Polskie zwyczaje związane
ze świętami Bożego Narodzenia oraz Sylwestrem
i Nowym Rokiem
Adwent
W tradycji ludowej i kościelnej Boże Narodzenie poprzedzone jest trzytygodniowym czasem
oczekiwania, zwanym adwentem. W tym okresie wierni biorą udział w roratach, które poświęcone są Najświętszej Marii Pannie.
Wigilia
W Wigilię domownicy ozdabiają choinkę oraz przygotowują się do kolacji. Zgodnie
z postanowieniami II Soboru Watykaoskiego wigilijna wieczerza odbywa się po zapadnięciu zmroku i pojawieniu się na niebie "pierwszej gwiazdki", która nawiązuje do Gwiazdy
Betlejemskiej zwiastującej narodziny Jezusa.
Sianko pod obrusem
Zwyczaj wywodzi się z czasów pogaoskich. Jak nakazuje tradycja, siano symbolizuje
narodzenie Jezusa w ubóstwie.
Opłatek
Gest przełamania opłatka symbolizuje wzajemne poświecenie się jednych
dla drugich i chęd dzielenia się z bliskimi sukcesami. Dzielenie się opłatkiem
ma zbliżad i łączyd ludzi.
Dodatkowe nakrycie
Jest ono symbolicznie przeznaczone dla niezapowiedzianego gościa,
ale też jest symbolem pamięci
o naszych nieobecnych lub zmarłych bliskich.
Świeca wigilijna
Światło świecy ma byd znakiem zaproszenia do rodziny Marii i Józefa, aby mały Jezus
narodził się w każdym domu.
Choinka
Jest symbolem chrześcijaoskim, który ma przypominad Adama i Ewę
oraz upadek i odkupienie rodzaju ludzkiego.
Składanie prezentów pod choinką ma oznaczad naśladowanie dobroci.
Pasterka
Wigilijny wieczór kooczy się odprawianą o północy pasterką. Według tradycji jest to msza upamiętniająca przybycie do Betlejem pasterzy, którzy jako pierwsi oddali hołd
nowonarodzonemu Chrystusowi.
Kolędy polskie to polskojęzyczne pieśni o charakterze religijnym związane ze świętami Bożego Narodzenia.
W polskim dorobku kulturalnym zachowało się ponad 500 kolęd i pastorałek.
• Bóg się rodzi, moc truchleje
• Bracia patrzcie jeno
• Cicha noc, święta noc
• Do szopy, hej pasterze
• Dzisiaj w Betlejem
• Gdy się Chrystus rodzi
• Gdy śliczna Panna
• Gore gwiazda Jezusowi
• Hej kolęda, kolęda
• Jezus malusieoki
• Jezusa narodzonego
• Lulajże Jezuniu
• Mędrcy świata, monarchowie
• Mizerna cicha, stajenka licha i wiele, wiele innych
Sylwester i zwyczaje noworoczne
Jak dobrze zacząd Nowy Rok?
Nadejście Nowego Roku związane jest
z wieloma zwyczajami i tradycjami. Czasem mówi się, że jaki Sylwester - taki cały rok.
Dlatego tego dnia najlepiej przestrzegad kilku całkiem prostych i zabawnych zasad.
Nowy Rok - nowy etap
Do dziś wierzy się, że jeśli chcemy
się pozbyd przykrych wspomnieo, to najlepiej spisad je na kartkach, a następnie spalid.
Ogieo rozpalany w Sylwestra oznacza
symboliczne oczyszczenie i zapomnienie.
Jednak pamiętajmy, że w Sylwestra nie należy robid porządków w domu, ponieważ w ten
sposób możemy „wymieśd” szczęście z naszego życia.
Huczne pożegnanie
Żegnanie starego roku zazwyczaj spędzano
na hucznych zabawach. W niektórych rejonach Polski kolędowano także w noc sylwestrową.
Kaszubska tradycja nakazywała wypędzenie starego roku poprzez hałaśliwy obchód
po wsi ze śpiewami oraz klekotkami.
Im głośniej i radośniej zachowywano się tej nocy, tym szczęśliwszy miał byd kolejny rok.
Gwarancja pomyślności
Od wieków wierzono, że od tego, jak spędzimy sylwestrowy dzieo i noc zależy nasze szczęście
w Nowym Roku. Na Podhalu obfitośd miały zapewnid kieszenie pełne drobnych monet. Wrzucano je także
do miski z wodą podczas wieczornej kąpieli. Powodzenie w sprawach finansowych ma również zapewnid noszenie przez cały rok w portfelu łusek z wigilijnego karpia.
Opr. Mateusz Czepek
