z działalności Polskiego Towarzystwa Geologicznego
w roku administracyjnym 1934/5.
W roku spraw ozdaw czym Pol. Tow. Geol. w ydało X. tom Rocznika. W ydanie tego tom u zostało umożliwione dzięki przychylnem u stanow isku Funduszu K u ltu ry Narodowej.
Stan finansow y T ow arzystw a uległ w roku ubiegłym pew nej popraw ie. Stało się to dzięki zasiłkom Min. W. R. i O. P. oraz Min. Przem ysłu i H andlu. W skutek tego pozycja długów To
w arzy stw a uległa znacznem u zmniejszeniu.
K rakow ski ośrodek T ow arzystw a odbył następujące po
siedzenia naukow e:
1) 25. XI. 1934. Inż. Dr. L. K o w a l s k i : Nowe zdjęcia z pd.-wsch. części Zagłębia Węglowego. Cz. I. R uchy tekto
niczne najmłodsze.
2) 2. XII. 1934. Mgr. K. G u z i k: Ser ja reglow a n a za
chód od doliny Kościeliskiej.
3) 9. XII. 1934. D r. M. K l i m a s z e w s k i : D y lu w ju m doliny D u n ajca m iędzy Pieninam i a ujściem .
4) 27. I. 1935. Inż. A. B o l e w s k i : O złożu siarki w Posądzy.
5) 17. II. 1935. Mgr. K. G u z i k: B adania w okolicy Wo- rochty.
S p r a w o z d a n i e z K o n f e r e n c j i D y l u - w j a 1 n e j (wd. protokółu dr. M. Klimaszewskiego).
D nia 18-go grudnia 1934 r. odbyła się w K rakow ie konfe
ren cja w spraw ie plejstocenu, zorganizow ana przez Pol. Tow.
Geologiczne.
Prof. Wł. S z a f e r zapoznał uczestników ze stra ty g ra f ją okresu dyluw jalnego n a podstaw ie florystycznej. W bardzo jasn y m referacie scharakteryzow ał pod względem florystycz- nym 4 okresy glacjalne i 3 interglacjalne oraz okres podylu- w jalny. Na podstaw ie obecnego stanu b ad ań m ożna ju ż w y
dzielić pewne zespoły roślin, charakterystyczne dla danych okresów glacjalnych i interglacjalnych.
Nowem jest w yróżnienie przez Prof. Szafera u schyłku epoki lodowej jeszcze jednego, ostatniego zlodow acenia Yil- nien, oddzielonego od okresu Varsovien II. interglacjąłem względnie interstadjałem (nie jest to jeszcze rozstrzygnięte) Lituanien. N astępnie omówił utw ory jeziorne ze szczątkam i roślin, stwierdzone w Roztoce koło Jasła i zw iązał je z gla- cjąłem Varsovien II.
Doc. B. Ś w i d e r s k i przedstaw ił w yniki b a d ań nad zlodowaceniem dorzecza górnego P ru tu i B ystrzycy. Stw ier
dził tu istnienie dwóch zlodowaceń, odpow iadających na płn.
zlodowac. Cracoyien i Yarsovien I., w okresie zaś Yarsovien II.
w k arach zalegały tylko pola firnowe. D uże znaczenie m ają tu ta j w yniki p racy K ozija nad torfowiskiem pod Howerlą.
Dr. M. K l i m a s z e w s k i przedstaw ił w yniki sw ych b ad ań nad utw oram i dyluw jalnem i w dolinie D u n a jca od P ie
nin po ujście. N aw iązując do p racy B. Halickiego, obejm u ją
cej płn. stoki T atr w raz z Podhalem prześledził utw ory, zw ią
zane przez H. z poszczególnemi (3) zlodowaceniam i tatrzań - skiemi w całej dolinie D unajca, w dolnej zaś części dorzecza skartow ał utw ory glacj. płn. W w ynik u dochodzi do synchro
nizacji I. zlodow. tatrz. ze zlodowaceniem C racovien i p rz y puszcza równoczesność następnych dwóch zlodowaceń tatrz.
ze zlodowaceniam i północnemi. W czasie regresji lądolodu Cracovien stw ierdza dw a okresy stagnacji, k tórym to w arzy
szyły spływ y w ód system u D u n ajca k u wsch., w sąsiednie dorzecza.
