Uprawa współrzędna pasowa

(1)

biuletyn informacyjny KFPZ o Federacji

Numer 15 Luty 2011

Uprawa współrzędna pasowa 39

Zarządzanie gospodarstwem 29

a systemy komputerowe

Zmiany w podatku VAT 20

(2)

(3)

Henryk Ordanik

tel. 502 608 085 woj. wielkopolskie, lubuskie, dolnośląskie Ireneusz Brudnoch

tel. 604 938 265 woj. pomorskie, zachodniopomorskie Rafał Mładanowicz

tel. 608 755 255 woj. zachodniopomorskie, kujawsko-pomorskie

Maciej Dybioch

tel. 609 734 131 woj. lubelskie, podkarpackie, podlaskie, warmińsko-mazurskie Jerzy Hławiczka

tel. 505 022 609 woj. opolskie, śląskie, małopolskie, świętokrzyskie Joanna Leśniewska

tel. 667 958 199 woj. mazowieckie, łódzkie Leszek Bosek

tel. 663 763 467 woj. opolskie

Kontakt w terenie:

Henryk Ordanik

tel. 502 608 085 woj. wielkopolskie, lubuskie, dolnośląskie Ireneusz Brudnoch

tel. 604 938 265 woj. pomorskie, zachodniopomorskie Rafał Mładanowicz

tel. 608 755 255 woj. zachodniopomorskie, kujawsko-pomorskie

Maciej Dybioch

tel. 609 734 131 woj. lubelskie, podkarpackie, podlaskie, warmińsko-mazurskie Jerzy Hławiczka

tel. 505 022 609 woj. opolskie, śląskie, małopolskie, świętokrzyskie Joanna Leśniewska

tel. 667 958 199 woj. mazowieckie, łódzkie Leszek Bosek

tel. 663 763 467 woj. opolskie

Kontakt w terenie:

Redakcja

redaktor naczelny: Joanna Leśniewska kom. 667 958 199

e.mail: redakcja@swiatzboz.pl www.swiatzboz.pl

Skład i grafi ka

PRINTOMATO.pl

e-mail: magda@printomato.pl www.printomato.pl

Krajowa Federacja Producentów Zbóż ul. Świętokrzyska 20 lok 402 A 00-002 Warszawa

kom. 667 958 199 www.kfpz.pl e-mail: biuro@kfpz.pl

Członkowie wspierający:

INFORMATYKA

1. Zarządzanie gospodarstwem a systemy komputerowe 29 - Leszek Sieczko

29

UNIA EUROPEJSKA

1. Europejskie dyskusje 12 - Joanna Leśniewska

2. Stanowisko Grupy Roboczej ds. zbóż w sprawie

reformy WPR po 2013 roku 13

- Zbigniew Kaszuba

12 O FEDERACJI 4

1. List Prezesa 4

2. COPA-COGECA – sprawozdanie 5

- Zbigniew Kaszuba

3. Szkolenie dla producentów zbóż 7

- Joanna Leśniewska

4. Spotkanie przedstawicieli organizacji pozarządowych

i Senatu Republiki Francuskiej 7

- Joanna Leśniewska

5. Spotkanie polskich i francuskich zbożowców 8 - Joanna Leśniewska

6. Rye Belt 9

- Joanna Leśniewska 7. W skrócie...

Spotkanie z delegacją z Kazachstanu Spotkanie z delegacją z Mołdawii Szkolenia dla producentów zbóż

Konferencja Prasowa fi rmy Bayer CropScience 10 8. Rosahumus – dobry bo ekologiczny 11

18

EKONOMIA

1. Nowe wymagania cross-compliance 18 - Joanna Leśniewska

2. Zmiany w podatku VAT 20

- Katarzyna Pietrzak

RYNEK ZBÓŻ 22

1. Wiadomości zbożowe ze świata 22 - Beata Michalska-Klimczak

2. Rynek zbóż w sezonie 2010/11 24

- Wiesław Łopaciuk

3. Notowania zbóż 27 4. Przegląd wiadomości z rynku wschodniego 28

- Beata Michalska-Klimczak

AGROTECHNIKA

33

1. Nawożenie zbóż w okresie wiosennym 33 - Czesław Szewczuk

2. Univo^® i Fusaro^® – rewelacyjne, kompleksowe systemy

ochrony zbóż przed chorobami 38

- Jan Jajor

3. Uprawa współrzędna pasowa – zalety i możliwość

stosowania w polskim rolnictwie 39

- Aleksandra Głowacka

4. KFPZ – deklaracja członkowska 42

(4)

Szanowni producenci, czytelnicy!

W ostatnich tygodniach obserwuję niewytłumaczalną dla wielu osób sytuację na rynku zbóż. Moim zdaniem tak wysokie ceny za ziarno zbóż są efektem sztucznej manipulacji na rynku zbóż przez fundusze inwestycyjne. Krótko odpowiem na pojawia- jące się liczne pytania, dlaczego producenci nie sprzedają ziarna? Czy czekają na jeszcze wyższe ceny? Przed żniwami w 2010 r.

rolnicy określali poziom opłacalności produkcji pszenicy konsumpcyjnej w granicach 600-650 zł i większość gospodarstw po takich cenach sprzedawała zakontraktowane ziarno. Absolutnie nikt nie prognozował cen na obecnym poziomie. Dlatego należy na zaistniałą sytuację spojrzeć z trochę innej perspektywy – kto dziś zarabia na wywindowanych cenach zbóż? Producenci czy spekulanci?

Jak zapowiada się ten rok dla rolników? Gwałtownie rosną ceny środków do produkcji rolnej, wzrost VAT-u, odczuwal- na podwyżka nawozów mineralnych. Podwyżkom nie będzie końca co najmniej do połowy marca. O tym, jak przezimowały ozi- miny przekonamy się na przełomie marca i kwietnia, wówczas też będzie można w miarę rzetelnie oszacować strukturę zasiewów w kraju. Globalnie odczuwamy coraz większy wpływ natury i warunków pogodowych na wysokość dochodów rolników.

Mam jednak nadzieję, że w tym sezonie pogoda będzie sprzyjać rolnikom.

Federacja będzie starać się na bieżąco informować Państwa o sytuacji na rynku zbóż. Na przełomie stycznia i lutego 2011 nasi członkowie uczestniczą w konferencjach organizowanych przez ﬁ rmę DuPont. Trzecia edycja Targów Polskie Zboża 3 i 4 czerwca będzie kolejną okazją do spotkania i wymiany poglądów z Zarządem KFPZ. Myślę, że także w tym roku okazji do spotkań będzie dużo więcej.

Rok 2011 będzie czasem dalszych intensywnych prac nad przyszłym kształtem Wspólnej Polityki Rolnej po 2013 roku.

W tym numerze biuletynu publikujemy projekt kalendarza prac Copa-Cogeca w związku z przyszłością WPR. 1 lipca Polska na pół roku obejmie Przewodnictwo w Radzie Unii Europejskiej, stwarza to Polsce szanse na podjęcie korzystnych dla nas kroków i działań m.in. w obszarze rolnictwa i WPR.

Z poważaniem,

Rafał Mładanowicz

Krajowa Federacja Producentów Zbóż

(5)

W wyniku przeprowadzonych wyborów Grupa Robocza ds. zbóż jednogłośnie powołała na nowego przewodni- czącego Pana Iana Backhouse – rolnika z Wielkiej Bry- tanii pracującego na gospodarstwie o powierzchni 320 ha – który zastąpił p. Paula Temple.

Dwóch wiceprzewodniczących grupy roboczej to: Max Otto Gustav Schulman ze Szwecji – prowadzi gospodar- stwo o powierzchni 300 ha, oraz Jean François Isambert pochodzący z Francji – pracuje we Francji na gospodar- stwie 280 ha oraz w Rumunii na 1500 ha.

Eksperci do spraw rynku zbóż reprezentujący poszczególne kraje członkowskie na spotkaniu w Copa-Cogeca zaprezento- wali ostateczne dane dla kampanii 2010/2011. Przedstawiona została obecna sytuacja rynkowa oraz jej najbliższe perspektywy. Ważnym punktem w porządku obrad był udział sektora zbóż oraz sektora roślin białkowych w debacie nad WPR po 2013 roku. Kolejnym punktem spotkania były koszty nawo- zów, a następnie implementacja dyrektywy w sprawie energii produkowanej z odnawialnych źródeł. Następnie zaprezen- towano aktualne informacje przedstawione przez grupę Bio- energia. Podczas grupy dyskutowano także o zmianach klimatu i związaną z nimi sytuacja roślin uprawnych oraz GMO.

Wlk. Brytania – Eksperci przedstawili sytuację na rynku jako dobrą, przy jednoczesnym podkreśleniu korzystnych warunkach upraw.

