Odrowąż-Pieniążek Łucja

(1)

1

(2)

SPIS ZAW ARTO ŚCI TECZKI — ® R M P i f e N ! . ! ^ ... t . ^ 0 -

1/2. Dokumenty (sensu slricto) dotyczące osoby relatora —

1/3. Inne m ateriały dokum enta cyjne dotyczące o soby relatora —

ltl/1 - Materiały dotyczące rodziny relatora ___

llt/2 - Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r. — III/3 - Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji (1939-1945) III/4 - Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 r.

tll/5 — inne.T—

IV. Korespondencja v

\ ^t7r OfówirtUą,

II. M ateriały uzupełniające relację V

V. Nazwiskowe karty informacyjne

in

/

VI. Fotografie J A o^u€-. ⁽

2

(3)

3

(4)

U5AMW2JU le n n e j S m fy M ć t u UbA i W ' tfVSV

I. D a n e o s obowe: Ł u c j a O d r o w ą ż - P i E n i ą ż e k - S t ę p o w s k a / I I . 1943,- O l s z e w s k a - X I I . 1950 r.

•

1 u r . 30.X I . 1920 r. w B r z e z n e j pow. N o w y Sącz.

i m i o n a r o d z i c ó w : L u c j a n i M a r i a z d. K r z y s z k o w s k a zam. w W a r s z a w i e , u l .

II. D a n e ś r o d o w i s k o w e : w y k s z t a ł c e n i e ś r e d n i e , g i m n a z j u m im H . K o ł ł ą t a j a w Ł u c k u . O j c i e c z z a w o d u agr o n o m . P r a c o w a ł a m w U r z ę dzie Z i e m s k i m do 1941 r.

. . . N a l e ż a ł a m do P W K - b y ł a m n a obo zi e s z k o l e n i o w y m w S k o l e m n a d Dąbró wk ą.

I I I . Ni e dotyczy.

IV. K r ó t k i ż y c i o r y s Cy w ilny" -do 1947 r . O p r a c o w a ł a m z a r o b k o w o w U r z ę dzie Z i e m s k i m w Ł u c k u / " O b ł a s t n o j Zie m e l n y j O t d i e i " / do 1942 r . ,p o t e m w U r z ę d z i e n i e m i e c k i m B u d o w y D r ó g i M o s t ó w do 1943 r.

V. P r z e b i e g k o n s p i r a c y j n e j służ by ż o ł n i e r ski e j: 1 9 3 9 - 1 9 4 5 r.

M ó j st ar s z y b r a t K a z i m i e r z - O d r o w ą ż - P i e n i ą ż e k b y ł c z ł o n k i e m o r g a n i z a c j i ZWZ-AK, k t ó r y w p r o w a d z i ł m n i e do k o n s p i r a c y j n e j g r u p y łąc z n o ś c i . S z e f e m ł ą c z n i -

\J cz e k b y ł a H e l e n a R y k o w s k a - n a z y w a l i ś m y ją "Lala".

W s t y c z n i u 1942 r. p r z y s i ę g ę m o j ą o d e b r a ł "Wujek"

/ n a z w i s k a n i e z n a ł a m / - i o t r z y m a ł a m p s e u d o n i m

"Prak s eda" / imię u k r a i ń s k i e / , p o t e m 1 L e n a ’ .'

P o c z ą t k o w o b y ł a m ł ą c z n i c z k ą n a m i a s t o Ł u c k , d o c h o d z i ł a m do p u n k t ó w k o n t a k t o w y c h u s t a r s z y c h pań:

p.Morawska: i p.Brzozowska-G-abryelowa.