Doc. M. K s i ą ż k i e w i c z otrzy m ał podobne w yniki, o p raco w u jąc obszar w ododzieluy m iędzy W isłą a O lzą. I tu m iały m iejsce w czasie regresji zlodow. C raco v ien 2 okresy p o sto ju i zw iązane z tem i sp ły w y w ód g ó rn ej W isły — ale na z ach., w dorzecze O lzy.
W d y sk u sji n a d tem i re fe ra ta m i za b ie rali głos P ro f.: N o
w ak, Sm oleński, S zafer i L u d w ik Saw icki.
Prof. J. N o w a k dzieli Polskę w okresie dyl. na 3 te- ry to rja: 1) obszar kriobałtycki, 2) k rio k arp ack i i 3) anem okla- styczny (Podole). Podkreśla ważność stref kontaktow ych oraz przesuw anie się tych obszarów w różnych epokach g lacjal
nych. O m aw iając utw ory anem oklastyczne stw ierdza, że les
sy są do dzisiaj mało zbadane, a naw et istnieją wątpliwości' w ich oznaczaniu. W zw iązku z tem przedstaw ia metodę me
chanicznego b ad an ia lessów, podaną przez Q uiringa.
Prof. J. S m o 1 e ń s k i w yróżnia w K arp atach w okresie dyluw j. cztery ty p y dolin: 1) D oliny tam ow ane przez lądolód p rzy ujściu (np. San), 2) tam ow ane przy ujściu i zlodowacone w górn. biegu (Dunajec), 3) niezlodowacone ani p rzy źródłach ani przy ujściu (Stryj) i 4) zlodowacone tylko p rzy źródłach (Prut). W każdym z tych typów w ystępow ały odmienne z ja w iska w okresie dyluw jalnym .
Popołudniu odczytano referat nadesłany przez dr. B. H a- 1 i c k i e g o p. t.: „O zasięgu zlodowacenia Bałtyckiego w Pol
sce“, a następnie dr. L u d w i k S a w i c k i przedstaw ił swój podział okresu dyluw jalnego.
W yróżnił siedm zlodowaceń: 3 zlod. w okresie Cracov., 2 zlodowac. w okresie Varsovien I. i 2 zlodow acenia w okresie Yarsovien II. Podział okresu podyluw j. p rzy jm u je za Sem an- derem. O m aw ia tu fazy tw orzenia się wydm , stosunek les
sów do zlodowaceń (zlodowac. 3, 4, 5 i 6 m ają swe odpow ied
niki w lessach), wreszcie stosunki prehistoryczne.
W yw ody te obudziły pewne zastrzeżenia (Szafer, Nowak, P iech ): Ilość moren nie może dowodzić ilości sam odzielnych zlodowaceń (oscylacje), b rak śladów istnienia 1-go zlodowace
nia (dolne Cracovien), podział Sem andera został ju ż zarzu cony.
W zakończeniu Prof. J. N o w a k w ysuw a szereg proble
mów ogólnych, które należałoby przygotow ać na Zjazd Asso- cjacji Czw artorzędow ej. Tyczą one rozmieszczenia fac y j in
terglacjalnych i periglacjalnych, opracow ania fa c y j m iesza
nych, daw nych spływ ów rzecznych, indeksów moren., sto
sunku d ylu w jum do okresów pre- i podyluw jalnego, lessów, flory dyluw j. (co zostało już zrobione) i fau n y (prawie zu
pełnie nieopracow anej) w końcu naw iązania w yników n a szych b ad ań do b a d ań w sąsiednich k rajach.
