1
SPIS Z A W A R T O Ś C I r i r
TECZKI
$ : ! & ' A Q M U M Ł $ G
u.',...
I./l. Relacja^,2) ^5 A~ (p
I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora %. ó, 4
I./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora/^ O A - G
II. Materiały uzupełniające relację -— *
III./l. Materiały dotyczące rodziny relatora -—
III./2. Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r. ——
III./3. Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji ( 1939-1945) — III./4. Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 — -
III./5. Inne --- - IV. Korespondencja
V. Nazwiskowe karty informacyjne J/y , VI. Fotografie
2
3
4
5
6
7
8
9
10
y t Odpis wyciągu rozkazu L . l / 4 4 . S i"/
Z . H . P . Drużyna im. Romualda Traugutta we W łocławku.---
Włocławek d n .2 3 kw ietn ia 19zi4 . Rozkaz 1 . 1 / 4 4 . --- Druhowie! p k t . 2 / Rozpoczęcie pracy.W dniu tym uroczystym rozpoczynamy naszą pracę.Celem j e j będ zie odrodzenie nas samych.Chcemy przetworzyć współczesnego człowieka dążącego do użycia i wygód przy najmniejszym w y s ił k u , na C h rze ś c ijań sk ieg o ryc e rza gardzącego pokusąmi miękkiego -- i łatwego ż y c i a , a pragnącego walki ze ałem, o zwycięstwo dobra w sa
mym sobie i w otoczeniu swoim, kosztem bodaj największych wysiłków i poświęceń.W alki te prowadzić będziemy przeciwko egoizmowi, n ie d o łę s — twu i swawoli. Na to m iejsce z a s zc ze p im y ir y c e r s k o ść , szlachetność ducha miłość braterską i d zie l n o ś ć . Do tej walki harcerz j e s t gotów.Hasło—
11 Czuw aj" ma przypominać nam stałe czuwanie nad sobą, oraz nad wyszyst- kim co nas otac za,b y życie nasze płynęło w myśl zasad prawa i przy rze
c z e n i a h a r c e r s k i e g o .--- 3 / Objęcie dowództwa.Z dniem d z i s ie j s z y m obejmuję dowództwo Drużyny-- f im. Romualda T r aug utta,o r a z kierownictwo zastępu " L i s ó w " . --- 4 / Zatwierdzenie s t o p n i .Zatwierdzam zdobyte dawn i e j stopnie Ćwika dru
howi: " O r l i k o w i " "R y s io w i" i " W i l k o w i " .
5 / Mianowanie. Mianuję druhów: " O r l i k a " zastępowym zastępu "O r ł ó w " r . .
» R y s i a " " •* " R y s i " PM jtteJę
" W ilk a " » " "W ilk ó w "
6 / Odnowienie p r z y r z e c z e n i a .D z i ś odnowię wraz z druhami " O r l i k i e m " -- ,
"Rysiem" i " W ilkiem " p r zy r ze c ze n ie h a r c e r s k ie : J.,by- zawsze spełnić swój obowiązek względem Boga i P o l s k i , 2 / niesieTUtt^pbmocy b liźn ie m u—
i być posłusznym prawu h arc e rskie m u.--- ■- -- -- — 7 /P r z y s i ę g a . Ze względu na ko nsp iracyjną pracę naszą odbiorę p r z y s ię gę następującej t r e ś c i : " W ob liczu Boga Wszechmogącego przysięgam: na straży interesów Państwa Polskiego w ier n ie stać i o Jego wolność i -- wielkość i potęgę ze wszystkich s i ł walczyć aż do o fia ry własnego ży
c i a . Rozkazy zwierzchników ś c i ś l e dochowam choćby mnie śmierć spotkać- mi ał a . --- -— --- -- ---- --- - Kończąc swój rozkaz życzę wszystkim zastępom: Lisom,Orłom Rysiom i — Wilkom owocnej pracy. " Szczęść Boże" Czuwaj! " Srebrny L i s " H . R . --- i Drużynowy/Podpis : " Srebrny L i s " I I . R . / . Okrągła pieczęć Z . H . P ; we — Włocławku po środku Krzyż Harcerski z napisem c z u w a j . --- -
ic(J. t -ipdeui dztaftlstf r . f i ... fc.K t
0 s
11
12
13
Ja niżej podpisany C ze sła w Sidor urodzony dnia 0 8 listopada 1 9 1 9 roku w Jarosławiu, syn Aleksandra, obecnie zamieszkały Ciechocinek ul. Polna 3 5 m 3 7 woj. W ło c ł a w e k , nr d o w o d u osobistego R H 6 3 1 0 2 6 9 z dnia 2 1 .1 1 .1 9 6 7 r. w y d a n y przez K P M O A le ksa n dró w K ujaw ski.
