Wpływ mechanizacji i wielkości kopalni na wydajność pracy

___________ ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ_____________

Kr 79 G órnictw o z . 6 1963

EUGENIUSZ MARKIEWICZ

Y/PŁYW MECHANIZACJI I WIELKOŚCI KOPAMI NA WYDAJNOŚĆ PRACY

S t r e s z c z e n i e . Na p r z y k ła d z ie 74 g ó r n o ś lą s k ic h ko­

p a lń w ęgla kam iennego, p rz y z a sto so w a n iu metod s t a t y - sty czn c-raatem aty czn y ch u s t a l o n o , że w ie lk o śó k o p a ln i i s to s u n e k w ęgla załadow anego m ech an iczn ie do ogólnego w ydobycia, m ają z a s a d n ic z e z n a c z e n ie d l a w y d a jn o śc i o g ó ln e j, Wpływ wym ienionych czynników n a w ydajność p r a ­ cy o p is u je fu n k c ja :

V< * 943 + + 0,045»Kg g d z i e :

W - w ydajność ogó ln a k g /p d n , - % m echanicznego ła d o w a n ia , Xg - dobowe wydobycie k o p a ln i t/d »

»

1, CEL BADAŃ

Wśród lic z n y c h p ra c badawczych t r a k t u j ą c y c h [4, 10, 11, 12, 163 o zw iązk ach zach o d zący ch w g ó r n ic tw ie pomiędzy czyn­

n ik am i n a tu ra ln y m i i o rg a n iz a c y jn y m i a wynikami ekonomiczny­

m i, k tó r e s ą k o n sekw encją ty c h czynników , b ra k j e s t badań prowadzonych na s z e r s z ą s k a lę celem u s t a l e n i a wpływu mecha­

n i z a c j i u r a b i a n i a i ła d o w an ia n a w ydajność p ra c y i k o s z t w ła sn y . O bserw acje z ja w is k zach o d zący ch w tym z a k r e s ie w g ó r­

n ic tw ie o ra z przeprow adzone b a d a n ia [11-13J p o z w o liły wysu­

nąć n a s tę p u ją c ą h ip o te z ę :

W g ó rn ic tw ie w ęgla kamiennego i s t n i e j e ś c i s ł y zw iązek p o f między m e c h a n iz a c ją i w ie lk o ś c ią k o p a ln i a w y d a jn o śc ią p ra c y .

W zrost m e c h a n iz a c ji i w ie lk o ś c i w ydobycia k o p a ln i powoduje w z ro st w y d a jn o śc i p r a c y , p rz y czym wpływ m e c h a n iz a c ji ładowa­

n i a j e s t z n a c z n ie w ięk szy a n i ż e l i m e c h a n iz a c ji u r a b ia n ia »

li

U s ta le n ie wpływu m e c h a n iz a c ji i w ie lk o ś c i k o p a ln i na wy­

d a jn o ść p ra c y ma i s t o t n e z n a c z e n ie d la o k r e ś l e n i a czynników decy d u jący ch o re n to w n o ś c i p ro c e su dobywania w ęgla [ s , i q .

Z m ierzen ie te g o wpływu p o p rz e z ro z e z n a n ie w agi p o szcze­

g ó ln y ch czynników k s z t a ł t u j ą c y c h w ydajność p ra c y i w d a l­

s z e j k o n sek w en cji k o s z t w łasny to n y urobku może s t a ć s i ę n a rz ę d z ie m p o l i t y k i in w e s ty c y jn e j w p r z e k r o ju k o p a ln i, Z je­

dnoczeń i R e s o rtu .

Z n a le z ie n ie f u n k c j i , k tó r a by w sposób m ożliw ie dokładny o p isy w ała z a le ż n o ś ć w y d a jn o śc i o g ó ln e j od p r z y ję ty c h do a n a l i z y zm iennych n ie z a le ż n y c h , może m ieć z n a c z e n ie d la p r a k ty k i g ó r n ic z e j w a n a l i z i e d z i a ł a l n o ś c i g o sp o d a rc z e j ko­

p a l n i j a k ró w n ież w p ro je k to w a n iu .

2 . ZAKRES I METODA BADAN

Dla udow odnienia te z y przeprow adzono b a d a n ia , k tó ry m i o b ję to 74 k o p a ln ie w ęgla kamiennego za l a t a 1957-1960.

K o palnie będące przedm iotem b ad ań tw o rzą z p u n k tu w idze­

n i a t e o r i i s t a t y s t y k i [1 . 3 , 5, 7] p ró b ę pobraną z p o p u la­

c j i g e n e r a l n e j , k t ó r ą stan o w ią w s z y s tk ie g ó rn o ś lą s k ie g ł ę ­ binowe k o p a ln ie w ęgla kam iennego. P o szczeg ó ln e k o p a ln ie stan o w ią c e elem en ty t e j p o p u l a c j i , s ą sch arak tery zo w an e zmiennymi z ależn y m i i n ie z a le ż n y m i f l 5 ] . Jako zmienne z a le ż ­ ne w b a d a n ia c h p r z y j ę t o w ydajność węglową i ogólną* ja k o ' zmienne n ie z a le ż n e d la w y d a jn o śc i p r z y j ę t o : w ie lk o ść dobo­

wego w ydobycia k o p a ln i, w sk aźn ik maszynowego u r a b ia n ia i ła d o w an ia , wysokość f r o n t u e k sp lo a ta c y jn e g o o ra z u d z i a ł wy­

d o b y cia z r o b ó t przygotow awczych i ze ś c ia n w ogólnym wydo­

b y c iu k o p a ln i.

Ponieważ w b ad an ej p o p u la c j i podstawowym m ie rn ik ie m o p i­

sującym w y n ik i tech n iczn o -ek o n o m iczn e j e s t w ydajność o g ó ln a , główną uwagę zwrócono na b ad an ie czynników k s z t a ł t u j ą c y c h t e n m ie rn ik .

A n a lizę o p a rto n a m a t e r ia le s ta ty s ty c z n y m zebranym z r o c z n e j s t a t y s t y k i MG i E. W szy stk ie p ra c e rachunkow e, o b e j­

m ujące k i l k a d z i e s i ą t ty s i ę c y d z i a ł a ń ary tm ety czn y ch wykona­

no na zw ykłych arytm om etrach e le k tr y c z n y c h .

A n a liz ę przeprow adzono w 3 n a s tę p u ją c y c h e ta p a c h :

- a n a l i z a s t r u k t u r y w ydobycia u ro b io n eg o i załadow a­

nego m ech an iczn ie o ra z wydobycia wg w ie lk o ś c i ko­

p a l n i ,

Wpływ m ech a n iza cji i w ie lk o ś c i k o p a ln i na w ydajność.»« 15

- a n a l i z a w s p ó łz a le ż n o ś c i pom iędzy w y d a jn o śc ią węglo­

wą i o g ó ln ą a m e c h a n iz a c ją u r a b i a n i a , ład o w an ia i w ie lk o ś c ią k o p a ln i,

- z m ie rz e n ie w y stę p u ją c y c h p ra w id ło w o śc i.

K o p a ln ie, stan o w ią c e elem enty b a d a n e j z b io ro w o śc i uporządko­

wane ro s n ą c o , sta n o w ią c ią g w a r t o ś c i s p e ł n i a j ą c y n ieró w n o ść:

< xg < x^ < . . . .

