Badania, rozwój i wdrażanie postępu naukowo-technicznego. Stan prawny

URZĄD POSTĘPU NAUKOWO-TECHNICZNEGO I WDROŻEŃ

BADANIA, ROZWÓJ I WDRAŻANIE POSTĘPU NAUKOWO-TECHNICZNEGO

STAN PRAWNY

W arszawa 1987

URZĄD POSTĘPU NAUKOWO-TECHNICZNEGO I WDROŻEŃ

BADANIA, ROZWÓJ I WDRAŻANIE POSTĘPU NAUKOWO-TECHNICZNEGO

STAN PRAWNY

W arszawa 1987

R e d a k to r z y p r o w a d z ą c y :

- dr W o jc ie c h B r z o s t

- m gr H e le n a Ż e g lic k a

Na z le c e n ie U rzęd u P o stę p u N au k ow o -T ech n iczn ego i W drożeń w yd ała A gencja M ATPROM , W a rsz a w a , u l. M azow ieck a 6 / 8 - nakład: 30 000 e g z . , K -13 Druk: Agencja Presspol, zam. 34/87, cena 1.000 z$

N ota re d a k cy jn a . 4 W stęp: M echanizm y i instrum enty system ow o-p raw n e in ten sy fik a c ji

postęp u n a u k o w o -tech n iczn eg o . 5

1 . C en tra ln e organ y ad m in istracji państw ow ej ste r u ją c e postępem

n au k ow o -tech n iczn ym . 21

2 . P la n o w a n ie , fin an sow an ie i r e a liz a c ja cen tra ln ych zadań rozw oju

nauki i te c h n ik i. 54

3 . Jednostki b a d a w czo -r o zw o jo w e, ic h sta tu s praw ny i zasad y d z ia ­

ła n ia . 115

4 . Innowacyjność jed n ostek gosp od ark i u s p o łe c z n io n e j. 207

5 . W y n a la z c z o ść . 224

6 . E ksp ort i im port o sią g n ię ć naukowych i te c h n ic z n y c h . 249 7 . W spółpraca n au k ow o-tech n iczn a z z a g r a n ic ą . 286

N o t a r e d a k c y j n a

W la ta ch 1 9 8 5 -1 9 8 6 u k azało s i ę s z e r e g now ych aktów praw nych m odyfikujących lub w c a łk o w ic ie n ow y sp o só b re g u lu ją cy c h za sa d y o r ­

g a n iza cji i funkcjonow ania s f e r y b adań , ro zw oju i w d ra żan ia p ostęp u n a u k o w o -tech n iczn eg o . Z naczna ich c z ę ś ć z o s ta ła wydana z inicjatyw y- le g isla c y jn e j Komitetu do S praw Nauki i P o stę p u T ech n iczn eg o o r a z U rzędu P o stęp u N au k ow o -T ech n iczn eg o i W d ro żeń . Ze w zględ u na zn aczn e o p óźn ien ie p u b lik acji n iek tó ry ch aktów o r a z .i c h r o z p r o s z e n ie w różn ych ź r ó d ła c h , U rząd P o stę p u N a u k o w o -T ech n iczn eg o i W drożeń ro zp o czy n a publikow anie - w k o lejn ych tom ach - ze sta w u aktów p ra w ­ nych regu lu ją cy ch t ę s f e r ę .

P rezen tow an y zb iór p od zielon o na k ilk a grup p rob lem ow ych, k tó ­ rych za k re s o d z w ie r c ie d la ją tytu ły p o s z c z e g ó ln y c h r o z d z ia łó w . K ażdy r o z d z ia ł z o sta ł p op rzed zon y wstępnym kom entarzem , zaw ierającym s y n ­ tety czn ą ch a ra k te ry sty k ę i u z a sa d n ie n ie r o z w ią za ń p ra w n o -sy stem owych danej gru p y.

S tan praw ny obejm uje w z a s a d z ie akty praw ne wydane w o k r e s ie od grudnia 1984 r . do 30 c z e r w c a 1986 r . / z wyjątkiem wydanych p ó ź ­ n ie j, a le bardzo w ażnych d la śro d o w isk a i ste ro w a n ia p ostępem nauko­

w o-tech n iczn ym : r o z p o r z ą d z e n ia Rady M in istrów o w yn agrod zeniach w jednostkach b a d aw czo-rozw ojow ych o ra z aktów w ykonaw czych do U ch­

w ały Nr 4 8 /8 6 Rady M in is t r ó w /.

P rzew id u je s ię w ydaw anie d a lsz y c h c z ę ś c i n in ie js z e g o o p ra co w a ­ n ia , za w iera ją cy ch akty praw ne w ydane po 1 lip c a 1986 r .

N in ie jsz e op racow an ie n ie w y c zer p u je c a ło ś c i r e g u la c ji praw nych d otyczących sz e r o k o rozum ianego p ostęp u n a u k o w o -tech n iczn eg o w n a ­ szym k ra ju . M ożna m ieć jednak n a d z ie ję , ż e mimo za sto so w a n ia p r z y ­ jętych o g r a n ic z e ń , dyktowanych w zględam i p rak tycznym i, sp e łn i ono o czek iw a n ia zain tereso w a n y ch śr o d o w isk , p rzy c zy n ia ją c s ię do p e łn ie j­

s z e g o u p o w szech n ien ia in form acji o dokonanych o sta tn io zm ianach w s y ­ stem ie k ierow an ia postępem n auk o w o-tech n iczn ym .

L iczym y na uw agi i p ro p o zy cje c z y te ln ik ó w , p o zw a la ją ce d osk on a­

lić d a ls z e o p ra co w a n ia .

systemowo-prawne intensyfikacji postępu naukowo-technicznego

O statn i rok ch a ra k te ry zo w a ł s i ę wyjątkow ym , n ie mającym dotąd p r e c e d e n su w naszym k ra ju , n a sile n iem o ra z z a sięg ie m tem atycznym p r a c , zarów no k oncepcyjnych jak i le g is la c y jn y c h , nad doskonaleniem r o zw ią za ń system ow ych z za k re su ste ro w a n ia rozw ojem nauki i te c h ­ n ik i. D o ty c zy ło to głó w n ie z a sa d o r a z instrum entów ek o n o m iczn o -fi- n a n so w y ch , p la n isty cz n y c h i o rg a n iza cy jn o -p r a w n y ch , m ających s p r z y ­ jać in te n sy fik a c ji p ostęp u n au k o w o -tech n iczn eg o w g o sp o d a r ce n arod o­

w e j. P r a c e t e k o n cen trow ały s i ę p r z e d e w szystkim w now o powołanym U r z ę d z ie P o stęp u N au k ow o-T ech n iczn ego i W drożeń - o rg a n ie w ykonaw­

czym Komitetu do S praw Nauki i P o stę p u T ech n iczn eg o p r z y R ad zie M in istr ó w , koordynującym o b ecn ie c a ło k s z ta łt p o lity k i n a u k ow o-tech ­ n iczn ej p a ń stw a .

R ezultatem p rac le g is la c y jn y c h b yło w ydanie od nowa w z g lę d n ie zn ow elizo w an ie k ilk u d z ie się c iu aktów' praw nych ró ż n e j r a n g i, p o c z y ­ nając od u staw sejm ow ych a k ończąc na p r z e p isa c h r e s o r to w y c h . D o­

ty c zą one n ie tylk o sam ej s f e r y nauki i te c h n ik i, a le. ta k że tych e l e ­ mentów reform ow anego m odelu funkcjonow ania go sp od ark i n a rod o w ej, k tóre mają isto tn y - ch o ć n ie r a z tylko p ośred n i - wpływ na r e a li z a ­ c ję p ostęp u n a u k o w o -te c h n ic z n e g o . W ię k sz o ść ty c h unormowań z o s ta ­ ła już wydana i w d ro żo n a , w z g lę d n ie w e s z ła w stadium w d rażan ia w p rak tyce. P e łn y ich ze sta w za w ie ra p rezen tow an y " Z b i ó r . . . " . T r z e ­ ba jednak d o d a ć , ż e p r z y wydawaniu n iek tórych z p r z e p isó w 'n ie uda-

w ydłużeniem s ię ponad p ie rw o tn e z a ło ż e n ia cyklów p rzygotow yw an ia aktów p raw n ych , z w ła s z c z a k onsu ltow an ia projektów z z a in ter eso w a n y ­ mi środ ow isk am i o r a z u zgad nian ia sta n o w isk m ięd2y r e s o r ta m i.

P o tr z e b a p o d ję c ia ta k r o z le g ły c h p r a c le g is la c y j n y c h w y n ik a ła z - p o tw ie r d z o n e g o m ia rod ajn ym i a n a liz a m i - p r z e k o n a n ia , ż e r o z w ią z a n ia d o ty c h c z a s o w e z z a k r e s u s te r o w a n ia p o stęp em n a u k o w o -te c h n ic z n y m n ie s p e łn iły w s z y s t k ic h o c z e k iw a ń . D ano tem u w y r a z w e w n io sk a c h

f i

z liczn y ch narad i k o n fe r e n c ji, p rze d e w szystkim - z K rajow ej N a ra ­ dy P a rty jn o -G o sp o d a rczej w P ozn an iu w d niach 3 1 .0 5 - 1 .0 6 .8 5 r . o r a z z O gólnop olskiej N arady T w órców N au k i, T ech n ik i i P r z e d s ta w i­

c i e l i P r z e d się b io r stw w dniach 15 i 16 m arca 1985 r . Za główną s ł a ­ b o ść uznano p r z y tym brak d o sta te c z n ie spraw nych m echanizm ów w d ra­

żan ia i u p o w szech n ian ia re zu lta tó w p ra c b ad a w czo-rozw ojow ych w s f e ­ r z e produkcji m a te r ia ln e j. C h od ziło p r z y tym o t o , aby udosk on alon e ro z w ią za n ia zn a la zły za sto so w a n ie już w toku tw o r z e n ia , a n astęp n ie r e a liz a c ji narod ow ego planu s p o łe c z n o -g o sp o d a r c z e g o i aby tym samym stan ow iły m o ż liw ie sta b iln ą p raw n o-in stru m en taln ą p od staw ę dla pań ­ stw ow ej p olity k i n a u k ow o-tech n iczn ej i d la d z ia ła ln o ś c i innow acyjnej p o szcz eg ó ln y c h jed n ostek g o sp o d a r czy c h w całym p ię c io le c iu 1 9 8 6 -1 3 9 0 .

