ANALIZA POTRZEB I MOŻLIWOŚCI ROZWOJU MIASTA OSTROWCA
ŚWIĘTOKRZYSKIEGO
ANALIZA DO STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA OSTROWCA
ŚWIĘTOKRZYSKIEGO
ZESPÓŁ AUTORSKI:
mgr inż. Paweł Pizło mgr inż. Daniel Jakubiak mgr inż. Beata Zalewska lic. Mateusz Metkowski
2
3 SPIS TREŚCI
1. WSTĘP ... 5
2. ANALIZA DEMOGRAFICZNA ... 7
3. ANALIZA FINANSOWA ... 10
4. ANALIZA SPOŁECZNA ... 19
5. ANALIZA GOSPODARCZA ... 20
6. UZYTKOWANIE TERENU... 24
7. ANALIZA ŚRODOWISKOWA ... 31
8. RUCH BUDOWLANY W OSTROWCU ŚWIETOKRZYSKIM ... 32
9. DECYZJE O WARUNKACH ZABUDOWY I ZAGOSPODAROWANIA TERENU ... 35
10. BILANS TERENÓW PRZEZNACZONYCH POD ZABUDOWĘ ... 39
10.1. Wyznaczenie obszarów o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno- przestrzennej ... 39
10.2. Obowiązujące studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego ... 44
10.3 Obowiązujące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego ... 52
10.4. Chłonność luk w zabudowie na obszarach o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalno-przestrzennej oraz obszarów przeznaczonych pod zabudowę w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego ... 60
10.5. Zapotrzebowanie na nową zabudowę ... 66
10.6. Możliwości finansowania przez miasto budowy sieci komunikacyjnej i infrastruktury technicznej, a także infrastruktury społecznej, służących realizacji zadań własnych miasta ... 69
11. PODSUMOWANIE ... 76
12. SPIS TABEL I RYSUNKÓW ... 77
4
5 1. WSTĘP
Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji rozszerzyła zakres art. 10 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w części dotyczącej uwarunkowań wynikających z potrzeb i możliwości rozwojowych gminy oraz wynikających z nich kierunków zagospodarowania.
W wyniku wprowadzonych zmian, w pracach nad studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego powstał obligatoryjny obowiązek przeprowadzenia analizy potrzeb i możliwości rozwoju gminy, która w myśl art. 10 ust. 1 pkt. 7 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym musi obejmować:
• analizy ekonomiczne, środowiskowe i społeczne,
• prognozy demograficzne, w tym uwzględniające, tam gdzie to uzasadnione, migracje w ramach miejskich obszarów funkcjonalnych ośrodka wojewódzkiego,
• możliwości finansowania przez gminę wykonywania sieci komunikacyjnej i infrastruktury technicznej, a także infrastruktury społecznej, służącej realizacji zadań własnych gminy,
• bilans terenów przeznaczonych pod zabudowę.
W związku z powyższym na potrzeby Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Ostrowca Świętokrzyskiego opracowana została Analiza potrzeb i możliwości rozwoju Miasta Ostrowca Świętokrzyskiego. Została ona sporządzona w perspektywie 30-letniej.
Potrzeby i możliwości rozwoju jednostek samorządu terytorialnego zawarte są w dokumentach strategicznych, które tworzone są zarówno na poziomie gminnym, jak i ponadlokalnym. W przypadku Ostrowca Świętokrzyskiego odniesiono się do założeń zapisanych w:
• Strategii Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego do 2020 roku ,
• Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Świętokrzyskiego,
• Strategii Zrównoważonego Rozwoju Gminy Ostrowiec Świętokrzyski na lata 2014-2020,
• Programie Rewitalizacji Miasta Ostrowca Świętokrzyskiego na lata 2016 -2023,
• Zintegrowanej strategii dla obszarów funkcjonalnych miast tracących funkcje społeczno- gospodarcze - Ostrowiec Świętokrzyski, Starachowice, Skarżysko-Kamienna w ramach porozumienia "Trójmiasto nad Kamienną".
Priorytety i działania związane z rozwojem gminy w najbliższych latach polegają w szczególności na:
• przygotowaniu niezbędnej rezerwy uzbrojonych terenów inwestycyjnych na potrzeby potencjalnych inwestorów,
• zachęcaniu inwestorów (przedsiębiorców) do lokalizowania nowych przedsięwzięć gospodarczych na terenie miasta i wprowadzaniu systemu zachęt dla tworzenia nowych miejsc pracy,
• promowaniu oraz sprzyjaniu inicjatywom i technologiom zmierzającym do oszczędzania energii i materiałów oraz produkcji i wykorzystaniu energii ze źródeł odnawialnych na terenie miasta,
• zwiększaniu powierzchni miasta objętej miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego,
• utrzymaniu co najmniej dotychczasowego poziomu wydatków na budowę, przebudowę i remonty dróg oraz infrastruktury technicznej, w tym sieciowej,
• rewitalizacji przestrzeni publicznej, zabudowy oraz infrastruktury technicznej i społecznej na wyodrębnionych obszarach poprzez realizacje programu rewitalizacji miasta,
• poprawie warunków życia i sytuacji materialnej mieszkańców zdegradowanych obszarów miasta poprzez ich zaktywizowanie i wykorzystanie potencjału rozwojowego,
6
• podjęciu formalnej współpracy międzysamorządowej w celu doprowadzenia do szybszej poprawy standardu i znaczenia głównych dróg i linii kolejowych, stanowiących połączenia komunikacyjne miasta z metropolitalnymi, regionalnymi i subregionalnymi ośrodkami miejskimi w kraju oraz siecią TENT
.
