S p raw ozdanie z d ziałalności P olsk ieg o T ow a rzy stw a G eologicznego w roku a d m in istracyjn ym 1952/53
W okresie spraw ozd aw czym uk azały się n a stęp u ją ce w y d a w n ictw a PTG: zeszy t 3, t. X X I R ocznika PT G (za rok 1951} oraz R egion aln a Geo
lo g ia P olsk i t. I. K arpaty, 2: Tektonika. P onadto oddano do druku z eszy t 4, t. X X I R ocznika i z. 1. t. X X II. P rzygotow an o przedruk m onografii W. Friedberga: M ięczaki m ioceńskie, cz. I Ślim aki, z eszy t 2 i 3.
W ram ach w y m ia n y zagranicznej P o lsk ie T ow a rzy stw o G eologiczne w y sła ło 662 egz. w y d a w n ic tw w łasn ych , otrzym ało 814. P o z y cji w y m ie n n ych przyb yło 36. B ib liotek a liczy obecnie czasopism to m ó w lub roczni
k ów 3972 oraz 1161 w y d a w n ic tw zw artych . W ciągu roku ad m in istracyj
n ego 1952/53 przystąp ion o do sporządzania k atalogu k a rtk o w eg o obejm u
jącego w sz y stk ie prace i dzieła znajdujące się w b ib lio tece T ow arzystw a.
K atalog ten b ęd zie ułożon y w e d łu g działów , przy czym zam iejscow i człon k ow ie T ow arzystw a będą m o g li go w y p o życzać do przejrzenia. Do pracy tej zaangażow ano osobną siłę w niep ełn ej ilości 'godzin. W okresie sp raw ozd aw czym liczba człon k ów zw ycza jn y ch T ow a rzy stw a w zrosła o 94, stan na dzień 30. VI. 53 w y n o si 457 członków zw yczajn ych .
S ek retariat T ow arzystw a za ła tw ił w ty m okresie 1497 pism , z czego otrzym an o 349, w y sła n o 558 pism i 590 zaw iadom ień.
W ośrodku K rakow skim T ow arzystw a odbyło się 5 p osied zeń Zarządu G łów n ego oraz posied zen ia n au k ow e z n astęp u ją cy m i referatam i:
3 listopada 1952 — prof, dr W. G o e t e l : ,,A. P. K arpiński, w ielk i geo lo g radziecki";
10 listopada 1952 — m gr A. K l e c z k o w s k i : „Postać L eonarda da V in ci w dziejach nauk geologicznych";
17 listopada 1952 — dr St. S i e d l e c k i : „U w agi o w y k szta łcen iu tu fitó w m ela firo w y ch i niższego pstrego piask ow ca w okręgu krakowskim**;
24 listopada 1952 — m gr K. B i r k e n m a j e r i m gr St. G e r o c h:
„O w iek u p strych łu p k ó w w p ien iń sk im p asie skałkowym**;
8 grudnia 1952 — prof, dr A. G a w e ł : „Z łoże Barycza**;
15 grudnia 1952 — prof. dr M. K s i ą ż k i e w i ę z : „Z agadnienie se
d y m en ta cji fliszu**;
19 sty czn ia 1953 — dr St. D ż u ł y ń s k i : „T ektonika przedm urza i jego stosunek do K arpat w ok olicy Krakowa**;
26 sty czn ia 1953 — m gr W. N o w a k : „G eologia brzegu karpackiego m ięd zy A n d rych ow em a rzeką S o łą “ ;
16 lu tego 1953 — dr A. M i c h a l i k : „O n om en klatu rze skał k ry sta - lin ik u T atr Wysokich**;
18 lu tego 1953 — prof, dr N. I. N i k o ł a j e w: „N eotek ton ik a — n ow y dział geologii**;