U żyw ając o k r e śle n ia " m o ż l i w i e s t a b i In a " pragniem y pod­

k r e ś lić z jednej str o n y p o trzeb ę zap ew n ien ia w m ia rę m o żn o ści n ie ­ zm iennych w d łu ższym o k r e s ie c z a s u re g u ł g r y /n p . za sa d i p aram e­

trów e k o n o m iczn y ch /, co je s t isto tn e z w ła s z c z a p r z y p r z e d s ię w z ię ­ cia ch ch arak tery zu ją cy ch s i ę długim i cyklam i r e a li z a c j i , z d ru g iej za ś str o n y - n ie rez y g n o w a n ie z k orek t i u zu p ełn ień r e g u la c ji praw nych tam , g d zie okażą s i ę one r z e c z y w iś c ie n ie z b ę d n e .

W prezentow anym ob szernym z b io r z e p r z e p isó w d o ty cz ą cy ch p o ­ stępu n au k o w o -tech n iczn eg o p o ło ż e n ie w y r aźn eg o akcentu na sy stem s z e ­ roko rozum ianej ekonom iki p ostęp u id z ie w p a r z e z p rzy jęciem sp o -

łe c z n e j efek ty w n o ści ekonom icznej za podstaw ow e kryterium wyboru celó w b a d a w czo -ro zw o jo w y ch , a lo k a cji środków o ra z r o z d z ia łu p r e f e ­ r e n c ji w yk o n aw czych , w tym ró w n ież czynników m otyw acyjn ych . D ą żo ­ no je d n o c z e śn ie do ta k ieg o konstruow ania m echanizm ów sy stem o w y ch , aby to co efek ty w n e, ra c jo n a ln e i w ażn e z o g ó ln o sp o łec zn eg o punktu w id z e n ia , było zarazem o p ła ca ln e i m ożliw e do r e a liz a c j i d la p r z e d ­ się b io r stw i innych je d n o stek , tw o rzą cy ch o ra z w prow adzających p o ­ stęp n a u k o w o -tech n iczn y .

K oncentrując uw agę na sp raw ach ek on om iczn o-fin an sow ych i o r ­ g a n iza cy jn o -p ra w n y ch , k tórych odpow iednikiem w z b io r z e p rze p isó w są w z a s a d z ie r o z d z ia ły 1-4-, n ie pom niejszam y ogrom nego z n a c z e n ia , jakie d la ca ło k sz ta łtu p ostęp u n au k ow o-tech n iczn ego w naszym kraju mają p o z o s ta łe , zw iązan e z nim d zied zin y i p ro b lem y, z w ła s z c z a w y ­ n a la z c z o ś ć i w sp ó łp r a ca n au k ow o-tech n iczn a z z a g r a n ic ą . S ą to je d ­ nak d zied zin y s p e c y f ic z n e , w ym agające o d d zieln eg o o p is a n ia . O czy ­ w iś c i e , ró w n ież i p r z y n ich obow iązuje - jako kryterium n adrzęd n e - efek tyw n ość s p o łe c z n a , z a ś n ie k tó re z p ro b le m ó ^ , jak n p . p r z y s p ie ­ szo n e w d ra ża n ie w ynalazków o r a z nabytych ro zw ią za ń z a g r a n icz n y c h , w zn aczn ej m ie r z e m ie s z c z ą s i ę w całym charakteryzow anym d alej ob­

s z a r z e spraw d o ty cz ą cy ch system ów i instrum entów ek o n o m iczn o -fi­

nansow ych .

O b szar te n m ożna p o d z ie lić na n a stęp u ją ce tr z y grupy p rob lem o­

w e:

1 / C en traln e fin an sow an ie zadań rozw oju nauki i tech n ik i w p o ­ w iązaniu z system em planow ania i k iero w a n ia r e a liz a c ją tych zad ań .

2 / Z asady tw o r zen ia i funkcjonowania jed n ostek b a d a w czo -r o zw o ­ jow ych , jako głów nych podmiotów g o sp o d a rczy ch k reu jących p o stęp n a ­ ukowo - 1 ec hnic z n y .

3 / W arunki i czyn n ik i in n o w a cy jn o ści p r z e d się b io r stw p a ń stw o ­ w y c h , jako podm iotów , w k tórych p o p r zez w d ra ża n ie now ych r o z w ią ­ zań m a teria lizu ją s i ę efek ty badań naukow ych.

P o d zia ł p o w y ższy o d z w ie r c ie d la w pewnym stopniu lo g ik ę d ziałań zw iązanych z postępem n auk ow o-tech n iczn ym . S t r e s z c z a s i ę o n a, mó­

w iąc n ajk rócej w:

a / w yznaczan iu ce ló w i zapew nianiu środków na ic h r e a liz a c j ę , b / tw orzen iu stru k tu ry w ykonaw czej i organ izow an iu warunków dla k reow ania postęp u w stadium b ad aw czo-rozw ojow ym ,

c / w drażaniu wyników p ra c b ad aw czo -ro zw o jo w y ch -d o praktyki g o s p o d a r c z e j.

J est to o c z y w iś c ie p o d z ia ł um ow ny i n ie z a w s z e zg o d n y z e s t r u k ­ tu r ą aktów p r a w n y c h , k tó r y c h r e g u la c j e m ają n ie k ie d y c h a r a k te r kom ­ p le k s o w y , w ie lo t e m a ly c z n y .

P r z y tw o r z e n iu s y s t e m u f i n a n s o w a n i a r o z w o ju nau k i i te c h n ik i w p ie r w s z y m r z ę d z i e n a le ż a ło r o z s t r z y g n ą ć k w e s t ię - w ja k i s p o s ó b p o d ejm ow an ie d e c y z j i i o d p o w ie d z ia ln o ś ć z a s p r a w y r o z w o ju te c h n ic z n e g o d z ie lą s i ę m ię d z y c e n tr a ln ą s f e r ę z a r z ą d z a n ia , do k tó r e j n a le ż ą fu n k cjo n a ln e i d z ia ło w o - g a łę z io w e m in is t e r s t w a o r a z c e n tr a ln e

• u r z ę d y , a s f e r ę p o s z c z e g ó ln y c h podm iotów g o s p o d a r c z y c h , ob ejm u jącą p r z e d s ię b io r s t w a i in n e o r g a n iz a c y jn ie w y o d r ę b n io n e j e d n o s t k i. Z a le ż y to w znacznym sto p n iu od o g ó ln e g o m od elu fu n k cjo n o w a n ia g o sp o d a r k i n a r o d o w e j.

Jednym z podstaw ow ych za ło że ń reform y g o sp o d a r cze j była d e c e n ­ tr a liz a c ja d e c y z ji w sy ste m ie k ierow an ia gosp odarką n aro d ow ą , zw ięk ­ sz a n ie sa m o d zieln o ści p o sz c z e g ó ln y c h jed n ostek g o sp o d a r czy c h - p r z e ­ de w szystkim p r z e d się b io r stw /form u ła "3 S " / , o ra z o d ch od zen ie od metod dyrektyw nych na r z e c z ste ro w a n ia p ro ce sa m i gosp od arczym i za pomocą odpow iednich n a r z ę d z i ek on om iczn y ch . O zn acza to je d n o c z e ś ­ n ie z w ię k sz e n ie r o li poziom ych p ow iązań g o sp o d a r czy c h m ięd zy p o ­ szc zeg ó ln y m i jed n ostk am i, opartych na odpow iednich porozu m ien iach i umowach g o sp o d a r c z y c h .

Z a ło żen ia te od n oszą s i ę ró w n ież do tak s p e c y fic z n e g o ob sza ru sp ra w , jak p ostęp n a u k o w o -tech n iczn y . W kierow aniu tym obszarem

n a d a l jed n ak za c h o w a n y być m u si d o ś ć z n a c z n y z a k r e s b e z p o ś r e d n ie j in te r w e n c j i c e n tr a ln y c h o rg a n ó w a d m in is tr a c ji p a ń stw o w e j o r a z s t o s o ­ w ane b y ć m u sz ą s w o is t e m etod y i in str u m e n ty o d d z ia ły w a n ia p o ś r e d ­ n ie g o . N ie m o żn a b o w ie m , z w ła s z c z a w w a ru n k a ch b rak u r ó w n o w a g i g o s p o d a r c z e j , z d a w a ć s i ę tu ty lk o n a autom atyzm fu n k cjo n o w a n ia m e ­ ch an izm ów e k o n o m icz n y c h i in ic ja ty w ę s a m o d z ie ln y c h p r z e d s i ę b i o r s t w . W tym o b s z a r z e p a ń stw o m u si w y s tę p o w a ć ta k ż e jak o m e c e n a s , a n a ­ w e t b e z p o ś r e d n i i n w e s t o r , w y z n a c z a ją c y c e l e , p o d ejm u ją cy d e c y z j e i a n g a ż u ją c y c e n t r a ln e z a s o b y fin a n s o w e , t z n . fin a n s u ją c y c a łk o w ic ie lub p r z y n a jm n ie j w s p ie r a j ą c y fin a n so w o w y b r a n e p r z e d s i ę w z i ę c i a . D o­

t y c z y to z w ła s z c z a ta k ic h z a d a ń , k tó r y c h - z e w z g lę d u na ic h c h a r a k ­ t e r , z n a c z e n ie b ąd ź w y s o k o ś ć n akładów i z w ią z a n e z tym r y z y k o a ta k ż e o d d a le n ie c z a s o w e sp o d z ie w a n y c h efe k tó w - n ie m ogą bądź n ie z e c h c ą p o d ją ć s i ę i z r e a liz o w a ć p o je d y n c z e j e d n o s t k i.