Francja – Wzrost eksportu zbóż do krajów trzecich. Rok 2010 był pod tym względem rekordowy, wyeksportowa- no 13 mln ton. W kwietniu eksport może się zatrzymać, w związku z drugą częścią kampanii, która może być napię- ta.Kukurydza: 1,6 mln ha, plon 9 t/ha. Niestety zbiory kukurydzy podobnie jak w kilku innych krajach nadal nie zostały ukończone. Kolejnym zagrożeniem jest fakt, że francuska kukurydza musi konkurować z argentyńską i południowo- amerykańską, która coraz mocniej wchodzi do Europy.

Estonia – Ekspert przedstawił głębokie obawy związane z przyszłym plonem dla zbóż ozimych (złe warunki pogo- dowe).

Łotwa – Ogólny spadek średniego plonu z ha. Duże zasie- wy rzepaku. Zboża ozime – wzrost zasiewów o 10%.

Irlandia – Bardzo silna i niespotykanie mroźna zima, która z pewnością będzie wpływać na przyszły uzyskany plon.

Polska – Zbigniew Kaszuba: Sezon 2010 był bardzo trudny w Polsce. Bardzo zimna wiosna, niezwykle suche i upalne miesiące: maj, czerwiec i lipiec, a później bardzo deszczo- wy sierpień oraz wrzesień, utrudniły wegetację roślin.

Skutkiem tego była niższa jakość zbóż oraz wielkość plo- nów. Ostatecznie w drugiej części żniw pogoda nie po- zwalała na zbiór w optymalnym terminie. Żniwa przecią- gnęły się aż do września, powodując znaczące pogorszenie jakości zebranych zbóż. Zbiory zbóż w Polsce łączne z ku- kurydzą wyniosły ok. 27 mln ton, były jednak nie najgorsze, jednak towrzyszyła im słaba jakość. Ponadto nie potwier- dziły się informacje podawane przez IERiGŻ o bardzo du- żych zapasach (ok. 5 mln ton) z poprzedniego sezonu, co dodatkowo spowodowało dynamiczny wzrost cen zbóż na rynku, którego pogłębienie obecnie potęguje mroźna i śnieżna zima w Polsce. Zasiewy zbóż ozimych w Polsce (ok. 55 % zasiewów wszystkich zbóż) były utrudnione, ich kondycja i stan rozwoju przed zimą oceniam jako średnie m.in. przez szybkie nadejście prawdziwej zimy w Polsce, praktycznie pod koniec listopada.

Finlandia – Bardzo niskie uzyskane plony w roku 2010.

Przyczyną niskich plonów na całym obszarze upraw była duża susza. Dlatego przeciętnie plon spadł o 20% w stosunku do roku poprzedniego. Jakość zbóż kształtuje się na średnim poziomie. Dobra jakość zbóż do połowy sierpnia, następnie duże opady, które zniszczyły uprawy.

Belgia – Ogólnie ceny na rynku są atrakcyjne, przekroczy- ły 200 euro za tonę pszenicy. Generalnie opóźnione zasiewy zbóż. Zbiory ziemniaków, a także buraków jeszcze nie zakończone.

Szwecja – Spodziewany spadek zbiorów rzepaku, mała powierzchnia zasiewów na jesień z powodu dużych opa- dów atmosferycznych. Średnio zasiano około 5% mniej zbóż niż w roku poprzednim..

Dania – Całkowita produkcja zbóż spadła do 8,7 mln ton.

Z powodu trudnych warunków pogodowych nieznacznie mniejsze zbiory pszenicy zwyczajnej.

Austria: Jęczmień – zagrożona jakość i wydajność z po-

Posiedzenie grup roboczych „Zboża” oraz „Rośliny oleiste

i białkowe”, 9 grudnia 2010 roku. Spotkanie grupy konsultacyjnej

„Zboża oraz Rośliny oleiste i białkowe” 10 grudnia 2010 r.

(6)

wodu pogody, ceny spadają. Zbiory kukurydzy przerwane z powodu opadów śniegu. Natomiast dla rzepaku i kukurydzy ceny kształtują się korzystnie.

Czechy: Dobre zbiory i ceny. Duże możliwości magazy- nowania zbóż, dlatego Czechy mogą cierpliwie czekać i nie muszą spieszyć się ze sprzedażą swoich zapasów. Obecnie bardzo duże opady śniegu. Eksperci spodziewają się do- brych zbiorów kukurydzy i jęczmienia.

Słowacja: W czerwcu kraj został dotknięty poważnymi powodziami, ponad 120 tys. ha upraw, na których zasiany był m.in. owies i pszenica, zostało zniszczonych. Globalnie produkcja w kraju mniejsza o 30%. Zima przyszła wcze- śnie, co wpłynęło na zmniejszenie zasiewów w tym roku o ok. 7%, wiec przyszłe zbiory mogą być mniejsze.

Włochy: Obfi te opady w końcu października opóźniły za- siewy. Niepewna sytuacja producentów w tym kraju. Przy obecnych cenach rynkowych można spodziewać się, że znaczna powierzchnia zostanie pozostawiona na zasiewy wiosenne. Równowaga jeśli chodzi o stosunek powierzchni zasiewu pszenicy durum i zwyczajnej.

Grecja: Zboża ozime: spodziewany spadek zasiewów o 20%. Ponadto w ostatnim czasie notuje się spadek cen.

Cena kukurydzy 180-200 euro/t.

Portugalia: Kukurydza wypada średnio, produkcja i plony na zadowalającym poziomie. Na chwilę obecną Portugalia dysponuje dużymi zapasami. Duże deszcze na chwilę obecną spowodowały spadek spodziewanego plonu. Nad- chodzący rok nie zapowiada się dobrze.

Hiszpania: Zasiewy utrudnione przez dotkliwe deszcze.

Zróżnicowana sytuacja w poszczególnych regionach kraju.

Wzrost zasiewów kukurydzy.

Węgry: Miniony rok był bardzo trudny. Duże opady wpły- nęły niekorzystnie na zasiewy. Duże ich obszary znalazły się pod wodą, dlatego produkcja zbóż okazała się dużo niż- sza. Obecnie zasiano około 257 tyś ha, czyli podobnie jak rok wcześniej, ale w tym wysiano nieco mniej pszenicy..

Przewodniczący grupy roboczej Ian Backhouse podsumował dotychczasową dyskusję – Produkcja w Europie, jak widać, jest zagrożona. Ogromny wpływ klimatu na proces produkcji zbóż, komplikuje ją jeszcze bardziej. Nadchodzący rok z pewnością będzie pełen wyzwań. Jak widać, w wielu krajach UE spodzie- wamy się ciężkiej zimy stąd nasze obawy o plony i zasiewy. Brak pewności w kwestii produkcji europejskiej przedstawiają rów- nież poniższe grafy. Będzie to też wyznacznik do rozmów Co- pa-Cogeca z Komisją Europejską n/t reformy WPR po 2013 roku.

Dialog z europejskim stowarzyszeniem nawozów, aby możliwa była większa przejrzystość na tym rynku, celem lepszego zrozumienia rozwoju i kształtowania się cen na tym rynku.

Jeśli chodzi o ceny gazu, to współgrały one z cenami nawo- zów, tylko w pewnym momencie. Obecnie mamy bardzo niepewną sytuację związaną z sytuacją na rynku nawozów.

Wykres 1. Podkreśla się wzrost światowej konsumpcji przekraczający możliwości produkcyjne [źródło: IGC]

Wykres 2. Zapasy, światowa konsumpcja przekraczająca możliwości produkcyjne. [źródło: USDA]

2007 2007

MMT MMT

500

400

300

200

100

0

500

400

300

200

100

0 700

680 660 640 620 600 580 560

700 680 660 640 620 600 580

560

2008 2009 (est) 2010 (fcst) 2008 2009 (est) 2010 (fcst)

121 122

609 611

638 642

686 683

677

682

650 652

644 642

660 665

612 617

40 64 71 31 47 54

52 45

180 172

196 195

169 165

world ending stocks of which 5 major exporters world production world consumption

Zbigniew Kaszuba sekretarz generalny KFPZ

(7)

16 listopada 2010 roku Krajowa Federacja Producentów Zbóż zorganizowała w Człuchowie szkolenie dla grupy 50 produ- centów zbóż, którego tematem były: Nowe technologie w produkcji zbóż konsumpcyjnych. Podczas szkolenia wygłoszono następujące wykłady:

Nowe możliwości i perspektywy zwalczania chorób w uprawie zbóż – prof. dr hab. Marek Korbas,

Najnowsze trendy w odchwaszczaniu zbóż wiosną – inż.

Adam Paradowski,

Technologie informatyczne jako narzędzia wspomagające pra- cę rolników – dr Leszek Sieczko.

