Ludwik Bar
"Nauka prawa administracyjnego
-Zarys wykładu", T. 1 : "Zagadnienia
podstawowe", Warszawa 1965 :
[recenzja]
Palestra 10/12(108), 133-135
Nr 12 (108) Recenzje 133
O g ran iczam się t u do zasy g n alizo w a n ia te j różnicy zdań w z a k resie j e szcze je d n e j k w estii w ątp liw ej z tego pow odu, że ja k o ty m ju ż w yżej by ła m ow a, przep isy k.r.o. w z a k resie ro z w ią z a n ia przysp o so b ien ia — w p rz e c i w ień stw ie do ogółu p rzep isó w tego k o d e k su — są zb y t lak o n iczn e i s tw a r z a ją n iezw y k le tr u d n e p ro b lem y . S a
W słow ie w stę p n y m do p ra c y A u to r 1 p o d k reśla , że śc ie ra n ie się ró ż n y ch poglądów u w aż a „za je d n ą z p r a w idłow ości so cjalisty czn ej n a u k i p r a w a ”, i d la teg o uw aża za sw ój o b o w ią zek n ie ty lk o zaznajom ić czytelników z w łasn y m i poglądam i, a le rów n ież p rze d sta w ić w p rac y poglądy in n y c h au to ró w , k tó re uw aż a za sporne, i z a ją ć w* sto su n k u do n ic h w ła sn e s ta n o w isko. A u to r w idzi w ty m drogę p r o w ad z ą c ą do w zbogacenia d o ro b k u n a u k i p ra w a ad m in istra cy jn e g o .
Całość w y k ła d u n a u k i p ra w a a d m i n istra c y jn e g o A u to r zam ierza u ją ć w trz e c h to m ach : z a g ad n ien ia p o d sta w o w e, u stró j a d m in istra c ji p ań stw o w e j, in sty tu c je ad m in istra c y jn e g o p ra w a m a te ria ln e g o .
K sią żk a recenzow ana, choć w z a sa dzie przezn aczo n a d la stu d e n tó w w y działów p raw a, za słu g u je n a szersze za in te re so w an ie ze w zględu n a now e, o ry g in aln e ujęcie p ro b le m a ty k i oraz ze w zględu n a je j p rzy d a tn o ść d la te o rii i p ra k ty k i, zw łaszcza ad w o k a c k ie j.
K siążk a dzieli się n a sześć części po św ięconych n a s tę p u ją c y m za g a d n ie n iom : p rze d m io t i s tr u k tu r a w y k ład u , a d m in is tra c ja p ań stw o w a , p ra w o a d m in istra c y jn e , o rg an y a d m in istra c ji p ań stw o w e j, p odstaw ow e za sa d y a d m i n is tra c ji p ań stw o w ej, ro d z a je i form y
m o p o ru sze n ie m . in . ta k ż e ty c h p r o blem ów i ich om ów ienie — bez w zg lę du n a to, czy m ożna się z p ro p o n o w an y m i ro zw ią zan iam i zgodzić, czy też n ie — trz e b a u znać za d alszą zaletę recenzow anej p rac y . O in n y c h je j w a lo rac h b y ła ju ż m ow a w e w stęp n ej części n in ie jsz ej recenzji.
B ro n isła w D obrzański
d z ia ła n ia organów a d m in istra c ji p a ń stw ow ej.
Pod ty tu łe m „P rze d m io t i s tr u k tu r a w y k ła d u ” zn a jd u je m y ro zw aż an ia d o tyczące k o n s tru k c ji w y k ła d u n a u k i p ra w a ad m in istra c y jn e g o p rz y ję te j p rze z K asznicę (1946), L an g ro d a (1948), Ja ro sz y ń sk ie g o (1952 i 1956), J . S ta ro ś- c iak a i E. Iserzo n a (1959) oraz innych teo rety k ó w . A u to r k r y ty k u je p rz y jm o w a n y w w ielu p ra c a c h podział n au k i p ra w a a d m in istra cy jn e g o n a część o- gólną i szczegółow ą, p ro p o n u ją c ze sw ej stro n y podział n a za g ad n ien ia podstaw ow e, z a g ad n ien ia u s tro ju a d m in istra c ji p ań stw o w e j oraz za g ad n ie n ia ad m in istra c y jn e g o p ra w a m a te r ia l nego.
