Krajowe Ramy Kwalifikacji. Jak przygotować dokumentację programu kształcenia zgodnie z nowymi wymaganiami?

(1)

Krajowe Ramy Kwalifikacji

Jak przygotować dokumentację programu kształcenia zgodnie z

nowymi wymaganiami?

(2)

2

Krajowe Ramy Kwalifikacji

 szczególna metoda opisu kształcenia, jakie polskie uczelnie oferują studentom*

 sformułowane są w języku efektów kształcenia przedstawiają wymagania, jakim powinien sprostać student po ukończeniu danego cyklu kształcenia.

 pozwolą na dokonywanie porównań dyplomów

uzyskiwanych w rożnych uczelniach na terenie całej Europy

 opisy dla 8 obszarów kształcenia:

 humanistyki,

 nauk społecznych,

 ścisłych,

 przyrodniczych,

 technicznych,

 medycznych,

 rolniczych leśnych i weterynaryjnych,

 sztuki

*Autonomia programowa uczelni, red E. Chmielecka, MNiSW 2010

(3)

Regulacje prawne

 Ustawa – Prawo o szkolnictwie wyższym z 27 lipca 2005 z późniejszymi zmianami z 16 marca 2011

 Rozp. MNiSW z 8 sierpnia 2011, w sprawie obszarów wiedzy, dziedzin nauki i sztuki oraz dyscyplin naukowych i

artystycznych

 Rozp. MNiSW z 1 września 2011 w sprawie tytułów

zawodowych nadawanych absolwentom, warunków wydawania […]

 Rozp. MNiSW z 14 września 2011 w sprawie warunków i trybu przenoszenia zajęć zaliczonych przez studenta

 Rozp. MNiSW z 5 października 2011 w sprawie warunków prowadzenia studiów na określonym kierunku i poziomie kształcenia

(4)

Regulacje prawne

 Rozp. MNiSW z 2 listopada 2011 w sprawie Krajowych Ram Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego

 Rozp. MNiSW z dnia 4 listopada 2011 w sprawie wzorcowych efektów kształcenia

 Rozp. MNiSW z 2 listopada 2011 w sprawie warunków jakie muszą być spełnione, aby zajęcia dydaktyczne na studiach mogły być prowadzone z wykorzystaniem

metod i technik kształcenia na odległość

 Rozp. MNiSW z 17 stycznia 2012 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela

 Rozp. MNiSW z dnia 29 września 2011 w sprawie

warunków oceny programowej i instytucjonalnej

(5)

Wdrażanie KRK

 Zmiana aktów prawnych uczelni:

regulaminy studiów, studiów doktoranckich,

podyplomowych, regulamin ECTS, wzór sylabusu

 Zmiana w procedurze konstruowania programów kształcenia, w tym włączenie „otoczenia” uczelni

 Zmiana w opisach przedmiotów

 Zmiana w dokumentacji studiów podyplomowych

 Zmiana w dokumentacji przebiegu studiów:

karty zaliczeń, dyplom ukończenia, suplement

(6)

Uczelniane akty prawne

 Uchwała Senatu 454 z 30.11.2011 w sprawie wytycznych

dotyczących projektowania i uchwalania programów kształcenia dla kierunków studiów pierwszego i drugiego stopnia w UZ

 Uchwała Senatu 455 z 30.11.2011 w sprawie wytycznych

dotyczących projektowania i uchwalania programów kształcenia dla studiów podyplomowych w UZ

 Regulamin ECTS na UZ (uchwała 456)

 Regulamin organizacyjny studiów podyplomowych (uchwała 473)

 Regulamin studiów podyplomowych (uchwała 472)

6

(7)

Inne pomocne źródła

 A. Kraśniewski. Jak przygotować programy kształcenia zgodnie w wymaganiami wynikającymi z Krajowych Ram Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego

 Portal Ekspertów Bolońskich

 seminaria,

 prezentacje z seminariów

 Strona Prorektora ds. Jakości Kształcenia UZ

7

(8)

KRK - terminologia

 Program kształcenia - określany dla danego kierunku studiów, danego poziomu i profilu

kształcenia zawiera:



efekty kształcenia



program studiów

 Efekty kształcenia – zasób wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych uzyskanych w procesie

kształcenia przez osobę uczącą się

 Program studiów – opis procesu kształcenia

prowadzącego do uzyskania zakładanych efektów kształcenia

 Studia wieloobszarowe

(9)

KRK - terminologia

 Moduł kształcenia – przedmiot lub grupa przedmiotów, również „praktyka”,

„przygotowanie pracy dyplomowej” itp.,

którym przypisano efekty kształcenia i punkty ECTS

 Przedmiot – zespół zajęć określonych

wspólną nazwą, przewidzianych do realizacji w tym samym semestrze planu studiów,

podlegających łącznej ocenie, któremu

przypisano całkowitą liczbę punktów ECTS

(10)

MOŻLIWOŚĆ PROWADZENIA STUDIÓW

Decyzja

Ministra Decyzja

Ministra

Opinia PKA Efekty kształcenia

Warunki prowadzenia

studiów Jednostka z

uprawnieniami?