Liczne pytania zadawane w czasie szkolenia oraz w trakcie podsumowania świadczą o potrzebie tego typu inicjatyw. Od- powiadając na Państwa prośby, byśmy kontynuowali omawia- nie technologii informatycznych w rolnictwie, zamieszczamy w tym numerze „Świata Zbóż” (patrz str. 31) materiał wpro- wadzający w tę tematykę. W 2011 roku KFPZ planuje orga- nizację kolejnych szkoleń dla producentów zbóż poświęcone zbliżonej tematyce.

Szkolenie było fi nansowane ze środków Funduszu Promocji Ziarna Zbóż i Przetworów Zbożowych.

Joanna Leśniewska

Szkolenie dla producentów zbóż

Spotkanie przedstawicieli organizacji pozarządowych i Senatu Republiki Francuskiej

21 października 2010 r. senatorowie z Francji przygoto- wujący raport dla francuskiego senatu na temat przy- szłości Wspólnej Polityki Rolnej spotkali się z ministrem rolnictwa i rozwoju wsi – Markiem Sawickim.

Następnym punktem wizyty senatorów z Francji: Odette He- rviaux i Jean Bizet były rozmowy z przedstawicielami polskich branżowych organizacji pozrządowych. W spotkaniu uczestniczyli

przedstawiciele KFPZ (Wiesław Gryn, Joanna Leśniewska), FBZPR (Agnieszka Falba), PZPRZ (Stanisław Kacper- czyk), PZPK (Roman Warzecha), PFHB. W rozmowy uczest- niczył Alexandre Martinez – radca ds. rolnictwa Ambasady Francji w Polsce.

W rozmowach poruszano tematy przyszłości polityki rolnej, równych dopłat bez zaszłości historycznych, stabilizacji rynków, GMO. Senatorowie poinformowali, iż we Francji jest zgoda na odstąpienie od zaszłości historycznych.

Obie strony zgodnie stwierdziły, iż regulacja rynków powinna być szybsza, niż ma to miejsce obecnie. Za niezbędne uznano dyspo- nowanie narzędziami, które zapewnią większe bezpieczeństwo dochodów.

Zarówno przedstawiciele Polscy, jak i Francuscy mówili, o zasa- dzie wzajemności, czyli to, czego wymagamy od producentów europejskich, powinno być także wymagane od producentów spoza Unii Europejskiej. Polskie rolnictwo poniosło duże nakłady w celu dostosowania do unijnych wymagań, dlatego m.in wzrosły koszty produkcji. Tańsze produkty spoza Unii Europejskiej wpły- wają na destabilizację unijnego rynku.

(8)

Spotkanie

polskich i francuskich zbożowców

24 listopada 2010 r. na zaproszenie Krajowej Federacji Producentów Zbóż do Polski przyjechali przedstawicie- le francuskich producentów zbóż. W skład delegacji weszli:

François Jacques, rolnik z Lotaryngii, przewodniczący komisji upraw roślin FNSEA w swoim regionie. W AGPB i ORAMA jest on odpowiedzialny za kwestie podatkowe i mikro-ekonomiczne.

François Barret, AGPB przedstawiciel w COPA-COGECA – grupy roboczej zboża, rolnik w Eure-et-Loir (Beauce). Nicolas Ferenczi, szef w AGPB ds. ekonomii i stosunków międzynaro- dowych. Mniej więcej połowa francuskich producentów zbóż jest członkami AGPB, reprezentują oni 50% użytków rolnych we Francji. AGPB w celu wypracowania dialogu i porozumienia co do kształtu WPR po 2013 roku szuka kontaktu z europejskimi organizacjami skupiającymi producentów zbóż.

Polskich producentów zbóż reprezentowali przedstawiciele i eksperci branżowych organizacji: Krajowej Federacji Producen- tów Zbóż (Krzysztof Bojar, Zbigniew Kaszuba, Henryk Orda- nik, Wiesław Gryn, Henryk Szczupak), Federacji Branżowych Związków Producentów Rolnych oraz Polskiego Związku Produ- centów Roślin Zbożowych.

25 listopada odbyło się spotkanie francuskich delagatów oraz przedstawicieli polskich zbożowców z ministrem rolnictwa i rozwoju wsi – Markiem Sawickim. Zebrani wymienili poglądy na temat głównych celów i instrumentów WPR. We Francji są regiony, gdzie system pomocy jest niesłychanie chojny, ale występują też takie, gdzie ta pomoc jest stosunkowo niska. Istotna część sub- wencji przeznaczonych na ubezpieczenia francuskich rolników nie trafi a do nich, lecz do agencji ubezpieczeniowych. Cło na zboże jest niskie, co wpływa na ceny zboża. Celem jest konkurencyjność na światowym rynku, ale nie dzika konkurencja. W rolnictwie co 15-20 lat zmienia się technologia, niezbędne są wówczas zmiany.

Ważne by wspierać gospodarstwa aktywne, rozwijające się. We Francji wiele innowacji jest finansowanych przez organizacje rolnicze ze środków pochodzących od rolników..

Podczas spotkania starano się wypracować wspólne stanowisko co do przyszłego kształtu WPR. Zarówno polscy, jak i francuscy rolnicy zgodzają się na:

jedną politykę europejską, a nie renacjonalizowaną, równe dopłaty dla wszystkich,

dopłaty do hektara, a nie do rodzaju produkcji.

Rozmowy wspierał Alexandre Martinez – radca ds. rolnictwa Ambasady Francji w Polsce. Zdaniem Martineza dobre pomysły mogą stanowić początek w debacie nad WPR, kolejnym krokiem powinno być przekazanie ich właściwym osobom i instytucjom, by zwróciły na nie swoją uwagę..

2004 2005 2006 2007 2008 2009 20010

PLN/ha

1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0

UPO PLN/ha JPO PLN/ha

Wykres 1. Jednolita płatność obszarowa i płatność uzupełniająca na 1 ha

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z ARiMR

(9)

9 grudnia 2010 w Kondratowicach odbyło się drugie spotkanie polskiego zespołu projektowego w ramach projektu Rye Belt, prowadzonego przez fi rmę KWS Lochów Polska. Rye Belt jest projektem długofalo- wym, a jego realizację przewiduje się na kilka na- stępnych lat. Cel projektu to wspieranie konkuren- cyjności rolników prowadzących uprawy tego zboża na obszarze europejskiego pasa żytniego (od Niziny Północnoniemieckiej aż po Ural).

W skład zespołu projektowego wchodzą: pracownicy fi rmy KWS Lochów Polska, pracownicy naukowi, przedstawiciele branżowych organizacji pozarządowych. Podczas grudniowego spotkania, KFPZ była reprezentowana przez dyrektora biura. Przedstawiono sytuację na krajowym rynku zbóż, te- goroczne szacunki zbiorów i plonów – ze szczególym nacie- skiem na żyto – oraz ostatnie notowania cen ziarna.

Przedstawione wstępne wyniki prac prowadzonych przez prof. dr. hab. Jana Michniewicza (Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu) nad frakcjonowaniem żyta są bardzo optymistycz- ne. Michniewicz przypomina, iż ziarno żyta ma najwyższą za- wartość błonnika pokamowego spośród zbóż. Ściśle powią-

zana jest wielkość spożycia błonnika i zapadalność na choroby cywilizacyjne (m.in. otyłość). W Polsce obserwowane jest nieracjonalne wykorzystanie żyta na cele konsumpcyjne. Wy- stępuje także niska podaż wysokobłonnikowych produktów z tego zboża.

W kolejnych numerach biuletynu „Świat Zbóż” będziemy in- formować Państwa o efektach prac zespołu projektowego Rye Belt.

Rye Belt

(10)

27 września 2010 r. na prośbę ARR przedstawiciel KFPZ – Joanna Leśniewska, odbyła spotkanie informacyjne nt. działalności rolniczej organizacji pozarządowej z 5-osobową delegacją z minister- stwa rolnictwa Mołdawii. Podczas spotkania poinformowałam przedstawicieli o działalności, celach i zadaniach federacji. Poru-

szane były także temat historii powstania i organów statutowych KFPZ. Mam nadzieję, że uzyskane informacje i wskazówki zain- spirują rolników z Mołdawii.

W skrócie...

Spotkanie z delegacją z Kazachstanu

24 września 2010 r. Krajowa Federacja Producentów Zbóż uczest- niczyła w spotkaniu zorganizowanym przez Pracodawców RP i Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady Rzeczypospoli- tej Polskiej. Grupie przedsiębiorców z Kazachstanu przewodniczył prezydent Niezależnego Stowarzyszenia Przedsiębiorców Repu- bliki Kazachstanu, Tałgat Akuow. Celem spotkania było nawiązanie kontaktów oraz przeprowadzenie rozmów na temat sposobów wzmacniania współpracy handlowej i inwestycyjnej pomiędzy obiema stronami. W skład delegacji weszli przedsiębiorcy z bran- ży: spożywczej i rolnej, turystycznej, budowlanej, chemiczno-ko- smetycznej, szkolnictwa wyższego oraz alkoholowej.