20 lu tego 1953 — prof, dr N. I. N i k o ł a j e w : „Zadanie geologii w w ielk ich sta lin o w sk ich bud ow lach komunizmu**;
23 lu tego 1953 — prof. dr N. N i k o ł a j e w : „Teoria g eo sy k lin y i p race g eologów radzieckich w badaniu alpejskiej strefy fałdow ań";
24 lu tego 1953 — prof. dr N. I. N i k o ł a j ew: „Z agadnienie m eto d y k i nauczania w w y ż sz y c h szkołach radzieckich";
2 m arca 1953 — prof. dr M. K s i ą ż k i e w i c z : „Zarys stratygrafii francuskiej A fry k i Północnej";
16 m arca 1953 — priof. dr H. G r u s z c z y k : „S u row ce m in eraln e francuskiej A fry k i Północnej";
23 m arca 1953 — prof. dr H. Ś w i d z i ń s k i : „B ardiow skie okna tek to n iczn e a struktura Karpat";
13 k w ie tn ia 1953 — m gr K. B i r k e n m n j e r : „Próba rew izji stra ty g rafii serii sk ałk ow ych w Pieninach";
20 k w ietn ia 1953 — prof. dr J. O b e r c : „P rzew odnie r y sy tek ton ik i S u d etó w położonych na północ od Kłodzka";
27 k w ie tn ia — dr Cz. P a c h u c k i : „J. M. G ubkin — w y b itn y geolog n a fto w y ZSRR";
4 m aja 1953 — m gr I . D r a t h o w a : „Z zagadnień czw artorzędu okolic Krakowa";
11 m aja 1953 — prof. dr A. T o k a r s k i : „O tek ton ice str e fy brzeżnej A fr y k i Północnej m iędzy połu d n ik iem Oranu a M ałą Syrtą";
18 m aja 1953 — prof. dr W ł. S z a f e r : „S tratygrafia p liocen u i star
szego pliocen u w K arpatach Zachodnich na pod staw ie florystyczn ej" . P onadto został w K rakow ie w y g ło szo n y cyk l od czytów popularno
n au k ow ych pt.: „Z zagadnień w sp ółczesn ej geologii", składający się z 7 odczytów :
Prof. E. G o r 1 i c h: „Co w ie m y o b u d ow ie Z iem i na pod staw ie badań g eo ch em iczn y ch " ;
M gr inż. Z. Ś l i w i ń s k i : „B udow a Ziem i na p od staw ie badań se js
m ograficznych";
D r A. O b e r c : „Jak tw orzą się sk ały osadowe";
M gr inż. J. B u r e k : „Jak określa się b ezw zg lęd n y w ie k skał skorupy ziem skiej";
D r J. M a ł e c k i : „Początki życia na Ziem i i k ierunki jego rozw oju w ciągu epok geologicznych";
M gr K. B i r k e n m a j e r : „C o-w iem y o tw orzen iu się gór fałdow ych";
D r St. S i e d l e c k i : „O w zg lęd n y m w iek u geologicznym'*.
W roku 1953 Zarząd G łów n y PT G n ie zorgan izow ał osobnego Zjazdu T ow arzystw a, lecz p rzy łą czy ł się do N arady P a ń stw ow ej S łu żb y G eolo
giczn ej, która odbyła się w dniach 23— 26 sierpnia w W arszaw ie i w do
rzeczu rzeki K am iennej. W N aradzie w zięło udział ok. 280 członków To
w a rzystw a, p rzeb ieg N arady został przed staw ion y w P rzegląd zie G eolo
gicznym , zeszy t 7 z roku 1953.
S p raw ozd an ie Zarządu O ddziału W arszaw skiego P olsk iego T ow arzystw a G eologicznego w ok resie spraw ozd aw czym 1952/53
Zarząd p e łn ił sw e obow iązki od 24 czerw ca 1952 do 10 czerw ca 1953.