I n s p e k t o r e m Z WZ a n a s t ę p n i e A r m i i K r a j o w e j "Łąka"

b y ł L e o p o l d S w i k ł a "kpt A d a m " ,n a t o m i a s t k o m e n d a n t e m o b w o d u " Ł ą k a ” b y ł mój b r a t K a z i m i e r z O d r o w ą ż - P i e - n i ą ż e k por. "Szpad a" a a d i u t a n t e m b y ł J ó z e f N i w i ń s k i "Sybir". M i a ł a m z n i m i stałe k o n t a k ty , b a r d z i e j o ż y w i o n e g dy r o z p o c z ę ł a m pracę jako t ł u m a c z w u r z ę d z i e n i e m i e c k i m b u d o w y d r ó g , w k t ó r y m p e ł n i ł a m f u n c j ę k i e r o w n i k a k a n c e l a r i i i tłumacza.

P o z a t y m w I n s p e k t o r a c i e "Łąka" z a s t ę p c ą k o m e n d a n t a b y ł c i c h o c i e m n y inż. T a d e u s z R y k o w s k i z k t ó r y m m i a ł a m ta kże k o n t a k t y sł uż b o w o k o n s p i r a c y j n e ,

\J a jego żona S z e f Ł ą c z n i c z e k / K r o p k a / a w a n s o w a ł a m n i e do f u n c j i z a s t ę p c y s z e f a k o m ó r k i łącz noś c i.

4

(5)

^Pełniłam tę f u n kc j ę do lutego 1944 r. B y ł a n a s d u ż a g r u p a - 15 d z i e wc z ą t .

M i a ł a m też s ł u żbowo k o n s p i r a c y j n e k o n t a k t y z b r a t e m J ó z k a N i w i ń s - k i e g i E d w a r d e m z k t ó r y m s p o t y k a ł a m się w m o i m i m e g o b r a t a d o m u . - K a z i m i e r z a O d r o w ą ż - P i e n i ą ż k a .

K r ó t k o m i a ł a m k i l k a k o n t a k t ó w z k u r i e r k ą z G.G. n a W o ł y ń i z W o ł yn i a do C e n t ra l i .

Jako t ł u m a c z n i e m i e c k i e g o b i u r a b u d o w y d r ó g w y j e ż d ż a ł a m s ł użb o wo w t e r e n dl a d o k o n a n i a w y p ł a t d r ó ż n i k o m i.t.p. z a d a ń t ere n pwych.

P r a c o w n i c y dr o g ow i r ó w n i e ż b y l i z a a n g a ż o w a n i w p r a c a c h k o n s p i r a c y j n y c h z w i a d o w c z y c h o b e j m u j ą c t e r e n n a o d c i n k u i uc k - R ó w n e .

M i a ł a m k o n t a k t m . i n n y m i ze Z d z i s ł a w e m N o w a c z y ń s k i m , k t ó r y p o t e m

. • '

«

z o s t a ł z a m o r d o w a n y p r z e z Ukr ai ńc ów .

W y k o r z y s t u j ą c swoje f u n k c j e u r z ę d u n i e m i e c k i e g o w y k r a d a ł a m "aus- v e i s s e " ,w y p i s y w a ł a m j e ,p o d p i s y w a ł a m f i k c y j n e d o k u m e n t y dla P o l a k ó w z a g r o ż o n y c h , k t ó r y c h t r z e b a było u k r y w a ć i przeżuca.ć w m i e j s c e

b e z p i e c z n e .

W y k r a d ł a m k i e d y ś n i e m i e c k i e h a s ł a dła p o r u s z a n i a się n o c ą , n a p r z e ciąg c a łe g o m i es i ąc a . P r a w o m o c n o ś ć h a s e ł u d a ł o mi się sprawdzić, k i e d y to p r a c u j ą c po g o d z . p o l i c y j n e j N i e m i e c o d w o z i ł m n i e do domu.

W c z asi e k o n t r o l i p o d a ł h a s ł o , k t ó r e b r z m i a ł o i d e n t y c z n i e jak w t y ch w y k r a d z i o n y c h d la u ż y t k u k o n s p i r a t o r o m .

