Dziesięć lat inwestycji adwokackich

Witold Dąbrowski

Dziesięć lat inwestycji adwokackich

Palestra 17/3(183), 48-63

Z E S P Ó Ł A D W O K A C K I

W IT O L D D Ą B R O W S K I

Dziesięć lat inwestycji adwokackich

Artykuł omawia wyniki prowadzonej przez organa adwokatury akcji zmierzającej do poprawienia sytuacji lokalowej zespołów i rad adwo­ kackich, podając zarówno wysokość wydatkowanych sum i osiągnięte zamierzenia, jak i plany na przyszłość.

L W początkach 1962 ro ku Naczelna Rada A d w o ka cka przekazała R adom A d w o ka ckim : w L u blin ie — 300.000 zł, w W arszaw ie — 125.000 zł i w e W rocław iu — 300.000 zł. B yła to pierw sza w y p ła ta dotacji na cele in w e s ty c y jn e , p rzyzn a n ej na podstaw ie u ch w a ły W yd zia łu W y k o n a w ­ czego N R A z dnia 29 grudnia 1961 roku.

Do końca 1971 ro ku u p łynęło w ięc 10 łat finansow ania p rzez Naczelną Radę A d w o ka cką — z w ła sn ych fu n d u szó w a dw o ka tu ry — robót budow ­ lanych lokali zespołów adw okackich i rad adw okackich. T ak długi okres stanow i dostateczną podstaw ę do tego, by zło żyć kolegom rozliczenie z k w o t w y d a tk o w a n y ch i w skazać sposób ich w y k o rzysta n ia , ja k rów nież by sprecyzow ać pla n y na przyszłość.

Chociaż w k ilk u artyku ła ch , jakie zostały zam ieszczone w Palestrze om aw iano poszczególne zam ierzenia in w e sty c y jn e i ich w yko n a n ie, to jed n a k te m a t jako całość nie został dotychczas przedstaw iony. Dlatego te ż adw okaci, k tó rzy przyczyn ia li się do powstania om aw ianego fu n d u szu , dającego m ożność popraw ienia sytu a cji lokalow ej i urządzenia w n ę trz zespołów , m a ją praw o w iedzieć, w ja ki sposób zostały z u ż y te w yp ra co ­ w ane p rzez nich pieniądze.

Z adaniem w ięc niniejszego opracowania będzie szczegółowe om ów ie­ nie działalności fin a nsow ej N aczelnej R a d y A d w o ka c k ie j w zakresie po­ k ryw a n ia kosztóuj urządzenia i w yposażenia lokali zespołów i rad adw o­ kackich oraz u rządzeń socjalnych, a ta kże przedstaw ienie udziału posz­ czególnych rad adw okackich w p o kryw a n iu ty c h kosztów .

i W. D ą b r o w s k i : S y tu a c ja lo k a lo w a z e sp o łó w a d w o k a c k ic h , „ P a l e s t r a ” z 1965 r. n r 10; t e n ż e : O C e n tr a ln y m F u n d u s z u S z k o le n ia A p lik a n tó w A d w o k a c k ic h , „ P a l e s t r a ” z 1963 r . n r 12; t e n ż e: S ta n fin a n s o w y a d w o k a tu r y , „ P a l e s t r a ” z 1969 r . n r 8; t e n ż e : S y ­ t u a c j a f in a n s o w a a d w o k a tu r y , „ P a l e s t r a ” z 1971 r. n r 7/8.

Nr 3 (183) Dziesięć lat I n w estycji a d w o k a ck ic h 48 U. Ogólnie stosow ana zasada, że finansow anie in w e sty c ji i k a p ita l­ n y c h rem o ntó w o d b yw a się z fu n d u szó w centralnych, obow iązuje od 1962 roku rów nież w a dw okaturze.

W iększość prac budow lan o -rem o n to w ych lokali zespołów i rad ad w o ­ kackich była finansow ana w ty m okresie d zięki dotacjom u d zie la n y m p rzez Naczelną Radę A d w okacką. P odkreślić jed n a k n a leży, że w om a­ w ia n y m zakresie n iektó re rady adw okackie, m im o że budow nictw o pro­ w adzone było z fu n d u szó w N R A , przeznaczały znaczne su m y na w y p o sa ­ żenie zespołów w m eb le i urządzenia.

Na cele in w e s ty c y jn e N aczelna Rada A d w o kacka w yd a tko w a ła w o k re ­ sie od 1 stycznia 1962 r. do 31 grudnia 1971 r. kiootę przekraczającą 55.000.000 złotych . N asuw a się w zw ią zku z ty m p yta n ie, z jakich środ­ k ó w powstała ta k znaczna kw ota.

W e w szy stk ic h in sty tu c ja ch gospodarki uspołecznionej przew idziane są odpow iednie odpisy na fu n d u sze rem o n tow e. Zasadnicze in w e sty c je przeprow adza się ze środków rozdzielanych centralnie. A d w o ka tu ra z n a j­ d u je się w szczeg ó lnym położeniu. N ie o trzy m u je ona k re d y tó w p a ń stw o ­ w y c h na pokrycie ko sztó w b udow y, nie m a te ż w planow anych kosztach odpisów na fu n d u sze rem ontow e. M usiała w ięc stw o rzyć sw ó j fu n d u sz w sposób szczególny, m ieszczący się w ram,ach istn iejących p rzepisów p ra w n y c h i m ożliw ości fin a n so w ych .

J e d y n y m źródłem , z którego obecnie m ożna czerpać na pokrycie om a­ w ia n ych kosztów , są su m y przew idziane, ale nie w y k o rzysta n e na k o s zty szkolenia ap lika n tó w adw okackich, czyli tzw . C en traln y F u n du sz S z k o ­ lenia A p lik a n tó w A d w o ka ckich (zw a ny w skrócie C F SA A ). Pow stanie te ­ go F un du szu opiera się na § 8 rozporządzenia M inistra Spraw iedliw ości z dnia 22 kw ietn ia 1961 r. w spraw ie w ynagrodzenia a dw okatów za w y ­ ko n yw a n ie czynności za w odow ych (Dz. U. N r 24, poz. 118), p rzew id u ją ­ c y m pobieranie p rzez zespół adw okacki od klien ta ry cza łtu w w ysokości 20*/» ustalonego w ynagrodzenia na k o szty ad m in istracyjn e, p rzy c zy m 1/4 lego ry cza łtu będzie p rzeka zyw a n a do N aczelnej R ady A d w o ka c k ie j na C F SA A . Rozporządzenie to w eszło w życie z d n iem 29 m aja 1961 roku.

P ow yższa sta w ka w ynosząca 1/4 om aw ianego ry cza łtu przekraczała k o szty szkolenia a p lika ntó w adw okackich. Pozostaw ały w ięc p ew n e n ad ­ w y ż k i, które W yd zia ł W yk o n a w czy N aczelnej Rady A d w o ka ckiej, za zgo­ dą M inistra Spraw iedliw ości, postanow ił zu żytk o w a ć na inne cele nie zw iązane bezpośrednio ze szkoleniem , w szczególności — na w y d a tk i in- lo estycyjn e.