D z ie lą c c a ł ą p ró b ę n a s z e r e g i r o z d z i e l c z e otrzym ano o b raz s tr u k t u r y o ra z w s p ó łz a le ż n o ś c i pomiędzy zm ienną z a le ż n ą t j . w y d a jn o śc ią węglową, o g ó ln ą - a zmiennymi n ie z a le ż n y m i.

A n a liz a ś r e d n ic h ważonych w a r t o ś c i , otrzym anych d la po­

szc z eg ó ln y c h podzbiorów pozw ala n a s tw ie r d z e n ie i s t n i e n i a ' w zg lęd n ie b ra k u zw iązku zachodzącego pom iędzy badanymi ce­

chami p o p u l a c j i g e n e r a l n e j .

B adanie z a le ż n o ś c i je d y n ie pomiędzy dwoma cecham i a w ięc m e ch a n iz ac ją a w y d a jn o śc ią o ra z w ie lk o ś c ią k o p a ln i a wydaj­

n o ś c ią , b ez u w z g lę d n ie n ia in n y ch c e c h , m ających i s t o t n e zna­

c z e n ie d la te g o podstawowego m ie rn ik a p ra c y , mogłoby prowa­

d z ić do w y c ią g n ię c ia wniosków fa łsz y w y c h n ie z n a jd u ją c y c h p o tw ie rd z e n ia w p r a k ty c e g ó r n i c z e j .

S tąd k s z ta łto w a n ie s i ę w y d a jn o śc i b ę d z ie zbadane n ie t y l ­ ko na t l e m e c h a n iz a c ji u r a b i a n i a i ład o w an ia o ra z w ie lk o ś c i dobowego w ydobycia a le ró w n ież ró w n o le g le n a t l e w y so k o ści f r o n t u e k s p lo a ta c y jn e g o , stosow anych systemów e k s p lo a ta c y j­

nych o ra z u d z ia ł u w ydobycia z r o b ó t przygotow aw czych w o g ó l­

nym w ydobyciu.

B adanie w y d a jn o śc i na t l e systemów e k s p lo a ta c y jn y c h o g ra­

n ic zo n o do b a d a n ia u d z i a ł u w ydobycia ze ś c ia n w całkow itym w ydobyciu k o p a ln i, co pozw ala o c e n ić czy w b a d an e j g ru p ie k o p a lń m ia ła m ie js c e przew aga system u ścianow ego czy z a b i e r - kowego.

P r z y ję to z a ł o ż e n i e , że p ró b a ma r o z k ła d w p r z y b liż e n i u norm alny [6 , 1 4 ]. Za n o rm a ln o śc ią ro z k ła d u przem aw ia duży dobór o b s e r w a c ji. B ad an ia przeprow adzono n a w ie lu p ró b ach pobranych z t e j samej p o p u l a c j i , bez j e j p ra k ty c zn e g o u szc z u ­ p le n ia [1] • Krzywe r o z k ła d u m ają z w y jątk iem maszynowego u r a ­ b ia n ia p rz e b ie g w z a s a d z ie sy m etry czn y . R o z rz u t punktów n a w ykresach k o r e la c y jn y c h j e s t z r e g u ły sym etryczny i wykaziijfe rc-snący tr e n d z a l e ż n o ś c i . Można w ięc z a ło ż y ć , że r o z k ła d ob­

s e r w a c ji j e s t p r o s to lin io w y [3 , 6 ] .

16 Eugeniusz Markiewicz

Ponieważ w nioskow anie s ta t y s ty c z n e ¿jest uwarunkowane zna­

jo m o śc ią c h a r a k te r u ro z k ła d u z p ró b y , d la te g o h ip o te z ę o n o rm a ln o śc i r o z k ła d u w eryfikow ano p rz y pomocy te stó w s t a t y ­

sty cz n y c h [5» 7]« w stępne b a d a n ia przeprow adzone d la głów­

nych c e c h , p rz y pomocy o d c h y le n ia standardow ego p o z w ala ją p r z y ją ć h ip o te z ę o n o rm a ln o śc i ro z k ła d u w p r ó b ie . Uzyskane w y n ik i we w s z y s tk ic h p rzy p ad k ach b y ły d o d a tn ie , co p ozw oli­

ł o ró w n o cześn ie zw eryfikow ać t e z ę , że próby s p e ł n i a j ą wa­

r u n k i losowego doboru an alizo w an y ch s p o s tr z e ż e ń . U tw ierdze­

n ia t e m ają i s t o t n e z n a c z e n ie z p u n k tu w id z en ia doboru me­

to d b a d a n ia , o ra z m o żliw o ści p r z e n i e s i e n i a wniosków uzyska­

nych z próby na p o p u la c ję , k t ó r e j ś r e d n ie m ają zawsze ro z ­ k ła d G aussa [ 6 ] .

Z esp ó ł badanych k o p a lń z p u n k tu w id z en ia k l a s y f i k a c j i s t a t y s t y c z n e j j e s t z b io ro w o śc ią jak o ścio w o n ie je d n o ro d n ą , w k t ó r e j badane cechy ja k ró w n ież w s p ó łz a le ż n o ś c i w y stęp u ją c e w t e j z b io ro w o ś c i - k s z t a ł t u j ą s i ę pod wpływem ró żn o ro d n y ch

zespołów p rzy czy n głównych i ubocznych. Z b io rcz a c h a r a k te ­ r y s ty k a liczb o w a t a k i e j z b io ro w o śc i b y ła b y je d y n ie wypadko^- wą ró żn o ro d n eg o z e s p o łu przy czy n d z ia ł a ją c y c h n ie je d n o k r o t­

n ie p rz e c iw sta w n ie [ 2 ] . Dla u z y sk a n ia zbiorów jakościow o jed n o ro d n y ch p o d z ie lo n o p o p u la c ję na k i l k a podzbiorów - je d ­ n orodnych z punktu w id z e n ia o d d z ia ły w a n ia głów nej przyczyny*

N ie z a le ż n ie od te g o d z i a ł a n i e p rzy czy n głównych zbadano w ty c h samych p o d z b io ra c h w ró ż n y c h o k re s a c h c z a s u , p rz y ba­

d a n iu dynamicznym.

Cecha z a le ż n a j e s t determ inow ana sze re g ie m zmiennych n ie z a le ż n y c h [ 9 ] . P rzy pomocy a n a li z y w ie lo r a k ie j można o k r e ś l i ć w ja k im s to p n iu p o jed y n cza zmienna n ie z a le ż n a , de­

te rm in u je zm ienną z a le ż n ą a w ięc w ydajność p ra c y , k o s z t w ła sn y . Z asto so w an ie w spółczynników k o r e l a c j i p o zw o li o k re ś­

l i ć s to p ie ń z a le ż n o ś c i.

S to p ie ń ś c i s ł o ś c i zw iązku może o d n o sić s i ę do p o jed y n ­ c z e j p a ry zm iennych - k o r e l a c j a c a łk o w ita lu b do grupy zm iennych n ie z a le ż n y c h , skorelow anych z badaną c e c h ą , przy w yelim inow aniu wpływu p o z o s ta ły c h zm iennych - k o r e la c ja cząstkow a i w re sz c ie s to p ie ń ś c i s ł o ś c i może o d n o sić s i ę do grupy zmiennych n ie z a le ż n y c h skorelow anych z in d y w id u aln ą zm ienną - k o r e l a c j a w ie lo r a k a . B adanie tym i etap am i pozw oli u s t a l i ć s i ł ę i wagę o d d z iały w a n ia p o jed y n czy ch zmiennych ja k i z e s p o łu zm iennych na w ydajność p ra c y .