T e r e n p r a c y k o n s p i r a c y j n e j z c z a s e m p o s z e r z y ł się do R ó w n e g o

o

a ta kże o m i a s t o K i w e r c e , g d z i e n a p u n k c i e k o n t a k t o w y m d o c h o d z i ł a m do o f i c e r a /nie p a m i ę t a m p s e u d o n i m u / d o s t a r c z a j ą c m u p o l e c e n i a u s t n e i p i s e m n e , a t akże w r . 1 9 4 3 d o s t a r c z a ł a m b r o ń i a m u n i c j ę w w ó z e c z k u z m o i m d z ie ck ie m.

W R ó w n y m b y ł a n i e m i e c k a c e n t r a l a b u d o w y d r ó g , p r z y z a ł a t w i a n i u s pra w b i u r a j e c h a ł a m j e d n o c z e ś n i e do p u n k t u k o n t a k t o w e g o z p o l e c e n i e m k o n s p i r a c y j n y m . P e w n e g o r a z u o k a z a ł o się s± że p unk t k o n t a k

towy jest s p a l o n y ,m u s i a ł a m w trud ne j s y t u a c j i sama zaradzić.

Z a n o c o w a ł a m u dawnej z n a j o m e j i n a d r u g i d z i e ń p o s z ł a m do "szklarza"

p o d a ł a m hasło: w y m i a r y okna" - " ta k m a m " u s ł y s z a ł a m h a s ł o w o d p o w i e d z i i w t e d y d o r ę c z y ł a m pr zesyłkę.

M o i b r a c i a K a z i m i e r z i Jan zos ta li n a k r y c i n a p u n k c i e k o n t a k t o w y m u p. W a n d y L e s z c z y ń s k i e j w r a z z J a n k ą N o u m a n i H . M i g u r s k ą , i w y w i e

z ieni do w i ę a i e n i a w Rów ne m. M u s i a ł a m do n i c p o j e c h a ć , a n a p r z e jazd w a g o n e m b y d l ę c y m t r z e b a b y ł o w y s t a r a ć się o p o z w ol en i e.

Za p o d ó d w y j a z d u p o d a ł a m c i ę ż k ą c h or o b ę M a m y i z t r u d e m a l e u z y s k a ł a m p o z w o l e n i e , k t ó r e w y k o r z y s t y w a ł a m k i l k a r a z y p o p r z e z w y c i e r a n i e d a t y n i e w ł a ś c i w e j a w s t a w i e n i e a k t u a l n e g o d ni a p r ze j azd u .

5

(6)

- 3 -

W t e d y s i a d a ł a m w c i e m n y m k ą c i e w a g o n # żeby N i e m i e c - k o n t r o l e r

n i e z a u w a ż y ł p o d r o b i e n i a z e z w o l e n i a n a p r z e j a z d koleją. A u t o s t o p e m r y z y k o w n y b y ł prze ja zd , c h o ć k i l k a r a z y d o j e c h a ł a m do Równego.

K i e d y ś tuż p r z e d n a s z y m s a m o c h o d e m w y l e c i a ł w p o w i e t r z e s a m o c h ó d z d y g n i t a r z a m i n i e m i e c k i m i . N a W o ł y n i u n i e b y ł o r u c h u p o c i ą g ó w p a s a ż e r s k i c h , k u r s o w a ł y t ylko t r a n s p o r t y w o j s k o w e lub sł u ż b o w e

jak n.p. z m e g o biura.

B r a c i a m o i K a z i m i e r z "Szpada" i Jan c u d e m tylko z o st a l i z w o l n i e n i z w i ę z i e n i a , ż e n a p r z e s ł u c h a n i u k a ż d e g o o d d z i e l n i e z e z n a l i , ż e p o m a g a l i w d o w i e z d w o j g i e m m a ł y c h d z i e c i p r z y c z y n n o ś c i a c h g o s p o d a r

s ki c h jak r ą b a n i e d r z e w a , k o p a n i e o g r o d u i t p . p rac a ch.

