Sprawozdanie statystyczne o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa częstochowskiego w 1989 roku

i I

W O J E W Ó D Z K I U R Z Ą D S T A T Y S T Y C Z N Y W C Z Ę S T O C H O W I E

6 ‘ 9 0

Nie do publikacji

Eg z . nr %

SPRAWOZDANIE STATYSTYCZNE O SYTUACJI

SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ

WOJEWÓDZTWA CZĘSTOCHOWSKIEGO W 1989 ROKU

Opracowano 1990 - 03 - 03

ZNAKI UMCWNE

K r e s k a / —/ - zjawisko nie występuje

Z e r o /O/ - zjawisko istnieje, jednakże w iloś c i a c h mniejszych od liczb,' które mogłyby być wyrażone uwidocznionymi w tablicy znakami*

cyfrowymi, np.i jeżeli p r odukcja w y r a ż o n a jest w tysiącach t o n /w liczbach całkowitych/, z nak /O/ oznacza, że p r odukcja w d anym przypadku nie osiąga 0,5 tys. ton

K r o p k a /./ - zupełny brak informacji, albo b r a k informacji Wiarygodnych Z n a k /*/ - wypełnienie rubryki, ze w zględu na u kład tablicy, jest n i e ­

możliwe lub niecelowe

" W iym " “ 0ZIlaC!Sa» że nie P° d a Je wszy s t k i c h składników sumy ogólnej

WAŻNIEJSZE CKEbTY

zł.

tys.

min t

a złotych

» tysiąc a milion a tona

1 nr litra

m 3 metr

'c.

m U metr k

szt. SB sztuka

U w a g a . N iektóre dano liczbowe mają charakter tymczasowy i mogą ulec smianftn w p ó ź n i e j s z y c h opracowaniach Wojewód z k i e g o U rzędu Statystycznego.

E R R A T A

do p u b l i k a c ji "Sprawo z d an ie s t a t ys t y c z ne o sytuacji s p o łeczno g o s p o d a r c z e j w o j e w ó d z t w a c z ę s t o c h o w s k i e g o w 1989 roku"

s tr .1 00 t a b l .59 "Punkty s p r z e da ż y d e t al ic z n e j w / g w y b r a n y c h p r z e d s i ę b i o r s t w w 1989 r. / st a n w d n i u 31 X I I / w in n a zawierać dane :

W Y S Z C Z E G Ó L N I E N I E . 1988 1989

w liczbach nych

aezwzględ-

1988=100

VPIIW Cz-wa 202 203 100,5

P W S S "Społem" Cz-iva .^01 3

90,8

PSS "Społera"Lubliniec 68 67 ¹ , 98,5

PSS "Społein"Myszlców 5*4 ^9 9 0,7

YTZGS "Samopomoc C hł op sk a 1901 1822 ^95,8

W S O P Cz-wa 179 1 6

^91,6

R S W " P r a s a - K s i ą ż k a - R u c h "

K a to w ic e 631 519

*k c n

S P I S n s h i

Tabl. Str.

X 3

X 5

X 5

X 8

X 9

X 10

X 10

X 13

X 13

X 14

X 15

X 16

X 16

XX 17

X 18

X 19

X 19

X 19

1 20

Kofzty w okresie I-KII 1989 r ... . 2 24 Podstawowe wskaźniki działalności gospodarczej w okresie I~XII 1989 r. ... 3 26 Produkcja czysta w uspołecznionym przemyśle i budownictwie w okresie I-XII

1989 r ... 4 29 Wartość, struktura, dynamika zapasów i rozliczenia międzyokresowe w 1989 r. .. 5 30

6 34

7 ' 38

Przeciętne zatrudnienie i wynagrodzenia osobowe w przemyśle uspołecznionym ... 8 38 Produkcja sprzedana przypadająca na 1 zatrudnionego oraz przeciętna płaca

9 39

Przeoiętne zatrudnienie oraz przeciętne wynagrodzenie miesięczne w przemyśle

10 40

Produkcja ważniejszych wyrobów przemysłowych w województwie w 1989 r ... . 11 41 Nakłady finansowe na rozwój techniki poniesione w przemyśle uspołecznionym

• 12 42

13 43

14 43

15 ⁿ

16 45

• 17 46

S P I S T R B S o i /dok./

Tabl. Str.

18 47

19 48

20 48

21 49

Zużycie nawozów sztucznyoh i wapniowych w roku gospodarczym 1988/1989 ... 22 51

23 52

Skup ważniejssyoh produktów rolnych od gospodarki nieuspołecznionej■w 1989 r. 24 53 Sprzedaż ciągników oraz niektórych maszyn rolniczych przez składnice WZGS "SCh"

25 54

26 54

mieszkania, izby, powierzchnia użytkowa mieszkań oddanych do użytku w miastach 27 55 Mieszkania, izby, powierzohnia użytkowa mieszkań wg miast i gmin oddanych do

28 55

Zatrudnienie w gospodarce uspołecznionej wfe działów gospodarki narodowej na

29 59

30 60

Przeoletne zatrudnienie i przeciętne wynagrodzenie m i e s i ę c z n e * gospodarce

31 61

32 62

33 63

liczba podmiotów wpisanych do ewidenojl podmiotów gpspodarczyoh w sferze gon-

34 64

Sprzedaż detaliozna towarów przez Jednostki gospodarki uspołecznionej ... 35 65

36 66

Punkty sprzedaży detalicznej w uspołecznionym handlu rynkowym w 1989 r ... 37 66 Sprzedaż usług, zatrudnienie oraz plaoówki usłigowe w gospodarce uopołecznio-

38 67

39 69

Dostswy ważniejnzyoh towarów na zaopatrzenie rynku krajowego przez przedslg-

40 7«

Sprzedaż usług w uspołecznionych jednostkach gospodarki terenowej w 1989 r. ... 41 71

42 72

43 73

44 74

45 74

UHAGI METODOLOGICZNE

1.1/ Zgodnie z Zarządzeniem Nr 88 Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 13 listopada 19B8r.

w sprawia obowiązków sprawozdawczych w zakresie bieżącej sprawozdawczości finansowej oraz Zarzą­

dzaniem Nr «3 Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 15 czerwca 19B9r. zmieniającym zarzą­

dzenie w sprawie obowiązków sprawozdawczych z zakresu bieżącej sprawozdawczości finansowej, do sporządzania sprawozdań na formularzu F-01 zobowiązane są:

- przedsiębiorstwa państwowe 1 zakłady samodzielnie bilansujące się, działające według zasad rozrachunku gospodarczego,

- spółdzielnie i samodzielnie'bilansujące się zakłady prowadzone przez organizacje społeczne, związkowe, polityczne oraz instytucje międzynarodowe,

- państwowe jednostki badawcze,

- Jednostki utrzymywane z narzutów. ,

2 / W niniejszej publikacji operuje się następującymi wskaźnikami finansowymi:

a) akumulatywność - Jest to relacja akumulacji finansowej do kosztu własnego sprzedanej produk­

cji i usług, 1

b) efektywność sprzedaży - jest to relacja akumulacji finansowej na 1000 A wartości sprzedaży, c) wskaźnik rentowności netto-jest to stosunek wyniku finansowego do kosztu własnego sprzedaży

produkcji i usług, ,

d) wskaźnik wynikowego poziomu kosztów - jest to relacja kosztu własnego sprzedanej produkcji 1 usług do wartości sprzedaży (w cenach realizacji).

2.1/ Tablice z zakresu przemysłu zawierają dano statystyczne przemysłu uspołecznionego znajdującego się na terenie województwa częstochowskiego, są to:

- państwowe przedsiębiorstwa i zakłady przemysłowa, - spółdzielnie przemysłowe,

którym zostały nadane branże przemysłowe w członie numeru statystycznego o, symbolu 011-289 według Klasyfikacji Gospodarki Narodowej.

2/ Dane operacowano według każdorazowego stanu orpanizacyjnego , tj. dane za 19B8r. według stanu organizacyjnego w dniu 31 grudnia l?88r., a dane za 1989r. według stanu w dniu 31 grudnia 1989r.

J/Informację opracowano na podstawie danych ostatecznych, tj. za ro)< 1988 w zakresie zatrudnienia 1 wynagrodzeń ze sprawozdań P-03x „ a w zakresie produkcji sprzedanej - "Bazy użytkowej" B-2 za rok 1989 ze sprawozdań F-01 za 1989r., (w zakresie sprzedaży) ze sprawozdań P-01 i Z-07 w za­

kresie zatrudnienia 1 wynagrodzeń.

4/Daue nie obejmują gospodarstw pomocniczych jednosUK budżetowych, zakładów na zryczałtowanym rozrachunku gospodarczym w spółdzielniach, jedno^!, ; przemysłowych organizacji politycznych, związkowych 1 społecznych, jednostek na narzutach oraz jednostek małych (tj. takich, które za - trudnieją do 50 osób).

5/0ane nie obejmują również pomocniczych zakładów przemysłowych w przedsiębiorstwach budowlano - .montażowych, hondlowych w Innych nieprzemysłowych. Działalność tych zakładów zaliczana jest do poszczególnych uzlałów gospodarki narodowej, łącznie z działalnością podstawową przedsiębiorstw, w skład których wchodzą.

Jedynie tabl. 40 została opracowana łącznie z Jednostkami małymi na podstawie spr. Z-07 i NP-A.

