Verandering van de Zeeuwse kusten door mens en natuur

rijkswaterstaat

Xijyi i) Aid. Civiele lechniek

\ . ' ' ƒ m Pelfl

directie waterhuishouding en waterbeweging

s t u d i e d i e n s t v l i s s i n g e n n o t a WWKZ-80.V024 V e r a n d e r i n g van de Zeeuwse k u s t e n door mens en n a t u u r . projeotcode V q 1 A 1 0

auteur(s): ^^^^^ ^ j_p_ Agema, i r . W.T. Bakker, i r . H. Speekenbrink, drs.

datum: december 1980 Vegchel en ing. C. de Smit

bijlagen :

samenvatting: Deze n o t a g e e f t ( i e t s b e k o r t ) de t e k s t van een l e z i n g , gegeven op 16 mei 1979 door p r o f . i r . J.F. Agema t e n gehore van de C o n t a c t g r o e p K u s t .

B i j deze l e z i n g werd de Zeeuwse k u s t van Noord naar Z u i d gaande nader beschouwd. A c h t e r e e n v o l g e n s werd i n g e g a a n op de v r a g e n :

Hoe z i e t de k u s t e r u i t ? Wat i s ermee gebeurd ?

Wat z i j n de o o r z a k e n van de v e r a n d e r i n g e n ?

I s h e t m o g e l i j k op g r o n d van de h u i d i g e e r v a r i n g e n een prognose t e maken ?

behoort bij: r i o t a WWKZ „ n 80.V02J^I

datum:

bladnr: 1

Op 16 iriei 1:979 werd door p r o f . i r . J.P. Agema een l e z i n g gehouden t e n behoeve van de C o n t a c t g r o e p D e l t a v e r s t e r k i n g e n K u s t . Het b e t r e f f e n d e d e e l van de n o t u l e n van d e z e v e r g a d e r i h g

van de c o n t a c t g r o e p i s aJs a p p e n d i x A aan d e z e n o t a t o e g e v o e g d .

De o n d e r h a v i g e n o t a g e e f t de t e k s t v a n de v o o r d r a c h t v a n p r o f . Agema, w e l k e door de o v e r i g e a u t e u r s was v o o r b e r e i d .

G e z i e n h e t f e i t ^ d a t de i ) L i b l i c a t i e v a n een d e e l v a n d e z e v o o r

-d r a c h t w o r -d t overwogen ( z i e p r o j e c t o m s c h r i j v i n g V79.19.A.10J v e r z o n d e n b i j b r i e f n r . 2292 d.d. 3 o k t o b e r 1979 d o o r h e t H o o f d v a n de S t u d i e d i e n s t V l i s s i n g e n aan p r o f . i r . J.P. Agema) i s de t e k s t e n i g s z i n s b e w e r k t t o t een e e r s t e c o n c e p t van een a r t i k e l en i e t s b e k o r t .

2 F t g - ' ' • D e i n 1971 a a n g e l e g d e B r o u w e r s d a m . F o t o : S l a g b o o m & P e e l e r s ( 1 9 7 7 ) I F i g . 3 . oe 4 k m b r e d e d u i n e n o p S c h o u w e n , d e e i l a n d e n N o o r d l a n d e n N e e l t j e J a n s ( m e n z i e t d e h u l p b r u g ) e n d e w e r k -n a v e -n i-n d e J a c o b a p o l d e r o p N o o r d - B e v e l a -n d . p o l o : S l a g b o o m & P e e t e r s ( 1 9 7 9 ) _{F i g . 2 .} D e Z o u t e e n d e Z o e t e H a a r d o p S c h o u w e n . S i n d s d e a a n -i T o r u ^ ' " " " " ^ ' ^ " ' ' ' ' k u s t g e d e e l t e m e t l l F o t o : K L M - A e r o c a r t o ( 1 9 5 4 )

F i g . 4 . O P d e v o o r g r o n d h e t W a t e r w i n g e b i e d bij O r a n j e z o n N B d e i n s c h a r i n g a c h t e r d e in 1 8 5 0 1 8 9 0 a a n g e l e g d e h o o f -d e n v o o r D o m b u r g . D e h o o f -d e n o p -d e v o o r g r o n -d w e r -d e n i n 1 9 5 5 a a n g e l e g d . G e h e e l o p d e a c h t e r g r o n d W e s t k a p e l -l e . F o t o : K L M - A e r o c a r t o , ( 1 9 6 1 )

•. -Sit/Li ft F i g . 8. C a d z a n d e n d e K i e v i t t e p o l d e r . O p d e a c h -t e r g r o n d h e -t Z w i h , d e in d e 1 4 e e e u w ver¬ z a n d e t o e g a n g s g e u l n a a r B r u g g e . F o t o ; K L M - A e r o c a r t o ( 1 9 5 4 ) 1 . — Z e e b r u g g e — Zwin — K r u i s h o o t d _ 6 r o e s c h e duir>t)es m g e . F o l o : K L M - A e r o c a r t o ( 1 9 5 4 )

behoort bij: nr: datum: bladnr: 4 V e r a n d e r i n g van de Zeeuwse K u s t e n d o o r mens en n a t u u r . D i t a r t i k e l z a l b e s t a a n u i t een a l g e h e l e i n l e i d i n g , w a a r n a de Zeeuwse K u s t van Noord n a a r Z u i d gaande o n d e r de l o u p e z a l worden genomen. De i n d i t a r t i k e l o n t w i k k e l d e g e d a c h t e n z i j n u i t e r a a r d , n i e t a l l e van de a u t e u r s , doch stammen g e d e e l t e l i j k r e e d s van Van Veen [ 1 ] en Edelman [ 2 ] ,

A l l e r e e r s t z a l i n v o g e l v l u c h t o v e r h e t t e beschouwen g e b i e d heen worden gegaan ( f i g . > l t/m 9 ) . Z e e l a n d binnenkomend o v e r de Brouwersdam z i e t men W e s t w a a r t s gaande na de Z o u t e en Z o e t e Haard de d u i n e n z i c h b i j Renesse v e r b r e d e n t o t de b r e e d s t e d u i n e n van Z e e l a n d - 4 km m a x i m a a l - en dan weer v e r s m a l l e n b i j Westenschouwen, waar men v i a de damaanzet van de s t o r m v l o e d k e r i n g , de h u l p b r u g en de e i l a n d e n Noordland en N e e l t j e Jans en v e r d e r de O o s t e r s c h e l d e o v e r s t e k e n d t e r e c h t komt i n Kamperland op N o o r d B e v e l a n d ; v e r v o l -gens v i a de Veerse Gat dam naar h e t B r e e z a n d b i j Vrouwenpoldq,r op W a l c h e r e n . Daarna komt men aan de i n 1 9 6 5 / 6 9 g e p l a a t s t e p a a l

-schermen b i j h e t W a t e r w i n g e b i e d b i j O r a n j e z o n en v e r v o l g e n s b i j de s m a l l e d u i n e n r i j b i j h e t g o l f t e r r e i n b i j Domburg, de W e s t k a p -p e l s e Z e e w e r i n g , h e t i n 19^4 o n t s t a n e en i n 19^5 weer g e d i c h t e d i j k g a t b i j W e s t k a p e l l e ; de d u i n v e r d e d i g i n g - b i j n a een d i j k g e l i j k - v o o r Z o u t e l a n d e , de i n s c h a r i n g met de s m a l l e hoge d u i n e n t e n z u i d e n van Z o u t e l a n d e en v e r v o l g e n s b i j V l i s s i n g e n met z i j n b o u l e v a r d s . De W e s t e r s c h e l d e o v e r s t e k e n d v i n d t men na B r e s k e n s w e s t w a a r t s gaande e e r s t de V u u r t o r e n b i j Nieuwe S l u i s , d e Groesche d u i n t j e s , de h o o f d e n Groede en B a a n s t , h e t K r u i s h o o f d , De V e r d r o n k e n Z w a r t e P o l d e r en t e n s l o t t e Cadzand met h e t Z w i n .