Spotkanie z delegacją z Mołdawii

14 stycznia br. w Warszawie odbyła się konferencja informują- ca o wprowadzanych na rynek w 2011 nowych produktach do ochrony zbóż, kukurydzy i sadów. Poniżej krótki opis produktów przeznaczonych do stosowania w uprawie zbóż.

Huzar Activ jest nowym kompletnym herbicydem zastępującym dobrze znany Huzar Pak^®. Płynna, gotowa do użycia formula- cja, wyprodukowana w technologii ODesi^®, ułatwia dawkowanie i stosowanie produktu. Herbicyd przeznaczony jest do wio- sennego stosowania w zbożach ozimych, i pozwala na skuteczne zwalczanie miotły zbożowej, życic, wiechlin oraz większości chwastów dwuliściennych, włącznie z chabrem bła- watkiem. Na uwagę zasługuje również szybkie działanie produktu i stabilne działanie w mniej sprzyjających warunkach, jakie mogą wystąpić wiosną.

Huzar Activ jest kompletnym rozwiązaniem na chwasty jednoli- ścienne i dwuliścienne. Charakteryzuje się on wysoką elastycz- nością terminu stosowania. Można używać go zarówno zaraz po

ruszeniu wegetacji wiosną, jak i w późniejszych fazach rozwoju.

Stosowany nawet w fazie np. 1 kolanka zbóż, przynosi doskonałe rezultaty bez obniżenia poziomu skuteczności.

Dawka preparatu Huzar Active wynosi 1,0 l/ha.

Soligor^® 425 EC – fungicyd do ochrony wszystkich gatunków zbóż. Charakteryzuje się szerokim spektrum oraz stabilnością działania zapobiegawczego i interwencyjnego. Soligor oparty jest na trzech substancjach aktywnych: protiokonazolu 53 g/l, spirok- saminie 224 g/l i tebukonazolu148 g/l.

Soligor można stosować również wyniszczająco, jednak najlepsze rezultaty osiąga się, stosując go w momencie zauważenia pierw- szych objawów chorób. Fungicyd może być stosowany w trakcie całego okresu wegetacyjnego, jednak ze względu na wysoką sku- teczność działania w niskich temperaturach, jest on szczególnie polecany na pierwszy zabieg.

Dawka preparatu Soligor dla jęczmienia i żyta wynosi 0,6-0,8 l/

ha, a dla pszenicy i pszenżyta – 0,7-1,0 l/ha.

Szkolenia dla producentów zbóż

W 2011 roku federacja dzięki środkom z Funduszu Promocji Ziar- na Zbóż i Przetworów Zbożowych planuje organizację dwóch szkoleń dla producentów zbóż. Bezpłatne szkolenia odbędą się w województwie śląskim (maj) i lubelskim (listopad). O terminach i

miejscu szkoleń będziemy Państwa informować na naszej stronie internetowej www.kfpz.pl oraz za pośrednictwem rozsyłanych mailem „Wiadomości zbożowych”.

Konferencja Prasowa fi rmy Bayer CropScience

(11)

Pod koniec października br. Kapituła Programu Laur Konsumenta zdecydowa- ła o przyznaniu Godła Zielony Laur Konsumenta 2010 nawozowi Rosahumus produkcji belgijskiej fi rmy Rosier, którego wyłącznym importerem i dystry- butorem na rynku polskim jest fi rma Agrosimex. Zielony Laur Konsumenta przyznawany jest tylko produktom powstającym w warunkach ekologicznych i działających z poszanowaniem środowiska naturalnego. Istotny jest również prozdrowotny wpływ na konsumentów. Spełnienie tych kryteriów musi być potwierdzone stosownymi certyfi katami. Laur Konsumenta to największy w Polsce program konsumencki, który sonduje wśród Polaków popularność używanych przez nich produktów. Przyznanie Lauru Konsumenta Rosahumu- sowi to potwierdzenie dobrej opinii użytkowników o tym produkcie i forma zbiorowej dla niego rekomendacji.

Nawóz Rosahumus posiada Świadectwo kwalifi kacji produktu do stosowania w rolnictwie ekologicznym NE/133/ 2010 wydane przez IUNG-PIB Puławy. Został on zamieszczony w wykazie nawozów i środków poprawiających właściwości gleby i przeznaczonych do stosowania w rolnictwie ekologicznym. Produkt ten posiada również zagraniczne certyfi katy ekologiczne wydane m.in. przez FIBL – Forschungsinstitut fur Biologischen Landbau (Niemcy) oraz OMRI – Organic Materials Review Institute (USA).

Rosahumus – nawóz poprawiający żyzność gleby, to produkt ekologiczny, któ- ry dzięki działaniu naturalnych składników – kwasów humusowych – wpływa na poprawę struktury gleby, zwiększa dostępność składników pokarmowych i ich pobieranie, reguluje stosunki wodno-powietrzne, a dodatkowo przyspiesza humifi kację resztek organicznych. W rezultacie przekłada się to na zwyżkę plonu roślin uprawnych i poprawę jego jakości, dzięki czemu i użytkownik i konsument otrzymują zdrowsze i bardziej dorodne płody rolne.

Tajemnica wyjątkowych rezultatów jakie osiąga się stosując Rosahumus, leży w bardzo wysokiej zawartości kwasów humusowych. Nawóz składa się

w 56% z materii organicznej, z czego kwasy humusowe stanowią aż 85%! Pozostałe składniki to potas – 12% i żelazo – 0,6%. Rosahumus wytwarzany jest z leonardytów – kopalin będących formą pośrednią pomię- dzy torfem a węglem brunatnym, dzięki czemu większa część materii organicznej uległa humifi kacji, a nie mineralizacji. Kwasy humusowe zawarte w Ro- sahumusie wykazują 5-krotnie wyższą aktywność niż kwasy pozyskane z innych źródeł takich, jak np. kompost czy obornik.

Kwasy humusowe dostarczane przez Rosahumus oddziałują na strukturę gleby na wiele sposobów. Nawóz ten jednocześnie zwiększa dostępność skład- ników pokarmowych (zapobiegając ich wypłukiwaniu) i poprawia zdolność rośliny do ich wchłaniania. Przyspiesza także rozwój systemu korzeniowego, dzięki czemu roślina szybciej rośnie i jest zdrowsza. W rezultacie otrzymuje- my dorodniejszą roślinę i wyższe plony.

Działanie Rosahumusu jest długookresowe. Kwasy humusowe przyspieszają rozkład i humifi kację resztek organicznych. Dzięki temu gleba trwale poprawia swoją strukturę. Umożliwia to ograniczenie nawożenia mineralnego nawet o 50%.

Kto powinien stosować Rosahumus?

Rosahumus jest szczególnie polecany do stosowania na glebach o niskiej żyzności – piaszczystych oraz gliniastych. Jego stosowanie jest szczegól- nie efektywne w gospodarstwach o niskiej zawartości próchnicy oraz tych, w których nie stosuje się obornika, zbiera słomę ze ścierniska, uprawia zboża w monokulturze. Korzystne może być także zastosowanie Rosahumusu na polach uprawnych, które ucierpiały wskutek powodzi i podtopień. Nawóz ten jest szczególnie zalecany w uprawach ekologicznych, ale również w rolnictwie integrowanym i zrównoważonym. Produkt idealnie nadaje się do stosowania w ogrodach i na działkach. Dostępny jest w małych opakowaniach dla hobbystów oraz większych dla producentów warzyw, owoców, ziół, roślin ozdobnych i upraw rolniczych.

Rosahumus – dobry bo ekologiczny

(12)

Europejskie dyskusje

2 i 3 grudnia 2010 odbyła się w Brnie międzynarodowa konferencja pozarządowych organizacji rolniczych no- wych państw członkowskich UE. Organizatorem spot- kania była Czeska Izba Rolna. Na wstępnie prezydent Izby Rolniczej w Czechach – Jan Veleba podziękował za przybycie na ważną i ciągle „gorącą” dla europejskich rolników dyskusję odnośnie wspólnej przyszłości.

Konferencja była zatytułowana – Polityka Rolna po 2013 r. – stanowisko nowych państw członkowskich UE. Przedstawiciele państw w wystąpieniach szeroko komentowali opublikowany 17 listopada 2010 r. komunikat Komisji Europejskiej pt: WPR w kierunku 2020 roku: Sprostać żywieniowym, środowiskowym i terytorialnym wyzwaniom przyszłości. W konferencji udział wzięli przedstawiciele: Węgier, Słowacji, Polski, Czech, Litwy oraz Rumunii. Jako ekspert rynku zbóż z Polski, Krajową Federa- cję Producentów Zbóż na konferencji reprezentowała Joanna Le- śniewska. Natomiast w imieniu Federacji Branżowych Związków Producentów Rolnych w konferencji uczestniczyła i przedstawiła stanowisko FBZPR w sprawie przyszłego kształtu WPR Agnieszka Falba.

