Sprawozdanie statystyczne o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa częstochowskiego w 1995 roku

URZĄD STATYSTYCZNY W CZĘSTOCHOWIE

SPRAWOZDANIE STATYSTYCZNE

0 SYTUACJI SPOŁECZNO - GOSPODARCZEJ W WOJEWÓDZTWIE CZĘSTOCHOWSKIM

W 1995 ROKU

Częstochowa marzec 1996

ZNAKI UMOWNE Kreska

Zero

Kropka Znak

tys.

min mld żł szt

kg dt/q/

t

U w a g

/-/

/

/

/ . /

/x/

tysiąc milion miliard złoty sztuka

zjawisko nie występuje,

zjawisko istniało,jednakże w ilościach mniejszych od liczb,które mogły być wyrażone uwidocznionymi w tablicy znakami cyfrowymi,

zupełny brak informacji,albo brak informacji wiarygodnych,

wypełnienie rubryki,ze względu na układ tablicy, jest niemożliwe lub niecelowe.

W AŻNIEJSZE SKRÓTY

m km m2 - ha km2

metr

kilometr (tys.metrów) metr kwadratowy hektar

kilometr kwadratowy (milion metrów

kwadratowych) kilogram 1 - litr

decytona hl (kwintal)

hektolitr (sto litrów) - tona

- metr sześcienny

poj.- pojemność

h - godzina

d - doba

r. - rok

p.u.m. - powierzchnia użytkowa mieszkań cd. - ciąg dalszy dok. - dokończenie gat. - gatunek kat. - kategoria m - miasto pkt - punkt po z . - pozycja

a . Niektóre dane liczbowe mają charakter tymczasowy i mogą ulec zmianom w późniejszych opracowaniach Urzędu Statystycznego.

US Katowice, zam. /96 nakł. 80|)M

S P I S T R E Ś C I

Tabl. Str.

D Z I A Ł A L N O Ś Ć G O S P O D A R C Z A

UWAGI OGÖLNE... X 4 UWAGI METODOLOGICZNE... X 6 UWAGI ANALITYCZNE... X 10 I. ROLNICTWO... X 10 II. PODSTAWOWE DZIAŁY GOSPODARKI NARODOWEJ... X 14 Przemysł... X 14 Budownictwo... X 15 Transport... X 15 Handel i naprawy... X 15 Hotele i restauracje... X 16 W A R U N K I D Z I A Ł A L N O Ś C I G O S P O D A R C Z E J

I. RYNEK PRACY... X 17 Bezrobocie... X 17 Wypadki przy pracy... X 23 II. PODMIOTY ZAREJESTROWANE W SYSTEMIE "REGON"... X 26 W A R U N K I Ż Y C I A

I. EMERYTURY I RENTY... X 28 II. MIESZKANIA I LOKALE... X 30 III. CENY... X 31 IV. OCHRONA ZDROWIA... X 34 V. SZKOLNICTWO I WYCHOWANIE... X 37 VI. KULTURA I SZTUKA... X 38 VII. TURYSTYKA I WYPOCZYNEK... X 40

n i l . ochrona Środowiska... _X 43

C z ę ś ć t a b e l a r y c z n a :

Użytkowanie gruntów w 1995r... 1 44 Powierzchnia zasiewów w 1995 r ... 2 45 Plony ważniejszych ziemiopłodów wg grup użytkowników

w 1995 ... 3 46 Zbiory ważniejszych ziemiopłodów wg grup użytkowni-

lców w 1995 t• ... . . . . 4 47 Zużycie nawozów sztucznych i wapniowych w roku

gospodarczym 1994/1995 ... 5 48 Zwierzęta gospodarskie w 1995 r ... 6 49 Skup ważniejszych produktów rolnych w 1995 r ... 7 50 Przychód ze sprzedaży w sekcji GÓRNICTWO I KOPALNIC­

TWO, DZIAŁALNOŚĆ PROD.,ZAOPATRYWANIE W ENERGIĘ

ELEKTRYCZNĄ,GAZ I WODĘ wg działów EKD w 1995 r . 8 52 Sprzedaż,zatrudnienie i wynagrodzenia w przemyśle

wg EKD w 1995 r ... 9 53 Przychód ze sprzedaży w sekcji BUDOWNICTWO wg grup

EKD w 1995 r ... 10 55

S P I S T R E Ś C I ( d o k - ) :

Tabl.

Realizacja zadań w przedsiębiorstwach działu "TRANSPORT" 11

Zarejestrowane pojazdy samochodowe... 12

Drogi krajowe i wojewódzkie w 1995 r ... 13

Placówki pocztowe i telekomunikacyjne oraz abonenci telefoniczni... 14

Usługi pocztowe w obrocie krajowym i z Polski za granicę... 15

Bezrobocie wg gmin... 16

Poszkodowani w wypadkach przy pracy i w wypadkach traktowanych na równi z wypadkami przy pracy... 17

Podmioty gospodarcze zarejestrowane w systemie REGON wg działów gospodarki narodowej... 18

Struktura podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON wg działów gospodarki narodowej 19 Emerytury i renty oraz zasiłki... 20

Mieszkania,izby,pow.użytkowa mieszkań oddanych do użytku... 21

Mieszkania,izby,pow.użytkowa mieszkań oddanych do użytku wg gmin... 22

Ceny niektórych towarów żywnościowych... 23

Ceny detaliczne płodów ogrodniczych... 24

Szkoły podstawowe (bez specjalnych)... 25

Szkoły zawodowe wg typów szkół... 26

Licea ogólnokształcące dla niepracujących w r .szkolnym 1995/96 ... 27

Biblioteki publiczne... 28

Muzea... 29

Ogólne dane o obiektach noclegowych turystyki... 30

KSZTAŁTOWANIE Się KOSZTÖW I WYNIKÓW FINANSOWYCH P0DMI0TÖW GOSPODARCZYCH WOJEWÓDZTWA CZĘSTOCHOWSKIEGO W 1995 ROKU UWAGI METODOLOGICZNE... X UWAGI ANALITYCZNE... x

Przychody i koszty ich uzyskania w podmiotach gospo­ darczych w okresie styczeń-grudzień 1995 r . ... 1

Wyniki finansowe podmiotów gospod.w okresie styczeń- grudzień 1995 ... 2

Majątek obrotowy podmiotów gospodarczych... 3

Wybrane źródła finansowania majątku w podmiotach gosp. 4 Wskaźniki finansowe podmiotów gospodarczych w okresie styczeń-grudzień... 5

Majątek obrotowy i wybrane źródła jego finansowania (relacje)w podmiotach gospodarczych... 6

Str.

56 57 57 58 58 59 61 64 65 6 6

67 68 72 73 75 75 76 77 77 78

80 82 85 87 89 91 93 96

SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA WOJEWÓDZTWA CZĘSTOCHOWSKIEGO

W 1995 ROKU

DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA

U w a g i o g ó l n e

Dane jeśli nie zaznaczono inaczej - opracowano zgodnie z każdorazowym stanem organizacyjnym jednostki gospodarki narodowej. Informacje w podziale terytorialnym (miasta i wieś) - jeśli nie zaznaczono inaczej - podano w każdorazowym podziale administracyjnym. Przez "miasta" rozumie się obszar administracyjny położony w granicach administracyjnych tych jednostek, tzn. posiadające status miasta. Przez "wieś" rozumie się pozostałe terytorium gminy.

Od stycznia 1994 r. w bieżącej ewidencji i statystyce wprowadzono do stosowania Europejską Klasyfikację Działalności (EKD) w miejsce stosowanej Klasyfikacji Gospodarki Narodowej (KGN).

Zmiany te mające na celu dostosowanie modelu polskiej statystyki do standardów światowych były niezbędne w obliczu szerokiej współpracy Polski z krajami rozwiniętymi gospodarczo, w tym szczególnie z krajami Unii Eu­

ropejskiej (dawne kraje EWG).

EKD zostało opracowane na podstawie wydawnictwa Biura Statystycznego Wspólnot Europejskich EUROS- TAT -"Nomcnclature des Activites de Communaute Europcenre - NACE.

EKD jest usystematyzowanym zbiorem rodzajów działalności społeczno-gospodarczych występujących w gos­

podarce narodowej. EKD różni się w istotny sposób od obowiązującej dotychczas KGN, która miała charakter podmiotowy - jednostką klasyfikacyjną był podmiot gospodarczy, natomiast EKD ma charakter przedmiotowy - jednostką klasyfikacyjną jest rodzaj działalności, prowadzonej przez podmioty społeczno-gospodarcze.

