Marian Pastuszko
"Diritto matrimoniale canonico,
tavole sinottiche", Fernando Della
Rocca, Padova 1982 : [recenzja]
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 28/1-2, 231-232
[3] R ecenzje 231
D e l l a R o c c a Fernando, Diritto m atrim oniale canonico, tavole sinot- tiche, volum e di aggiornamento, edizini Cedam, Padova 1982, s. X X , 349 A u tor p isze w e w stę p ie , że w y d a je po r a z dru gi s w o ją k siążk ę (p ierw sze jej w y d a n ie u k a z a ło s ię w 1963 r.) ze w zg lęd u n a przed k ła d a n e m u p rośby jego stu d e n tó w o raz ininych za in tereso w a n y ch pra w e m kan on iczn ym .
K sią żk a ta d zieli się n a d w ie części, z k tó ry ch każd a pod zielon a została na d w ie siekcje. C zęść p ierw sza (o p ra w a ch k o ścieln y ch i za rząd zen iach a d m in istra cy jn y ch z la t 119(02— lSBll) zaw iera p raw o sub sta n cja ln e (sek cja I) i p raw o p ro ceso w e (sekcja II). C zęść d ruga z juryisprudencją w u jęciu itaiblic sy n o p ty czn y ch c z y li po prostu h aseł n a j p ierw p od aje h a sła z p raw a su b sta n cja ln eg o (sekcja I), a p otem z pra w a p rocesow ego (isekcja II). — O b yd w ie te czę śc i sta n o w ią około jed n e j d ziesią tej c a łej ksiiążki (38 s.).
G łów n a treść k sią żk i m ieści s ię poza w sp o m n ia n y m i jej d w om a czę ściam i. J e st to m a s s im a r i o r o ta le czy li streszczen ie juirysprudencji ro- ta ln ej n a tem a t p raw a m a łżeń sk ieg o l(s. 39—258). To streszczen ie zrosta- 3» p od zielon e n a 734 n u m ery, w k tórych c z y te ln ik zn ajd u je o d p o w ied n i m ateriał, je ś li go in teresu je jedno z h a se ł u w zg lęd n io n y ch przez au tora w d ru giej c z ę śc i książki,, np. h a sło „p ew n ość m oraln a” (chodzi o p ew n o ść, jak ą w in ie n m ieć sęd zia, g d y o rzek a n iew a żn o ść m a łżeń stw a ). H asło to m a przy sob ie num ery: 176, 677, 696. P od ty m i n u m eram i r z e c z y w iśc ie zn a jd u jem y m a teria ł n a te m a t p ew n o ści m o ra l n ej. I chyba jest ty lk o ten. jed en sp osób zn a le z ie n ia p oszu k iw an ego m a teria łu w „streszczen iu ” : od h a seł i n u m eró w p rzy nich u m ieszczo n y ch do n u m eró w w „streszczen iu ”.
P oza 734 n u m era m i ze „ streszczen ia m i” w y ro k ó w rotaln ych , autor za m ieścił w y k a z o d n ie sie ń do w y ro k ó w T otalnych przez n iego w cześn iej n ie u w zg lęd n io n y ch . T en w y k a z jesit p o d zielo n y n a 284 n u m ery. K o rzy sta n ie z teg o w y k a z u u m o żliw ia ją zaznaczone k u rsy w ą n u m ery przy h a sła ch zn a jd u ją cy ch s ię w d ru giej c z ę śc i książk i.
Go są d z ić o streszczen ia ch w y r o k ó w ro ta ln y ch d ok on an ych p rzez a u tora? A u tor o gran icza się do p rzed sta w ien ia jednego lu b paru zdań czaisem w z ię ty c h z w y ro k u ii po łacinie', a ceasiem <— n a p isa n y ch w ła sn y m i sło w a m i i po w ło sk u . T ak ie streszczen ie n ie m ó w i n am w ie le an i o d an ym w y ro k u ro ta ln y m a n i o za jęciu p rzez w y ro k ro ta in y sta*- n o w isk a w ja k iejś k w e stii. S ąd zę, że (streszczenie w y ro k u rotaln ego dokonanie przez au tora m oże być ty lk o p u n k tem w y jśc ia do d alszych poszu k iw ań , a w ła ś c iw ie — sam ego te k s tu wyiroiku rotaln ego, albo p rzy n a jm n iej in d ek su rzeczow ego, ja k i zn a jd u je się n a k oń cu każdego tom u decyzja rotaln ych . I tu rod zi się p y ta n ie d o ty czą ce celo w o ści sporządzania streszczeń z w yn ok ów ro ta ln y ch . Z w łaszcza, że w d e c y zjach r o ta ln y ch m a m y in d ek s rzeczo w y u łożon y w ła śn ie w e d łu g haseł, np. a m e n t ia , sim u l a ti o to t a li s e t p a rtia lis, i dają one dobre pojęcie o danej k w e stii, p o n iew a ż p rzew ażn ie s ą to u r y w k i stanu p raw n ego
232 R ecenzje [4]
z sam ego w yrok u . J e śli m i n ie w y sta r c z a ito eto* zn a la złem w in d ek sie, to sięg a m do isam ego tek stu w yrok u , k tó r y zresztą i ta k już m am w ręk ach . Otóż streszczen ia w yiroków dokonane przez au tora m ogą słu ży ć tym , k tó r y c h n ie stać, żeb y sk o rzy sta li z sa m y c h d ecy zji rotaln ych . T ylk o w ta k im p rzyp ad k u co to za n au k a lu b p raktyka.