Ta m etoda badań winna w pewnym z a k r e s ie z a s t ą p i ć ekspe­

ry m en t, k tó r y w w arunkach g ó rn ic z y c h i d la badanych związków j e s t niem ożliw y do p rzep ro w ad zen ia w ta k szerokim z a k r e s i e , j a k i pozw alałb y na u o g ó ln ie n ie wniosków.

Wpływ m ech a n iza cji i w ie lk o ś c i k op a ln i na w yd a jn o ść.« . 17

N ajw łaściw szą m etodą d la w yelim inow ania wpływu k tó re g o k o l­

wiek c zy n n ik a d z ia ł a ją c e g o n a w ydajność p ra c y w ydaje s i ę me­

toda k o r e l a c j i c ząstk o w ej i w i e l o r a k i e j .

P rze z z a s to s o w a n ie a n a li z y w i e l o r a k i e j i równań w ie lo ra ­ k ic h u s ta lo n o w ja k im s to p n iu n a w ydajność o g ó ln ą wpływa ma­

szynowe ład o w an ie a w ja k im w ie lk o ść dobowego w ydobycia ko­

p a ln i.

3 .1 . MECHANIZACJA URABIANIA A WYDAJNOŚĆ FRACY

T a b lic a 1 z a w ie ra k s z ta łto w a n ie s i ę w ybranych wskaźników w 74 g ó r n o ś lą s k ic h k o p a ln ia c h w ęgla kamiennego o różnym s to p ­ n iu maszynowego u r a b i a n i a . Podane w y n ik i s ą ś re d n im i ważony­

mi z c a łe g o c z t e r o l e t n i e g o o k re s u będącego przedm iotem b ad a­

n i a .

O bserw ując k s z ta łto w a n ie s i ę w y d a jn o śc i p ra c y w g ru p a c h o co raz wyższym w sk aźn ik u m echanicznego u r a b i a n i a , w idać wy­

ra ź n y sp ad ek w y d a jn o śc i w porów naniu z grupam i o niższym w skaźniku m e c h a n iz a c ji u r a b i a n i a . Spośród p o z o s ta ły c h ro z p a ­ tryw anych czynników je d y n ie wysokość f r o n t u w ykazując w yraź­

n ą te n d e n c ję m a le ją c ą , mogła być p rz y c zy n ą spadku zarówno ' w y d a jn o śc i węglowej j a k i o g ó ln e j. Porów nując je d n a k wydaj­

ność w g ru p a c h IV i V, w idać j e j w yraźny w z r o s t, mimo zn acz­

nego spadku i w y so k o ści f r o n t u , i u d z ia ł u w ydobycia z r o b ó t ' przygotow aw czych i dobowego wydobycia k o p a ln i p rz y rów noczes­

nym znacznym w z ro śc ie wydobycia ze ś c i a n i w sk aźn ik a maszy­

nowego ła d o w a n ia .

K sz ta łto w a n ie s i ę p o z o s ta ły c h czynników powinno r a c z e j w płynąć n a w z ro st w y d a jn o śc i, gdyż u d z i a ł w ydobycia ze ś c ia n w ykazuje b a rd z o sy stem aty czn y w z ro s t a u d z i a ł w ydobycia z ro b ó t przygotow aw czych w m iarę w z ro stu w sk aźn ik a m echaniczne­

go u r a b i a n i a s t a l e m a le je . Wydobycie dobowe p o szc z eg ó ln y c h p rz e d z ia łó w w ykazuje duże w ahania i n ie w idać je g o wyraźnego zw iązku z w y d a jn o ś c ią . J e d y n ie w sk aźn ik maszynowego ład o w an ia w y raźn ie sp ada w raz z rów noległym spadkiem w y d a jn o śc i, w ty c h g ru p a c h , w których maszynowe ładowanie wzrasta^ównleż wzrasta wydajność.

J e s t r z e c z ą c h a r a k te r y s ty c z n ą , że w t a b l . 1 n a j n i ż s z ą wy­

d a jn o ść o g ó ln ą w ykazuje g ru p a k o p a lń o n a jn iż sz y m w skaźniku maszynowego ładow ania* N ajw yższą w ydajność węglową i o g ó ln ą w ykazują k o p a ln ie o n a jw y ższ ej m e c h a n iz a c ji ład o w an ia i n a j ­ wyższym f r o n c i e e k sp lo a ta c y jn y m a l e p rz y n a jn iż sz y m u d z i a l e wydobycia ze ś c i a n i w zg lęd n ie wysokim u d z ia l e w ydobycia z ro b ó t przygotow aw czych.

18 Eugeniusz Markiewicz

u r a b ia n ie m e c h a n ic z n e

R ys. 1 • W ydajność ogólna w z a le ż n o ś c i od u r a b ia n ia mechanics=~

nego w k o p a ln ia c h Z a g łę b ia G ó rn o ślą sk ie g o w l a t a c h 1957-1960

Wpływ m ech a n iza cji i w ie lk o ś c i k o p a ln i na w ydajność*»« .19

co

• H H

« E 4

CO

• H

CO

O bD CO a <u

8 33

•H CQ

X ! ' w

o o

s g vo 3 o

2 d>

P . - H

O XI

- P fl>*

W X ) B «o

6-J c i

• « o

-o vo

tí crv

r - O i _ C - ' t í L A H <T\

CO t — P .o x¡

Ai o

CO

•HA! CO

•H rH ' S g

CO A4 CO g

<0 3

£

' O 'CO f í

O -P

• « t í a O O 0 CO Ł, t n < t í

TaR

• H O XIo

• o

> . B

9 0> * H N O

'CQ

rP 1 'O O 0

X> bO g

O t>5 O tí N 4»_tí

« a

«o o>

g *H

§ § ^„

N O CQ «Ö

<m co S xc

I «H

CP kT> t í g XI H H to

O O CO "s

XI tí © a 4»

O 'f*» Tt O

O 5 O A i

' O 'CO

o |tí

• n

©

•V 'X

tí

'Op

1

CO 3

" o

bO

O

r t í COA

bO g

© • g

GO

v O

L A

« n

CM

co

tí tí Wt f

'N CO *H

ct X X '

Ai O t í

m © £

? a 3

' t í

co H P. co tí p.

t í o Ö A i

v o e n

cvi ^{LA O} ON VO^O

W W W

CM O T - fr—

ai a>

CO 00 rj-

•m- o t - < n

en r- o co<3s c* & «.

CO O L A -3 -

•M- VO t- t-

CO -cf

'O ’ CM

à »

O o CM CM

CM CO

en v~

i» a»

CM t - CM r -

c— O

t— a> »

e n CM

C0 ^{< n}_{t -}

t - í r - o l a

r LO IA ere

L A «M-

CM CM CM C0 O

V - CM C0

CON CTv o T Z

en co

M - e n

CM VO * - VO C - (M O O C0 • ir VO O 4 i- e n •'!■

c o t - v o e n t - l a

O C— LA V- o tfr e n CM CM CM CM CM

C0 O CTS O -M- O

* * CM O e n e n CO O e n CM O «“ e n C0 O f r - C - t - VO

O o O o

Gk * •* Ote o

o O o O o o

o* CM e n I A C0 t r —

Q 1. i . t . i . I

• r * « — tr­ V— tr * tr—

et ek 1te Ote •te

O O O O o O

t í t r - CM e n L A c o

» H g a ' - ü

8

CM

£

fr­

e n

* c o

IA CM CM CM

f r - C l

L A M3 CM

e n CM CMfr -

B

© rM

' O

bO

O

20 Eugeniusz Markiewicz

Dobór w ię k sz e j i l o ś c i zmiennych d a łb y n ie w ą tp liw ie b a r­

d z ie j w sze ch stro n n y o b raz w y stę p u ją c y c h w s p ó łz a le ż n o ś c i, le c z z w ięk sz en ie i l o ś c i badanych cech u tr u d n iło b y w poważ­

nym s to p n iu z a sto so w a n ie k o r e l a c j i w i e l o r a k i e j , k t ó r e j p r a ­ co ch łon n o ść w z ra s ta n ie w sp ó łm ie rn ie w przypadku pow iększa­

n ia lic z b y zm iennych.