</W związku z przejściem od 1986r. w planowaniu 1 statystyce z cen zbytu na ceny realizacji (Za­

rządzenie Nr 24 Przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów z dnia 31 llpca 198»r.) wartość produkcji sprzedanej obliczana Jest w bieżących cenach realizacji żgodnle z zasadami przyjętymi przy opracowaniu sprawozdań finansowych, a dynamiki produkcji sprzedanej dla ogółem 1 gałęzi wyliczono z cen średnich z 1984r.

•;/ Przez ceny realizacji należy rozumieć ceny faktycznie uzyskane przez Jednostki sprawozdaw­

cze w transakcjach z bezpośrednimi odbiorcami za wykonane dostawy i uwidocznione na fakturach.

M zależności od kategorii odbiorców mogą to być ceny: zbytu, hurtowe, detaliczne, wewnętrzne (rozllCżenlowo), transakcyjne lub inne uwzględniające dopłaty, opusty, bonifikaty przewidziane w warunkach umowy.

8/ Wykorzystanie czasu pracy prac ,‘"'w na stanowiskach robotniczych grup” przemysłowej 1 rozwojowej opracowano na podstawie spr. Z-14 jednostek sprawozdawczych przynależnych do nas­

tępujących resortów: Min.Przemysłu, Min. Gospodark 1 Przestrzennej i Oudownlc'. •>» , Mln.RolnlctwB leśnictwa i Gosoodark) Żywnościowej, Min. Transportu, Żeglugi 1 Łączności oraz Centralnego Związku Sp-nl Mleczarskich; natomiast t»bl. publikacyjne obejmują dane z zakresu przemysłu kluczowego.

3.1/Dane statystyczne zawarte w tablicach z zakresu budownictwa dotyczył - państwowych podstawowych przedsiębiorstw budowlano-montażowych, - spółdzielni budowlanych (których zatrudnienie przekracza 50 osób), - organizacji społecznych (za 19B8r.),

- uspołecznionych spółek prawa handlowego (za 198Br.).

2 / Informację opracowano na podstawie sprawozdań rocznych B-06 za 19B8r. (dotyczy obrotu globalnego produkcji podstawowej) oraz B-05x za IV kw 198Br. (dotyczy wynagrodzeń osobowych i zatrudnienia).

Natomiast informację za 1989r. opracowano na podstawie rocznych sprawozdań B-02 (dotyczy obrotu globalnego, produkcji podstawowej) oraz rocznych spr. Z -07 (dotyczy zatrudnienia i wynagrodzeń osobowych.

3/Wartości obrotu globalnego, produkcji podstawowej oraz wydajności pracy podane są w bieżących

cenach realizacji. ,

*.1/ Dane spisu rolniczego od 1987r. obejmują powierzchnią gospodarstw mających siedzibą w danej jednostce administracyjnej, bez wzglądu na miejsce położenia gruntów.

2/ Do ogólnej powierzchni gruntów gospodarstwa (zarówno indywidualnego jak i uspołecznionego) za - liczone były wszystkie bez wyjątku grunty wchodzące w skład gospodarstwa, a wląc wszystkie grun­

ty użytkowane rolniczo, Jak też grunty użytkowane przez gospodarstwo niezależnie od tytułu wła­

dania oraz miejsca położenia gruntów (w miejscu zamieszkania bądź poza miejscem zamieszkania - siedziby użytkownika.

3/ Do "gruntów ornych" zaliczono powierzchnią pod zasiewami w polu i w ogrodach przydomowych, po - wierzchnią odłogów 1 ugorów oraz gruntów ornych czasowo nieużytkowanych rolniczo.

*/ Do "sadów" zaliczono grunty o powierzchni nie mniejszej niż 0,10 ha zasadzone drzewami owocowy­

mi i krzewami jagodowymi (maliny, porzeczki, agrest).

5/ Oo "łąk" zaliczono grunty pokryte trwale trawami, które w zasadzie nie są koszona lecz wypasane.

Do łąk i pastwisk nie zalicza sią gruntów ornych obsianych trawami w ramach płodozmiandw.

6/ Do "pozostałych gruntów 1 nieużytków" zaliczono powierzchnią gruntów wchodzących w skład gospo­

darstw będących pod zabudowaniami, podwórzami, placami i ogrodami ozdobnymi, wodami śródlądowy­

mi, rowami melioracyjnymi, powierzchnią gruntów użytkowanych nlerolniczo, np.i torfowiska, żwi­

rownie, kamieniołomy oraz powierzchnią nieużytków (bagna, lo trio piaski, grunty przeznaczone do zalesienia).

7/ Oo powierzchni zasiewów zaliczono powierzchnią upcaw poszczególnych ziemiopłodów uprawianych w plonie głównym.

e/ Oo "zbożowych" zaliczono 4 zboża (żyto, pszenicą, Jączmteń, owies), pszenżyto, mieszanki zbożo­

we, gryką, proso 1 Inne zbożowe (łącznie z kukurydzą na ziarno).

9/ Oo "strączkowych" zaliczono strączkowe Jadalne na ziarno.

10/ Uprawy przemysłowe obejmują powlorzchnię upraw burBków cukrowych obejmujących ogólną powierz - chnię uprawy buraka cukrowego bez wzglądu na to, czy zbiory przeznaczone są do przerobu na cu - kler czy paszą, rzepaku i rzepiku, lnu, konopii oraz tytoniu. Do grupy "przemysłowych" nie wli­

czono: maku, słoneczniku, chmielu, ziół leczniczych, wikliny i innych przemysłowych, które za­

liczone zostały do grupy "pozostałe uprawy".

11/ Oo “pastewnych" zaliczono okopowe pastewne (bez wysadków), peluszką, wyką, bobik, łubin słodki, mieszanki strączkowe i zbożowo-strączkowe, koniczyną w czystym elewie oraz w mieszankach z tra­

wami, lucerną 1 esparcetą w czystym siewie oraz w mieszankach z trawami, seradelą, trawy 1 pozo­

stałe uprawy pastewne.

12/ Do"pozostsłych upraw" zaliczono powierzchnią warzyw, truskawek, wysadków roślin okopowych, łu­

binu gorzkiego, roślin ozdobnych oraz pozostałych przemysłowych, tj. maku, słonecznika, chmielu, ziół leczniczych, wikliny 1 Innych przemysłowych.

13/ Pogłowie zwierząt w państwowych gospodarstwach rolnych Min. Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej wykazano łącznie ze zwierzętami stanowiącymi własność pracowników tych gospodarstw a w spółdzielniach produkcyjnych łącznie z własnością przyzagrodową członków.

1*/ Dane o plonach 1 zbiorach wykazano: odnośnie gospodarki nieuspołecznionej na podstawie danych badania reprezentacyjnego, natomiast w gospodarstwach państwowych 1 spółdzielniach produkcyjnych na podstawie obowiązującej sprawozdawczości.

15/ Skup ważniejszych produktów rolnych obejmuje skup dokonany bezpośrednio od producentów rolnych (uspołecznionych 1 nieuspołecznionych przez uspołeczniono Jednostki skupu).

16/ Zużycie nawozów sztucznych (w czystym składniku) dla gospodarki n i e u s p o ł e c z n i o n e j przyjęto Ja­

ko sprzedaż przez Jednostki handlowo WZGS “Samopomoc Chłopska" 1 szacunek WS0, dla gospodarki

uspołecznionej ze sprawozdawczości dotyczącej zużycia nawozów w tych jednostkach.

17/ Lata gospodarcze w gospodarce rolnej obejmuję okresy od 1 VII danego roku kalendarzowego do 30 VI roku następnego (rok gospodarczy 1989/90 obejmuje okres od 1 VII 1989 do 30 VI 1990r., dane dla I półrocza roku gospodarczego 1989/90 obejmuję kolejno okres od VII-XII 1989r.

5.1/ Sprzedaż detaliczna towarów przez jednostki gospodarki uspołecznionej obejmuje wartość sprze­

daży dokonywanej przezt przedsiębiorstwa handlu detalicznego, przedsiębiorstwa gastronomicz­

ne i inne jednostki.

Oo innych jednostek zalicza się: zakłady produkcyjne, przedsiębiorstwa hurtu, skupu, dokonu - jęce bezpośredniej sprzedaży detalicznej podległe zakładom produkcyjnym przedsiębiorstwom hurtowym, organizacjom społecznym oraz zakłady gastronomiczna i placówki Żywienia przyzakła­

dowego podległe jednostkom niehandlowym. ,

2/ N zakresie gastronomii dane obejmuję przedsiębiorstwa gastronomiczne łęcznle z placówkami żywienia przyzakładowego, prowadzonymi przez, te przedsiębiorstwa oraz zakłady gastronomiczne organizacji niehandlowych.

3/ Pod pojęciem "usługi" rozumie się czynności ni# l wytwarzające bezpośrednio nowych dóbr, świad­

czone przez jednostki gospodarki narodowej ra zawnątrz zarówno w sferze produkcji materialnej jak 1 poza sferę produkcji materialnej,

M Pod pojęciem "usługi dla ludności" rozumie etę usługi opłacone bezpośrattnto ze środków pie­

niężnych ludności (osób fizycznych) o a z jednostek objętych pojęciem "ludność” , tj.:

- Jednostki gospodarki nieuspołecznionej (indywidualne gospodarstwa rolne, prywatne zakłady wytwórcze, handlowe 1 usługowe w tym prowadzone także przez agentów) trudnlęce się na własny rachunek działalnością wytwórczę, handlową lub usługową; przy czym pojęcie "usłu­

gi dla ludności"nle obejmuje wyrobów zakupionych przez te jednostki służących do dalszej odsprzedaży, lub Jako element produkcyjny,

- organizacje wyznaniowe 1 zakonne, tj. klasztory, zakony, parafie oraz gminy wyznaniowe 1 kościoły,

- plBcówkl państw obcych wyłęcznie w rozumieniu placówek 3łużb dyplomatycznych 1 konsularnych (ambasady, konsulaty),

- szkolne komitety rodzicielskie pod warunkiem finansowania opłat za usługi z konta będęcego do dyspozycji szkolnego komitetu rodzicielskiego.

