K
R
O
N
I
K
A
W dniach od 28 sierpnia do 4 września 1958 obradował w Brukseli i w Louvain I M i ę d z y n a r o d o w y K o n g r e s H i s t o r y k ó w F i l o z o f i i Ś r e d n i o w i e c z a , który zgromadził przedstawicieli kilkunastu krajów. W czasie obrad postulowano m. in. ożywienie działalności translatorskiej, szczególnie jeśli chodzi 0 teksty muzułmańskie i żydowskie oraz stworzenie odpowiednich pomocy leksy kalnych w postaci słowników dla tekstów stricte filozoficznych. Wysunięto również program ścisłej współpracy historyków filozofii z historykami badającymi inne dziedziny życia średniowiecznej Europy. Do realizacji tych postulatów powołano na zakończenie obrad Société In tern a tion a le p o u r l ’Ê tude de la P h ilosop h ie M éd ié vale z tymczasową siedzibą w Louvain. Biuro S ociété zapowiedziało, że referaty 1 głosy dyskusyjne I Kongresu opublikowane zostaną w specjalnym wydawnictwie.
Około 200 uczestników z kilku krajów Europy Zachodniej wzięło udział w od bytej w Liege w dniach 14— 17 września 1958 pierwszej m i ę d z y n a r o d o w e j k o n f e r e n c j i p o ś w i ę c o n e j p r o b l e m o m h i s t o r i i e u r o p e j
s k i e g o r u c h u o p o r u (l ’H istoire de la Résistance européenne). W związku z nieobecnością przedstawicieli krajów Europy Wschodniej konferencja obradowała głównie nad zagadnieniami w alki konspiracyjnej na Zachodzie (w Belgii, Holandii, Francji i Danii) oraz w krajach byłego obozu hitlerowskiego (w Niemczech i we Włoszech).
IV międzynarodowe co llo q iu m poświęcone historii żeglugi i zagadnień morskich odbyło się 20— 23 m aja 1959 w Paryżu pod auspicjami Académ ie de M a rin e. Tema tem obrad była sprawa źródeł do historii żeglugi i handlu morskiego od wczesnego średniowiecza do X V II I w. Wygłoszono 22 referaty omawiające sprawę źródeł w ło skich ( L a n e , R o m a n o , T r a s e 11 i), jugosłowiańskich (T a d i ć), francuskich (C a r r i é r é , B a u t i e r , D e l a f o s s e , T o u c h a r d ) , hiszpańskich i portu galskich ( R a u, C a s t i l l o , R a v e n t o s ) , angielskich (P o s t a n, C a r u s - W i l s o n ) , duńskich ( F r i i s , K e l l e n b e nz), polskich (M a ł o w i s t), nider landzkich (B r u g m a n s).
W dniach 23— 26 czerwca 1959 odbyło się w Nancy międzynarodowe co llo q iu m poświęcone historii Oświecenia.
W czerwcu 1959 obradowała w Lizbonie V m i ę d z y n a r o d o w a k o n f e r e n c j a a r c h i w i s t ó w pod nazwą T a b le Ronde des A rch ives. Zgromadziła ona 34 przedstawicieli z 21 ośrodków archiwalnych całego świata. Przedmiotem obrad było zagadnienie roli i udziału archiwów w służbie współczesnej nauki historycz nej. Omawiano wiele problemów organizacyjnych i porządkowych — głównie
pro-6 4 4 K R O N IK A
biem techniki udostępniania akt i przeprowadzania kwerend. Postulowano większy udział archiwów w badaniach regionalnych oraz podjęcie szerokich zamierzeń w dzie dzinie publikacji źródłowych. N a konferencji omawiano także wyniki ankiety, której kwestionariusze rozesłane zostały do kilkudziesięciu archiwów europejskich i za morskich. Ankieta wykazała wielki wzrost korzystających z akt w archiwalnych pra cowniach naukowych oraz proporcjonalny do tego wzrost ilości udostępnionych jedno stek. Charakterystyczne są także zmiany jakościowe —■ dotyczy to głównie zmniej szenia się ilości kwerend genealogiczno-biograficznych na korzyść kwerend do dzie jów gospodaczo-społecznych. N a zakończenie obrad ustalono termin następnej V I kon ferencji Okrągłego Stołu na 1961 rok. Miejscem obrad będzie Warszawa, a ich tema tem udział archiwów we współczesnej międzynarodowej współpracy naukowej.