3 .2 . MECHANIZACJA ŁADOWANIA A WYDAJNOŚĆ PRACY Szczegółow e b a d a n ia przeprow adzone d la p o szczeg ó ln y ch c z te r e c h ro c z n y c h okresów w z a k r e s ie zw iązku zachodzącego poniiędzy sto p n iem maszynowego ła d o w a n ia , mierzonym s to su n ­ kiem w ie lk o ś c i wydobycia załadow anego maszynowo do wydoby­

c i a ogólnego - a w y d a jn o śc ią p ra c y w ykazują ś c i s ł ą z a le ż ­ n o ść przyczynow ą pomiędzy ty m i dwoma zmiennymi.

S tw ie rd z e n ie t o je d n a k j e s t o p a rte je d y n ie n a b a d an iu zw iązku dwóch c eę h i sprow adzeniu c a łe g o zło żo n eg o zagad-- n i e n i a w y d a jn o śc i p ra c y do maszynowego ład o w an ia. D la teg o k o n ie cz n e j e s t z b ad a n ie p rzy czy n ró żn eg o poziomu w ydajnoś­

c i o g ó ln e j na t l e in n y ch i s t o t n y c h param etrów zw iązanych w sposób m niej lu b w ię c e j ś c i s ł y z param etrem zasadniczym , będącym przedm iotem d o c ie k a ń .

Podobnie j a k p rz y b a d an iu m echanicznego u r a b ia n ia metodą ś r e d n ie j w ażonej w y liczo n o k s z ta łto w a n ie s i ę p r z y ję ty c h zm iennych, d l a ró żn y ch poziomów maszynowego ład o w an ia. Po­

niew aż badaniem o b ję ta j e s t c z t e r o k r o t n i e w ięk sza p ró b a , a n i ż e l i p rz y szczegółow ych b a d an ia c h ro c z n y ch u j ę t y c h w t a ­ b lic a c h a n a lity c z n y c h re p re z e n ta ty w n o ść wyników z aw a rta w t a b l i c y 2 wydaje s i ę b a r d z i e j b l i s k a śred n im z p o p u la c j i.

T a b lic a n a lity c z n y c h d o ty czący ch okresów ro czn y ch n ie z a ł ą ­ cza s i ę , ze w zględu na o g ra n ic zo n e ro z m ia ry a r ty k u łu .

N a jn iż s z ą w ydajność w ykazują k o p a ln ie o w skaźniku maszy­

nowego ład o w an ia do 10$ - n ajw y ższą k o p a ln ie o w skaźniku maszynowego ład o w an ia powyżej 30 i 40$.

Z t a b l i c y 2 wynika je d n a k , że w zro sto w i w skaźnika mecha­

n i z a c j i ład o w an ia to w arzy szy ró w n o cześn ie w z ro st wydobycia dobowego, k tó re g o krzywa w ykazuje z u p e łn ie wyraźny tr e n d ro s n ą c y . Jedyne załam an ie krzyw ej tre n d u w idać w g ru p ie ko­

p a lń o w skaźniku maszynowego ładow ania 3 0 -4 0 $ . Poza tym krzywa ma p r z e b ie g z u p e łn ie wyraźny i p r o s to lin io w y . Wskaź­

n ik m echanicznego u r a b ia n ia w ykazuje w yraźną te n d e n c ję m ale­

j ą c ą , co z n a jd u je p o tw ie rd z e n ie w u s t a l e n i a c h d o ty czący ch wpływu m echanicznego u r a b ia n ia na k s z ta łto w a n ie s i ę w ydaj­

n o ś c i węglowej i o g ó ln e j.

Wpływ mechanitacjl i wlalkoćcl kopalni na wydajność..# 21

Rys»2, Wydajność ogólna w «¡«lotności od ładowania aaoha- nicsnago w kopalniach Zagłębia Górooóląakitgo w latach

1957^1960

22 . , ^Eugeniusz Markiewicz

CM COO iH*H

X>

EHCO

•H© C©

Ał'S O © bO-rl

© Xg OT O ©■

C r-j N O OT £3 8 'O

•rL ©3 °

fl tH Pi XS O ©*

-P rM OT « ,

a ts)

>)

•N h 3 • 'O

o ct\ «—

'C I H C~

© LA

p< o\

o

y t >G

•H1 O

•H1 -P©

q^{1 ©}

'OT1 r-ł

a

2

©C

©

f i>>

■ s u -

« 0 $ f •;

Wysokość frontu m CO

1,64 2,05 2,01 2,03 2,22 2,28 2,03

Wydobycie% ^{fl ©}

© -H OT O 'OT

t>

CO LA V£> CD LA CM • CD ci U) « n f-

• •» " *k n * « OT IA «- b- © 60

-M" LA vO vO vO

rrO

LA

? A i c

■S 8 6 8 p OT g OT

p O O OT P< -P

V£>

21,10 21,68 18,64 15,10 16,88 14,95

co

Mechanicz­ neurabia-

•©h -ęr

cj lT i

<Tn <M O «- l— CTv

»- w ir\ © w n

» • » « « «i (A O 00 (A a\ o 1A (A N n (VI CA

LACT.

— CA CA

Wydobycie dobowe kopalni t <r> o o o o to r IA CV IA 1^“ •*?

cm ot «- t- n ©

© n ^ rf 1A t- i—O

rf

'O'« a

O T3 p p

©

'ObD o

cn

.

VO .

■r-CM

p 4

m ©

bO g©- g

CM VD IA O <!• "t © co O CO CA ca O

1A (0 IA Ci (VI LA CO f- t— CO CPv

CA CM<N

I as

« bQK

u

« ci (•>3 >»

C OT OT

p $

•rl©

| * -

'OO

^ v. ;>;1 Hi r-

O O O O O

•t » » » M O LA O O O O

•> *- Al (*i O 1 1 1 1 r* t- «• r* r* •

* » m 0k £5 O O IA o o o

ta «- ,«->(• cm. er) pi 8

© fM 'O bO O

« 3

H

o M h | § * u

Wpływ m ech a n iza cji i w ie lk o ś c i k o p a ln i na wydajność«»« 23

Wydobycie z r o b ó t przygotow aw czych w ykazuje tr e n d w y ra źn ie m a le jąc y . Spadek u d z ia ł u w ydobycia z r o b ó t przygotow aw czych n ie w ą tp liw ie wpływa na w z ro st w y d a jn o śc i o g ó ln e j k o p a ln i a l e wydaje s i ę r z e c z ą w ą tp liw ą , aby t e n spadek mógł wywołać ta k wysoki w z ro st w y d a jn o śc i j a k i w idać w t a b l i c y 2 .