M e c e n a tu p a ń stw a w ym agają w ię c n ie ty lk o b a d a n ia p o d sta w o w e o r a z p r a c e b a d a w c z o -r o z w o jo w e w d z ie d z in a c h p o z a g o s p o d a r c z y c h / n p . o c h r o n a z d r o w ia i ś r o d o w is k a , o b r o n n o ś ć , k u ltu r a , n au k i s p o ł e c z n e / , tr a d y c y jn ie już fin a n so w a n e z e śro d k ó w c e n t r a ln y c h , a le ta k ż e p r z e d ­ s i ę w z i ę c i a s k ie r o w a n e n a c e l e g o s p o d a r c z e o z n a c z e n iu o g ó ln o k r a jo ­ w ym , s z e r o k ie j s k a li w y k o r z y s ta n ia w yników i p e r sp e k ty w ic z n y m c h a ­ r a k t e r z e - z n a tu r y r z e c z y b a r d z o k o s z to w n e o r a z o b a r c z o n e z n a c z ­ nym r y z y k ie m p o w o d z e n ia i zw ro tu p o n ie s io n y c h n a k ła d ó w . C h o d z i ta k ­ ż e o u tr z y m a n ie c a łe j c e n t r a ln e j , na o g ó ł n ie o d p ła tn ie u d o stę p n ia n e j in fr a s tr u k tu r y r o z w o ju n au k i i t e c h n ik i /b ib lio t e k , a r c h iw ó w , w z o r ­ n ic tw a , o c h r o n y p a te n to w e j, n o r m a liz a c ji p a ń s tw o w e j, p o p u la r y z a c ji o s ią g n ię ć n a u k o w o -te c h n ic z n y c h i t d . / , b e z k tó r e j n auka i te c h n ik a n ie m o g ły b y s i ę r o z w i j a ć .

W su m ie s z a c u j e s i ę , ż e u d z ia ł w a r t o ś c io w y z a d a ń , n a d z o r o w a ­ n y ch i fin a n so w a n y c h b e z p o ś r e d n io p r z e z cen tru m p a ń s tw o w e , w g l o ­ b a ln y ch n a k ła d a c h na b a d a n ia i r o z w ó j o s ią g a ć b ę d z ie w b ieżą cy m p i ę ­ c io l e c i u 6 0 - 7 0 p r o c e n t .

W śród wspom nianych w yżej zad ań , finansow anych c a łk o w ic ie lub w sp iera n y ch fin ansow o ze środków c e n tr a ln y c h , w sy ste m ie p la n is ­ tyczn o-fin an sow ym na la ta 1 9 8 6-1990 r o z r ó ż n ia s i ę :

- ce n tra ln e p rogram y badań p od staw ow ych , na k tórych o p ie r a s i ę p lan ow an ie, koordynacja i r e a liz a c ja teg o rod za ju badań głów n ie w ob­

s z a r z e szk o ln ictw a w y ż sz e g o o ra z p laców ek P o lsk ie j Akademii Nauk;

- ce n tra ln e program y b a d a w czo -r o zw o jo w e, sta n o w ią ce in s tr u ­ ment ste ro w a n ia postępem nauk ow o-tech n iczn ym głów n ie w z a k r e s ie tech nik i m ięd zy r eso rto w ej o szczeg ó ln y m zn aczen iu d la rozw oju g o s ­ p o d a rczeg o kraju;

- zam ów ienia rząd ow e z za k re su rozw oju nauki i te c h n ik i, n a k ie ­ row ane g łów n ie na p r z y s p ie s z e n ie p ro ce só w innow acyjnych w k lu czow ych d zied zin a ch tech n ik i i te ch n o lo g ii p rze m y sło w ej;

- program y r e s o r to w e /b a d a w c zo -r o zw o jo w e i badań p od sta w o ­ w y c h / d o ty c z ą c e zagadnień zw iązanych głów n ie z rozw ojem o k reślo n y ch b r a n ż .

W szy stk ie te program y będą r e a liz o w a n e i fin ansow ane według ce n umownych w op arciu o umowy g e n e r a ln e , za w iera n e p r z e z sp raw u ­ ją c e nad nimi nadzór organ y a d m in istracji państw ow ej z gen eraln ym i wykonawcam i /placów kam i naukowymi w zg lęd n ie p r z e d s ię b io r s tw a m i/, pełniącym i funkcje jed n ostek k oord yn u jących , Z k o le i g e n e r a ln i w yko­

naw cy za w ie ra ć będą z odpow iednim i podwykonawcami umowy k o op era ­ cyjn e o wykonaniu ob jętych programem zadań s z c z e g ó ło w y c h ,

W re g u la cja ch sz c z e g ó ło w y c h , p rezen tow an ych w n in iejszym z b io ­ r z e , dużą uw agę p o św ięco n o centralnym program em b a d a w czo -r o zw o jo ­ wym o r a z zam ówieniom rządowym. S ą to zadania o najw iększym z n a c z e ­ niu z p u n k tu 'w id zen ia u n o w o cześn ia n ia g osp od ark i n a ro d o w ej, an gażu ją­

c e zn aczną c z ę ś ć w s z y stk ic h środków p r ze zn a czo n y ch na rozw ój nauki i tech n ik i w b ieżącym p ię c io le c iu .

C en traln e p rogram y b ad aw czo -ro zw o jo w e mają k o n stru k cję modu­

łow ą - każdy z n ich sk ła d a s i ę z s z e r e g u sam o d zieln y ch , od ręb n ie

r o z lic z a n y c h , a le tem atyczn ie p ow iązanych ze sobą modułów - celó w r e a liz a c y jn y c h , n a jc z ę ś c ie j o ch a ra te r z e utylitarnym /w d ro żen io w y m /, k tórych c y k le w ykonaw cze kończą s ię w różnych term in a ch . Program jako c a ło ś ć d z ie li s i ę na etapy - każdy w gran ica ch 24- m ie s ię c y , w y ­ zn aczan e d la dokonywania o k r e so w e j, su m aryczn ej o cen y p rze b ieg u r e ­ a liz a c ji ob jętych nim zad ań . Jed n ocześn ie d la op eratyw nego śle d z e n ia wyników osią g a n y ch w z a k r e s ie p o sz c z e g ó ln y c h ce ló w r e a liz a c y jn y c h , wprow adzono t z w . "punkty k on troln e" , odpow iadające różnym fazom d o ­ ch od zen ia do tych c e ló w . T eg o rod zaju podwójna stru k tu ra w ew n ętrzn a p rogram ów , z k tórą pow iązan y je s t system urucham iania środków i r o z ­ lic z e ń Finansow ych, ma d yscy p lin o w a ć r e a liz a c ję w yzn aczon ych c e ló w , ś c iś le j u z a le ż n ia ć fin an sow an ie od p rze b ieg u p rac i u zysk iw anych r e z u l­

tatów . '

Zam ówienia rząd ow e z za k resu rozw oju nauki i tech n ik i d otyczą w w ię k s z o ś c i przypadków p rzygotow an ia i urucham iania now ych w y r o ­ bów o r a z nowych te c h n o lo g ii. Umowa g en era ln a o r e a liz a c j ę zam ów ie­

n ia rząd ow ego je s t s z c z e g ó ln e g o typu umową o d z ie ło , w k tó rej g e n e ­ ra ln y w ykonaw ca - z r e g u ły p r z e d się b io r stw o państw ow e - zob ow iązu je s ię do p o d jęcia i wykonania w yzn aczon ego zadania w zamian za zap ew ­ n ie n ie mu ze str o n y organów cen tra ln ych ok reślo n y ch św ia d cze ń i p r e ­ fe r e n c j i r e a liz a c y jn y c h , w tym z w ła s z c z a pom ocy fin ansow ej w fa z ie in ­ w e sty c ji w d rożen iow ych o ra z - ulg podatkow ych.

W umowach g e n e r a ln y c h , zarów no p r z y cen tra ln y ch program ach jak i p rzy zam ów ieniach rzą d o w y ch , p rzew id u je s i ę od czu w aln e san k cje w obec g en eraln ych wykonawców w wypadku n ie w ła śc iw e g o lub n ie te r m i­

now ego w ykonania za d a n ia . Instrumentem zach ęty do d obrego w y w iąza­

n ia s i ę z umowy s ą rów n ież z g ó r y uzgadniane k o rek ty ce n umownych, w zg lęd n ie p o stan ow ien ia o m o ż liw o śc i w strzym an ia d a ls z e g o fin a n so w a ­ nia lub n aw et obowiązku zw rotu w c z e ś n ie j otrzym anych śro d k ó w .

P o d ję c ie s ię p r z e z państw o r o l i in w e sto r a i m e cen a sa p o stęp u n a ­ u k ow o-tech n iczn eg o o zn a cz a k o n ie c z n o ść p o sta w ien ia do d y sp o z y c ji od­

pow iednich organów cen traln ych pow ażnych środków fin a n so w ych . O zn acza te ż p o trz eb ę w yp racow ania sw o is te g o system u c e n tra ln e g o f i ­ nansow ania tej d z ie d z in y .