O ile m o żn a m ieć p ew n e zastrzeżen ia do p rzed sta w io n y ch w y żej „streszczeń ”, to p rzecież in n e c z ę ś c i tej k sią żk i są dobire. T aką jest np. b ib lio g ra fia i to /dość ob szern a, a zebrana .z tą m y ślą , b y w sk azać e w o lu c ję p raw a m a łżeń sk iego, iSzczeg óM e od roku 1962 (s. 237—S12).
Jiak to z w y k le b y w a , n a k o ń cu k sią ż k i są in d ek sy. W tym przyp ad k u jest ich k ilk a, bo: a n a lity czn y , źródeł praw a, sy ste m a ty c z n y odnośniie d o streszczeń , ch ron ologiczn y źródeł jurysprudencji,, a lfa b ety czn y a u to r ó w i w reszcie in d ek s sy stem a ty czn y a u to ró w (s. 313—h347).
K s. M arian P a stu s zk o
P ierluigi Z a n n i n i, Spunti critici per una storia del commodatum, (U niversita di Torino — Memorie dell Istituto Giuridico — serie III,
m emoria XIII), Dott. A. Giuffre Editore, Milano 1983, ss. 174. P rezen to w a n a praoa sk ła d a s ię .ze w stęp u , trzech rozd ziałów oraz w y k a z u p o w o ły w a n y ch źródeł.
R ozdział I: C o m o d a to e fid u c ia c u m a m ico (a. 9—'66) rozp atru je m o ż liw o ść sto so w a n ia fid u c ji c u m a m ico dla c eló w kom odatu. P o a n a li zie G ai 2,68 Z anini stw ierd zą , że cele m fiducjii b yło czasiowe, b ezp iecz n e u m ieszczen ie dóbr w ła sn y c h u za u fa n ej osob y za p om ocą m a n c ip a tio bądź in iu r e cessio , k tó ry ch zw rot gw a ra n to w a n y b ył n a podstawiie tzw . p a c tu m fid u cia e. W ty m zakresie fid u c ia c u m a m ico m og ła w o k reślo n y ch .granicach p ełn ić fu n k c je d ep ozytu o czy m m ó w i tak że kotnenitairz B o eth iu sa , In Cic. T op. 4, >10, 41. N ie m ogła ona jednak p e ł n ić fu n k c ji kom od atu . D la p o tw ierd za n ia sw o jej te z y , zresztą n ie n o w ej, a n a lizu je Z an n in i fra g m en ty D ig e stó w za w ierające w y ra żen ia co m
m o d a tu m v e l d e p o s itu m u zn aw an e za in terp olow an e w m iejsce fid u cia ; w szczeg ó ln o ści zaś: D. H3i, 7, 31; D. 47, 2, 62, 1; D. 16, 3, 1„ 47; D. ,'16, 3, 2; D. 16, 3, 3; D. 15, 1, 27 i D. 9, 4, 22 pr. W k o n k lu zji teg o rozd zia łu (s. 63—66) A utor p o d trzy m u je s w o ją tezę u w ażając za b ezp od staw n e p ogląd y — sy g n a lizo w a n e p rzez F errin iego — iż fid u c ia c u m a m ico jest p ierw o w zo rem lo g iczn y m i h istoryczn ym k on trak tu kom odatu.
R ozdział II: A ctio c o m m o d a ti in fa c tu m e g e n e si d e ll’ e d itto (s. 67— —114) rozp oczyn a się od stw ierd zen ia , że p rzez d łu g i cza s to je s t do in g eren cji pretora u ży czen ie p ozostaw ało poza sferą och ron y p ra w n ej, choć n ie b yło bez zn a czen ia w sto su n k a ch ety czn o -sp o łeczn y ch . R oz w a ża n ia nad k w e stią g e n e z y och ro n y p raw n ej o p iera A utor n a a n a lizie
G ai 4, 47 i D . 13, 6, 1 pr. — 1, która p ozw ala m u na b liższe d atow an ie e d y k tu D e co m m o d a to . W rezu ltacie przyjm u je on, że actio co m m o d a ti