Z badań b a r d z i e j szczegółow ych zaw a rty c h w t a b l i c a c h d la p o szczeg ó ln y ch ro c z n y c h okresów w ynika, że w s z y s tk ie k o p a l­

n ie o u d z i a l e w ydobycia z r o b ó t przygotow aw czych wynoszącym 15-20# o ra z 23-25% m ają w porów naniu z w sz y stk im i k o p a ln ia m i 0 u d z ia l e w ydobycia z r o b ó t przygotow aw czych do 10%, w yższą w ydajność o g ó ln ą o 40 k g /p d n . w pierw szym p rzy p ad k u , a o 13 kg/pdn w 2 p rz y p a d k u , p rz y b ra k u z a s a d n ic z e j zmiany w in n y ch p a ra m e tra c h .

Można w ięc z dużą u f n o ś c ią p r z y ją ć s tw ie r d z e n ie , że d e + ^ r- m inatorem w z ro s tu w y d a jn o śc i wykazanym w t a b l i c y 2 n i e by -

spadek wydobycia z r o b ó t przygotow aw czych. N ie o z n acza to o czy w iście negow ania wpływu ty c h r o b ó t na w ydajność o g ó ln ą .

Następnym czy n n ik iem wykazanym w t a b l i c y 2 j e s t u d z i a ł wydobycia ze ś c i a n , k tó r y w ykazuje s t a ł y w z ro s t. Wobec zna­

nego f a k t u , że sy stem ścianow y w ykazuje w yższą w ydajność ogólną a n i ż e l i zab ierk o w y , w z ro s t u d z i a ł u system u ścianow ego w ogólnym w ydobyciu n ie w ą tp liw ie o d d z iały w u je n a b ad an ą zmien­

n ą z a le ż n ą . B adania szczegółow e n ie w ykazują ś c i s ł e j z a le ż - ' n o ś c i m iędzy badanym i p a ra m e tra m i, a z a le ż n o ś ć k t ó r a n ie w ą t­

p liw ie i s t n i e j e ma c h a r a k te r k rzy w o lin io w y o dość n i e r e g u l a r ­ nym p r z e b ie g u . Można w ięc na r a z i e z a ło ż y ć , że ró w n ież i te n czy n n ik n ie m ia ł i s t o t n i e j s z e g o z n a c z e n ia d l a badanych za­

l e ż n o ś c i. Wpływ te n i je g o waga z o s ta n ą zbadane p rz y pomocy k o r e l a c j i w i e l o r a k i e j .

O statn im sp o śró d badanych czynników , j e s t ś r e d n ia wyso­

kość f r o n t u e k s p lo a ta c y jn e g o , k tó r y w ykazuje w t a b l i c y 2 s t a ł y w z ro st a w ięc ró w n ież wpływa d o d a tn io na w ydajność w p o szczeg ó ln y ch p r z e d z ia ła c h maszynowego ła d o w an ia .

A n a liz a w y d a jn o śc i na t l e w y so k o ści f r o n t u w ykazuje k o re - l a c .* d o d a tn ią l e c z o n is k im s to p n iu ś c i s ł o ś c i zw iązk u . Y/y- r_ica s t ą d , że wysokość f r o n t u podobnie ja k u d z i a ł wydobycia ze ś c ia n i r o b ó t przygotow awczych m ają m n ie jsz e z n a c z e n ie d la w y d a jn o śc i o g ó ln e j a n i ż e l i s to p ie ń maszynowego ładow ania*

Dotychczasowe ro z w aż a n ia w y k azu ją, że w g ó rn ic tw ie w ęgla kamiennego m iędzy w skaźnikiem maszynowego ła d o w a n ia , a w ydaj­

n o ś c ią p ra c y i g t n i e j ę z a le ż n o ś ć przyczynowa* Rów nocześnie w i»

dąŚj g§ ffiięńąy m eęhąiłigąo.ją yffgfeiąMg : w y d a jn ąg e ią ęg^

w꧳§wą §g? $§ M e l i p i ę p j g «

Eugeniusz Markiewicz

Zależność wydajności 1 mechanizacji ładowania jest do­

datnia, gdyż wzrastającej mechanizacji ładowania odpowiada wzrastająca wydajność węglowa i ogólna.

Z danych szczegółowych zawartych w tablicy ilustrującej kształtowanie się wydajności w zależności od wskaźnika me­

chanicznego ładowania wynika, że zależność między mechani­

zacją a wydajnością w przybliżeniu jest prostoliniowa*

Przeprowadzone badania potwierdzają tę część hipotezy, któ­

ra mówi, że wpływ mechanizacji ładowania na wydajność jest dodatni oraz że na kształtowanie wydajności ogólnej ma znaoznię większy wpływ mechanizacja ładowania aniżeli me­

chanizacja urabiania.

Równocześnie jednak analiza wykazuje, że obok mechanicz­

nego ładowania decydujące znaczenie dla wydajności ogólnej ma wielkość kopalni* Stąd konieczność dalszych badać nad zależnością wydajności od tego czynnika*

3*3, WIELKOŚĆ KOPALNI A WYDAJNOŚĆ PRACY

Tablica 3 ilustruje kształtowanie się wydajności pracy' w zależności od wielkości kopalni, mierzonej dobowym wydoby­

ciem kopalni.

Z tablicy 3 wynika, że wydajność wykazuje wyraźnie rosną­

cy trend odpowiadający wzrostowi dobowego wydobycia, przy czym wzrost wydajności ogólnej jest bardziej regularny anir żeli wydajności węglowej*

Poza wzrostem dobowego wydobycia na wzrost wydajnośoi mógł działać, jak widać z tablicy 3, wskaźnik maszynowego ładowania, ktćry rćwnież wyk żuje wzrost i co więcej w obu przypadkach załamania się krzywej wzrostu maszynowego łado­

wania - widać załamanie się krzywej wydajności ogólnej.

Zmniejszający się udział wydobycia z robót przygotowawczych w iogólnym wydobyciu, mógł: również wpłynąć w sposób istotny na kształtowanie się wydajności, gdyż jak to wynika z bedań szczegółowych spadek udziału wydobycia z robót przygotowaw­

czych powoduje wzrost wydajności. Udział wydobycia ze Ścian, poza grupą kopalń o wydobyciu 4-5 tye. i/d nie wykazuje większych odchyleń od przeciętnego udziału wszystkich 74 kopalń, w ogólnym wydobyciu przemysłu węglowego*

p

Wpływ m ech a n iz a c ji i w ie lk o ś c i k o p aln i na wydajność»«« 25

ca

KJO rH•H

£3CO

EH

Wyso­ kość

0 q

0 3

P p tH

fi co

"M"

0 4 c.

r * 0 4

tr * 2»oe 1,96 OD

fik t r

LA t r

9. CM 2,03

a V£* 0 4 OD CO ^CD

cg 0 4 O c - co c - CA 0

C3 0 ’H t - a <u «A 0* 6. 9* Ot

“H c3 O CM OJ 'O CO MD t~

O O '0 3 l f \ L A VO LCD L A LA

sH

.O O

O *> a

ra ,£> ₀ 0 O CT> CM UD l — L A C

O i ŁsO 1 ^{i a} CM X f t > O T— rA

rc5 O bD CO ⁰* 0. 9» e. «. fi. a.