S y stem fin ansow ania rozw oju nauki i te c h n ik i, jako od ręb n a , w y ­ sp ecja lizo w a n a c z ę ś ć ogóln eg o sy stem u finansów p a ń stw a , u le g a ł w ó- k r e s ie powojennym d o ść cz ęsty m p r z e k sz ta łc e n io m , w m ia rę zmian i l o ś ­ c io w y c h , o rgan izacyjn ych i m od elow ych, zach od zących z jednej str o n y w sam ej s f e r z e badań i ro z w o ju , z d ru giej z a ś - w g o sp o d a r ce naro>- dowej jako c a ło ś c i i w e wzajem nych stosu nk ach s fe r y badań ze s fe r ą produkcji m a te r ia ln e j. P r z e k s z ta łc e n ia tego system u były te ż w yrazem c ią g łe g o , ob serw ow an ego z r e s z tą n ie tylk o w naszym k ra ju , p o szu k i­

w ania r o z w ią za ń n ajp ełn iej odpow iadających sp ecyficzn ym cechom oma­

w ianej d z ie d z in y . N ajk rócej ten d en cję tych p r z e k s z ta łc e ń m ożna by o - k r e ś lić jako p rze c h o d z e n ie do r o z w ią za ń c z y s to budżetowych - w s e n ­ s i e zarów no ź r ó d e ł jak i form fin an sow ego z a sila n ia - do ro zw ią za ń m iesz a n y c h , w k tórych zn aczną r o lę z a c z ę ły odgryw ać fundusze p o z a ­ budżetow e o ra z 'p rz ed m io to w e /w m ie js c e podm iotow ych/ form y fin a n so ­ w an ia, p o łą czo n e z wprow adzaniem elem entów rozrach u nk u g o s p o d a r c z e ­ go do system u d z ia ła ln o ś c i p laców ek nauk ow ych. C o r a z s z e r z e j z a c z ę ły one w ch od zić w "poziom e", umowne stosu n k i wymiany z jednostkam i w y­

znaczającym i c e le b a d a w cze.

D z ię k i temu z w ię k sz y ła s i ę ro la finansów jako n a r z ę d z ia p olityk i n a u k o w o -tech n iczn ej, co z a z n a c z y ło s ię n ie tylk o w e w zm ocnieniu ich funkcji r o z d z ie lc z e j , zw iązan ej z w yznaczaniem w y so k o ś c i środków z ich podziałem w edług kierunków i celó w b ad aw czo-i-ozw ojow ych , a le tak że w funkcji k o n tro ln o -eg zek u cy jn ej i stym ulacyjnej w s e n s ie u z a le ż ­ nian ia dopływu środków i k o r z y ś c i m aterialn ych od stop n ia w yw iązyw a­

nia s ię z p o w ierzon ych zad a ń .

O bow iązujący dotąd sy stem c e n tra ln e g o fin ansow ania rozw oju n a ­ uki i tech n ik i wymagał isto tn e j p rzeb u d ow y. D yktow ały ją zeb ra n e d o­

św ia d cze n ia o r a z p otrzeb a d o sto so w a n ia r o z w ią za ń fin a n so w y ch z je d -

nej stro n y do w prow adzanych ró w n o leg le nowych za sa d planow ania i .koordynacji program ów ce n tr a ln y c h , z d ru giej zaś - do dokonanych w c z e śn ie j zmian w o r g a n iza cji i kom petencjach cen traln y ch organów p aństw ow ych , k ieru jących nauką i te c h n ik ą . C h od ziło o stw o r z e n ie w ten sp o só b spójnego w ew n ętrzn ie system u za rzą d za n ia tą d z ie d z in ą ,

zap ew niającego w arunki d la jed n o litej w sk a li państw a p olity k i nauko­

w o -te c h n ic z n e j. Z akładano, ż e pow inien on u w zględ n iać w s z y s tk ie s t a ­ dia r e a liz a c ji postęp u n au k o w o -tech n iczn eg o , łą c z n ie z w drażaniem wyników badań do praktyki g o sp o d a r c z e j. O czekiw ano za r a zem , ż e p o­

zw oli on na w ię k s z e , a n iż e li d otąd , zd yscy p lin o w a n ie w ydatkowania szyb k o r o sn ą c y c h środków fin ansow ych na ten c e l .

Tym założeniom podporządkowano ro z w ią za n ia zaw arte w u sta w ie z 23 grudnia 1935 r . o cen traln ych funduszach rozw oju nauki i te c h ­ niki o ra z w ro z p o rzą d zen iu wykonawczym do te j u staw y z 7 k w ietn ia 1966 r . P o w sta ł je d e n , zin tegrow an y na s z c z e b lu centralnym fu n d u sz, k tórego w spólnym i źródłam i tw o r zen ia są - zarów no d o ta cje b u d żeto­

w e , jak i - w p rze w a ża ją c ej z r e s z tą m ier ze - w płaty p r z e d s ię b io r s tw . Fundusz t e n , nazwany "centralnym funduszem rozw oju nauki i te c h n i­

ki ", d z ie lo n y je s t n a stęp n ie na c z ę ś ć d o ty cz ą cą stadium badań i r o z ­ woju - t z w . "cen traln y fu ndusz p rac badaw czych i rozw ojow ych" o ra z c z ę ś ć o d n oszą cą s i ę do stadium w d rożeń - t z w . "cen traln y fundusz wspom agania w d ro ż eń " , p rze zn a czo n y głów n ie na d ofinan sow yw an ie in ­ w e sty c ji zw iązanych z r e a liz a c ją zam ówień rz ą d o w y ch . W p r z e p isa c h p rzew id zia n o ró w n ież w y d z ie le n ie na sz c z e b lu centralnym pew nej r e ­ zerw y d ew iz na im port z Ii-g o o b sza ru p ła tn ic z e g o , zw iązan y z r e a l i ­ zacją n iek tórych zadań cen traln ych program ów rozw oju nauki i te c h n i­

ki / t z w . "cen traln y fundusz d e w iz o w y " /.

W sy ste m ie funkcjonowania ce n tra ln eg o funduszu p ra c badaw czych i rozw ojow ych do n a jw ażn iejszy ch nowych ro z w ią za ń o ch a r a k te r z e d y s ­ cyplinującym n a le ż y z a lic z y ć sp o só b urucham iania środków na r e a li z a ­ c ję p o sz c z e g ó ln y c h p rogram ów . P o leg a ć on b ęd zie z jednej str o n y na

w prow adzeniu za sa d y t z w . "finansow ania k rocząceg o" t z n . zw aln ian ia środków su k c esy w n ie - etapam i, w z a le ż n o ś c i od rezu ltatów o s ią g a ­ nych w etapach w c z e ś n ie js z y c h , z d ru giej z a ś - na za stosow a n iu sz c z e g ó ln e j tech n ik i bankow ej, zb liżo n ej do form y a k red y tyw y , p ozw a­

la ją ce j na u n ik n ię cie zam rażan ia śro d k ó w , bądź p r z e z n a c z a n ia ich na in n e , a n iż e li zaplanow ano c e le /o tw ie r a n ie generalnym wykonawcom kredytow ych rachunków w y p ła t, k tórych ujem ne sa ld a kom pensowane są ok resow o z rachunkiem ce n tra ln e g o fu n d u s z u /.

P r o je k ty r o c z n y c h p lan ów g o s p o d a r k i c e n tr a ln y m i fu n d u sz a m i, po ic h z a tw ie r d z e n iu p r z e z R adę M in ią tr ó w , p r z e d s ta w ia n e s ą do u c h w a ­ le n ia S e j m o w i. N a to m ia st s z c z e g ó ło w e g o p o d z ia łu śro d k ó w na p o s z c z e ­ g ó ln e c e l e i za d a n ia dok on u je c o r o c z n ie P r e z y d iu m K om itetu d s . N auki i P o s tę p u T e c h n ic z n e g o .

Podstawowym aktem prawnym normującym s t a t u s , w ew n ętrzn ą o r ­ g a n iz a cję i zasad y funkcjonow ania, jak ró w n ież sp ra w y p ra co w n icz e j e d n o s t e k b a d a w c z o - r o z w o j o w y c h je s t u sta w a z dnia 25 lip - c a 1985 r . S tw o r z y ła ona u n iw e rsa ln y m odel p laców k i w yodrębnionej o rg a n iza cy jn ie i ekon om iczn ie o r a z w yp osa żon ej w o so b o w o ść p raw n ą, p row ad zącej d z ia ła ln o ść n au k ow o-b ad aw czą, rozw ojow ą i w d ro ż en io w ą . W m odelu tym m ie s z c z ą s ię ró ż n e typy sam od zieln ych je d n o stek , p o c z y ­ nając od instytu tów n aukow o-badaw czych a k o ń cząc na t z w . ośro d k a ch b adaw czo-rozw ojow ych i cen tra ln y c h la b o r a to r ia c h . U sta w a , reg u lu ją c sp raw y d o ty c z ą c e za rzą d za n ia jedn ostk ą b a d a w czo -r o zw o jo w ą , w p row a­

d z iła sp e c y fic z n ą in sty tu c ję sam orządu p r a c o w n ic z e g o , jako organu p rze d e w szystk im o c h a r a k te r z e op in iod aw czym , p r z y zachow aniu d o ­ s ta te c z n ie s iln e j p o z y c ji d yrek to ra je d n o stk i. O k r e śliła ona ta k że zm o­

dyfikowaną stru k tu rę grup prącow ników om awianych je d n o ste k , w prow a­

d zając now ą ich k a te g o r ię - t z w . pracow ników b a d a w c z o -te c h n ic z n y c h , których głównym zadaniem b ęd zie w sp ó łd z ia ła n ie z kadrą naukową w p rzysto so w y w a n iu wyników badań do p o trz eb p rak tyk i s p o łe c z n o - g o s ­ p o d a r c z e j.