5/ Roczna analiza otiejmujei

- dane u wykonywanej wartości iieług dla ludności w Jednostkach w układzie terenowym (w prze­

kroju resortowym),

- dane o usługach w podziale na hranże (wartość usług, zatrudnienie w usługach i placówki usługowe).

6/ Watęone dane dotyczące wartości u«łuq obejmuję wszystkie Jednostki organizacyjne świadczące usłuill .

1/ Oo usług bytowych zalicza alę usługi naprawcze, budowlano -InstalBcyJnet usługi Związane z prowadzeniom gospodarstwa domowego oraz niektóre usługi o charakterze osobistym.

H/ Oane o usługach prezentowano są metodą przedsiębiorstw.

UWAGI ANALITYCZNE FlNANSt

P r z e m y s ł

Podstawowe wskaźniki chyraktery żujące wynikifInansowe uspołecznionych przedsiębiorstw przemy­

słowych województwa częstochowskiego w 1989r. ukształtowały się następująco!

- akumulacja z całokształtu, dzi ałalnoścl 614,4 mld ń ,

- zysk 608,6 mld i,

- wsks/nlk rentowności netto 48,1 ł , ^

- wika/nlk wynikowego poziomu kosztów 69,8 * .

Przedsiębiorstwa przemysłowe województwa zrealizowały w 19B9r. sprzedaż produkcji 1 usług (w cenach realizacji) na wartość 1807,1) mld , która w porównaniu 19H8r. wzrosła o 220,4\ .

Wartortć wyrobów 1 usług dostarczony<~>- zaopatrzenie rynku w cenach realizacji wyniosła 357,5 mld łł, co stanowi 19,7\ oqólneJ wartośr.l sprzedaży przedsiębiorstw przemysłowych województwa (w 190Br. 17,7%).

Ffoktywność sprzedaży wyniosła 339 i, akumulatywność 48,6% (analogicznie w 1988r. 143 il 1 16,8H).

l(L

Na wynik ten największy wpływ miały następujące elementy akumulacji 1 jej podzlałui - zyski nadzwyczajne

- "straty nadzwyczajne - podatek obrotowy - dotacje przedmiotowe

94.3 mld a, 37.4 mld a, 53,6 mld ił, 40,8 mld A ,

Straty nadzwyczajne powodują zmniejszenie akumulacji finansowej przedsiębiorstw, co w rezul­

tacie obniża ich zysk, a więc z punktu widzenia gospodarczego są nie pożądane. Powstają one w zde­

cydowanej części na skutek płacenia kar umownych, pogorszenia jakości produkcji, strat na brakach, przetrzymywania taboru kolejowego, itp. rzadziej na skutek wypadków losowych.

Zgodnie z Ustawę z dnia 26 lutego 1982r. o gospodarce finansowej przedsiębiorstw przemysło - wych wraz z późniejszymi zmianami, podstawowym miernikiem oceny działalności gospodarczej przed - slęblorstw jest wynik finansowy; wynik finansowy przedsiębiorstwa stanowi różnica między przycho - dem ze sprzedaży a kosztami własnymi sprzedaży, zwiększona o należne dotacje przedmiotowe i zmniej­

szona o podatek obrotowy oraz skorygowana o finansowe rozliczenia w handlu zagranicznym, różnice wyrównawcze cen, dotacje podmiotowe a także saldo strat i. zysków nadzwyczajnych.

Wynik finansowy dodatni jest zyskiem przedsiębiorstwa, zaś wynik finansowy ujemny stratę przedsiębiorstwa.

W 1989r. zyak bilansowy przedsiębiorstw przemysłowych osiągnął poziom 608,7 mld S i w porów­

naniu z 1988r. wzrósł o 644,5*.

Jednym z podstawowych wskaźników syntetycznych działalności gospodarczej Jest wskaźnik rento­

wności netto. W 1989r. wyniósł on 48,1% , natomiast w 1988r. 16,9% .

W omawlBnym okresie udział podatku dochodowego przedsiębiorstw przemysłowych w Ich wyniku fi­

nansowym wyniósł 33,1% (w 1988r. 47,1%) .

Obciążenia z tego tytułu wyniosły 201,5 mld i (w 1988r. 39,0 mld i). Należny podatek dochodowy od nadwyżek wypłaconych wynagrodzeń wyniósł 34,1 mld A (w 1988r. PPWW 2,3 mld A ) .

Koszt własny sprzedaży produkcji 1 usług materialnych w 1989r. osiągnął poziom 1262,7 mld jł, a Jego udział w wartości sprzedaży wyniósł 69,8% (w 1988r. 85,4%).

Podstawowe mierniki syntetyczne z zakresu gospodarki materiałowo-surowcowej ukształtowały się

następującoi /

- wskaźnik zapasochłonności materiałów liczony na 1000 i wartości sprzedaży wyniósł 162 ri (w 1988r.

181 d) , .

- wskaźnik materiałochłonności liczony na 1000 d wartości sprzedaży wyniósł 400 d (w 1988r. 571 d).

Koszty materiałowe działalności gospodarczej wyniosły 724,1 mld i, co stanowi 54,8% kosztów ogółem (w 1988r. 64,7%) .

Produkcja czysta Jest miernikiem typu netto działalności produkcyjnej przedsiębiorstw.

Produkcja czysta przedsiębiorstw przemysłowych w 1989r. w porównaniu z 1988r. wzrosła o 416,2%

1 wyniosła 949,0 mld zł.

Przyczyny wzrostu produkcji czystej w poszczególnych przedsiębiorstwach są różne. Do przyczyn najważniejszych zaliczyć możemy wzrost cen; wzrost produkcji 1 zmiany struktury asortymentowej oraz obniżenie kosztów materiałowych.

B u d o w n i c t w o

Zrealizowana sprzedaż produkcji budowlano-montażowej w cenach realizacji w 1989r. wyniosła 173,6 mld A 1 w porównaniu z 1988r. wzrosła o 198,3% .

Podstawowe mierniki charakteryzujące wyniki finansowe przedsiębiorstw budowlano-montażowych w omawianym okresie ukształtowały się następująco)

- akumulacja z całokształtu działalności 38,6 mld d,

- zysk 37,0 mld i,

- wskaźnik rentowności netto 26,6 % .

Zgodnie z Ustawą z dnia 26 lutego 1982 r. o gospodarce finansowej, podstawowym miernikiem oceny działalności gospodarczej przedsiębiorstw Jest wynik finansowy.

Wynik finansowy przedsiębiorstwa stanowi różnica między przychodami ze sprzedaży a kosztami włas­

nymi 1 kosztami sprzedaży, zwiększona o należne dotacje przedmiotowe 1 skorygowany o straty 1 zys-.

ki nadzwyczajne.

Wynik finansowy dodatni Jest zyskiem, zaś wynik finansowy stratą p r z e d s i ę b i o r s t w a ,

W l?89r. zysk bilansowany przedsiębiorstw budowlano-montażowych osiągnął poziom 37,8 mld d

1 w porównaniu z rokiem 1988 wzrósł o 301,1% . ,

P r o d u k c j a c z y s t a

W 1989r. udział podatku dochodowego przedsiębiorstw budowlano-montażowych w ich wyniku finan­

sowym wyniósł 43,4% (w 1988r. 60,5%).

Obciążenia z tego tytułu wyniosły 16,4 mld S (w 198Br. 6,0 mld S).

Jednym z podstawowych wskaźników syntetycznych działalności gospodarczej Jest wskaźnik rento­

wności netto. W roku 1989 wyniósł on 26,6% , natomiast w 1988r. 19,2% .

Podstawowe mierniki syntetyczne przedsiębiorstw budowlano- montażowych w zakresie gospodarki mnteriałowo-surowcowej przedstawiają się następująco:

- wskaźnik zapasochłonności liczony na lOOOzt wartości sprzedaży wyniósł 152 rf (w 1988r. 1933 ), - wskaźnik materiałochłonności liczony na 1000 A wartości sprzedaży wyniósł 207 zł (w 1988r. 322 S)

Koszty materiałowe wyniosły 36,1 mld i , co stanowi 24,3% kosztów ogółem (w 1988r. 37,1%).

T r a n s p o r t

W 1989r. przedsiębiorstwa transportu specjalizowanego i jednostki dróg publicznych zrealizowa­

ły sprzedaż produkcji i usług (w cenach realizacji) na wartość 45,7 mld i, która w porównaniu z I988r.

wzrosła o 104,3%.

Koszt własny sprzedaży wyniósł 40,0 mld ii , a jego udział w wartości sprzedaży stanowi 87,4%

(w 1988r. 86,1%).

Akumulacja z całokształtu działalności wyniosła 7,7 mld A , zysk 7,7 mld A .

Wskaźnik rentowności netto tych przedsiębiorstw wyniósł 19,3% (w 1988r. 16,0%).