EKD jest klasyfikacją pięciopoziomową z jednym, dodatkowym poziomem pośrednim dla niektórych sekcji:

1.Poziom pierwszy - SEKCJA - dzieli ogólną zbiorowość na 17 kategorii rodzajów działalności. Kategorie te są oznaczone jednoliterowym kodem alfabetycznym.

2. Poziom pośredni - PODSEKCJA - występuje jedynie w sekcjach obejmujących działalność przemysłową. Poziom len jest oznaczony dwuliterowym kodem alfabetycznym.

3. Poziom drugi - DZIAŁ - dzieli ogólną zbiorowość na 60 kategorii rodzajów działalności,

grupujących czynności według cech. Poziom ten jest oznaczony trzycyfrowym kodem numerycznym.

4. Poziom trzeci - GRUPA - obejmuje 222 kategorie rodzajów działalności. Poziom ten jest oznaczony trzycyfrowym kodem numerycznym.

5. Poziom czwarty - KLASA - obejmuje 512 kategorii rodzajów działalności. Poziom ten jest oznaczony trzycyfrowym kodem numerycznym.

6. Poziom piąty - PODKLASA - poziom ten jest oznaczony sześciocyfrowym kodem numerycznym W związku z przejściem w 1994 r. z systemu KGN na system EKD nastąpiły zmiany w nazewnictwie dotyczące działalności gospodarczej. Ze względu na fakt, że nazwy poszczególnych stopni klasyfikacji są zbyt długie, stosu­

jemy w publikacji nazwy skrócone.

Poniżej podajemy nazwy w pełnym brzmieniu i wersji skróconej.

Nazwa pełna Nazwa uproszczona

Rolnictwo, łowiectwo i pokrewne działalności usłu­

gowe

Rolnictwo i łowiectwo Górnictwo i kopalnictwo surowców innychniż energe­

tyczne

Górnictwo i kopalnictwo pozostałych surowców Produkcja artykułów spożywczych; napojów i wyro­

bów tytoniowych

Produkcja artykułów spożywczych

Produkcja odzieży; wyprawianie i barwienie skór futerkowych

Produkcja odzieży oraz futrzarstwa

Garbowanie i wyprawianie skór, produkcja toreb ba­

gażowych, toreb ręcznych, wyrobów rymarskich, uprzęż i obuwia

Obróbka skóry i produkcja wyrobów ze skóry

Produkcja drewna i wyrobów z drewna i korka, z wy­

jątkiem mebli; produkcja artykułów ze słomy i mate­

riałów używanych do wyplatania

Produkcja drewna i wyrobów z drewna oraz ze słomy i z wikliny

Produkcja masy celulozowej, papieru i tektury Produkcja celulozy, papieru i tektury

5 Nazwy w pełnym brzmieniu i wersji skróconej, (dok.)

Nazwa pełna Nazwa uproszczona

Działalność wydawnicza, poligrafia i reprodukcja za­

pisanych nośników informacji

Działalność wydawnicza i poligraficzna Produkcja chemikaliów, wyrobów chemicznych

i włókien sztucznych

Produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych Produkcja wyrobów z pozostałych surowców niemeta­

licznych

Produkcja wyrobów z innych surowców niemetalicznych

Produkcja metalowych wyrobów gotowych z wyjąt­

kiem maszyn i urządzeń

Produkcja wyrobów z metali (bez maszyn i urządzeń) Produkcja metali i przetworzonych wyrobów z metali Produkcja metali i wyrobów z metali

Produkcja maszyn i urządzeń, gdzie indziej nie skla­

syfikowana

Produkcja maszyn i urządzeń Produkcja maszyn i aparatury elektrycznej, gdzie in­

dziej nie sklasyfikowana

Produkcja maszyn i aparatury elektrycznej

Produkcja odbiorników telewizyjnych i radiowych oraz związanych z nimi artykułami wyposażenia dodatkowego

Produkcja odbiorników telewizyjnych i radiowych oraz wyposażenia dodatkowego

Transport, gospodarka magazynowa i łączność Transport, składowanie i łączność Handel hurtowy i detaliczny; naprawy pojazdow me­

chanicznych, motocykli oraz artykułów przeznacze­

nia osobistego i użytku domowego.

Handel i naprawy.

Sprzedaż, odsługa i naprawy pojazdów mechanicz­

nych i motocykli; sprzedaż detaliczna paliw do po­

jazdów samochodowych

Sprzedaż i naprawy pojazdów machanicznych; sprze­

daż detaliczna paliw.

Handel hurtowy i komisowy, z wyjątkiem handlu po­

jazdami mechanicznymi i motocyklami.

Handel hurtowy i komisowy.

Handel detaliczny, z wyjątkiem sprzedaży pojazdów mechanicznych i motocykli; naprawy artykułów prze­

znaczenia osobistego i użytku domowego.

Handel detaliczny; naprawy artykułów przeznaczenia osobistego i użytku domowego.

Dane prezentowane w niniejszej publikacji obejmują podmioty gospodarki bez względu na charak­

ter własności, tj. zaliczane do sektora publicznego i prywatnego.

Do sektora publicznego zalicza się podmioty gospodarki narodowej stanowiące własność państwową (Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych), komunalną oraz mieszaną z przewagą kapitału sektora publicz­

nego.

Do sektora prywatnego zalicza się podmioty gospodarki stanowiące własność prywatną krajową (m. in.

spółki, spółdzielnie, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, organizacje społeczne, stowarzyszenia, fundacje), zagraniczną (m. in. zagraniczne przedsiębiorstwa drobnej wytwórczości, spółki z udziałem kapitału za­

granicznego) oraz mieszaną z przewagą kapitału sektora prywatnego.

S EK TO R PR ZED SIĘB IO R STW - dotyczy podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w zakre­

sie leśnictwa, pozyskiwania drewna i pokrewnych w zakresie działalności usługowych; górnictwa i kopal­

nictwa; działalności produkcyjnej; zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę; budownictwa; handlu hurtowego i detalicznego; naprawy pojazdów mechanicznych, motocykli oraz artykułów przeznacznia oso­

bistego i użytku domowego; hoteli i restauracji; transportu, gospodarki magazynowej i łączności; obsługi nieruchomości, wynajmu i działalności związanej z prowadzeniem interesów; działalności związanej z re­

kreacją, kulturą i sportem oraz pozostałej działalności usługowej.

6

U w a g i m e t o d o l o g i c z n e

I. 1 . Tablice z zakresu użytkowania gruntów i powierzchni zasiewów opracowano na podstawie uogólnionych wyników spisu rolnego przeprowadzonego w czerwcu metodą reprezentacyjną w gospo­

darstwach indywidualnych, w połączeniu ze sprawozdawczością z pozostałych gospodarstw państwowych,spółdzielczych i spó­

łek.

2. Reprezentacyjny spis czerwcowy obejmuje o k .2150 losowo do­

branych indywidualnych gospodarstw i działel rolnych,co sta­

nowi ok. 4 % ogółu gospodarstw indywidualnych.

Reprezentacyjne spisy kwartalne pogłowia zwierząt (I, III i IV kw.) obejmują ok. 770 indywidualnych gospodarstw i działek rolnych,tj. ok. 1 % ogółu gospodarstw indywidualnych.

3 . Za indywidualne gospodarstwo rolne uważa się nieruchomości rolne będące własnością lub znajdujące się w użytkowaniu tej samej osoby - jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarstwa obejmującą grunty rolne i leśne wraz z bu­

dynkami ,urządzeniami i inwentarzem oraz prawami i obowiązkami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa,gdy powierzchnia użyt*

ków rolnych tego gospodarstwa przekracza 1 ha(Dz.U.Nr 10,poz.

53 z 1989 r.)

4. Wyniki spisu rolniczego opracowywane są wg siedziby użytkow­

nika gospodarstwa.Dla gospodarstw indywidualnych wyniki oprat cowywane są wg gmin-miejsca siedziby (zamieszkania) użytkow­

nika, a dla gospodarstw państwowych i spółdzielczych - wg woje­

wództw, miejsca siedziby przedsiębiorstwa (gospodarstwa).

5. Do "gruntów ornych" zaliczono powierzchnię pod zasiewami w po­

lu i w ogrodach przydomowych,powierzchnię odłogów i ugorów oraz gruntów ornych czasowo nieużytkowanych rolniczo.

6. Do "sadów" zaliczono grunty o powierzchni nie mniejszej niż 0,10 ha zasadzone drzewami owocowymi i krzewami jagodowymi

(maliny,porzeczki,agrest).

