Wymagania edukacyjne – geografia – gimnazjum klasa III
Poziomy wymagań
Poziom wymagań koniecznych (K) – obejmuje wiadomości i umiejętności, które umożliwiają uczniowi świadomy udział w lekcji, a także wykonywanie przez ucznia prostych zadań związanych z życiem codziennym.
Pozom wymagań podstawowych (P) – określa wiadomości i umiejętności ważne i najbardziej uniwersalne, stosunkowo łatwe do opanowania i użyteczne w życiu codziennym oraz niezbędne do kontynuowania nauki na wyższych poziomach.
Poziom wymagań rozszerzających (R)- dotyczy wiadomości i umiejętności trudniejszych, wspierających tematy podstawowe. Mogą być użyteczne w pozaszkolnej działalności ucznia.
Poziom wymagań dopełniających (D) – zakłada opanowanie pełnego zakresu treści kształcenia.
Określa wiadomości i umiejętności trudne do przyswojenia, złożone oraz o charakterze problemowym.
Poziom wymagań wykraczających (W) – obejmuje wiadomości i umiejętności wykraczające ponad treści zawarte w podręczniku. Dotyczy zagadnień szczególnie złożonych i twórczych naukowo.
Stopnie szkolne
Stopień dopuszczający
Na wystawienie uczniowi stopnia dopuszczającego pozwala przyswojenie przez niego treści koniecznych. Taki uczeń z pomocą nauczyciela jest w stanie nadrobić braki w podstawowych umiejętnościach.
Stopień dostateczny
Stopień dostateczny może otrzymać uczeń, który opanował wiadomości podstawowe i z niewielką pomocą nauczyciela potrafi rozwiązać podstawowe zadania. Analizuje również proste zależności, a także próbuje porównywać, wnioskować i zajmować określone stanowisko.
Stopień dobry
Stopień dobry można wystawić uczniowi, który przyswoił treści rozszerzające, właściwie stosuje terminologię przedmiotową, aktywnie uczestniczy w zajęciach oraz stosuje wiadomości w sytuacjach typowych wg wzorów znanych z lekcji i podręcznika, a także rozwiązuje typowe problemy z wykorzystaniem poznanych metod. Ponadto samodzielnie pracuje z podręcznikiem i materiałami źródłowymi.
Stopień bardzo dobry
Uczeń może otrzymać ocenę bardzo dobrą, jeżeli opanował treści dopełniające. Taki uczeń potrafi samodzielnie interpretować zjawiska oraz bronić swych poglądów.
Stopień celujący
Ocenę celującą może otrzymać uczeń, który opanował treści wykraczające poza informacje zawarte w podręczniku. Uczeń potrafi selekcjonować i hierarchizować wiadomości oraz z powodzeniem bierze udział w konkursach i olimpiadach przedmiotowych. Pod okiem nauczyciela prowadzi
własne prace badawcze.
Skala ocen do testów i kartkówek z geografii:
Punktacja w (%) Ocena 100 - 95 celujący 94 - 85 bardzo bobry 84 - 75 dobry 74 - 58 dostateczny 57 - 40 dopuszczający 39 - 0 niedostateczny
Formy kontroli wiadomości i umiejętności:
a. Według podziału organizacyjnego:
– indywidualne ( odpytywanie), – frontalne ( testy, sprawdziany),
– kondensacyjne ( wszyscy uczniowie wykonują konkretne zadanie, a odpytywanych jest kilku z nich),
– zbiorcze opracowanie wyników sprawdzianów;
b. Ze względu na miejsce w procesie dydaktycznym – kontrola „na wejście”,
– kontrola bieżąca, na każdej lekcji, – kontrola sporadyczna.
Wszystkie formy kontroli podlegają następującym zasadom:
a) interakcja między treściami kształcenia i standardami wymagań egzaminacyjnych a np.
treściami sprawdzianu,
b) zgodność np. treści sprawdzianu z podanymi na początku roku szkolnego (lub innym terminie) wymaganiami edukacyjnymi,
c) dostosowanie stopnia trudności zadań do potrzeb i możliwości uczniów, d) poprawna konstrukcja zadań.
