Zanurzenie się w świat Homera – w świat bogów i świat herosów
1. Cele lekcji
a) WiadomościUczeń zna postać Homera oraz fragmenty jego dzieł. Wie, czym jest epos bohaterski, inwokacja i heksametr.
Uczeń zna genezę i przebieg wojny trojańskiej.
b) Umiejętności Uczeń potrafi:
• analizować fragmenty Iliady, odnajdywać i nazywać środki stylistyczne,
• scharakteryzować epos bohaterski,
• objaśnić terminy: aojdowie, rapsodowie, heksametr, inwokacja.
2. Metoda i forma pracy
Metoda podająca i heureza: jeden z uczniów prezentuje przygotowane wcześniej wiadomości na temat Homera. Nauczyciel sprawdza wiedzę klasy w zakresie znajomości bohaterów i historii mitycznych (co to był Olimp, Hades, itd.; skąd wzięło się pojęcie syzyfowe prace, co było w stajni Augiasza, itd.)
Metoda podająca: nauczyciel charakteryzuje gatunek literacki Iliady, definiuje ważne dla niego pojęcia (heksametr, inwokacja itp.). Uczniowie słuchają opowiadania przygotowanego przez nauczyciela, które ma na celu wprowadzenie słuchaczy w atmosferę świata mitycznego.
Ostatnia część zajęć ma charakter praktyczny: głośna lektura i wspólna analiza fragmentów Iliady.
3. Środki dydaktyczne
1. Słownik terminów literackich.
2. Skopiowane fragmenty Iliady.
4. Przebieg lekcji
a) Faza realizacyjnaKim był Homer, kiedy żył, gdzie się urodził?
Podstawowe wiadomości dotyczące Iliady.
1. Geneza utworu.
2. Gatunek literacki.
3. Wprowadzenie terminów: aojdowie, rapsodowie, heksametr, inwokacja.
4. Jaką historię opowiada utwór?
5. Rola i miejsce w europejskiej tradycji literackiej.
Epos bohaterski i jego cechy gatunkowe.
Wprowadzenie uczniów w świat Homera.
1. Uczniowie oczami wyobraźni przekraczają bramy Olimpu.
2. Bogaty opis Olimpu oparty m.in. na epitetach stałych.
3. Wspólne wyimaginowane uczestnictwo w biesiadzie z okazji zaślubin Tetydy i Peleusa.
4. Zaznajomienie się z poszczególnymi bogami.
5. Poznanie zwyczajów i pokarmów bogów.
6. Pojawienie się na biesiadzie Eris i rzucenie jabłka niezgody.
7. Spór trzech bogiń i jego konsekwencje.
8. Wybuch wojny trojańskiej.
9. Opis głównych bohaterów wojny trojańskiej.
10. Przebieg wojny.
11. Dojście do wydarzeń opisanych w Iliadzie
Głośna lektura fragmentów Iliady (księgi XVIII i XXIV) i rozmowa na jej temat.
1. O czym mówi przeczytany fragment? (gniew Achillesa i jego skutki).
2. Wspólna analiza fragmentów: inwokacja, bohaterowie, przenikanie się dwóch światów – świata bogów i świata ludzi, styl eposu homeryckiego (patos, epitety stałe,
rozbudowane porównania, drobiazgowe opisy).
3. Jak przedstawiani są ludzie (powiększeni, bogactwo psychologiczne).
4. Jak przedstawiani są bogowie (kierują się ludzkimi namiętnościami).
b) Faza podsumowująca
Sprawdzenie wiadomości z lekcji. Co uczniowie zanotowali podczas słuchania referatu na temat Homera? Kto z kim walczył w wojnie trojańskiej i dlaczego? Uczniowie potrafią również wymienić cechy gatunkowe eposu bohaterskiego.
5. Bibliografia
1. Homer, Iliada, przekł. F. K. Dmochowski, z oryginałem skolacjonował, opracował, komentarzem opatrzył i aneks zestawił Z. Kubiak, Warszawa, PIW 1990.
2. Kubiak Z., Mitologia Greków i Rzymian, Warszawa, Świat Książki 1999.
3. Słownik terminów literackich, pod red. J. Sławińskiego, Wrocław, Ossolineum 2000.
4. Świderkówna A., Bogowie zeszli z Olimpu: bóstwo i mit w greckiej literaturze świata hellenistycznego, Warszawa, Wiedza Powszechna 1999.
6. Załączniki
a) Zadanie domowe
Analiza artyzmu narracji: jej plastyczność, środki stylistyczne (wypisać).
7. Czas trwania lekcji
90 minut
8. Uwagi do scenariusza
Scenariusz jest przewidziany na dwie godziny lekcyjne. Pierwsza będzie miała charakter wprowadzenia. Zarysowana zostanie postać Homera, przedstawione będą cechy gatunkowe eposu i wreszcie opowiedziana przez nauczyciela historia stanowiąca wstęp do lektury i analizy fragmentów Iliady, którym będzie poświęcona druga część zajęć.