U staw a unorm ow ała sta tu s /o b o w ią zk i i p r a w a / pracow ników n a ­ ukowych w sp o só b zb liżo n y do statu su an alogiczn ych pracow ników w p o zo sta ły ch pionach n au k i, co powinno p rzy c zy n ia ć s i ę do w ię k sz e j

m ob iln ości kadr n aukow ych, i

W śród lic z n y c h aktów w ykonaw czych do u staw y zn a la zły s i ę r ó w ­ n ie ż dwa nowe r o z p o r z ą d z e n ia Rady M in istr ó w , d o ty cz ą ce zagadnień ek on om iczn ych , a m ian ow icie - sz c z e g ó ło w y c h za sad go sp od ark i fin a n ­ sow ej jed n ostek b ad aw czo-rozw ojow ych o r a z za sad w yn agrad zan ia ich p racow n ik ów . Z asady gosp od ark i fin an sow ej w ię k s z o ś c i omawianych jed n ostek /pod ob nie jak c a ły sy stem fin an sow an ia rozw oju nauki i te c h ­ n ik i / , p r z e c h o d z iły - p oczyn a jąc od końca la t p ię ć d z ie s ią ty c h - ew olu ­ cję w kierunku rozrach u nk u g o sp o d a r c z e g o . P o lic z n y c h , d o ść c z ę s to po so b ie n a stęp u ją cy ch zm ianach, za sa d y te u sta b iliz o w a ły s i ę na p o ­ czątku la t o sie m d z ie sią ty c h , c o w ynikło z p rzek o n a n ia , ż e w y p raco w a ­ ny m od el, o d b iegający w n iek tórych ro z w ią za n ia ch od m odelu p r z e d s ię ­ b io r stw a , odpow iada sp ecyficzn y m potrzebom te g o typu je d n o ste k .

D lateg o te ż sk a la zm ian, .ja k ie w tym z a k r e sie w p row ad ziła z a ­ rów no sam a u staw a, jak i r o z p o r z ą d z e n ie w yk on a w cze, je s t n ie w ielk a - - u w zględ n iają one głów ne ten d en cje p r z e k s z ta łc e ń system u funkcjono­

w ania g o sp o d ark i narodow ej w ram ach reform y g o s p o d a r c z e j. P r z e d e w szystk im um ocniono zasa d ę fin ansow ania p rzedm iotow ego i sam ofinan­

sow an ia s i ę jed n ostek b a d a w czo -ro zw o jo w y ch . O dpowiednie m odyfikacje w prowadzono te ż do stosunków um ow no-finansow ych m ięd zy tym i je d ­ nostkam i a p rzed sięb io rstw a m i, z w ła s z c z a w zw iązku ze zmianami w s y ­ stem ie tw ó r zen ia i funkcjonow ania funduszu efektów w d ro ż en io w y ch .

P rz ew id zia n o je d n o c z e ś n ie , ż e jed n ostk i b a d a w czo -r o zw o jo w e, k tórych p rzedm iot i ch arak ter d z ia ła ln o ś c i badaw czej n ie stw a r z a w a ­ runków d la p ełn eg o sam ofin an sow an ia, będą p ro w a d ziły g osp od ark ę f i ­ n ansow ą w edług z a sa d p rzew id zia n y ch w p ra w ie budżetow ym . N ie w y­

k lu cza s i ę p r z y tym sto so w a n ia w tak ich przypadkach w p r z y s z ło ś c i form y p o ś r e d n ie j, p o le g a ją ce j n a k o ja rzen iu c z ę ś c io w e g o sam ofin a n so -

w an ia z podmiotową dotacją w yrów naw czą z budżetu p a ń stw a .

Odrębne m ie js c e w ekonom ice jed n ostek b a d a w czo-ro zw o jow ych zajmuje problem atyka w yn agrad zan ia p racow n ik ó w . W iadom o, ż e o m oż­

liw o śc ia c h ra cjo n a ln eg o r o z m ie s z c z e n ia o r a z sk u teczn eg o m otywowania kadr kw alifikow anych do wydajnej p r a c y decydują n ie ty le a b so lu tn e p o ­ ziomy p ła c , il e r a c z e j ic h r e la c j e pom iędzy r ó ż n e g o typu jednostkam i i grupami p ra co w n icz y m i, W la ta ch s ie d e m d z ie sią ty c h i na początku b ie ż ą c e j d ek ady, r e la c je t e , z w ła s z c z a p r z y u w zględ n ien iu k w a lifik a ­ c j i wym aganych p r z y p ra ca ch b a d a w czo -ro zw o jo w y ch , zm ien iły s i ę w y­

r a ź n ie na n ie k o r z y ś ć pracow ników om awianych je d n o stek , co s ta ło s ię p rzy czy n ą ich zn aczn ego odpływu a c z ę ś c io w o ta k że - negatyw nej s e ­ le k c j i.

Wydane w ostatnim o k r e s ie p r z e p is y system o w e p r z y n io s ły już odczuw alny skutek w z a k r e s ie rela ty w n ej popraw y śre d n ich p la c w s f e ­ r z e nauki i te c h n ik i, a n aw et s tw o r z y ły warunki d la odbudowy p oten ­ cja łu kadrow ego w ię k s z o ś c i jed n ostek b a d a w czo -r o zw o jo w y ch . N a leży jednak p a m ię ta ć , ż e o p oziom ie p lac w jedn ostk ach b a d a w czo -r o zw o jo ­ w ych d ecyd ow ała b ęd zie w p ra k ty ce n ie tylk o ich ta r y fik a c ja , u r e g u lo ­ wana w e wspom nianym , nowym r o z p o r z ą d z e n iu , a le p r z e d e w szy stk im w y so k o ść og óln ego funduszu w y n agrod zeń , jakim m oże d ysponow ać i ja ­ ki m oże d z ie lić pom iędzy sw o ich pracow ników dana je d n o stk a . Ta za ś za lez a ła b ęd zie od ogólnej sy tu a c ji fin an sow ej danej jed n ostk i o r a z od re g u ł g r y , jak ie stw a r z a system opodatkowania w ypłat ponadnorm atyw­

n y ch . Duże z n a c z e n ie ma tu dobór w ła śc iw e j form uły u sta la n ia kwoty w ynagrodzeń w oln ej od podatku.

Na za k o ń czen ie kilka uwag d o ty czą cy ch tr z e c ie j z w ym ienionych p oprzednio grup tem atycznych - i n n o w a c y j n o ś c i p r z e d s i ę ­ b i o r s t w . Grupa ta j e s t rep rezen to w a n a w " Z b io rze p r z e p i s ó w ..."

w sp o só b d alek o w ę ż s z y a n iż e li p o z o s ta łe d w ie , co wynika z fak tu , ż e w od różn ien iu od sp raw d o ty cz ą cy ch b ezp o śre d n io rozw oju nauki i te c h ­ n ik i, którym za sa d n ic zo p o św ięco n y je s t " Z b iór" , w te j gru p ie p r ó b ie -

mowej ch o d zi o unorm owania sta n o w ią ce tylko elem en ty , w zg lęd n ie fragm enty s z e r s z y c h r e g u la c ji praw nych /u s t a w , r o z p o r z ą d z e ń / zw ią ­ zanych z reform ą g o sp o d a r c z ą . Jest to jednak problem atyka o p o d sta ­ wowym , decydującym zn aczen iu d la in ten sy fik a c ji p ostęp u naukowo- tech n iczn eg o i z tego w zględ u n ie m oże być całk iem p om in ięta. D oty­

c z y ona p r z e c ie ż w d rożeń - n a jsła b sz e g o ogniw a w cyklu ro zw o jo w o - tech n iczn ym .

Na in n o w acyjn ość p r z e d s ię b io r s tw , p o za d o sta tec zn ą podażą od­

p ow ied nich r o z w ią za ń te c h n ic z n y c h , wpływa c a ły s z e r e g uwarunkowań i czynników zw iązanych p rze d e w szystk im z ogólnym modelem funkcjo­

nowania gosp od ark i narodow ej o r a z z sy tu a cją ekonom iczną k ra ju , w tym - sy tu a cją za o p a tr zen io w ą . W g r ę w chodzą tu ró w n ież m otywa­

c je s o c jo -p s y c h o lo g ic z n e , zw iązan e ze środ ow isk ow ą ocen ą i p ozy cją sp o łe czn ą tw órców nauki i tech n ik i o r a z postaw am i kadr k ie r o w n i­

c z y c h . W tym szero k im k om p leksie zag a d n ień , isto tn a r o la p rzypada rozw iązan iom system ow ym dotyczącym ekonom iki i finansów p r z e d s ię ­ b iorstw p ań stw ow ych , z w ła s z c z a z a ś zasadom ic h g osp od ark i fin a n so ­ wej , a ta k że instrum entom cenow o-pod atk ow ym . Od r o z w ią za ń ty ch z a ­ le ż y , c z y p rze d sięb io rstw o m o p łaca s ię p o stęp n a u k o w o -tech n iczn y , t z n . - c z y is tn ie ją m otyw acje m a teria ln e lub naw et przym us ek on om icz­

ny do podejm owania inn ow acji te c h n ic z n y c h . W zn acznej m ie r z e p r z e ­ sąd zają óne ró w n ież o m o ż liw o śc ia c h akumulowania d o sta tec zn y ch ś r o d ­ ków na sfin a n so w a n ie p r z e d s ię w z ię ć , k tó re uznane zo sta n ą za o p ła c a l­

ne lub w r ę c z n ie z b ę d n e .