Metody kontroli osiągnięć uczniów:
a. ustna - np. w postaci odpytywania, referowania wybranego zagadnienia, rozmowy nauczyciela z uczniem, swobodnych wypowiedzi uczniów lub aktywności uczniów,
b. pisemna – np. w postaci testu, sprawdzianu, wykonanych ćwiczeń i kart pracy, referatu lub portfolio,
c. samodzielna praca z tekstem źródłowym (odczytywanie i analizowanie danych statystycznych, treści mapy lub literatury),
d. badania terenowe,
e. sprawdzenie wytworów uczniów (w postaci modeli lub posterów).
Wymagania edukacyjne klasa III gimnazjum – geografia, „Planeta Nowa 3”
Ocena dopuszczająca – poziom wymagań koniecznych Uczeń potrafi:
– wymienić cechy położenia Polski, nazwy państw sąsiadujących z Polską, wskazać te kraje na mapie,
– opisać podział administracyjny Polski, wymienić województwa, wskazać na mapie i podać ich stolice,
– wymienić nazwy głównych jednostek tektonicznych Polski i wskazać je na mapie, – podać ery, w których wystąpiły ruchy górotwórcze, wymienić nazwy górotworów
kaledońskich, hercyńskich i alpejskich oraz wskazać je na mapie,
– wymienić nazwy zlodowaceń, wskazać ich zasięgi i wymienić formy polodowcowe, – wymienić nazwy skał i surowców mineralnych występujących w Polsce,
– klasyfikować surowce mineralne ze względu na ich gospodarcze wykorzystanie, – podać czynniki wewnętrzne i zewnętrzne wpływające na ukształtowanie Polski, – podać cechy rzeźby terenu Polski,
– wymienić nazwy i wskazać na mapie najwyżej i najniżej położone punkty Polski, – wymienić czynniki geograficzne wpływające na klimat Polski,
– podać nazwy mas powietrza napływających nad Polskę,
– odczytywać informacje z klimatogramów, wymienić termiczne pory roku, podać nazwy wiatrów lokalnych i miejsca ich występowania,
– klasyfikować wody występujące w Polsce, wymienić nazwy głównych rzek Polski i wskazać je na mapie,
– wymienić nazwy największych jezior i wskazać je na mapie,
– podać cechy fizyczne Morza Bałtyckiego, wskazać na mapie zatoki, wyspy,cieśniny i głębie, – omówić znaczenie gospodarcze Bałtyku,
– wymienić czynniki glebotwórcze i klasyfikować gleby w Polsce,
– rozróżniać typy gleb ze względu na ich żyzność i wyjaśnić znaczenie gospodarcze gleb, – wymienić nazwy formacji roślinnych w Polsce,
– wymienić parki narodowe w Polsce i wskazać je na mapie, – podać formy ochrony przyrody w Polsce,
– podać czynniki wpływające na zmiany liczby ludności w Polsce, wymienić regiony o dodatnim i ujemnym przyroście naturalnym,
– podać przyczyny starzenia się społeczeństwa polskiego i opisać grupy ekonomiczne Polski, – wymienić nazwy obszarów o największej i najmniejszej gęstości zaludnienia i wskazać te
obszary na mapie,
– wyjaśnić przyczyny migracji wewnętrznych i zewnętrznych Polaków oraz wymienić nazwy tych krajów i wskazać je na mapie,
– podać nazwy województw o najwyższym zatrudnieniu w usługach i wskazać te województwa na mapie,
– podać przyczyny i skutki bezrobocia w Polsce i wymienić przyczyny emigracji zarobkowej, – podać nazwy regionów zamieszkiwanych przez mniejszości narodowe oraz mniejszości
etniczne i wskazać je na mapie,
– podać nazwy obszarów najbardziej zurbanizowanych w Polsce i wskazać je na mapie, – rozróżniać typy aglomeracji w Polsce,
– wyjaśnić znaczenie terminów: wskaźnik urbanizacji, aglomeracja, struktura użytkowania ziemi, użytki rolne, grunty orne, struktura upraw, plony, zbiory,
– podać nazwy obszarów o najkorzystniejszych warunkach przyrodniczych rozwoju rolnictwa i wskazać je na mapie,
– podać czynniki warunkujące rozmieszczenie upraw w Polsce i wymienić nazwy głównych roślin uprawnych,