W dniach 4— 12 września 1959 odbył się w Lizbonie międzynarodowy kongres po święcony h i s t o r i i w i e l k i c h o d k r y ć g e o g r a f i c z n y c h dla uczcze nia 500 rocznicy śmierci Henryka Żeglarza. Referaty wygłosili m. in. Damiao P e r e s (Coimbra, Portugalia), „Ľaction du Prince Henri dans le développement de la science“, Gilberto F r e y r e (Recife, Brazylia), „Intégration des races autochtones dans la communauté portugaise“, Adriano M o r e i r a (Lizbona), „La pensée du Prince Henri et la politique portugaise d’outremer actuelle“ .
*
R a d a Z a r z ą d z a j ą c a P a n a m e r y к a ή s k i e g o I n s t y t u t u G e o g r a f i i i H i s t o r i i przyjęła propozycję sekretarza generalnego tegoż Instytutu, Ignacio M a r q u i n y , dotyczącą realizacji serii badań kompleksowych poszczególnych krajów Am eryki w celu uzyskania ogólnego obrazu rozwoju tych ziem z myślą o wykorzystaniu tego przy rozwiązywaniu praktycznych zadań. W po rozumieniu z rządem Ekwadoru przyjęto ten kraj właśnie jako pierwszy obiekt badań. Obejmą one prehistorię, protohistorię (od podboju Inków do pierwszych w pływ ów cywilizacji europejskiej po podboju hiszpańskim), archeologię, antropo logię i historię. Szczegółowy plan prac zamieszcza organ Instytutu „Revista de Historia de America“ nr 45, czerwiec 1958.
C am bridge U n iv e rs ity Press wydało trzeci tom wydawnictwa „The Cambridge History of the British Empire“, obejmujący okres 1870— 1919.
Ukazał się pierwszy zeszyt nowego czasopisma „Business History“ (za grudzień 1958). Pismo wydawane jest przez L iv e rp o o l U n iversity Press pod redakcją R. E. H y d e ’ a. .Artykuł wstępny napisał T. S. A s h t o n podkreślając związek business history z całością zagadnień historii gospodarczej, a zwłaszcza konieczność ratowania, przechowywania i udostępniania archiwaliów z tej dziedziny. Т. С. В a r- k e r na dalszych stronach zwraca się do przedsiębiorców z apelem o ,„poświęcenie nieco czasu przeszłości“ i wyjaśnia różnice między reklamowym a naukowym po dejściem do historii firm. Pozostałe artykuły poświęcono zagadnieniom X V III i X I X w.
W „Archivům Hibernicum“ wydawanym przez C a th olic R ecord S ociety of Ireland , Fr. B r e n d a n J e n n i n g s publikuje w zeszycie XX/1957 całość
materia-K R O N Imateria-K A
645 łów dotyczących prób osiedlenia się w Polsce franciszkanów irlandzkich w latach 1645— 54. Materiały pochodzą z archiwów zakonnych w Rzymie i Brukseli oraz z kolekcji Dun Mhuire, Killiney (W relun Papers). Inicjatywa iryjska nie doprowa dziła do założenia konwentu wobec oporu braci polskich i korzystnego dla nich wyroku arcybiskupa gnieźnieńskiego.