W y m ie n io n y przepis § 8 rozporządzenia z dnia 2 k w ie tn ia 1961 r. fo r ­ m alnie został u ch ylo n y dopiero p rzez rozporządzenie M inistra S p ra w ied li­ wości z dnia 21 grudnia 1967 r. w spraw ie opłat za czynności zespołów ad­ w okackich (Dz. U. N r 48, poz. 241), fa k ty c zn ie jedn a k ju ż w cześn iej p rze ­ stał obow iązyw ać. Zgodnie bow iem z § 31 rozporządzenia M inistra S p ra ­ w iedliw ości z dnia 28 grudnia 1963 r. w spraw ie zespołów adw okackich (Dz. U. z 1964 r. N r 1, poz. 4), do św iadczeń na rzecz organów sam orządu w łącza się opłaty na C F S A A w w yso kości 4 % od su m pobranych za czynności zespołów adw okackich, któ re to opłaty zespół p rzeka zu je do N aczelnej R ady A d w o ka ckiej. Z su m y te j p o kryw a się w szelkie w y d a tk i zw iązane ze szko len iem i za tru dn ia niem ap lika ntó w adw okackich, a „nad­ w y ż k i N aczelna Rada A d w o ka cka za zgodą M inistra Spraw iedliw ości

50 W i t o l d D ą b r o w s k i Nr 3 (183) m oże przeznaczyć na popraw ienie w a ru n kó w lokalow ych rad adw okac­ kich i zespołów adw okackich oraz na inne cele zw iązane z działalnością a d w o k a tu ry.”

O ile na podstaw ie przepisów z 1961 r. W yd zia ł W y k o n a w c zy N'RA m ógł je d y n ie w yprow adzić w n io ski pozwalające zu ży tk o w a ć n a d w y żk i na inne cele niż szkoleniow e, o ty le obecnie, tj. od 1 styczn ia 1964 roku, spraw a ta została ju ż uregulow ana ustaw ow o w sposób w y ra źn y . Pow o­ łany bow iem w y ż e j przepis § 31 rozporządzenia z dnia 28 grudnia 1963 ro ku daje N aczelnej Radzie A d w o ka ckiej nie ty lk o praw o w y k o r z y s ty ­ wania n a d w y że k fin a n so w ych C F S A A , ale w sk a zu je rów nież kolejność w y d a tk ó w , na któ re te su m y p o w in n y być z u ż y te , dając pierw szeństw o spraw ie popraw ienia w a ru n k ó w lokalow ych rad i zespołów adw okackich.

P rzy ustalaniu w ysokości środków na C F S A A było w iadom o, że sta w ­ ka 4% jest w yższa od su m y potrzeb n ej na p okrycie w y d a tk ó w na cele szkoleniow e. Zostało w ięc z góry zaplanow ane pow staw anie n a d w yżek. P rzez stw ierdzenie, że n a d w y ż k i te mogą być zu ż y te przede w s z y s tk im na popraw ienie w a ru n kó w lokalow ych, stw o rzo n y został za tem — po raz p ierw szy w fo rm ie przepisu praw nego — rodzaj fu n d u szu rem ontow o- b u d o w la n e g o adw o ka tu ry.

P ra k ty k a ostatnich lat (1965— 1971) w yka zała, że w y d a tk i na cele szkoleniow e a plikantów adw okackich nie przekraczały 2,6% obrotu zes­ połów adw okackich, a w n ie k tó ry c h latach b y ły n a w et niższe. O dezw ały sią w ięc głosy (por. „Palestra” n r 1 z 1972 r., str. 17), aby opłaty na C F S A A zm n ie jszy ć do w ysoko ści fa k ty c zn y c h w y d a tk ó w szkoleniow ych i pozostaw ić je w d ysp o zycji rad adw okackich do w yłącznego w y k o r z y ­ styw a n ia na cele kształcenia i szkolenia ap likantów adw okackich.

Problem , czy gospodarowanie C F S A A pow inno się odbyw ać centralnie, czy te ż p rzez rady adw okackie, w iąże się ściśle z p o lityką kadrow ą w za­ kresie p rzyjm o w a n ia i szkolenia a p lika n tó w adw okackich i nie jest on przed m io tem niniejszego a r ty k u łu . M ożna jed y n ie podkreślić, że pozo­ staw ienie radom adwokackim, gospodarowania C F S A A m oże po paru latach doprowadzić do zu p ełn ie niew łaściw ego rozm ieszczenia adw okatów i do pow stania braków w n a le ży te j obsadzie zespołów prow incjonalnych.

K w estia zm n iejszen ia sta w k i potrąceń na C F S A A z 4% do liczby m n iejszej (tj. do w ysokości rzec zy w isty c h w y d a tk ó w ) jest na obecnym etapie bezw zględnie przedw czesna. Z m n iejszenie w p ły w ó w do w ysokości odpowiadającej r z e c z y w is ty m w y d a tk o m pozbaw iłoby adw okaturę m ożli­ wości popraw ienia sy tu a c ji lokalow ej zespołów i rad adw okackich. A d ­ w oka tura m usi m ieć cen tra ln y fu n d u sz in w e s ty c y jn y , k tó r y b y u m o żli­ w iał u zyskiw a n ie n o w ych bądź przebudow ę istniejących ju ż lokali. * Z m n iejszen ie sta w ki na C F S A A , a ty m sa m y m zlikw idow anie n a d w y że k , zm u siło b y do w prow adzenia odpow iednich potrąceń na środki in w e s ty c y j­ ne centralne, bez k tó ry c h żadna organizacja, a ty m bardziej uspołecznio­ na adw okatura, nie m oże praw idłow o funkcjonow ać.

K ie d y z czasem doprowadzi się do tego, że w szy stk ie zespoły adw o­ kackie będą m.iały odpowiednią pow ierzchnię biurową i w łaściw e u r z ą ­ dzenie w n ę trz, to w ów czas będzie m ożna z pewnością zlikw idow ać istn ie­ nie n a d w y że k C F S A A , poniew aż rycza łt pobierany od k lie n tó w rozwiąże

Nr 3 (183) Dziesięć lat i n w e s ty c ji a d w o k a ck ic h ₅₁

zagadnienie bieżących rem o ntó w i u zu p ełn ień um eblow ania. K o n se k w e n t­ nie zatem, będzie m.ożna obniżyć w te d y procent potrąceń na C F SA A .

III. W początkcrwym etapie podziału dotacji, tj. w łatach 1961— 1964, nie było żad n ych płanów i lim itó w pom ocy fin anso w ej. Dotacji u dzie­ lano w drodze uchw ał p o dejm ow an ych p rzez W ydział W yk o n a w czy lub p rzez P rezydiu m N aczelnej R ady A d w o ka c k ie j w m iarę n a p ływ u w nios­ ków i posiadanych środków fin a nsow ych.

Zasadnicza zm iana nastąpiła w 1965 roku. Z recydow ano w ów czas do­ ko nyw ać podziału dotacji p rzez P re zyd iu m N aczełnej R ady A d w okackiej na podstaw ie prelim inarza budżetow ego, uchw alonego przez P len um N a­ czelnej R ady A d w o ka c k ie j na dany rok b u d żeto w y. P relim inarz ta ki po stronie w y d a tk ó w p rzew id u je następujące zasadnicze pozycje: 1) popra­ w ienie sy tu a c ji lokalow ej rad i zespołów adw okackich, 2) urządzanie w n ę trz zespołów ad w o ka ckich , 3) pomoc dla adw okatów w u zy sk iw a n iu m ieszka ń sp ółdzielczych i w dom kach jednorodzinnych, 4) cele socjalne, 5) inne w y d a tk i. P rzejściow o w latach 1968— 1970 przew idziane b y ły ta k ­ że p ew n e k w o ty na w y p ła tę nagród dla kiero w n ikó w zespołów adw okac­ kich w ed łu g zasad usta lo n ych w regulam inie przyznaw ania nagród k ie ­ row nikom zespołów adw okackich z dnia 28 listopada 1967 roku.

T a k została ustalona strona w y d a tk ó w . N atom iast w p ły w y określone b y ły w p relim in a rzu b u d że to w ym następująco: 1) pozostałość z lat u b ie­ głych i 2) n a d w y żk i finansow e C F S A A przew idziane w d a n y m roku bud­ żeto w ym .