W ty m okresie od b yły się p osied zen ia n au k ow e z n a stęp u jącym i re fe ratami':
27 października 1952, prof. dr M. T u r n a u - M o r a w s k a : „P ostęp y w p etrograficzn ych m etodach bad aw czych w ZSRR";
Rocznik Pol. Tow. Geol. XXIII I <:
5 grudnia 1952, dr A. P o 1 a ń s k i: „Z dorobku n auki radzieckiej w d zied zin ie geochem ii";
14 styczn ia 1953, inż. Cz. Ś w i ę c i c k i : „N ow a m etoda oznaczania n iek tórych w ła ściw o ści fizy czn y ch g leb “;
28 styczn ia 1953, m gr K. B i r k e n m a j e r : „Próba n ow eg o ujęcia stratygrafii osłony p ien iń sk iego pasa skałkow ego";
2 lu te g o 1953, prof. N. I. N i k o ł a j e w : „Rola g eo lo g ii w w ielk ich b u d ow lach socjalizm u";
6 lu teg o 1953, prof. N. I. N i k o ł a j e w: „O neotektonice";
7 lu teg o 1953, prof. N. I. N i k o ł a j e w: „O m etod ologii w naukach geologicznych' ‘;
11 lu te g o 1953, prof. N. I. N i k o ł a j e w: „O poglądach g eologów ra
dzieckich na b u d ow ę p ołudniow ej części Europy Środkow ej";
12 lu teg o 1953, prof. dr M. K s i ą ż k i e w i c z : „Przegląd stratygrafii A tlasu T elsk iego i S ah arsk iego“;
25 lutego, prof. dr M. T u r n a u - M o r a w s k a : „U w agi o p aleo- geografii triasu tatrzań sk iego na p od staw ie petrografii zlepieńców ";
2 m arca 1953, prof. dr N. I. N i k o ł a j e w: „D olna granica czw arto
rzędu";
11 m arca 1953, prof. dr K. S m u l i k o w s k i : „R ozw ażania na tem at glaukonitu";
18 m arca 1953, prof. dr H. G r u s z c z y k : „S urow ce m in eraln e Fran
cuskiej A fry k i Północnej*';
1 k w ie tn ia 1953, dr A. T o k a r s k i : „Z zagad n ień tek ton ik i Fran
cuskiej A fry k i Północnej";
15 k w ietn ia 1953, m gr K. Ł y d k a : „P etrogen eza u tw orów perm u i n a jw y ższeg o karbonu p rod u k tyw n ego o k ręgu krakow skiego";
22 k w ie tn ia 1953, prof. dr A. M u s i e r o w i c z : „T ytan i m angan w w ażn iejszy ch gleb ach polskich";
13 m aja 1953, m gr K. B i r k e n m a j e r : „Próba n ow ego u jęcia stra
tygrafii serii sk a łk o w y ch w Pieninach";
10 czerw ca 1953, dr St. S i e d l e c k i : „O zsu w ach podmorskich".
W ram ach akcji popularyzacyjnej zosta ły w y g ło szo n e 4 o d czy ty popu
larnonaukow e:
Prof. d r E . P a s s e n d o r f e r : ,,Z g łó w n y ch zagadnień geologii";
D r St. K r a j e w s k i : „Z agadnienie czasu w d ziejach Ziemi";
D r J. G o ł ą b : „W ędrów ki w ód podziem nych";
D r St. S i e d l e c k i : „L odow ce i ich rola geologiczna".
W okresie spraw ozd aw czym odbyło się 16 p osied zeń Zarządu.
W okresie lip iec— w rzesień zarząd oddziału organizow ał Zjazd N a
u k o w y PT G w W arszaw ie.
S ek retariat oddziału p rzyjął w okresie spraw ozd aw czym 69 pism, w y sła ł 71.
Stan człon k ów oddziału na dzień 10 czerw ca 1953 w y n o si 164 człon
k ów zw yczajn ych .
Spraw ozdanie Zarządu O ddziału W rocław skiego P o lsk ieg o T ow arzystw a G eologicznego w ok resie sp raw ozd aw czym 1952/53
W okresie spraw ozd aw czym odbyło się 15 p osied zeń n au k o w y ch z na
stęp u jącym i referatam i:
28 października 1952, prof. dr K. M a ś l a n k i e w i c z : „Ignacy D o- m ey k o w 150 rocznicę urodzin1' (w spólnie z Pol. Tow. P rzyrod n ik ów im.