TAK NIE

Zmiana programu >

30% ECTS?

Pozytywna opinia PKA

TAK NIE

Dotychczas prowadzone

studia?

NIE TAK

Wzorcowe efekty kształcenia?

TAK NIE

Na podstawie: A. Kraśniewski. Jak przygotować programy kształcenia zgodnie w wymaganiami wynikającymi z Krajowych Ram Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego

(11)

 Ogólna charakterystyka:

 Nazwa kierunku, poziom kształcenia, profil kształcenia, forma studiów, tytuł zawodowy uzyskiwany przez absolwenta,

Przyporządkowanie do obszaru lub obszarów kształcenia

 Wymagania wstępne dla kandydatów na studia II stopnia

 Efekty kształcenia:

 Tabele odniesienia efektów kształcenia do efektów obszarowych

 Tabela pokrycia obszarowych efektów kształcenia przez kierunkowe efekty kształcenia

 Tabela pokrycia kompetencji inżyniera przez kierunkowe efekty kształcenia

11

Dokumentacja programu

kształcenia

(12)

Efekty kształcenia dla kierunku (K)

Opis

Po zakończeniu studiów 2 stopnia na kierunku „Chemia Przemysłowa”

absolwent:

Odniesienie do efektów

kształcenia dla obszaru nauk ścisłych (OE2_) WIEDZA

K_W01 wymienia i rozpoznaje najnowsze technologie syntez związków organicznych i nieorganicznych

OE2_W01

K_W02 zna i wybiera optymalne techniki przemysłowych procesów wytwarzania specyficznych chemikaliów

OE2_W01;

OE2_W03

….

UMIEJĘTN OŚCI

K_U03 prowadzi reakcje chemiczne o znaczeniu przemysłowym w skali laboratoryjnej w różnych warunkach (w fazie ciekłej, gazowej i pod podwyższonym ciśnieniem)

OE2_U01;

OE2_U06;

OE2_W03 K_U06 charakteryzuje ciała stałe stosując tradycyjne i nowoczesne techniki badawcze OE2_U01;

OE2_U02;

OE2_W03

…

KPS

K_K01 potrafi pracować samodzielnie i w zespole nad wyznaczonym zadaniem badawczym OE2_K05

K_K02 jest odpowiedzialny za rzetelność uzyskanych wyników badań i ich interpretacji oraz za wyniki uzyskane w pracy zespołowej

OE2_K05

Tabela odniesienia

(13)

 Program studiów:

 Liczba punktów ECTS konieczna do uzyskania kwalifikacji,

 Liczba semestrów

 Opis poszczególnych modułów kształcenia

 Wymiar, zasady i forma odbywania praktyk

 Matryca efektów kształcenia

 Opis sposobów sprawdzania efektów kształcenia (dla programu) z odniesieniem do konkretnych modułów kształcenia, form zajęć i sprawdzianów.

 Plan studiów z zaznaczeniem modułów podlegających wyborowi przez studenta

 Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące program studiów

13

Dokumentacja programu

kształcenia

(14)

Wskaźniki sumaryczne

 Łączna liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na

zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich

 Łączna liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć z zakresu nauk podstawowych, do których odnoszą się efekty kształcenia dla określonego kierunku, poziomu i profilu kształcenia

 Łączna liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w

ramach zajęć o charakterze praktycznym, takich jak zajęcia laboratoryjne

 Minimalna liczba punktów ECTS, którą student musi zdobyć, realizując moduły kształcenia oferowane w formie zajęć

ogólnouczelnianych lub na innym kierunku studiów

 Minimalna liczba punktów ECTS, którą student musi zdobyć na zajęciach z wychowania fizycznego

 W przypadku programu studiów przyporządkowanego do więcej niż jednego obszaru kształcenia –

procentowy udział liczby punktów ECTS dla każdego z tych obszarów w łącznej liczbie punktów ECTS

(15)

Ustalenia ogólnouczelniane

 I stopień

 Język obcy: 8-10 ECTS 120 godzin,

 Wychowanie fizyczne: 2 ECTS 60 godzin (zaliczenie bez oceny)

 II stopień

 Język obcy

 Zajęcia ogólnouczelniane lub na innym kierunku:

 oferta 3 przedmioty: wykłady, każdy do

30h, 1-3 ECTS

₁₅

(16)

Dokumentacja programu kształcenia

 Warunki realizacji programu studiów



Minimum kadrowe

(z „przyporządkowaniami”

poszczególnych osób do dyscyplin naukowych lub

artystycznych i obszarów kształcenia oraz – w przypadku studiów o profilu praktycznym- opisem doświadczenie zawodowych)