W latach 1962— 1971 z ty tu łu n a d w y że k fina n so w ych w p łyn ęło do N aczelnej R a d y A d w o ka c k ie j łącznie 59.841.083 zł 63 gr. N a tę kw o tę składają się następujące w p ła ty poszczególnych rad adw okackich:

Rada Adwokacka w: Kwota w złotych

B ia ły m sto k u B yd go szczy G dańsku K atow icach K iełcach Koszalinie K ra ko w ie L ublin ie Ł odzi Opolu O lsztynie Poznaniu Rzeszow ie Szczecinie W arszaw ie W rocław iu Z ielo nej Górze

2.220.363,22 4.825.295.01 1.856.471,99 8.657.267.01 3.372,972,30 111.481,26 6.237,244,17 2.089.431,28 8.053.083,84 791.203,41 1.542.486,82 2.697.826,09 2.424.575,52 869.222,97 7.539.229,57 5.920.710,87 632.218,30 R a z e m 5 9.841.083,63

Ja k w idać z po w yższeg o zestaw ienia, n a jw iększe k w o ty n a d w y że k od­ prow adziły (do N aczełnej R ady A dw o ka ckiej) Rady A dw o kackie w K ato­

52 W i t o l d D ą b r o w s k i Nr 3 (183) w icach — 8.657.267,01 zł, Ł odzi ■— 8.053.083,84 zł i W arszaw ie —

7.539.229,57 zł. N atom iast poniżej m iliona p rzeka za ły R ady A d w o ka ckie w Opolu, Szczecinie i Z ielo n ej Górze. Zw raca uwagą sum a przelana p rzez Radą Adw ókacko( w K oszalinie, w yrażająca sią w y ją tk o w o n iew ielką kw otą, bo ty lk o 111,481,26 zł.

C h a ra k tery sty c zn e jest rów nież, że Izba A d w o ka cka w W arszaw ie, m ająca przecież n ajw iększą liczbą a d w o katów i n a jw iększą sum ą obrotów , w płaciła m n ie j aniżeli Izb y ka tow icka i łódzka. W zw ią zku z ty m należy w yja śn ić, że pow staw anie n a d w y że k uzależnione jest nie ty lk o od w y so ­ kości w p ły w ó w należności z ty tu łu opłat za czynności zespołów adw o­ kackich, ale ró w n ież od urysokości w y d a tk ó w na szkolenie, co z kolei u z a ­ leżnione jest od liczby w yp isa n yc h w d a n y m ro ku w określonej izbie a p li­ ka n tó w adw okackich. O tóż ja k w y k a zu ją spraw ozdania, ko szt szkolenia jednego a plikanta adw okackiego jest m n ie j w ięcej sta ły i w y n o si około 33.000 zł rocznie. Jeżeli w ięc liczba ap likantó w w d a n y m ro k u b u d że to ­ w y m jest znaczna, io ty m sa m y m i w y d a tk i na ich szkolenie są znaczne i p o k ryw a ją w iększą część w p ła t na C F S A A . P oniew aż Izba A d w o kacka w W arszaw ie i K oszalinie szkoliła b. w ielu aplikan tó w w sto su n k u dó liczb y w p isa n ych na listę adw okatów , u leg ły w s k u te k tego zw ię ksze n iu w y d a tk i ponoszone z C F S A A , co z kolei spowodow ało zm n iejszen ie w p ła t na n a d w y ż k i finansow e.

P ra k ty k a k ilk u p ierw szych lat istnienia C F S A A w yka za ła , że w w ielu w y p a d k a c h rady adw okackie, które sam e gospodarowały częścią F u n ­ d u szu przeznaczoną na pokrycie ko sztó w zw ią za n ych z w yn a gro dzen iem i szko le n ie m aplikantów adw okackich, w y d a tk o w a ły przeznaczone na ten cel fu n d u sze rozrzu tn ie, co w k o n sek w en c ji prow adziło do ogrom nego zróżnicow ania w y d a tk ó w w poszczególnych izbach. In te rw e n c ja N aczel­ n e j R a d y A d w o ka ckiej, która dopiero po o trzy m a n iu spraw ozdań i u sta ­ len iu na ich podstaw ie stan u fa k ty czn e g o m ogła w yka za ć izbom popełnia­ ne błędy, m iała oczyw iście znaczenie ju ż ty lk o dla lat p rzyszłych .

W celu zapobieżenia p o w y ższy m niepraw idłow ościom oraz w celu ujednolicenia w ty m w zględzie gospodarki w szy stk ic h rad, w prow adzo­ no — p oczynając od ro ku 1970 — obow iązek opracow yw ania p rzez rady adw okackie p relim in a rzy w y d a tk ó w szko len io w ych a p likan tów adw okac­ kich i zatw ierdzania ich p rzez P re zyd iu m N aczelnej R ady A d w o ka c k ie j (uchw ala P len u m N R A z dnia 10 styczn ia 1970 r.).

IV . Z o trzy m a n y c h n a d w y że k rozdzielono w latach 1962— 1971 na cele in w e s ty c y jn e i inne m ię d zy poszczególne rady adw okackie:

Rada Adwokacka w: Kwota w złotych (w z a o k r.)

B ia ły m sto k u B ydgoszczy G dańsku K atow icach Kielcach Koszalinie K rakow ie L ublinie Łodzi 2.025.841 4.736.479 6.177.584 4.549.625 2.850.098 670.682 5.447.909 2.358.232 4.532.409

Nr 3 (183) D ziesięć lat In w e sty c ji a d w o ka ckich ₅₃ Rada Kwota Adwokacka w: w złotych (w zaokrągl.) Opolu 864.136 O lsztynie 1.823.231 Poznaniu 2.831.285 R zeszow ie 2.534.250 Szczecinie 966.538 W arszaw ie 8.816.627 W rocław iu 3.399.400 Z ielo n ej G órze 900.278 R a z e m 55.484.604

Z pozostałej k w o ty 4.356.479 zł przeszło na rok 1972 (n a d w y żka b u d ­ żetow a) 1.500.000 zł, reszta zaś została w yda n a na cełe nie zw iązane z w y d a tk a m i na in w e sty c je , ja k np. w płata na F u nd usz Sam opom ocy K o leżeń skiej celem p okrycia niedoborów p o d w yższo n ych św iadczeń, na k o szty urządzenia sy m p o zjó w szko lenio w ych dla ad w okatów , na pom oc dla n ie k tó ry c h rad w celu p o krycia określonych w y d a tk ó w itd . J a k widać, w y d a tk i te nie p rze k ro c zy ły 4,7% w p ły w ó w dziesięciołetnich.

Ustalając w y d a tk i na cele in w e sty c y jn e , P re zyd iu m N aczeln ej R ady A d w o ka c k ie j zarów no p rzy u kła d an iu p ro je k tu prelim inarza bu d żeto ­ wego ja k i p r z y d o ko n yw a n iu rozdziału dotacji kierow ało się zg ło szo n y­ m i w n io ska m i rad adw okackich. W poszczególnych latach w ysokość żą ­ danych w e w nioskach dotacji była bardzo różna. Na ogół dom agano się k w o t o około 200— 300% p rzew yższa ją cych m ożliw ości fin an so w e C F SA A .

Badano w ięc dokładnie zgłoszone w n io ski pod w zg lę d em celow ości oraz fa k ty c z n y c h potrzeb rad i zespołów , przestrzegając stosow ania ja k najdalej idących oszczędności p rzy w y k o n y w a n iu za m ierzo n ych celów . Dotacje w zn a czn ej m ierze b y ły uzależnione od tego, w ja k i sposób pro ­ jekto w a n o popraw ienie w a ru n k ó w lokalow ych. Jeżeli jed y n ą m ożliw ością ta kie j po p ra w y była budowa now ego lokalu, to jest zup ełn ie zrozum iałe, że dotacje na te n cel dla izb y m u szą być w iększe aniżeli na adaptację czy p rzeb ud ow ę lokali o trzy m a n y c h z p rzyd zia łu kw a te ru n k o w eg o p rzez inne rady. D latego w ięc dotacje udzielane np. Radzie A d w o k a c k ie j w K atow icach, która jed yn ie p rzeb u d o w yw ała otrzym a n e lokałe, b y ły sto­ sunkow o m n ie jsze aniżeli dotacje dla R a d y A d w o ka c k ie j w G dańsku, W rocław iu czy B yd g oszczy, któ re budow ały dom y na p o trze b y zespołów . N ależy podkreślić, że w n io ski ty c h rad adw okackich, k tó ry c h w p ła ty na C F S A A b y ły stosunkow o duże, b y ły uw zględniane w m iarę ja k na jd a lej p o su n iętych m ożliw ości.