Uwarunkowania sprzyjające rozwojowi miasta to:
• położenie przy drodze krajowej nr 9 i linii kolejowej nr 25,
• dobrze rozwinięta sieć infrastruktury technicznej,
• dobrze rozwinięta infrastruktura sportowo-rekreacyjna,
• duża powierzchnia terenów zieleni miejskiej,
• dobrze rozwinięta baza turystyczna,
• zlokalizowana na terenie miasta Podstrefa Ostrowiec Świętokrzyski Specjalnej Strefy Ekonomicznej „Starachowice” (tereny przygotowane pod inwestycje),
• lokalizacja przedsiębiorstw zatrudniających dużą liczbę pracowników (m.in. Celsa Huta Ostrowiec).
Uwarunkowania hamujące rozwój miasta to:
• systematyczny spadek liczby mieszkańców,
• ujemne saldo migracji,
• wysoki wskaźnik bezrobocia.
7 2. ANALIZA DEMOGRAFICZNA
Ostrowiec Świętokrzyski zamieszkuje 69 852 osób (stan na 31.12.2017 r.), z czego 52,9 % stanowią kobiety, a 47,1% mężczyźni. Od 1998 r. następuje systematyczny spadek liczby mieszkańców miasta. Analizując dane na przestrzeni ostatnich 20 lat jedynie w roku 2010 zaobserwowano niewielki wzrost liczby ludności w stosunku do roku poprzedniego. W 2017 r.
mieszkańcy Ostrowca Świętokrzyskiego zawarli 265 małżeństw, co daje 3,78 małżeństw w przeliczeniu na 1000 mieszkańców. Jest to wartość niższa niż dla całego województwa świętokrzyskiego (4,69).
Wskaźnik przyrostu naturalnego na 1000 mieszkańców w 2017 roku był ujemny i wynosił -6,34. W tym samym roku na terenie miasta urodziło sie 450 dzieci (o 17 więcej niż w 2016 r.).
Stosunek liczby urodzeń żywych do liczby zgonów w 2017 r. wynosił 0,50 i był znacznie niższy od współczynnika dynamiki demograficznej dla województwa świętokrzyskiego (0,76) i całego kraju (1,00).
Saldo migracji wewnętrznych w 2017 r. było ujemne i wynosiło -305 osób. Odnotowano wtedy 413 zameldowań i 718 wymeldowań w ruchu wewnętrznym. Jednak w ostatnich latach można zaobserwować systematyczną poprawę wartości tego wskaźnika - wzrasta liczba zameldowań i maleje liczba wymeldowań w ruchu wewnętrznym. Ponadto w 2017 r. zarejestrowano 7 zameldowań z zagranicy.
Wykres 1. Saldo migracji wewnętrznych i zewnętrznych w latach 1995 - 2016 (opracowanie własne na podstawie danych GUS)
Wśród mieszkańców Ostrowca Świętokrzyskiego przeważają osoby w wieku produkcyjnym.
Stanowią one 62,63% ogółu ludności (stan na 31.12.2017 r.). Udział osób w wieku przedprodukcyjnym wynosi 11,66%, zaś w wieku poprodukcyjnym - 25,71 %. Liczba mieszkańców w tej ostatniej grupie systematycznie rośnie przy jednoczesnym spadku liczby osób zarówno w wieku przedprodukcyjnym, jak i produkcyjnym.
Sporządzając analizę do Studium, biorąc pod uwagę dynamikę zmian uwarunkowań faktycznych, jak i prawnych, a także zmieniających się potrzeb społecznych mających wpływ na kształtowanie struktury funkcjonalno - przestrzennej miasta, określając zapotrzebowanie na nową zabudowę przyjęto perspektywę czasową wynoszącą 30 lat.
Wykonując symulację potencjalnej liczby mieszkańców Ostrowca Świętokrzyskiego do 2048 r. wykorzystano funkcję liniową oraz potęgową, otrzymane w wyniku wyznaczenia linii trendu zmiany liczby mieszkańców w okresie od 1995 roku do 2017 roku i prognozy dla powiatów i miast na prawach powiatu oraz podregionów na lata 2014-2050 sporządzonej przez Główny Urząd
8
Statystyczny w roku 2014. Na podstawie średniej wyników funkcji liniowej y = - 402,4x + 79251, funkcji potęgowej y = 81903x-0,04 i szacunkowej liczby ludności na podstawie prognozy GUS wyznaczono prognozowaną liczbę mieszkańców miasta w okresie do 2048 roku. W roku 2020 liczba ludności wyniesie 69 721osób, w 2030 r. - 66 305 osób, a 2040 r. - 62 670 osób.
Zgodnie z otrzymaną prognozą, w 2048 (perspektywa 30 lat) liczba mieszkańców Ostrowca Świętokrzyskiego wyniesie około 59 669 osób i zmniejszy się w stosunku do roku 2017 roku o 14, 6%
(o 10 183 osoby).
Wykres 2. Liczba ludności Ostrowca Świętokrzyskiego w latach 1995 - 2017 - funkcja liniowa (opracowanie własne na podstawie danych GUS)
Wykres 3. Liczba ludności Ostrowca Świętokrzyskiego w latach 1995 - 2017 - funkcja potęgowa (opracowanie własne na podstawie danych GUS)
9
Wykres 4. Symulacja potencjalnej liczby mieszkańców Ostrowca Świętokrzyskiego do roku 2048 (opracowanie własne)
10 3. ANALIZA FINANSOWA
Suma wydatków z budżetu miasta Ostrowca Świętokrzyskiego w 2017 roku wyniosła 243,5 mln złotych, co daje ok. 3,49 tys. zł w przeliczeniu na jednego mieszkańca. W porównaniu do 2016 roku wydatki miasta wzrosły o 16,6%. Największa część budżetu miasta została przeznaczona na:
• Dział 855 - Rodzina (26,47%) - świadczenia wychowawcze, świadczenia rodzinne oraz składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego oraz tworzenie i funkcjonowanie żłobków;
• Dział 801 - Oświata i wychowanie (25,29 %) - szkoły podstawowe, przedszkola i gimnazja;
• Dział 600 - Transport i łączność (9,16 %) - drogi publiczne gminne, transport zbiorowy.