W s i e r p n i u 1943 r . p o l i c j a u k r a i ń s k a a r e s z t o w a ł a w Ł u c k u w ciągu 1 g o d z . / 5 - t a r a n o / 21 osób i n t e l i g a n c j i p o l s k i e j , a d w o k a t ó w , l e k a rzy , p r o f e s o r ó w i w y w i e ź l i ich do w i ę z i e n i a w R ó w n e m , z k t ó r e g o w y s z e d ł t ylko 1 m ł o d y chłopak.

M e g o m ę ż a L u d w i k a z b r a t e m A n t o n i m S t ę p o w s k i c h r ówn i e ż a r e s z t o w a l i i stracili.

W n i e m i e c k i m b i u r z e już n i e p r a c o w a ł a m , g d y ż b i u r o p r z e n i e ś l i do K i j o w a , z n a s t ę p n y m i n i e p o d j ę ł a m p r a c y

M ą ż ni e w i d z i a ł d z i e c k a , k t ó r e u r o d z i ł o się po jego straceniu.

K o n s p i r a c y j n a s ł uż b a t r w a ł a i za S o w i e t ó w do 1 1 . 1 9 4 4 r.

W l u t y m 1944 r.z o d d z i a ł u p a r t y z a n c k i e g o w P r z e b r a ż u w r ó c i ł T a d e u s z R y k o w s k i i z a w i a d o m i ł ,że S o w i e c i z a t r z y m a l i m e g o b r a t a K a z i m i e r z a , p o n i e w a ż m i a ł b u t y o f i c e r k i i pas w o j s k o w y , k t ó r e m u z a b r a l i . P o b i e g ł a m r a t o w a ć b r a t a , a l e s z c z ę ś l i w i e s p o t k a ł a m go i z n i m u d a ł a m się n a o s t a t n i e k o n s p i r a c y j n e z e b r a n i e g d z i e z e b r a ł a się s p o r a g r u p a d z i e w c z ą t i c h ł o p c ó w dl a p o d j ę c i e o s t a t e c z n y c h d e c y z j i co dalej robić.

Z p r o p o z y c j ą p . S w i k ł y "Adama" n i e w s z y s c y b y l i z g o d n i , a m i a n o w i c i e p r z e d o s t a n i a się do C e n t r a l n e j Polski. L a s y b y ł y p e ł ne w q p k

sowieckich. C i , k t ó r z y n a tę w y p r a w ą z d e c y d o w a l i się r a z e m ze S w i k ł ą z o s t a l i z a t r z y m a n i i w y w i e z i e n i n a j p i e r w do K i j o w a , g d z i e po jakimśś c z a si e z m a r ł dr Ż y t y ń s k i ,T a d e u s z s. p . G a b r y e l o w e j i M a r e k W i ś n i e w s k i . R e s z t ą w i ę ź n i ó w w y w i e ź l i n a S y b i r m i ę d z y innym i S w i k ł ę " A d a m a " ,k t ó r y w r ó c i ł po 1 5-tu l a t a c h b.chory.

M o i b r a c i a p o d z m i e n i o n y m n a z w i s k i e m z o s t a l i w z i ę c i do W . P . i w y słani do S u m , t a m s po t kali N i w i ń s k i e g o i i n n y c h k o l e g ó w , k t ó r z y p o t e m z g e n . B e r l i n g i e m p r z y j e c h a l i do l a s ó w k/Kiw e rc.

I tu m i a ł a m jeszcze jedno z a d a n i e do s p e łn ie ni a: p e w n e g o d n i a s p o t k a ł a m n a u l i c y jednego z n a s z y c h k o l e g ó w z k o n s p i r a c j i W a c k a K o s i d ł o . P r o s i ł a b y p o w i a d o m i ć w s z y s t k i c h z n a j o m y c h a by się do n i e g o n i e z b l i ż a l i ,p o n i e w a ż w y p u ś c i l i go z w i ę z i e n i a aby d o n o s i ł

6

(7)

- U f a

-

4

^-

n a swoi c h k ol egów. P r z e k a z a ł a m tę w i a d o m o ś ć b r a t u i k o l e g o m Jr s t a c j o n u j ą c y m w l a s a c h k i w e r s k i c h z z a p y t a n i e m jak go ratować.

