Spotkanie z liczebnikiem. Lekcja powtórzeniowa
1. Cele
Wiadomości- uczeń systematyzuje i utrwala swoje wiadomości o liczebniku.
Umiejętności
Uczeń:
- zna i właściwie wykorzystuje wiadomości o liczebniku, - redaguje konkretne wypowiedzi na pytania,
- planuje i organizuje pracę,
- dokonuje selekcji i analizy informacji,
- wykorzystuje teoretyczne wiadomości w praktycznym działaniu.
2. Metoda i forma pracy
Metody pracy:
- pogadanka heurystyczna - metoda zajęć praktycznych.
Formy pracy:
- indywidualna, - grupowa.
3. Środki dydaktyczne
ćwiczenia
4. Przebieg lekcji
Faza przygotowawcza1. Nauczyciel informuje uczniów, jaki jest cel zajęć. To czym się dzisiaj zajmiemy, to powtórzenie i usystematyzowanie wiadomości o liczebniku.
2. Następnie razem z uczniami powtarza wiadomości o liczebniku.
Zadaje w tym celu pytania, na które odpowiadają wskazani uczniowie. Z odpowiedzi od razu redagowana jest utrwalająca i porządkująca wiadomości notatka.
Informacje, które powinny się pojawić podczas powtórzenia. Pytania i odpowiedzi:
Co oznacza liczebnik?
- Liczebnik oznacza liczbę lub kolejność określanego rzeczownika.
Na jakie pytania odpowiada liczebnik?
- Liczebnik odpowiada na pytania: ile?, ilu?, który z kolei?
Jakie znacie rodzaje liczebników?
- Liczebniki główne (jeden, dwa, sto pięćdziesiąt),
- Liczebniki porządkowe (pierwszy, siedemdziesiąta, tysiąc sześćset trzydziesty czwarty), - Liczebniki zbiorowe (troje, dziesięcioro, dwadzieścia troje),
- Liczebniki ułamkowe (pół, ćwierć, półtora), - Liczebniki nieokreślone (kilka, wiele).
Przez co odmieniają się liczebniki?
- Liczebniki odmieniają się przez przypadki.
- Liczebniki główne, porządkowe i nieokreślone odmieniają się także przez rodzaje (jedna, pierwszy, wiele).
- Liczebniki porządkowe odmieniają się przez liczby (pierwszy, pierwsi).
Informacje przypomniane przez nauczyciel:
Liczebniki zbiorowe odnoszą się do:
- rzeczowników, które nie mają liczby pojedynczej typu sanie, drzwi, np. dwoje sań, troje drzwi, - rzeczowników, które nazywają istoty niedorosłe, np. ośmioro dzieci, czworo kociąt, dwanaścioro piskląt.
W liczebnikach zbiorowych wielowyrazowych tylko ostatni człon ma postać liczebnika zbiorowego, pozostałe człony mają formę liczebników głównych, np. dwieście dwadzieścia dwoje dzieci.
Liczebnikowi głównemu jeden – ze względu na znaczenie – nie odpowiada liczebnik zbiorowy.
Nauczyciel udziela także uczniom dobrej rady dotyczącej określania formy gramatycznej liczebnika.
Treść rady:
Aby trafnie określić formy gramatyczne liczebnika, zastanówcie się nad formami określanego przezeń rzeczownika. Są one takie same. Pamiętajcie jednak, że istnieją liczebniki, które nie odmieniają się przez rodzaje lub liczby. Jeśli w rozpatrywanym przykładzie rzeczownik nie został podany, możecie dla ułatwienia utworzyć go samodzielnie, kierując się zasadami poprawności logicznej i gramatycznej.
5. Przejście do właściwej – ćwiczeniowej części zajęć.
Faza realizacyjna
1. Nauczyciel ma wcześniej przygotowane ćwiczenia dla wszystkich uczniów. Po wykonaniu każdego kolejnego zadania wskazany uczeń na forum klasy prezentuje uzyskane rozwiązanie. Nauczyciel czuwa nad poprawnością rozwiązań i zawsze spieszy z pomocą i dodatkowymi wyjaśnieniami.
Faza podsumowująca
Nauczyciel dokonuje podsumowania pracy na lekcji. Jeszcze raz powtarza wiadomości o liczebniku i zapowiada na kolejne zajęcia test sprawdzający.
5. Bibliografia
Nagajowa M., ABC metodyki języka polskiego, Warszawa 1995.
Nasiłkowski S., Metody nauczania, Toruń 1997.
Nagajowa M., Nauka o języku dla nauki języka, Kielce 1994.
6. Załączniki
Karta pracy ucznia Praca domowa
Napiszcie krótkie opowiadanie, w którym użyjecie co najmniej 10 liczebników.
Powtórzcie i utrwalcie wiadomości dotyczące liczebnika, z pewnością ich znajomość przyda się wam w trakcie pisania testu sprawdzającego waszą wiedzę.
7. Czas trwania lekcji
45 minut