Wydatki inwestycyjne stanowiły 31,6 mln złotych, czyli 13,0% wydatków ogółem. Suma dochodów budżetu miasta Ostrowca Świętokrzyskiego w 2017 roku wynosiła 241,7 mln złotych, co daje ok. 3,46 tys. zł w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Największa część dochodów została wygenerowana przez:
• Dział 756 - Dochody od osób prawnych, od osób fizycznych i od innych jednostek nieposiadających osobowości prawnej oraz wydatki związane z ich poborem (44,02%);
• Dział 855 - Rodzina (26,31%);
• Dział 758 -Różne rozliczenia (16,49%) .
W budżecie miasta wpływy z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych wynosiły 721,028 złotych na mieszkańca (20,8%), natomiast dochód z tytułu podatków dochodowych od osób prawnych wynosił 23,31 złotych na mieszkańca (0,67%).
Szczegółowe zestawienie wydatków i dochodów budżetowych zostało przedstawione w tabelach 1. i 2.
Tabela 1. Budżet miasta Ostrowiec Świętokrzyski w latach 2012 - 2017 - wydatki (opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miasta Ostrowca Świętokrzyskiego i publikacji Głównego Urzędu Statystycznego)
Ogółem (zł) 197 546 200,21 178 725 270,15 181 077 473,09 182 187 075,64 208 921 907,34 243 560 982,02 na jednego mieszkańca (zł) 2 710,90 2 472,78 2 524,50 2 577,74 2 961,16 3 486,81
% udziału całości budżetu 100% 100% 100% 100% 100% 100%
Dział klasyfikacji budżetowej 2012 2013 2014 2015 2016 2017
Rolnictwo i łowiectwo [dział 010]
183 708,26 249 044,88 268 572,18 203 982,69 259 210,82 211 268,51
2,52 3,45 3,74 2,89 3,67 3,02
0,09% 0,14% 0,15% 0,11% 0,12% 0,09%
Leśnictwo [dział 020]
15 076,95 9 261,33 8 395,74 9 960,62 14 599,91 14 676,79
0,21 0,13 0,12 0,14 0,21 0,21
0,01% 0,01% 0,00% 0,01% 0,01% 0,01%
Wytwarzanie i zaopatrzenie w energie elektryczną, gaz, wodę
[dział 400]
- - - - 5 000,00 57 200,00
- - - - 0,07 0,82
- - - - 0,00% 0,02%
11
Transport i łączność [dział 600]
42 651 311,57 10 142 292,38 12 830 560,06 10 368 364,90 12 632 048,57 22 320 409,68
585,30 140,33 178,88 146,70 179,04 319,54
21,59% 5,67% 7,09% 5,69% 6,05% 9,16%
Gospodarka mieszkaniowa [dział 700]
1 016 788,35 3 233 007,05 1 978 612,95 4 298 987,81 3 839 297,09 4 223 359,61
13,95 44,73 27,58 60,83 54,42 60,46
0,51% 1,81% 1,09% 2,36% 1,84% 1,73%
Działalność usługowa [dział 710]
1 341 038,11 1 469 208,97 1 359 810,32 1 339 275,86 1 324 029,49 1 833 385,82
18,40 20,33 18,96 18,95 18,77 26,25
0,68% 0,82% 0,75% 0,74% 0,63% 0,75%
Informatyka [dział 720]
6 023 881,26 6 492 076,00 1 503 232,97 416 508,43 99 105,31 153 036,72
82,67 89,82 20,96 5,89 1,40 2,19
3,05% 3,63% 0,83% 0,23% 0,05% 0,06%
Administracja Publiczna [dział 750]
15 539 720,58 15 162 206,37 15 752 083,99 17 028 713,99 17 134 625,08 18 266 712,67
213,25 209,78 219,61 240,94 242,86 261,51
7,87% 8,48% 8,70% 9,35% 8,20% 7,50%
Urzędy naczelnych organów władzy państwowej, kontroli i
ochrony prawa oraz sądownictwa
[dział 751]
13 059,50 12 999,53 484 604,69 414 948,00 50 096,74 14 708,00
0,18 0,18 6,76 5,87 0,71 0,21
0,01% 0,01% 0,27% 0,23% 0,02% 0,01%
Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa
[dział 754]
2 434 702,42 2 361 020,50 2 401 555,42 2 527 709,63 2 570 851,47 2 712 426,87
33,41 32,67 33,48 35,76 36,44 38,83
1,23% 1,32% 1,33% 1,39% 1,23% 1,11%
Obsługa długu publicznego [dział 757]
3 789 749,63 2 985 063,49 2 151 526,96 1 449 198,70 1 168 601,97 867 073,12
52,01 41,30 30,00 20,50 16,56 12,41
1,92% 1,67% 1,19% 0,80% 0,56% 0,36%
Różne rozliczenia [dział 758]
- 23 074,95 17 022,05 - - -
- 0,32 0,24 - - -
- 0,01% 0,01% - - -
Oświata i wychowanie [dział 801]
54 283 838,36 56 005 279,92 56 402 032,07 58 128 884,10 56 302 157,92 61 593 061,24
744,93 774,87 786,33 822,46 798,00 881,77
27,48% 31,34% 31,15% 31,91% 26,95% 25,29%
12
Ochrona zdrowia [dział 851]
889 461,83 1 237 783,18 1 461 735,81 1 030 216,60 1 355 944,39 1 355 402,47
12,21 17,13 20,38 14,58 19,22 19,40
0,45% 0,69% 0,81% 0,57% 0,65% 0,56%
Pomoc społeczna [dział 852]
41 699 884,36 45 378 396,75 47 250 274,29 47 953 627,89 76 187 629,04 19 724 229,52
572,24 627,84 658,74 678,49 1 079,85 282,37
21,11% 25,39% 26,09% 26,32% 36,47% 8,10%
Pozostałe zadania w zakresie realizacji pomocy społecznej
[dział 853]