>, p +® IS! S* vO r - CM r * CA C~- C - 00

0 teg 'O p 0 CM CM CM tr * r * tr" t r

«3 » fP P< +5

0 ) Ę>

1 2 3 -

£> 03 a ⁱ

O f i f 0 cg h - O co ^{■M- M3 LA}

TJ 1—i £ t ? r * O 9 Y T— •¡1- *d - CM

'03 ' >3 * 0 cg 1(4 «9» ₉. fi. fi. fi. «. ft

*H O W *C * r t CM OJ OD OD CM r f CM

O ę! CO cg f i tr * v— fi— CM CM CM CM

•-M 5^ C5 rM

O 'O_f-i-t f i ^*5

r * f 0

O '33 •H .w 1

q 0 cg t r \ CM r - VO CM 'i * LA

g ,Q SM © *H cg i r \ r fr tr> t— CO LA <7'

ii)* CO £ ) -H c* c « 9. 0. fi.

•ra A-i M cg a ■*^4 0 4 t~ OD CO C*i CA

0) bO m ^{p IA CM} CA ^{CM CA CA CA}

C W V* ³

•Ki CM

"O P 0

O cg

O MD a v£» LT4 O •M- co CO LA

OD r - i CD ^{CO O CA} C— ^{OD MD}

•H * - - o m ^{O O CM} OD CM CA CM

- 8 bfl ^{tr * tr - t r t r t r} <~* ^{t r}

r*t 'O a ⁰

tg l a '03 *3

P .O D O a

O T* CS

X ^{• 3 fclt}

X ^c3

•H O *c- ^CC

. .< ra >5 £

•H P ■śs £» 0 O ^CO -d" ^OD C~ OD CA

£3 cg OJ tn ^{O CO} r~ •M- ^{CO CM}

* K r - i- to 04 ^tr* cr> t~ 'd- ^{CM CM}

cg 0* LfV ^{vO CO} CO ^MD CO t -

X S ;»

03 iS

Q a

a s

<g «; ^MD

a> +> ^CA •=+- ^{LA MD}

,0 0 •H ^CM ® £3

?A »>■i* O 0 trr- li. i. 1. i

£22 0 P*3 co O O a>

/3 ,0 i>5 rC! CM CA ^{L A} P .

O 0 4 :* rV’

P i ra

'O

to

ca H 0

P< « H I H H > > ^H

w P . O H H . H >

u ^{O H}

0 A3

1000 2000 3000 WOO 5000 6000 1000 8000 t w ydobycie dzienne

R y s .3» W ydajność o g ó ln a w z a le ż n o ś c i od wydobycia z k o p a ln i w k o p a ln ia c h Z a g łę b ia G ó rn o ślą sk ie g o w l a t a c h 1957-1960

Y/pływ m ech a n iza cji i w ie lk o ś c i k o p a ln i na w ydajność.»» 27

Y/ ś w i e t l e ty c h p rz e s ia n e k można w ydaje s i ę s t w i e r d z ić , że t a b l i c a 3 n i e d a je d o s ta t e c z n i e przekonyw ującego dowodu, że n a w ydajność m ia ł i s t o t n y wpływ u d z i a ł w ydobycia ze ścian « To samo można p o w ie d zie ć o ś r e d n i e j w y so k o ści f r o n t u e k s p lo ­ atac y jn e g o «

Ha p o d staw ie a n a li z y t a b l i c y 3 , u z u p e łn io n e j b a r d z i e j szczegółow ą a n a l i z ą w z a k r e s ie wpływu system u ścianow ego na w ydajność można w r e z u l t a c i e s t w i e r d z i ć , że w ydajność p ra c y k s z t a ł t u j e s i ę w z a l e ż n o ś c i od w ie lk o ś c i dobowego wydobycia p rz y n ie o b o ję tn y m wpływie maszynowego ład o w an ia i w ysokości f r o n t u e k s p lo a ta c y jn e g o »

R easum ując n a le ż y s t w i e r d z i ć , ż e :

b a d a n ia w z a k r e s ie z a le ż n o ś c i w y d a jn o śc i p ra c y od w ie lk o ś c i

k o p a ln i w y k azu ją: -

- w ie lk o ść k o p a ln i ma b e z p o ś re d n i wpływ n a poziom w y d a jn o śc i p ra c y ,

- k o p a ln ie m ałe m ają n is k ą w ydajność zarówno węglową j a k i o g ó ln ą . 7/ m iarę w z ro s tu w ie lk o ś c i k o p a ln i w z ra s ta rów nież' w y d ajn o ść; n ajw y ższą w ydajność u z y s k u ją k o p a ln ie o najw yż­

szym dobowym wydobyciu t j . k o p a ln ie d u że, < . cu - w ydajność o g ó ln a k o p a lń o wydobyciu ponad 6000 t / d w po­

ró w n an iu z w y d a jn o śc ią k o p a lń o wydobyciu p o n iż e j 2000 t / d j e s t w yższa o 312 kg/p d n c z y l i o 29% a w porów naniu z ś r e d n ią w y d a jn o śc ią w s z y s tk ic h 74 -kopalń j e s t yjyższa o 133 k g /p d n c z y l i o 11%0

4»0o WYNIKI BADAN

B adania przeprow adzone w o p a r c iu o o b serw acje w s z y s tk ic h g ó r n o ś lą s k ic h k o p a lń w ęgla kam iennego i i c h szczegółow ą ana­

l i z ę p rz y z a sto so w a n iu metod s ta ty sty c z n o -m a te m a ty c z n y c h , po­

z w a la ją na n a s tę p u ją c e u o g ó ln ie n ia :

1. Pomiędzy sto p n iem m e c h a n iz a c ji u r a b i a n i a , mierzónym ' sto su n k iem urobku m ech an iczn ie u ro b io n eg o do ogólnego wydo­

b y c ia , a w y d a jn o śc ią p ra c y b ra k j e s t zw iązku przyczynowego«

K o p aln ie o w ysokich w sk aźn ik ach m echanicznego u r a b i a n i a m ają na o g ó ł n i ż s z ą w ydajność od k o p a lń o n i s k i c h w skaźni­

kach m e c h a n iz a c ji u r a b i a n i a mimo, k o r z y s tn ie js z e g o sto su n k u w ydobycia z r o b ó t przygotow aw czych i ze ś c ia n do ogólnego wy­

dobycia*

28 Eugeniusz Markiewicz

K o palnie o n i s k i c h w skaźnikach m echanicznego u r a b ia n ia a w y so kiej w y d a jn o śc i c h a r a k te r y z u ją s i ę w ysokim i w skaźnikam i f r o n t u e k s p lo a ta c y jn e g o , maszynowego ład o w an ia i wydobycia' z r o b ó t przygotow aw czych, n isk im n a to m ia s t u d z ia łe m wydoby­

c i a ze ś c i a n . W zrostow i w skaźnika m echanicznego u r a b ia n ia to w arzy szy z je d n e j s tro n y sp ad ek : maszynowego ła d o w an ia , u d z ia łu wydobycia z ro b ó t przygotow aw czych o ra z w ysokości f r o n t u a z d r u g ie j s tro n y w z ro st u d z ia ł u wydobycia źe ś c ia n .

