespół klasowy na trzy grupy. Każda z nich, po dokonaniu wyboru instrumentu oraz miejsca zabawy, przygotowuje żywy obraz. Na znak nauczyciela każda z nich dokonuje prezentacji. „Widzowie” (uczniowie nie będący w danej chwili w rolach) mogą ożywić wybraną postać w momencie najwyższego napięcia uczuć, aby zadać jej pytania związane z pięcioma poziomami świadomości w stopklatce:
Kim jesteś?
Co teraz robisz?
Dlaczego to robisz?
Po co?
Jakie są twoje zasady życiowe?
(Przed przystąpieniem do pracy z dramą bardzo starannie kształtujemy pojęcia, którymi będziemy się posługiwali)
5. Następnie uczniowie zapisują swoje odczucia na karteczkach, z których tworzą „Słoneczko”, układając karteczki promieniście do hasła: „Co czujesz słuchając muzyki?”. Nazwy uczuć zapisujemy na tablicy.
6. Nawiązanie do treści noweli „Janko Muzykant”. Nauczyciel pyta uczniów, jakie dostrzegają związki między ćwiczeniami dramowymi a nowelą „Janko Muzykant”. Dzieci określają tematykę utworu, czas wydarzeń i wymieniają postacie występujące w noweli.
c. Faza podsumowująca
Ćwiczenia dramowe: uczeń w roli Janka Muzykanta.
Do klasy wchodzi chłopiec w stroju Janka Muzykanta i z deseczką ze strunami (rekwizyt zrobiony na zajęciach technicznych, a rola przygotowana wcześniej przez nauczyciela). Nauczyciel informuje uczniów o tym, że kolega będzie teraz kimś zupełnie innym i opowie nam pewną historię. Uczeń siada i zaczyna opowieść: „Nazywają mnie Janko Muzykant...” Opowiada historię o tym, że dźwięki przyrody są dla niego muzyką i o tym, jak słucha muzyki w kościele i pod oknem karczmy. Następnie zajmuje swoje miejsce wśród dzieci.
Po wykonanym ćwiczeniu nauczyciel rozpoczyna dyskusję na temat: „Co czuł Janko słuchając muzyki?” Zapisanie nazw uczuć na tablicy.
Porównanie własnych odczuć dzieci z odczuciami chłopca w roli Janka Muzykanta.
Zapisywanie nazw uczuć do odpowiednich ramek.
5. Bibliografia
Henryk Sienkiewicz, Janko Muzykant, wyd. Greg, Kraków, 2006
6. Załączniki
a. Zadanie domowe
Wyszukaj i zaznacz fragment tekstu, który mówi o tym, jak Janko Muzykant słuchał muzyki pod oknem karczmy.