M. K opernika oraz Pol. T ow .G eograficznym );
27 listopada 1952, dr Cz. P a c h u c k i : „Iw an M ichajłow icz Gubkin, n a jw y b itn ie jsz y radziecki geo lo g naftow y";
4 grudnia 1952, dr St. S i e d l e c k i : „Z n o w y ch pogląd ów na stra ty g ra fię obszaru krakow skiego";
11 grudnia 1952, prof. dr A. G a w e ł : „Tektonika złóż so ln ych W ie
liczk i i Barycza";
18 grudnia 1952, prof. dr B. H a l i c k i : „B ałtyk w plejstocenie"
(z Tow. G eograficznym );
15 styczn ia 1953, prof. dr K. S m u l i k o w s k i : „R ozw ażania na te m at glaukonitu";
19 lu teg o 1953, prof. dr M. K s i ą ż k i e w i c z: „Zarys stratygrafii A tla su algerskiego i saharskiego";
25 lu ty 1953, prof. dr M. T u r n a u - M o r a w s k a : „U w agi o p aleo- geografii triasu tatrzańskiego na pod staw ie analiz p etrograficzn ych zle
pieńców ";
9 k w ietn ia 1953, prof. dr inż. H. G r u s z c z y k : „S urow ce m in eraln e Francuskiej A fry k i Północnej";
16 k w ietn ia 1953, prof. dr J. O b e r c: „N asu nięcie Kłodzkie";
23 k w ietn ia 1953, prof. dr H. T e i s s e y r e : „K ongres geologiczn y w B udapeszcie 1952 r.“;
30 k w ietn ia 1953, dr St. R a d w a ń s k i: „B udow a geologiczn a obszaru k u lm o w eg o na arkuszu Sędzisław ";
7 m aja 1953, próf. dr H. Ś w i d z i ń s k i : „Okna tek ton iczn e w K ar
patach fliszow ych";
14 m aja 1953, m gr K. B i r k e n m a j e r : „Próba n ow ego u jęcia stra
ty g ra fii serii sk a łk ow ych w Pieninach";
21 m aja 1953, prof. dr A. T o k a r s k i : „O tek ton ice strefy brzeżnej A fry k i Północnej m ięd zy połu d n ik iem Oranu a M ałą Syrtą".
Ponadto prof. N. I. N i k o ł a j e w w y g ło sił z k oń cem lu teg o 1953 na posiedzeniach n au k ow ych oddziału 2 odczyty:
„O neotektonice";
„Znaczenie geologii w w ielk ich bud ow lach kom unizm u".
W okresie sp raw ozd aw czym urządzono cyk l od czy tó w popularno
n au k o w y ch pt. „G eologia w słu żb ie człowieka":
26 lu teg o 1953, prof. dr W. G o e t e l : „G eologia w słu żb ie człow ieka";
3 m arca 1953, prof. dr J. Z w i e r z y c k i : „G eologiczne p oszuk iw a
n ia za ropą naftową";
12 m arca 1953, prof. dr J. O b e r c : „Znajom ość tek ton ik i w geologii praktycznej";
19 m arca 1953, prof. dr A. P a t i a : „G eologia i k op aln ictw o w ęgla";
24 m arca 1953, dr T. P a c h u c k i : „Z naczenie p rak tyczn e geolo g ii historycznej";
26 m arca 1953, dr M. R ó ż y c k i: „P raktyczne zn aczen ie badań h yd ro
geologicznych".
W okresie spraw ozdaw czym o d b yły się 2 posied zen ia Zarządu. Ilość członków w y n o si 55 osób.
15*
S ek retariat w y sła ł w ok resie spraw ozdaw czym 30 pism i ok. 600 za
proszeń, a otrzym ał 16 pism.
Z esta w ien ie k asow e za rok 1952/53
dla w a ln eg o zebrania PT G w dniu 23 VIII 1953 r. w W arszaw ie
D o c h o d y : W y d a t k i :
1. S a ld o z r. 1951/52 56918,39 1. W y d a tk i z w ią z a n e z w y 2. S u b w e n c je P A N 197855,— d a w n ic tw a m i :
3. Z ja zd h o n o r a r ia a u to rs k ie . 52828,68
S u b w e n c ja P A N . 39375,— tłu m a c z e n ia 6202,50
W p ła ty u c z e stn ik ó w 3750,— p a p ie r 3258,43
4. W k ła d k i członków . 3856,15 d r u k . . . . 45004,—
5. S p rz ed a ż w y d a w n ic tw . 1905,74 in n e w y d a w n ic z e . 30227,04 6. R ó żne ... 21,95 2. A k c ja p o p u la ry z a c y jn o -
O g ó l n y o b r ó t 303682,23 n a u k o w a 3928,95
3. B ib lio tek a 5302,41
4. W y n a g ro d z e n ia 19244,86 5. P o d ró ż e służbow e 2388,05
6. S e k r e ta ria t 1856,46
7. R óżne 2685,58
8. Z ja zd 42696,41
9. S aldo ... 88058,86
O g ó l n y o b r ó t 303682,23
W alne Zebranie PTG w dniu 23. VIII. 1953 w W arszaw ie
Przew odniczący PTG prof. Fr. B ied a p ow itał zebranych członków PTG oraz obecnych przedstaw icieli: Polskiej A kadem ii N auk — prof.