Czesi w swoich wystąpieniach podreślali, że Unia Europejska będzie starać się o obniżenie kosztów wspólnej polityki rolnej.

Rolnictwo czeskie charakteryzują wielkie gospodarstwa rolne – średnia powierzchnia gospodarstwa w Czechach (84 ha) jest 7 razy większa niż średnia w UE. Dlatego przeciwstawiali się dyskryminacji rolników w zależności od wielkości gospodarstwa.

Jako zalety czeskiego rolnictwa wskazywali położenie w średnim klimacie i wysokie wykształcenie gospodarzy. W czasie transfor- macji rolnictwo czeskie umiało dostosować się do niesprzyjają- cych warunków. Ich zdaniem rewizja kosztów jest okazją m.in.

do tego, by WPR reagowała na nowe wyzwania, chroniła miejsca pracy na wsi, nie pozwalała na wolną pomoc z budżetów krajowych (dotyczy to zwłaszcza Francji i Niemiec).

Jako reprezentant Polski za stołem obrad zasiadł Marian Dembiński z Solidarności RI. Zdaniem Dembińskiego pojawiające się informacje o kształcie budżetu pozwalają przewidzieć przyszłość rolnictwa w Polsce. Nie dopuszczalne jest zmniejszenie środków. Należy uprościć dopłaty bezpośrednie. Następnym istotnym elementem jest zdefi niowanie pojęcia gospodarstwa rodzinnego prowadzące-

go do unifi kacji. Ze względu na jego wartość, należy je zachować i chronić. Poruszył również temat produkcji mięsnej. Częste wahania cen zbóż przyczyniają się do destabilizacji produkcji trzody chlewnej.

Przedstawiciel litewskiej izby rolnej – Bronius Markauskas – wska- zał na wzrost produkcji zbożowej na Litwie. Obecnie na Litwie obserwowane jest zjawisko migracji ze wsi do miast, którego efektem jest wzrost średniej wieku na wsi. Odnosząc się do te- matu konferencji Litwini, powiedzieli, że chcą proporcjonalnych dopłat i żeby finansowanie polityki rolnej odbywało się na dotych- czasowych zasadach.

Podczas spotkania wielokrotnie podkreślano wagę dobrej pozy- cji wyjściowej i wzajemnego poparcia – a nie współzawodnictwa – w debacie nad polityką rolną. Tam, gdzie wola, tam i droga – czy to będzie europejski dialog? Niedługo się przekonamy.

Na zakończenie uczestnicy konferencji podpisali wspólną deklara- cję zatytułowaną: Żądamy równego i dobrze wyważonego stano- wiska wszystkich rolników UE oraz zrównoważonego rolnictwa.

Poniżej znajdują się najważniejsze postulaty zawarte w deklaracji.

Uczestnicy debaty w deklaracji wnioskują o:

Odrzucenie różnic, równe traktowanie oraz taki sam poziom dopłat bezpośrednich dla rolników za hektar gruntów rolnych.

Anulowanie odniesień do danych historycznych przy kalkulo- waniu dopłat pośrednich. Zdecydowane odrzucenie jakiego- kolwiek okresu przejściowego mającego na celu stopniowe zmniejszanie nierówności i mającego w przyszłości doprowa- dzić do zrównania dopłat bezpośrednich.

Utrzymanie, w ramach dwóch obecnie obowiązujcych filarów, silnej i efektywnej wspólnej polityki rolnej, która nie zwiększy podziału państwowego współfi nansowania dopłat bezpo- średnich. Niewprowadzenie systemu współfinansowania I filara. Postulat o realizowanie polityki rozwoju obszarów wiejskich w sposób, który będzie miał porównywalny wpływ na wszystkie państwa członkowskie.

Konsolidację różnych krajowych podejść w zakresie wsparcia pośredniego, np. poprzez korzystnejsze podatkowanie lub opartych o inne podejście w zakresie opłat ubezpieczeniowych społecznych oraz zdrowotnych.

Zrównoważenie i ustalenie maksymalnego poziomu pomocy z państwowych budżetów.

(13)

biuletyn informacyjny KFPZ Unia Europejska

Stanowisko grupy roboczej ds. zbóż w sprawie reformy WPR po 2013 roku

1. Cel grupy roboczej: zagwarantowanie roz- woju gospodarstw specjalizujących się w roślinach uprawnych w perspektywie długoterminowej. Dobrobyt gospodarstw hodujących rośliny uprawne w perspekty- wie długoterminowej nie może opierać się jedynie na istnieniu rynków zbytu ich pro- duktów. Rentowność może zapewnić im je- dynie uczciwa konkurencja oraz tworzenie nowych rynków zbytu.

2. Dyskusje w grupie roboczej „Zboża” zakła- dają stabilny europejski budżet rolny i biorą pod uwagę fakt, że cele WPR zostały podkre- ślone w traktacie lizbońskim oraz że bezpie- czeństwo żywności w Unii Europejskiej jest nadal priorytetem dla społeczeństwa.

3. Grupa robocza „Zboża” chce przypomnieć, że modulacja powinna być zniesiona, a bu- dżet przeznaczony na główne elementy WPR powinien być ustalony dla całego okre- su perspektyw fi nansowych.

I Wspólna stawka dla roślin uprawnych

Pomimo że sytuacja rynkowa różni się dla poszczególnych zbóż, zidentyfi kowano kilka wspólnych czynników:

Na średnioterminowe prognozy rozwoju światowego rynku zbóż wpływa przewidziany wzrost populacji (+2,3 miliarda ludzi do 2050 roku) oraz wzrost dochodów. Dla nas, produ- centów zbóż, ambicją jest udział we wzroście światowego rynku żywności i poprawa bezpieczeństwa produktów żyw- nościowych oraz lepsza ochrona środowiska polegająca na jednoczesnym wzroście produkcji i ograniczeniu jego szkodli- wego wpływu na otoczenie.

Obecnie mamy do czynienia z rynkami, na które znacznie wpływa rynek światowy, co odbija się bezpośrednio na cenach.

Wpływ kursu wymiany walut euro-dolar może ograniczyć konkurencyjność europejskiej produkcji na światowym rynku lub rynku wewnętrznym.

Istnieje duża zależność od żywienia zwierząt, które pozostaje głównym rynkiem zbytu, jeśli chodzi o ilość. Substytucja tych produkcji zbóż jest możliwa i tworzy bezpośrednią konkuren- cję między sektorami.

Organizacje producentów reprezentują koncentrację operato- rów sektora i gwarantują w pewnym sensie płynność rynku.

Produkcja zbóż zależy od warunków meteorologicznych.

Odpowiedź podaży na zmiany rynkowe opóźniona jest w związku z długimi cyklami upraw. Powoduje to brak rów- nowagi na rynku oraz silne wahania cen.

Europejski klimat i w konsekwencji produkcja zbóż, są mniej

zmienne niż w innych dużych regionach uprawy zbóż. Po- twierdza to szczególną odpowiedzialność, jaka spoczywa na europejskich producentach zbóż w zakresie bezpieczeństwa żywności.

Pomimo że nie dzieje się tak w przypadku wszystkich roślin uprawnych, UE jest dużym importerem białek roślinnych – genetycznie modyfikowanych lub nie (na przykład: importer netto 9,3 milionów ton kukurydzy w latach 2007/2008). Biał- ka te są bardzo ważne dla konkurencyjności sektora pasz i hodowli, ale jednak nie mogą być masowo uprawiane w UE.

Dlatego też, reguły i przepisy europejskie w zakresie zezwo- leń na uprawę powinny być nadal nadzorowane na poziomie wspólnotowym i opierać się na dowodach naukowych oraz gwarantować rolnikom wolność wyboru.

II Specyfi czne cechy rynku zbóż

Rynki zbóż są zdominowane przez produkty podstawowe, któ- rych wprowadzanie do obrotu jest określane przez ceny. Jednak- że istnieje wiele rynków zbóż i dywersyfi kacja odbywa się w sektorze żywności wraz z dużymi rynkami zbytu (jak młynarstwo, słodownictwo, kaszarnie) oraz rynkami niszowymi (jak płatki śniadaniowe).

Rozwój rynku biopaliw jest czynnikiem dodatkowego rozwoju pod warunkiem, że rynek wzrasta. Jednakże jedynie niektóre sektory produkcji są objęte. UE od początku przyczyniała się do światowej równowagi rynku zbóż poprzez eksport, który stop- niowo ograniczał się głównie do basenu Morza Śródziemnego.

Obecnie 10% pszenicy miękkiej produkowanej w UE przezna-

(14)

czone jest dla państw, które notują konkretne problemy związa- ne z bezpieczeństwem żywności.

Nowe podmioty na światowym rynku zbóż nie mają przejrzystej polityki informacji o prognozach produkcji. Dlatego też trudno tworzyć prognozy ewolucji światowych rynków.