Wat i s e r met deze k u s t g e b e u r d ?

Voor wat b e t r e f t de o n t w i k k e l i n g van Schouwen v a n a f 1900 t o t de a f s l u i t i n g van h e t B r o u w e r s h a v e n s e Gat i n 1971 w o r d t i n f i g . 10 de a a n g r o e i en e r o s i e v a n de d u i n v o e t g e t o o n d :

F i g . 1 1 . D u i n p r o f i e l e n in 1 9 0 0 , 1 9 3 2 e n 1 9 7 8 i n d e o m g e v i n g C a d -z a n d .

behoort bij: datum: bladnr: 5 e r o s i e m a x i m a a l 4 m / j a a r , a a n de Z W - z i j d e en a a n g r o e i t o t 5 m / j a a r toij de N o o r d z i j d e . Op de o n t w i k k e l i n g na a f s l u i t i n g v a n h e t B r o u w e r s h a v e n s e Gat w o r d t s t r a k s nog i n g e g a a n . B i j W a l c h e r e n v i n d t men op d e z e l f d e w i j z e u i t g e z e t een a c h t e r u i t g a n g o v e r v r i j w e l de g e h e l e k u s t van m a x i m a a l | m / j a a r u i t g e z o n d e r d b i j O r a n j e z o n waar de a c h t e r u i t g a n g o n g e v e e r 1,5 t o t 2 m / j a a r b e d r a a g t .

B i j h e t Breezand vond een a a n g r o e i p l a a t s v a n o n g e v e e r | t o t 1 m / j a a r . De a c h t e r u i t g a n g van de k u s t v a n Z e e u w s - V l a a n d e r e n b l e e b e p e r k t t o t 1 a 2 d e c i m e t e r p e r j a a r . De a a n g r o e i o f e r o s i e vond n i e t p l a a t s met de r e g e l m a a t v a n e e n k l o k . Zo t o o n t f i g . 11 d u i n p r o f i e l e n v a n de k u s t v a n Zeeuws-V l a a n d e r e n . Men z i e t , d a t de a a n g r o e i b i j Cadzand-West ( p r o f i e l 1) n a 1900 h e t r e s u l t a a t i s v a n een g r o t e r e a a n g r o e i t o t 1932 e n e r o s i e s i n d s d i e n .

'-^-r—' VLOEDTRANSPPRT — EEfTRANSPORT — O E T ' J T R A N ^ R T S EROSIE « - S , F i g . 12. E r o s i e a l s v e r s c h i l v a n z a n d t r a n s p o r t l u s s e n 2 d o o r s n e -d e n .

behoort bij: datum: bladnr: 6 Hoe komt d i t a l l e s nu ? K o r t gezegd: d o o r g e t i j , g o l f en w i n d , w a a r b i j u i t v e r k e n n e n d o n d e r z o e k b l i j k t , d a t de i n v l o e d v a n de w i n d ^ r e l a t i e f k l e i n i s . Beschouw e e r s t h e t g e t i j f i g . 1 2 . Gedurende de v l o e d -p e r i o d e w o r d t i n v l o e d r i c h t i n g zand v e r -p l a a t s t , b i j eb i n t e g e n o v e r g e s t e l d e r i c h t i n g : Het v e r s c h i l t u s s e n v l o e d - en e b t r a n s p o r t noemen w i j h e t g e t i j t r a n s p o r t ; d i t i s m e e s t a l K l e i n t e n o p z i c h t e v a n v l o e d o f e b t r a n s p o r t e n . D o o r d a t men n e t b e r e k e n t d o o r h e t a f t r e k k e n v a n twee g r o t e en r e l a t i e f o n n a u w k e u r i g e g e t a l l e n i s h e t a l l e e n z e e r o n n a u w k e u r i g t e ' t j e p a l e n .

Het b e s t a a n v a n een g e t i j t r a n s p o r t b e t e k e n t nog n i e t , d a t de k u s t aan v e r a n d e r i n g o n d e r h e v i g i s : immers, a l s d i t t r a n s p o r t o v e r a l g e l i j k i s , i s de k u s t s t a b i e l . A a n g r o e i o n t s t a a t a l s h e t g e t i j t r a n s p o r t afneemt i n de r i c h t i n g v a n d..at t r a n s p o r t ; e r o s i e i n h e t omgekeerde g e v a l . De g r o o t t e v a n de a a n g r o e i o f e r o s i e i s nog o n n a u w k e u r i g e r t e b e p a l e n d a n de g e t i j t r a n s p o r t e n , omdat d a a r t o e nogmaals h e t v e r s c h i l t u s s e n twee r e l a t i e f g r o t e , o n n a u w k e u r i g e g e t a l l e n moet W- o r d e n b e p a a l d . M e e s t a l i s de b e r e k e n d e aanwas o f e r o s i e v e r b i n n e n de s t a n d a a r d a f w i j k i n g van de b e r e k e n i n g , . Ondanks a l d i t v o o r b e h o u d i s k w a l i t a t i e f w e l i e t s v a n h e t g e t i j t r a n s p o r t m e c h a n i s m e t e zeggen ( f i g . 1 3 ) . Het z u i d e l i j k d e e l v a n de Noordzee ( g r o f w e g t u s s e n D e n H e l d e r - C r o m e r aan de n o o r d z i j d e en h e t Nauw van G a l a i s a a n de z u i d z i j d e ) h e e f t een l e n g t e v a n o n g e v e e r een k w a r t v a n de g o l f l e n g t e v a n de g e t i j g o l f . H i e r d o o r zou een k n o p e n -b u i k e n - s y s t e e m o n t s t a a n met een g r o o t v e r t i c a a l g e t i j -b i j C a l a i s en p r a k t i s c h geen v e r t i c a a l g e t i j b i j Den H e l d e r -C r o m e r , ware h e t n i e t d a t d o o r de i n v l o e d d e r a a r d r o t a t i e h e t , v l o e d w a t e r t e g e n de E n g e l s e k u s t en h e t e b w a t e r t e g e n de N e d e r l a n d s e k u s t w o r d t g e d r u k t . Daardoor l o o p t de g e t i j g o l f