Doroczne W alne Zebranie T ow arzystw a odbyto w czasie Zjazdu T ow arzystw a w G rudziądzu. O tw ierając W alne Ze
branie prezes prof. J. Now ak w ezw ał zebranych do uczczenia pam ięci ś. p. M a r s z a ł k a P o l s k i J ó z e f a P i ł s u d s k i e g o przez pow stanie i trzechm inutow ą ciszę. N a
stępnie prezes przedstaw ił działalność Tow arzystw a, p o dkre
ślając rozw ój w ydaw nictw Tow arzystw a, co zostało um ożli
wione przez popraw ę stanu finansów Tow arzystw a. Prezes z uznaniem podniósł, że popraw ę tę zaw dzięcza Tow arzystw o staraniom skarbnika T-wa, dr. Ciszewskiej. Z kolei złożyli swe spraw ozdania skarbnik i sekretarz, a dr. Br. Kokoszyń- ska przedstaw iła działalność Od. Lwowskiego. Następnie p re
zes imieniem całego Zarządu oświadczył, że Zarząd G łówny PoL Tow. Geol. w w yniku treści pism a otrzym anego od O d
działu W arszawskiego, a podpisanego przez 14 członków tego O ddziału, zgłasza swe ustąpienie. W alne Zebranie po u stą pieniu Z arządu Głównego w ybrało na przewodniczącego W alnego Zebrania prof. S. Pawłowskiego i pod jego przew od
nictw em kontynuow ało obrady. W alne Zebranie uchw aliło prosić ustęp u jący Zarząd o pozostanie, w y rażając m u z au fa nie i uznanie za działalność dla rozw oju Tow arzystw a. Skoro Zarząd zgodził się na pozostanie, przystąpiono do dalszych obrad. Postanowiono w zimie zwołać K onferencję C zw arto rzędow ą dla om ówienia wzięcia udziału w zjeździe M iędzy
narodow ej Assocjacji C zw artorzędow ej. D la przygotow ania tego udziału postanowiono zwrócić się do w szystkich O dd zia
łów i ośrodków T ow arzystw a o utw orzenie w nich Kom isyj dla spraw czw artorzędu. N astępnie W alne Zebranie dało w yraz przekonaniu, że na Politechnice Lw ow skiej przyw róce
nie k a te d ry geologji uw aża za piln ą potrzebę. O dpow iednią rezolucję uchwalono jednogłośnie, polecając ją przesłać do Min. W. R. i O. P. i R ektoratu Politechniki Lw owskiej.
N astępny Zjazd postanowiono odbyć w zdłuż D niestru n a Podolu.
W zakończeniu W alnego Zebrania przew odniczący w y raził wdzięczność prof. S. Paw łow skiem u za zorganizow anie Z jazdu T ow arzystw a na Pomorzu.
W zw iązku ze śm iercią P i e r w s z e g o M a r s z a ł k a P o l s k i J ó z e f a P i ł s u d s k i e g o Pol. Tow. Geolo
giczne otrzym ało kondolencje od Geologist’s Association w Londynie i od D eutsche Geologische G esellschaft. List tego Tow arzystw a i odpowiedź naszego T ow arzystw a zam ieszcza
m y poniżej:
„Den anliegenden Schriftw echsel können w ir nich t a b gehen lassen, ohne unseren Kollegen in Polen unsere au frich tigste Teilnahm e an dem H inscheiden ihres hochverehrten M arschalls Piłsudski und dem schw eren Verlust, den das ge
samte Polnische Volk d ad urch betroffen hat, auszusprechen.
D er Verstorbene gehörte auch nach unserer Überzeugung zu den bedeutendsten Persönlichkeiten Europas der N achkriegs
zeit. Das polnische u n d das deutsche Volk w ird ihm im m er zu grösstem D ank verpflichtet sein, dass er zielbewusst fre u n d schaftliche Beziehungen zwischen beiden V ölkern angebahnt und gefestigt hat, die sich hoffentlich in Z ukunft imm er enger gestalten werden.
Mit dem A usdruck unseres tiefstgefühlten Beileids D eutsche Geologische G esellschaft
(— ) R. Bartling.
An die
Deutsche Geologische G esellschaft
B e r l i n .
T iefgerührt durch den A usdruck Ihres Beileids wegen unserem schweren Verlust, nehm en w ir uns die F reiheit Ihnen d a fü r herzlich zu danken. Es ist dies auch unser inniger W unsch, dass die freunschaftlichen Beziehungen zu deren A nbahnung unser grösser V erstorbener so w esentlich beigetra
gen hat, ewig fortdauern.