3 058 100,00 3 041 690,08 3 059 805,62 1 425 361,71 444 000,00 -
41,97 42,08 42,66 20,17 6,29 -
1,55% 1,70% 1,69% 0,78% 0,21% -
Edukacyjna opieka wychowawcza [dział 854]
1 923 256,08 1 837 979,70 1 792 403,26 1 728 201,51 1 624 941,29 1 564 334,46
26,39 25,43 24,99 24,45 23,03 22,39
0,97% 1,03% 0,99% 0,95% 0,78% 0,64%
Rodzina [dział 855]
- - - - - 64 468 273,16
- - - - - 922,93
- - - - - 26,47%
Gospodarka komunalna i ochrona środowiska
[dział 900]
8 331 704,22 12 786 150,47 16 850 656,64 17 258 576,67 17 684 017,17 16 775 420,75
114,33 176,90 234,92 244,19 250,65 240,16
4,22% 7,15% 9,31% 9,47% 8,46% 6,89%
Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego
[dział 921]
3 962 600,00 4 057 150,00 4 324 754,61 4 576 352,81 4 862 469,65 8 778 667,36
54,38 56,13 60,29 64,75 68,92 125,68
2,01% 2,27% 2,39% 2,51% 2,33% 3,60%
Kultura fizyczna [dział 926]
10 388 318,73 12 241 584,60 11 179 833,46 12 028 203,72 11 363 281,43 18 627 336,27
142,56 169,37 155,86 170,19 161,06 266,67
5,26% 6,85% 6,17% 6,60% 5,44% 7,65%
13
Tabela 2. Budżet miasta Ostrowiec Świętokrzyski w latach 2012 - 2017 - dochody
(opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miasta Ostrowca Świętokrzyskiego i publikacji Głównego Urzędu Statystycznego)
ogółem (zł) 199 617 735,61 186 883 228,09 187 431 367,99 193 992 576,58 231 573 772,08 241 717 171,82 na jednego mieszkańca (zł) 2 739,33 2 585,65 2 613,09 2 744,78 3 282,22 3 460,42
% udziału całości budżetu 100% 100% 100% 100% 100% 100%
Dział klasyfikacji
budżetowej 2012 2013 2014 2015 2016 2017
Rolnictwo i łowiectwo [dział 010]
9 753,65 12 637,65 11 657,07 11 034,37 12 949,75 15 418,60
0,13 0,17 0,16 0,16 0,18 0,22
0,00% 0,01% 0,01% 0,01% 0,01% 0,01%
Wytwarzanie i zaopatrzenie w energie elektryczną, gaz,
wodę [dział 400]
- - - - - 1 663,86
- - - - - 0,02
- - - - - 0,00%
Transport i łączność [dział 600]
21 303 434,59 2 533 022,96 3 133 595,46 2 545 067,66 2 367 687,94 3 145 039,48
292,34 35,05 43,69 36,01 33,56 45,02
10,67% 1,36% 1,67% 1,31% 1,02% 1,30%
Gospodarka mieszkaniowa [dział 700]
8 144 655,99 6 494 615,65 4 381 348,42 4 413 032,63 5 277 214,80 5 668 715,65
111,77 89,86 61,08 62,44 74,80 81,15
4,08% 3,48% 2,34% 2,27% 2,28% 2,35%
Działalność usługowa [dział 710]
709 948,02 784 353,09 734 534,21 781 488,75 2 042 044,30 739 639,02
9,74 10,85 10,24 11,06 28,94 10,59
0,36% 0,42% 0,39% 0,40% 0,88% 0,31%
Informatyka [dział 720]
4 767 229,53 5 870 872,30 1 427 491,99 285 435,12 20 956,00 -
65,42 81,23 19,90 4,04 0,30 -
2,39% 3,14% 0,76% 0,15% 0,01% -
Administracja Publiczna [dział 750]
506 783,11 519 832,48 512 682,97 830 222,98 926 528,46 949 145,45
6,95 7,19 7,15 11,75 13,13 13,59
0,25% 0,28% 0,27% 0,43% 0,40% 0,39%
Urzędy naczelnych organów władzy państwowej, kontroli
i ochrony prawa oraz sądownictwa
[dział 751]
13 059,50 12 999,53 484 604,69 414 948,00 50 096,74 14 708,00
0,18 0,18 6,76 5,87 0,71 0,21
0,01% 0,01% 0,26% 0,21% 0,02% 0,01%
Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa
[dział 754]
117 088,80 84 813,65 60 119,40 57 841,20 57 428,30 79 040,16
1,61 1,17 0,84 0,82 0,81 1,13
0,06% 0,05% 0,03% 0,03% 0,02% 0,03%
Dochody od osób prawnych, od osób fizycznych i od
innych jednostek nieposiadających osobowości
prawnej oraz wydatki związane z ich poborem
[dział 756]
87 163 410,50 91 281 101,39 95 764 419,16 96 898 107,64 103 866 206,35 106 404 318,04 1 196,13 1 262,93 1 335,11 1 371,00 1 472,15 1 523,28
43,67% 48,84% 51,09% 49,95% 44,85% 44,02%
Różne rozliczenia [dział 758]
37 178 761,83 37 227 267,41 35 983 058,43 37 043 384,07 40 667 097,67 39 862 125,30
510,20 515,06 501,66 524,12 576,40 570,67
18,62% 19,92% 19,20% 19,10% 17,56% 16,49%
14
Oświata i wychowanie [dział 801]
2 130 568,16 1 610 801,51 3 124 724,79 3 705 338,31 4 272 915,94 4 178 191,67
29,24 22,29 43,56 52,43 60,56 59,81
1,07% 0,86% 1,67% 1,91% 1,85% 1,73%
Ochrona zdrowia [dział 851]
43 345,83 27 131,50 26 330,18 21 483,46 30 398,75 20 761,66
0,59 0,38 0,37 0,30 0,43 0,30
0,02% 0,01% 0,01% 0,01% 0,01% 0,01%
Pomoc społeczna [dział 852]
30 381 237,94 33 282 255,73 34 983 454,91 35 279 303,72 63 794 507,52 7 501 979,05
416,92 460,48 487,72 499,16 904,19 107,40
15,22% 17,81% 18,66% 18,19% 27,55% 3,10%
Pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej [dział
853]
2 534 881,67 2 624 510,90 2 563 383,12 1 027 395,63 - -
34,79 36,31 35,74 14,54 - -
1,27% 1,40% 1,37% 0,53% - -
Edukacyjna opieka wychowawcza
[dział 854]
417 013,75 440 030,30 407 997,23 282 220,55 201 540,65 136 521,65
5,72 6,09 5,69 3,99 2,86 1,95
0,21% 0,24% 0,22% 0,15% 0,09% 0,06%
Rodzina [dział 855]
- - - - - 63 590 612,90
- - - - - 910,36
- - - - - 26,31%
Gospodarka komunalna i ochrona środowiska
[dział 900]
2 129 734,63 984 142,03 1 126 225,76 7 517 599,61 5 715 022,12 5 300 792,53
29,23 13,62 15,70 106,37 81,00 75,89
1,07% 0,53% 0,60% 3,88% 2,47% 2,19%
Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego
[dział 921]
48 554,50 - 7,00 29 037,77 30 888,94 1 566 146,46
0,67 - 0,00 0,41 0,44 22,42
0,02% - 0,00% 0,01% 0,01% 0,65%
Kultura fizyczna [dział 926]
2 018 273,61 3 092 840,01 2 705 733,20 2 849 635,11 2 240 287,85 2 542 352,34
27,70 42,79 37,72 40,32 31,75 36,40
1,01% 1,65% 1,44% 1,47% 0,97% 1,05%
Zgodnie z przepisami ustawy o samorządzie gminnym każda gmina wykonując zadania i kompetencje działa w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Samorząd gminy realizuje zadania publiczne o znaczeniu lokalnym, ale tylko te, których wykonywanie nie jest zastrzeżone dla innych podmiotów, zgodnie z zasadą domniemania kompetencji. Takie określenie zakresu działania daje władzom lokalnym możliwość podejmowania działań innowacyjnych, stwarzających korzystne warunki rozwoju gminy. Zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. Jedną z kategorii spraw jakie obejmują zadania własne gminy jest infrastruktura techniczna. Szczegółowo zadania własne z zakresu infrastruktury technicznej można podzielić na zadania dotyczące:
• wodociągów i zaopatrzenia w wodę,
• kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych,
• wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych,
• gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,
• edukacji publicznej i innych wynikających z ustawy o samorządzie gminnym.
15
Powyższe potwierdza, iż gmina realizuje zadania publiczne w celu zaspokojenia potrzeb swoich mieszkańców, odpowiadając tym samym za zapewnienie warunków życia miejscowej ludności i podstawową obsługę obywateli. Zadania własne wychodzą naprzeciw wymogom racjonalizacji wydatków publicznych, bowiem władze gminy/miasta mają najlepsze rozpoznanie lokalnych potrzeb, mogą ustalać hierarchię celów, na które wydatkowane są środki oraz mogą nadzorować ich wykorzystywanie.
Dostępne źródła finansowania inwestycji infrastrukturalnych można pogrupować w następujące kategorie:
• dochody własne,
• subwencje,
• dotacje celowe,
• dotacje celowe z funduszy celowych,
• kredyty i pożyczki,
• obligacje komunalne,
• środki ze źródeł pozabudżetowych na zadania własne,
• źródła finansowania ze środków zewnętrznych.
Dochody własne powiększone o środki zewnętrzne i dotacje to najbardziej naturalne źródło pozyskiwania przez gminy środków inwestycyjnych. Dochody własne są kształtowane przez władze gminy, natomiast wysokość wpływów z tytułu subwencji zależy od czynników, na które gmina nie ma wpływu. Nie umniejsza to jednak swobody gminy w decydowaniu o sposobach ich wydatkowania, może jednak utrudniać projektowanie inwestycji w dłuższym okresie. Zadania inwestycyjne powinny być finansowane zgodnie z zasadami planowania i dysponowania środkami publicznymi oraz ustawą o finansach publicznych.
Możliwości finansowania przez miasto Ostrowiec Świętokrzyski wykonania sieci komunikacyjnej i infrastruktury technicznej, służącej realizacji zadań własnych opracowano na podstawie:
• analizy wysokości wydatków inwestycyjnych w sprawozdaniach opisowych z realizacji budżetu miasta Ostrowca Świętokrzyskiego za lata 2012 - 2017,
• analizy wysokości wydatków inwestycyjnych przyjętych na lata 2018 - 2023 zgodnie z Wieloletnia Prognozą Finansową Gminy Ostrowiec Świętokrzyski na lata 2018 - 2023.
Ostrowiec Świętokrzyski stale rozwija i rozbudowuje swoją infrastrukturę drogową i techniczną. Celem realizacji tych zadań jest zwiększenie dostępności infrastruktury prowadzące do wzrostu atrakcyjności inwestycyjnej miasta w regionie oraz wzrostu jakości życia jego mieszkańców.