-7 a

behoort bij: datum: bladnr: 7 g o l f de Noordzee r o n d : v a n Noord n a a r Z u i d l a n g s de E n g e l s e k u s t en van Z u i d n a a r Noord l a n g s de B e l g i s c h e en N e d e r l a n d s e D i t houdt dus i n , d a t i n N e d e r l a n d de g e t i j g o l f v a n de z u i d z i j d e i n de e s t u a r i a b i n n e n d r i n g t . I n f i g . iH , i e t men d e l i j n e n van g e l i j k t i j d i g H.W. i n de mond van O o s t e r - en w e s t e r s c h e l d e . De ."kam" v a n de g e t i j g o l f l o o p t dus v a n u i t d e z u i d z i j d e h e t e s t u a r i u m b i n n e n . I n de r i c h t i n g v a n de kam Z i j n de w a t e r h o o g t e n op e e n z e l f d e t i j d s t i p ( b i j b e n a d e r i n g ) e v e n hoog en a a n g e z i e n w a t e r de n e i g i n g h e e f t v a n hoog n a a r l a a g t e s t r o m e n z i j n de w a t e r s n e l h e d e n i n de r i c h t i n g van de k a m g e r i n g . Op d e z e l f d e w i j z e i s d u i d e l i j k t e maken d a t de h e l l i n g van h e t w a t e r o p p e r v l a k h e t g r o o t s t e i s l o o d r e c h t op d e kam en h e t w a t e r h e e f t dus de meeste n e i g i n g i n deze

r i c h t i n g t e s t r o m e n . Het i s t e v e n s d u i d e l i j k d a t g e u l e n u i t -s l y p e n i n de r i c h t i n g w a a r i n h e t w a t e r -s t r o o m t , du-s i n p r i n c i p e l o o d r e c h t op de kammen v a n de g e t i j g o l f , de l i j n e n v a n g e l i j k t i j d i g H.W. D i t h o u d t dus i n , d a t de h o o f d g e u l e n i n de e s t u a r i a m e e s t a l z u i d e l i j k georiënteerd z i j n Dat d e s o n d a n k s t o c h nog a n d e r s g e r i c h t e g e u l e n a a n w e z i g z i j n k o m t d o o r de o v e r - s i m p l i f i c a t i e v a n de bovengenoemde g e d a c h t e n g a n g . Een van de v e r w a a r l o o s d e e f f e c t e n i s h e t v e r s c h i l i n g e d r a g t u s s e n eb en v l o e d . ( f i g . 1 5 ) . Het v l o e d -w a t e r -w o r d t i n een e s t u a r i u m een t r e c h t e r i n g e z o g e n h e t e b w a t e r s p u i t v a n u i t een nauwe o p e n i n g i n een z i c h v e r b r e d e n d d a s m . Nu i s één v a n de e i g e n s c h a p p e n van w a t e r , d a t h e t w e l v a n a l l e kanten aan kan komen stromen a l s h e t z i c h v e r s n e l t maar d a t h e t de n e i g i n g h e e f t a l s een s t r a a l r e c h t d o o r t e ' l o p e n a l s h e t z i c h v e r t r a a g t i n een z i c h v e r b r e d e n d b e k k e n De d i e r v o o r genoemde h o o f d g e u l , z a l dus i . h . a . een e b g e u l z i j n t e r w i j l z i c h l a n g s de k a n t e n zogenaamde " v l o e d s c h a r e n " z u l l e n o n t w i k k e l e n .

-H a

F l g . 1 6 . H e t o n t s t a a n v a n e e n k u s t v o r m v o l g e n s e e n I r a p j e s l i j n u i t e e n o o r s p r o n k e l i j k r e c h t e k u s t t e n g e v o l g e v a n h e t a f s l u i t e n v a n d e N W - h o e k e n .

behoort bij: nr: datum:

bladnr: 8

Gaat men i n een denkschema u i t van een N o o r d - Z u i d lopende k u s t met d a a r i n een a a n t a l Oost-West l o p e n d e e s t u a r i a , dan z a l i . h . a . t e n g e v o l g e v a n de oriëntatie van de h o o f d g e u l de NW-punt s t e r k a f g e s n o t e n w o r d e n , " t e r w i j l d i t i n m i n d e r e mate v o o r de ZWpunt g e l d t ( i n

v l o e d V I o e d s c h a a r ) . D a a r d o o r o n t s t a a t h e t s o o r t " t r a p j e s -l i j n " , d a t men- i n Z e e -l a n d a a n t r e f t , maar wat ook b i j de W a d d e n e i l a n d e n w o r d t gevonden ( f i g . l 6 ) . I n Z e e l a n d h e e f t d i t mechanisme t o t g e v o l g , d a t a l s h e t ware 3 i n v l o e d s f e r e n o n t s t a a n : a. d i e van h e t Brouwershavense G a t ; b. d i e v a n de O o s t e r s c h e l d e ; c_. d i e van de W e s t e r s c h e l d e . Het v o o r a f g a a n d e b e t r e f t de i n v l o e d v a n h e t g e t i j , Beschouw nu de i n v l o e d van de g o l v e n . Deze wekken, e v e n -a l s de l -a n g e g e t i j g o l f met de g o l f p e r i o d e n heen en weer gaande s t r o m i n g e n l a n g s de bodem op. B i j g o l v e n h e t e n deze o r b i t a a l s n e l h e d e n . •

Over een v l a k k e bodem w o r d t h e t zand m e e s t a l i n de v o o r t p l a n t i n g s r i c h t i n g van de g o l v e n v e r v o e r d . B i j een k u s t l o p e n de g o l v e n t e g e n een k u s t h e l l i n g o p , h e t g e e n b e t e k e n t d a t de z w a a r t e k r a c h t s w e r k i n g de n e i g i n g h e e f t

zand z e e w a a r t s t e v e r p l a a t s e n .

B i j een s t e i l e k u s t z a l de z e e w a a r t s e v e r p l a a t s i n g van zand d o o r de z w a a r t e k r a c h t w i n n e n , b i j een f l a u w h e l l e n d e k u s t h e t l a n d w a a r t s k r u i e n v a n zand d o o r de g o l v e n . I n z i j n a l g e m e e n h e i d v o l g t h i e r u i t , d a t f l a u w h e l l e n d e k u s t e n de n e i g i n g hebben aan t e g r o e i e n e n s t e i l h e l l e n d e de n e i g i n g om t e e r o d e r e n . T i j d e n s s t o r m , dus b i j hoge w a t e r s t a n d e n en g r o t e g o l v e n w o r d t n a a s t h e t n a t t e s t r a n d ook h e t droge s t r a n d en h e t d u i n i n h e t s p e l v a n g o l v e n en s t r o m i n g e n b e t r o k -ken. Het afkomende zand s e d i m e n t e e r t op h e t l a g e r g e l e g e n

-9a

d o o r s n e d e A - A

b«w«g<nd golrichol

* » » 7 8 e 10 It IJ olAtond uit h.w.'litn(m)

g o l f m a c h i n e voor g o l f o p w e k k # r s «9 J3 J l 19 17 14 13 i'l 9 7 ^ g j bovenaanzicht w a t e r l o o p k u n d i g m o d e l n.b: de i t r o o m r i c h t i n g kan w o r d e n o m g e d r a a i d SI 1» 17 15 13 II 9 7 i g o l f r i c h t i n g c o n t r a s t r o o m r i c h t i n g 19 17 16 13 11 9 7 g o l f r i c h t i n g : S t r o o m r i c h t i n g V gem ~i " " 1 = =1 \ 1 • c

-4

I behoort bij: nr: datum: bladnr: 9 d e e l v a n h e t s t r a n d en de zeebodem t o t o n g e v e e r de b r e k e r d i e p t e . De nu g e p l a a t s t e o p m e r k i n g e n gëlden v o o r h e t t r a n s p o r t dwars op, de k u s t . B i j s c h e e f i n v a l l e n d e g o l v e n b l i j f t h e t g e s t e l -de w e l van k r a c h t , e c h t e r b i n n e n -de b r e k e r z o n e o n t w i k k e l t z i c h b o v e n d i e n een b r a n d i n g s s t r o o m l a n g s de k u s t . B e r e k e n i n g e n en m e t i n g e n hebben a a n g e t o o n d , d a t deze de g e t i j s t r o o m b i n n e n de b r a n d i n g s z o n e . i n h e t algemeen o v e r h e e r s t . D i t k a n met b e h u l p van f i g . 17 worden geïllustreerd.