V. Po p rzed sta w ien iu danych c y fro w y c h za okres dziesięciu lat tr z e ­ ba z kolei przejść do om ów ienia k o n k re tn y c h osiągnięć, tj. do w y k a z a ­ nia, co za te pieniądze zostało w y ko n a n e i ja kie są osiągnięcia prow adzo­ n ej a kcji w zakresie popraw ienia sy tu a c ji lokalow ej zespołów i u rzą d ze­ nia ich w n ę trz. Ż e b y zaś obraz był dostatecznie jasn y, trzeba tu p rzep ro ­ w adzić k la sy fik a c ję w y n ik ó w działalności in w e s ty c y jn e j i odpow iedzieć na p yta n ie, czy u zy sk a n e lokale odpowiadają w ym ag an iom k o n ie c z n y m do praw idłow ego w y k o n y w a n ia p rzez adw okatów czynności zaw o do w ych .

54 W i t o l d D ą b r o w s k i Nr 3 (183) N a leży od razu pow iedzieć, że takich lokali, jakie m oją np. adw okaci czechosłowaccy (tj. jed en adw okat — jed en pokój) w Polsce praw ie nie m a. W ym agania nasze m uszą być n ie ste ty niższe i dlatego na obecnym etapie należy uznać za w ła ściw y ta ki lokal, w k tó r y m adwokaci, n a w et urzędując po dw óch w je d n y m pokoju, mogą należycie w y k o n y w a ć sw oje obow iązki z zachow aniem ta je m n ic y rozm ów z klien ta m i.

N ie budzi więc w ątpliw ości, że p rzy ty c h założeniach lokale uzyska n e w e w ła sn y m dom u lub o trzym a n e — jako now e — w spółdzielni odpo­ w iadają w znacznej m ierze ty m w ym aganiom . L okale tzw . k w a te ru n k o w e ty lk o w te d y mogą być uznane za całkow icie odpowiadające p o w y ższym w a ru n ko m , gdy zostały przeprow adzone w nich p ew n e adaptacje i p r z y ­ stosow ano je do potrzeb adw okatów . O tóż w o m a w ia n ym p rzez nas o kre­ sie dziesięcioletnim takich lokali z dotacji N aczelnej Rady A d w o ka ckiej otrzym ano:

1) w e w ła sn y m budow nictw ie — dla 30 z e s p o ł ó w . Tę fo rm ę działal­ ności zm ierzającą do popraw ienia w aru n kó w lokalow ych w zespołach, m ożna jeszcze rozbić na takie działy, jak: a) budowa w łasn ych dom ów dla w ię k sze j liczby zespołów — w e W rocław iu, G dańsku, Torun iu i O lsztynie (budow nictw o wspólne), b) budowa paw ilonów dla jednego ty lk o zespołu — w W ęgrow ie, O tw ocku, Siedlcach, J elen iej Górze, W ielun iu , W ieruszow ie i B rzezinach, c) kup no i odbudow a lub p rze ­ budowa dom ów jed n o ro dzin nych — w Sierpcu, G rójcu, Jędrzejow ie, K ra sn ym sta w ie, Lubartow ie i Białej Podlaskiej.

Łączna wartość w ła sn ych dom ów w ynosiła na d zień 31 grudnia 1971 ro ku kw o tę 18.881.209 złotych.

T rzeba przyznać, że nie w szy stk ie te dom y odpowiadają sta w ia n ym im w ym aganiom . M im o bow iem zn acznych nakładów na budow ę is t­ nieje ciasnota pom ieszczeń np. w e W rocław iu. W ygodne i odpow ied­ nie lokale m ają przew ażnie zespoły, któ re o trzy m a ły sam odzielny bu­ d y n e k;

2, w spółdzielniach m ieszka n io w ych i m ieszkaniow o-b ud ow lan ych — dla 30 z e s p o ł ó w (dokonano ponadto w pła t na dalsze lokale dla czte­ rech zespołów , które m ają być oddane do u ż y tk u w n a jb liższych la­ tach). W artość tyc h lokali nie da się ustalić ze w zg lęd u na zm ianę cen; w k a żd y m razie p rzyją ć n a leży, że stanow i ona kw o tę n iew iele co m niejszą aniżeli wartość dom ów w łasnych.

W rozbiciu na poszczególne izb y — lokale spółdzielcze posiadają zes­ poły:

W Izbie A d w o ka ckiej w B ia ły m sto k u — 4

„ B ydgoszczy — 4 „ G dańsku — 4 „ K ielcach —• 5 „ K oszalinie — 1 „ Łodzi — 1 „ O polu — 5 „ W arszaw ie — 5 „ Z ielonej Górze — 1

Lokale te odpowiadają w ym a g an io m u sta lo n ym dla zespołów adw o­ kackich.

Nr 3 (183) D ziesięć la t in w e s ty c ji a d w o ka ckich ₅₅

Poza ty m , wobec tego że do zaplanow anego i u zyskanego p rzez Radą A dw o kacką 10 W arszaw ie lokalu w spółdzielni m ieszka nio w o -b udo w - lanej żaden zespół adw okacki nie chciał się w prow adzić, N aczelna Rada A dw okacka zm u szo n a była p rzeznaczyć ten łokal na p o trzeb y re ­ dakcji i adm inistracji „P alestry”;

3) po przeprow a d zen iu adaptacji i odpow iednim przystosow aniu po­ m ieszczeń — dla 127 z e s p o ł ó w . Prace takie zostały w y k o n a n e w lokalach o trzy m a n y c h z p rzydzia łów k w a te ru n k o w yc h . W n iek tó ­ rych m iejscow ościach, ja k np. w K rakow ie, aby u zyskać m ieszka n ia na zamianą dla d otychczasow ych lokatorów , zakupiono dla nich odpo­ w iednie lokale w spółdzielniach m ieszka n io w ych . W podziale na po­ szczególne izby adw okackie dokonano om aw ianych adaptacji (które m ożna uznać za spełniające sw oje zadanie) dla następującej liczby zespołów:

Izba Adwokacka w: Liczba zespołów

B ia ły m sto k u 2 G dańsku 3 K atow icach 24 Kielcach 3 K rakow ie 20 L u b linie 5 Łodzi 16 O lsztyn ie 1 O polu 3 Poznaniu 21 Rzeszow ie 6 Szczecinie 4 W arszaw ie 9 W rocław iu 4 Z ielo n ej Górze 6 R a z e m 127

Łącznie w ięc 187 (30 -f- 30 4- 227) zespołów adw okackich, tj. 40•/* ogółu zespołów, o trzym a ło d zięki dotacjom z C F S A A w łaściw e lokale.