A d m in is tra c ji p ań stw o w ej pośw ięca A u to r sw e ro zw aż an ia w dw óch ro z działach, k tó ry c h p rzed m io tem je st o k reśle n ie a d m in istra c ji pań stw o w ej oraz an a liz a podstaw ow ych elem en tó w o k reśle n ia a d m in istra c ji p ań stw o w e j. Z n a jd u je m y tu p rzeg ląd i k ry ty k ę n ie k tó ry c h o k reśle ń a d m in istra c ji p a ń stw ow ej sp o ty k a n y ch w lite ra tu rz e (m. in. u L an g ro d a, K asznicy, S taro ściak a, S tu d ie n n ik in a , Jaroszyńskiego, L ong- cham psa, S tajn o v a , A nanow a, P ię tro w a, W łasow a i K ozłow a). Z a n a j b a r dziej p rze k o n y w a ją c e u w aż a A u to r n a s tę p u ją c e o k reślen ie: „ A d m in istra cja p ań stw o w a je s t to d ziałalność p a ń
-i T e g o ż A u to r a : O g ó ln e p o s tę p o w a n -ie a d m -in -is tr a c y jn e — Z a ry s s y s te m u , P a ń s tw o w e W y d a w n ic tw o N a u k o w e , 1962, s tr . 314.
W acław D a w i d o w i e z: N a u k a p raw a a d m in istra cy jn eg o — Z a rys w y k ła d u , to m 1 (Zagadnienia p odstaw ow e), P W N 1965, str. 318.
134 Recenzje Nr 12 (108)
s tw a ludow ego, p o le g ają ca n a o rg a n i zow an iu n a p o d sta w ie u sta w b ez p o śre d n ie j, p ra k ty c z n e j re a liz a c ji za d ań t e go p a ń s tw a ” (str. 21). W d alszy c h ro z w a ż a n ia c h A u to r a n a liz u je p o d staw o w e ele m e n ty o k re śle n ia a d m in istra c ji p a ń stw ow ej.
P ra w o a d m in istra c y jn e p o d d a n e jesit ro zw aż an iu A u to ra w sześciu ro z d z ia łach, k tó ry c h p rze d m io te m je s t: o k re śle n ie p ra w a ad m in istra c y jn e g o ; ź ró d ła ; z a g ad n ien ia ogólne; k o n stru k c ja p r a w n a pow szechnie o b ow iązujących źró d e ł p ra w a p o d p o rzą d k o w a n y ch u s ta w ie ; k o n s tru k c ja p r a w n a źró d e ł p r a w a m iejscow ego; n ie k tó re zag ad n ien ia w y k ła d n i p ra w a p rzez o rg an y a d m in i s tr a c ji p ań stw o w e j.
O rg an y a d m in is tra c ji p ań stw o w e j są p rze d m io te m u ję ty m w p ięciu ro z d z ia ła c h : u sta le n ie z a k re su rozw ażań , o- kreśletnie o rg an u a d m in istra c ji p a ń stw o w ej, p o d sta w o w e k la sy fik a c je o r ganów , podział te ry to ria ln y p a ń stw a ja k o p o d sta w a lo k a ln y c h organów , p o d staw o w e zag ad n ien ia słu żb y p a ń stw ow ej.
P o d staw o w e zasady a d m in istra c ji p ań stw o w e j są p rze d sta w io n e w n a stę p u ją c y m u ję ciu : z a g ad n ien ia ogól ne, p rze g ląd pod staw o w y ch zasad, z a g ad n ien ie bud o w y p o d sta w o w y c h z a sad n a p o d sta w ie zasad części sy stem u p ra w a .