Deze f i g u u r t o o n t h e t r e s u l t a a t v a n s t r o o m m e t i n g e n i n een g o l f b a k i n h e t W a t e r l o o p k u n d i g L a b o r a t o r i u m , w a a r i n de s t r o o m w e r d gemeten i n een bak met s c h e e f i n v a l l e n d e g o l v e n , a c h t e r -e -e n v o l g -e n s zond-er s t r o o m ( d a n b l i j f t a l l -e -e n d-e b r a n d i n g s s t r o o m o v e r ) , met een i n g e s t e l d e s t r o o m i n d e z e l f d e r i c h t i n g a l s de

g o l v e n en met s t r o o m t e g e n de v o o r t p l a n t i n g s r i c h t i n g van de g o l f i n .

De s t r o o m aan de s t r a n d z i j d e van de bak i s de genoemde b r a n d i n g s s t r o o m , w e l k e v e e l zand k a n t r a n s p o r t e r e n , h e t z g n . b r a n d i n g s s t r o o m t r a n s p o r t , Het maximale t r a n s p o r t w o r d t b i j een hoek v a n g o l f i n v a l van c a . 4 5 ° b e r e i k t ; d i t maximum w o r d t g r o t e r n a a r m a t e de g o l v e n g r o t e r z i j n . A a n g e z i e n de g o l f p a r a m e t e r s , w a a r o n d e r de r i c h t i n g , een s t a t i s t i s c h e v e r d e l i n g h e b b e n , z u l l e n ook de z a n d t r a n s p o r t e n s t a t i s t i s c h v e r d e e l d z i j n n a a r h o e v e e l h e i d en r i c h t i n g . Door o p t e l l e n v a n de t r a n s p o r t e n v o o r een b e p a a l d e t i j d k a n h e t r e s u l t e r e n d e t r a n s p o r t worden b e p a a l d . D e z e l f d e o p m e r k i n g e n d i e v o o r wat b e t r e f t de n a u w k e u r i g h e i d v a n g e t i j t r a n s p o r t z i j n gemaakt g e l d e n ook h i e r . Onder degenen, d i e z i c h met de s t u d i e b e t r e f f e n d e deze fenomenen b e z i g houden b e s t a a t een s o o r t

consensus b e t r e f f e n d e b e r e k e n i n g s m e t h o d e n , g e b a s e e r d op t h e o r i e en op een wankele b a s i s v a n vaak o n n a u w k e u r i g e m e t i n g e n i n model en p r o t o t y p e .

I n w e r k e l i j k h e i d z u l l e n g e t i j en g o l f i n v l o e d e n t e g e l i j k e r -t i j d o p -t r e d e n .

-I u a F i g . 18, P r i n c i p e s c h e t s v a n h e l z a n d t r a n s p o r t i n h e t m o n d i n g s g e b l e d v a n e e n g e t i j -e s t u a r i u m . a f s t o n d e n in m e t e r s 8 0 4 0 8 0 // 4 m 8 m 16m p r o f 1 e l 2 / / / / / / / / 1 / / / f 1 // / / / / b r o u w e r s d o r n 1977 1971 - v e r o n d i e p i n g d i e p t e n in m e t e r s t OV n o p F i g . 1 9 . V e i o n d l e p i n g in h e ! B r o u w e r s h a v e n s e G a t n a d e a a n i e g v a n d e B r o u w e r s -d a m .

behoort bij: nr: datum: bladnr: 10 P i g . 18 g e e f t een p r i n c i p e s c h e t s v a n wat n a a r v e r w a c h t i n g g e b e u r t . Door de h o o f d - e b g e u l t r e e d t n a a r b u i t e n g e r i c h t s e d i m e n t t r a n s p o r t o p , d a t een b u i t e n d e l t a opbouwt. H i e r d o o r o n t s t a a t een b e t r e k k e l i j k v l a k p l a t e n -g e b i e d . Op de r a n d e r v a n b r e k e n de g r o t e g o l v e n e n g e v e n een l a n g s deze r a a d g e r i c h t b r a n d i n g s s t r o o m t r a n s p o r t . Over h e t p l a t e n g e b i e d z e l f t r a n s p o r t e r e n de g o l v e n h e t zand n a a r b i n n e n . Langs de k u s t e n o n t s t a a n eveneens n a a r b i n n e n g e r i c h t e b r a n d i n g s s t r o o m t r a n s p o r t e n , t e r w i j l eveneens d o o r de v l o e d s c h a r e n h e t t r a n s p o r t n a a r b i n n e n i s g e r i c h t . Een g r o o t g e d e e l t e van d i t zahd k a n na v e r l o o p v a n t i j d weer i n de e b g e u l t e r e c h t komen. Op deze w i j z e k a n een s o o r t d y n a m i s c h e v e n w i c h t o n t s t a a n .

• Met deze algemene t h e o r i e op de a c h t e r g r o n d z u l l e n nu meer i n d e t a i l de v e r s c h i l l e n d e z e e g a t e n w o r d e n beschouwd: - Wat i s met h e t B r o u w e r s h a v e n s e Gat g e b e u r d na de

a f s l u i t i n g ?

- Waardoor w o r d t de b u i t e n d e l t a van de O o s t e r s c h e l d e beïnvloed, i n h e t v e r l e d e n nu en i n de t o e k o m s t ? - Wat gebeurde i n de mond van de W e s t e r s c h e l d e en w e l k e

i n v l o e d z u l l e n de w e r k e n b i j Zeebrugge hebben ?

F i g . 19 t o o n t de mond v a n h e t B r o u w e r s h a v e n s e Gat na de a f s l u i t i n g . De b e l a n g r i j k s t e g e u l v a n h e t s y s t e e m i s h e t B r o u w e r s h a v e n s e Gat z e l f , w a a r a a n deze mond z i j n naam o n t -l e e n t . De g e u -l -l e u n d e b i j S c h a r e n d i j k e t e g e n de o e v e r v a n Schouwen -de h e r k o m s t v a n de naam S c h a r e n d i j k e - l a a t z i c h r a d e n - en g r o e f z i c h i n , w a a r b i j p u t t e n t o t 47 m d i e p o n t -s t o n d e n .

Na de afdamming w e r d de s t r o o m v e r l a m d .

H i e r d o o r w e r d i n de e e r s t e p l a a t s h e t g e s c h e t s t e e v e n -w i c h t t u s s e n b u i t e n d e l t a en e s t u a r i u m verbroken, met als gevolg, d a t de r a n d v a n de v o o r d e l t a i n l a n d w a a r t s e r i c h t i n g o p

-s c h u i f t ( f i g . 2 0 ) .

-11a

F i g . 2 0 . E r o s i e e n a a n z a n d i n g in h e t N o o r d e l i j k d é e l v a n d e m o n d i n g v a n h e t D e l t a g e -b i e d .

behoort bij; nr: datum: bladnr: 11 I n de tweede p l a a t s w o r d e n h i e r d o o r de oude g e u l e n potentiële s e d i m e n t a t i e g e b i e d e n . F i g u u r 21 t o o n t de a a n z a n d i n g en e r o s i e b i j de dam z e l f . Rode c i j f e r s b e t e k e n e n e r o s i e , g r o e n e a a n z a n d i n g . I . h . a . z i e t men a a n z a n d i n g v a n de géulen e n e r o s i e Van de p l a t e n . . Voor wat b e t r e f t de h e r k o m s t en w i j z e v a n t r a n s p o r t v a n h e t b e t r e f f e n d e s e d i m e n t moet men denken aan een a a n t a l moge-l i j k h e d e n , w e moge-l k e w a a r s c h i j n moge-l i j k i n c o m b i n a t i e z i j n v o o r g e k o m e n : 1 ° t o t b e z i n k i n g gekomen v l o e d t r a n s p o r t , d a t mefe de eb n i e t meer

w o r d t a f g e v o e r d ; h i e r denke men s p e c i a a l aan f i j n . m a t e r i a a l z o a l s s l i b ;

2 ° z a n d , d a t v a n de p l a t e n w o r d t a f g e v o e r d ;

A l s - g e v o l g v a n de r e d u c t i e v a n de s t r o o m s n e l h e d e n z u l l e n deze p l a t e n ' geen a a n v o e r van zand meer k r i j g e n ; de b a l a n s t u s s e n a a n v o e r d o o r st'room en e r o s i e d o o r g o l f w e r k i n g z a l d o o r s l a a n t e n g u n s t e v a n de l a a t s t e . Het g e v o l g i s , d a t de p l a t e n z i c h v e r l a g e n . Zo v e r l a a g t b i j v o o r b e e l d de M i d d e l p l a a t v o o r de Brouwersdam z i c h na de a f s l u i t i n g .