7. Do "łąk" zaliczono grunty pokryte trwale trawami,które z zasa­

dy są koszone. Do "łąk i pastwisk" nie zalicza się gruntów ornych obsianych trawami w ramach płodozmianów.

7 8 . Do "pozostałych gruntów i nieużytków" zaliczono powierzchnię

gruntów wchodzących w skład gospodarstw będących pod zabudo­

waniami, podwórzami, placami i ogrodami ozdobnymi,wodami śród­

lądowymi, rowami melioracyjnymi, powierzchnię gruntów użytko­

wanych nierolnicze,np.: torfowiska,żwirownie,kamieniołomy oraz powierzchnię nieużytków (bagna,lotne piaski,grunty prze­

znaczone do zalesienia).

9. Do powierzchni zasiewów zaliczono powierzchnię upraw poszcze­

gólnych ziemiopłodów uprawianych w plonie głównym. W powierz­

chni zasiewów uwzględnia się również powierzchnię zasiewów w sadach.

10. Do "zbożowych" zaliczono 4 zboża (żyto,pszenicę,jęczmień, owies), pszenżyto,mieszanki zbożowe,grykę,proso i inne zbożowe.

11. Do "strączkowych" zaliczono strączkowe jadalne na ziarno.

12. Do grupy "przemysłowych" zaliczono powierzchnię uprawy buraków cukrowych,rzepaku i rzepiku,lnu i konopii oraz tytoniu.

Nie zalicza się tu maku,słonecznika,chmielu,ziół leczniczych, wikliny i innych przemysłowych. Uprawy te zaliczono do grupy

"pozostałe uprawy".

13. Do grupy "pastewnych" zaliczono uprawy: okopowych pastewnych, strączkowych pastewnych,motylkowych drobnonasiennych,innych pastewnych i traw.

14. Grupa "pozostałe" obejmuje dane o powierzchni warzyw,truskawek, wysadków roślin okopowych,łubinu gorzkiego,roślin ozdobnych oraz pozostałych przemysłowych,tj. maku,słonecznika,chmielu, ziół leczniczych,wikliny i innych przemysłowych,a także szklar­

ni i tuneli foliowych.

15. Dane z zakresu rolnictwa zostały ujęte w dwóch podstawowych grupach,tj. w sektorze publicznym i sektorze prywatnym.

Do sektora publicznego zaliczono gospodarstwa własności pań­

stwowej (Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych) oraz gospodarstwa stanowiące własność mieszaną (spółki z przewagą mienia państwowego).

W sektorze prywatnym ujęto: indywidualne gospodarstwa rolne, gospodarstwa spółdzielcze i spółki prywatne.

16. Dane o plonach i zbiorach w sektorze publicznym zaprezento­

wano na podstawie sprawozdawczości gospodarstw państwowych wchodzących w skład tego sektora,a w sektorze prywatnym - w indywidualnych gospodarstwach rolnych - na podstawie bada­

nia reprezentacyjnego plonów i zbiorów w tych gospodarstwach, w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych wg sprawozdawczości.

17. Dane odnośnie skupu ważniejszych produktów rolnych w niniej­

szej informacji opracowane zostały na podstawie sprawozdań

R-10 (półrocznych) ze skupu produktów rolnych dokonanego przez- osoby prawne,jednostki organizacyjne nie posiadające osobowoś­

ci prawnej (w tym spółki cywilne i jawne) prowadzące w ramach działalności gospodarczej skup produktów rolnych bezpośrednio od producentów oraz osób fizycznych,które w ramach działalnoś­

ci. gospodarczej prowadzą skup: żywca rzeźnego,mleka krowiego, ziemniaków,rzepaku,zbóż,warzyw i owoców z przeznaczeniem na przetwórstwo jeżeli ogólna wartość skupionych produktów w okre­

sie półrocza przekracza 10 tys .zł (Zarz.Nr 33 Prezesa GUS, Dz.U. Nr 20 z 26 listopada 1994 r.).

18. Zużycie nawozów sztucznych (w czystym składniku) dla indywidu­

alnych gospodarstw rolnych przyjęto jako sprzedaż przez jedno­

stki handlowe GS "Samopomoc Chłopska", szacunek sprzedaży

przez WSO i prywatne punkty sprzedaży nawozów,w gospodarstwach państwowych ze sprawozdawczości dotyczącej zużycia nawozów.

19. Lata gospodarcze w gospodarce rolnej obejmują okresy od 1 VII danego roku kalendarzowego do 30 VI następnego (rok gospodarczy 1995/1996 obejmuje okres od 1 VII 1995 do 30 VI 1996).

Dane dla I półrocza gospodarczego 1995/1996 obejmują okres od lipca do grudnia 1995.

II. 1. Tablice z zakresu przemysłu zawierające dane opracowano na podstawie badania pełnego jednostek zatrudniających powyżej 50 pracowników oraz reprezentacyjnego badania jednostek zatru­

dniających od 6 do 50 pracowników.

2. Informację opracowano na podstawie danych za 1995 r.w zakresie zatrudnienia,wynagrodzeń i produkcji sprzedanej-z "Bazy EB-3".

3. W przychodach ze sprzedaży produkcji przemysłowej ujęto war­

tość sprzedanych wyrobów gotowych,półfabrykatów i części(zali­

czonych wg SWW do gałęzi 01-28) własnej produkcji oraz robót i usług o charakterze przemysłowym.

9 III. 1. Dane statystyczne zawarte w tablicach z zakresu budownictwa

dotyczą: osób prawnych,jednostek organizacyjnych nie posia­

dających osobowości prawnej (z wyłączeniem jednostek wcho­

dzących w skład osób prawnych,jednostek i zakładów budżeto­

wych oraz gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych) oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą z te­

go zakresu.

2. Informację opracowano na podstawie sprawozdań miesięcznych DG-1 za 1995 r .Obowiązek ich sporządzania miały podmioty zatrudniające powyżej 20 osób oraz reprezentacyjnego bada­

nia jednostek zatrudniających od 6 do 20 pracowników prowa­

dzących działalność gospodarczą klasyfikowaną według Euro­

pejskiej Klasyfikacji Działalności w zakresie:Budownictwa(45).

IV. 1. Sprzedaż detaliczna.-towarów obejmuje sprzedaż dokonaną w pun­

ktach sprzedaży detalicznej,w placówkach gastronomicznych oraz sprzedaż towarów ostatecznym odbiorcom(tj.ludności i jednos­

tkom organizacyjnym) bezpośrednio z magazynów przedsiębiorstw handlowych oraz przedsiębiorstw niehandlowych.

2.Dane o sprzedaży ujmowane są zgodnie z lokalizacją przedsię­

biorstwa .

U w a g i a n a l i t y c z n e

I. ROLNICTWO

P rodukcja roślinna

W 1995 r. korzystny układ warunków agrometeorologicznych, zwłaszcza wilgotnościo­

wych do połowy lipca sprzyjał wegetacji roślin uprawnych.

W drugiej połowie lipca warunki agrometeorologiczne wyraźnie pogorszyły się. Wysokie tempe­

ratury, silne usłonecznienie i znaczny niedobór opadów trwających do połowy III dekady sierp­

nia, spowodowały rozwój silnej suszy glebowej, której skutki negatywnie wpłynęły na wzrost i rozwój roślin. Nastąpiło przyspieszenie wegetacji i skrócenie okresu wegetacji ziemniaków, a także ograniczenie przyrostu masy korzeniowej buraków cukrowych.

Niekorzystne też były warunki dla odrostu roślinności łąkowo-pastwiskowej.

Dane uogólnione reprezentacyjnego czerwcowego spisu rolniczego przeprowadzonego w drugiej połowie czerwca 1995 r. w indywidualnych gospodarstwach (próba ok. 4%) w połą­

czeniu z danymi sprawozdawczości z gospodarstw państwowych i spółdzielczych wykazały, że w województwie ogółem wg siedziby użytkownika było 363,6 tys. ha użytków rolnych, w tym gruntów ornych 278,3 tys. ha.

W porównaniu z 1994 r. powierzchnia użytków rolnych w 1995 r. była o 7,0 tys. ha ( o ok. 2%) wyższa, w tym gruntów ornych wyższa o 6,5 tys. ha, tj. o 2,4%.

Odsetek gruntów ugorowanych i odłogowanych w ogólnej powierzchni gruntów ornych zmniejszył się z 14,1% w 1994 r. do 12,3% w 1995 r.

