WITOLD KASPRZAK (POZNAŃ) Katedra Biologii Ogólnej AM
[6]
WSTĘPNE BADANIA NAD PEŁZAKIEM CZERWONKI ENTAMOEBA HISTOLYTICA WYSTĘPUJĄCYM NA TERENIE WOJEWÓDZTWA
POZNAŃSKIEGO
ITPE,Il;BAPMTEJibHbIE MCCJIE,lXOBAHHH ENTOMOEBA HISTOLYTICA
PRELIMINARY RESEARSCH ON ENTOMOEBA HISTOLYTIC.4 OCCURRING IN THE POZNAŃ DISTRICT
Celem niniejszej pracy jest wyizolowanie szczepów E. histolytica od zdrowych nosicieli przebywających stale na terenie województwa poznań
skiego oraz określenie wirulencji tych szczepów przez operacyjne wpro- wadzanie trofozoitów do jelita ślepego świnki morskiej. Doniesienie ni- niejsze dotyczy tej części pracy, w której szczególną uwagę zwrócono na zachowanie się pełzaka czerwonki w różnych kulturach.
Materiał do posiewu uzyskiwano od chorych, w przeważającej części
na owsicę, kierowanych do Poradni Chorób Pasożytniczych Wojewódzkiej Przychodni Specjalistycznej w Poznaniu. Wiek pacjentów wahał się od 3 do 61 lat, przy czym u żadnego z nich nie było jakichkolwiek podejrzeń
w kierunku amoebiazy, a E. histolytica wykrywano przypadkowo. Kał ba- dano metodami: Rivasa, dekantacji i Fausta. Rozpoznanie E. histolytica opierano na cechach torbieli (w roztworze jodu w KJ) i postaci wegeta- tywnych z kultur. Brano pod uwagę strukturę jądra (pełzaki utrwalano
metodą Schaudina) oraz kształt i tworzenie się nibynóżek w obserwacjach
pasożytów in vivo. Wszyscy nosiciele E. histolytica byli kontrolowani w ciągu roku i w tym czasie nie skarżyli się na dolegliwości ze strony prze- wodu pokarmowego.
Świeży kał (max. 30 min. po defekacji) inokulowano na następujące po-
żywki, złożone z części stałej i płynnej: Tanabe - Chiba 1928 (agar aspa- raginowy
+
surowica w roztworze Ringera), Westphala - wg Reichenowa 1952 (agar z peptonem+
surowica w roztworze Ringera), Dohell - Laidla- wa 1926 (surowica+
białko kurze w roztworze Ringera), Boeck - Drbo- hlava 1925 (jajko kurz,e+
surowica w roztworze Locke'a - ,,LES"), Cle- veland - Sandersa 1936 (agar z wyciągiem wątrobowym+
surowica w roztworze Ringera). Przed inokulacją do pożywki dodawano oczko ezy skrobii ryżowej. Wszystkie pożywki sporządzano na jałowej surowicy konia. Prz,ed wyjałowieniem pH roztworu Ringera ustalano na 7,2-7,4.Najlepszymi pożywkami okazały się pożywki Tanabe - Chiba i Dobella.
W pożywkach Boecka - Drbohlava i Cleveland - Sandersa następowało
Wiadomości Parazytolog,iczne nr 5 - Supplementum
36 W KASPRZAK
wyjątkowo słabe rozmnażanie pełzaków oraz najintensywniejszy wzrost bakterii. Na pożywkach Tanabe - Chiba i Dobella w 2-ch przypadkach
udały się posiewy torbieli z kilkudniowego kału (3- i 6-cio dniowego).
W maju br. wykorzystano na szczep kontrolny przypadek ostrej amoe- biasis u chorej, która przebywała w Vietnamie. Szczep ten wyizolowano
następującymi trzema sposobami:
1) Po posianiu świeżego b!iegunkowego kału (trofozoity - postaci duże)
na cztery pożywki: Boeck - Drbohlava, Tanabe - Chiba, DobeU - - LaidJawa i Pawłowej (surowica
+
surowica w zbuforowanym NaCl o pH 6,8, be.z dodatku pen1kyliny - 1938).2) po posianiu świeżego biegunkowego kału na te same pożywki z do- datkiem 2000 jedn. penicyliny na 1 ml pożywki i
3) po posiewie 6-cio dniowego kału z torbielami przechowywanego w chłodni w temp.
+
4 °C również na te same pożywki z dodatkiem podob- nej ilości penicyliny. Kultury te przesiewane co 48 godzin utrzymuje siępo dzień dzisiejszy. Należy dodać, że na wszystkich pożywkach z dodat- kiem penicyliny pełzaki wyhodowano już w I-ym pasażu, podczas gdy na
pożywkach bez penicyliny pełzaki pojawiły się w skromniejszej liczbie dopiero w II-gim pasażu. Ponadto, hodowle założone na wyjściowych po-
żywkach z dodatkiem penicyliny wykazały żywszy wz,rost pełzaków bez
względu na to, czy pochodziły z kału świeżego, czy też przechowywanego w chłodni. Wreszcie najbardziej przydatną okazała się pożywka Pawłowej, zaś na pożywkach Tanabe i Dobella hodowle były nieco mniej intensywne.
Na pożywce Boeck - Drbohlava wzrost pełzaków zachodzi bardzo słabo,
przy czym w niektórych pasażach giną one zupełnie. Kilkakrotne pomiary pH tych pożywek w trzecim dniu hodowli wykazały, że pożywka Boeck - Drbohlava ulega znacznemu zakwaszeniu (pH 5,1-6,8), podczas gdy w po-
żywkach Tanabe i Dobella pH tylko wyjątkowo spada poniżej 7,0. Pożywka Pawłowej podl,ega najsłabiej prooesowi zakwaszania. Większ,e odchylenia (5,1-8,0) od pH początkowego pożywek (7,0-7,6) wykazują pożywki
w hodowlach założonych bez penicyliny, od podobnych z penicyliną
(6,4-7,4). .
Wykonano dotychcz:as kilka próbnych zakażeń młodych (4-6 tyg.)
świnek morskich kontrolnym szczepem E. histolytica, wprowadzając tro- fozoity z 48-mio godzinnych kultur do jelita ślepego, operacyjnym sposo- bem Car re r a i F aus t a (1949).
Praca jest w toku.