Pomimo w ięc w z ro stu w skaźnika m echanicznego u r a b ia n ia o ra z w z ro stu w ydobycia ze ś c ią n i p rz y rpwhoczesnym m a le ją ­ cym w ydobyciu z ro b ó t przygotow ąwozych - w ydajność o g ó ln a spada ró w n o le g le ze spadkiem w sk aźn ik a maszynówego ładowa­

n i a o ra z ś r e d n i e j w y so k o ści f r o n t u ( t a b l i c a 1) •

2 . liczbowym m iern ik iem ś c i s ł o ś c i zw iązku'pom iędzy me­

c h a n iz a c ją u r a b i a n i a a w y d a jn o śc ią o g ó ln ą j e s t b ard zo n i s k i i ujemny w sp ó łczy n n ik k o r e l a c j i c a łk o w it e j, k tó r y d la bada­

nych cech w ynosi r-j-j = - 0 ,1 8 , a w ięc z n a c z n ie z b l i ż a ś i ę do z e r a . P r z y ję to n a s tę p u ją c e o z n a c z e n ia : 1 - w ydajność ' o g ó ln a , 2 - m echaniczno ła d o w a n ie , 3 m e c h a n ic z n e 'u ra b ia ­ n i e , 4 - dobowe w ydobycie, 5 - ' wysokość f r o n t u , 6 - u d z i a ł w ydobycia z r o b ó t p r z y g o t ., 7 - ze ś c i a n . Oznacza t o , że pomiędzy m e ch a n iz ac ją u r a b ia n ia a w y d a jn o śc ią o g ó ln ą b ra k j e s t w s p ó łz a le ż n o ś c i, gdyż s to p ie ń ro z p r o s z e n ia punktów wy­

d a jn o ś c i o g ó ln e j wokół l i n i i r e g r e s j i d la u r a b ia n ia j e s t b ard zo w ysoki.

3» W sp ó łzależn o ść pomiędzy m echanizacją u r a b ia n ia a po­

z o s ta ły m i zmiennymi j e s t ró w n ież b ard zo n is k a i w każdym przypadku ujem na. S z c z e g ó ln ie c h a r a k te ry s ty c z n y j e s t w spół­

czynnik d la m e c h a n iz a c ji u r a b i a n i a i dobowego wydobycia,*

k tó r y w ynosi r^Ą = - 0 ,0 8 a w ięc oznacza b ra k j a k i e j k o l ­ w iek z a le ż n o ś c i. W k o n sek w en cji w sp ó łczy n n ik k o r e l a c j i cząstk o w ej d la m e c h a n iz a c ji u r a b ia n ia i dobowego wydobycia przy w yelim inow aniu wpływu maszynowego ładow ania w ynosi r 34 2 = “ OfOl co oznacza b ra k ja k ie g o k o lw ie k zw iązku p o - mięSzy ty m i zmiennymi.

4 . Pomiędzy m e c h a n iz a c ją ładow ania a w ydajnością prnoy w k o p a ln ia c h w ęgla kamiennego i s t n i e j e ś c i s ł y związek p rzy ­

czynowy. M iernikiem ś c i s ł o ś c i te g o zw iązku j e s t współczyn­

n ik k o r e l a c j i c a łk o w ite j wynoszący r ^ ~ 0»57. N ajn iższą w ydajność zarówno węglową j a k i o g ó ln ą wykazują kop aln ie o n a jn iż sz y m w skaźniku maszynowego ładow ania j a k rów nież o n a jn iż sz y m dobowym w ydobyciu.

Wpływ m ech a n iza cji i w ie lk o ś c i k op aln i na wydajność«. .

29

5 . Obok ty c h dwóch czynników n a n i s k ą w ydajność z ło ż y ły s ię ró w n ież i n i s k i f r o n t i n i s k i u d z i a ł w ydobycia ze ś c ia n ' oraz w ysoki u d z i a ł wydobycia z r o b ó t przygotow aw czych. Suma­

ryczn y wpływ ty c h zm iennych, ja k w ykazały b a d a n ia w poziom ie o raz p rz y z a s ta so w a n iu r e g r e s j i w ie l o r a k i e j n i e mogły p rz e ­ ważyć wpływu dwóch Z a sad n ic z y ch czynników ja k im i s ą n is k ą m ech an izacja ład o w an ia o ra z n i s k i e ftobowe w ydobycie.

6. W m ia rę w z ro stu w sk aźn ik a maszynowego ład o w an ia i w ie l­

k o ś c i w ydobycia w ydajność p ra c y w ykazuje tr e n d r o s n ą c y , w p r z y b liż e h i u p r o s to lin io w y .

7» N ajw yższą w ydajność w ykazują k o p a ln ie o najw yższych w skaźnikach maszynowego ła d o w an ia i wysokim wydobyciu dobo-' wym. W k o p a ln ia c h ty c h n a k o rz y s tn e k s z ta łto w a n ie s i ę w ydaj­

n o ś c i w p ły n ę ły pon ad to w ysokie w sk a ź n ik i f r o n t u j a k i wydb- b y c ia ze ś c i a n p rz y n is k im u d z i a l e w ydobycia z r o b ó t p rz y ­ gotowawczych.

7 . 1 . A n a liz a w y d a jn o śc i w z a le ż n o ś c i od w y so k o ści f r o n t u Wykazuje k o r e l a c j ę d o d a tn ią le c z ' o n is k im s to p n iu ś c i s ł o ś c i 3?<jc = 0,37, wpływ te g o czy n n ik a - ja k k o lw ie k n ie w ą tp liw y ma' m n iejsze z n a c z e n ie od wpływu maszynowego ła d o w an ia . P o tw ie r­

d z en ie « te g o w niosku w yn ik ająo eg o z badań przeprow adzonych na 5 lic z n y c h p ró b ach o b ejm u jący ch 74 k o p a ln ie , j e s t w sp ó ł­

czynnik k o r e l a c j i c zą stk o w ej p ie rw sz e g o rz ę d u , w ykazujący że w yelim inow anie wpływu w y so k o ści f r o n t u na w ydajność o g ó ln ą , n ie zm ien ia w sposób i s t o t n y a n i z a le ż n o ś c i pomiędzy maszy­

nowy® ładow aniem a w y d a jn o śc ią o g ó ln ą a n i z a l e ż n o ś c i pomię­

dzy dobowym wydobyciem a w y d a jn o śc ią . W pierw szym przypadku p jg n 0 ,5 7 a po w yelim inow aniu wpływu f r o n t u i ”i2.5 * 0*49.

W przypadku w ydobycia i w y d a jn o śc i r-j4 = 0 ,5 8 a 7 14 ,5 **

0,99,.

7 .2 . Pomiędzy ud2ia łe m w ydobycia ze ś c ia n a w y d a jn o śc ią ogólną w y stę p u je z a le ż n o ś ć k rzy w o lin io w a mimo n ie w ą tp liw e j te n d e n c ji w z ro stu w y d a jn o śc i w raz ze w zrostem u d z ia ł u wydo­

b y cia systemem ścianowym w ogólnym w ydobyciu. Wyrazem t e j te n d e n c ji j e s t w sp ó łczy n n ik ra n g w ynoseący [7] rl7 = 0 ,2 3 . B ądania p rz y pomocy k o r e l a c j i c zą stk o w ej w ykazały, żę s t a b i ­ liz u ją c , k o rz y s tn y wpływ u d z ia ł u w ydobycia z e ś c ia n na wydaj­

n o ść Ogólną, ś c i s ł o ś ć zw iązku zachodzącego pomiędzy maszyno­

wym ładow aniem a w y d a jn o śc ią z m ien ia s i ę m in im aln ie - z r-)2 - 0*57 na = 0*54»

Wynika s t ą d , że ró w n ież i c zy n n ik u d z ia ł u w ydobycia ze ś c ia n n ie mógł w płynąć n a ta k i s t o t n ą zm ianę w poziom ie wy­

¿ 0 Eugeniusz Markiewicz

d a jn o ś c i w y stę p u ją c ą w zw iązku ze zmianami w skaźnika maszy­

nowego ła d o w an ia .