Proporcja liczby nauczycieli akademickich stanowiących minimum kadrowe do liczby studiujących



Opis działalności badawczej w odpowiednim obszarze wiedzy

16

(17)

Dokumentacja programu kształcenia

 Wyjaśnienia i uzasadnienia

 Sposób wykorzystania wzorców międzynarodowych

 Sposób uwzględniania wyników monitorowania karier absolwentów

 Udokumentowanie – dla studiów stacjonarnych – że co najmniej połowa programu kształcenia jest realizowana w postaci zajęć dydaktycznych wymagających

bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich

 Udokumentowanie, ze program studiów umożliwia

studentowi wybór modułów kształcenia w wymiarze nie mniejszym niż 30% ECTS

 Sposób współdziałania z interesariuszami zewnętrznymi

17

(18)

Ważne uwagi

 Program kształcenia nie może być zmieniany w trakcie trwania studiów

 Program kształcenia musi być

zaopiniowany przez przedstawicieli Parlamentu Studenckiego

 Realizacja zajęć przez pracowników spoza wydziału macierzystego - „wymiana”

sylabusów pomiędzy wydziałami

18

(19)

Opis przedmiotów

19

(20)

KRK – „nowe” myślenie o kursach

EFEKTY KSZTAŁCENIA

Co student będzie umiał?

TREŚCI PROGRAMOWE

Czego uczyć, aby uzyskać założone efekty?

METODY PROWADZENIA ZAJĘĆ

Jak uczyć, aby uzyskać efekty?

METODY WERYFIKACJI EFEKTÓW

Jak sprawdzić, czy student

uzyskał założone efekty?

(21)

Modyfikacja „myślenia”

o przedmiocie

 Modyfikacja sylabusów przedmiotów, ze szczególnym uwzględnieniem:

 opisu zakładanych efektów kształcenia

 metod umożliwiających osiągnięcie efektów kształcenia

 sposobów weryfikacji i dokumentacji procesu weryfikacji osiąganych efektów

 ustalenia nakładu pracy studenta, niezbędnego dla uzyskania zakładanych w przedmiocie

efektów (godziny kontaktowe i praca indywidualna)

 Moduły/Przedmioty do wyboru

(22)

22

WIEDZA (knowing and understanding) zbiór faktów, zasad, teorii i praktyk

powiązanych z dziedziną pracy lub nauki

UMIEJĘTNOŚCI (knowing how to act) zdolność do stosowania wiedzy w celu wykonywania zadań

i rozwiązywania problemów

KOMPETENCJE SPOŁECZNE (knowing how to be) zdolności osobiste, społeczne lub

metodologiczne okazywane w pracy lub nauce oraz w karierze zawodowej i osobistej

EFEKTY KSZTAŁCENIA UCZENIA SIĘ

oznaczają stwierdzenie tego co uczący się wie,

co rozumie i potrafi wykonać po ukończeniu procesu uczenia się

(23)

23

Macierz efektów kształcenia

Kierunkowe efekty kształcenia

Przedmioty/Kursy w programie studiów

Przedmiot 1 Przedmiot 2 Przedmiot 3 Przedmiot 4

EK 1 (wiedza)

x x

EK 2 (umiejętności)

x x

EK 3 (wiedza)

EK 4 (kompetencje

społeczne)

x

…….

(24)

24

Macierz efektów kształcenia

Kierunkowe efekty kształcenia

Przedmioty/Kursy w programie studiów

Przedmiot 1 Przedmiot 2 Przedmiot 3 Przedmiot 4

EK 1 (wiedza)

x x

EK 2 (umiejętności)

x x

EK 3 (wiedza)

x x x x

EK 4 (kompetencje

społeczne)

x

…….

(25)

25

Język opisu efektów

Ocena Synteza

Analiza Zastosowanie

Zrozumienie

Wiedza podstawowa

 przydatne czasowniki

 rady praktyczne

(26)

Przykładowe czasowniki

26

Umiejętności zinterpretować zastosować

oszacować oceniać

zaprezentować decydować,

rozwiązywać skrytykować sporządzać

wykorzystywać wyszukiwać

Wiedza opisać nazywać wskazać dobierać rozpoznać definiować

scharakteryzować wytłumaczyć

formułować objaśniać

KS student powinien być:

chętny do otwarty na świadomy etyczny kreatywny dbały o...

wrażliwy

zdolny do

organizacji

(27)

27

Pytania kontrolne

 Czy opisy efektów są proste i jednoznaczne?

 Czy opisane efekty da się zmierzyć?

 Czy opisy obejmują wszystkie kategorie efektów na różnych poziomach?

 Czy efekty odnoszą się do treści przedmiotu?