– opisać główne kierunki produkcji zwierzęcej w Polsce i omówić cele hodowli zwierząt,
– podać przyczyny spadku ilości pogłowia zwierząt hodowlanych w Polsce, – opisać czynniki lokalizacji przemysłu,
– opisać wady i zalety poszczególnych rodzajów elektrowni oraz podać czynniki lokalizacji wybranych elektrowni,
– klasyfikować usługi, podać przykłady działów usług rozwijających się i zanikających, – rozróżniać rodzaje transportu i wymienić przyczyny wzrostu znaczenia transportu
samochodowego i przesyłowego,
– wyjaśnić terminy: handel zagraniczny, import, eksport, saldo bilansu handlu zagranicznego, – wyjaśnić znaczenie handlu zagranicznego w życiu codziennym, wymienić głównych
partnerów handlowych Polski,
– podać nazwy towarów eksportowanych i importowanych przez Polskę,
– wyjaśnić znaczenie terminów: turystyka, walory turystyczne, infrastruktura turystyczna oraz podać przyczyny wzrostu ruchu turystycznego w Polsce po 1989 roku,
– podać przykłady współpracy międzynarodowej i wymienić przykłady inwestycji zagranicznych w Polsce,
– wymienić źródła zanieczyszczeń środowiska i podać skutki zanieczyszczeń oraz sposoby zmniejszania emisji zanieczyszczeń przemysłowych,
– wymienić nazwy krain geograficznych pobrzeży, pojezierzy, nizin, wyżyn, kotlin i gór, – wymienić nazwy najważniejszych miast i scharakteryzować atrakcje turystyczne
omawianych regionów,
– scharakteryzować na podstawie map Wyżynę Krakowsko–Częstochowską i opisać atrakcje turystyczne tego regionu.
Ocena dostateczna – poziom wymagań podstawowych Uczeń potrafi:
– scharakteryzować na podstawie mapy położenie Polski w świecie i w Europie, wymienić i wskazać na mapie skrajne punkty Polski,
– opisać przebieg granicy lądowej i morskiej Polski,
– opisać na podstawie tabeli stratygraficznej przeszłość geologiczną Polski i proces powstawania węgla kamiennego,
– rozróżnić cechy krajobrazu staroglacjalnego i młodoglacjalnego i rozpoznawać formy polodowcowe na schematach,
– wskazać na mapie obszary występowania surowców mineralnych i omówić ich znaczenie gospodarcze,
– wymienić pasy ukształtowania powierzchni i nazwy krain geograficznych i wskazać je na mapie Polski,
– odczytywać na mapach klimatycznych Polski rozkład temperatury powietrza i opadów atmosferycznych oraz kreślić klimatogramy,
– opisać cechy klimatu przejściowego i klimatu swojego regionu oraz odczytać długość okresu wegetacyjnego,
– scharakteryzować najdłuższe rzeki w Polsce i opisać typy ich ujść, – wymienić nazwy głównych kanałów i jezior,
– opisać położenie Bałtyku i linię brzegową na podstawie mapy,
– wymienić nazwy rodzajów wybrzeży i przedstawić przyczyny zanieczyszczenia Bałtyku, – wymienić przyczyny erozji gleb i sposoby ich zapobiegania,
– wyjaśnić zależności między jakością gleby a wielkością zbiorów zbóż i innych roślin, – opisać funkcje lasów i osobliwości wybranych parków narodowych,
– opisać na podstawie danych statystycznych zmiany liczby ludności Polski po 1946 roku oraz zmiany przyrostu naturalnego w latach 1945-2009,
– wyjaśnić różnicę między społeczeństwem młodym i starym,
– wyjaśnić terminy: demografia, przyrost naturalny, przyrost rzeczywisty,
– czytać piramidę płci i wieku oraz podać przyczyny wydłużania się średniej długości życia
polskiego społeczeństwa,
– podać czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności w Polsce,
– opisać przyczyny, wielkość i kierunki migracji wewnętrznych i zewnętrznych Polaków dawniej i współcześnie,
– opisać zmiany zatrudnienie ludności w Polsce i ocenić stopę bezrobocia w Małopolsce, – opisać strukturę narodowościową Polski i wyjaśnić terminy: państwo