Przed w o jn ą jak i w okresie okupacji hitlerowskiej zam ieszkiw ałem z rodzicami w e W ł o c ł a w k u , ul. Paderewskiego 6. O d 19 19 roku byłem za a n g ażo w an y w ruchu harcerskim, stąd branie czyn nego udziału w przygotowaniach i doszkalaniu harcerzy w ramach przygotowań do w o jn y obronnej w 1 9 3 9 r. jak i ewentualnego działania w konspiracji. Po kampanii w rześniow ej, w której brałem czyn ny udział w 144 re ze rw o w y m p.p, z którym p om aszerow ałem na obronę W a r s z a w y , powrócielm na teren W ło cław k a . W początkacli listopada 19 39 r. zostałem K o m e n d a n t e m „Szarych S ze r e g ó w ” na terenie W ł o c ła w k a i okolic pseudonim „Srebrny Lis” . O ś w ia d c z a m , co następuje: druh C ze sław Świderski na przełomie sierpnia-września brał czyn ny udział w kampanii wrześniowej w wojnie obronnej 1 9 3 9 r.
Posiadał stopień w y w ia d o w c y . Był członkiem grupy pogotowia w o jen n e g o zform ow ancj z harcerzy 143 drużyny przy Szkole N r 3 przy pl. Staszica, którą kierował dr. Jerzy Skolim ow ski. Szkoła N r 3 była je d n y m z p u n k tó w etapow ych ewakuacji jednostek W o js k a Polskiego. D o dnia wkroczenia okupanta brał czynny udział w p om aganiu w ojsk u w transporcie sprzętu, pełnieniu wart oraz spełniał czynności w y w ia d o w c y . W yróżniał się operatywnością w działaniu. O d początku listopada 1 9 3 9 r. po zorganizowaniu się ruchu oporu „Szarych S z e r e g ó w ” druh C ze sła w Swiderski, ps. „Bły sk a w ica ” brał czyn ny udział w wystąpieniach przeciw okupantowi, które miały różne formy. Brał udział w kolportowaniu prasy podziem nej, sabotażu, dywersji, zabezpieczaniu spotkań konspiracyjnych i innych pracach p odziem nych. Uczestniczył w organizowaniu p o m o c y je ń c o m angielskim, dostarczając ż y w n o ś ć , papierosy, cywilną odzież, która była konieczna przy organizow anych ucieczkach. W mieszkaniu jego rodziców miały miejsca konspiracyjne spotkania.
Uczestniczył w akcjach dywersyjno-sabotażowych. Otrzymał zadanie pracy wśród m łodzieży niezorganizowanej na przedmieściu K o la n o w śzc zy zn y , C ze rw o n k i, z czego w y w ią z y w a ł się bardzo dobrze. Z ramienia K o m e n d y „Szarych S ze re g ó w ” został w y t y p o w a n y do akcji „ N ” , t.j. organizowanie kadry dla „Szarych S z e r e g ó w ” . Z zadania podtrzym yw ania patriotyczności - polskości w śród młodzieży niezorganizowanej, organizow ania różnych form szkolenia m łodzieży, w tym szkolenia w o js k o w e g o w y w ią zyw a ł się wyróżniająco. Pod koniec w o jn y przewodził dość licznej grupie młodzieży, która dotkliwie dawała się w e znaki okupantowi.
W i a d o m y m mi jest, żc przed w kroczeniem N i e m c ó w do miasta był czterokrotnie ranny odłam kam i z pocisku artyleryjskiego t.j. 12.09. W marcu 1 9 4 0 r. w czasie akcji „ W ę g i e l ” , która była zlecona przez D-two, doznał zm iażdżenia prawej nogi pow yżej kolana. Ukończył szkolę B S w zakresie podoficerskiej, potocznie określaną skróconą podchorążówką. W lipcu 1 9 4 4 r. przekazałem D-two druhowi Ryszardow i Sztem borskiem u, któremu podlegał dr.