Kształtowanie się gruntów ugorowanych i odłogowanych na gruntach ornych w latach 1990-1995 przedstawia poniższe zestawienie:

LATA Ogółem W tym

państwowe gospodarstwa

rolne

spółdzielnie produkcji

rolniczej

gospodarstwa indzwiduałne

W TYSIĄCACH HA

1990 6,7 0,2 - 2,4

1991 6,0 0,2 0,2 1,2

1992 11,4 1,1 2,1 3,6

1993 16,9 1,3 2,2 4,5

1994 38,2 0,4 1,5 21,6

1995 34.1 ... 0,6 _{. . . ,} 1,7 11,7

Ogólna powierzchnia zasiewów w 1995 r. wyniosła 244,4 tys. ha i wyniku zmniejszenia się ogólnej powierzchni odłogów i ugorów była wyższa o około 5% niż w 1994r.

W strukturze zasiewów dominowały uprawy zbożowe - 66,6% (w 1994 r. - 65,3%), ziemniaki - 18,4% (w 1994 r. - 19,1%) i uprawy pastewne - 9% (w 1994r. - 9,9%).

11

STRUKTURA ZASIEWÓW W 1995 R

p o z o s ta łe ( 3 ,9 % ) ~ l i p r a # p r a u s ł . (2 , 1%1 - r u p ra w p M ten e (9 , 1%)—'

zierwuki (i8,4»>

stan u czerwcu

z to z a ctp tefi ( 6 6 , 5%)

Pod zbiory 1995 r. rolnictwo ogółem zużyło 20,5 tys. ton nawozów sztucznych (w czys­

tym składniku), tj. więcej niż przed rokiem o 65,6%.

Produkcja w 1995 r. głównych ziemiopłodów rolnych w porównanniu z 1994 r. przed­

stawiała się następująco:

- zbóż ogółem zebrano 470,8 tys. ton, tj. o 96,0 tys. ton (o 25,6%) więcej od uzyskanych w 1994 r., w tym zbóż podstawowych z mieszankami 468,0 tys. ton, tj. o 94,1 tys. ton (o 25,2%) więcej od zbiorów uzyskanych w 1994 r.

-ziemniaków - 824,2 tys. ton, tj. o (23,9%) więcej od uzyskanych w 1994 r.

-rzepaku (po przeliczeniu na wilgotność normatywną 13%) 8,4 tys. ton, tj. o 3,0 tys. ton (o 54,4%) więcej od niskich zbiorów 1994 r.

- buraków cukrowych - 6,8 tys. ton, tj. o 6,7 tys. ton (o 57,5%) mniej od zbiorów 1994 r.

-warzyw gruntowych - 93,1 tys, ton, tj. o 14,2 tys. ton (o 13,2%) mniej od produkcji 1994 r.

- owoców z drzew - 27,2 tys. ton, tj o 2,9 tys. ton (o 11,8%) więcej od uzyskanych w 1994 r.

- owoców jagodowych - 3,8 tys. ton, tj. o 0,1 tys. ton (o 1,1%) więcej od zbiorów 1994 r.

- zbiory trzech pokosów z łąk trwałych (w przeliczeniu na siano ) wyniosły 218,6 tys ton, tj.

o 20,2 tys. ton (o 8,4%) mniej od zbiorów 1994 r.

P rodukcja zw ierzęca

Wstępne wyniki reprezentacyjnego spisu pogłowia zwierząt (próba 1% ogółu gospo­

darstw rolnych) przeprowadzonego w gospodarstwach rolnych w połączeniu z wynikami spra­

wozdawczości z gospodarstw państwowych i spółdzielczych wykazały, że kontynułowane są po­

zytywne procesy odbudowy stada bydła, głównie z przeznaczeniem na rzeź, natomiast zaznacza się spadek w hodowli pogłowia trzody chlewnej.

Pogłowie bydła ogółem w całym rolnictwie w końcu IV kwartału 1995 r. ukształtowało się na poziomie 153,2 tys. sztuk wykazując do stanu sprzed roku wzrost o 12,8 tys. sztuk, tj.

o 9,1% (w analogicznym okresie 1994 r. odnotowano wzrost pogłowia bydła o 0,9%).

12

Stado podstawowe krów w końcu 1995 r. zwiększyło się do stanu 78,5 tys. sztuk, co oznacza wzrost w dystansie rocznym o 7,8% i jest wyższe od notowanego w poprzednich bada­

niach 1995 r. kiedy wzrost wyniósł odpowiednio: 1,2% w marcu, 5,7% w czerwcu, 5,4% we wrześniu.

Pogłowie bydła pozostałego, młodego bydła rzeźnego i hodowlanego wzrosło o 7,1 tys. sztuk., tj. o 10,5% , osiągając poziom 74,7 tys. sztuk.

W sektorze publicznym nastąpiła dalsza redukcja pogłowia bydła o 1,4 tys. sztuk, tj. o 40%

w stosunku do 1994 r. przy jednoczesnym wzroście liczebności stada bydła w sektorze prywat­

nym o 14,2 tys. sztuk (o 10,4%).

Na wzrost pogłowia bydła ogółem w jednostkach organizacyjnych sektora prywatnego wpłynęło zwiększenie liczebności stada bydła w gospodarstwach indywidualnych. W gospodars­

twach tych pogłowie bydła w końcu 1995 r. wyniosło 149,3 tys. sztuk i było wyższe od ubiegło­

rocznego o 14,7 tys. sztuk (o 10,9%), jest to rezultatem utrzymującego się w ciągu 1995 r. sys­

tematycznego wzrostu cen żywca wołowego, jak też tendencji wzrostowej cen bydła hodowlane­

go w obrotach targowiskowych.

Wzrost cen mleka w ciągu 1995 r. z 0,34 zł za 1 litr w grudniu 1994 r. do 0,52 zł za 1 litr w grudniu 1995 r., tj. o 52,9% poprawił opłacalność tego kierunku produkcji i wpłynął na wy­

hamowanie redukcji pogłowia krów.

IM tóK R Ó W ¥ POGŁOWIU BYDŁA OGÓŁEM W 1995 R

stan w końcu IV kwartału

pCtfWtrfe (48,8%) k ro y (5i,2%)

Pogłowie trzody chlewnej w całym rolnictwie w końcu IV kwartału 1995 r. w wyniku dla tego okresu spadku sezonowego o 2,4% ukształtowało się na poziomie 288,5 tys. sztuk i było niższe od ubiegłorocznego o 6,3 tys. sztuk, tj. o 2,1%. Na powyższe niewątpliwie miało wpływ pogorszenie się w końcu 1995 r. warunków ekonomiczno-rynkowych dla producentów trzody chlewnej.

Wyraźny wzrost cen zbóż i ziemniaków w IV kwartale 1995 r. przy jednoczesnym spad­

ku cen żywca wieprzowego w wyniku jego wysokiej podaży (w IV kwartale skupiono o 57,6%

żywca wieprzowego więcej niż w III kwartale). Ceny żywca wieprzowego w końcu róku obniży­

ły się w skupie z 2,83 zł za 1 kg we wrześniu do 2,65 zł w grudniu, tj. o 6,4%, a na targowiskach odpowiednio z 2,74 zł za 1 kg we wrześniu do 2,67 zł za 1 kg w grudniu, tj. o 2,5%.

13

STRUKTURA POGŁOWIA TRZODY CHLEWNEJ W 1995 R

stan u korcu W kwartału

tuczniki (28,4%)

lochy (8,8%)

prosięta (33,7%)

warchlaki (29,1%)

Skup w ażniejszych produktów rolnych

W 1995 r. od rolnictwa ogółem z terenu województwa częstochowskiego skupiono łącz­

nie 16,7 tys. ton zbóż konsumpcyjnych tzn. mniej niż przed rokiem o 1,3 tys. ton, tj. o 7,4%.

Ze zbiorów 1995 r. (w okresie lipiec-grudzień) skupiono 13,7 tys. ton zbóż konsumpcyj­

nych, tj. więcej niż ze zbiorów 1994 r. o 2,5 tys. ton, tj. o 22,2%. Skup ten stanowił 2,9% zbio­

rów zbóż z 1995 r.

Skup ziemniaków w 1995 r. wyniósł 905 ton i stanowił 55,1% skupu dokonanego w 1994 r.

Skup warzyw ogółem w 1995 r. wyniósł 395 ton, a owoców 3,5 tys. ton. Oznacza to, że w porównaniu ze skupem z 1994 r. skup warzyw w 1995 r. był niższy o ok. 70% i owoców niż­

szy o 13%.