3° b r a n d i n g s s t r o o m t r a n s p o r t ( d u s zand a f k o m s t i g v a n de koppen van de e i l a n d e n en van de r a n d e n van de p l a t e n ) d a t i n de g e u l t e r e c h t komt en n i e t meer w o r d t a f g e v o e r d .

V o o r wat b e t r e f t de N o o r d k a n t van Schouwen w o r d t de o n t w i k -k e l i n g w a a r s c h i j n l i j -k v o o r n a m e l i j -k d o o r b r a n d i n g s s t r o o m b e p a a l d ; deze i s s i n d s 1 9 7 1 n i e t z o v e e l a n d e r s a l s d a a r v o o r , z o a l s f i g . 22 t o o n t . A l l e e n i n de o n m i d d e l l i j k e o m g e v i n g van de Brouwersdam i s een d u i d e l i j k s t e r k e r e a a n z a n d i n g o p g e t r e d e n . De a a n z a n d i n g b i j de Z e e p e d u i n e n i s w a a r s c h i j n l i j k een g e v o l g van de g e p l a a t s t e p a a l s c h e r m e n . I s nu op g r o n d van de h u i d i g e e r v a r i n g e n een p r o g n o s e t e maken ? V o o r de p r o g n o s e op k o r t e t e r m i j n kan g e s t e l d w o r d e n d a t de v e r a n d e r i n g e n dermate l a n g z a a m gaan, d a t h e t nog e r g l a n g

12a

s c h o u w e n

behoort bij: nr: datum:

bladnr: 12

z a l d u r e n v o o r de r a n d v o o r w a a r d e n i n h e t p r o c e s s t e r k w i j z i g e n , met andere w o o r d e n , d a t z i c h b i j v o o r b e e l d s t r a n d z a l o n t w i k k e l e n waar nu h e t Brouwershavense Gat l i g t . Evenzo g a a t de v e r p l a a t s i n g van de b u i t e n d e l t a zo l a n g z a a m , d a t de g o l f r a n d v o o r w a a r d e n b i j de k u s t nog l a n g p r a k t i s c h onbeïnvloed z u l l e n b l i j v e n . E r i s dus geen r e d e n aan t e nemen, d a t de o n t w i k k e l i n g de komende j a r e n a n d e r s z a l z i j n dan t o t d u s v e r i s g e v o n d e n .

Op z e e r l a n g e t e r m i j n - o r d e een h a l v e o f h e l e eeuw- z a l w a a r s c h i j n l i j k een r e c h t t r e k k i n g van de k u s t p l a a t s v i n d e n , aannemend, d a t de mens v o o r d i e t i j d n i e t opnieuw i n g r i j p t .

8 8

-F i g . 2 3 . H e t g e u l e n s t e l s e l i n d e O o s t e r s c h e l d e . V E R O N D I E P I N G K U S T G E B I E D G O E R E E - W A L C H E R E N V E R D I E P I N G O O S T E R S C H E L D E F i g . 2 4 . G e d r a g v a n h e t O o s t e r s c h e l d e b e k k e n t u s s e n 1 8 7 2 e n 1 9 7 2 ; P a r a l l e l a a n d e u i t s c h u r i n g v a n d e O o s t e r s c h e l d e I s e e n t o e n e m e n d e a a n g r o e i v a n d e b u i t e n -d e l t a vjaar t e n e m e n .

behoort bij: nr: datum: bladnr: 13 R i c h t men z i j n a a n d a c h t v e r v o l g e n s op de O o s t e r s c h e l d e ( f i g . 2 3 ) ,' d a n v i n d t men d a a r b i j w i j z e v a n s p r e k e n een d u b b e l • systeem: 1° h e t N o o r d e l i j k k o m b e r g i n g s g e b i e d , u i t l o p e n d aan de o o s t z i j d e i n K e e t e n - M a s t g a t - Z i j p e en i n de h u i d i g ^ s i t u a t i e u i t l o p e n d t o t de V o l k e r a k d a m en de dam over de H e l l e g a t p l a t e n . 2 ° h e t Z u i d e l i j . k k o m b e r g i n g s g e b i e d : de e i g e n l i j k e O o s t e r s c h e l d e . Hoewel i n d^.mond^^een en ander i n e l k a a r o v e r g a a t en e r

d w a r s v e r b i n d i n g e n z i j n , k a n men e n i g s z i n s s c h e m a t i s e r e n d de Hammen a l s v o e d i n g van h e t N o o r d e l i j k k o m b e r g i n g s g e b i e d e n de Roompot a l s v o e d i n g v a n h e t Z u i d e l i j k d e e l z i e n .

Nu i s s p e c i a a l h e t N o o r d e l i j k d e e l v o o r t d u r e n d k u n s t m a t i g v e r r u i m d , i n h e t b i j z o n d e r door de a f s l u i t i n g v a n de G r e v e l i n g e n • i n 1 9 6 ^ en h e t V o l k e r a k i n 1 9 6 9 , maar ook a l e e r d e r , s i n d s 19OO d o o r d i v e r s e v e r r u i m i n g e n en n o r m a l i s e r i n g e n .

D o o r d a t méér w a t e r de O o s t e r s c h e l d e i n - en u i t m o e s t , namen de s t r o o m s n e l h e d e n t o e met a l s g e v o l g een g r o t e r t r a n s p o r t e r e n d vermogen. Daar een p r o f i e l v e r g r o t i n g n i e t i n h o r i z o n t a l e z i n k o n p l a a t s v i n d e n , v e r d i e p t e h e t b e k k e n z i c h , wat met e e n z e e w a a r t s g e r i c h t z a n d t r a n s p o r t g e p a a r d g i n g .

F i g . 24 t o o n t de g e m i d d e l d e v e r d i e p i n g v a n h e t b e k k e n t u s s e n 1 8 7 2 t o t 1 9 7 2 . P a r a l l e l aan de u i t s c h u r i n g i s een toenemende a a n -g r o e i v a n de b u i t e n d e l t a waar t e nemen.

F i g . 25 t o o n t de v e r p l a a t s i n g v a n de g e u l e n i n h o r i z o n t a l e z i n i n de a f g e l o p e n eeuw.