Poza lokalam i zesp o ło w ym i następujące R ady A dw o kackie o tr z y m a ły . z dotacji C F S A A w łasne lub spółdzielcze pom ieszczenia na p o trze b y biur w o jew ódzkich organów sam orządu adwokackiego: w B ia łym sto ku , G dań­ sku , Kielcach, L u b linie, O lsztyn ie, R zeszow ie i W rocław iu. R azem 7 rad. W ym ien ion a w y ż e j działalność budow lano-adaptacyjna, p rzep ro w a ­ dzona z dotacji u dziela nych p rzez N aczelną Radę A dw okacką, nie w y c z e r ­ p u je całej pom ocy ud ziela n ej zespołom . P rzeprow adzone bow iem zo stały ponadto re m o n ty w w ielu zespołach adw okackich. R em o n tó w ta k ic h do­ konano w 125 zespołach, a m ianowicie:

Izba Adwokacka w: Liczba zespołów

B ia ły m sto k u 1 G dańsku 6 K atow icach 8 K ielcach 4

56 W t t o l d D ą b r o w s k i N r 3 (183)

Izba Adwokacka w: Liczba zespołów

Koszalinie 12 K rakow ie 13 L u b lin ie 9 Łodzi 11 O lsztynie 3 O polu 6 Poznaniu 24 R zeszow ie 2 Szczecinie 5 W arszaw ie 14 Z ielonej G órze 7

W y d a tk i na te cele w ahały się w granicach k ilk u — k ilk u n a stu t y ­ sięcy złotych . M ogły w ięc one spowodow ać ty lk o popraw ienie w yg ląd u lub w prow adzenie ulepszeń u ła tw ia ją cych pracę adw okatów , ale bez po­ w iększen ia samego lokalu (np. założono ogrzew anie, postaw iono ścianki działow e itp.).

T rzeb a tu ta j dodać, że w iele rem o n tó w tzw . lokatorskich zostało do­ ko n a n y ch na ko szt poszczególnych rad lu b n a w e t zespołów adw okackich, co nie jest objęte p o d a n ym w y ż e j w y k a z e m .

Z pow yższego przedstaw ienia w y n ik a , że d zię k i dotacjom dla 187 zes­ połów adw okackich w yb udo w a n o bądź u zyska no w spółdzielniach lub zaadaptow ano odpow iednie lokale, a w 125 lokalach przeprow adzono r e ­ m o n ty .

Łącznie w ięc dla 312 lokali zespołow ych udzielono dotacji na ogólną k w o tę 39.598.124 złote.

W 1971 ro ku czyn n ych było 460 zespołów adw okackich i 20 d y żu rn y c h p u n k tó w pom ocy p ra w n ej, za jm u ją cych 480 lokali. W rozbiciu na posz­ czególne izb y adw okackie przekazano dla nich na popraw ienie w a ru n k ó w lokalow ych zespołów następującą ilość dotacji:

Liczba zespołów Udzielono dotacji Izba Adwokacka w: i d.p.p.p. dla zespołów

B ia ły m sto k u 14 7 B ydgoszczy 26 6 G dańsku 25 17 Katow icach 40 32 K ielcach 25 13 K oszalinie 15 13 K rakow ie 38 33 L u blin ie 26 17 Ł odzi 32 31 O lsztynie 18 6 O polu 18 14 Poznaniu 47 45 Rzeszow ie 26 10 Szczecinie 15 9 W arszaw ie 64 33 W rocław iu 33 12 Zielonej Górze 18 14

N r 3 .183) D ziesięć lat in w e s ty c ji a d w o ka ckich 57 W św ietle p o w y ższyc h danych nie budzi chyba w ątpliw ości, że dzia­ łalność in w e sty c y jn a N aczelnej R a d y A d w o ka c k ie j była e fe k ty w n a i że d zięki w y siłk o m całej a d w o ka tu ry sytu a cja lokalow a zespołów adw okac­ kich uległa znacznej poprawie. O e fe k ty w n o śc i te j św iadczyć mogą ta kże zestaw ienia przeciętnego m e tra żu w zespole na 1 adw okata w latach 1959 i 1969:

Izba Adwokacka w: Metraż dawniej Metraż w 1969 r.

B ia ły m sto k u 2,6 6— 7 B ydgoszczy 5,7 6— S G dańsku 4,1 5— 7 Katow icach 6,2 7— 9 K ielcach 2,7 5— 6 Koszalinie 5,8 7 K rakow ie 4,7 6 L ublinie 1,8 4 Łodzi 4,6 5— 6 O lsztynie 5,7 7— 8 Opolu 7,4 8 Poznaniu 4,2 7 Rzeszow ie 5,3 6 Szczecinie 5,8 7 W arszaw ie 2,5 4—5 W rocław iu 6,6 7— 8 Zielonej Górze 5,6 8— 9

Z estaw ienie ty c h liczb nie daje jeszcze pełnego zadowolenia. Nadal bow iem bardzo zła sytu a cja lokalow a istn ieje np. w Izbach w L u blin ie

i W arszaw ie, chociaż i w ty c h Izbach nastąpiła w latach 1970— 1971 p e w ­

na poprawa. Istn ieje jeszcze w iele zespołów adw okackich, w k tó r y c h na jednego adw okata przypada p o n iżej 6 m e tró w pow ierzchni loka low ej, tj. poniżej usta w o w ej liczby p rzew id zia n ej dla lokali, w k tó ry c h p r z y jm u je się klien tó w . I chociaż zarów no N aczelna Rada A dw okacka ja k i w o je ­ w ó d zkie rady adw okackie oraz zespo ły dokonały w ielu w y siłk ó w i p oko­ nały m asę trudności w celu u zyska n ia odpow iednich lokali, to jed n a k s y ­ tuacja je s t nadal jeszcze niezadow alająca i dlatego starania o popra­ w ien ie sytu a cji lokalow ej nie m ogą ustać.

Poza w y d a tk a m i na lokale zespołów , z dotacji C F S A A doprowadzono do n a leżyteg o stanu pokoje adw okackie w gm achach Sądów w K ra ko w ie, K atow icach, Poznaniu i W arszaw ie. Z te j pozycji b u d żeto w ej ró w n ież R ady A d w o ka ckie w K atow icach, K oszalinie, Łodzi, Opolu, Poznaniu, Szczecinie, W arszaw ie i Z ielo nej G órze o trzy m a ły dotacje na r e m o n ty sw oich biur.

V I. J a k sobie w szy scy z d a je m y spraw ę, samo posiadanie n a w e t od­ pow iedniego pow ierzchniow o lokalu nie rozw iązuje jeszcze spra w y f u n k ­ cjonalności pom ieszczenia, nie d e c yd u je o m ożliw ościach pracy.

N a le ży stw o rzyć w lokalu ta kie w a ru n ki, aby zarów no k lie n t ja k i a d w o kat byli zadow oleni z estetyczn eg o i w ygodnego urządzenia, aby w ty m lokalu dobrze się czuli. N aczelna Rada A dw o kacka od w ie lu lat dostrzega te n problem i dlatego poczynając od 1966 ro ku u dziela radom

58 W i t o l d D ą b r o w s k i _{Nr 3 (183)}

a d w o kackim dotacji także na urządzenie w n ę trz. Ponadto istnieje ostatnio m ożliw ość przeznaczenia zn aczn iejszych k w o t z ry cza łtu (konto 34a) na te w łaśnie cele.

W okresie spra w o zd a w czym przekazano radom a dw okackim kw otę

9.790.690 zł na urządzenie w n ę trz lokali. O trzym a n e dotacje ra dy adw o­ ka ckie rozdzielały w e w ła sn y m zakresie m ię d zy poszczególne zespoły. P o lityka rad w ty m w zg lęd zie hyła bardzo różna. N iektó re rady po tra k­ to w a ły zagadnienie kom pleksow o. U w ażały — i słusznie — że należy urządzać od początku cały zespół, n a w et zn a c zn ie jszy m kosztem ; w ten sposób, p rzy w ła ściw ym zaplanow aniu, po k ilk u latach w szy stk ie zespoły będą posiadały praw idłow e w yposażenie. In n e zn ó w rady adw okackie poszły po odm iennej linii, m ianow icie o trzy m a n e dotacje rozdzielały w drob n ych sum ach m ięd zy praw ie w szy stk ie zespoły, któ re zgłosiły w nioski. W ko n sekw en cji w ty c h zesoołach, któ re o trzy m a ły niew ielkie k w o ty , w yg lą d ze w n ę trzn y zespołu nie uległ zasadniczej zm ianie. Może n a w e t w n iektó rych w yp a d ka ch się pogorszył. Jed en bow iem n o w y m ebel na tle pozostałych rupieci stw arza jeszcze gorsze w rażenie w yg lą d u ca­ łości lokalu.