H a n d e l

Podstawowe wskaźniki charakteryzujące wynik finansowy przedsiębiorstw handlowych województwa częstochowskiego w 1989r. ukształtowały się następująco:

- akumulacja z całokształtu działalności 35,6 mld A ,

- zysk 44,1 mld zł,

- wskaźnik rentowności netto 26,4 % .

Przedsiębiorstwa te zrealizowały sprzedaż produkcji materialnej towarów handlowych 1 usług n» wartość 196,5 mld A.

W 19H9r. pr/uiisiębi orstwa handlowe otrzymały dotacje w wys. 11,0 mld i (w 1988r. 0,9 mld A ) .

Koszty własnu sprzedaży produkcji towarów handlowych i usług niematerialnych w 1989r. osięgnę ły poziom 166,0 mli) A , co stanowi 84,4% wartości sprzedaży (w 19B8r. 92,9%).

Koszty materiałowe wyniosły 59,7 mld A , co stanowi 36,2% kosztów ogółem.

OBCIĄŻENIE WYNIKU FINANSOWEGO PRZEDSIĘBIORSTW USPOŁECZNIONYCH W OKRESIE I-XI]

•100% -

podatek dochodowy a / I: -J :?7Trr| pod od ponadnori

::1 wypMt \<*ynagr

ULIJ]]] dywidendy

ivy«ik (tnflns. netto

1987 1966 1969

I4^{cznie z} t>oHa{^iern clocłjodówym ad n a d w y ż e k

8

PRZEMYŚL

W 1989r. produkcja sprzedana (w bieżących cenach realizacji) według stanu organizacyjnego każ­

dego roku wyniosła 1807,8 mld ń i była wyższa w porównaniu z 1988r. o 217,0 %, natomiast po prze - liczeniu na ceny stałe (średnie z 1984r.) dynamika produkcji sprzedanej wyniosła 101,2 % .

Najwyższy wzrost produkcji (w cenach średnich z 1984r.) w porównaniu z 1988r. osiągnięto w ta­

kich gałęziach jaki

1988 « 100

- przemysł poligraficzny 210,5

- przemysł metalowy 130,7

- przemysł spożywczy 108,0

Spadek produkcji sprzedanej odnotowano w:

1988 « 100

* > t 1 — 1 11

- przemyśle maszynowym 64,0

- przemyśle precyzyjnym 78,5

- przemyśle skórzanym 92,1

- przemyśle hutnictwa żelaza 95,1

- przemyśle odzieżowym 98,1

- pozostałych gałęziach przemysłu 99,5

Przeciętne zatrudnienie w przemyśle uspołecznionym zmniejszyło się w stosunku do roku 1988 o 5,8% , tj. o 4788 osób. Natomiast wynagrodzenia osobowe wzrosły o 265,9% , tj. o 138,0 mld d.

W wyniku tego przeciętne wynagrodzenie miesięczne wzrosła w porównaniu z rokiem 1988 o 288,7% i wy­

niosło 205195 i.

Produkcja sprzedana przypadająca na 1 zatrudnionego wzrosła w cenach stałych (średnich z 19B4r.) 0 7,5% w cenach bieżących o 236,7% .

P r o d u k c j a w a ż n i e j s z y c h w y r o b ó w

Wzrost produkcji w 19B9r. w porównaniu z 1988r. odnotowano w produkcji takich wyrobów przemy - słowych jak: stal surowa z pieców elektrycznych, pralki l wirówki elektryczne, opakowania szklane, nawozy wapniowe, włóczka wełniana 1 wełriopodobna, natomiast spadek odnotowano w produkcji: koksu

1 półkuknu, stali surowej ogółem, nawozów azotowych, cementu, wapna, płyt pilśniowych, zapałek, pa­

pieru, tkanin bawełnianych 1 bawołnopodobnych wykończonych, przędzy wełnianej 1 wełnopodobnej, tka­

nin lnianych 1 konopnych wykończonych, tkanin jedwabnych 1 jedwahnopodobriych wykończonych, wyrobów pończoszniczych.

W 1989r. w porównaniu z 19H8r. wzrosła produkcja wyrobów spożywczych takich Jak: mleko spożyw­

cze normalizowane, masło i sery twarogowe nledojrzewające, natomiast spadek odnotowano w produkcji i wędlin, pieczywa oraz serów podpuszczkowych dojrzewających.

W y k o r z y s t a n i e c z a s u p r a c y p r a c o w n i k ó w na s t a n o w i s k a c h r o b o t n i c z y c h g r u p y p r z e m y s ł o w e j 1 r o z w o j o w e j

W 1989r. nominalny czas pracy w porównaniu z 198tlr. zmniejszył się o 1,5% 1 wyniósł 2121 godzin na 1 pracownika grupy przemysłowej.

Wystąpił spadek liczby godzin nleprzopracowanych ogółem o 4,0% w porównaniu z 198Br. i godzin nad­

liczbowych o 12,8%.

Liczba godzin przepracowanych w 1989r. w przeliczeniu na 1 pracownika na stanowisku robotniczym wyniosła 1782 godziny i zmniejszyła się w porównaniu z 1988r. o 50 godzin.

Liczba godzin nleprzopracowanych ogółom 1 pracownika na stanowisku robotniczym wyniosła 227 go­

dzin wykazując wzrost do 1980r. o 4 godziny , tj. o 1,8% .

W ogólnej liczbie godzin nieprzepracowanych,największy udzleł stanowiły choroby, bo aż 75,3% , któro w porównaniu z 198Br. zmniejszyły się o 3,4% .

DYh/ftMlKA PRODUKCJI SPRZEDANEJ W CENACH BIEMCYCH

l W/NAGRODZENIA OSOBOWE BEZ WYPŁAT Z ZYSKU W PRZEMYŚLE USPOŁECZNIONYM

4 9 8 8

>198

A<W>f

— * PRODUKCJA SPRZEDANA .... WYNAGRODZENIA OS060WE

?i»v

|00/.

tow fort tfOCl ilOOJ Jocl

100* Jfc,

i w L « r f L _ ,

M IV V I VII V«l IX KI O l ? n *i iv v a vii v i i it y xi «n

EKSPORT TOWARÓW

Sprzedał eksportowa przedsiębiorstw województwa częstochowskiego na podstawie danych uzyska­

nych z przedsiębiorstw handlu zagranicznego w 1989r. liczona w złotych w bieżących cenach transak­

cyjnych była wyższa w porównaniu z 190Br. o 307,7% i wyniosła 275178,6 min i .

Wzrósł: kursów walut obcych w złotych wpłynął na wystąpienie znacznych różnic w dynamice eks - portu liczonego w złotych, w porównaniu z dynamiką po przeliczeniu na ruble do 1 obszaru piutnlcze- go.

dostawy wyniosły!

- 319839,9 tys. rubli, co stanowi wzrost w porównaniu

82429,3 tys. rubli , co stanowi w porównaniu z 1988r.

Według wstępnych szacunków w 1989r.

- w eksporcie do 1 obszaru płatniczego z 1988r. o 16,1% ,

• w eksporcie do II obszaru płatniczego wzrost o 1,1% .

średni kurs walut za 1989r. wyniósłi

- 1 rubel - 487,62 A , r

- 1 doi a/ USA - 1446, 31 A .

Największymi odbiorcami towarów produkowanych przez przedsiębiorstwa z terenu województwa częstochowskiego do I obszaru płatniczego sąi

- ZSRR

- Czechosłowacja - NKD

- Węgry

do II obszaru płatnlczegoi - RFN

- USA - Jugosławia - Austria - FrancjB

162013 tys. rubli 69265 tys. rubli 53112 tys. rubli 21101 tys. rubli

35256 ty3. dolarów USA, 8042 tys. dolarów USA, 6468 tys. dolarów USA, 2828 tys. dolarów USA, 1883 tys. dolarów USA.

Ofiółem z terenu województwa częstochowskiego swoje wyroby 1 usługi w 1989r. eksportowało 127 jednostek. Ze okreB ten realizowany eksport jest nieefektywny. Znajduje to odzwierciedlenie wo wskaźniku efektywności finansowej, który dla województwa ogółem wyniósł 1,15. Wskaźnik tan w eksporcie do I obszaru płatniczego wyniósł 1,22 , a do II obszaru płatniczego 1,06.

U L O

PRZEDSIĘBIORSTWA BUDOWLANO-MONTAŻOWE

Wartość produkcji i usług (obrotu globalnego) uspołecznionych przedsiębiorstw budowlano-mon­

tażowych w 1989r. wyniosła 176608,8 min d , co oznacza wzrost o >161,2% w porównaniu z 1988r. (w ce­

nach realizacji).

Produkcja podstawowa uspołecznionych przedsiębiorstw budowlano-montażowych w 1989r. wyniosła 118462,4 min ń 1 w porównaniu z 1988r. była .wyższa o 151,9% licząc w cenach realizacji.

Przeciętne zatrudnienie w uspołecznionych przedsiębiorstwach budowlano-montażowych w 1989r.

wyniosło 14465 osób, co 'oznacza spadek liczby zatrudnionych o 7,7% w porównaniu z 1988r.

Wynagrodzenia pracownicze łącznie z wypłatami z zysku i z nadwyżki bilansowej w spółdzielniach wyniosły 36502,6 |rtn4,_co stanowi wzrost o 244,8% w porównaniu z 1988r.