. 1 8 2 7 I n de e e r s t e f i g u u r z i e t men i n de mond v a n de O o s t e r s c h e l d e de twee h o o f d g e u l e n de Hammen-Westgat en de Roompot, met

d a a r t u s s e n een b a n k e n g e b i e d z o n d e r v e r b i n d i n g s g e u l t u s s e n de twee h o o f d g e u l e n . I n a a n l e g i s h e t Schaar v a n de Roggen-p l a a t r e e d s t e z i e n , t e r w i j l h e t H o n d e n g a t , de g e u l l a n g s

de -S

behoort bij: nr: datum:

bladnr: l 4 . '

de Kop van Schouwen, i n d i e t i j d e e n b e h o o r l i j k d i e p e g e u l was. 1886 Deze g e u l ois i n I 8 8 6 a l k l e i n e r g e w o r d e n . H e t o p v a l l e n d s t e i n deze f i g u u r i s d a t e r een v e r ¬ b i n d i n g s g e u l -de G e u l - t u s s e n de Hammen en de Roompot b e s t a a t , w e l k e o m s t r e e k s deze t i j d h a a r g r o o t s t e c a p a c i t e i t h e e f t . 1953 Na c i r c a I9OO i s de G e u l i n c a p a c i t e i t gaan a f

-nemen en i s een meer n a a r b i n n e n g e l e g e n v e r b i n d i n g t u s s e n de b e i d e h o o f d g e u l e n h e t W e s t g a t e n de Room-p o t n l . h e t S c h a a r v a n de R o g g e n Room-p l a a t o n t s t a a n . H e t Hondengat i s i n t u s s e n v e r d w e n e n . Ook s t a a t op deze f i g u u r h e t e b s c h a a r v a n de V u i l b a a r d en h e t v l o e d -s c h a a r van de Roompot; h i e r nog d u i d e l i j k o n d e r - > s c h e i d i n eb- en v l o e d s c h a a r .

1970 I n de s i t u a t i e v a n 1970 i s d i t s y s t e e m a l b i j n a een i n d i f f e r e n t e g e u l geworden. Ook i s h i e r o p de k o r t s l u i t i n g t u s s e n h e t e b s c h a a r v i a h e t e b s c h a a r van de Roompot met h e t Westgat a l e n i g s z i n s t e z i e n . De G e u l i s t e n n a a s t e b i j v e r d w e n e n t e r w i j l z i j i n 1971 d o o r "damvak G e u l " w o r d t a f g e s l o t e n .

Door de bouw v a n de s t o r m v l o e d k e r i n g z a l e e n s i t u a t i e o n t s t a a n v o o r h e t k u s t g e b i e d , d i e l i g t t u s s e n v o l l e d i g a f s l u i t e n en openhouden v a n de O o s t e r s c h e l d e . De s t r o o m s n e l -heden z u l l e n afnemen. Op een a f s t a n d v a n c i r c a 12 km u i t de s t o r m v l o e d k e r i n g z a l de i n v l o e d n i h i l z i j n en gaande n a a r de s t o r m v l o e d k e r i n g z a l de r e d u c t i e v a n de s t r o o m s n e l -h e i d toenemen t o t c i r c a 25%. De g e v o l g e n h i e r v a n z i j n t o t op heden n a u w e l i j k s t e k w a n t i f i c e r e n . H i e r v o o r i s b e s p r o k e n wat de i n v l o e d was v a n v e r g r o t i n g v a n h e t k o m b e r g i n g s g e b i e d en h e t g e t i j v o l u m e ; men k a n v e r w a c h t e n d a t v e r k l e i n i n g v a n h e t g e t i j v o l u m e de weg t e r u g z a l b e t e k e n e n , i n casu v e r ¬ k l e i n i n g

-F i g . 2 6 . H e t g e u l e n s t e l s e l in d e W e s t e r s c t i e l d e m o n d .

behoort bij; nr: datum: bladnr: 15 k l e i n i n g van de b u i t e n d e l t a en a a n z a n d i n g v a n de O o s t e r -s c h e l d e . O n g e t w i j f e l d z u l l e n de g e u l e n z i c h gaan v e r l e g g e n , a l s g e v o l g v a n de v e r a n d e r i n g i n de g e t i j v o o r t p l a n t i n g , maar v e r m o e d e l i j k z a l d i t geen e f f e c t s o r t e r e n v o o r de koppen v a n de e i l a n d e n . Immers, h e t b r a n d i n g s s t r o o m -t r a n s p o r -t v e r a n d e r -t n i e -t o f n a u w e l i j k s . He-t v e r d i e n -t u i t e r a a r d w e l a a n b e v e l i n g de o n t w i k k e l i n g zo n a u w g e z e t m o g e ; l i j k . t e v o l g e n . Z e l f s a l s de v e r w a c h t i n g beschaamd mocht w o r d e n b l i j f t h e t t e c h n i s c h z e e r goed m o g e l i j k d o o r m i d d e l v a n k u s t b e s c h e r m e n d e m a a t r e g e l e n , z o a l s z a n d s u p p l e -t i e s de ongewens-te g e v o l g e n -t e o n d e r v a n g e n . V e r p l a a t s t men v e r v o l g e n s z i j n a a n d a c h t n a a r de W e s t e r s c h e l d e m o n d , dan z i e t men d a a r een g e u l e n s t e l s e l

( f i g . 2 6 ) d a t r e d e l i j k de p r i n c i p e s c h e t s b e n a d e r t . Aan de n o o r d z i j d e h e t s t e l s e l O o s t g a t - G a l g e p u t , waarvan h e t O o s t g a t z e k e r een v l o e d o v e r s c h o t h e e f t . Z u i d e l i j k e r de h o o f d g e u l de W i e l i n g e n , w a a r v a n w i j t h e o r e t i s c h een e b o v e r s c h o t v e r w a c h t e n . I n d e r d a a d w i j s t t e v e n s h e t f e i t d a t de W i e l i n g e n v e e l m i n d e r z o u t i s dan h e t O o s t g a t ( t . g . v . de a f v o e r v a n de S c h e l d e ) i n d e z e l f -de r i c h t i n g . U i t s t r o o m - en d e b i e t m e t i n g e n d a a r e n t e g e n o n t s t a a t een z e e r w a r r i g b e e l d . De W i e l i n g e n en h e t O o s t g a t o m s l u i t e n de V l a k t e v a n de Raam, w a a r i n w i j nog de D e u r l o a a n t r e f f e n . Ten z u i d e n v a n de W i e l i n g e n v i n d t men t e n s l o t t e de A p p e l z a k , w e l k e , i n h e t v e r l e d e n , • een v l o e d s c h a a r k a r a k t e r had. Hoewel h e t O o s t g a t t a m e l i j k s t a b i e l v a n k a r a k t e r i s . j i i s t o c h d o o r de c o m b i n a t i e v a n een b r a n d i n g s s t r o o m t r a n sport^, d a t i n h e t Noorden w e i n i g v o e d i n g u i t de b u i t e n -d e l t a ha-d en -de v l a k l a n g s -de k u s t g e l e g e n g e u l i n -de l o o p d e r eeuwen een a a n z i e n l i j k e e r o s i e o n t s t a a n . Zo

-i 6 a k n o K k e 1 8 9 8 - 1 8 9 9 c a d z o n d g r o e d e b r e s k e gebied beneden n a p - 1 0 0 d m K n o k K e 1 9 7 A - 1 9 7 5 c a d z o n d F i g . 2 8 . O n t w i k k e l i n g v a n d e g e u l e n i n d e W e s t e r s c h e l d e m o n d . A F S T A N D E N IN M U I T D E H O O F O R A A I 6 0 0 I C Q NA P 4 8 12 16 2 0 6 0 0 6 0 0 V/ C A D Z A N D 1 0 0 — I N A P 4 8 12 16 2 0 CL < z > 0 H 1 z z UJ • ^ z' —* — —* —

iWUiiUJ

1 1 l-UJ=

behoort b i j : nr. datum:

bladnr: 16

Zü v e r d v M e e t i b i j v o o r b e e l d b i j W e s t k a p e l l e s i n d s l^bO

c i r c a 260 iii d u i n i n zoe ( T i g . 2 7 ) .