Mit dem A usdruck ganz vortrefflicher H ochachtung (—) J. Now ak.
Zjazd Polskiego Towarzystwa Geologicznego na Pomorzu.
Tegoroczny Zjazd T ow arzystw a odbył się na Pom orzu w dniach 9—11 czerw ca 1935. O rganizacja naukow a i tech
niczna Zjazdu pozostaw ała w rękach prof. S t. P a w ł o w s k i e g o i D r . R . G a l o n a. W ycieczka Zjazdow a pod ich przew odnictw em w yruszyła z G dyni na Hel, po zw iedze
niu którego i objaśnieniu jego genezy przez prof. P aw łow skiego, udano się do C hłapow a, celem zw iedzenia miocenu z florą, a następnie p rzy ląd k a Rozewskiego i b u d u jąc y ch go utw orów m orenowych i fluw joglacjalnych. N astępnie przez K arw ię i W ejherowo powrócono do G dyni. Następnego dnia zwiedzono okolicę K artuz, brzeg zlodowacenia koło W ieżycy i przez Kościerzynę i S tarogard udano się do G niew a. T rze
ciego dnia w ycieczka zjazdow a zw iedziła odcinek doliny W i
sły m iędzy Gniewem a G rudziądzem , stu d ju jąc m oreny, flu- w joglacjał, iły w arw ow e i terasy je j brzegów.
S p r a w o z d a n i e r o c z n e O d d z i a ł u L w o w s k i e g o Polskiego Towarzystwa Geologicznego za rok 1934/5.
W roku 1934/35 odbyło się 9 posiedzeń naukow ych. W y
głoszono 13 referatów , a mianowicie:
1. D nia 7. XII. 1934. D r. S t. W e i g n e r: Geologja S yrji (wrażenia z wycieczki geologicznej).
2. D nia 24. I. 1935. D r. J. S y n i e w s k a : Ot . zw. gle
bach stru k tu raln y ch . — D r. S t . W e i g n e r : O now ym a p a racie do m ierzenia porow atości skał.
3. D nia 7. II. 1935. D r. Z. P a z d r o : Z geologji okolic H ryniaw y. — Dr. J. W d o w i a r z : Z b a d ań geologicznych w okolicy U ścieryk nad Czeremoszem.
4. D nia 21. II. 1935. D r. Z. M i t e r a: Podstaw y naukow e poszukiw aw czych metod geofizycznych.
5. D nia 7. III. 1935. S t. W d o w i a r z : O kilk u proble
m ach z geologji K arp at Rum uńskich.
6. D nia 28. III. 1935. D r. H. T e i s s e y r e : O p racy A.
Heima: „Bergstiirze und M enschenleben“.
7. D nia 9. Y. 1935. Prof. M. K a m i e ń s k i : O andezy- tach K arp at M arm aroskich. — S t. W d o w i a r z : O geologji wschodniego P od karpacia w R um unji.
8. D nia 16. Y. 1935. Prof. J. T o k a r s k i : Ze studjów nad lessem podolskim. — Prof. M. K a m i e ń s k i : Kilka uw ag o bentonitach w Polsce. — D r. S t. B i s k u p s k i : A na
liza fosforytów kulm ow ych z gór Św iętokrzyskich.
9. D nia 6. VI. 1935. Prof. C. H e i 1 a n d: Die angew andte G eophysik in Am erika.
D nia 6 czerwca 1935 r. na W alnem Zgrom adzeniu naszego O ddziału na wniosek Komisji R ew izyjnej udzielono absolu- torjum ustępującem u Zarządowi. N astępnie odbyły się w y bory nowego Zarządu O ddziału Lwowskiego. N a rok 1935/36 i 1936/37 zostali w ybran i do Z arządu: prof. W. Rogala jako prezes O ddziału, D r. Stanisław W eigner jako Członek Z arzą
du i D r. Bronisława K okoszyńska jako sek retark a i sk a rb niczka. W skład Komisji R ew izyjnej weszli: D r. Zdzisław Pazdro, Prof. M arjan Kam ieński.