Przeciętna płaca 1 zatrudnionego w przedsiębiorstwach budowlano-montażowych w 1989r. wyniosła 2218,15 rf i była wyższa o 273,4% w porównaniu z 19B8r. •

Wydajność! pracy mierzona wartością produkcji podstawowej na 1 zatrudnionego w 1989r. w przed­

siębiorstwach budowlano-montażowych wyniosła 8189,6 tys. A i była wyższa o 172,8% w porównaniu z rokiem 1988 licząc w cenach realizacji.

ROLNICTWO

Sytuacja w rolnictwie w 1989 r kształtowana była pod wpływem niestabilności warunków ekonomi­

cznych, utrzymującej się również po urynkowieniu gospodarki żywnościoweJ,niższeJ niż przed rokiem podaży podstawowych środków produkcji oraz okresowo nie sprzyjających warunków pogodowych.

P r o d u k c j a r o ś l i n n a

Powierzchnia użytków rolnych w całym rolnictwie wg danych czerwcowego spisu rolniczego 1909 r.

wyniosła 359,3 tys. ha i utrzymała się na prawie niezmienionym poziomie w porównaniu ze stanem z

czerwca 1980 r.

Grunty orne w województwie stanowiły 279,5 tys. ha.tj 77,0 % użytków rolnych.

W 1989 r.spisem objęto powierzchnię zasiewów wynoszącą 275,2 tys.ha tj.mniejszą o 1,1 tys. ha /o 4,6%/ niż w 1908 r. M o mniej jednak odnotowano większą powierzchnię pod zasiewami upraw:

zbożowych o 0,3%, kukurydzy na ziarno i zielonkę o 13,2 strączkowych jadalnych o 70,9 % i przemysłowych o 4,9 %, natomiast niższą powierzchnię upraw: ziemniaków o 2,5 %,pastewnych o 4,9 % 1 pozostałych o 2,7% .

W 1909 r«osiągnięto wzrost produkcji zbóż,głównie dzięki wysokim plonom zbóż ozimych oraz dalszym korzystnym zmianom zasiewów /malejący udział zasiewów żyta i owsa.wzrastający zbóż intensywnych/. Niższe były w 1989 r.zbiory ziemniaków a długotrwały brak opadów spowodował znaczny spadek produkcji roślin pastewnych T upraw potowych l trwałych użytków zielonych.

Zbiory 1 plony głównych ziemiopłodów w 1989 r .kształtowały się następująco!

Zbiory Plony

Wyszczególnienie

w tys, ton

1988«100 przeciętne z lat 1904-1900;

■=100

z 1 ha w dt

1900*100

przeciętne z lat 1904-1900*100

Zboża ogółem 497,3 105,7 114,3 29,3 105,4 110,6

w tym zboża podstawowe

z mieszankami 494,2 105,8 114,2 29,3 105,4 110,6

Ziemniaki 095,2 94,5 90,3 178 96,2 102,3

Buraki cukrowe 10,0 61,0 64,9 267 83,4 08,4

Rzepak 1 rzepik 14,4 102,8 129,7 24,3 94,6 105,2

Siano łąkowe 345,0 99,0 94,6 60,7 100,5 96,7

Pod zbiory w 19(19 r.w przeliczeniu na 1 ha użytków rolnych zużycie nawozów w czystym składni*

ku wyniosło w rolnictwie ogółem 186,0 kg/wzrost o 23,6 kg w porównaniu ze zużyciem pod zbiory 1980r/.

J !

P r o d u k c j a z w i e r z ę c a

Pierwsze symptomy regresu Hodowlanego uzewnętrzniły sięijuż jesienią 1988 r.Negatywne i

tendencje w produkcji zwierzęcej zastały częściowo przełamane w chowie bydła mlecznego w II kw.

1989 r. Zaś w chowie trzody chlewnej utrzywywały Sie do końca roku,z krótkotrwałym 2-3 miesięcznym ożywieniem,będącym bezpośrednim następstwem urynkowienia gospodarki żywnościowej.

Wyniki czerwcowego spisu rolniczego 1989r. wykazały,w porównaniu z czerwcem 1988r.spadek pogłowia bydła o 1,3%,trzody chlewnej o 2,0%/,w tym o 16% spadek pogłowia loch/.

Wyniki spisu kwartalnego przepro-wadzonego wg~stanu na koniec grudnia 1989r. wykazały:

- spadek pogłowia bydłą,zwłaszcza młodego bydła rzeźnego i hodowlanego,

- spadek pogłowia trzody chlewnej. •

Pogłowie bydła w rolnictwie ogółem w końcu IV kw. 19fi9r. wyniosło 185,7 tys. sztuk i było o 3,0% niższe niż przed rokiem w tym pogłowie krów wyniosło 92,8 tys.sźt. i utrzymało się na poziomie IV kw. 1988r.

Pogłowie trzody chlewnej w rolnictwie ogółimi ukształtowało się na poziomie 272,8 tys. szt, zatem było niższe o 4,6% w porównaniu ze stanem sprzed roku.

S K U P Z y W C R R Z E Z N E G O

W P R Z E L I C Z E N I U N B W R G I J M i ę S f l

ty*, ton.

1 4988

— - — W o d a . dtUuna.

I KM M ł T H Ł

/I989

... ŁydCo

Analizując zmiany strukturalne pogłowia zwierząt zauważa się dalszy wzrost udziału krów w stadzie bydła z 48,9% w końcu III kwartału do 50,0* w końcu IV kwartału 1989r.Kosztem zmiajsza- jącego się udziału młodego bydła hodowlanego 1 rzeźnegc v' 51,1% do 50,0*.

W stadzie trzody chlewnej natomiast zwraca uwagą zmniejszony udział loch kształtujący się na poziomie 9,4%,jest on niższy niż w IV kwartale 1988r. 1 niższy od średniego udziału w okresie czwartego kwartału lat 1984-1987, który wynosił 11,0%.

Oznaki zmniejszonego zainteresowania chowem trzody chlewnej są wynikiem między Innymi obniże­

nia się relacji cen skupu żywca do cen skupu zbóż z 22,9 w październiku/najwyższe/ do 10,8 w grudniu 19B9r.

S k u p w a ż n i e j s z y c h p r o d u k t ó w r o l n y c h

Mimo wysokich zbiorów, niska była podaż zbóż do skupu uspołecznionego. W okresie VIT-XII 1989 skupiono 39,7 tys. ton zbóż konsumpcyjnych ogółem w tym 39,5 tys.ton zbóż podstawowych.Uznacza to,że skup w 1989r. był ogółem niższy o 10,7 tys.ton tj. o 21,2%.

Kredytowy skup zbóż /tzw.pożyczka zbożowa/ w listopadzie 1 grudniu 1989r wyniósł łącznia 00 ton tj. 0,2% ogólnego skupu zbóż.

Skup ziemniaków ogółem od całego rolnictwa w 1939r. wyniósł 50,8 tys. ton.zatom był niższy o 19,5% od skupu dokonanego przed rokiem.

Skup żywca rzeźnego ogółem dla całego rolnictwa w przeliczeniu na wagę mięsa w 1909r.wyniósł 29,9 tys. ton w tym o gospodarki nieuspołecznionej 22,5 tys. ton.Oznacz* to,że w porównaniu ze skupem sprzed roku skup żywca w 1989r. dla całego rolnictwa był niższy o 16,0% w tym od gospo­

darki nieuspołecznionej niższy o 14,3%.

Skup mleka w 1989r.od rolnictwa ogółem wyniósł 244 ,4 min litrów,a skup jaj 50,7 min sztuk, oznacza to,że w porównaniu do analogicznego okresu ubiegłego roku skup mloka w 1989r. był większy o 5,0%, jaj natomiast niższy o 31,4%.

Wartość skupu/ w cenach stałych produktów rolnych w 1989r z całego rolnictwa była niższa niż w 190Pr. o 11,3% z tego niższa od sektora uspołecznionego o 15,0^ a od sektora prywatnego wyższa o 63,3%. W cenach bieżących wartość skupu wyniosła 139,9 mld zł i była wyższa o 275%.

Z a o p a t r z e n i e r o l n i c t w a w ś r o d k i p r o d u k c j i

W 1989r. sprzedaż pasz treściwych z zasobów państwowych ogółem dla całego rolnictwa łącznie ze sprzedażą jednostek handlowych GS"SCH" wyniosła 50,4 tys.ton tj. o 32,8tyB. ton/ o 40%/

*

była niższa niż przed rokiem.

Ze sprzedaży ogółem na gospodarkę nieuspołecznioną w 19B9r. przypadało 32,5 tys. ton /w 1900r- 52,8 tys. ton/.

Udział sprzedaży pasz treściwych przez jednostki handlowo CS"SCH" w sprzedaży pasz ogółem w 1989r. wyniósł 84,4%/ w 1988r - 63,4% /.

Niższa niż przód rokiem sprzedaż pasz treściwych w ]9B9r.spowodowana just przede wszystkim wysokimi cenami ich sprzedaży. Odh iorcy w większym stopniu bazujij na między Innymi własnych zasobach paszowych o czym świadczyć może niższy skup zbóż do skupu uspołecznionego.

O b r ó t g r u n t a m i P a ń s t w o w e g o F u n d u s z u 7 1 e in i

Według stanu na początek 1989r. ogólna powierzchnio gruntów PT7. wyniosła 23047 ha 1 była o 1974 ha większa niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. W 19G9r. do zasobów gruntami PFZ przybyło ogółem 3111 ha z togo z gospodarki uspołecznlonoj 353 ha,a z gospodarki nieuspołecznionej 2750 ha w tym: za emeryturę lub rentę 2492. ha/w I9fl0r. - 23B9 ha/.