 Czy są powiązane z efektami kierunkowymi dla programu kształcenia?

 Czy są realne (możliwe do osiągnięcia

w określonym czasie)?

(28)

Przykład 1

Efekty kształcenia

Student potrafi definiować podstawowe pojęcia pedagogiki i wykorzystywać je w wypowiedziach słownych i pisemnych (K_W01,K_U06), rozróżnić wybrane orientacje

pedagogiczne, scharakteryzować współczesne modele wychowania (K_W01). Potrafi formułować problemy praktyczne oraz zaprojektować praktyczne działanie edukacyjne (K_U10). Jest otwarty na nowe nurty w pedagogice(K_K01).

28

(29)

Przykład 2

Tabelaryczna forma opisu efektów

29

K_U02 Student jest w stanie przygotować prezentację z wykorzystaniem podstawowych i współczesnych mediów w zakresie obrazowania i kompozycji.

K_W02

K_U13 Interpretuje zjawiska wizualne, potrafi dobrać właściwe media do realizacji artystycznych.

K_U08 Krytycznie ocenia realizacje artystyczne.

Prezentuje własne sądy i przekonania związane z realizacją tematów.

K_K02 Jest kreatywny w artystycznych realizacjach.

(30)

Przykład 3

Efekty kształcenia w podziale na kategorie

Wiedza:

T1A_W6 - ma podstawową wiedzę o cyklu życia urządzeń …

Umiejętności:

T1A_U13 potrafi dokonać krytycznej analizy funkcjonowania

Kompetencje społeczne:

T1A_K06 – potrafi myśleć w sposób przedsiębiorczy

(31)

31

Ocena stopnia osiągnięcia efektów

 efekty kształcenia - oznaczają stwierdzenie tego co uczący się wie, co rozumie i potrafi wykonać po

ukończeniu procesu uczenia się. Są one ujęte w kategoriach wiedzy, umiejętności i kompetencji.

 metody prowadzenia zajęć i techniki nauczania – należy podać sposób pracy ze studentami umożliwiający osiągnięcie przez nich zakładanych efektów kształcenia

 ocena efektów - metody i procesy prowadzące do określenia zakresu, w jakim uczący się faktycznie przyswoił określoną wiedzę, opanował określone

umiejętności i zdobył określone kompetencje (egzamin pisemny, ustny, test, prezentacja, projekt, esej,

egzamin praktyczny, raport …)

(32)

Nakład pracy studenta

 Godziny zajęć z udziałem nauczyciela:

 wykład, ćwiczenia, laboratorium

 Godziny samodzielnej pracy studenta:

 wykonanie projektu

 opracowanie raportu

 Przygotowanie do egzaminu i udział w nim Łączna liczba godzin – przeliczenie na ECTS

 Weryfikacja obliczeń

33

(33)

Przykład 1

przedmiot 30w, 30ćw

 Udział w wykładach – 30h

 Udział w ćwiczeniach – 30h

 Przygotowanie do ćwiczeń – 30h,

 Przygotowanie do egzaminu – 20h,

 Konsultacje – 3h,

 Udział w egzaminie – 2h

Łącznie 115 godzin = 5 lub 4 ECTS (25-30h 1 pkt)

 Nakład związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela =

30+30+3+2=65 co odpowiada 2-3 ECTS

34

(34)

Przykład 2

przedmiot 15w, 30ćw, 15L

Studia

stacjonarne Studia

niestacjonarne

Udział w zajęciach: 60 godz. 36 godz.

Przygotowanie do zajęć i zaliczeń: 45 godz. 60 godz.

Egzamin i przygotowanie do niego: 10 godz. 20 godz.

Konsultacje 5 godz. 4 godz.

Łącznie 120 godz. – 4 ECTS Zajęcia z bezpośrednim udziałem

nauczyciela akademickiego: 3 ECTS 2 ECTS Zajęcia o charakterze praktycznym 3 ECTS 3 ECTS

35

(35)

Zadania zespołów wydziałowych

 Poznanie nowych przepisów i pomocnych opracowań

 Przygotowanie projektu dokumentacji

 Konsultacje z ze studentami

 Zgromadzenie sylabusów od osób odpowiedzialnych za przedmiot

 Weryfikacja efektów, nakładów i punktów ECTS

 Ustalenie wskaźników sumarycznych

 Weryfikacja dokumentacji

36

(36)

37

Zadania wydziałowych koordynatorów ECTS

 Przeanalizować opisy przedmiotów pod kątem sposobu określenia punktów ECTS oraz

efektów kształcenia

 Sprawdzić zbieżność efektów kształcenia-

metod prowadzenia zajęć-metod weryfikacji

osiągniętych efektów-nakładów pracy studenta

 Skontrolować zgodności efektów wskazanych w sylabusach z kierunkowymi efektami

kształcenia

(37)