O ddział Lwowski P. T. G. zorganizow ał w dniach 28-go czerwca do 1 lipca 1934 r. wycieczki zjazdow e Polskiego To
w arzy stw a Geologicznego we wschodnie K a rp aty w pasmo C zarnohory i okolice Jarem cza i D elatyna. W ycieczki n a u
kowe prow adzili: Doc. B. Ś w i d e r s k i , Dr . B. B u j a l s k i i Dr . H. T e i s s e y r e . Stronę techniczną Z jazdu objął D r. Z.
P a z d r o .
Udział w Zjeździe wzięło 27 osób. Na Zjazd przygotow ano drukow ane przew odniki, oraz m apy terenów, przez które pro
w adziła trasa wycieczkowa.
O ddział Lwowski liczy obecnie 34 członków.
S p r a w o z d a n i e k a s o w e z a r o k 1934/35.
Saldo z dnia 14 czerwca 1934 r. 224,00 zł.
W płacone przez U czestników na Zjazd Tw a G. 1587,00 „
W kładki Członków 237,50 „
Razem przychodu 2048,50 zł.
Na koszty Zjazdu T. G. w K arp atach 1756,90 zł.
Koszty adm inistracyjne 36,85 „
Razem rozchodu 1793,75 zł.
Przychód 2048,50 zł.
Rozchód 1793,75 „
Saldo na dzień 6 czerwca 1935 r. 254,75 zł.
S P R A W O Z D A N I E K A S O W E za rok administracyjny 1934/35.
Dochody:
Pozostałość z r. adm in. 1933/34 5,95 zł.
Zasiłek funduszu K u ltu ry N arodow ej n a d ru k
p rac o C zyw czynie 3002,00 „
Zasiłek Funduszu Kult. Nar. na d ru k pr. Mięcz.
Mioc; cz. II. 3000,00 „
Zasiłek Fund. K ult. Nar. n a d ru k X. t. Rocznika 1500,00 „ Zasiłek Min. W. R. i O. P. na d ru k IX. t. Rocznika 1000,00 „ Zasiłek Min. Przem . i H an d lu 5000,00 „ Ze sprzedaży w ydaw nictw P. T. G. i „Tektoniki
Polski“ 209,10 „
W kładki członków T ow arzystw a 580,00 „ O d Dr. P azd ry na odbitki p racy 15,00 „ 14312,05 zł.
D ru k a rn i Orbis za d ru k p racy : Mięcz. Mioc. cz. II 2370,00 „ D ruk. O rbis za d ru k Rocznika i na pokrycie długu 9041,60 „ D ruk. Akropol za d ru k tablic do pr.: Mięcz. Mioc. 630,00 „ D ruk. Wł. A nczyca na pokrycie długu za zesz. 2
t. V III 550,00 „
Za tłomaczenie p rac y o C zyw czynie 200,00 „
W kładka do Ligi Ochr. P rzyr. 19,50 „
W kładka do Międzyn. Assocjacji C zw artorzęd. 12,00 „
W y d atk i sek retarjatu 203,40 „
W y d atk i n a kursora 80,00 „
W ydatki m anipulacyjne w P. K. O. 4,20 „ 14127,70 zł.
Z e s t a w i e n i e :
Dochód 14312,05 zł.
Rozchód 14127,70 „
Pozostałość 184,35 zł.
W kasie sk arb n ik a 7,85 zł.
Na koncie w P. K. O. 176,50 „
Długi P. T. G.:
D ług w druk. O rbis 1448,66 zł.
D ług w druk. A nczyca 262,00 „ 1710,66 zł.
K raków , 2 czerwca 1935.
S k a rb n ik :
Dr. K. Skoczylas-Ciszeroska m. p.
Kom isja R ew izyjna przeglądnęła powyższe zestawienie i stw ierdziła zgodność poszczególnych pozycyj z kw itam i.
K raków , 7 czerw ca 1935.
Doc. Dr. E. Passendorfer m. p.
Dr. J. Premik m. p.