P o s t a n o w i l i a b y z n i m p r z y j e c h a ć ,p o c z y m u b r a l i go w m u n d u r w o j s k o w y i w r a z z całą a r m i ą p r z e s z l i do c e n t r a l n e j polski,

t a m ftikt go n i e znał. Po w o j n i e w r ó c i ł n a W o ł y ń i b y ł l e ś n i c z y m pod Łu c kiem.

• • •

W n o w y c h w a r u n k a c h n i e s p osób by ł o k o n s p i r o w a ć . W l u t y m 1944 r.

z a k o ń c z y ł a m służb ę w k o n s p i r a c j i AK.

VI.

VII. V I I I . K r ó t k i ży c i o r y s p o w o j e n n y : p r a c a w Z j e d n o c z e n i u B u d o w n i c t w a M i e j s k i e g o w G d a ń s k u - Gdyni. Z a m ą ż p ó j ś c i e w 1950, r. P r a c a w B i u r z e P l a n o w a n i a R o z w o j u W a r s z a w y od 1962 do 1978 r.

E m e r y t u r a .

7

(8)

8

(9)

9

(10)

10

(11)

11

(12)

12

(13)

13

(14)

14

(15)

15

(16)

16

(17)

17

(18)

18

(19)

V p ł y n ę ł o d n i a

UCŁ SU cl^khl

Ł O S Z E N I E

Ja, u c C L o

(imię i nazwisko)

zamieszkała(y) u l

.

v Warszawie . tO-.

tel.

zgłaszam się niniejszym na Członka Koła Przyjaciół Memoriału Generał Marii Wittek z zamiarem współdziałania lub wspierania jego

działalności. -

C X O podpis

;Z.°

.

j.

miejscowość, data

v e r t e !

\C q s C ci (Z ,

19

(20)

J.ednocześnie w p ł a c a m n a W B K I . C d d z . w T o r u n i u

«r *

k w ot ę n a d z i a ł a l n o ś ć F undacji.

Proszę o p o i n f o r m o w a n i e mnie w jakim c za s i e i w jakiej sumie n a l e ż y w s p i e r a ć F u n d a c j ę .

łączę s e r d e c z n e p o z d r o w i e n i a

20

(21)

Ł ucja O l s z e w s k a ul.

0 0 - 89 3 W a r s z a w a

1 7 . 0 9 , 1 9 9 9 r.

L.dz. / W S K / 9 9 F U N D A C J A

A r c h i w u m P o m o r s k i e A r m i i K r a j o w e j ul. W. G a r b a r y 2

J*Z“ 122=JL9JLHJL

P a n i _ K r y s tyna _Bohr

S z a n o w n a Pani

S p e ł n i a j ą c P a n i ż y c z e n i e p r z e s y ł a m m o j e zdjęc i e z lat 1942. N i e s t e t y n i e p o s i a d a m ż a d n y c h d o k u m e n t ó w s t w i e r d z a j ą c y c h p e ł n i e n i e p r z e z e m ni e f u n k c j i w k o n s p i r a c j i p o z a d o k u m e n t a c j ą u j ę t ą w k s i ą ż c e p.t. "POŻOGA" a u t o r a J ó z e fa T u r o w s k i e g o W a l k i 27 W o ł y ń s k i e j D y w i z j i AK.

Ł ączę p o z d r o w i e n i a

21

(22)

Toruń,dnia 3'.08.1999 FUNDACJA

Archiwum Pomorskie Armii Krajowej j|.W.Garbary 2,tel.65-22-186

8 7-100 TO R U Ń