Skup żywca rzeźnego (w wadze żywej) w 1995 r. od rolnictwa ogółem wyniósł 21,8 tys.

ton i był niższy o 1,5 tys. ton, tj. o 6,4% w porównaniu ze skupem żywca 1994 r., skup mleka w tym okresie wyniósł 134,3 min litrów i był niższy niż przed rokiem o ok. 9%.

Z atrudnienie w rolnictw ie i leśnictw ie

Według wstępnych danych pracujących w rolnictwie (bez pracujących w indywidualnych gospodarstwach rolnych) w 1995 r. było 3395 osób, tj. mniej niż w 1994 r. o 719 osób (o około 18%).

W końcu 1995 r. przeciętne zatrudnienie w rolnictwie wyniosło 1647 osób i było niższe w porównaniu z 1994 r. o 406 osób, tj. o 19,8%.

Wynagrodzenia osobowe (brutto) ogółem osób zatrudnionych w rolnictwie wyniosły 9666,1 tys.zł.

Przeciętne wynagrodzenie brutto (bez uczniów) w rolnictwie w 1995 r. wyniosło 489,08 zł i wzrosło w porównaniu z 1994 r. o 40,8% .

W leśnictwie w 1995 r. w porównaniu z danymi 1994 r. przeciętne zatrudnienie

zmniejszyło się o 6,0%, przeciętne wynagrodzenie brutto wzrosło o około 65% i wynosiło 779,02 zł.

14

II. PODSTAWOWE DZIAŁY GOSPODARKI NARODOWEJ

P R Z E M Y S Ł

Rok 1995 jest kolejnym rokiem wzrostu produkcji sprzedanej.

W stosunku do 1994 r . produkcja sprzedana wzrosła o 5,0 %. Wzrost produkcji sprzedanej w przemyśle związany był głównie ze wzrostem udziału przemysłu przetwórczego w sprzedaży ogółem.

W porównaniu z 1994 r . udział sektora prywatnego w produkcji sprze­

danej ogółem wzrósł o 3,1 % i stanowił w roku 1995 45,4 %( w 1994 r.

udział tan wyniósł 42,3 %). Wzrost produkcji w przemyśle uzyskano przy wzroście zatrudnienia o 0,7 % i wzroście wydajności o 37,9 % (w ce­

nach bieżących). W przedsiębiorstwach przemysłowych o liczbie pra­

cujących powyżej 5 osób wzrost produkcji sprzedanej w porównaniu z 1994 r . uzyskano w dziewięciu działach. Najwyższy wzrost uzyskano w grupie "działalność wydawnicza i poligraficzna" oraz w "produkcji pojazdów mechanicznych przyczep i naczep", najniższy w grupie "pro­

dukcja chemikaliów i wyrobów chemicznych".

Przeciętne zatrudnienie w 1995 r. w sektorach przedsiębiorstw przemysłowych (dużych i średnich jednostek gospodarczych) w porów­

naniu z 1994 r . wzrosło o 0,7 % .

Od stycznia do grudnia 1995 r . liczba pracujących w sektorze publi­

cznym zmniejszyła się o 982 osoby. Udział zatrudnionych w sektorze prywatnym zwiększył się w końcu 1995 r. do 49,4 % (w końcu 1994 r . udział ten wyniósł 44,7 %).

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto (łącznie z wypłatami z zysku do podziału i nadwyżki bilansowej w spółdzielniach) wyniosło w 1995 r . 651,02 żł i było o 37,3 % wyższe niż przed rokiem.

Dynamika tych płac była o 3,4 pkt niższa niż przed rokiem.

Najwyższy wzrost przeciętnej płacy brutto odnotowano w grupie "pro­

dukcja artykułów spożywczych"

Przeciętne wynagrodzenie netto (tj.po odliczeniu podatku docho­

dowego od osób fizycznych) w przemyśle wyniosło w 1995 r . 531,03 zł i było wyższe od wynagrodzenia w 1994 r. o 37,2 % .

Wskaźnik opłacenia przyrostu produkcji sprzedanej na 1 zatrudnio­

nego (w bieżących cenach realizacji) przyrostem przeciętnego wynagro­

dzenia obliczony jako stosunek procentowy tempa wzrostu przeciętnego wynagrodzenia do tempa wzrostu produkcji sprzedanej przypadającej na

1 zatrudnionego ogółem w 1995 r . dla trzech sekcji stanowiących przemysł wyniósł 0,98.

15 B U D O W N I C T W O

W roku 1995 przychód ze sprzedaży produkcji i usług netto (bez podatku VAT) w budownictwie (w cenach bieżących) wyniósł 401656,0 tys.zł, co w porównaniu z analogicznym okresem 1994 r. oznacza wzrost 0 38,1 %.

Przychód netto (bez podatku V AT) ze sprzedaży produkcji podstawowej budowlano-montażowej w budownictwie w 1995 r . wyniósł 307940,1 tys.zł, co w porównaniu z 1994 r. oznacza wzrost o 31,4 %.

W roku 1995 przychód netto ze sprzedaży na 1 zatrudnionego w budownic­

twie (w cenach bieżących) wyniósł 38260 z ł, co w porównaniu z 1994r.

oznacza wzrost o 48,3 %.

T R A N S P O R T

Przedsiębiorstwa transportu samochodowego przewiozły w 1995 r . 2195,6 tys.ton ładunków.

W 1995 r . średniodobowy przewóz ładunków przez przedsiębiorstwa transportu samochodowego wyniósł 6,0 tys.ton .

Przedsiębiorstwa transportu samochodowego przewiozły w 1995r.

22680 tys. pasażerów. W 1995 r . przychód netto (bez podatku VAT) ze sprzedaży wyrobów i usług (ceny bieżące) w transporcie wyniósł

88421,0 tys.zł, co w porównaniu z 1994 r . oznacza wzrost o 24,0 % . Liczba placówek pocztowych, telekomunikacyjnych i pocztowo-

telekomunikacyjnych czynnych na terenie województwa częstochowskiego według stanu w dniu 31 grudnia 1995 r. wyniosła 161 jednostek

eksploatacyjnych.

Liczba abonentów telefonicznych w 1995 r. wyniosła 102394, co w po­

równaniu z 1994 r . oznacza wzrost o 18,9 % .

Usługi pocztowe i telekomunikacyjne według ilości (w obrocie krajo­

wym i z Polski za granicę) za rok 1995 w przesyłkach listowych po­

leconych nadanych wyniosły 2546 tys.. sztuk, w paczkach nadanych 1 listach wartościowych nadanych 178 tys. sztuk.

H A N D E L I N A P R A W Y

Sprzedaż detaliczna towarów (w cenach bieżących z podatkiem V AT) dokonana przez jednostki handlowe w 1995 r.wyniosła 1048,9 min zł wykazując wzrost w porównaniu z 1994 r . o 66,1 % .

Sprzedaż detaliczna jednostek handlowych stanowiła w 1995 r . 87,9 % ogólnej sprzedaży detalicznej województwa.

16

Według stanu w dniu 31 XII 1995 r . w jednostkach handlowych pracujących było 12995 osób,tj. o 1,4 % więcej niż w grudniu 1994r.

Pracujący w sektorze prywatnym stanowili 93,2 % pracujących w jednostkach handlowych.

W 1995 r. jednostki handlowe zatrudniały przeciętnie 12506 osób, tj. o 0,9 % mniej niż w 1994 r.

Przeciętne wynagiodzenie miesięczne netto osiągnięte w jednost­

kach handlowych w 1995 r . wyniosło 421 zł, wykazując wzrost w porów­

naniu z ]994 r. o 36,1 %.

Udział podatku dochodowego od osób fizycznych w wynagrodzeniach cgółem jednostek handlowych ukształtował się w 1995 r.na poziomie

17,7 %.

SPRZEDAŻ HURTOWA I DETALICZNA

W JED N O STK A C H HANDLOWYCH W 1 9 9 5 R.

S p rzed aż detaliczna 31%

S p rzed aż hurtowa 69%

H O T E L E I R E S T A U R A C J E

Sprzedaż detaliczna (w cenach bieżących łącznie z podatkiem VAT) dokonana przez jednostki zaliczane do działu "Hotele i restauracje"

w 1995 r . wyniosła 21,7 min zł i wzrosła 2 ,5-krotnie w porównaniu z 1994 r.

Przychody netto ze sprzedaży wyrobów i usług w 1995r. wyniosły 12,9 min ń i były niższe od osiągniętych w 1994 r . o 21,2 %.

Według stanu w dniu 31 XII 1995 r.w jednostkach działu "Hotele i restauracje" pracujących było 821 osób,tj.o 5,4 % mniej aniżeli w 1994 r .