Z su m na urządzenie w n ę trz, p rzeka za n ych p rzez Naczelną Radę A d ­ w okacką, rady adw okackie u d zieliły dotacji zespołom adw okackim :

w Izbie białostockiej 14 zespołom na 14 istn ieją cych „ bydgoskiej 21 „ 26 gdańskiej 18 „ 25 „ „ ka to w ickiej 39 „ 40 „ „ k ieleckiej 23 „ 25 „ „ koszalińskiej 15 „ 15 „ „ kra ko w skie j 32 „ 38 „ „ lu b elskiej 18 „ 26 „ „ łó d zkiej 26 „ 32 „ „ o lsztyń skiej 14 „ 18 „ „ opolskiej 15 „ 18 „ „ poznańskiej 44 „ 47 „ „ rzeszow skiej 24 „ 26 „ „ szczecińskiej 11 „ 15 „ „ w arszaw skiej 53 „ 64 „ „ w rocław skiej 22 „ 33 „ „ zielonogórskiej 15 „ 18 „

Dodać należy, że rady adw okackie w w ielu w yp a d ka ch udzielały po­ szczeg ó ln ym zespołom dotacji na urządzenie w n ę tr z z w łasnego budżetu i przeka za ły na ten cel znaczne su m y (zw łaszcza w osta tnim ro k u 1971 j z c zw a rtej części rycza łtu z ko n ta 34a.

O braz udzielonych dotacji na urządzenie w n ę tr z zespołów adw okackich nie b y łb y pełny, g d y b y śm y nie p o ruszyli sp ra w y m a szy n do pisania. Z a­ kupiono i rozdzielono pom iędzy zespoły m a szy n do pisania na kw otę 2.250.350 zł. Rozdział tyc h m a szyn p o m y śla n y b ył w ten sposób, aby poszczególne rady adw okackie o trzy m a ły taką ich ilość, ile jest zespołów w danej izbie. B yło to zadanie m in im u m . N ie k tó re izb y , posiadające w iększe liczbowo zespoły, o trzy m a ły w iększą liczbę m a szyn .

N r 3 (183) Dziesięć lat in w es ty c ji a d w o k a ck ic h 59 V II. A k c ja socjalna, dotowana z n a d w y że k fin a n so w ych C F S A A , była w o m a w ia n ym okresie bardzo skrom na. Udzielono dotacji dla R ad y A d ­ w okackiej w Łodzi na częściowe p okrycie kosztów urządzenia O środka w G rotnikach pod Łodzią. P o kryto rów nież k o szty w yb u do w an ia w L e sk u (Rada A dw o ka cka w R zeszow ie) k ilk u pokojów na w y p o c zy n e k dla k o ­ legów, k tó r z y zechcą sko rzysta ć z piękna Bieszczadów.

Uchwała P re zyd iu m N aczelnej Rady A d w o ka ckiej z dnia 6 pa źd zier­ nika 1966 r. w spraw ie udzielania pom ocy fin an so w ej na u zu p ełn ien ie w kła d u do spółdzielni m ieszkan io w ej, zatw ierdzona p rzez M inistra S p ra ­ w iedliw ości w dniu 13 października 1966 roku, przew id u je udzielanie ad­ w okatom p o życzek albo dotacji na opłacenie części w kła d u do spółdzielni m ieszka n io w ej (do w ysoko ści 1/3 w kła d u) lub te ż na p okrycie k o sztó w budow y dom u jednorodzinnego w w ysokości do 10% jego wartości. C e­ lem tej uch w ały, w zoro w a n ej na tzw . za kła d o w ym fu n d u szu m ie szk a n io ­ w y m w uspołecznionych zakładach pracy, było przede w s z y s tk im uła­ tw ien ie radom a d w o kackim praw idłow ego rozm ieszczania a dw oka tów v j

obrębie izb y i przenoszenie ich z m iejscow ości m ającej nadm ierną liczbę adw okatów do m iejscow ości, gdzie są oni p otrzebni dla zapew nienia lu d ­ ności n a leży tej pomoc y pra w n ej.

W o m aw ia n ym p rzez nas okresie przeznaczono na ten cel 2.374.940 zł i udzielono pom ocy 141 adw okatom .

N ależy zauw a żyć, że nie w szy stk ie rady w y stęp o w a ły o udzielenie dotacji na pomoc m ieszka n io w ą dla adw okatów . W okresie od 1966 r. do 1971 roku w n io skó w takich nie zło ży ły Rady A d w oka ckie w K oszalinie, O lsztynie, R zeszow ie i S zczecin ie. 3

VIII. Pozostaje obecnie do rozw ażenia spraw a p ersp e k tyw ic zn e g o rozw oju działalności organów sam orządu adw okackiego, skierow an ej na dalszą poprawę sy tu a c ji lokalow ej zespołów adw okackich.

Z m iana R eg ula m inu o rachunkow ości zespołów adw okackich, napro­ w adzając ryczałt w w yso ko ści od 40 do 150 zł i określając, że 30 do 50°/o (w zależności od u c h w a ły rady) pow inno być przeznaczone na scen tra li­ zow any p rzy radzie adw o ka ckiej fu n d u sz na cele in w e sty c y jn e , rozw ią­ zała w zn a c zn y m sto p n iu spraw ę finansow ania urządzenia w n ę trz zesp o ­ łów i w yposażenia ich w odpow iednie m eble oraz urządzenia.

P rzy w ła ściw ym planow aniu środkóio fin a n so w ych lokale zespołów adw okackich za k ilk a lat p o w in n y być doprowadzone do w łaściw ego sta­ nu. Posiadanie w iększeg o fu n d u szu pozw oli radom adw o kackim d o k o n y ­ wać kom p leksow eg o w yposażenia zespołów w odpow iednie m e b le , co p rzy pra w id ło w ym u sta len iu kolejności prac pow inno w ciągu n iew ie lu lat dać w łaściw e e fe k ty . P rzy ty m założeniu cały w y siłe k N aczelnej R ady A d w o ka ckiej m oże być skiero w a n y na u zy sk iw a n ie pom ieszczeń dla zes­ połów adw okackich.

J a k w y k a zu ją dośw iadczenia lat ubiegłych, w ysokość w p ły w ó w na n a d w y żk i finansow e C F S A A w aha się w granicach 5— 6 m ilionów zło tych rocznie. J e st to 1,25% obrotu rocznego zespołów.

A że b y zaplanować praw idłow ą gospodarkę p o w y ższym , zn a c zn y m ja k na nasze sto su nki fu n d u sze m , trzeba przede w s z y s tk im zdać sobie spraw ę

3 U c h w a la P re z y d iu m N R A z d n ia 6.X .1966 r. d o ty c z ą c a p o m o c y f in a n s o w e j n a m ie s z k a ­ n ia a d w o k a tó w , „ P a l e s t r a ” z 1966 r. n r i i .

60 W i t o l d D ą b r o w s k i N r 3 (183)

r tego, jaka jest aktualna sytuacja lokalowa zespołów w 1972 roku.

Ja k ju ż podano w y ż e j, w latach 1962— 1971 uzyskan o w łaściw e łokale dła 187 zespołów , a 125 odrem ontow ano. Pew na część zespołów adw okac­ kich posiada dobre lokale, k tó re po w yrem o n to w a n iu będą się całkow icie nadaw ały na cele, na jakie zostały przeznaczone, tj. na biura zespołu. Ile z a te m zespołów adw okackich w ym ag a now ych, w łaściw ych lokali?