C ze sła w Świderski. W okresie okupacji d o k o n y w a n o z a w n io s k o w a ń na odznaczenia i stopnie w o js k o w e . Z a wybitne m ęstwo, zdolności organizacyjne i d o w ó d c z e jak i oddanie w w alce z okupantem , przewodzenie grupie sabotażowo-dywersyjnej, organizowanie patriotyczności w śród młodzieży oraz sform owanie oddziału m łodzieżow ego , który był p rzy g o to w y w a n y do wystąpienia zbrojnego w ramach A . K . był przedstawiony d o odznaczeń: medal w ojska, krzyż zasługi z m ieczam i, krzyż w alecznych, krzyż Virtuti Militari kl. V . W 1944 r. został z a w n io sk o w a n y ju ż ja ko D-ca oddziału do aw ansu na stopień oficerski. W n io sk i przesłano do .K - dy „Szarych S z e r e g ó w ” w W a rs za w ie . C z u w a j
f b.K-t Szarych S z e r e g ó w na teren
>> • W ł o c ł a w k a ps. „Srebrny Lis”
• i: ' . por. A .K .H a rc m istrz R .P .C z e s ł a w Sidor
14
• ‘.v 1
' ’ T
.. ’ v f i , 2 • I p;.! •/: (1 ■ , •. i V! r r ■. i. k a 10 7 2 v
f
■\y i
fi c z o n i e
J o Szarych Szeregów w okresie n ,Y .] 'M :i - n . 1 0 . '
:■ f.r.i 'ir<w-. n n
, ż o n i. t e r e n i e l o d ó w k a i p o w i d ł u U r o o ł m r s M c * o
'•ion-.voS w okresie okupacji niem ieckiej liufioc /"t < > j"/ Szarych Uzo».
Kr fi cc ton 1 ożne or/ .-nizacyjnie na terenie Chorągwi Poi:or.s!i
/ ] ’ i' 1 a-1i n a " / , ze względów technicznych komun licował się tfprost
v, <" 1 Kwaterą Szarych Szer e/ów / " T u s i e k n ”/ * w .n.łówncj Kwa ter z srrawy te leżały w konnetenej i 7/izytatoro Z i en SJę cli ort nich /p ó ź n i ./ydzialn ZaoI.oCnier o/', którą to funkcję sprawowali kolejn o harc
m istrze: V,rito ld MAUCIl-KOWSl I , Zygfryd L U DA i 1 Edward ZUltU.
Ze względu na znaczne trudności komunikacyjne łączność Głównej Kwatery z Hufcem Włocławskim była rzadka. Praca w Hufcu prowadzo n r ■ liyła zroclnie z zasadniczym i liniam i programowymi Głównej ICwat ry z dostosowaniem do potrzeb i możliwości lokalnych. W ramach prowadzonych prac wymienić n ależy : 1 / szkolenie wojskowe prowa
dzone przez podoficerów 14 p . p . , 2 / wywiad ofensywny /in fo r m a c je
• *ć:l
o ruchach wojsk n ie m iec k ic h / przek azy w any •do m iejscowej Komendy AK , 3 / kolportaż prasy podziemnej /"O g n iw o " później " P i o r u n " / wydawanej przez tajne Kujaw skie Stowarzyszenie S p o łe czn e , 4 / taji n a u c za n ie , 5 / akcja " M" — oddziaływanie na młodzież n i© zorgan izo
waną,' i
Liczebność Hufca ulegała zmianom i sięgała do 70 członków.
W okresie swej pracy Hufiec, poniósł szereg s t r a t :, aresztow ania p rze z niemiecką p o l i c j ę ; w iększość aresztowanych z g in ę ł a .
Kole.jny.mi komendantami Hufca b y l i : Tadeusz KUjDERSICI, Czesław SIDOR i Ryszard ŚZTEŁSBOROWSKI.-
/ Stanisław BrornTewski/
<2 <2 S-S-? *•'
ff łaszturęr
!U:
/y A -.
^-I;; iu5ryki LAtrW teklory.łtwieirfswR tt-ara. ---
/
/
15
16
17
18
19
%
socjalistycznego w Polsce Ludowej.I nnych dowodów n a istnienie o r g a n iz a c ji i je j d z ia ł a ln o ś c i nie posiadany.
Przedłuż an ie za ła t w ie n ia oprawy dot. p r z y ję c ia nas w p oczet członków ZEoWiD, uważamy za mocno niesp raw iedliw e i wysoce nas krzywdzące.
ramy n a d z ie ją , że Zarząd OkrVou Związku Bojowników o ','olnośó i Demokrację vr Bydgoszczy i niedługim j u ż .c z a s i e , po otrzymaniu n in ie js z e g o pism a, ustosunkuje się v: sposób właściwy d o naszych . łożonych wniosków, co umożliwi nam na dalsze realizow anie zamierzonych rzez nas planów dla dobra i pożytku n a szej so c ja lis ty c : nej Ojczyzny- P o lsk i Ludowej.