A. Śm iałow skiego, sekretarza III W ydziału PA N; C entralnego U rzędu G eologicznego: prof. A. B olew sk iego, prezesa CUG, inż. m gr A. D u tk o w - skiego, w icep rezesa CUG; przew odniczącego K om isji Geol. P A N — prof.
J. Sam sonow icza oraz dyrektora In stytu tu G eologicznego — prof. St, Zb.
Różyckiego. N astęp n ie prof. B ied a w sp om n iał o zm arłych w ciągu ostat
niego roku członkach Tow arzystw a: z-cy prof. m gr inż. S. L u b icz-S u li- m irskim , członku zw yczajn ym PTG i prof. Paul N igglim , członku h on o
row ym zagranicznym .
N a przew odniczącego w aln ego zebrania prof. B ied a zaproponow ał prof. K. Sm ulikow skiego, na sekretarzy m gra W. B arczyka i m gra K.
Łydkę.
W niosek został p rzy jęty przez aklam ację. P o odczytaniu protokołu z ostatn iego w aln ego zebrania w K azim ierzu D oln ym w r. 1952 przew od
niczący Zarządu G łów nego prof. B ieda przedstaw ił spraw ozdanie z dzia
łalności Zarządu G łów n ego za rok 1952/53. N a stęp n ie złożono spraw ozda
nia z działalności oddziałów: w arszaw sk iego i w rocław sk iego w roku 1952/53. W alne zebranie p rzyjęło spraw ozdania przez aklam ację, bez d y
skusji. Spraw ozdanie kom isji rew izyjn ej Polskiego T ow arzystw a G eolo
giczn ego odczytała przew odnicząca k om isji rew izyjn ej dr K am ila S k oczy- las-C iszew ska, stw ierdzając zgodność rachunków salda k asy i banku na
su m ę zł 88058,86, staw iając jed n ocześn ie w n iosek o u d zielen ie absoluto
riu m u stęp u jącem u Zarządow i G łów nem u. W niosek k om isji rew izyjn ej w a ln e zebranie p rzyjęło przez aklam ację.
N astęp n ie w a ln e zebranie p rzystąp iło do w yb oru Zarządu G łów nego P o lsk ieg o T ow arzystw a G eologicznego i k om isji rew izyjn ej na okres 1953/55. Prof. E. Passendorfer zaproponow ał n astęp u jący skład K om isji Matki:
Prof. dr J. Sam sonow icz, Prof. dr Z. Pazdro, Prof. dr M. K am ieński, Prof. dr St. K rajew ski.
K om isja m atka p rzed staw iła n astęp u jący p rojek t składu n ow ego Z a rządu G łów nego PT G i k om isji rew izyjn ej:
a) S k ład Zarządu G łów nego P olsk iego T ow arzystw a G eologicznego przez lata 1953/55:
P rzew o d n iczą cy :
prof. dr Fr. B ied a — K raków Z astępcy przew odniczącego:
prof. dr M. K siążk iew icz — K raków prof. dr E. P assen dorfer —■ W arszaw a doc. dr A. Tokarski — K raków.
C złonkow ie Zarządu:
m gr K. B irkenm ajer, K raków prof. dr A. G aw eł, K raków prof. dr M. K am ieński, K raków prof. dr W. G oetel, K raków prof. dr R. K rajew ski, K raków doc. dr K. Konior, K raków
prof. m gr W. K ow alski, W arszawa m gr F. M itura, K raków
prof. dr Z. Pazdro, Gdańsk doc. St. Sokołow ski, W arszaw a prof. dr H. S w idziński, K raków prof. dr H. T eisseyre, W rocław dr St. W dow iarz, K raków .