O statn i ro k p r z y n ió sł co najmniej dwa isto tn e r o z w ią z a n ia s y s t e ­ mowe o c h a r a k te r z e proinnow acyjnym . P ie r w s z e z n ich d o ty c z y zmian w sp o so b ie tw o r zen ia funduszu efektów w d rożen iow y ch , d ru g ie z a ś - - u lg w podatku dochodow ym .

Fundusz efektów w d rożen iow ych - instru m en t s iln ie m otyw ujący tw órców i w sp ółtw órców p ostęp u do sta r a ń o jak n a jw y ższą efek ty w ­ n o ść podejm owanych zadań - d o ty ch cza s funkcjonujący jedyn ie w p la c ó w -

kach naukowych - o b ecn ie tw orzon y b ęd zie w e w sz y stk ic h jednostkach g o sp od arczych w d rażających do p raktyki nowe r o z w ią za n ia naukowo- te ch n icz n e i o rg a n iza cy jn e , p r z y n o sz ą c e w ym ierne efek ty ek on o m iczn e.

Głównym m iejscem p ow staw an ia teg o funduszu będą o b ecn ie z natury r z e c z y p r z e d się b io r s tw a p a ń stw o w e, k tó re na p o d staw ie t z w . umów w d rożen iow ych będą m ogły d z ie lić s i ę nim z placówkam i op ra cow u jący­

mi now e r o z w ią z a n ia . Jed n ocześn ie otw arta z o sta ła d roga d la tw o r z e ­ n ia funduszu efektów w d rożen iow ych ta k że z opracow ań w ła sn y ch je d ­ n ostk i w d r a ż a ją c e j, n p . z w drażanych na m ie jsc u wyników p ra c badaw­

c z o -ro z w o jo w y c h z a p le c z a zakładow ego p r z e d s ię b io r s tw . D a lsz ą w ażną zmianą je s t tw o r z e n ie omawianego funduszu z zysk u jed n ostk i w d ra ż a ­ ją c ej p rzed jego opodatkowaniem /z a m ia s t - jak m iało to p oprzed n io m ie jsc e - w lic z a n ie go w c ię ż a r funduszu p ostęp u te c h n ic z n o -e k o n o m ic z ­ n e g o / . Dodać p r z y tym n a le ż y , ż e p odstaw ą odpisu mogą być tylk o ta k ie fa k tyczn ie u zy sk a n e e fe k ty , k tó re w pływ ają na w ynik fin a n so w y je d n o st- ki w d r a ż a ją c e j.

W k w e stii u lg podatkowych na p o d k r e śle n ie zasłu gu je znaczne' w zm ocn ien ie d z ia ła n ia teg o in stru m en tu , z w ła s z c z a w o d n iesie n iu do p r z e d s ię w z ię ć innow acyjnych ob jętych zam ówieniam i rzą d ow y m i. Nowe p r e fe r e n c je w tym z a k r e s ie d o ty cz ą zarów no stadium sam ej r e a liz a c ji zam ów ienia - p rzy słu g u je tu u lga w y n o szą ca 30% nakładów in w e s ty c y j­

nych - jak i p oczątk ow ego o k resu now ej p ro d u k cji, g d z ie w g r ę w ch o­

d zi ca łk o w ite zw oln ien ie od opodatkow ania zysk u na te j produkcji w o - k r e s ie 3 la t od r o z p o c z ę c ia w d r a ż a n ia . Z w olnienie ta k ie d o ty cz y r ó w ­ n ie ż produkcji urucham ianej na p od sta w ie k rajow ych w y n alazk ów . Oma­

w iane u lg i n ie są p r z y tym o b jęte ogólnym lim item u lg , jak ie w sum ie można p rzy zn a ć danemu p r z e d s ię b io r stw u w roku podatkowym .

Obok omówionych w y żej ro z w ią za ń o c h a r a k te r z e m otyw acyjnym , w arto j e s z c z e w sp om n ieć o zm ian ie, k tóra pow inna p r z y c z y n ić s i ę do

zw ię k sz en ia środków p r z e d s ię b io r stw na fin an sow an ie in w e s ty c ji, w tym tak że w d ro ż en io w y ch . P o le g a , ona n a w y łą cz en iu prototypow ych m a s z y n ,

u rzą d zeń i in s t a la c j i, sfin ansow an ych w stę p n ie z funduszu p ostęp u te ch n icz n o -ek o n o m ic zn eg o , spod obowiązku refundow ania ic h rów n ow ar­

to ś c i z funduszu ro zw oju w m om encie p rze k a z a n ia do e k sp lo a ta c ji p r o ­ d uk cyjnej. Zmiana ta p ozw ala uniknąć u sz c z u p le n ia środków na in w e ­ sty c je w sy tu a c ji, gdy je s t ich na ogół w c ią ż zbyt m a ło , p r z y jedn o­

czesnym d a le c e niepełnym w yk orzystyw an iu w p r z e d s ię b io r s tw a c h -fu n ­ duszu p ostęp u te ch n icz n o -ek o n o m ic zn eg o .

W ym ienione w y ż ej m od yfik acje, d o ty cz ą ce n iek tó ry ch tylk o w a ­ runków system ow ych zm ierza ją cy ch do p o d n iesien ia in n ow acyjn o ści p r z e d s ię b io r s tw , n ie mogą być traktow ane jako w y sta r c z a ją c e d la r o z ­ w iązan ia teg o skom plikow anego i n iezw y k le w ażnego d la n a s z e j g o s p o ­ darki kom pleksu s p r a w . M ożna w ię c za k ła d a ć, ż e d a ls z e p r a c e d o sk o ­ n alące za sa d y refo rm y g o sp o d a r c z e j, z w ła s z c z a pod kątem m otyw acji dla p o stę p u , zo sta n ą ukierunkow ane na tak ie za ga d n ien iar jak:

- p aństw ow a a te sta c ja w yrobów p rzem ysłow y ch o ra z wzm ożona kontrola poziom u ic h ja k o śc i i n o w o c z e s n o śc i;

- 'p ow iązan a z tym p aram etryzacja c e n , oparta na b a rd ziej n iż dotąd obiektyw nych k r y te r ia c h ;

- o g ra n icza n ie skutków monopolu producentów i n ierów n ow agi na rynkach n iek tórych grup tow arow ych ;

- tw o r z e n ie warunków d la w yd łużania horyzontu d ecy zy jn eg o w k ierow an iu p r z e d się b io r s tw a m i, co je s t isto tn e ze w zględ u na d łu gi cyk l r e a liz a c ji p r z e d s ię w z ię ć p ostęp u n au k ow o-tech n iczn eg o i zn a czn e p r z e s u n ię c ie w c z a s ie jego efektów ekon om iczn ych .

W toku s ą ró w n ież p r a c e nad sp ecjaln ym i zasadam i tw o r zen ia i funkcjonowania m ałych p r z e d s ię b io r s tw , n astaw ion ych na szyb k ą p r o ­ m ocję in n ow acji te c h n ic z n y c h . Z asady te mają d o ty czy ć n ie tylk o p r z e d ­ się b io r stw p ań stw ow ych , a le ta k że jed n ostek o różn ych form ach w ła s ­ n o ś c i, n p . s p ó łd z ie lc z y c h , pryw atnych i o m ieszanym c h a r a k te r z e .

S p o śr ó d w ym ienionych kierunków d ziałań system ow ych n a r z e c z in ten sy fik a c ji p ostęp u n au k ow o-tech n iczn ego w p r z e d się b io r s tw a c h do

n a jw a ż n ie jsz y c h , z w ła s z c z a w warunkach n iezrów n ow ażon ego ryn k u, n a le ż y z a lic z y ć d o sk on alen ie zasad u sta la n ia ce n w pow iązan iu z n ie ­ za leżn ą ocen ą ja k o śc i p ro d u k cji. W ydaje s i ę , ż e r o la teg o czynn ika n ie była dotąd d o cen ia n a , a przynajm niej - n ie znajdow ało to d o s ta ­ te czn eg o w yrazu w p r o c e s ie reform ow an ia n a s z e j g o sp o d a r k i. S z c z e ­ g óln ie n ie k o r zy stn a dla p ostęp u tech n icz n e g o o k a za ła s i ę t z w . k o s z ­ tow a form uła ce n w yrobów p rze m y sło w y ch , c z ę s t o san kcjon ująca a n a ­ w et "premiująca" p r z e s ta r z a łe str u k tu ry , tech n ik i i te ch n o lo g ie p r o ­ dukcji /p r o cen to w y n arzu t zysku na zakładow y k o s z t w ł a s n y /.