Tworzenie nowych rynków zbytu

Zagadnienie to jest ważne dla sektora zbóż pod warunkiem, że główny rynek wewnętrzny, czyli rynek pasz dla zwierząt, nie będzie musiał przechodzić poważnych zmian. Ponadto DG AGRI podkreśliła, że prognozy dla sektora trzody chlewnej i drobiu, które stanowią 80% wykorzystania mieszanek paszo- wych na poziomie europejskim, pokazują jedynie niewielki wzrost produkcji do 2016 roku (mniej niż 1% rocznie).

Obecnie wyzwaniem dla sektora zbóż jest rozwój sektorów, które pozwalają na substytucję węgla kopalnego węglem odnawialnym oraz na przetwarzanie produktów ubocznych, które wykorzysty- wane są w żywieniu zwierząt. W ten sposób paradoks „food versus fuel” przekształca się w dynamiczny system „food and fuel”.

Z szacunków wynika, że w 2018 roku, 7%-9% zbóż będzie mo- gło być przeznaczone na produkcję dóbr poza żywnościowych.

III Jakie są oczekiwania sektora zbóż w zakresie WPR po 2013 roku?

Główną stawką jest tu zagwarantowanie dobrego funkcjonowa- nia rynku zbóż, aby gospodarstwa zajmujące się produkcją roślin uprawnych mogły utrzymać się ze swojej działalności. Ta dyna- mika rynków wymaga utrzymania konkurencyjności gospodarstw zajmujących się produkcją roślin uprawnych, aby zapewnić rolnikom odpowiednie dochody.

III.a Rynek zbóż: utrzymanie dynamiki

Rynek zbóż służy głównie żywieniu zwierząt. Trzeba zatem utrzymać konkurencyjną produkcję, aby uniknąć stłamszenia sektora produkcji zwierzęcej oraz by zapobiec zbyt dużemu spadko- wi cen, co doprowadziłoby do zmniejszenia potencjału produkcji zbóż w UE w perspektywie średnioterminowej. Dlatego też:

Obecny system interwencji publicznej wraz z ceną referen- cyjną 101 euro/t nie stanowi żadnej prawdziwej zachęty do produkcji, zważywszy na to, że średnie koszty produkcji w UE 27 znacznie ją przewyższają. Cena referencyjna powinna być utrzymana, aby móc zachować znaczenie pojęcia siatki bezpieczeństwa.

Stosunek koszt/skuteczność sprawia, że instrument przechowalnictwa jest brany pod uwagę jako priorytet. Jeżeli prze- analizujemy 10 ostatnich lat, średnie ilości interwencji publicznej były nieco wyższe niż 3 miliony ton (nawet jeśli w latach 2004-2005 ilości umieszczone pod interwencją publiczną wynosiły około 10 milionów ton). Grupa robocza „Zboża”

chce, aby ilości pod interwencję publiczną zostały utrzymane.

Grupa robocza przypomina, że instrumenty zarządzania rynkiem muszą spełniać funkcję siatki bezpieczeństwa. Jednakże, obecny system przetargu pozostaje bardzo otwarty i pozwala

Komisji na ustalenie ceny zakupu pod interwencją bez we- wnętrznych ograniczeń. W takich warunkach, system prztar- gu nie jest domyślnie siatką bezpieczeństwa. Przeciwnie, pe- nalizuje on najsłabszych, a to nie jest celem UE. Dlatego też grupa robocza „Zboża” domaga się ustanowienia górnej gra- nicy 95% ceny referencyjnej dla systemu przetargu. Na wzór innych sektorów prywatne przechowalnictwo nie zostało w pełni wykorzystane.

Obecnie rynek zbóż jest zglobalizowany. Tak więc zakłócenia na rynku nie są już związane z poziomem europejskich zbio- rów, ale z całą grupą czynników. Dlatego też głęboki kryzys może wystąpić na rynku poza okresem stosowania systemu interwencji publicznej. Tak więc artykuł 47 powinien być utrzymany (wyjątkowe środki dla sektora zbóż).

Przejrzystość rynku zbóż jest również ważnym elementem sektora. W związku z tym należy poprawić informacje na temat rynku oraz rozwinąć działania rynków terminowych. W kontekście rewizji Dyrektywy MiFID w sprawie instrumentów fi nansowych, operatorzy, tacy jak rolnicy czy spółdzielnie rolne, nie powinni być uważani za operatorów fi nansowych.

Obecnie rynki terminowe zbóż w Europie są skuteczne jedynie dla przemiału pszenicy i rzepaku. Europejskie rynki terminowe powinny być również rozwijane dla kukurydzy, jęczmienia, pszenicy durum i słonecznika.

Logistyka sektora jest kolejnym kluczowym elementem skutecz- nego i jednolitego rynku zbóż w UE. Potrzebne są spore inwestycje, które powinny być promowane przez WPR w celu zwięk- szenia zdolności przechowalnictwa i transportu w UE. Zboża pochodzące z regionów charakteryzujących się nadwyżką mogły być przetransportowane do innych regionów UE, po minimalnej cenie, biorąc pod uwagę kwestie środowiskowe.

III.b Utrzymanie konkurencyjność sektora zbóż UE eksportuje około 20 milionów ton zboża (pszenica i jęcz- mień). Równowaga rynku zbóż zależy również od utrzymania przepływu tego eksportu. W tych warunkach trzeba wzmocnić eksport bez refundacji (pszenica miękka, pszenica durum, jęcz- mień browarny). Należy prowadzić aktywną politykę promocji tych produktów w krajach trzecich. Przewidywane instrumenty mogą być włączone w ramach jednolitej wspólnej organizacji rynku (sekcja poświęcona eksportowi) lub w ramach specyfi cznego rozporządzenia w sprawie promocji produktów rolnych.

UE nie powinna opuszczać refundacji wywozowych w 2013 roku, nie posiadając równoległej strategii. Należy przypomnieć, że europejska propozycja w sprawie zaniechania stosowania dopłat do eksportu zależy od lepszej kontroli państwowych przedsię- biorstw eksportowych, od polityki pomocy żywnościowej i od kredytów eksportowych. W takich okolicznościach można zapro- ponować utrzymanie instrumentu dopłat w jednolitej WOR (art.

162) i ustalenie budżetu na poziomie „0”, kiedy zostanie osiągnię- te zadowalające porozumienie w WTO.

Jednocześnie korzystne mogłoby okazać się włączenie nowego instrumentu wsparcia eksportu, jakim są na przykład kredyty

(15)

eksportowe lub utworzyć specyfi czny fundusz poświęcony fi nan- sowaniu promocji europejskich zbóż na świecie (aspekty tech- niczne).

Sektor roślin uprawnych musi utrzymać swoją konkurencyjność, rozwijając produktywne inwestycje. WPR po 2013 roku musi wspierać aktywnych rolników, którzy inwestują w materiały produkcyjne, które pozwalają na zwiększenie skuteczności praktyk rolnych, utrzymując przy tym naturalne źródła.

Zasada wzajemnej zgodności pozwala rolnikom udowodnić, że stosują oni dobre metody upraw i jednocześnie dbają o ochronę środowiska. Jednakże przegląd WPR w 2008 roku wprowadzał coraz bardziej subiektywne i dobrowolne elementy, takie jak termin „stałego elementu krajobrazu” oraz opcjonalne instrumenty przeznaczone do ochrony i do poprawy siedlisk. Należałoby ograniczyć do minimum aspekty subiektywne, aby uniknąć inter- pretacji krajowych i zakłóceń konkurencji. Opcjonalne instrumenty powinny zostać zniesione.

Zasada wzajemnej zgodności nie powinna integrować dodatko- wych usług środowiskowych (takich jak bioróżnorodność), któ- re nie są wynagradzane przez rynek. Muszą mieć one charakter dobrowolny i doprowadzić do wypłacania dopłat bezpośrednich (drugi fi lar). Ponadto BCAE nie powinny być uważane za odpo- wiednik najlepszych metod upraw. Należy pozostawić rolnikom odpowiednie pole manewru, aby przystosować te praktyki do warunków ekonomicznych, glebowych, klimatycznych oraz ry- zyka sanitarnego.

W związku z rozwojem ograniczeń produkcji w sektorze roślin uprawnych, które mają wpływ ekonomiczny na gospodarstwa rolne, takie jak Dyrektywa w sprawie zrównoważonego stosowania pestycydów, UE nie powinna zaakceptować nowych kon- cesji taryfowych w WTO. To jeszcze bardziej pogorszyłoby sytu- ację w sektorze roślin uprawnych. Należy zrewidować politykę handlową zezwalającą na import zbóż zawierających maksymalny limit pozostałości (MRL), podczas gdy stosowanie tych produk- tów jest zakazane w UE.