W 1909 r. z zasobów PF7«;zdysponowano na trwałe użytkowanit 2009 ha /w 1900r - 702 ha/ w tym na cele rolnicze gospodarce uspołecznlonoj 1042 ha 1 gospodarce nieuspołecznionej 6B9 ha.

Na koniec 1909r. w dyspozycji PFZ pozostało 24149 ha, zatem więcej niż przed rokiem o 1150 ha / o 5,0%/.

TRANSPORT I ŁĄCZNOŚĆ

Przedsiębiorstwa transportu s a m o c h o d o w p u b l i c z n e g o i specjalizowanego przewiozły w 1989r.

14671.0 tys. ton ładunków, co w porównaniu 2 198Qr. oznacza spadek o 18,3% przy spadku pracy prze­

wozowej o 23,3% (wyniosła 414,8 min tono-km) i spadku wielkości wozodni pracy o 14,7% .

W 1989r. średniodobowy przewóz ładunków przez przedsiębiorstwa transportu samochodowego publi­

cznego i specjalizowanego wyniósł 40,2 tys. ton , co stanowi w porównaniu z 1988r. spadek o 18,1% . Współczynnik wykorzystania taboru w 19S9r. wyniósł 0,469 (w 1988r. wyniósł 0,550).

Przedsiębiorstwo PKP w 1989r.przewiozło 7312,3 tys. ton ładunków, co oznacza spadek przewozów o 16,4% w porównaniu z rokiem 1988.

W przedsiębiorstwie PKP i przedsiębiorstwach transportu samochodowego publicznego i specjall - zowanego przeciętne zatrudnienie w 1989r. wyniosło 12595 osób, co w porównaniu z rokiem 1988 stano­

wi spadek o 6,1% .

Wypłacone wynagrodzenia osobowe (wraz z wypłatami z zysku i z nadwyżki bilansowej w spółdziel­

niach) w w/w jednostkach transportowych wyniosły w 1989r. 30250,0 min a) i w porównaniu z 1988r. wy­

kazu jol wzrost o 238,5% . ' : i

Sprzedaż usług materialnych działalności podstawowej w przedsiębiorstwach transportu samocho - dowego publicznego i specjalizowanego oraz w jednostkach dróg publicznych w 1989r. wyniosła

44202,2 min zł i w porównaniu z 1988r. wykazuje wzrost o 54,5 % .

W ostatnim dniu roku 1989 na terenie województwa częstochowskiego liczba abonentów radia wy - niosła 220054 , co w porównaniu z rokiem 1988 stanowi spadek o 0,2% , liczba abonentów telewizji wyniosła 201261 , tj. o 0,7% mniej niZ w dniu 31 XII 198flr.

Liczba placówek pocztowo-telekorounikauyJnych 1 telekomunikacyjnych czynnych na terenie woje - wództwa według stanu w dniu 31 XII 1989r. wyniosła 150 jednostek eksploatacyjnych.

Liczba abonentów t r i o fonicznych w roku 1989r. wyniosła 36433 w porównaniu z rokiem 1988 była wyższa o 20,6 % .

Mftługl pocztowe i telekomunikacyjne według ilości (w obrocie krajowym i z Polski za granicę) zvi rok 1989 w przesyłkach listowych poleconych wyniosły 2075,1 tyo.szt. w paczkach nadanych 221.0 tys. sztuk, w przekazach pocztowych i telegraficznych 2926,4 tys. sztuk.

GOSPODARKA MltSZKANlOWA

W l9H9r. w rt.hi,ii.li budownictwu mieszkaniowego na terenie województwa częstochowskiego oddano do użytku 2582 mieszkania o 12112 Izhach .1 253590 m' powierzchni użytkowej mieszkań. Licząc w liczbie mieszkań, stanowi to w porównaniu z 19H(ir. spadek o 30,5% , tj. o 1132 mieszkania.

Nastąpił również spadek liczby Izb o 26,0% , li. o 4445 izb oraz powierzchni użytkowej mieszkań o 23,J% , tj. o 76909 m*. Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania oddanego do użytku w 1989r.

wynosi 98,2 m 1 I jost o 10,3% , tj. 9,2 m ’ większa niż w 1988r.

NlfcS/KANIA ODDANI. 00 UŻYTKU w liczbach bezwzględnych

l p t a

O C O U M □ NIBSTOl wie>

Z ogólnej liczby oddanych do użytku mieszkań na budownictwo uspołecznione przypada 1006 mieszkań o 3637 izbach 1 61414 m ‘ powierzchni użytkowej. Oznacza to w porównaniu z 1988r. spadek o 4 5,4% licząc w liczbie mieszkań, a o 44,1% licząc w liczbie izb 1 o 41,2% licząc w powierzchni

użytkowe^ mieszkań. . . . . -

i \ ‘

. . . .

M

iZSżkflN IĄ" ODTlĄrtE

u ar™ u

4 9 8 8 4 9 8 9

9

' i:\- l

i

G O S P O D A R K A

u s w c w m M ~ 1 ^ £ U S P o k z u m o M

W 1989r. oddano do użytku 2 przychodnie lekarskie o 14 gabinetach, 4 przedszkola na 470 miejsc 3 3Zkoły podstawowe o 29 pomieszczeniach do nauki 1 2 sale gimnastyczne, 2 ośrodki zdrowia o 9 ga­

binetach, dom pomocy społecznej na 192 miejsca. , . ZATRUDNIENIE

W gospodarce uspołecznionej województwa częstochowskiego na koniec 1989r. liczba pracowników pełnozatrudnionych (łącznie z sezonowymi 1 zatrudnionymi dorywczo) oraz niepełnozatrudnlonych w głównym miejscu pracy wyniosła 197579 osób, z czego 49,7% stanowiły kobiety. W porównaniu z 1988 roklom liczba zatrudnionych ogółem zmalała o 5,5% .

Kształtowanie się liczby zatrudnionych według działów gospodarki narodowej w dniu 31 XII 1989 przedstawia się następująco;

DZIAŁY GOSPODARKI NARODOWEJ Ogółem h tym kobiety Udział kobiet w ogólnej liczbie zatrudnionych 31 XII 198.8 « 100

OGÓŁEM 94,5 96,6 49,7

w tym i

Przemysł 91,1 92,8 42,8

Budownictwo 90,2 93,2 20,1

Rolnictwo 78,1 76,5 25,1

Leśnictwo 98,1 94,4 18,8

T rsnsport 92,4 93,3 25,8

Łączność 100,0 105,3 66,2

Handel 91,1 92,5 72,6

Pozostałe gałęzie produkcji materialnej 324 ,2 505,4 34,6

Gospodarka komunalna 93,8 92,1 26,6

Gospodarka mieszkaniowa oraz niematerialne

usługi komunalne 92,3 90,5 44,4

Nauka 1 rozwój techniki 34,5 30,9 49,2

Oświata 1 wychowanie 100,7 101,5 81,0

_15

DZIAŁY GOSPODARKI NARODOWEJ Ogółem W tym kobiety Udział kobiet

w ogólnej liczbie zatrudnionych 31 XII 1988 * 100

Kultura i sztuka 93,1 93,2 65,9

Ochrona zdrowia i opieka społeczna 100,5 100,4 79,6

Kultura fizyczna, turystyka i wypoczynek 90,7 96,5 44,7

Pozostała branże usług niematerialnych 120,6 109,4 51,7

Administracja paóstwowa i wymiar

sprawiedliwości 100,0 99,7 72,9

Finanse i ubezpieczenia 106,7 107,0 88,2

Organizacje polityczne, związki zawodowe

1 inne 75,3 73,4 49,4

Przyrost zatrudnienia w porównaniu z 19B0r. mi narodowej i

-pozostałe gałęzie produkcji materialnej - pozostałe branże usług niematerialnych - finanse i ubezpieczenia

- oświata i wychowanie

- ochrona zdrowia i opieka społeczna

Natomiast spadek zatrudnienia wystąpił między - nauka i technika

- organizacje polityczne, związki zawodowe i inna - rolnictwo

* budownictwo

- kultura fizyczna, turystyka i wypoczynek

Liczba zatrudnionych w sferze produkcji materl naniu z 1988r. zmniejszyła się o 6,9% , natomiast w nlonych wyniosła 47237 osób i w porównaniu z 1988r.

ał miejsce w następujących działach gospodarki

(wzrost o 224,2 %), (wzrost o 20,6 % ), (wzrost o 6,7 %), (wzrost o 0,7 %), (wzrost o 0,5 %),

innymi w:takich działach jaki (spadek o 65,5 %),

(spadek o 24,7 %), (spadek o 21,9 %), (spadek o 9,8 %), (spadek o 9,3 %).

alnej w 1989r. wyniosła 150342 osoby i w porów- sferze poza produkśją materialną liczba zatrud- zmalała o 0,8% .

PRZECIĘTNE ZATRUDNIENIE I WYNAGR00ZENIA W GOSPODARCE USPOŁECZNIONEJ

W 1989r. w gospodarce uspołecznionej w województwie częstochowskim przeciętne zatrudnienie ogółem wyniosło 187010 osób (bez zatrudnionych poza granicami kraju) i w porównaniu z 1988r. zma­

lało o 6,1% .

W sferze produkcji materialnej zatrudnionych było 145634 osoby, tj. 77,9 % ogółu zatrudnionych.