Ukazały się dwa następne zeszyty t. X V I (za rok 1958) „Gallia. Fouilles et monuments archéologiques en France métropolitaine. Antiquité — Période Barbare“, pisma ukazującego się staraniem komisji archeologicznej C entre N a tion a l de la Recherche S cie n tifiq u e przy M in istère de l ’É ducation N ationale. Nowe zeszyty zawierają sprawozdania z prac archeologicznych przeprowadzonych w latach 1956— 1957 oraz przegląd najważniejszych czynnych placówek wykopaliskowych we Francji.
„Internationales Jahrbuch für Geschichtsunterricht“ 1957/58 publikuje echa w y danych w 1956 r. tez Enno M e y e r a „Ü ber die Darstellung der deutsch-polnischen Beziehungen im Geschichtsunterricht“. Są to głosy G. R h o d e g o , G. L a b u d y , K. P i w a r s k i e g o , E. M a l e c z y ń s k i e j 'i K. P o p i o ł к a. W zakończeniu Meyer odpowiada swym polskim krytykom.
I n s t y t u t i m. F. J. D ö l g e r a n a U n i w e r s y t e c i e w B o n n roz począł publikację „Jahrbuch für Antike und Christentum“. M a to być kontynuacja dawnego czasopisma „Antike und Christentum“ wydawanego przez F. J. D ö 1- g e r a. Tom I ukazał się w 1958 r. w Münster (Aschendorff) pod redakcją Th. K l a u s e r a , E. S t o m m e l a і A. S t u i b e r a .
N r 2 tomu X X I „Bibliothèque d’Humanisme et Renaissance“ (Genève 1959), pisma wydawanego przez międzynarodowy komitet redakcyjny (redaktor naczelny A. R e n a u d e t , Polskę reprezentuje K. L e p s z y ) zawiera m. in. ciekawe poloni- cum pióra Gottfrieda S c h r a m m a pt. „Antitrinitarien in Polen 1556— 1658“ (s. 473— 511).
Rada municypalna miasta Sieny wyznaczyła nagrodę w wysokości 1 miliona 'lirów za najlepszą monografię historyczną na temat „W alki pod S-enną w latach 1552— 1559“. Termin nadsyłania prac na adres: S egreta rio del Concorso p e r una M onografia S torica, C om m une di Siena, upływa z dniem 15 grudnia b.r. W kon kursie mogą wziąć udział wszyscy zainteresowani, beż względu na narodowość.
*
Dnia 15 września 1958 zmarł w wieku lat 55 history k niemiecki Ludw ig B e u- t i n. Zm arły związany ostatnio z ośrodkiem naukowym w Kolonii, był autorem licz nych prac poświęconych histori gospodarczej okresu późnego średniowiecza, szcze gólnie dziejom handlu hanzeatyckiego.
30 września 1958 zmarł w wieku lat 90 historyk niemiecki Walter G o e t z. Zm arły był autorem prac poświęconych dziejom kultury średniowiecznej; w latach
646 KRONIKA
dwudziestych był jednym z czołowych przedstawicieli kierunku Geistesgeschichte. Redagował „Beiträge zur Kulturgeschichte des Mittelalters und der Renaissance“ (55 tomów do 1939 roku) і „Archiv fü r Kulturgeschichte“ (od 1912 roku), współdziałał przy publikowaniu „Propyläen — Weltgeschichte“ (1929— 1933), po wojnie działał aktywnie przy organizowaniu na nowo pracy Z e n tra ld ire k tio n wydawnictwa „Monu- menta Germaniae Historica“, a ostatnio współpracował przy wydaw aniu serii „Neue Deutsche Biographien“. Ostatnia jego praca — zbiór essejów pt. „Historiker in meiner Zeit“ ukazała się na krótko przed śmiercią z przedmową prezydenta N R F dra Theodora H e u s s a.
9 kwietnia 1959 zmarł prof. Hans K o c h , dyrektor naczelny Osteuropa In s titu t w Monachium i wydawca „Jahrbücher für Geschichte Osteuropas“ .