Z urzędu p rzew od n iczący Oddziałów:
W arszaw a — prof. dr K. S m u lik o w sk i W rocław — prof. dr K. M aślankiew icz.
b) S kład K om isji R ew izyjn ej:
dr K. S koczylas-C iszew ska, przew odnicząca K om isji R ew izyjn ej dr W. K rach
dr J. Poborski.
W alne Zebranie p rzyjęło p rojek t K om isji m atki przez aklam ację.
P rofesor B ieda d zięk u je zebranym w im ien iu now oobranego Zarządu G łów n ego p rzedstaw iając n astęp n ie program prac T ow arzystw a na do
ty ch cza so w y ch założeniach. W zw iązk u z w ięk szy m niż d otychczas udzia
łem członków Zarządu zam ieszk u jących w W arszaw ie n iek tóre p osiedzenia Zarządu G łów n ego od b yw ać się będą w W arszaw ie. N astęp n ie prof. B ieda z ram ienia Zarządu G łów n ego zaap elow ał do zebranych o jak n ajsiln iejsze w łą czen ie się sw o im i pracam i do realizacji zadań g eo lo g ii w p lan ie pań
stw o w y m . P rofesor B ied a prosi, aby w a ln e zebranie przelało sw o je praw a na prezyd iu m i u p ow ażn iło je do u stalen ia m iejsca n astęp n ego Zjazdu PTG, co zebrani p rzy jęli jednogłośnie. N astęp n ie p rzew od n iczący p rzed staw ił tek st listu do M arszałka Sejm u, P rezesa P A N prof. dra D em b ow sk iego oraz tek sty p odziękow ań za u życzen ie sali prof. drow i A. B o lew sk iem u , P rezeso w i CUG i prof. drow i St. R óżyckiem u, d yrek torow i IG. T ek sty zebrani p rzy jęli przez aklam ację.
W nioski u ch w a lo n e przez w a ln e zebranie:
1. Profesor dr E. P assen dorfer podkreślił ogrom ną w ażn ość zadań P aństw . S łu żb y G eologicznej i jej odpow iedzialność w ob ec polskiej g eo logii, w y su w a ją c ty m sam y m konieczność odpow ied n iego p rzygotow an ia m łod ych kadr geologów . M łodzież przychodzi na w y ższą u czeln ię źle p rzy
gotow ana w szkole średniej i bez odpow iednich k w a lifik a cji do zaw odu geologa. P rofesor P assen dorfer w d alszym ciągu sw eg o p rzem ów ien ia k ie ru je apel do M in isterstw a o otoczen ie nauki g eo lo g ii w ięk szą opieką w szkole średniej przez dobór odpow iednich n a u czycieli geologii, po czym podkreśla doniosłą rolę ośrodków p op u laryzu jących geologię, jed n ocześn ie w skazując fa k ty n iesp ełn ia n ia przez n ie tej roli. N a przyk ład M uzeum T atrzańskie jest od pół roku zam k n ięte z p ow odu n iedokończonego re
m ontu, w sk u tek cofn ięcia su b w en cji przeznaczonych na ten cel przez M uzeum Ziem i. W podobnej sy tu a cji je st m u zeu m w K ielcach.
M gr J. M ikulski pod k reślił fakt, że nauczanie geolo g ii p ow ierza się osobom , które w ręcz w zbraniają się przed tym , tłum acząc się brakiem o dpow iednich k w alifik acji. S k u tek je st taki, że w szkołach śred n ich często g eo lo g ii n ie u czy się w cale. M gr M ikulski ap elu je do PTG, aby in ter
w en io w a ło w tej spraw ie u od p ow ied n ich czyn n ik ów .
M gr K. B irkenm ajer zgłasza w n io sek w im ien iu dra Gołąba, dra M i
chalika, dra S ok ołow sk iego i w ła sn y m , ab y n astęp n y Zjazd T P G odbył się w P ien iń sk im P asie S k ałk ow ym , z u w a g i na to, że od poprzedniego Zjazdu na tym teren ie u p ły n ęło już 25 la t i że ob ecnie są tam aktualne prob lem y geologiczne.
N a tym W alne Zebranie zakończono.