P re zy d iu m N aczelnej R ady A d w o ka ckiej d w u kro tn ie rozważało to za­ gadnienie w 1972 roku.

Ze spraw ozdań w ojew ó d zkich zespołów w iz y ta c y jn y c h p rzy radach ad­ w o kackich za rok 1971 w y n ik a , że 78 lokali ocenia się ja ko złe, w y m a ­ gające ja k n a jszy b szej popraw y. P oniew aż tego rodzaju zestaw ienia, opar­ te na d a n ych w yn ik a ją c y ch z przeprow adzonych w izy ta c ji, m og ły być niezu p ełn e, przeto P re zyd iu m N aczelnej Rady A d w o ka c k ie j w dniu 20 sty c zn ia 1972 ro ku zw róciło się do w szy stk ic h rad adw okackich z prośbą o podanie, ile lokali zespołów adw okackich w ym a g a zm ia n y i jakie są m iejsco w e m ożliw ości załatw ienia te j spraw y.

Na podstaioie nadesłanych m ateriałów P rezyd iu m N aczelnej Rady A d w o k a c k ie j w dniu 4 m aja 1972 ro ku przeanalizow ało szczegółowo całe zagadnienie i doszło do następu ją cych w niosków . W edług d anych opra­ cow an ych p rzez rady adw okackie lokali zespołów, któ re w ym ag ają nie­ zw ło czn ej zm ia n y , jest 118, z czego:

w Izbie A d w o ka c k ie j Białostockiej — 5 „ „ B yd g o skiej — 11 „ „ G dańskiej — 5 „ „ K a to w ickiej — 4 „ „ K ieleckiej — 3 „ „ K oszalińskiej — 10 „ „ K ra k o w sk iej —• 5 „ „ L u b e lsk ie j ■— 9 „ „ Ł ó d zk ie j — 10 „ „ O lszty ń sk ie j — 5 „ „ O polskiej — 2 „ „ P oznańskiej — 7 „ „ R zeszo w skiej — 5 „ „ S zczeciń skiej — 8 „ „ W arsza w skiej — 18 „ „ W rocław skiej —■ 8 „ „ Zielonogórskiej — 3

Z d a n iem rad adw okackich, k o szty u zyska n ia — w zam ian tyc h lo­ kali — n o w y c h pom ieszczeń p o w in n y w yn ieść około 25 m ilionó w złotych. P orów nując nadesłany p rzez rady m ateriał ze spraw ozdaniam i w oje­ w ó d zkich zespołów w izy ta c y jn y c h , w id zim y , że w y stę p u ją duże różnice w ocenie przydatności pom ieszczeń zespołów adw okackich. Rozbieżność ocen d o ty c zy aż 40 lokali. Różnica ta pow stała najpraw dopodobniej stąd, że ra d y adw okackie, opierają się na treści pism a P re zyd iu m N R A zaleca­ jącego podanie p ersp ektyw iczn eg o planu popraw y sytu a cji lokalow ej, w y ­ m ie n iły w szy stk ie lokale zespołów , któ re w ym ag a ją pop raw y, natom iast zespoły w izy ta c y jn e ty lk o te lokale, któ re ze w zględ u na sw ój obecny stan w ym a g a ją szyb szej zm ia n y lub przeb udow y.

Nr 3 (183) Dziesięć lat in w es ty c ji ad w o ka ckic h 61 Do długoletniego w ięę planu należy p rzyjąć liczbą 118 podaną p rzez rady adw okackie — ja ko m aksym a ln ą . U zyskanie n ow ych 118 lokali po­ w in no za tem doprow adzić do całkow itego rozwiązania problew.u za p e w ­ nienia w s z y s tk im zespołom n a le ży ty c h w a ru n k ó w pracy. Liczba ta m oże oczyw iście ulec p e w n y m zm ia no m w zależności od zm ia n y w lokalizacji sądów i in n yc h nie dających się z góry przew idzieć okoliczności.

B udzi n atom iast w ątpliw ość podana p rzez rady kw o ta 25 m ilion ów złotych, która ja ko b y m a w y sta rc zy ć na po krycie kosztó w u zyska n ia lo­ kali (bez urządzenia w n ętrz). K w otę tę n a leży uznać za niższą od r z e c z y ­ w is te j i w założeniach planów p e rsp e k ty w ic zn y c h pow inno się p rze w i­ dzieć kw o tę około 30— 35 m ilionów zło tych na p o w y ższy cel.

Opierając się na doświadczeniach ubiegłego dziesięciolecia, m ożna przyjąć, że sum ę taką adw okatura będzie m ogła w yd a tkow ać w ciągu około sześciu lat, a w ięc pow inno się przew idzieć — p rzy założeniu n a j­ lepszego w yko n a n ia — zakończenie a kcji u zyskiw a n ia lokali w 1978 roku. Nie m ożna jed n a k przyją ć te j daty jako bezw zględnie w iążącej, na ­ w e t zakładając pełne posiadanie środków fina n sow ych. Z u zy sk a n ie m bo­ w ie m lokali zespołow ych w iąże się cały splot okoliczności, nie dających się z góry przew idzieć i od a dw o ka tu ry n iezależnych. Przede w s z y s tk im p rzy budow ie n o w ych lokali w chodzi w grę u zyska nie nakładów (lim i­ tów ) in w e s ty c y jn y c h od M inisterstw a Spraw iedliw ości, co nasuw a po­ w ażne trudności ze w zg lęd u na ograniczoną pulę przyznaw aną na ten cel resortowi.

Na pew n o dużo trudności nastręczać będzie ta kże w stępow anie do spółdzielni m ieszka n io w ych i uzyska n ie p rzydziałó w lokali w sta ry m b u ­ dow nictw ie.

Biorąc więc pod uw agę po w yższe okoliczności oraz opierając się na dośw iadczeniach lat u biegłych, m o że m y p rzyjąć, że rocznie będzie m ożna u zyskiw a ć od 15 do 20 lokali.

W sw oich planach na przyszłość rady adw okackie przew idują u z y s k i­ w anie n ow ych lokali w sposób następujący:

a) w gmachach b u d u ją cych się sądów — 13.

W edług uzgodnień z M in isterstw em Spraw iedliw ości, w obecnej pięciolatce pla n uje się w yb u do w a n ie 7 no w ych gm achów sądo­ w y c h , w k tó ry c h będą m ia ły siedziby ta kże zespoły a dw okackie, a m ianow icie w R y b n ik u , K ołobrzegu, Zakopanem , M yślibo rzu , C hełm ie Lub., K u tn ie, i Ł ęczycy. W edług p e rsp e k ty w ic zn y c h p la­

nów rozbudow y sardów m ają być zbudow ane nowe gm achy sądowe w A leksandrow ie K u j., Iław ie, Zam ościu, Skierniew icach, K o zie n i­

cach i S iem iatyczach, w k tó ry c h to gm achach p rzew idziano — dzięki p rzy c h y ln e m u sta no w isku M inistra Spraw iedliw ości — ró w ­ nież pom ieszczenia dla zespołów adw okackich;

b) w spółdzielniach m ieszka niow ych — 17.

W chw ili obecnej rady adw okackie m ają ju ż zaw arte u m o w y ze spółdzielniam i na u zyska n ie ośm iu lokali. Co do pozostałych w szczęte są dopiero w stęp ne pertra ktacje. Dodać n a leży, że C en­ tra ln y Z w ią zek S półdzielni B udow n ictw a M ieszkaniow ego w piś­ m ie z dnia 18 lutego 1972 r. 1P-1010-0632/1402172 uznał za m o żli­ w e przydzielanie zespołom a d w o ka ckim lokali w spółdzielniach

62 W i t o l d D ą b r o w s k i _{Nr 3 (183)}

m ieszka nio w ych i b ud o w lano-m ieszkaniow ych po spełn ieniu przez zespoły określonych w arunków ;

c) w nowo w y b u d o w a n ych pom ieszczeniach (paw ilony, w sp ó ln y dom) bądź w ku p io n ych dom ach — 42.