W ostatnich latach w mieście dużą cześć wydatków inwestycyjnych stanowiły inwestycje drogowe. W 2017 roku na układ komunikacyjny Gmina przeznaczyła 51,47% wydatków inwestycyjnych (6,67% wydatków budżetowych).
Najważniejsze przedsięwzięcia związane z inwestycjami drogowymi realizowane w latach 2012 - 2017 to:
• rozbudowa i przebudowa ul. Nowe Piaski,
• przebudowa i rozbudowa ul. Górnej,
• budowa II etapu ciągu ulic zbiorczych w północnej części miasta Ostrowca Świętokrzyskiego od ul. Iłżeckiej poprzez ul. Rzeczki do ul. J. Samsonowicza,
• przebudowa i rozbudowa ul. Miodowej,
• przebudowa ul. Las Rzeczki,
• rozbudowa ul. Ogrodowej,
16
• przebudowa ul. L. Chrzanowskiego,
• rozbudowa ul. Tomaszów,
• przebudowa ul. Topolowej,
• przebudowa ul. Gościniec,
• budowa ul. Żurawiej,
• rozbudowa ul. Wąwozy,
• rozbudowa ul. Zagłoby IV etap,
• przebudowa ul. Eugeniusza Kwiatkowskiego,
• budowa połączenia między ul. Furmańską a ul. Leona Chrzanowskiego,
• budowa ulic: Milewskiego i Jeżewskiego,
• budowa dróg wewnętrznych i otwarć komunikacyjnych.
Na terenie miasta w badanym okresie przeprowadzono także rozbudowę oraz modernizację sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. W latach 2012 - 2017 powstało 15,09 km sieci wodociągowej oraz 19,06 km sieci kanalizacyjnej.
W latach 2009 - 2015 na terenie miasta był realizowany projekt „Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej w aglomeracji Ostrowiec Świętokrzyski - etap I”. Był on współfinansowany ze środków Funduszu Spójności Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013. W ramach projektu między innymi:
• zrealizowano sieć kanalizacji sanitarnej na os. Gutwin, Częstocice i Koszary,
• wykonano przebudowę odcinka magistrali wodociągowej DN 600,
• przeprowadzono modernizację, przebudowę oraz rozbudowę oczyszczalni ścieków,
• dokonano przebudowy sieci wodociągowej o długości 606 m.
W tabeli 3. przedstawiono zestawienie wydatków poniesionych przez gminę miejską Ostrowiec Świętokrzyski na budowę i przebudowę dróg gminnych oraz na infrastrukturę wodno- kanalizacyjną w latach 2012-2017 w odniesieniu do całkowitych wydatków budżetowych.
Tabela 3. Zestawienie wydatków na budowę i przebudowę dróg gminnych oraz na infrastrukturę wodno-kanalizacyjną (wydatki poniesione przez MWiK Sp. z o.o., który dysponuje odrębnym budżetem) w latach 2012-2017 w Ostrowcu Świętokrzyskim (opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miasta Ostrowiec Świętokrzyski)
Kategorie wydatków Przybliżone kwoty w poszczególnych latach [zł]
2012 2013 2014 2015 2016 2017
Wydatki budżetowe ogółem
(tys. zł) 197546,20 178725,30 181077,50 182187,10 208921,90 243561,00
Wydatki na budowę i przebudowę dróg gminnych
(tys. zł) 35734,60 3843,70 6459,50 3885,90 6831,90 16254,50
% wydatków budżetowych
w danym roku 18,09% 2,15% 3,57% 2,13% 3,27% 6,67%
Wydatki na realizację infrastruktury wodno- kanalizacyjnej (tys. zł)
1362,5 701,3 3877,3 4714,3 3405,0 4083,0
% wydatków budżetowych
w danym roku 0,69% 0,39% 2,14% 2,59% 1,63% 1,68%
Na podstawie analizy ww. danych, a także wysokości wydatków budżetowych przewidzianych na lata 2018 - 2023 w Wieloletniej Prognozie Finansowej, oszacowano najbardziej prawdopodobną wysokość nakładów, jakie miasto będzie w stanie ponieść na inwestycje z zakresu układu komunikacyjnego i infrastruktury technicznej. Należy jednak pamiętać, że na ww. inwestycje miasto może pozyskać dofinansowanie, m.in. ze środków UE, dopłat z budżetu państwa, w związku z czym w rzeczywistości możliwości finansowe w tym zakresie mogą okazać się większe. Ponadto w myśl ustawy o finansach publicznych, gminy mogą zaciągać kredyty i pożyczki oraz emitować
17
papiery wartościowe m.in. na finansowanie wydatków nie znajdujących pokrycia w planowanych dochodach budżetowych. Z racji tego, że przedsięwzięcia inwestycyjne z zakresu infrastruktury technicznej zapisane w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania nie są możliwe do zrealizowania w ciągu jednego roku, powinny być one rozważane w dłuższej perspektywie. Roczny charakter budżetu nie pozwala na prezentację poszczególnych inwestycji w całym okresie ich realizacji, nie gwarantując jednocześnie, iż znajdą one odzwierciedlenie w budżetach na kolejne lata.
Zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, sporządzając Studium należy przeanalizować możliwości finansowania przez gminę wykonania sieci komunikacyjnej i infrastruktury technicznej, a także infrastruktury społecznej, służących realizacji zadań własnych gminy. Jeżeli potrzeby inwestycyjne wynikające z przeznaczenia nowych terenów pod zabudowę przekroczą możliwości finansowe gminy w tym zakresie, należało będzie dostosować zapotrzebowanie na nową zabudowę w mieście do możliwości finansowania inwestycji z zakresu układu komunikacyjnego, infrastruktury technicznej i społecznej.