F o rm y d z ia ła n ia org an ó w a d m in i s tr a c ji p ań stw o w e j są p rze d staw io n e w ro zw aż an ia ch u ję ty c h w p ięciu ro z d ziałach : w pro w ad zen ie, a k t n o rm a ty w n y , z a g ad n ien ia g e n e ra ln y c h a k tó w sto so w a n ia p ra w a i a k t a d m in i stra c y jn y . T e m a ty k a uw zględ n io n a w książce je s t bard zo in te re su ją c a . P ra w n ik , k tó ry m a k siążk ę w r ę k u i za jrzy do spisu rzeczy, zdecyduje się z a z n a jo m ić z w ypow iedziam i n a te m a t licz n y ch in te re su ją c y c h go k w estii. Z a ró w n o bow iem s tu d e n t p ra w a , ja k i p ra k ty k u ją c y p ra w n ik m oże m ieć u - zasad n io n e ra c je do p rz y p o m n ien ia so
bie ro zw aż ań n a te m a t np. w ejścia do sy stem u p ra w a P o lsk i L ud o w ej p rzep isó w z o k resu m iędzyw ojennego (str. -32) lu b w yw odów n a te m a t p r a w a gospodarczego (str. 54), za k tó ry m to p ra w e m A u to r w y p o w iad a si<; w sposób n a s tę p u ją c y : „(...) dochodzi m y do w n io sk u , że w sensie zarów no b adaw czym ja k d y d ak ty cz n y m m a te ria p ra w a gospodarczego (w p rz y ję ty m w yżej znaczeniu) p o w in n a być tr a k t o w a n a ja k o w y o d rę b n io n a całość” (str. 57). R ów nież w y ja śn ie n ie p ro b le m a ty k i p rzep isó w stan o w io n y ch p rzez o r g an y te re n o w e (str. 113) m oże się o k a zać d la w'*.hi b ard z o pożyteczną le k tu rą , ro zw aż an ia zaś pośw ięcone w y k ła d n i p ra w a z a w ie ra ją w iele cennych m yśli, k tó re m ogą być pom ocne p r a w n ikom w spółuczestniczącym w sto so w a n iu p ra w a (str. -138).
J u ż p rzytoczone p rz y k ła d y w sk azu ją w y ra źn ie n a to, że k sią żk a za w iera m a te ria ł, k tó ry czyni z niej w ielce p rz y d a tn e n arz ęd zie w stu d ia c h i sto so w an iu p ra w a . A dw okaci z n a jd ą w o m aw ian ej książce n ie w ą tp liw ie p o ra d ę i pom oc, i to zarów no adw okaci - -ra d co w ie p ra w n i je d n o ste k g o sp o d a r k i uspołecznionej, ja k i ad w o k aci- -członkow ie zespołu, p ro w ad zący s p r a w y o b y w ate li w są d ac h i u rzę d ach a d m in istrac y jn y ch .
P rz e d sta w ie n ie w p rac y poglądów ch y b a n a jw y b itn ie jsz y c h a u to ró w k r a jó w socjalisty czn y ch w k w estiac h n a j b a rd z ie j zasadniczych z dziedziny p r a w a a d m in istra cy jn e g o u ła tw i a d w o k a to w i i in n y m k o rz y sta ją c y m z k siążki poszerzenie i p ogłębienie b a d a n ia k o n k re tn y c h zag ad n ień i zw iększy m ożli- w ęść zn a le zie n ia p raw id ło w y c h ro z w iąz ań p raw n y ch .
W artość p rac y p odnosi fa k t, że A u to r do ro zw ażań n a d zag adnieniam i n a u k i p ra w a ad m in istra c y jn e g o w łącza w ypow iedzi znaw ców nie ty lk o te j d y s cypliny, ale rów n ież d yscyplin są s ia d u ją cy c h z n ią, ja k np. z dziedziny te o rii p a ń s tw a i p ra w a (W róblew ski), p ra w a pań stw o w eg o (R ozm aryn). K o
Nr 12 (108) U c h w a ły P r e z y d iu m N R A 135
rz y sta ją c y z k sią ż k i n ie m oże bow iem zapom nieć, że system p ra w a P R L je st je d en , in sty tu c je p ra w n e są ze sobą p o w iązan e w zajem n ie, a k w estie p r a w n e trz e b a b a d a ć i ro zw ażać k o m p le k sowo.
