NARZĄDY PŁCIOWE ORGANA GENITALIA

NARZĄDY PŁCIOWE – ORGANA GENITALIA

Narządy płciowe odgrywają w każdym organizmie szczególną rolę, gdyż służą do zachowanie gatunku Dzielą się na:

- narządy płciowe żeńskie - narządy płciowe męskie

Każdy z tych układów składa się z:

- gonad (jajniki i jądra), które produkują komórki płciowe i wydzielają hormony

- przewodów wyprowadzających, które przechowują i transportują komórki płciowe

NARZĄDY PŁCIOWE ŻEŃSKIE

Narządy płciowe żeńskie służą do wytwarzania jaj oraz

zapewniają warunki do zapłodnienia jaja, rozwoju zarodka i płodu oraz jego wydalenia. Pełnią również funkcje

wewnątrzwydzielniczą Dzielimy na:

- narządy płciowe wewnętrzne - narządy płciowe zewnętrzne

Do narządów płciowych wewnętrznych zaliczamy:

- jajniki

- jajowody - macica - pochwa

Do narządów płciowych zewnętrznych zaliczmy : - srom niewieści

JAJNIK - OVARIUM

Jest narządem parzystym

położonym na ścianie bocznej miednicy mniejszej

wewnątrzotrzewnowo do

przodu od odbytnicy i ku tyłowi od więzadła szerokiego macicy w dołku jajnikowym. Jest to miejsce podziału tętnicy

biodrowej wspólnej na tętnicę biodrową zewnętrzną i

wewnętrzną

JAJNIKI -BUDOWA

Jajnik otoczony jest błoną białawą Dzieli się na:

- korę jajnika - rdzeń jajnika

Kora składa się ze zrębu jajnika utworzonego przez tkankę łączną, wśród której leżą różnej wielkości pęcherzyki jajnikowe zawierające jedną komórkę jajową i komórki

śródmiąższowe produkujące

hormony – estrogeny. Pęcherzyk jajnikowy dojrzewa ok. 14 dni i po pęknięciu przekształca się w ciałko żółte produkujące hormon -

progesteron

JAJOWÓD – TUBA UTERINA

Jest narządem parzystym, rozpoczynającym się w jamie otrzewnej w pobliżu jajnika i uchodzącym do jamy macicy Położony jest

wewnątrzotrzewnowo

W jajowodzie (bańce) odbywa się zapłodnienie, czyli

połączenie komórki jajowej z plemnikiem i powstanie

zarodka

JAJOWÓD -BUDOWA

Części jajowodu:

- ujście brzuszne jajowodu – łączące światło jajowodu z jamą otrzewnej

- lejek jajowodu – utworzony przez strzępki jajowodu,

ogranicza on ujście brzuszne i wychwytuje komórkę jajową - bańka jajowodu – część

środkowa stanowiąca ²/₃ długości całego jajowodu i w niej odbywa się zapłodnienie

- cieśń jajowodu

- część maciczna (śródścienna) przebiegające w ścianie macicy - ujście maciczne jajowodu

MACICA - UTERUS

Jest to narząd nieparzysty, mięśniowy

Położona jest w miednicy

mniejszej wewnątrzotrzewnowo między pęcherzem moczowym a odbytnicą

Prawidłowe położenie macicy określamy jako pośrodkowe i osiowe, jako mierne

przodopochylenie (macica jest pochylona do przodu w stosunku do pochwy) oraz przodozgięcie (trzon macicy jest pochylony do przodu w stosunku do szyjki

macicy)

MACICA - BUDOWA

Części macicy:

- trzon macicy – stanowi ok.

2/₃ macicy i górna zaokrąglona część trzonu stanowi dno

macicy

- cieśń macicy

- szyjka macicy zakończona wargą przednią i tylną

Dolna część szyjki jest objęta przez górną część pochwy, która dzieli szyjkę macicy na część nadpochwową i część pochwową

MACICA - BUDOWA

Wewnątrz trzony znajduje się

jama macicy, do której otwierają się jajowody natomiast wewnątrz szyjki macicy znajduje się kanał szyjki macicy kończący się

ujściem macicy – jest to otwór, przez który światło macicy łączy się z pochwą

Macica jest utrzymywana w stałym położeniu dzięki

więzadłom i wyróżniamy:

- więzadło szerokie macicy - więzadło obłe macicy

POCHWA - VAGINA

Pochwa leży w miednicy mniejszej

Jest to nieparzysty przewód mięśniowo-błoniasty łączący macicę ze sromem niewieścim W pochwie wyróżnia się:

-ścianę przednią i tylną W górnej części pochwa

obejmuje szyjkę macicy i tworzy dwa sklepienia:

- sklepienie przednie pochwy - sklepienie tylne pochwy

Pochwa otwiera się do przedsionka pochwy należącego do sromu niewieściego

DROGA KOMÓRKI JAJOWEJ

Jajnik  jama otrzewnej  strzępki jajowodu  lejek jajowodu  bańka jajowodu (ewentualne zapłodnienie)

 cieśń jajowodu  część maciczna jajowodu  ujście maciczne jajowodu  jama macicy (zapłodniona

komórka zagnieżdża się w błonie śluzowej)

niezapłodniona  kanał szyjki macicy  ujście macicy  pochwa

NARZĄDY PŁCIOWE ZEWNĘTRZNE

Do narządów płciowych

żeńskich zewnętrznych czyli sromu niewieściego należą:

- wargi sromowe większe - wargi sromowe mniejsze - łechtaczka

- przedsionek pochwy - wzgórek łonowy

NARZĄDY PŁCIOWE MĘSKIE

Narządy płciowe męskie służą do wytwarzania plemników, które są głównym składnikiem nasienia i do wprowadzenia ich do

pochwy. Pełnią również funkcję wewnątrzwydzielniczą Dzielimy na:

- narządy płciowe wewnętrzne i zewnętrzne

Do narządów płciowych wewnętrznych zaliczamy:

- jądra

- najądrza

- nasieniowody

- pęcherzyki nasienne - gruczoł krokowy

Do narządów płciowych zewnętrznych zaliczamy:

- prącie

- moszna

JĄDRO -TESTIS

Jest to narząd parzysty położony w worku mosznowym

Jądro otoczone jest

łącznotkankową błoną zwaną błoną białawą, która na brzegu tylnym jądra wytwarza zgrubienie wpuklające się do wnętrza jądra tzw. śródjądrze.

Od śródjądrza w głąb miąższu odchodzą przegródki jądra

dzieląc jego miąższ na płaciki jądra

Płaciki wierzchołkami skierowane są do śródjądrza a podstawą

zwrócone do błony białawej

JĄDRO - BUDOWA

Płaciki jądra są zbudowane z cewek nasiennych krętych, w których są wytwarzane plemniki a między tymi cewkami znajdują się komórki śródmiąższowe, które

wydzielają testosteron

W okolicy wierzchołka płacika cewki nasienne kręte łączą się w cewki nasienne proste

Cewki nasienne proste

przechodzą do śródjądrza, gdzie łącząc się tworzą siatkę jądra Z siatki jądra wychodzą

przewodziki odprowadzające jądra, które biegną do najądrza

NAJĄDRZE

Jest parzystym narządem

przylegającym od góry i tyłu do jądra

W najądrzu wyróżniamy:

- głowę - trzon - ogon

W najądrzu powstaje przewód najądrza, który opuszczając najądrze przechodzi w

nasieniowód

Najądrze czynnościowo pełni funkcję zbiornika nasienia i gromadzące się plemniki uzyskują pełną dojrzałość

NASIENIOWÓD

Jest parzystym przewodem będącym przedłużeniem przewodu najądrza

W jego przebiegu wyróżniamy cztery części:

- część jądrowa – biegnąca w worku mosznowym

- część powrózkowa – biegnąca w powrózku nasiennym

- część pachwinowa - biegnąca przez kanał pachwinowy

- część miedniczna – biegnąca w miednicy mniejszej w kierunku

pęcherza moczowego, gdzie końcowa część rozszerza się tworząc bańkę nasieniowodu

PĘCHERZYKI NASIENNE

Są narządami parzystymi

przylegającymi do dna pęcherza moczowego

Bańki nasieniowodu łączą się z przewodem wydalającym

pęcherzyków nasiennych i z tego połączenia powstaje przewód wytryskowy

Przewody wytryskowe przebijają gruczoł krokowy i uchodzą w

części sterczowej cewki

moczowej na wzgórku nasiennym Ich zadaniem jest utrzymanie

żywotności i ruchliwości plemników w nasieniu

GRUCZOŁ KROKOWY - PROSTATA

Jest narządem nieparzystym położonym w miednicy

mniejszej do tyłu od spojenia łonowego i do przodu od

odbytnicy

Podstawa zwrócona jest w kierunku dna pęcherza

moczowego a wierzchołek skierowany jest do przepony moczowo-płciowej

Wydzielina gruczołu krokowego zawiera duże ilości kwaśnej

fosfatazy oraz enzymy

pobudzające ruch plemników

DRODA NASIENIA

Cewki nasienne kręte  cewki nasienne proste  sieć jądra  przewodziki odprowadzające jądra  przewód najądrza  nasieniowód (część jądrowa, powrózkowa, pachwinowa, miedniczna)  bańka

nasieniowodu  przewód wytryskowy  wzgórek

nasienny w części sterczowej cewki moczowej