Aby zakończyć nierówne traktowanie w zakresie siły negocja- cyjnej przy zawieraniu kontraktów oraz nieuczciwe praktyki kontraktowe (spowodowane ogromną siłą negocjacyjną przy zawieraniu kontraktów dużej dystrybucji rolno-spożywczej), aby poprawić dystrybucję cen w całym łańcuchu (rolnik nie powinien „ponosić konsekwencji cen”) oraz aby odzyskać wartość dodaną dla przedsiębiorstw rolnych, należy stworzyć bezpo- średnie relacje z konsumentami oraz zredukować liczbę po- średników. W konsekwencji przyszła WPR musi przewidzieć instrumenty wsparcia dla sektorów całkowicie zarządzanych przez rolników („farmers market”). W ten sposób waloryzowane jest znaczenie rolników jako producentów żywności, a nie pro- duktów podstawowych i w ten sposób odpowiadamy na oczekiwania europejskich obywateli, którzy coraz częściej domagają się, aby to, co jedzą było bezpieczne, zdrowe i sprzedawane po dostępnych cenach. Chcą oni również znać pochodzenie pro- duktów, które znajduje się na ich talerzu. Wdrożenie krótkiego

„łańcucha rolnego”, związanego z terytorium jest sposobem na waloryzację różnorodności lokalnej oraz na zwalczanie dumpin- gu, któremu poddane są przedsiębiorstwa. Zacieśnienie relacji pomiędzy rolnikami, żywnością i konsumentami wzmocni siłę

negocjacyjną producentów przy zawieraniu kontraktów i jedno- cześnie podkreśli ich wspólne interesy ze społeczeństwem.

III.c Dochody rolne : strategia „fl exisecurity”

Europejscy producenci zbóż nie spełniają takich samych warun- ków w zakresie konkurencji, co kraje trzecie. Musimy respektować wysokie normy europejskie w zakresie produkcji, bezpieczeństwa żywności i ochrony środowiska, podczas gdy europejskie cła dla zbóż są niskie i wielu konkurentów subsydiuje swoje rolnictwo.

Płatności bezpośrednie oddzielone od produkcji i przeznaczone dla aktywnych rolników, stanowią rekompensatę za te dodatko- we koszta produkcji oraz za cały wachlarz korzyści publicznych gwarantowanych przez zasadę wzajemnej zgodności.

Pomimo wielu wysiłków czynionych przez rolników w celu unie- zależnienia się od wsparcia publicznego, płatności bezpośrednie nadal stanowią znaczną część ich dochodów oraz są jednym ze sposobów przetrwania gospodarstw rolnych w sytuacji coraz większej niestabilności rynków. Instrumenty zarządzania rynkiem w UE wraz z silnymi płatnościami bezpośrednimi oddzielonymi od produkcji, są najlepszym sposobem na ochronę aktywnych rolników przed nowym wyzwaniem związanym z niestabilnością rynków.

System ubezpieczeń dochodów rolnych, fi nansowany przez WPR, byłby mniej skuteczny od wyżej wymienionych instrumen- tów. Jednakże przegląd WPR wprowadził możliwość fi nansowania wytycznych w zakresie ubezpieczeń, które należy utrzymać.

Ogólnie rzecz biorąc, budżety przyznane na wytyczne dotyczące ubezpieczeń i kwestii sanitarnych, nie powinny przekraczać fi nan- sów już przyznanych w ramach artykułu 68.

Grupa robocza „Zboża” uważa, że należałoby również przyjąć indywidualne podejście do zarządzania ryzykiem rynkowym.

Każde państwo członkowskie powinno gwarantować, że rolnicy będą mogli zarządzać ryzykiem poprzez terminowe rynki i inne opcje. Oprócz rynków terminowych trzeba by było pozwolić rolnikom na utworzenie ich własnego bezpieczeństwa fi nansowego.

Rolnik mógłby wtedy w korzystnych latach odłożyć część płatno- ści bezpośrednich i wykorzystać te rezerwy w trudnej dla niego sytuacji. Należy wziąć pod uwagę wspólnotowe ramy przeznaczone do zachęcania do harmonizacji fi skalnej.

III.d Badania: Wysiew nasion przyszłości

Badania są koniecznym warunkiem, aby rozwinąć wszelkiego rodzaju działalność ekonomiczną, w tym sektor roślin uprawnych. Europa traci swoją pozycję lidera w dziedzinie badań upraw (włącznie z biotechnologią) w stosunku do Stanów Zjednoczo- nych oraz Brazylii, Indii, Chin, itp. Należy utrzymać specyfi czną oś badań rolnych w ramach europejskiej polityki badań.

Badania powinny koncentrować się szczególnie na wzroście produktywności, poprawie zdrowia roślin i przystosowaniu do regionalnych warunków klimatycznych. Trwała produktywność (mniejsze potrzeby azotu, tolerancja na choroby), przystosowanie do zmian klimatu (odporność na susze, na szok termiczny na koniec wiosny czy też na rozwój mykotoksyn) oraz poprawa jakości produkcji (białka, witaminy, itp.) powinny być innymi kluczowymi

(16)

celami. Drugi fi lar wspólnej polityki rolnej powinien promować instrumenty, które zachęcałyby do upowszechniania wyników badań naukowych oraz ułatwiałyby przekazywanie wiedzy go- spodarstwom rolnym.

Dyskusja końcowa

Nad zaprezentowanym dokumentem odbyła się krótka dyskusja uczestników grupy roboczej.

W imieniu Polski zgłosiłem ofi cjalną prośbę, przyjętą przez prze- wodniczącego Backhausa, o zdefi niowanie przez Copa-Cogeca

pojęcia aktywny rolnik. Pojęcie to używane jest w stanowisku oraz ofi cjalnych dokumentach Komisji Europejskiej nie jest ono jednak dostatecznie czytelne.

Inne głosy wskazywały zaniepokojenie w sprawie tzw. „zaziele- nienia” I fi laru pomocy w ramach WPR po 2013 roku.

Zbigniew Kaszuba ekspert KFPZ uczestnik grupy roboczej

Harmonogram prac komitetów Copa-Cogeca

w związku z przyszłością WPR po 2013 r. (projekt)

Termin Działanie

2010 rok

18 Listopada 2010 Komisja Europejska publikuje Komunikat „WPR w kierunku 2020 r.” i prezentuje go w Parlamencie Europejskim Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi

18 Listopada 2010 Nadzwyczajne Prezydium Komitetów Copa-Cogeca, spotkanie z Komisarzem ds. Rolnictwa Dacian Ciolos

19 Listopada 2010 Zebranie Komitetu Koordynacji Politycznej Copa (POCC) i Komitetu Koordynacji Spółdzielczej Cogeca (CCC) przygotowanie do grudniowego Prezydium

29-30 Listopada 2010 Pierwsza opinia Rady Rolnictwa w sprawie komunikatu Komisji Europejskiej

1 Grudnia 2010 Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Parlamentu Europejskiego dzieli się opinią odnośnie komunikatu Komisji Europejskiej 2-3 Grudnia 2010 Prezydium Komitetów Copa i Cogeca – przyjmuje stanowisko w sprawie komunikatu Komisji Europejskiej „WPR w kierunku

2020 r.”

13-14 Grudnia 2010 Konkluzje Rady w sprawie komunikatu Komisji Europejskiej 2011 rok 12 Stycznia 2011 Grupa doradcza na temat przyszłości WPR

26 Stycznia 2011

Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi Parlamentu Europejskiego – wysłuchanie publiczne w sprawie przyszłości WPR z 3 tematów:

1. Płatności bezpośrednie, 2. Zarządzanie rynkiem, 3. Rozwój obszarów wiejskich 10-11 Luty 2011 Prezydium Komitetu Copa 16-17 Luty 2011 Prezydium Komitetu Cogeca

Luty 2011 Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi Parlamentu Europejskiego – warsztaty z ekspertami

Luty/Marzec 2011 Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi Parlamentu Europejskiego sprawozdawca Albert Dess, Niemiec (European People's Party (EPP)) przedstawia projekt raportu dla członków Komisji

6 Kwiecień 2011 Prezydium Komitetu Cogeca 7-8 Kwiecień 2011 Prezydium Komitetu Copa

Maj 2011 Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi Parlamentu Europejskiego głosowanie nad Raportem Dessa 16-17 Czerwiec 2011 Prezydium Komitetów Copa i Cogeca

Lipiec 2011 Parlament Europejski plenarne głosowanie nad Raportem Dessa

Czerwiec 2011 Komisja Europejska przyjmuje wnioski legislacyjne w świetle wieloletnich fi nansowych ram. Następnie wnioski będą przedmiotem dyskusji Rady i Parlamentu Europejskiego do końca 2011 roku

Lipiec 2011 Komisja Europejska publikuje wnioski legislacyjne w sprawie przyszłości WPR 22-23 Września 2011 Prezydium Komitetów Copa i Cogeca

6-7 Października 2011 Copa-Cogeca seminarium na temat przyszłości WPR 2012 rok

2012 Oczekuje się porozumienia Rady Europejskiej w sprawie kolejnych wieloletnich fi nansowych ram i zgody Parlamentu Europejskiego

Koniec 2012 Decyzja Rady Unii Europejskiej i Parlamentu Europejskiego w sprawie WPR po 2013 roku 1 Stycznia 2014 Wejście w życie nowych przepisów dotyczących przyszłości WPR

Komitet COPA - Komitet Rolniczych Organizacji Zawodowych

Komitet COGECA - Generalna Konfederacja Spóldzielni Rolniczych przy Unii Europejskiej

(17)

(18)

Nowe wymagania cross-compliance

Począwszy od 2005 roku w państwach UE-15 stopnio- wo był wdrażany system kontroli wzajmnej zgodności (cross-compliance). Od 2007 roku rolników z UE-15 za- częto kontrolować pod kątem wypełniania wszystkich wymogów wzajemnej zgodności. Polska otrzymała zgo- dę Komisji Europejskiej do stosowania uproszczonego systemu do roku 2012.