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne netto w 1995 r . wyniosło 294 zL wykazując wzrost w porównaniu z 1994 r. o 23,5 % .

Udział podatku dochodowego cd osób fizycznych w wynagrodzeniach w 1995 r . ukształtował się na poziomie 15,7 % .

WARUNKI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

I. RYNEK PRACY

B E Z R O B O C I E

Sytuacja bezrobotnych na rynky pracy jest wyraźnie zróżnicowana w zależności od wieku, o czym świadczy poziom cząstkowych wskaźników bezrobocia w poszczególnych grupach wie­

kowych.

Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy województwa częstochowskiego w końcu grudnia 1995 r. wynosiła 48650 osób i była większa o 729 osób, tj. o 1,5 % w porów­

naniu z poprzednim miesiącem 1995 r.

Wzrost liczby bezrobotnych odnotowano w 5 rejonowych urzędach pracy, przy czym naj­

większy w RUP Myszków o 3,2%, najmniejszy w RUP Lubliniec o 0,9 %. Wzrosr ten był spo­

wodowany m. in. niewielką liczbą ofert pracy (mniejszą liczbą ofert dotyczącą robót budowla­

nych, rolnych itp. związanych z sezonowością) i powrotami do rejestracji bezrobotnych po pra­

cach interwencyjnych i publicznych.

Struktura bezrobotnych w województwie częstochowskim

zarejestrowanych w urzędach pracy

RUP O lesno 7%

RU P Pajęczno 4%

RU P Myszków

9% RU P C zęstochow a

49%

R U P Lubliniec 9%

R U P Koniecpol

10%

RU P Kłobuck

12%

Stan w dniu 31 grudnia

W grudniu 1995 roku w urzędach pracy woj. częstochowskiego zarejestrowało się 3596 bez­

robotnych, z tego 616 osób bez prawa do zasiłku.

Wśród rejestrowanych byli zarówno bezrobotni rejestrujący się po raz pierwszy - 1140 osób (w tym 85 absolwentów) jak również osoby powracające do rejestru po raz kolejny - 2456 osób (w tym po zakończeniu prac interwencyjnych - 263 osoby, robót publicznych - 94 osoby).

Największą liczbę rejestracji odnotowano w RUP Częstochowa - 1793 osoby, najmniejszą w RUP Pajęczno - 141 osób.

W ogólnej liczbie osób rejestrowanych w grudniu 1995 r. odnotowano między innymi:

- 1654 osoby zamieszkałe na w si... (46,0 % ogółu rejestrowanych), - 41 osób niepełnosprawnych...(1,1 %),

85 absolwentów ... (2,4 %),

48 osób zwolnionych z zakładów pracy z przyczyn tych zakładów (1,3%), - 1257 kobiet... (35,0 %).

18

Wskaźnik dynamiki napływu bezrobotnych w grudniu 1995 r. wyniósł 7,5% (w listopadzie 1995 r. 8,8 %).

W analizowanym okresie urzędy pracy wyłączyły z ewidencji bezrobotnych 2867 osób.

Przyczynami odpływu bezrobotnych było:

- podjęcie p ra c y 1027 osób - 35,8%,

z tego między innymi:

- prac interwencyjnych... 117 osób, - robót publicznych... 52 osoby, - nie potwierdzenie gotowości do podjęcia poracy 1542 osoby - 53,8%

- dobrowolna rezygnacja ze statusu bezrobotnego ... 200 osób - 7,0%, - inne ... 98 osób - 3,4%.

Wskaźnik odpływu bezrobotnych w grudniu 1995 r. wyniósł 6,0 % (w listopadzie 1995 r.

7,7%),

Z ogólnej liczby bezrobotnych wyłączonych z ewidencji w analizowanym okresie 1595 osób, tj. 55,6% nie posiadało prawa do zasiłku.

W końcu grudnia 1995 r. liczba bezrobotnych kobiet zarejestrowanych w urzędach pracy województwa częstochowskiego wynosiła 26388 osób i stanowiła 54,2 % ogółu bezrobotnych.

W porównaniu z listopadem 1995 r. liczba bezrobotnych kobiet zmniejszyła się o 82 osoby, tj.

0 0,3%. W grudniu 1995 r. w urzędach pracy zarejestrowało się 1257 kobiet, z tego 234 bez prawa do zasiłku. Spośród ogółu bezrobotnych kobiet - 20,7% dotychczas nigdzie nie pracowa­

ło. Wśród nich sporą grupę stanowiły absolwentki - 52,2%.

Ze zbiorowości k o biet, które pracowały przed zarejestrowaniem się 8,2% zostało zwolnio­

nych z przyczyn dotyczących zakładów pracy. W końcu grudnia 1995 r. 37,8% ogółu bezrobot­

nych kobiet nie posiadało prawa do zasiłku.

W końcu grudnia 1995 r. liczba bezrobotnych absolwentów szkół ponadpodstawowych 1 wyższych wynosiła 4532 osoby (9,3% ogółu bezrobotnych). W porówaniu z listopadem 1995 r.

liczebność tej kategorii bezrobotnych zmniejszyła się o 80 osób, tj. o 1,7%. W grudniu 1995 r.

napływ bezrobotnych absolwentów wyniósł 85 osób. W grudniu 1995 r. pracę podjęło 78 abso­

lwentów.

W końcu grudnia 1995 r. prawa do zasiłku nie posiadało 462 absolwentów, tj. 10,2%

ogółu absolwentów.

Z ogólnej liczby bezrobotnych w końcu grudnia 1995 r. 2383 osoby, tj. 4,9% utraciło pracę z przyczyn dotyczących zakładów pracy. W porównaniu z listopadem 1995 r. liczebność tej ka­

tegorii bezrobotnych zmniejszyła się o 93 osoby, tj. o 3,8%. Prawa do zasiłku w końcu grudnia 1995 r. nie posiadało 1172 osoby, tj. 49,2% tej grupy bezrobotnych.

W końcu grudnia 1995 r. w rejonowych urzędach pracy zarejestrowane były 371 osób bez­

robotnych niepełnosprawnych. W porównaniu z listopadem 1995 r. liczba tych beztrobotnych zmniejszyła się o 33 osoby, tj. o 8,2%. Prawa do zasiłku nie posiadało 215 osób niepełnospraw­

nych (57,9%).

W analizowanym okresie Wojewódzki Ośrodek d/s Zatrudnienia i Rehabilitacji Osób Niepeł­

nosprawnych wydał na pomoc niepełnosprawnym ze środków PFRON kwotę 75205148 zł.

19 Kierunki wydatkowania powyższych środków były następujące:

- refundacja kosztów utworzenia nowych stanowisk pracy ... 317495,02 zł, tj. 42,2%, - refundacja zakładom pracy kosztów wynagrodzenia

za zatrudnienie niepełnosprawnych 20728,51 zł, tj. 2,8%

- likwidacja barier architektonicznych... 353460,33 zł, tj. 47,0%, - pożyczki na rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej ... 50000,00 zł, tj. 6,6%, - dział warsztatów Terapii Zajęciowej... 9877,22 zł, tj. 1,3%.

-szkolenia ... 490,00zł, tj. 0,1%

Z ogółu bezrobotnych w końcu grudnia 1995 r. prawa do zasiłku nie posiadały 16274 osoby, tj. 33,5% ogółu bezrobotnych. W porównaniu z listopadem 1995 r. liczba tych bezrobotnych zmniejszyła się o 443 osoby, tj, o 2,6%. Pracę w grudniu podjęło 446 osób bez prawa do zasiłku, z tego między innymi prace interwencyjne - 69 osób. Gotowości do pracy nie potwierdziło 929 osób, tj. 5,7% do ogółu bezrobotnych bez prawa do zasiłku.

W analizoweanym okresie zakłady pracy zgłosiły do urzędów pracy 860 ofert pracy dla bez­

robotnych, z tego 429 ofert zgłosiły zakłady pracy z sektora publicznego.

Z ogólnej liczby ofert 40 adresowane było do osób niepełnosprawnych. Wśród ofert prac odnotowano oferty m in. dla: krawców, sprzedawców, pielęgniarek, prac. administracyjno-biu­

rowych., mechaników pojazdów samochodowych, blacharzy samochodowych oraz pracowni­

ków niewykwalifikowanych. W końcu grudnia 1995 r. w dyspozycji urzędów pracy pozos­

tały jeszcze 124 oferty pracy.

W grudniu 1995 r. pracę podjęło 1027 bezrobotnych, w tym 441 kobiet. Najwięcej osób pod­

jęło pracę w Częstochowie - 469 osób, najmniej w Lublińcu - 65 osób.