wielonarodowościowe, państwo jednolite narodowościowo, mniejszość narodowa, mniejszość etniczna, społeczność etniczna,
– opisać aglomeracje policentryczne i monocentryczne, podać funkcje miast i ich przemiany, – opisać warunki przyrodnicze rozwoju rolnictwa, wymienić główne cechy struktury
użytkowania ziemi oraz wielkości i własności gospodarstw rolnych w Polsce, – wyjaśnić wpływ polityki rolnej państwa na poziom rolnictwa w Polsce,
– scharakteryzować strukturę upraw i hodowli zwierząt w Polsce na podstawie analizy map, wykresów i danych liczbowych,
– podać przyczyny zróżnicowania rozmieszczenia upraw i hodowli zwierząt w Polsce, – wyjaśnić znaczenie rolnictwa, przemysłu i usług w tworzeniu dóbr materialnych,
– scharakteryzować czynniki lokalizacji przemysłu i wymienić, wskazac na mapie okręgi przemysłowe,
– opisać proces restrukturyzacji i prywatyzacji przemysłu,
– określić przyczyny importu niektórych surowców mineralnych i podać przyczyny spadku wydobycia węgla kamiennego,
– opisać strukturę produkcji energii elektrycznej, wymienić nazwy elektrowni cieplnych i wodnych oraz wskazać je na mapie,
– wyjaśnić szybki rozwój usług telekomunikacyjnych i porównać liczbę użytkowników Internetu w Polsce i innych krajach,
– opisać znaczenie poszczególnych działów transportu lądowego, morskiego, wodnego śródlądowego i lotniczego w gospodarce kraju,
– wymienić najważniejsze połączenia lotnicze i promowe z Polski,
– omówić znaczenie kanałów śródlądowych w Polsce oraz wymienić główne szlaki transportu wodnego śródlądowego,
– omówić bilans handlu zagranicznego w Polsce i wyjaśnić przyczyny ujemnego salda bilansu handlu zagranicznego,
– wymienić nazwy regionów oraz ośrodków turystycznych w Polsce o wysokich walorach turystycznych i wskazać je na mapie,
– wyjaśnić potrzebę współpracy międzynarodowej, wymienić i wskazać na mapie Polski euroregiony,
– opisać zagrożenia wynikające ze składowania śmieci i odpadów poprodukcyjnych i uzasadnić konieczność segregacji śmieci oraz oszczędności energii i wody,
– opisać na podstawie map tematycznych najważniejsze cechy krajobrazu: pobrzeży, pojezierzy, nizin, wyżyn, kotlin i gór,
– opisać środowisko naturalne cechy gospodarki i tradycje w Małopolsce.
Ocena dobra – poziom wymagań rozszerzających Uczeń potrafi:
– opisać położenie fizycznogeograficzne polityczne i matematyczne Polski korzystając z mapy oraz określić współrzędne geograficzne skrajnych punktów Polski,
– scharakteryzować główne jednostki tektoniczne Polski, rozpoznać rodzaje węgla i opisać warunki ich powstania,
– podać genezę form polodowcowych,
– sklasyfikować skały i surowce mineralne pod względem ich pochodzenia, opisać ich rozmieszczenie na mapie,
– scharakteryzować na podstawie mapy pasowość ukształtowania powierzchni Polski i obliczyć różnicę wysokości bezwzględnej,
– wyjaśnić wpływ czynników geograficznych na cechy klimatu Polski i opisać wpływ poszczególnych mas powietrza na pogodę w Polsce,
– wykreślić działy wodne na mapie konturowej,
– wyjaśnić genezę mis jeziornych i bagien na terenie Polski,
– ocenić stopień i sposoby wykorzystania wód podziemnych i mineralnych,
– porównać cechy wód Bałtyku z cechami wód innych mórz i podać sposoby ochrony wód, – scharakteryzować typy genetyczne gleb,
– omówić przyczyny i skutki spadku przyrostu naturalnego w ostatnich latach w Polsce, – porównać piramidy płci i wieku ludności Polski i innych krajów, podać przyczyny i skutki
starzenia się polskiego społeczeństwa,