Od 2005 r. polskie gospodarstwa posiadajace grunty rolne obo- wiązuja zasady dobrej kultury rolnej (DKR). Faktem wartym przypomnienia odnośnie DKR jest to, że ten sam gatunek zboża może być uprawiany na tej samej działce nie dłu- żej niż 3 lata. Uprawa w 4 i 5 roku jest możliwa pod warun- kiem przyorania słomy lub uprawy miedzyplonu lub też nawo- żenia odpowiednią dawką obornika. Ponadto rolnik powinnien o swoim zamiarze poinformować biuro powiatowe ARiMR. DKR zabrania wypalania gruntów rolnych.

Od stycznia 2009 r rolników obowiązuje ochrona wód grun- towych przed zanieczyszczeniami powodowanymi stosowaniem niektórych niebezpiecznych substancji w rolnictwie. Bardzo waż-

ne jest wałaściwe przechowywanie i stosowanie środków, mate- riałów, urządzeń zawierających niebezpieczne substancje. Rolni- cy obowiązani są magazynować i składować używane substancje w gospodarstwie, tak aby uniemożliwić ich wyciek do gleby bądź wody.

Każde gospodarstwo warto by posiadało roczny plan nawoże- nia, w którym powinny znaleźć się takie informacje jak:

zapotrzebowanie roślin na składniki pokarmowe, odczyn i zasobność gleby w składniki mineralne,

źródła składników nawozowych w gospodarstwie, w tym nawozy mineralne i organiczne.

Od 1 stycznia 2011 r. rolników zaczęły obowiązywać nowe wymagania w zakresie: zdrowia publicznego, zdrowia zwie- rząt, zgłaszania niektórych chorób oraz zdrowotności roślin. W krótkim opracowaniu postaram się rozwinąć wątek zdrowotności roślin. Rolnicy mają obowiązek kupowania wy- łącznie środki ochrony roślin pochodzące z legalnych źródeł, do- puszczone do obrotu na podstawie decyzji MRiRW (wykaz do- puszczonych środków znajduje się na stronie internetowej www.

minrol.gov.pl).

(19)

biuletyn informacyjny KFPZ ekonomia

Wymogi zgodności dla gospodarstwa stosującego środki ochrony roślin:

• osoba wykonująca zabieg ochrony roślin musi posiadać ważne (5 lat) zaświad- czenie o ukończeniu szkolenia w zakresie stosowanych środków,

• należy używać wyłącznie w pełni sprawnego technicznie sprzętu. Opryski- wacze co najmniej raz na trzy lata powinny być poddane kontroli technicznej przez upoważnioną jednostkę. Rolnik zachowuje zaświadczenie o kontroli oraz nakleja znak kontroli na opryskiwacz,

• należy przestrzegać zaleceń stosowania i przechowywania umieszczonych na etykietach stosowanych środków ochrony roślin.

Ewidencja

Dokumentacja dla gospodarstwa stosującego środki ochrony ro- ślin powinna zawierać:

nazwę rośliny, produktu roślinnego, powierzchnię uprawy roślin,

powierzchnię, na której stosuje się środki ochrony roślin oraz terminy ich użycia,

dawki i nazwy stosowanych środków ochrony roślin, przyczyny zastosowania danego środka.

Ewidencję należy w formie pisemnej przechowywać co najmniej przez okres 2 lat od dnia wykonania zabiegu.

W przypadku nieprzestrzegania przez gospodarstwo zasad wzajemnej zgodności konsekwencją będzie zmniejszenie wypłaca- nych rolnikom płatności bezpośrednich. Możliwy wymiar sankcji za nieprzestrzeganie zasady zgodności zawiera Tabela 1.

Kontrola

Organy odpowiedzialne za kontrole to Agencja Restrukturyza- cji i Modernizacji Rolnictwa oraz Inspekcja Weterynaryjna. Nie jest wymagane powiadomienie o kontroli rolnika, chyba że jego obecność jest niezbędna do jej przeprowadzenia. Obecnośc rolnika jest niezbędna w przypadku, gdy kontrolowana ma być dokumnetacja gospodarstwa. Kontroler obowiązany jest okazać upoważnienie do wykonania kontroli oraz podstawę prawną jej realizacji.

Bezpośrednio po kontroli lub w terminie 14 dni od jej zakoń- czenia rolnik powinien otrzymać raport z przeprowadzonej kontroli. Podmiotami uprawnionymi do doradztwa w zakre- sie dostosowania gospodarstwa do wymagań cross-compliance są: Izby rolnicze, ODR-y, akredytowane prywatne podmioty doradcze.

Opracowanie ma charakter informacyjny.

Sankcje za nieprzestrzeganie cross-compliance

Przyczyna Wielkość obniżki calkowitej kwoty płatności

Zaniedbanie rolnika(nieumyślne)

Zasada 3%

1-5% decyzja ARiMR odstąpienie od obniżki decyzja ARiMR

Wina rolnika (celowość) Zasada 20%

15-100% decyzja ARiMR Tabela I.

Źródło: Opracowanie własne

(20)

Zmiany w podatku VAT

Od 1 stycznia 2011 roku obowiązują nowe regulacje od- noszące się do podatku od towarów i usług (VAT), które wprowadzono poprzez zmianę stosownych przepisów Ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) oraz uchwalenie przez Ministra Finansów rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy. Zmiany są zasadnicze, a do ich najistot- niejszych elementów należy zaliczyć zmianę stawek po- datku VAT polegającą na ich podniesieniu o jeden punkt procentowy. Z wdrożeniem tych zmian zbiegło się w czasie dostosowanie klasyfi kacji statystycznych do celów podatku VAT

Polskiej Klasyfi kacji Wyrobów i Usług. Te klasyfi kacje trzeba było zmienić, bo przepisy o VAT odnosiły się do klasyfi kacji z 1997 r., podczas gdy statystyka ma od 2008 r. nowe klasyfi kacje. Tak więc podatnicy, którzy muszą odnosić swoje towary do klasyfi kacji statystycznych, będą mieli obowiązek – poza sprawdzeniem, czy stawki ulegają zmianie – ustalić, jak są obecnie klasyfi kowane ich towary.

Poza powyższym wprowadzono zmiany odnoszące się do zwol- nienia przedmiotowego od podatku VAT i stawki zryczałtowane- go zwrotu podatku dla rolników ryczałtowych.

Od początku 2011 r. obowiązują stawki podatku od towarów

Wyrób/usługa

Poprzednia stawka podatku od

towarów i usług (VAT)

Stawka podatku od towarów i usług

obowiązująca od 1 stycznia 2011 r.

Rośliny inne niż wieloletnie z wyłączeniem owsa, słomy i plew zbóż 3% 5%

Ziarno pszenicy (durum, pozostała pszenica), jęczmień, żyto 3% 5%

Sorgo, proso i pozostałe zboża 3% 5%

Produkty przemiału zbóż, z wyłączeniem śruty 3% 5%

Pomidory 3% 5%

Ziemniaki, ziemniaki słodkie (pataty, bataty), ziemniaki zamrożone 3% 5%

Makarony, pierogi, kluski i podobne wyroby mączne 3% 5%

Sznurek do maszyn rolniczych 3% 8%

Nawozy wapniowe i wapniowo-magnezowe inne niż wymienione w załączniku nr 3 ustawy

o VAT 3% 8%

Nawozy azotowe mineralne, z wyłączeniem cyjanamidu wapnia 3% 8%

Nawozy fosforowe mineralne 3% 8%

Pestycydy i pozostałe środki agrochemiczne z wyłączeniem środków odkażających 3% 8%

Środki ochrony roślin 3% 8%

Dostawa produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej, dokonywana przez

rolnika ryczałtowanego oraz świadczenie usług rolniczych przez rolnika ryczałtowanego zwolnione zwolnione

Usługi rolnicze 7% 8%

Maszyny, części zamienne i narzędzia rolnicze 22% 23%