strac y jn e g o , ro zw aż an ia te o re ty cz n e A u to ra n ie są p o p a rte orzecznictw em . M iejm y je d n a k n ad zieję, że będzie ono u w zględnione w zam ierzonym trzecim tom ie, k tó ry będzie pośw ięcony in s ty tu cjo m p ra w a m a teria ln eg o .
N iestety, p odobnie ja k w in n y c h p r a
cach z dziedziny n a u k i p ra w a ad m in i- Ł u d w ik Bar
l%IA CZEŁ/I//4 H A D / % A O W O K A C K A
U chw ały Prezydium N aczelnej Rady Adwokackiej
1. U STA LA N IE W Y SO KO ŚCI K W O T W Y PŁAC A NY CH W Z ESPO ŁA C H A D W O K A C K IC H R EN C ISTO M ZA PRO W ADZONE P R Z E Z N IC H
SPRA W Y Z URZĘDU.
(u chw ała P re z y d iu m N aczelnej R ad y A dw okackiej z d n ia 27 p a ź d z ie rn ik a 1966 r.) P re zy d iu m N aczelnej R ady A d w o k ack iej, po ro zw ażen iu p y ta n ia R ad y A dw o k ac k ie j w Bydgoszczy:
„Czy k ie ro w n ic y zespołów m a ją obow iązek u sta la ć w ysokość kw ot, k tó re n a le żałyby się z a tru d n io n y m w zespołach ad w o k a to m p o b ie ra jąc y m re n ty z u b ezpiecze n ia społecznego za sp ra w y p row adzone przez n ic h b ez p ła tn ie z urzędu, celem doliczenia ty c h k w o t do sum y w p ły w ó w gotów kow ych ze sp ra w p ro w ad zo n y ch przez ty c h a d w o k a tó w ?”
J a k w y n ik a z u ch w a ły p le n arn eg o p o siedzenia NRA z d n ia 30.VI.1964 r., ad w o - k ac i-re n ciści, tj. ad w o k a ci p o b ie ra jąc y r e n tę z ubezpieczenia społecznego, z a tr u d nieni n a d a l w zespołach, pozostają ich członkam i oraz za ch o w u ją w szy stk ie u p ra w n ien ia członków zespołu. Je d y n ie w y n ag ro d zen ie ich zo stało u n o rm o w an e w sposób odm ienny. O trz y m u ją oni m ian o w icie ty lk o „ ta k ą kw otę, ja k a w p ły n ę ła do zesp o łu z p row adzonych p rzez n ic h sp raw , po p o trą c e n iu o d p o w ied n iej części kosztów zespołu”.
S p ra w y z u rzę d u n ależy n ie w ą tp liw ie zaliczyć do s p ra w p ro w ad zo n y ch p rz e z a d w o k a ta, w obec czego do kw oty, ja k a w p ły n ę ła z pro w ad zo n y ch p rzez a d w o k a - tó w -re n c is tó w s p ra w odp łatn y ch , trz e b a doliczyć w y n ag ro d zen ie za sp ra w y z urzęd u , u sta lo n e zgodnie z § 43— 45 re g u la m in u d ziała n ia zespołów („ P a le stra ” , n r 7—8/1965 — w k ład k a ). Nie m a bow iem w ty m w y p a d k u żadnej p o d sta w y d o tra k to w a n ia ad w o k a tó w -re n c istó w za tru d n io n y c h w zespołach odm ien n ie n iż in nych członków zespołu oraz do p rzy jęcia, że n ie n ależy się im w ogóle w y n a g ro dzenie za sp ra w y z urzędu. Oczywiście, zgodnie z cytow aną n a w stę p ie u c h w a łą
p o s t a n o w i ł o : udzielić odpow iedzi tw ie rd z ąc ej.