Pozostajemy z harcerskim pozdrowieniem .
u w a j !
^ ^
z ? ./ /
Anteni Gołębiewski - dyszara Sztefiiborowski Czesław fiłd
podharcmistrz ' harcm istrz harcmisljra.
VJ
Korespodencję w poryższej sprawie proszę kierować na adrws Czesław S id o r, Ciechocinek u l.K op ernika 1 5 . Skrytk pocztowa 9 5 .
20
l l U G C j G _ < ^ c u ^ iA
n aw ią zaniu do naszego pisma z dn ia 1 5 . 06 . 1 9 7 2 r zwrącymy cic s uprzejmą proabą o ra z dr u; i o z a ła tw ie n ie naszy ch wniosków dotyczących p r z y ję c ia nas w poczet Związku Bojowników o Wolność i Demokrację.
D la przypom nienia podajemy, żc od k ilk u m ie sięcy w Zarządz Okręgu Związku Bojowników o wolność i Demokracje w Bydgoszczy
znaj duj ą się- nic załatw ione •./nioski członków b . "S z a r y c h Szeregów”
we ..'ło cła wicu. ./nioski z ł o ż y l i n astęp u ją cy członkowie n a szej o r g a n iz a c ji :
l/C z e s ła w S id o r ^
2 /R y s za r d Sztem b orow sk i/ j
3 /Auto .'i dołembi' wski ^ v >
4 /mgr J u l i u s z .'•rafiucl .i v
5 / J a n Sekuła *
u / ..cacc Si.aw „‘iccrowoni
/-< :
\ i *-
/ / jjU C j a n i i r o z i x - 8 x : i 3 / Jan Dębowski
P o z o s t a li członkowie n aszej o r g a n iz a c ji w l i c z b i e ca 70 osoób pragnie również złożyć swoje w n io sk i o p r zy ję c ie w poczet członków ZBCwIDu są jednek u z a l e ż n i e n i od za ła t w ie n ia złożony ch już podań.
Pr a; niemą p... źy t; i,. r.:c..w.onie, żc Zarząd Okręgu ZBO./IDu
w Zydgoszczy w p e łn i docenia i re sp ek tu je ogólnie p rzy ję te zasady w spółżycia i w łaściw ych stosunków o g ó ln o lu d zk ic h , że na składane
) ' jma u d z i e l a od powie cizi.Co w c h w ili obecnej n ic z n a jd u je potwier-
(p
rjj,0 T} L ° s ,
^Deci.noczc.‘n ie pragniemy , o c z i e l i ć s i ę miłą d la nas wiadomością, ż e __m in iste r spraw zagranicznych P o ls k ie j R ze c zy p o s p o lite j Ludowej to w .S t e f an O l s z o w s k i, który w l a t a c h powojennych był komendantem
.ufca e/iązku Percerstwa Po lsk iego .;łocławek-m iasto, w y r a ził zgodę la wstąpienie do naszego ...agu H istorycznego i K rajo znaw czego , kto:
■o liewal wszyscy członkowie b r a li' u d z i a ł w Szary ch szeregach we . . L- CC: . a wn n.
e e a u e u ; ' c ;,c/.a;ższe nawy n a d z i e j ę , że Zwi p:
o ZolaoZĆ i .... o Perć.' . Zarząd Okręgu w Bydgoszczy ny ustosunkujo s i v do naszych złożonych wniosków.
. o z o s ź e . i o ' z ’w :.-c n skle pozdrowieniem.
;k Donownikow
eb ozytyw-
21
22
N r ewid. l j r u c .
Nazwisko i imię__
Imię ojca A
1q k sa n d e r
S I DOR Czesław Tadeusz_______
____________ przyn. p a r t ._______
Data i miejsce ur. B .
1 1.
1 9 1 9. - J a r o s ł a w - Miejsce zn m.... Ci ę c h o c in e k ,
ul 15 >N r leg. ZBoW iD
1 ^ 3 7 9 / B y 'vZarząd Oddz. Pow.
A le k s a n d r ó w /C ie c h o c in e kŚrodowisko __ __________________________________ „
<Z.P Szubin 43-72 17000 Ep-32/14
xxx:cxxxxxxx P 1.1 nr 11
1 0 .o 2 .1 9 6 4 r .
Zarząd Główny - ZBoWiD A l . Ujazdowskie 6 a
0 0 - 4 6 1