Przeciętna liczba zatrudnionych w sferze produkcji materialnej w porównaniu z I988r. zmniejszyła się o 7,4 H , tj. o 10036 osób , a w sferze poza produkcją materialną utrzymuje 3ię na t.ym samym poziomie.

Największy spadek zatrudnienia wystąpił w działach: ■ •

nauka i rozwój techniki, budownictwo, kultura flzycżna,turystyka 1 wypoczynek, rolnictwo, przemysł, gospodarka mieszkaniowa oraz niematerialne usługi komunalne, gospodarka komunalna, transport.

Natomiast wzrost liczby zatrudnionych nastąpił w działacht pozostałe gałęzie produkcji material­

nej, pozostałe branże usług niematerialnych, finanse i ubezpieczenia, ochrona zdrowia i opieka społeczna, łączność, oświata 1 wychowanie.

W 1989r. wypłaty wynagrodzeó osobowych (łącznie z wypłatami z zysku i nagrodami z zakładowe­

go funduszu nagród) wynosiły 454858,2 miń i , co -oznacza wzrost w porównaniu z 1988r. o 286,6% . W starze produkcji materialnej wypłaty wynagrodzeó osobowych ogółem wyniosły 3502722,4 min ś ,

(wzrost w porównaniu z 1988r. o 258,8%), natomiast wypłaty wynagrodzeó osobowych ogółem w sferze poza produkcją materialną wyniosły 104585,8 min zt, (wzrost w porównaniu z 1988r. o 422 ,0%).

Najwyższy wzrost wypłat wynagrodzeó wystąpił w działach: oświata 1 wychowanie, kultura

i sztuka, finanse 1 ubezpieczenia, pozostałe gałęzie produkcji materialnej, ochrona zdrowia 1 opie­

ka społeczna, administracja paóstwowa 1 wymiar sprawiedliwości, kultura fizyczna, turystyka i wy -

poczynek. i »

W 19B9r. przeciętne miesięczne wynaorodzenie ogółem przypadające na 1 pracownika wyniosło 1-9868} i i w porównaniu z 1988r. wzrosło o 303,6% .

W sferze produkcji materialnej przeciętne miesięczne wynagrodzenio wyniosło w i‘>89r. 2.00430 zł 1 wzrosło o 287,3% w., porównaniu z 1988r. Natomiast w sferze poza produkcją materialną przeciętne miesięczne wynagrodzenie wyniosło 193042 ił 1 wzrosło w porównaniu z 1988r. o 385,5%.

Najwyższe przeciętne wynagrodzenie miesięczne wystąpiło w działach:

- pozostałe gałęzie produkcji materialnej 255926 i (wzrosło o 343,5 %), - finanse i ubezpieczenia 224372 i (wzrost o 412,0 % ) ,

- budownictwo 221926 jł (wzrost p 272, 1 %),.

Natomiast najniższe przeciętne wynagrodzenie miesięczne wystąpiło w działach!

- nauka i rozwój techniki 115965 d (wzrost o 106,6 %), - łączność 160B72 i (wzrost o 231,9 %),

- handel 165435 i (wzrost o 281,3 %), - leśnictwo 174632 A (wzrost o 317,4 %),

- pozostałe branże usług niematerialnych 179067 d (wzrost o 271,9 % ) .

Wypłaty z zysku do podziału i nadwyżki bilansowej wzrosły w porównaniu z l90Rr. o 258,0%

natomiast nagrody z zakładowego funduszu nagród wzrosły o 132,4% . EMERYTURY I RENTY

Przeciętna liczba emerytów i rencistów ogółem w 19B9r. wyniosła 14B tys. i była wyższa o 1,4%

w porównaniu z 1908r. Z liczby ogółem 33 tys. osób , tj. 22,3% to emeryci i renciści z rolnictwa indywidualnego. Liczba ich w porównaniu z analogicznym okresem roku 1988 wzrosło a 6,5% .

Wypłaty emerytur i rent w 1989r. wyniosły 164800 min i i w porównaniu z 1988r. wzrosły o 274%

Z liczby tej wypłaty emerytur i rent dla rolników indywidualnych wyniosły 30224 min i, tj. 18,3%

ogółu wypłat i w porównaniu z rokiem ubiegłym wzrosły o 315,3%. Natomiast dla pozostałych emery­

tów i rencistów wypłaty wyniosły 134576 min i i w porównaniu z 1908r. wzrosły o 265,9% . Przeciętna miesięczna emerytura i renta bieżąca w 1989r. wyniosła 65065 1 była wyższa o 173,2% w porównaniu z 1988r.

Dla rolników indywidualnych przeciętna emerytura i renta wyniosła 55071 /l (wzrost o 177,4% w porów naniu z 1908r.), natomiast dla pozostałych emerytów i rencistów 67837 i i wzrosła w porównaniu z 1980r. o 170,2% .

W 1989r. wypłacono ogółem 45292 min A w ramach zasiłków. Kwota tn wzrosła o 371,5\ w porówna­

niu z 1988r. Wielkość zasiłków dla rolników indywidualnych wyniosła 952 min A , co stanowi 2,1\

ogólnej kwoty zasiłków.

WYPADKI PRZY PRACY

W 1909r. w wypadkach przy pracy ogółem w sferze materialnej było poszkodowanych 2082 osoby, w tym 436 kobiet. W parównanlu z 1908r. liczba poszkodowanych ogółom zmalała o 15,2% , tj.

o 374 osoby.

Struktura poszkodowanych według działów gospodarki narodowej przedstawia się następująco!

WYSZCZEGÓLNIENIE 1988 1 '.<09

w ł;

OGÓŁEM 100,0 100,0

Przomysł 54,3 57,0

Budownictwo 16,8 17.1

Rolnic two 9,4 7,2

Leśnictwo v 0,9 0,7

Trarispor t 7,0 . 7,0

Łączność 0,5 0,3

Handel 8,5 8,4

Gospodarka komunalna 2,6 2,3

Wypadki śmiertelne dotyczyły 13 osób i wystąpiły w następuJących przcdnięhiorstwachi - Wojewódzko Spółdzielnia Inwalidów "Uniwersum" Częstochowa,

- łluta "Częstochowa" Częstochowa,

- Zakłady Przemysłu Lnlarskiego "Warta" Częstochowa,

- Przedsiębiorstwo Realizacji Kompletnych Obiektów Przemysłowych "Komobox" Częstochowa, - Myszkowskie Zakłady Metalurgiczne Myszków,

- Częstochowskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Częstochowa, - Paóstwowc: Gospodarstwo Rybackie Zakład Maluszyn

•• Rejon Przewozów Kolejowych Częstochowa,

- Krajowa Paóstwowa Komunikacja Samochodowa Oddział 1 Częstochowa.

Z liczby ogółem 2069 osób poszkodowanych zostało w wypadkach powodujących zwolnienia lekar­

skie , z liczby tej 68 osób uległo ciężkiemu uszkodzeniu ciała.

U 46 osób zwolnienie lekarskie wyniosło od 1 do 3 dni, u 1118 osób od 4 do 28 dni, natomiast u 905 osób 29 dni i więcej. x .

Na 1000 zatrudnionych w sterze produkcji materialnej przypadało 13,1 osób poszkodowanych w wy padkach przy pracy (w przemyśle 14,1; w budownictwie 17,9). W analogicznym okresie 1988r. na 1000 zatrudnionych poszkodowanych było 14,9 osób (w przemyśle 14,9; w budownictwie 21,4).

Liczba dni niezdolności do pracy osób poszkodowanych w wypadkach wyniosła w 1983r. 91834 dni i w porównaniu z 1988r. zmniejszyła się o 8,0% .

W przemyśle liczba dni niezdolności do pracy wyniosła 51849 dni, w budownictwie 17702 dni.

Na 1000 zatrudnionych w sferze produkcji materialnej przypadało 577 dni niezdolności do pracy z ty

tułu wypadku przy pracy (w 1988r. - 607 dni). , ' v

Spośród 436 kobiet poszkodowanych w wypadkach przy pracy 67,2% zatrudnionych było w przemyśle Liczba dni niezdolności do pracy kubiet wyniosła 19098 dni 1 w porównaniu z 1988r. zwiększyła się o 1,4 % .

Czynnikiem powodującym obrażenia fizyczne w wypadkach przy pracy ogółem były:

- maszyny w 347 wypadkach,

- urządzenia transportowe w 277 wypadkach, v

- narzędzia ręczne w 156 wypadkach,

- materiały niebezpieczne, szkodliwe i promieniotwórcze w 70 wypadkach, - pozostałe materialne czynniki środowiska w 1054 wypadkach.

Powyższe wypadki spowodowało 2605 przyczyn. Złożyło się na nie przede wszystkim nieprzestrze­

ganie przepisów z 'zakresu bhp (56,9% wszystkich przyczyn).

W 1989r, przyznano w województwie częstochowskim w sferze produkcji materialnej 28 rent inwa­

lidzkich po wypadkach powodujących uszczerbek na zdrowiu 20% i więcej.

Z liczby ogółem przyznano 3 renty I kategorii.

SYTUACJA PIFNlĘZMi-RYNKOWA

Sprzedaż detaliczna towarów przez jednostki gospodarki*uspołecznionej w 1989r. wyniosła 705757 min i i była wyższa o 235,4% w porównaniu Z 1988r.

Sprzedaż towarów żywności owych (łącznie z alkoholem) kształtowała się w 19H9r. na poziomie 342243 min A , tj. o 234 ,0% więcej niż w 19t)Br.