Voói' d e Zeeuwsohv Laaiiise k u s t v a l t s p e c i a a l o p , d a t de W i e l i t i g e n z i c h t u s s e n Cadzand en de Zwarte P o l d e r wat meer naar h e t z u i d e n e n huL w e s t e n h e e f t v e r l e g d w a a r b i j deze i n de d i e p e r e r-egionen voi-bi'eed i s ( f i g . 2 8 ) . De g e u l v e r -o n d i e p t e van-2') m t -o t 12 m b i j Gr-oede en v e r d i e p t e i n h e t w e s t e l i j k d e e l . De s c h e i d i n g t u s s e n W i e l i n g e n en A p p e l z a k I S g i ' o t e n d e e l s vordwun(?n: d e t u s s e n g e l e g e n r u g de B i n n e n -Paardenmarkt h e e f t z i c h v e r d i e p t , t e r w i j l de A p p e l z a k z e l f i s v e r o n d i e p t , e v e n a l s h e t z u i d e l i j k d e e l van de W i e l i n g e n op B e l g i s c h g e b i e d . A l l e e n d e o o s t e l i j k e u i t l o o p v a n de A p p e l z a k h e e f t meer h e t kaï-akter van een u i t l o p e r van de W i e l i n g e n g e k i ' e g e n en i s v e r d i e p t en v e r p l a a t s t , z o a l s de p r o f i e l e n van f i g u u r ' 2[) t o n e n .

Ook h i e i ' woi'den duor mensenhanden w i j z i g i n g e n t o t s t a n d g e b r a c h t .

B i j du l5ei(';lt:i:lit." (jver'heid z i j n p l a n n e n i n u i t v o e r i n g t o t u i t b o u w van d u haven van Zeebrugge. T e r v o o r k o m i n g v a n k u s t e i ' o s i e (juuLwaarta van d e havendammen werd t e v e n s h e t s t r a n d t u s s e n ZeeL)rugge e n d e N e d e r l a n d s - B e l g i s c h e g r e n s gevoed met etin z a n d s u p p l e t i e van ca. 9 min m''.

Maatrege 1 (-'n t c ] ' v o o r k o m i n g van d e a f v o e r van d i t

zand door g o l f ' en !J t r o o m worden overwogen. Deze m a a t r e g e l e n moeten ec^htur- n i e t a l l e e n e f f e c t i e f z i j n , iriaar mogen t e v e n s geen kia;jtej'o'ói(,' eldui's vei^oorzaken; b o v e n d i e n moeten d e

k o s t e n vooi'üpe 1 baar s i g n i f i c a n t l a g e r z i j n dan de g e k a p i -t a l i s e e r d e z u . n d V K i ' l i e z e n .

Ue g e v o l g e n van de bovengenoemde w e r k e n worden b e k e k e n i n de yubcormiiissie Uitbouw V o o r h a v e n Zeebrugge v a n de

T e c h n i s c h e u c l i e l d e ( k n a i i i i s s i e ; deze l a a t s t e i s een N e d e r l a n d s -B e l g i s c h o v e r l e g o r g a a n , w a a r i n r e g e r i n g s d e s k u n d i g e n van b e i d e l a n d e n z i t t i n g hebben.

-r i j k s w a t e -r s t a a t

behoort bij: nr; datum;

bladnr: l y

U i t h e t tüt op lieden n i t[';e v o e r d e o n d e r z o e k b l i j k t , d a t de invloedol'eex' van de liavendatiiiiien ^ i i c h n a u w e l i j k s v e r d e r dan de NuderlandüBelgische g r e n s u i t s t r e k t : de maximale g e t i j -y t r o o i i i s n e l h u d e n t e i - p J a a t s e van de N e d e r l a n d -y - l i e l g i s c h e g r e n s z u l l e n i n de o r d e van 3 oni/s ai'nemen.

De s u p p l e t i e a l s zodanio; i s g u n s t i g v o o r de N e d e r l a n d s e k u s t .

T e n s l o t t e woï'dt nog .-ven i n g e g a a n op de r e s u l t a t e n van de pi'of i e l u i e t i ngun aangaaiuJu' de i n v l o e d van de z a n d s u p p l e t i e . Tot op heden i l ^ e t deze i n v l o e d z i c h op een a f s t a n d van 1 km

van de s u p p l e t i e n a u w e l i j k s en v e r d e r o p i n h e t g e h e e l n i e t v o e l e n .

I n f i g u u r 30 i s v o o r cun t w e e t a l r a a i e n , éên aan de o o s t r a n d van de k u s t S U [ M ^ 1 e t i e en één r a a i 1 km v e r d e r o o s t -w a a r t s , even t e r -westen van de N e d e r l a n d s - B e l g i s c h e g r e n s , de v e r a n d e r i t u ' ; van h e t p r u l ' i o l v o o r en na de k u s t s u p p l e t i e aangegeven.

behoort bij: nr: datum:

bladnr: 18

De r e i S j begonnen b i j de Brouwersdam, i s o v e r de N e d e r l a n d s -B e l g i s c h e g r e n s geëindigd. D i t i s b e g r i j p e l i j k : het.;';zandtransport weet immers evenmin van g r e n z e n . i. i

I n h e t v o o r g a a n d e i s g e t r a c h t een g l o b a a l b e e l d t e geven van de v e r a n d e r i n g v a n de Zeeuwse k u s t e n d o o r mens en n a t u u r . B i j de b e h e e r d e r s r u s t de taak,' een a n t w o o r d t e g e v e n op de

u i t d a g i n g e n d i e 'de n a t u u r v o o r wat b e t r e f t de k u s t s t e l t , z o d a n i g , d a t aan de wensen v a n de mens o p t i m a a l w o r d t t e g e m o e t gekomen.

Hoewel z i j u i t e r a a r d een b e r o e p kunnen doen op de d e s k u n d i g h e i d waar de R i j k s o v e r h e i d o v e r b e s c h i k t , z a l t o c h t e v e n s v e e l v a n hun z e e r n o o d z a k e l i j k e i g e n i n i t i a t i e f a f h a n g e n . Hun k a n w i j s h e i d worden t o e g e w e n s t .

r i j k s w a t e r s t a a t

behoort bij: nr: datum:

bladnr: 20

A p p e n d i x A

V e r s l a g van de op woensdag l 6 mei 1979 om 09.30 u u r t e r p r o v i n c i a l e g r i f f i e gehouden v e r g a d e r i n g van de C o n t a c t -g r o e p D e l t a v e r s t e r k i n -g K u s t .

Aanwezig de h e r e n :

A.L. van Geesbei'p^en, J.id van g e d e p u t e e r d e s t a t e n , v o o r z i t t e r ; van de z i j d e van de w a t e r s c h a p p o n :

A.M. G e l u k , J.B. Becu, S.J. van Langeraad en mr. J.A. L a n t s h e e r ; van de z i j d e van de r i j k s w a t e r s t a a t :

i r . O.H. Boom en i r . M.J. van der- Ho f f ;

van de z i j d e van de p i ' o v i n c i a l e p l a n o l o g i s c h e d i e n s t : d r . i r . W.H. U b b i n k ;

van de z i j d e van de p i - o v i n c i a l e w a t e r s t a a t :

i r . W. de B e i j l , i r . A.M. de Graauw en i n g . P. Hengst ( t e c h n . s e c r . ) ;

van de z i j d e van de p r o v i n c i a l e g r i f f i e : J.C. de Haan ( s e c r . ) .

