Zasady czytania obrazu

Zasady czytania

obrazu

Czym jest sztuka ?

Wydaje się, że nierozłącznie wiążą się z nią pojęcia artysty i piękna, więc od próby ich zdefiniowania rozpocząć

należy rozważania o sztuce.

ARTYSTA

Wytwórca rzeczy materialnych

„techne”

Wytwórca myśli

„poeticos ”

Osoba natchniona

Piękno

• coś obiektywne, mierzalne

• nierozłączne z dobrem

(Bóg stworzył świat wg wagi, liczby i miary, uczynił go pięknym i dobrym)

• wg klasyków cechami piękna są:

porządek, harmonia, symetria, proporcja

• coś subiektywne, niesprawdzalne

• zależne od gustu własnego odbiorcy

• wg romantyków cechami piękna są:

ruch, malowniczość, brak regularności, emocjonalizm

Sztuka współczesna przezornie

pomija słowo piękno, bo trudno

w jej przejawach się go czasem

dopatrzyć- dziś mówi się raczej

o ekspresji - wyrazistych

środkach artystycznych, sile

oddziaływania na odbiorcę.

Sztuka to:

Pierwsza reakcja polega zwykle na utożsamieniu sztuki ze sztukami plastycznymi („plasticos" to 'formowany z czegoś, tworzony'): malarstwem, rzeźbą, architekturą, rzemiosłem artystycznym. Ale w średniowieczu cenione były sztuki wyzwolone (niewymagające wysiłku fizycznego), bardzo długo traktowane jako ukoronowanie działalności człowieka, dające uprawiającym je niezwykłą nobilitację, stąd dążenie twórców sztuk plastycznych , by i im przypisać ową wysoką rangę. Pierwszym udało się to architektom, ponieważ najpierw powstaje wytwór ich myśli, potem dopiero wytwór materialny, czasem nawet bez udziału twórcy intelektualnego. Malarstwo bardziej związane jest z pracą fizyczną twórcy, więc zostaje uznane za sztukę później, ok. XVI wieku. Postać rzeźbiarza zawsze kojarzy się z pracą fizyczną, wysiłkiem , upaćkaniem, więc dopiero wiek XIX doceni walory artystyczne jego dzieł a jego samego nazwie artystą.

Cechą sztuki jest sztuczność- same rozrzucone na stole pomarańcze, choćby nie wiadomo jak piękne, nie są dziełem sztuki, potrzebne jest spojrzenie na nie artysty

i umiejętność przekazania tego spojrzenia odbiorcy -> historia sztuki to historia postrzegania rzeczywistości przez artystów.

Definicja dzieła sztuki wg W. Tatarkiewicza :

Dzieło sztuki to odtwarzanie lub

konstruowanie form lub wyrażanie przeżyć w taki sposób, by efekt tych

działań mógł zachwycać,

wzruszać lub wstrząsać „.

Dzieło sztuki tworzone jest przez

treść i formę. Treść to idee

przekazywane przez dzieło,

formę tworzy to, co bezpośrednio

dane zmysłom: kształt, linia,

kolor, kompozycja. Forma

umożliwia wyrażanie treści, a w

sztuce abstrakcyjnej sama tę treść

tworzy.

Dzieło sztuki to:

Coś sztuczne

(wytworzone przez człowieka) i piękne

(wywołujące wrażenia estetyczne) lub posiadające dużą

siłę ekspresji.

Jak opisywać dzieła sztuk

plastycznych? Od czego zacząć?

Krok 1: Metryczka obrazu, zawierająca następujące informacje:

• Kto jest autorem,

• Jaki jest tytuł,

• W jakiej technice został wykonany (malarstwo olejne, akwarela, pastel, grafika, rzeźba pełna, szkic, relief...) i jakie ma wymiary,

• Kiedy powstał (rok, epoka, styl),

• Gdzie się obecnie znajduje.

Hans Memling, Sąd Ostateczny

• Hans Memling

• Sąd Ostateczny

• tempera, deska,

część środkowa 221x161,5 cm,

skrzydła 223x72,3cm

• 1456 – 1471 r

• Muzeum Narodowe w Gdańsku

Krok 2: Określenie tematyki

która może być wysoka lub niska

Tematyka wysoka

batalistyczna historyczna mitologiczna religijna

Tematyka niska

scena rodzajowa pejzaż weduta martwa natura portret

Krok 3: Opis sceny

• co się dzieje na płótnie,

• gdzie się scena rozgrywa,

• kto jest jej głównym bohaterem,

• co jest na planie pierwszym, drugim, w tle;

• co jest w centrum a co po boku;

• co robią poszczególne postacie;

• jak są ubrane

Obowiązuje prosta zasada: od ogółu do szczegółu, od lewej strony obrazu do prawej

Krok 4: Określenie stylu

Od starożytności uważano, że sztuka ma naśladować

rzeczywistość – mimesis, sztuka mimetyczna, figuratywna,

przedstawiająca; wiek XX wprowadził sztukę

nieprzedstawiającą, abstrakcyjną, oderwaną od konkretnych

obiektów świata, będącą czystą

kompozycją linii, barw i brył.

Style figuratywne

realizm symbolizm ekspresjonizm

Style niefiguratywne

abstrakcja

Krok 5 : Określenie rodzaju perspektywy, czyli sposobu

uzyskiwania wrażenia

przestrzenności, głębi

5. Rodzaje perspektyw, czyli uzyskiwania wrażenia przestrzenności

• Kulisowa – to co dalsze częściowo zasłonięte

• Hierarchiczna – to co ważne największe

• Malarska – barwna – kolory ciepłe przybliżają, zimne oddalają

• Powietrzna – większa odległość oka od przedmiotu to więcej powietrza, czyli większe rozmycie, szarość

• Linearna, zbieżna – linia horyzontu na linii oka, jeden punkt wybrany i prowadzone do niego linie doprowadzające, przesunięcie linii horyzontu poniżej linii oka daje wrażenie przestrzeni, natomiast powyżej zagęszcza kompozycję

Klasyfikacja barw:

• 3 barwy podstawowe

• ze zmieszania barw podstawowych powstają barwy pochodne

• barwy kontrastowe to czerń + biel oraz barwy dopełniające, czyli takie które po zmieszaniu dadzą szarą:

Barwy mają swoje treści:

• biel to niewinność, światło, odpowiednik linii pionowej;

• czerń to ciemność, pasywność, to co ginie, odpowiednik linii poziomej;

• żółcień to dynamika, pobudzenie, nastawienie na świat zewnętrzny;

• błękit to kontemplacja, koncentracja uwagi, uspokojenie

Krok 7: Określenie typu linii

przeważających w danym dziele

• proste poziome i pionowe – stałość, pewność, statyczność

• ukośne, łamane - dynamika

• krzywe – zmienność, determinacja, skupienie

Krok 8: Określenie typu

kompozycji

• Statyczna

• lub dynamiczna

• otwarta (wrażenie przypadkowości, niekompletności)

• zamknięta (układ ukształtowany, kontrolowany, pełny, każdy element

wydaje się konieczny)

• uporządkowana, np. symetryczna

• oparta na kontraście

Koniec prezentacji