N a le ż y w ię c p oszu kiw ać b ard ziej obiektyw nych podstaw tw o r zen ia c e n , d ążąc do te g o , by zob iek tyw izow ana c e n a w yrobu s ta ła s i ę d la producenta zew nętrznym param etrem - sy g n a łe m , orientującym go w p o ­ tr z e b ie i sp o łe c z n ie pożądanych kieru nk ach m o d ern iza cji p ro d u k cji. Od­

pow iedni system cenow o-pod atk ow y p ow inien zarazem sta n o w ić w rękach p aństw a instrum ent antym otyw acji c z y n aw et r e p r e s j i ekonom icznej w o­

b ec tych p r z e d s ię b io r s tw , k tó re w yk orzystu ją sy tu a cję na rynku i u z y ­ skują dobre w yniki fin a n so w e , n ie t r o s z c z ą c s i ę o p ostęp naukowo-tecli n ic z n y . Jest to z r e s z t ą problem o b a rd ziej u niw ersalnym zn aczen iu dla w zm ocnienia p ro efek tyw n ościo w ych p ostaw p r z e d s ię b io r s tw .

dr h a b . J erzy M o sz c z y ń sk i

d yrek tor Departam entu S p raw S ystem ow ych w U r z ę d z ie P o stę p u N au k o w o -T ech n iczn eg o

i W drożeń

sterujące postępem naukowo-technicznym

P o lity k a naukowa i tech n icz n a państw a je s t re a liz o w a n a w ram ach krajow ego system u ste ro w a n ia rozw ojem nauki i te c h n ik i, w którym:

1 / K om itet do S p r a w N auki i P o s tę p u T e c h n ic z n e g o p r z y R a d z ie M in is tr ó w , w y p r a c o w u je n a jw a ż n ie js z e d e c y z j e i k o o r d y n u je p r o g n o z o ­ w a n ie o r a z p la n o w a n ie c a ło k s z t a łtu p r a c n a u k o w y ch , r o z w o jo w y c h i w d r o ż e n io w y c h z z a k r e s u n au k i i te c h n ik i;

2 / U rząd P o stę p u N au k ow o-T ech n iczn ego i W d rożeń , sp raw u je nadzór nad wykonywaniem zadań na o b s z a r z e postęp u n a u k o w o -tech n icz- n eg o , p recyzow an iem cen tra ln y ch program ów i planów b a d aw czych , f i ­ nansowaniem d z ia ła ln o ś c i rozw ojow ej i w d ro ż en io w ej, sterow an iem p r o ­ dukcji ap aratu ry pom iarow ej i b adaw czo-naukow ej o r a z org a n iza cją k r a -

\ i

jowego system u inform acji w z a k r e s ie p ostęp u te ch n icz n e g o i inform a- tyki;

3 / m in isterstw a i u rzę d y c e n tr a ln e , w prow adzają p o stęp naukowo- tech n iczn y n ie ob jęty planowaniem centralnym o ra z koordynują r e a liz a ­ cję program ów cen tra ln y ch zam ówień rządow ych ;

4-/ jedn ostk i b ad a w czo-rozw ojow e u r z e c z y w istn ia ją zadania zw ią ­ zane z r e a liz a c ją ce n tr a ln y c h , re so r to w y c h i w ła sn y ch program ów ba­

d aw czo-rozw ojow ych .

Podstawowym aktem prawnym o k reślającym r o lę cen traln ych o r g a ­ nów ste ro w a n ia postępem naukow o-technicznym je s t u staw a z dnia 3 grudnia 1984 r . o u tw orzen iu Komitetu do Spraw Nauki i P o stęp u N a -

RADAMINISTRÓW

P o w ią za n ia funkcjonalne organów ste r o w a n ia postępem naukowo- -tech n iczn ym

Aktami wykonawczym i do w /w u staw y są t r z y r o z p o r zą d zen ia R a­

dy M in istrów z dnia 25 m arca 1985 r . , k tóre o k r e śla ją :

- s z c z e g ó ło w e z a k r e sy d zia ła n ia Komitetu do S p ra w Nauki i P o ­ stępu T ech n iczn eg o p r z y R ad zie M in istr ó w , jego P rezydium i P r z e w o d ­ n ic z ą c e g o Komitetu o r a z U rzęd u P ostęp u N au k ow o-T ech n iczn ego i W dro­

żeń ;

- w ła ś c iw o ś ć przedm iotow ą nowych organów ste ro w a n ia postępem naukow o-technicznym w a sp e k c ie sp raw n a le ż ą c y c h d otych cza s do kom­

p eten cji M in istr a N au k i, S zk o ln ictw a W y ższeg o i T ech n ik i,

1 . 1 . U staw a z d nia 3 grudnia 1984 r . o u tw orzen iu Komitetu do S p raw Nauki i P o stęp u T ech n iczn eg o p r z y R ad zie M in istrów o r a z U rzęd u P o ­ stępu N au k o w o -T ech n iczn ego i W drożeń

A r t. 1 . 1 . T w orzy s ię Komitet do S p raw Nauki i P o stęp u T e c h ­ n iczn ego p r z y R ad zie M in istr ó w , zw any d alej "Komitetem".

2 . Komitet d z ia ła w z a k r e s ie p rogram ow ania, o rg a n izo w a n ia , nad­

zorow an ia r e a liz a c j i p ra c rozw ojow ych o ra z badań naukowych słu ż ą c y c h b ezp o śred n io g o sp o d a r ce narodow ej i zap ew nien ia efektyw nego w y k o rzy ­ sta n ia o sią g n ię ć n au k ow o-tech n iczn ych w p rak ty ce g o s p o d a r c z e j.

A r t. 2 . 1 . Komitet w e w sp ółd ziałan iu z w łaściw ym i organ am i, p rzygotow uje p odstaw ow e z a ło ż e n ia p olity k i n au k o w o -tech n iczn ej r z ą d u .

2 . K om itet, w z a k r e s ie r e a liz a c ji p o lity k i n auk o w o -tech n iczn ej p a ń stw a , koordynuje d z ia ła ln o ść n a czeln y ch i cen tra ln y ch organów admi­

n is tr a c ji p a ń stw o w ej.

3 . Komitet od działyw u je na program ow anie badań i k s z ta łc e n ie w y­

soko kw alifikow anych kadr n iezb ęd nych d la p o trz eb gosp od ark i n a ro d o -

wej o r a z in sp iru je p r a c e rozw ojow e i w d ro ż en io w e.

4 . Komitet w z a k r e s ie sw eg o d zia ła n ia ro z p a tru je i opiniuje w n io s ­ ki d o ty cz ą ce z a ło że ń in w e sty c y jn y c h , sto so w a n ia instrum entów ek on o­

m icz n o -fin a n so w y c h , zatru dn ien ia i p ła c , n o r m a liz a c ji, m e tr o lo g ii, w y ­ n a la z c z o ś c i i r a c jo n a liz a c ji, w sp ó łp r a cy n a u k o w o-tech n iczn ej z z a g r a ­ n icą o ra z ek sp ortu p o ls k ie j m y śli n a u k o w o -tech n iczn ej.

A r t. 3 . 1 . Do za k resu d z ia ła n ia Komitetu n a le żą w s z c z e g ó ln o ś c i spraw y:

1 / in ic jo w a n ia , koordynow ania i k o n tr o li, w d rażan ia i u p o w sz ech ­ nian ia o sią g n ię ć nauk ow o-b ad aw czych w g o sp o d a r ce n arod ow ej;

2 / in icjow a n ia o r a z opiniow ania kierunków i za k re su badań pod ­ staw ow ych m ających isto tn e zn a cz en ie d la p ostęp u n a u k o w o -tech n iczn e­

go;

3 / o k r e śla n ia zasa d tw o r zen ia i zn o sz e n ia ce n tra ln y ch program ów badaw czych o podstawowym zn aczen iu d la rozw oju sp o łe c z n o -g o sp o d a r ­ c z e g o k raju ;

4 / in icjow an ia i opiniow ania za sa d fin ansow ania p ra c rozw ojow ych i w d rożen iow ych wykonywanych na r z e c z gosp od ark i n arod ow ej;

5 / u sta la n ia kierunków i instrum entów rozbudow y b a zy m a te r ia l­

nej słu ż ą c e j d z ia ła ln o ś c i badaw czej o ra z rozw ojow ej i w d rożen iow ej d la p o trz eb p ostęp u n au k ow o -tech n iczn eg o ;

6 / in sp iro w a n ia rozw oju system u in form acji w z a k r e s ie n au k i, tech nik i i inform atyki;

7 / dokonywania ocen d o ty cz ą cy ch w y k o rzy sta n ia kadr naukow ych, in ż y n ie ry jn o -te ch n ic zn y ch i in n y ch , m ających p odstaw ow e zn a cz en ie d la postępu n au k ow o -tech n iczn eg o ;

8 / u p ow szech n ian ia o sią g n ię ć n au k ow o-tech n iczn ych o r a z o d d z ia ły ­ w ania na rozw ój kultury te ch n icz n e j w sp o łe c z e ń s tw ie ;

9 / u p ow szech n ian ia m etod i tech n ik słu ż ą c y c h p opraw ie efek ty w ­ n o ś c i postęp u n a u k o w o -tech n iczn eg o , a w s z c z e g ó ln o ś c i w z a k r e s ie r e ­ a liz a c ji p olityk i p aten tow ej;

- 24 ^-

1 0 / in ic jo w a n ia , ocen ia n ia i koordynow ania w sp ó łp r a cy naukow o- te ch n iczn ej z za g r a n ic ą , w tym p o lity k i lic e n c y jn e j i p o stlic e n c y jn e j o ra z ek sp ortu o s ią g n ię ć n a u k o w o -tech n iczn y ch .

2 . Do za k re su d zia ła n ia Komitetu n a le ż y ponadto in icjo w a n ie i op racow yw anie projektów aktów praw nych regu lu ją cy ch za sa d y d z ia ła ­ n ia i rozw oju p lacó w ek n aukow o-badaw czych o r a z n a u k o w o -tech n icz- n y ch , z w yłączen iem sz k ó ł w y ż sz y c h i jed n ostek o rgan izacyjn ych P o l s ­ kiej Akademii N auk.

A r t. 4 . 1 . W sk ład Komitetu w chodzą:

1 / P r z e w o d n ic z ą c y ,

2 / za stę p c y P r z e w o d n ic z ą c e g o , 3 / c z ło n k o w ie .

2 . P r z e w o d n ic z ą c y i z a s tę p c y P rz e w o d n ic z ą c e g o stan ow ią P r e z y ­ dium K om itetu.

3 . Z astępcam i P rz ew o d n ic zą ce g o Komitetu s ą :

1 / M in iste r - K ierow nik U rzęd u P o stęp u N au k o w o -T ech n iczn ego i W drożeń jako p ie r w s z y z a stę p c a P r z e w o d n ic z ą c e g o ,

2 / M in iste r Nauki i S zk o ln ictw a W y ż sz e g o ,

3 / w yzn aczon y p r z e z P rz ew o d n ic zą ce g o K om isji P lan ow an ia p r z y R ad zie M in istrów jeden z jego z a stęp có w ,

4 / S e k r e ta r z Naukowy P o ls k ie j Akademii Nauk.