Spośród bezrobotnych, którzy podjęli pracę w grudniu 1995 r.:

- 776 bezrobotnych podjęło pracę stalą, - 117 osób podjęło pracę interwencyjną,

52 osoby - roboty publiczne,

71 osób - pracę sezonową (krótkookresową).

Prace interwencyjne i roboty publiczne podjęło łącznie 169 osób, z tego 70 osób, tj. 41,4% to tzw.

długotrwale bezrobotni, pozostający bez pracy powyżej 12 miesięcy.

W końcu grudnia 1995 r. na pracach interwencyjnych pracowało 1107 bezrobotnych, na robotach publicznych 186 osób.

Naukę na kursach szkoleniowych podjęło w grudniu 1995 r. 95 bezrobotnych. Były to głównie kursy:

- przedsiębiorczości - obsługi komputera IBM - prawa jazdy kategorii C

Na koniec grudnia 1995 r. naukę na kursach kontynułowało 171 osób.

W grudniu 1995 r. Wojewódzki Urząd Pracy pośredniczył w przekazywaniu indywidualnych umów o pracę pomiędzy pracodawcami niemieckimi a mieszkańcami województwa częstochow­

skiego. Na koniec miesiąca grudnia 1995 r. aktualne zezwolenie na pracę na terenie województ­

wa częstochowskiego posiadało 96 cudzoziemców.

Z punktu widzenia polityki zatrudnienia i zmian sytuacji na rynku pracy, szczególnie doniosłą ce­

chą bezrobotnych jest wiek.

Wśród bezrobotnych w 1995 r. najliczniejszą grupę stanowiły osoby będące w wieku 18-24 lat (35,2%). Kolejną licznie reprezentowaną grupą byli bezrobotni w wieku 25-34 lata (25,2%), a następnie 35-44 lata (24,4%). Osoby mające 55 lat i więcej stanowiły 2,3% ogółu bezrobot­

nych.

20

Struktura bezrobotnych według wieku i płci

Wiek 1993 1995

ogółem mężczyźni kobiety ogółem mężczyźni kobiety

OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0

15-17 0,5 0,6 0,3 0,2 0,2 0,2

18-24 33,6 22,4 34,6 35,2 34,7 35,7

25-34 28,1 26,5 29,7 25,2 22,6 27,3

35-44 25,1 25,7 24,6 24,4 23,6 25,0

45-54 10,7 11,6 9,9 12,7 14,6 11,2

55 lat i więcej 2,0 3,2 0,9 2,3 4,3 0,6

Analizując strukturę bezrobotnych według wieku i płci obserwujemy zbliżone udziały mężczyzn i kobiet w poszczególnych grupach wiekowych.

Największe zróżnicowanie występuje w grupie wieku 25-34 lata - 4,7 pkt.

Porównując strukturę bezrobotnych według wieku z analogicznym okresem 1993 r. widzimy, że udział bezrobotnych w grupie wieku 18-24 lat dla mężczyzn zwiększył się o 12,3 pkt, u kobiet o 1,1 pkt.

Najwyższe natężenie bezrobocia dotyczy ludności należącej do najmłodszej grupy wieku produk­

cyjnego.

Zagrożenie bezrobociem wyraźnie maleje w starszych grupach wieku. Po ukończeniu 45 roku życia bez pracy pozostaje 15,0% aktywnych zawodowo.

Sytuacja ludności w starszych grupach wieku wydaje się korzystniejsza.

Analiza zagrożenia bezrobociem osób w różnych grupach wieku dowodzi, że w najtrudnie­

jszej sytuacji znajduje się młodzież. Z punktu widzenia polityki społecznej jest to problem wyma­

gający pilnych rozwiązań. Należy pamiętać, że sytuacja młodzieży na rynku pracy ma znaczny wpływ na jej postawy zachowania i zamierzenia życiowe. Aktywizacja tej grupy w procesie pracy jest ważnym problemem społecznym i ekonomicznym.

Jeżeli uwzględnimy płeć i wiek bezrobotnych, to okazuje się, że młode kobiety, które nie ukończyły 34 lat są w gorszym położeniu niż mężczyźni w tej samej grupie wieku.

Kolejną cechą o dużym znaczeniu dla oceny szans bezrobotnych na rynku pracy jest wykształce­

nie. Osoby o wysokich kwalifikacjach nie mają na ogół trudności ze znalezieniem odpowiedniej pracy. W trudnej sytuacji natomiast znajdują się osoby o niskich kwalifikacjach, a także ludzie o zawodach mało użytecznych lub zbędnych w nowoczesnej gospodarce.

Struktura bezrobotnych według pozimu wykształcenia i płci.

WYSZCZEGÓLNIENIE 1993 1995

razem mężczyźni kobiety razem m ężczyźni kobiety

OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0

Wyższe

Policealne i średnie

1,9 1,9 1,9 2,1 2,0 2,2

zawodowe

Średnie ogólnoksz­

22,3 16,0 28,2 23,7 16,1 30,0

tałcące

Zasadnicze zawo­

5,8 1,8 9,6 7,2 2,9 10,8

dowe 41,6 47,1 36,4 40,3 49,3 32,8

Podstawowe 28,4 33.2 23.9 26,7 29 7 24,2

21

LICZBA BEZROBOTNYCH WG POZIOMU WYKSZTAŁCENIA W 1995 R.

tys.

20000

18000

16000

14000

12000

10000

8000

6000

4000

2000

5? \

k i

SiiiSffiS

EWiii' i®

mmm

...SiiSSSiiiS: / > % ' m m m

m m #

/ \

mmmm

# 0 #

m i m i

m&w BSSSÄ

/ \ _*

/ \

- f

mmm

\

55¾¾¾¾¾¾¾ m

m m m X.

m m

mm

'tL' ( ^ ::¾¾¾¾¾¾¾¾^

:5¾¾¾¾1

« 0

MN#

KtiKłłłi:

policealne i brednie zawodowe

Średnie ogólnokształcące

zasadnicze podstawowe i niepełne podstawowe

Najwyższym natężeniem bezrobocia wyróżnia się zbiorowość bezrobotnych z wykształceniem zasadniczym zawodowym, w ogólnej liczbie bezrobotnych stanowią oni 40,3%.Najlepszą obroną przed bezrobociem są wysokie kwalifikacje.Natężenie bezrobocia wśród osób z wykształceniem wyższym wynosi tylko 2,1%.

Wśród mężczyzn zdecydowanie przeważają osoby z wykształceniem zasadniczym zawodo­

wym 49,3%,następnie podstawowym 29,7%..Osoby z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym stanowiły 16,1% bezrobotnych mężczyzn (stan w końcu grudnia 1995 r.).

22

W populacji bezrobotnych kobiet udział osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym, podstawowym oraz policealnym i średnim zawodowym były odpowiednio: 32,8%,24,2%,30,0%.

Osoby o wykształceniu poniżej średniego stanowią 79,0% bezrobotnych mężczyzn i 57,0% bez­

robotnych kobiet. Porównując mężczyzn i kobiety stwierdzamy,że przeciętny poziom wykształ­

cenia kobiety jest wyższy niż mężczyzny.Kobiety częściej mają za sobą szkołę policealną i średnią zawodową lub ogólnokształcącą, natmiast mężczyźni częściej charakteryzują się wykształceniem zasadniczym zawodowym i podstawowym.

O szansach bezrobotnych na rynku pracy decydują nie tylko kwalifikacje i doświadczenie zawodowe, ale także ich aktywność w poszukiwaniu miejsca pracy oraz okres poszukiwania pracy.

Stan i strukturę bezrobotnych według czasu pozostania bez pracy w końcu 1995 r. przed­

stawia poniższe zestawienie:

Okres pozostawania bez pracy Razem Mężczyźni Kobiety

OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0

do 1 miesiąca 7,2 10,2 4,6

od 1-3 miesięcy 16,3 21,1 12,2

od 4 -6 miesięcy 18,2 18,6 17,8

od 7 - 11 miesięcy 27,4 26,5 28,3

od 12 - 24 miesięcy 18,3 15,1 21,1

powyżej 24 miesięcy 12,6 ... ?,5... 16,0

Jak wynika z powyższych danych,, zaledwie 23,5% ogółu zarejestrowanych jako bezrobotne pozostaje bez pracy poniżej 3 miesięcy.