– scharakteryzować rozmieszczenie i gęstość zaludnienia Polski oraz omówić przyczyny ujemnego salda migracji zewnętrznych,
– obliczyć przyrost rzeczywisty Polski,
– porównać zatrudnienie według sektorów gospodarki i opisać stopę bezrobocia w Małopolsce,
– opisać zróżnicowanie narodowościowe i etniczne Polski,
– podać różnicę między aglomeracją policentryczną a monocentryczną,
– opisać poziom mechanizacji i chemizacji rolnictwa Polski i porównać z poziomami mechanizacji i chemizacji innych krajów,
– wyjaśnić znaczenie produkcji roślinnej i zwierzęcej w wyżywieniu ludności kraju, – ocenić korzyści i negatywne skutki koncentracji przemysłu,
– wyjaśnić znaczenie gospodarcze surowców mineralnych i przeanalizować strukturę ich wydobycia,
– wyjaśnić przyczyny i skutki dominacji energetyki cieplnej oraz ocenić jej wpływ na stan środowiska,
– wykazać wady i zalety poszczególnych rodzajów transportu i wyjaśnić potrzebę budowy nowoczesnych autostrad,
– ocenić znaczenie handlu zagranicznego w rozwoju innych dziedzin gospodarki,
– porównać wielkość wpływów z turystyki w Polsce z wpływami z turystyki w wybranych krajach,
– opisać ruch turystyczny w Małopolsce i porównać atrakcyjność turystyczną wybranych regionów,
– określić rolę Polski w strukturach międzynarodowych,
– opisać stan jakości wód w Polsce oraz wyjaśnić przyczyny i skutki eutrofizacji,
– wyjaśnić genezę Żuław Wiślanych, wybrzeża klifowego i płaskiego, rzeźby pojezierzy, nizin, wyżyn, kotlin podkarpackich i gór,
– sporządzić folder informacyjny o swoim regionie.
Ocena bardzo dobra – poziom wymagań dopełniających Uczeń potrafi:
– obliczyć rozciągłość południkową i równoleżnikową Polski oraz obliczyć różnicę czasu słonecznego między skrajnymi punktami Polski,
– wykazać związki między budową geologiczną a wydarzeniami z przeszłości geologicznej, – porównać cechy krajobrazu staroglacjalnego i młodoglacjalnego,
– opisać na podstawie danych statystycznych zasoby surowców mineralnych w Polsce i podać wpływ wydobycia surowców na środowisko przyrodnicze,
– porównać cechy rzeźby terenu poszczególnych pasów ukształtowania powierzchni Polski, – wyjaśnić przejściowość klimatyczną Polski,
– opisać reżimy rzek w Polsce, uzasadnić asymetrię dorzeczy i ocenić stopień wykorzystania wód powierzchniowych i podziemnych w Polsce,
– wyjaśnić genezę wybrzeży oraz zróżnicowanie zasolenia i temperatury Bałtyku, – ocenić żyzność i wartość użytkową gleb w Polsce,
– wyjaśnić zależności między klimatem a szatą roślinną, – uzasadnić konieczność ochrony gatunkowej roślin i zwierząt,
– analizować skutki ujemnego przyrostu naturalnego w Polsce i obliczyć współczynnik przyrostu naturalnego w Polsce,
– analizować piramidę płci i wieku oraz wyjaśnić przyczyny i skutki starzenia się polskiego społeczeństwa,
– ocenić atrakcje i bariery osadnicze w Polsce,
– ocenić wpływ ruchów migracyjnych na rozmieszczenie ludności oraz opisać skutki migracji zewnętrznych z widzenia interesów Polski,
– wykazać różnice w strukturze zatrudniania ludności w Polsce i w Małopolsce,
– analizować przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia mniejszości narodowych w Polsce,
– przeanalizować i ocenić rozmieszczenie wielkich miast w Polsce na podstawie mapy, – ocenić warunki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa w Polsce,
– wyjaśnić związek między żyznością gleb a rodzajem upraw oraz uzasadnić zróżnicowanie natężenia upraw roślin w wybranych rejonach (Żuławy Wiślane, Nizina Śląska, Wyżyna Lubelska),
– ocenić towarowość polskiego rolnictwa i wyjaśnić przyczyny wysokich kosztów produkcji rolnej,