Tabela 4. Prognoza wydatków na inwestycje z zakresu komunikacji i infrastruktury technicznej w Ostrowcu Świętokrzyskim na lata 2018 - 2048 (opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miasta Ostrowca Świętokrzyskiego)
rok
wydatki budżetowe ogółem [mln zł]
wydatki na układ komunikacyjny
[mln zł]
udział % wydatków na
układ komunikacyjny
w wydatkach inwestycyjnych
ogółem*
wydatki na infrastrukturę
techniczną [mln zł]
udział % wydatków na infrastrukturę
techniczną w wydatkach inwestycyjnych
ogółem*
2012 197,5 35,7
3,55%
1,36
2%
2013 178,7 3,8 0,70
2014 181,1 6,5 3,88
2015 182,2 3,9 4,71
2016 208,9 6,8 3,40
2017 243,6 16,23 4,08
2018 262,0 9,31 3,98
2019 239,5 8,51 3,64
2020 250,0 8,89 3,80
2021 256,5 9,12 3,89
2022 248,2 8,82 3,77
2023 251,9 8,95 3,82
2024 270,64 9,62 4,11
2025 276,50 9,83 4,20
2026 282,11 10,03 4,28
2027 287,46 10,22 4,36
2028 292,58 10,40 4,44
2029 297,45 10,57 4,52
2030 302,10 10,74 4,59
18
2031 306,51 10,90 4,65
2032 310,70 11,04 4,72
2033 314,67 11,19 4,78
2034 318,43 11,32 4,83
2035 321,98 11,45 4,89
2036 325,33 11,56 4,94
2037 328,48 11,68 4,99
2038 331,44 11,78 5,03
2039 334,22 11,88 5,07
2040 336,82 11,97 5,11
2041 339,26 12,06 5,15
2042 341,53 12,14 5,19
2043 343,64 12,22 5,22
2044 345,60 12,29 5,25
2045 347,43 12,35 5,28
2046 349,12 12,41 5,30
2047 350,69 12,47 5,32
2048 352,15 12,52 5,35
* średni wskaźnik obliczony na lata 2012-2023 – założono, że w latach następnych będzie się on utrzymywał na tym samym poziomie
Podsumowując, prognozowane wydatki na ww. inwestycje w perspektywie 30-letniej wyniosą:
• ok. 338,24 mln zł na inwestycje z zakresu układu komunikacyjnego,
• ok. 144,47 mln zł na inwestycje z zakresu infrastruktury wodno-kanalizacyjnej.
W końcowym etapie analizy wartości te zostaną porównane z powierzchnią nowych terenów proponowanych do przeznaczenia w Studium pod zabudowę w celu wyznaczenia ostatecznych granic terenów przeznaczonych pod zabudowę w Ostrowcu Świętokrzyskim.
Należy ponadto pamiętać, że przeznaczanie nowych terenów pod inwestycje, a co za tym idzie zabudowa i zagospodarowanie tych terenów zgodnie z ustaloną polityką miasta wiąże się nie tylko z wydatkami budżetowymi, ale również dochodami wynikającymi z:
• wpływów z podatku od nieruchomości,
• wpływów związanych z obrotem nieruchomościami komunalnymi,
• wpływów z tytułu wzrostu wartości nieruchomości (renta planistyczna - po uchwaleniu planu miejscowego),
• wpływów z opłat adiacenckich.
19 4. ANALIZA SPOŁECZNA
Wykształcenie wyższe posiada ok. 19,2% mieszkańców miasta, policealne - ok. 4 %, średnie ogólnokształcące – ok. 12,1%, średnie zawodowe – ok. 20,3 %, zaś gimnazjalne - ok. 5,0% (według danych z Narodowego Spisu Powszechnego z 2011r.). Wykształceniem podstawowym legitymuje się 15,5 % mieszkańców miasta, natomiast 0,8% zakończyło edukację przed ukończeniem szkoły podstawowej.
W wieku potencjalnej nauki (od 3 do 24 lat) jest 13 564 mieszkańców Ostrowca Świętokrzyskiego (dane GUS stan na 31.12.2017r.), w tym:
• 15,32% w wieku przedszkolnym (3 - 6 lat),
• 30,91% na poziomie edukacji podstawowej (7 - 13 lat),
• 8,36% na poziomie gimnazjalnym (14 - 15 lat),
• 14,71 na poziomie ponadgimnazjalnym (16 - 18 lat),
• 30,71% w przedziale wiekowym odpowiadającym edukacji w szkołach wyższych (19 - 24 lat).
Na jedno miejsce w placówce wychowania przedszkolnego przypada 0,96 dzieci w tym przedziale wiekowym, a uczęszcza do nich 697 dzieci na 1000.
Według danych z Głównego Urzędu Statystycznego (stan na 31.12.2017 r.) stopa bezrobocia w mieście Ostrowiec Świętokrzyski wynosiła 11,8% (13,9% u kobiet i 9,9% u mężczyzn) i jest wyższa niż wartość stopy bezrobocia w województwie świętokrzyskim i w całej Polsce. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto wynosi 3 596, 74 zł, co stanowi 79,40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w Polsce. Duża liczba pracujących przyjeżdża do miasta spoza jego granic.
Saldo przyjazdów i wyjazdów do pracy wynosi +952 osoby (według danych z 2017 r. do pracy, do innych miast dojeżdżało 1 794 osób, natomiast 2 746 pracowników przyjeżdżało spoza terenu Ostrowca Świętokrzyskiego).
20 5. ANALIZA GOSPODARCZA
Na terenie miasta Ostrowca Świętokrzyskiego w 2017 r. było zarejestrowanych 7 468 podmiotów gospodarki narodowej (o 78 mniej niż w roku poprzednim). Analizując dane o podmiotach gospodarczych z lat 2012 - 2017 można zaobserwować coroczny spadek ich liczby. Przeważają podmioty zarejestrowane w sektorze prywatnym, które stanowią 98,72% wszystkich podmiotów gospodarki narodowej. Wśród nich największy udział mają osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (5 814), spółki handlowe (425) oraz stowarzyszenia i organizacje społeczne (180). Mimo spadku ogólnej liczby podmiotów rośnie liczba spółek handlowych w sektorze prywatnym (o 28 więcej niż w 2016 r.), także tych z udziałem kapitału zagranicznego (o 5 więcej). W sektorze publicznym w 2017 r. było zarejestrowanych 117 podmiotów.