Kolejna cechą rynku pracy jest systematyczne rozszerzanie się bezrobocia długotrwałego.Jest oczywiste, że wydłużająca się bezczynność zawodowa w znaczny sposób zmniejsza szanse po­

nownej aktywizacji bezrobotnych. Informacje o okresie poszukiwania pracy przez bezrobotnych są zbierane od połowy 1992 r. Od tego momentu liczba bezrobotnych długotrwale systematycz­

nie się zwiększała, by w końcu 1995 r. osiągnąć liczbę 48650 osób. oznacza to, że około 30,9%

ogółu bezrobotnych bezskutecznie poszukiwało stałej pracy przez okres dłuższy niż rok. Tego niekorzystnego obrazu nie zmienia fakt, że w ostatnim okresie zaobserwowano znaczne spowol­

nienie przyrostu bezrobocia długotrwałego.

Zdecydowana większość bezrobotnych wcześniej pracowała.W przeważającej części utracili oni pracę w związku z likwidacją zakładu lub stanowiska pracy.

23

W Y P A D K I P R Z Y P R A C Y

W 1995 r. w województwie częstochowskim zgłoszono 1344 wypad­

ki przy pracy (o 19,3 % więcej w porównaniu z 1994 r.),w tym 6 zbiorowych (o 45,5 % mniej w porównaniu z 1994 r.).

Poszkodowanych, w zgłoszonych wypadkach w województwie zostało 1352 osoby (o 18,7 % więcej w porównaniu z 1994 r.,w tym 11 ze skutkiem śmiertelnym ).

Wzrósł odsetek poszkodowanych w działalności produkcyjnej z 44,8 % w 1994 r. do 45,9 % w 1995 r.,w zaopatrzeniu w energię elektryczną,gaz i wodę z 0,4 % do 1,2 %, w handlu hurtowym i deta­

licznym z 3,7 % do 5,6 %, w obsłudze nieruchomości z 1,7 % do 2,1%.

W pozostałych działach zmalał odsetek poszkodowanych.

W 1995 r . było 11 wypadków śmiertelnych, 3 z nich miały miejsce w działalności produkcyjnej - o 3 mniej w porównaniu z 1994 r., w budownictwie 3 ,t j . o 2 więcej w porównaniu z 1994 r .

wypadki

POSZKODOWANI W WYPADKACH WEDŁUG SKUTKÓW WYPADKÓW W LATACH 1994-1995

1400 ^{t —}

1200--- 1000 ^—

H

800

600 -

400 ^-

200

1994 1995

IB Śmierć

■ ciężkie uszkodzenie ciała DD lżejsze uszkodzenie ciała

Z liczby ogółem w 1995 r. 2,4 %,tj . 32 osoby uległy ciężkiemu uszkodzeniu ciała (w 1994 r . - 4,5 %).

Poszkodowani,którzy uniknęli śmierci, byli w 1995 r . niezdolni do pracy przeciętnie przez 30,5 dnia (o 0,4 dnia krócej w porównaniu z 1994 r.). Przeciętnie najdłużej niezdolni do pracy byli poszko­

dowani,którzy ulegli ciężkim wypadkom uzasadniającymi długotrwałą niezdolność do pracy(mimo,że niewielki był ich odsetek).

W 1995 r. liczba dni niezdolności do pracy spowodowanych wypadkami wyniosła 40950 dni i była większa od liczby dni niezdolności do pracy o 17,4 %,tj. o 6070 dni w porównaniu z 1994 r .

24

Najwięcej osób,które uległy wypadkom zostało poszkodowanych na skutek przygniecenia (43,3 % ogółu poszkodowanych) lub upadku

(25,3 % ogółu poszkodowanych).

Najwyższy odsetek pracowników,którzy ucierpieli w wypadkach odnotowano w grupie osób o najkrótszym stażu pracy (do 1 roku)

i stanowiła ona 36,4 % (w 1994 r. - 34,0 % ) ogółu poszkodowanych.

Wśród poszkodowanych ogółem największy udział (33,4 % w 1995r.) . mieli pracownicy z grupy wiekowej 35-44 lata (w 1994 r . - 36,3 %).

Największy odsetek poszkodowanych kobiet (w 1995 r. - 35,7 %,w 1994r.

29,5 % ) był w przedziale wieku 40-49 lat.

Największy odsetek poszkodowanych odnotowano w działalności produkcyjnej (45,9 %) oraz budownictwie (26,3 %) i dlatego aż 35,2%

pracowników,którzy ucierpieli w wypadkach rekrutowało się jedynie z 3 grup zawodowych,które miały największy udział w ogólnej liczbie poszkodowanych. Byli to robotnicy budownictwa specjalistycznego

(17,3 %), robotnicy obróbki metali (12,0 %) i robotnicy przy produk­

cji tkanin (5,9 %).

Najczęstszą przyczyną wypadków był niewłaściwy stan czynnika materialnego,niewłaściwa organizacja pracy i stanowiska pracy oraz niewłaściwe,samowolne zachowanie się pracownika.

Kcbiety stanowiły 16,8 % ogółu poszkodowanych, natomiast młodo­

ciani 0,8 % ogółu poszkodowanych. Kobiety ucierpiały głównie przy pracy w przemyśle przetwórczym, przemyśle włókienniczym oraz w ochro­

nie zdrowia i opiece społecznej. Natomiast młodociani najbardziej ucierpieli przy pracach w przemyśle przetwórczym.

Udział osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy w sektorze prywatnym i publicznym przedstawia wykres:

POSZKODOWANI W WYPADKACH W WOJ.

CZĘSTOCHOWSKIM WEDŁUG SEKTORÓW W LATACH 1994-1995

wypadki

B sektor publiczny B9 sektor prywatny

1994 1995

2 5 Zwiększył się odsetek poszkodowanych w sektorze prywatnym w porównaniu z 1994 r . Potwierdza to pogarszający się stan bhp

i szczególnego niebezpieczeństwa pracy w pozarolniczym sektorze prywatnym.

Niebezpieczeństwo takie potwierdza również statystyka wypadków śmiertelnych.

W 1995 r. aż 72,7 % ogółu wypadków śmiertelnych wystąpiło w sektorze prywatnym (w 1994 r . - 36,4 %).

Straty materialne (szacunkowe) spowodowane wypadkami przy pracy i wypadkami traktowanymi na równi z wypadkami przy pracy w latach 1994 - 1995 przedstawia zestawienie:

Wyszczególnienie

1994 1995

w liczbach bezwzględnych 1994=100

Straty czasu pracy innych

osób w roboczogodzinach 2717 684 25,2

Szacunkowe straty mate­

rialne w tys.a 561,2 70,3 12,5

2 6

II. PODMIOTY ZAREJESTROWANE W SYSTEMIE "REGON”

Według stanu w końcu grudnia 1995 r. w rejestrze REGON numery statystyczne posiadały 45882 podmioty (w grudniu 1994 r. 47559), z tego 21815 (w grudniu 1994 r. 22889) jednostek, tj.

47,5% zlokalizowane było na terenie miasta Częstochowa. Wyżej wymienione wartości ogółem obrazują stan rejestru REGON województwa częstochowskiego. Tak znaczny spadek ilości jednostek posiadających numery statystyczne w końcu grudnia 1995 r. w stosunku do stanu z końca grudnia 1994 r. nie oznacza regresu gospodarczego. Na taki obraz wpłynęły wyniki porównania zapisów w rejestrze REGON i rejestrach działalności gospodarczych organów samorządowych.

Podmioty gospodarcze zarejestrowane w systemie "REGON" według sekcji EKD w 1995 r.

Stan w końcu grudnia

W YSZCZEGÓLNIENIE Ogółem w tym grudzień

OGÓŁEM ... 45882 442 w tym m. Częstochowa ... 21815 180 Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo... 728 7 Rybołówstwo i rybactwo ... 8 - Górnictwo i kopalnictwo ... 22 - Działalność produkcyjna ... 10835 78 Zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę ... 18 * Budownictwo... 3976 25 Handel hurtowy i detaliczny; naprawy pojazdów mechanicznych,

motocykli oraz artykułów przeznaczenia osobistego i użytku

domowego... 17936 208 Hotele i restauracje... 1097 5 Transport, gospodarka magazynowa i łączność ... 3184 22 Pośrednictwo finansowe ... 439 9 Obsługa nieruchomości, wynajem i działalność związana

z prowadzeniem interesów... 3167 59 Administracja publiczna i obrona narodowa; gwarantowana

prawnie opieka socjalna... 115

Edukacja ... 759 2 Ochrona zdrowia i opieka socjalna ... 1527 16 Pozostała działalność usługowa, komunalna, socjalna

i indywidualna... 2068 11 Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników... 3

Organizacje i zespoły międzynarodowe ... - -