V o o r t s z i j n a a n w e z i g van de z i j d e van de r i j k s w a t e r s t a a t i n

v e r b a n d met de v e r z o i ' g i n g van agendapunt 4 de h e r e n i r . J.P. Agema, 1 )

i r . W.Th.J.N.P. Bakker en i n g . P. van d e r Beijé, .

1. Opening.

De v o o r z i t t e r o p e n t de v e r g a d e r i n g en h e e t de aanwezigen w e l k o m , i n h e t b i j z o n d e r de h e e r L a n t s h e e r , d i e v o o r de e e r s t e njaal a l s d i j k g r a a f v a n h e t w a t e r s c h a p W a l c h e r e n a a n w e z i g i s , alsmede de h e r e n Agema, Bakker en Van d e r Leijé.

V o o r g e s t e l d w o r d t e e r s t agendapunt H t e b e h a n d e l e n .

H i e r v o o r w o r d t h e t woord gegeven aan de h e r e n van r i j k s w a t e r s t a a t , w e l k e v e r v o l g e n s de i n l e i d i n g v e r z o r g e n . Na a f l o o p van de i n l e i -d i n g v i n -d t een -d i s c u s s i e p l a a t s .

-behoort bij: nr: datum: bladnr: 2t H i e r i n w o r d t o..m. a a n d a c h t g e v e s t i g d op de i n v l o e d van s t r a n d h u i s j e s op de d u i n v o e t en op z a n d s u p p l e t i e a l s m o g e l i j k h e i d t o t k u s t v e r b e t e r i n g . De h e e r Agema g e e f t aan d a t op Goeree met de l a a t s t e o n t w i k k e l i n g p r o e v e n w o r d e n genomen. Hoewel h e t n i e t de o p l o s s i n g k a n z i j n v o o r a l l e p r o b l e m e n , p l e i t h i j e r v o o r z a n d s u p p l e t i e s t e e d s mecie i n o v e r w e g i n g t e nemen b i j h e t o p s t e l l e n van p l a n n e n . De v o o r z i t t e r b e d a n k t h i e r n a de i n l e i d e r s v o o r h u n komèt en v o o r hun b o e i e n d e i n l e i d i n g . A f g e s p r o k e n w o r d t d a t r i j k s w a t e r s t a a t de i n l e i d i n g i n een v e r s l a g z a l samen-v a t t e n en aan de l e d e n samen-van de c o n t a c t g r o e p z a l t o e z e n d e n . Te z i j n e r t i j d z a l h e t v e r v o l g v a n de k u s t o n t w i k k e l i n g nogmaals i n een l e z i n g w o r d e n t o e g e l i c h t . V e r v o l g e n s w o r d t o v e r g e g a a n t o t b e h a n d e l i n g v a n de o v e r i g e a g e n d a p u n t e n .

r i j k s w a t e r s t a a t

behoort bij: _nr:

datum:

bladnr: 2 2

hITI'lHA'i'UUH

[ i ] Van Veen, dn . i.n . J .

Kb- en v l o e d y c h a a r a y B t e i n e n i n de N e d e r l a n d s e g e t i j w a t e r e n .

T i j d s c h r i f t Kon. Ned. A a i ' d r i j k s k u n d i g Genootschap. J g . 67., pp 46~b';. V e r s t o t ' i n g e i i i n de k u s t l i j n t . g . v . de a a n w e z i g h e i d van z e e g a t e n . R i j k s w a t e r s t a a t , D i r e c t i e W a t e r h u i s h o u d i n g en W a t e r b e w e g i n g , A f d e l i n g K u s t o n d e r z o e k . S t u d i e r a p p o r ' t WWK 6 I - 3 . [ 2 ] Edelman, ix'. T. 9,

behoort bij: nr: datum: bladnr: - ^ . Deze n o t a w e r d v e r z o n d r M i Li i J I n ' i u l ' n i ' . 3226 d . d , 30 d e c e m b e r 19BO d o o r h e t Hool'd v a n d e o t u d j t'd i e r u i t V I i s a i n g e n a a n h e t H o o f d v a n de Hool'daf de l i n g AX v a n d e U i j ' u c t i e Z e e l a n d . V o o r g a a n d e v e i ' s i e i s v a n d e z e _ n o t a ,VjWKZ-BO . V0 2 4 ; D2ta_WWKZ:;80^Vgi0 : Deze i s v r i j w e l è ' ^ l i j k 1 u j d e n d a a n d e o n d e r h a v i g e n o t a WWKZ-80.V024 d o c h op e n i g e d e t a i l s w o i ' d t no|'; w a t dieper'' i n g e g a a n . V e r z o n d e n b i j b r i e f l U ' . 26 8'j d . d . 7 n o v e m b e r 19BO d o o r h e t H o o f d v a n de S t u d i e d i e n s t V l i s s i n | > ; e n a a n h e t H o o f d v a n de H o o f d a f d e l i n g AX v a n de D i r e c t i e Z e e l a n d ( a f s c t i r i f t v a n b r i e f p l u s b i j l a g e n v e r z o n d e n a a n de a u t e u r ' s e n i r ' . J.P. v . d . L e i j é ) . D9t iU_e_WWKZ-79^V202c : Een i i r h o u d s o p g a v e v a n d i ' v o o r ' d r ' a c h t v a n p r o f . i r . J.P. Agema, t e r v e r s p r ' e l d i n g onder' d e l e d e n v a n d e C o n t a c t g r o e p K u s t . V e r z o n d e n b i j b r i e i ' n r . 110 3 d . d . 10 m e i 1979 d o o r h e t H o o f d v a n d e S t u d i e d i e n s t V l i s s i n g e n a a n l i e t H o o f d v a n de H o o f d a f d e l i n g AX v a n d e D i r ' o o t l e Z e e l a n d . i : ' ^ ; _ ^ Ë t _ n o t i t j _ e _ W W Ü ^ : 8y ^ V 2O2 b : ( z i e p r o j e c t p l a n V79.19.A.10, v e r z o n d e n b i j b r i e f n r . 1 0 8 1 d . d . 2 m e i 1979 v a n d e S t u d i e d ü ; n s t V l i s s i n g e n g e r i c h t a a n h e t H o o f d v a n h e t D i s t r ' i c t K u s t en Z e e ) . Ken e e r s t e v e r s i e v a n d i t 2e c o n c e p t wex'd v e r z o n d e n b i j b r i e f n r . 1114 d . d . 7 m e i 1979 v a n de- S t u d i e d i e n s t V l i s s i n g e n , g e r i c h t a a n h e t H o o f d v a n d e Watex'l o c j f j l v u n d i g e H o o f d a f d e l i n g v a n de D e l t a d i e n s t . De t w e e d e v e r ' s i e w e i ' d ver'zoriden b i j b r i e f nr^. 1163 d . d . 10 m e i 1979 a a n h e t H o o f d v a n d e H o o l ' d a f d e l i n g AX v a n de D i r e c t i e Z e e l a n d . . De d e f i n i t i e v e v e r s i e g e e f t de t e k s t v a n de l e z i n g , z o a l s g e p r e s e n -t e e r d d o o r i r . J.P. Agema b i j de v e r g a d e r i n g v a n de C o n -t a c -t g r o e p K u s t d . d . 16 m e i 1979. V e r z o n d e n b i j b r i e f n r . I O 8 I d . d . 2 m e i 1979 v a n h e t H o o f d v a n de S t u d i e d i e n s t V l i s s i n g e n a a n h e t H o o f d v a n h e t D i s t r i c t K u s t e n Z e e .