7 .3 . K opalnie o n i s k i e j w y d a jn o śc i i o n is k im w skaźniku maszynowego ładow ania m ają z r e g u ły w ysoki u d z i a ł wydobycia z r o b ó t przygotow aw czych, k tó r y m a le je w m iarę w z ro stu wska­

ź n ik a maszynowego ła d o w a n ia . Są t o k o p a ln ie o n a jn iż sz y m u d z ia l e wydobycia ze ś c ia n a w ięc o przew adze system u ż a - b ierkow ego, k tó r y powoduje w ięk sze ro b o ty przygotowawcze a n i ż e l i system ścianow y. Z a le żn o ść w y d a jn o śc i od u d z ia ł u wydobycia z r o b ó t przygotow awczych j e s t ujem na, w spółczyn­

n i k k o r e l a c j i d la ty c h dwóch zm iennych w ynosi r^jg = -0 ,1 8 * Ta n is k a w a rto ś ć n i e może w płynąć na i s t o t n ą zmianę w spół­

czy n n ik a k o r e l a c j i c ząstk o w ej w y rażająceg o z a le ż n o ść wydaj­

n o ś c i od maszynowego ła d o w an ia , k tó r y p rz y tym samym p o z io ­ mie w ydobycia z r o b ó t przygotow awczych w ynosi ?12o6 = 0,5.6*

8 . B adanie p rz y pomocy w spółczynników k o r e l a c j i c z ą s tk o ­ wej d ru g ie g o r z ę d u a w ięc p rz y w yelim inow aniu wpływu dwóch zm iennych, w ykazały że n a j n i ż s z ą w a rto ść w sp ó łczy n n ik a d la maszynowego ład o w an ia i w y d ajn o ści d a je w y łączen ie łączn eg o wpływu dobowego wydobycia i w ysokości f r o n t u . W tym p rz y ­ padku r-12.45 31 0 .3 6 , co o zn acza, że n a w ydajność p racy i s t o t n y wpływ obok.maszynowego ład o w an ia m ają w ie lk o ść ko­

p a l n i i wysokość f r o n t u , z tym je d n a k , że wpływ f r o n tu e k s p lo a ta c y jn e g o wynika z w y so k iej je g o i n t e r k o r e l a c j i z maszynowym ładow aniem . Związek bowiem f r o n t u z m e ch a n iz ac ją ład o w an ia w ynosi r ^ c = 0 ,4 1 .

Tak wysoka w a rto ś ć w sp ó łczy n n ik a p o tw ie rd z a znany f a k t b ra k u odpovs/iednich ro z w ią za ń w z a k r e s ie k o n s t r u k c j i maszyn ła d u ją c y c h dostosow anych do n i s k i c h pokładów* Wynika stą d ,, że warunkiem w z ro stu w y d a jn o śc i p ra c y w k o p a ln ia c h o n is k im f r o n c i e , j e s t u n ie z a le ż n i e n ie s to p n ia m e c h a n iz a c ji od wyso­

k o ś c i f r o n t u a w k o n sek w en cji u z y sk a n ie d la w sp ó łczy n n ik a r25» w a r to ś c i z b liż o n e j do z e r a . Dopóki w sp ó łza le żn o ść ty c h dwóch zm iennych b ę d z ie ta k w ysoka, maszynowe ładow anie n ie ' może w płynąć w t e j g ru p ie k o p a lń na w z ro st w y d a jn o śc i ogól­

n e j .

W p o z o s ta ły c h g ru p ach wpływ te n j e s t b e zsp o rn y .

Wpływ m eohan izaoji i w ie lk o ś c i k o p a ln i na wydajność»»« 31

9» B adania p rz y z a sto so w a n iu równań r e g r e s j i d la p ła s z ­ czyzny dwuwymiarowej w y k azały , że

W = 8,21 + 1082 g d z ie :

W = w ydajność o g ó ln a k g /p d n

= w sk aźn ik maszynowego ła d o w an ia t/d *

Równanie r e g r e s j i w ykazuje, że w ydajność o g ó ln a k o p a ln i w w arunkach będ ący ch przedm iotem a n a li z y w z ra s ta ś r e d n io o

8,21 k g /p d n n a każdy 1% w z ro stu w skaźnika maszynowego ła d o ­ w ania.

10. Obok m e c h a n iz a c ji ład o w an ia drugim podstawowym czyn­

n ik iem mającym d ecy d u jący wpływ na w ydajność o g ó ln ą k o p a ln i j e s t w ie lk o ść k o p a ln i m ierzo n a j e j dobowym wydobyciem. Wyra­

zem liczbowym ś c i s ł o ś c i zw iązku zachodzącego pomiędzy wydo-' byciem a w y d a jn o śc ią o g ó ln ą j e s t w sp ó łczy n n ik k o r e l a c j i c a ł ­ k o w ite j w ynoszący r ^ = 0 ,5 8 .

11. N a jn iż s z ą w ydajność węglową i o g ó ln ą w ykazują k o p a l­

n ie o n is k im w ydobyciu. YV m iarę w z ro stu dobowego wydobycia w ydajność w z r a s ta . N ajw yższą w ydajność w ykazują k o p a ln ie o najwyższym śred n im w ydobyciu zn ajd u jący m s i ę w p r z e d z ia le wydobycia ponad 6000 t / d . Y /zrastającem u wydobyciu odpowiada ró w n o leg ły w z ro st w skaźnika maszynowego ładow ania, o ra z te n ­ d e n cja spadku w ydobycia z r o b ó t przygotow aw czych. P o z o s ta łe c z y n n ik i n a t l e w z ra s ta ją c e g o w ydobycia n i e w ykazują wyraź­

n e j t e n d e n c j i a n i r o s n ą c e j a n i m a le ją c e j.

12. W ielk o ść w ydobycia w ykazuje b r a k w s p ó łz a le ż n o ś c i z w ysokością f r o n t u , poza g ru p ą k o p a lń o w ysokości f r o n t u do

1,25 m k tó r e c h a r a k te r y z u ją s i ę n a jn iż sz y m wydobyciem. Kopal­

n ie m ające f r o n t w g r a n ic a c h 1 ,2 5 - 1 ,5 0 m m ają z r e g u ły wyż­

sze wydobycie a n i ż e l i k o p a ln ie o w ysokości f r o n t u 1 ,5 0 -1 ,8 0 oraz 1 ,8 0 -2 ,2 0 a n ie z n a c z n ie ty lk o n iż ę z e , bo o 65 t / d , od kop alń o ś r e d n i e j w ysokości f r o n t u powyżej 2 ,5 0 m. W r e z u l ­ t a c i e r ^ ^ * 0 ,1 0 co o zn acza b r a k ja k ie jk o lw ie k w sp ó łz a le ż ­ n o ś c i pom iędzy w ie lk o ś c ią w ydobycia a w y so k o ścią f r o n t u , co w idać je s z c z e w y ra ź n ie j p rz y w yelim inow aniu z r ^ wpływu w y d a jn o śc i: r ^ #2 = - 0 ,0 7 to j e s t ujem ną k o r e l a c j ę pomiędzy w ie lk o ś c ią w ydobycia i w y so k o ścią f r o n t u p rz y tym samym po­

ziom ie maszynowego ła d o w a n ia .