4 . C złonkam i Komitetu s ą o so b y pow oływ ane p r z e z P r e z e s a Rady M in istró w , na w n io sek P rezyd ium K om itetu, sp o śr ó d członków Rady M in istró w , kierow ników u rzędów c e n tr a ln y c h , d z ia ła c z y g o sp o d a rczy ch i sp o łe c z n y c h , p r z e d s ta w ic ie li nauki i tech n ik i o r a z o r g a n iz a c ji nauko­

w o -tech n iczn y ch .

5 . W sk ład Komitetu w chod zi rów n ież p r z e d s ta w ic ie l Komitetu Ob­

ron y K raju .

A r t. 5 . 1 . P rzew od n iczącym Komitetu je s t ,P r e z e s Rady M in istrów lub w yzn aczon y p r z e z n ie g o w ic e p r e z e s Rady M in istr ó w .

2 . P rz ew o d n ic zą cy Komitetu k ie r u je pracam i Komitetu i jego P r e ­ zydium o ra z r e p r eze n tu je Komitet na ze w n ą tr z .

3 . P rz ew o d n ic zą cy K om itetu, na p o d staw ie ustaw i w c e lu ich w ykonania, w ydaje ro z p o r zą d zen ia i za r zą d zen ia o r a z w ykonuje, w z a ­ k r e s ie objętym u sta w ą , inn e zadania n ie z a s tr z e ż o n e d la Komitetu i j e ­ go P rezy d iu m .

A r t. 6 . P r z e w o d n ic z ą c y Komitetu w z a k r e s ie sw o jej w ła ś c iw o ś c i:

1 / w sp ó łd z ia ła z n aczeln ym i i centralnym i organam i ad m in istra cji państw ow ej o r a z P o lsk ą Akademią Nauk,

2 / w sp ó łd z ia ła ze sto w a r zy sze n ia m i naukowymi i n a u k o w o -tech ­ nicznym i o r a z p r z e d sta w ic ie lstw a m i śro d o w isk sp o łe c z n y c h ,

3 / zapew nia op racow yw anie e k s p e r ty z , o cen i w niosków d o ty c z ą ­ cych stanu nauki i p ostęp u n a u k o w o -tech n iczn eg o .

A r t. 7 . P rezyd ium Komitetu:

1 / o k r e ś la p o trzeb y w z a k r e s ie p rzygotow an ia p rogn oz i e k s p e r ­ ty z d otyczą cy ch stanu n au k i, te c h n ik i, w y k o rz y sta n ia kadr i u p ow szech niania p ostęp u n a u k ow o-tech n iczn ego;

2 / tw o r z y i z n o si ce n tra ln e program y b adaw cze o podstawowym zn aczen iu d la rozw oju s p o łe c z n o -g o sp o d a r c z e g o k ra ju , po z a s ię g n ię c iu op in ii K om itetu;

3 / dokonuje p od ziału w yodrębnionych c e n tr a ln ie środków fin a n so ­ w ych p rzezn a czo n y ch na d z ia ła ln o ść nauk ow o-b ad aw czą o ra z w d r o ż e ­ niow ą ;

4 / u sta la za sa d y za w ie ra n ia porozum ień i umów p r z e z n a c z e ln e i ce n tra ln e organ y ad m in istracji państw ow ej z organ izacjam i badaw czym i, szk ołam i w y ż sz y m i, p rze d sięb io rstw a m i państwowym i i innymi je d n o st­

kami gosp od ark i u sp o łec zn io n e j i jednostkam i gosp od ark i n ie u s p o łe c z ­ nion ej o ra z w zajem nie m ięd zy nimi w sp raw ach r e a liz a c j i program ów i tematów p ra c badaw czych i ro z w o jo w y c h , w d rażan ia i u p o w sz ech n ia ­ n ia postępu n a u k o w o -tech n iczn eg o ;

5 / tw o r zy warunki ak tyw izacji tw órców nauki i postęp u naukowo- tech n iczn eg o o r a z w yk orzystyw a n ia w p rak tyce ic h o sią g n ię ć ;

6 / p rzy z n a je n agrod y za s z c z e g ó ln e o s ią g n ię c ia w d z ie d z in ie n a ­ uki i p ostęp u n a u k o w o -tech n iczn eg o , na zasad ach i w tr y b ie o k r e ś lo ­ nych w odrębnych p r z e p is a c h .

A r t. 8 . Komitet na p o sie d z en ia ch plenarnych:

1 / ro zp a tru je za ło ż e n ia p olityk i n auk ow o-tech n iczn ej państw a;

2 / rozp a tru je głów ne k ieru nk i p ostęp u n a u k o w o-tech n iczn ego ; 3 / opiniuje za sa d y d osk on alen ia kadr te ch n iczn y ch ;

47 opiniuje p ro g n o zy , p rojek ty program ów i planów d otyczący ch rozw oju n auk i, tech n ik i i d z ia ła ln o ś c i o g ó ln o tech n iczn ej, z e s z c z e g ó l­

nym u w zględ n ieniem p otrzeb gosp od ark i narodow ej;

5 / o ce n ia w yniki r e a liz a c ji program ów badaw czych i rozw ojow ych o ra z d z ia ła ln o ś ć w d rożen iow ą;

6 / ro z p a tru je inn e sp raw y d o ty cz ą ce postęp u n a u k o w o -tech n iczn e­

go i w d ro ż eń , a w s z c z e g ó ln o ś c i p rojek ty opracow yw ane p r z e z U rząd P ostęp u N au k o w o-T ech n iczn ego i W drożeń w z a k r e s ie określonym w a r t . 1 3 .

A r t. 9 . Rada M in istr ó w , w d rod ze r o z p o r z ą d z e n ia , o k r e ś li sz c z e g ó ło w y za k re s i tryb d zia ła n ia K om itetu, jego Prezydium o ra z Pr zew odnic ząc e g o .

A r t. 1 0 . M in ister Nauki i S zk o ln ictw a W y ż sz e g o , S e k r e ta r z N a­

ukowy P o ls k ie j Akademii Nauk o ra z inne w ła ś c iw e organy A^.rnsują p ra ce n auk ow o-b ad aw cze sto so w n ie do podziału w yodrębnionych c e n ­ tr a ln ie środków fin a n so w y ch , dokonanego p r z e z P rezydium K om itetu, z w yłączen iem badań, o k tórych mowa w a r t . 1 3 , pkt 2 .

A r t . 1 1 . 1 . T w o r z y s i ę U r z ą d P o s tę p u N a u k o w o -T e c h n ic z n e g o i W d rożeń zw an y d a le j " U rzę d em " .

2 . U rzędem k ie ru je M in ister-K ie ro w n ik U r zęd u , pow ołany p r z e z S ejm , w tr y b ie a r t . 37 K onstytu cji P o ls k ie j R z ecz y p o sp o litej L ud ow ej.

A r t. 1 2 . M in iste r -K ie r o w n ik U rzęd u sp raw u je nadzór nad r e a li ­ zacją p rze p isó w w z a k r e s ie w d rażan ia p ostęp u n a u k o w o-tech n iczn ego w g o sp o d a r ce n a ro d o w ej.

A r t. 1 3 . Do za k resu d zia ła n ia U rzęd u n a le ż ą sp raw y:

1 / opracow yw ania p r o g n o z , p ro jek tó w , program ów i planów s p o ­ łe c z n o -g o sp o d a r c z y c h w c z ę ś c i d o ty czą cej p ostęp u n a u k o w o -tech n iczn e­

go i w d rożeń ;

2 / fin an sow an ia - zgod n ie z u stalen iam i P rezydium Komitetu - p rac rozw ojow ych i w d rożen iow ych wykonywanych na r z e c z gosp od ark i narodow ej o ra z zam ówień rząd ow ych d o ty cz ą cy ch r e a liz a c j i program ów b adaw czych i rozw ojow ych ;

3 / opracow yw ania a n a liz stanu r e a liz a c j i cen tra ln y ch program ów b adaw czych i p rz e d sta w ie n ia ic h K om itetowi;

4■/ w d raża n ia instrum entów słu ż ą c y c h rozb u d ow ie m a teria ln ej ba­

zy p ostęp u n au k ow o-tech n iczn ego w z a k r e s ie d z ia ła ln o ś c i ro zw o jo w ej i w d ro ż en io w ej;

5 / opracow yw ania i p rze d sta w ia n ia K om itetowi projektów c e n tr a l­

nych program ów rozw oju p rodukcji ap a ratu ry n auk ow o-b ad aw czej o ra z m ateriałów sp ecja ln y ch n iezb ęd n ych do p row ad zenia badań naukowych;

6 / opracow yw ania projektów r o z w ią za ń system ow ych i stym ulują­

cy c h tw ó r c z o ś ć n a u k ow o-tech n iczn ą;

7 / org an izow an ia system u in form acji w z a k r e s ie p ostęp u naukow o- te ch n icz n e g o o r a z inform atyki;

8 / op racow yw ania projektów dokumentów, e k s p e r ty z , a n a liz i ocen p rzed staw ian ych do r o z p a tr z e n ia p r z e z K om itet;

9 / w sp ó łd z ia ła n ia z jednostkam i n auk ow o-b ad aw czym i, ro zw ojow y­

mi i tech n iczn ym i;

1 0 / op racow yw ania i p rze d sta w ia n ia K om itetowi w niosków w z a k r e ­ s ie zakupu lic e n c ji o r a z d z ia ła ln o ś c i p o s tlic e n c y jn e j;

1 1 / o k r e ślo n e w odrębnych p r z e p is a c h . .