W Ostrowcu Świętokrzyskim dominują mikroprzedsiębiorstwa zatrudniające do 9 pracowników. Według danych z Głównego Urzędu Statystycznego stanowią one 95,98% wszystkich zarejestrowanych podmiotów. Na terenie miasta występuje 12 podmiotów zatrudniających ponad 250 pracowników oraz jeden podmiot zatrudniający ponad 1000 pracowników (Celsa Huta Ostrowiec).
Do największych podmiotów gospodarczych działających na terenie Ostrowca Świętokrzyskiego należą:
• Celsa Huta Ostrowiec,
• PPHU Publima,
• Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe Signal,
• Delko Otto,
• Vistula Group,
• Mag-Kas,
• JP Granit,
• PW Hutnik Bobkiewicz, Cholewiński - spółka komandytowa.
Tabela 5. Podmioty gospodarki narodowej według sektorów własnościowych i klas wielkości (opracowanie własne na podstawie danych GUS)
Podmioty wg sektorów własnościowych
rok 2012 2013 2014 2015 2016 2017
podmioty gospodarki narodowej ogółem 8 017 7 941 7 734 7 612 7 546 7 468
sektor publiczny – ogółem 146 137 131 122 121 117
sektor publiczny – państwowe i samorządowe
jednostki prawa budżetowego 119 109 102 93 93 88
sektor publiczny – spółki handlowe 10 10 10 10 10 11
sektor prywatny – ogółem 7 871 7 804 7 603 7 474 7 415 7 339
sektor prywatny – osoby fizyczne prowadzące
działalność gospodarczą 6 512 6 400 6 156 6 004 5 920 5 814
sektor prywatny – spółki handlowe 312 339 365 370 397 425
sektor prywatny – spółki handlowe z udziałem
kapitału zagranicznego 35 41 43 41 42 47
sektor prywatny – spółdzielnie 15 16 18 18 18 18
sektor prywatny – fundacje 16 18 18 19 22 21
sektor prywatny – stowarzyszenia i organizacje
społeczne 156 162 170 176 176 180
Podmioty wg klas wielkości
ogółem 8 017 7 941 7 734 7 612 7 546 7 468
0–9 7 706 7 630 7 434 7 318 7 254 7 168
10–49 228 228 216 216 216 219
50- 249 70 71 72 66 64 68
250 –999 12 11 11 11 11 12
1000 i więcej 1 1 1 1 1 1
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego na dzień 31.12.2017 r. najwięcej podmiotów gospodarczych zarejestrowanych na terenie miasta Ostrowiec Świętokrzyski należy do sekcji (według podziału PKD):
21
• G - handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle - 32,78%,
• F - budownictwo -11, 37%,
• H - transport i gospodarka magazynowa - 8,28%
• C - przetwórstwo przemysłowe - 7,98%.
W latach 2012-2017 zaobserwowano największy wzrost liczby pomiotów w sekcjach: Q - opieka zdrowotna i pomoc społeczna, S i T - pozostała działalność usługowa i gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby, M - działalność profesjonalna, naukowa i techniczna oraz C - przetwórstwo przemysłowe. W tym samym okresie zmniejszyła sie liczba pomiotów w sekcjach: G - handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle, F - budownictwo, K - działalność finansowa i ubezpieczenia oraz H - transport i gospodarka magazynowa. Tym samym maleje liczba podmiotów należących do trzech sekcji, do których należy ponad 52% podmiotów gospodarczych działających na terenie miasta.
Tabela 6. Podmioty gospodarki narodowej według sekcji i działów PKD (opracowanie własne na podstawie danych GUS)
podmioty wg sekcji i działów PKD
2007
rok 2012 2013 2014 2015 2016 2017
ogółem (sektor prywatny + państwowy) 8 017 7 941 7 734 7 612 7 546 7 468 sekcja A (rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i
rybactwo) 28 26 26 25 25 27
sekcja B (górnictwo i wydobywanie) 7 9 8 8 10 9
sekcja C (przetwórstwo przemysłowe) 582 585 579 588 593 596
sekcja D (wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych)
5 7 9 9 8 5
sekcja E (dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją)
19 19 20 18 17 18
sekcja F (budownictwo) 942 940 906 868 872 846
sekcja G (handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle)
2 940 2 840 2 712 2 616 2 513 2 448 sekcja H (transport i gospodarka magazynowa) 662 646 633 617 620 618 sekcja I (działalność związana z
zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi) 221 226 218 215 208 201
sekcja J (informacja i komunikacja) 152 154 147 158 155 159
sekcja K (działalność finansowa i ubezpieczenia) 275 277 266 260 245 246 sekcja L (działalność związana z obsługą rynku
nieruchomości) 215 221 221 220 217 216
sekcja M (działalność profesjonalna, naukowa i
techniczna) 537 533 541 554 578 573
sekcja N (działalność w zakresie usług
administrowania i działalność wspierająca) 121 122 116 114 120 121 sekcja O (administracja publiczna i obrona
narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne)
19 19 19 17 17 17
sekcja P (edukacja) 280 284 261 257 258 261
sekcja Q (opieka zdrowotna i pomoc społeczna) 389 403 407 418 428 438 sekcja R (działalność związana z kultura ,
rozrywka i rekreacją) 106 112 112 111 109 117
sekcja S i T (pozostała działalność usługowa i gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby)
517 518 533 534 546 544