T u ta j istnieją ju ż k o n k re tn e osiągnięcia: 1) w planach na rok 1972 przew id u je się u zyska n ie lokali dla czterech zespołów (m ożliw e, że w ykoń czen ie b udow y przesunie się na rok n astępny), b) jest ju ż zaw arta um ow a na o trzym a n ie lokali dla zespołów adw okackich w B ydgoszczy w latach 1974— 1976. U zyskanie pozostałych 34 lokali uzależnione jest w zn a c zn y m stopniu od znalezienia właściw ego o biektu (przy nabyciu) lub te ż od uzyska n ia m ożności b u dow y na odpow iedniej parceli budow lanej w d ob rym p u n kcie miasta;

d) z przydziałów w sta ry m budow nictw ie — 46 lokałi.

J e st to n ajbardziej tru d n y sposób u zyska n ia w ła ściw ych pom iesz­ czeń. K om isja Planowania p rzy Urzędzie Rady M in istrów w p iś ­ m ie z dnia 20 m aja 1971 r. stw ierdziła, że praca zespołów adw o­ kackich została za kw a lifikow an a do kategorii usług w y k o n y w a ­ n ych dla ludności lub jed n o stek gospodarki nieuspołecznionej. T y m sa m y m w ięc zespoły adw okackie objęte są p la n o w ym rozw ojem usług dla ludności. Zespół K oordynacji T eren o w ej w K o m isji Pla­ nowania podziela pogląd o potrzebie stopniow ej popraw y sytu a cji lokalow ej zespołów adw okackich, m ięd zy in n y m i p rzez u zy sk iw a ­ nie lokali w ram ach starego budow nictw a (lokal tzw . k w a te ru n k o ­ w y). Lokale zespołów adw okackich, jako urządzenie ogólnom iej- skie, p o w in n y być finansow ane z nakładów i środków in w e s ty c y j­ n ych u ży tk o w n ik ó w . Stan o w isko takie na pew no u ła tw i u zy sk iw a - w anie p rzydzia łu lokali w sta ry m budow nictw ie.

W w y k o n a n iu zam ierzeń organów a dw o ka tu ry trzeba zaznaczyć, że

w planie in w e s ty c y jn y m na rok 1972 przew idziane b y ły dotacje na u z y s ­ kanie 12 now ych lokali dla zespołów adw okackich. Trzeba by w ięc było w latach następnych (tj. po 1 styczn ia 1973 r.) uzyska ć pom ieszczenia dla 106 zespołów. P ew ne jest u zyska n ie lokali w B ydgoszczy, a to wobec za­ w arcia u m o w y z O kręgow ą D yrekcją In w e sty c ji M iejskich w B ydgoszczy.

W sądach m a m y zapew nione u zyska n ie 13 lokali. Do załatw ienia pozostaje

w ięc sprawa lokałi dla 89 zespołów. Co się ty c z y p o w y ższej liczby 89 lokali, to rady adw okackie tw ierdzą, że nie będzie m ożna u zyska ć w cią­ gu n a jb liższych lat lokali w 22 m iejscow ościach. Nie n a leży jed n a k opusz­ czać rąk i trzeba dokładać w szelkich m o żliw y ch starań, aby także i w ty c h m iastach nastąpiła poprawa lokali zespołów.

Poza trudnościam i m ie jsc o w y m i pozostaje do załatw ienia bardzo w a ż­ na spraw a u zyska n ia nakładów (lim itów ) in w e sty c y jn y c h . Na lata 1971 — 1975 adw okatura uzyska ła lim ity z M inisterstw a S praw iedliw ości w w y ­ sokości 5.100.000 zł. S u m a ta nie ty lk o została ju ż w y k o rzysta n a , ale za­ chodzi potrzeba jej uzupełnienia o dodatkow e n a kła d y na budow ę lokalu w B ydgoszczy. W zw ią zku z p la no w a n ym i zadaniam i a d w o ka tu ry na lata następne (przyszła pięciolatka) n a kła d y te po w in n y się mieścić w grani­ cach około 10.000.000 zło tych i o taką w łaśnie sum ę trzeba wszcząć sta ­ rania.

N r 3 (183;. A d w o k a t W ik to r A d a m Z b y s z e w s k i ₆₃

dzenia rem o n tó w ju ż posiadanych pom ieszczeń. Rady adw okackie poda­ ły, że 35 lokali zespołów w ym a g a pilnego, kapitalnego re m o n tu k o szte m około 5.000.000 zło tych. R oboty te p o w in n y być przeprow adzone w czasie m ożliw ie ja k n a jszy b szym , poniew aż w yko n a n ie ich za leży przede w s z y s t­ k im od środków fin a n so w ych , któ re w zn a czn ej części p o w in n y być p rzy dzielone p rzez N aczelną Radę A dw o ka cką albo w zię te z ry cza łtu (konto 34a).

T ak przedstaw ia się ko m p lekso w o spraw a lokali zespołów a d w ó k a c -’ kic h zarów no jeśli chodzi o osiągnięcia w latach 1962— 1971, ja k i o za­ m ierzenia na przyszłość.

W przyszłości n a leży zw rócić jeszcze uw agę na konieczność u zy sk a n ia dla a d w o ka tu ry dom u w yp o czyn ko w eg o , k tó r y m ó g łb y być jednocześnie w y k o r z y s ty w a n y jako ośrodek szko len io w y i na zebrania.

N ależy na zakończenie dodać, że adw okatura, która w y s iłk ie m w s z y s t­ kich je j członków , startując praw ie z niczego, osiągnęła ju ż obecnie ta k p iękn e re zu lta ty — sprosta na pew no n o w y m zadaniom ró w n ież w na­ s tę p n y m dziesięcioleciu.

E D M U N D S A M B O R O W S K I

Adwokat dr Wiktor Adam Zbyszewski

(przyczynek do dziejów adwokatury polskiej)

N iniejszy sk rom ny szkic biograficzny pośw ięcony jest sylw etce rze ­ szowskiego adw okata, żyjącego i działającego w X IX stu leciu — d ra W ik tora A dam a Zbyszewskiego.

Celowość przy p om nien ia i ukazan ia jego osoby w yn ika z fak tu , że na tle sw ej epoki był on i pozostał p ostacią w y b itn ą; zn ako m ity m ad w o ­ k atem , odw ażnym , zn anym i postępow ym działaczem , a p rzed e w sz y st­ k im w ielkim p a trio tą .

U rodził się 9 czerw ca 1818 r. w ów czesnej G alicji, we wsi Z atw arn ica koło U strzy k D olnych. Rodzice Zbyszew skiego n ależeli do zubożałej szlach ty, u trzy m y w ali się z dzierżaw y wsi. Po dojściu do w ieku szkolnego m łody W iktor uczęszczał n a jp ie rw do szkoły w Sanoku, a później do g im n azjum w P rzem y ślu i Lwowie. P o ukończeniu szkoły śred n iej po­ w ziął decyzję pośw ięcenia się — w b rew tra d y c ji rodzinnej — k a rie rz e praw niczej. W stępuje więc na W ydział P ra w n y U n iw ersy tetu Lw ow ­ skiego, k tó ry kończy w 1843 r. z ty tu łem do ktora praw .

Czasy by ły w te d y niespokojne i burzliw e. E uropa znajdow ała się w przed ed n iu rew o lu cy jn y ch w y d arzeń okresu W iosny Ludów . P rz e s ta ­ rzały, coraz bardziej n iedom agający system polityczny większości p a ń stw nie nadążał za rozw ojem sił ekonom icznych i stosunków społecznych w w a ru n k a ch n a ra stają cy c h sprzeczności klasow ych. W śród m łodej, p o stę­