– ocenić społeczne i gospodarcze korzyści utworzenia specjalnych stref ekonomicznych oraz uzasadnić potrzebę rozwijania nowoczesnych działów produkcji przemysłowej,
– wykazać potrzebę racjonalnego wykorzystania surowców mineralnych w Polsce,
– przedstawić na podstawie różnych danych strukturę wykorzystania źródeł energii w Polsce, – wykazać znaczenie usług w tworzeniu PKB,
– przeanalizować jakość sieci transportowej w Polsce i wykazać wpływ transportu na rozwój innych dziedzin gospodarki,
– przeanalizować dane liczbowe dotyczące bilansu handlu zagranicznego Polski ,
– wykazać znaczenie rozbudowy infrastruktury turystycznej dla rozwoju turystyki w Polsce i wyjaśnić znaczenie turystyki krajowej jako źródła dochodu regionu i państwa,
– ocenić korzyści wynikające ze współpracy międzynarodowej oraz skutki integracji Polski z UE i NATO,
– wyjaśnić proces powstawania kwaśnych opadów i zaproponować konkretne działania na rzecz ochrony środowiska przyrodniczego,
– wykazać wpływ czynników zewnętrznych nas ukształtowanie powierzchni poszczególnych regionów geograficznych Polski,
– przedstawić prezentację multimedialną na temat walorów turystycznych wybranego regionu geograficznego ze szczególnym uwzględnieniem jego walorów kulturowych,
– opisać na podstawie schematu warszawską nieckę artezyjską,
– opisać uwarunkowania powstania złóż surowców mineralnych w Polsce,
– wykazać zależności między przeszłością geologiczną , budową geologiczną a cechami rzeźby Karpat Zewnętrznych i Wewnętrznych,
– omówić przeszłość geologiczną Sudetów,
– ocenić warunki i możliwości produkcji rolnej i przemysłowej w swoim regionie.
Ocena celująca – poziom wymagań wykraczających Uczeń potrafi:
– opisać wpływ zmieniającego się w przeszłości geologicznej klimatu oraz poziomu mórz na współczesną budowę geologiczną Polski,
– wykazać wpływ zlodowaceń na krajobraz górski,
– wykazać związek między budową geologiczną a występowaniem surowców mineralnych,
– wyjaśnić wpływ współczesnych procesów geologicznych na ukształtowanie powierzchni Polski,
– porównać klimat Polski z klimatem innych państw Europy,
– wykazać związek między budową geologiczną, rzeźbą powierzchni, klimatem a warunkami wodnymi,
– ocenić znaczenie gospodarki morskiej nad Bałtykiem, – analizować profile glebowe,
– wykazać zależność między składem gatunkowym lasów a warunkami klimatycznymi i glebowymi,
– przewidywać zmiany liczby ludności Polski,
– wyjaśnić przyczyny feminizacji w województwie łódzkim,
– obliczyć saldo migracji, stopę bezrobocia i prognozować zmiany w strukturze zatrudnienia w Polsce,
– obliczyć wskaźnik urbanizacji w wybranych obszarach Polski i zinterpretować go, – porównać warunki rozwoju rolnictwa Polski z warunkami Małopolski,
– uzasadnić potrzebę rozwoju gospodarstw ekologicznych w Polsce,
– uzasadnić potrzebę restrukturyzacji przemysłu, ocenić gospodarcze korzyści oraz społeczne skutki restrukturyzacji i prywatyzacji przemysłu,
– wykazać zależności między lokalizacją kopalń w Polsce a lokalizacją zakładów przemysłowych przetwarzających wydobywane surowce,
– wykazać korzyści z wykorzystywania alternatywnych źródeł energii, – wykazać wpływ transportu na rozwój innych dziedzin gospodarki,
– porównać odległości oraz koszty przewozu towarów różnymi środkami transportu w Polsce, – zaproponować sposoby uzyskania przez Polskę dodatniego bilansu handlu zagranicznego, – uzasadnić potrzebę ochrony walorów turystycznych,
– podać sposoby ograniczenia zanieczyszczenia środowiska odpadami wytwarzanymi przez człowieka,
– ocenić możliwości rozwoju gospodarczego wszystkich regionów Polski.