9

STIWICTWłłA Sl*UZKI>A/V W IT.iNUTACłl SPH/K M Ż Y IłliTAl.lCZNE.J WKIM UC. POOKTAUCUYCII RUI* TOVAJtł»V W l.ATAU! 1988 - 1989.

1988 1989

napo ju a l k o h o l o w e

t

k o n a u m p c y J n «

towary n i w ż y w n o ^ r l o w o n iakonnurnpr y ,|n«t

Zaopatrzenie województwa w towary dla zaspokojenia podstawowych potrzeb ludności było w 1989r.

gorsze niż w 1988r.

Mniejsze były dostawy np.: mąki (o 3,8 %), kaazy (o 18,4 %), cukru (o 25,1 %), tłuszczów roślinnych jadalnych (o 18,2 %), a z artykułów trwałych powszechnego użytku mniejsze były dostawy np.: pralek i wirówek elektrycznych o 7,8%,‘chłodziarek i zamrażarek domowych o 18,8% , odbiorników radiofoni­

cznych o 28,8% .

Wartość dostaw (w cenach detalicznych bieżących) na zaopatrzenie rynku krajowego w 19H9r. wy­

niosła 477451 min ń i była wyższa o 233,2 % w porównaniu z 1988r.

W 1989r. nastąpiło zmniejszenie uspołecznionej sieci detalicznej o 289 punktów sprzedaży deta­

licznej..

Zmniejszyła się także sieć uspołecznionych placówek gastronomicznych o 31.

Sprzedaż usług bytowych świadczonych przez jednostki gospodarki uspołecznionej wyniosła w ogółem 17950, 1 min /l , w tym dla ludności 11295,3 min *1 i była wyższa w porównaniu i 19BUr. odpo wiednio o 152,8% 1 o 182,3% .

Zmniejszyła 3lę liczba placówek usługowych w porównaniu z 1988r. o 94.

OCHRONA ZDROWIA

Według stanu na koniec 1989r. w województwie częstochowskim funkcjonowało 14 szpitali ogól - nych, 1 zakład lecznictwa odwykowego oraz 1 szpital psychiatryczny.

W porównaniu z 1988r. liczba szpitali zwiększyła się o 1 , <jdyż od września 1989r. uruchomiono od­

dział chirurgii naczyó w budowanym Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym .

«

Liczba łóżek w szpitalach ogólnych w 1989r. wyniosła 3433 i wzrosła w porównaniu z 1988r. o 31 łó­

żek , tj. o 0,9 %.

Wskaźnik liczby łóżek na 10 tys. ludności wyniósł 44,4.

Nie uległa zmianie liczba łóżek w szpitalu psychiatrycznym j w I989r, wyniosła 1200 , nie zmieniła się również liczba łóżek w Wojewódzkim Zakładzie Lecznictwa Odwykowego w Parzymiechach i wyniosła 120.

Liczba ośrodków zdrowia w 1989r. wyniosła 84 i w porównaniu z 1988r. nie uległa /mianie,, Liczba przychodni ogółem w 1989r. wyniosła 114 (w tym 4 spółdzielcze. 14 rehabilitacyjne i IB podległych Min. Iraroportu, Żeglugi i Łączności). W porównaniu z 1988r. llc/lia przychodni zwię - kszyła się o 2 , tj. o Przychodnię Rejonową Nr 2 w Myszkowie i Przychodnię Przyzakładową przy Kom-1 binacie Rolno-Spożywczym w Szczekocinach.

Województwo częstochowskie obsługiwane Jest przez 9 obiektów pomocy doraźnej i Stację Pogoto­

wia Ratunkowego, dysponującą 90 karetkami.

Liczba karetek w porównaniu z 1988r. zmalała o 3 , tj. o 3,2%.

W 1989r. w Stacjach Krwiodawstwa pobrano 7043 litry krwi w tym 98,0% bezpłatnie. Iloóć pobra­

nej krwi w porównanig z 1908r. zmniejszyła się o 31,5% .

Według stanu w dniu 31 XII 1988 1 1989r. stan Ilościowy personelu zatrudnionego w służbie zdrowia przedstawia się następująco:

WYSZCZEGÓLNIENIE

1988 1989

w liczbach bezwzględnych 1988’100

Lekarze medycyny 1282 1308 102,0

Lekarze dentyści 304 310 102,0

Położne 519 523 ^ 100,8

Pielęgniarki 3323 3382 101 ,8

w tym: o pełnych kwalifikacjach 3176 3235 101,9 /

W 1989r. na 10 tys. ludności w województwie częstochowskim przypadało 16,9 lekarzy medycyny, 4,0 lokarzy dentystów, 41,8 pielęgniarek o pełnych kwalifikacjach.

Na terenie województwa czynnych było 17 żłobków, które dysponowały 1055 miejscami dln dzieci.

Liczba miejsc w żłobkach wzrosła o 75 tj. o 7,7% , ponieważ uruchomiono nowy żłobek w Częstocho­

wie. Ogółem w żłobkach przebywało 1174 dzieci, z togo w żłobkach miejskich 7Ó5 dzieci,- a w żłob - kach zakładowych 409 dzieci.

SZKOLNICTWO ' ‘

Na terenie województwa częstochowskiego w roku szkolnym 1989/90 395 szkół podstawowych z tego 85 szkół podstawowych w miastach 1 310 na wsi. Ogółem w szkołach podstawowych na terenie naszego województwa uczy się 98526 uczniów, tj. o 0,7% więcej niż w roku szkolnym 1988/89.

W klasach I uczy się 13043 uczniów. Liczba absolwentów wynosiła 10866 osób , w tym 5492 dzie­

wczęta .

( Oo 21 liceów ogólnokształcących dla niepracujących uczęszcza 8751 uczniów, w tym 6322 dziew­

cząt. Najwięcej uczniów (4905) uczęszcza do klas o profilu podstawowym, w tym 3685 dziewcząt, nas­

tępnie o profilu biologiczno-chemicznym 1828 uczniów, w tym 1297 dziewcząt. Na ogólną liczbę 1689 absolwentów , 1637 osób otrzymało świadectwo dojrzałości.

W województwie częstochowskim mamy 170 szkół zawodowych różnych typów, z tego dla niepracują­

cych 131.

Liczba uczniów ogółem wynosi 30122 osoby, w tym w szkołach dla niepracujących uczy się 26371 uczniów.

W roku szkolnym 1988/89 szkoły zawodowa opuściło 7436 absolwentów , w tym 6214 absolwentów szkół zawodowych dla niepracujących.

0o techników zawodowych dla niepracujących uczęszcza 10275 uczniów, do klasy I przyjęto 2770 ucz­

niów .

W roku szkolnym 1989/90 w 11 szkołach policealnych uczy się 865 osob , w tym w szkołach poli­

cealnych dla niepracujących 785 uczniów.

W województwie częstochowskim jest 6 zasadniczych szkół zawodowych specjalnych dla młodzieży niepiacującej, w których uczy się 521 uczniów, w tym w klasach I jest 190 03ób.

Na terenie naszego województwa jest 6 szkół artystycznych I-II stopnia, do których uczęszcza 760 uczniów, w tym do klas I 164 uczniów.

KULIURA I S/TUKA

Na terenie województwa częstochowskiego według stanu w dniu 31 XII 1989r. czynnych było 233 placówek bibliotecznych, tj. o 3,1% więcej niż w 1988r. , w tym 176 placówek bibliotecznych prowa­

dzi działalność na wsi.

Księgozbiór w wolumenach wynosił 2724782 sztuki tj. o 8% wlęęej niż w roku 1988, w tym 148240B wolumenów posiadają placówki.biblioteczne zlokalizowane na wsi, tj. o 11,8 więcej niż w 1988r.

Na ogólną liczbę zarejestrowanych czytelników w ciągu roku 46,7% 3tanowią czytelnicy na wsi.

Biblioteki l filie biblioteczne posiadają podlegle lm punkty biblioteczne. Na tarenie naszego województwa punktów bibliotecznych czynnych w roku 1989 było 331, z tego w mieście zlokalizowanych Jest 52, na w3i 279.

Na turonie miast są 4 filie biblioteczne dla dzieci,

w porównaniu z 198Br. wzrosły wypożyczenia literatury pięknej o 0,8%.-

W województwie częstochowskim w 1989r. były czynne dla zwiedzaJących 3 muzea i 2 oddziały.

Ogólna liczba zwiedzających wynosiła 42 tys. osób w tym młodzież szkolna 28 tys.

W 19U9r. na terenie naszego1 województwa czynnych było 26 kin, z tego 10 kin paóstwowych, które posiadały 2593 miejsca i 16 kin pozapaóstwowych, które posiadały 4341 miejsc dla widzów.

LUDNOŚĆ

Województwo częstochowskie według stanu w dniu 31 XTI 1989r. liczyło 773365 osób, z tego 377015 mężczyzn 1 396350 kobiet. Przewaga liczebna kobiet wynosi 19335 osób (5,1 %).

W 19U9r. ludność województwa w porównaniu z 1908r. wzrosła o 756 osób. Z ogólnej liczby ludności 52,6%

zamieszkuje w miastach. Liczba ludności zamieszkującej w miastach w 1989r. w porównaniu z 1988r.

wzrosła o 0,5% , natomiast ludność zamieszkała na wsi zmniejszyła się o 0,4%.

M c / b u ludności zamieszkałej w mieście Częstochowa w 1989r. wynosiła 256578 osób i w porównaniu z !9H8r. zwiększyła się o 0,8% , tj. o 1920 Osób.