WSTĉP . . . 9
1. WYDZIAà ZABEZPIECZENIA KOMENDY STOàECZNEJ MILICJI OBYWATELSKIEJ . . . 13
1.1. Przesáanki utworzenia Wydziaáu Zabezpieczenia KSMO . . . 13
1.2. Wydziaá Zabezpieczenia KSMO w latach 1976–1989 . . . 21
1.2.1. Uzbrojenie i wyposaĪenie Wydziaáu Zabezpieczenia KSMO . . . 41
1.2.2. Wybrane realizacje Wydziaáu Zabezpieczenia KSMO . . . 51
1.3. Wydziaá Zabezpieczenia KSMO — album fotografi czny . . . 62
2. WYDZIAà ANTYTERRORYSTYCZNY KOMENDY STOàECZNEJ POLICJI . . . 91
2.1. Utworzenie Wydziaáu Antyterrorystycznego KSP . . . 91
2.2. Wydziaá Antyterrorystyczny KSP/ Samodzielny Pododdziaá Antyterrorystyczny Policji w Warszawie w latach 1990–2003 . . . 96
2.2.1. Uzbrojenie i wyposaĪenie Wydziaáu Antyterrorystycznego KSP/SPAP w Warszawie . . . .117
2.2.2. Wybrane realizacje Wydziaáu Antyterrorystycznego KSP/SPAP w Warszawie . . . .123
2.3. Wydziaá Antyterrorystyczny KSP/SPAP w Warszawie — album fotografi czny . . . .133
3. BIURO OPERACJI ANTYTERRORYSTYCZNYCH KOMENDY GàÓWNEJ POLICJI 171 3.1. Przesáanki utworzenia centralnej jednostki kontrterrorystycznej Policji . . . .171
3.2. Rok 2002 — okres tworzenia podstaw formalno-organizacyjnych centralnej jednostki kontrterrorystycznej Policji . . . .180
3.3. Zarząd Bojowy i Zarząd Wsparcia Bojowego Centralnego Biura ĝledczego KGP 188 3.3.1. Akcja w Magdalence — 5/6 marca 2003 r. . . . .188
3.4. Biuro Operacji Antyterrorystycznych w latach 2003–2004 . . . . 199
3.4.1. Realizacja w siedzibie TVP w Warszawie — 21 wrzeĞnia 2003 r. . . . . 206
3.5. Zarząd Operacji Antyterrorystycznych Gáównego Sztabu Policji KGP
w latach 2004–2008 . . . . 207
3.5.1. Realizacja w siedzibie banku przy Rondzie ONZ w Warszawie — 14 stycznia 2005 r. . . . . 218
3.6. Biuro Operacji Antyterrorystycznych KGP po 2008 r. . . . . 220
3.6.1. Uzbrojenie i wyposaĪenie Biura Operacji Antyterrorystycznych KGP . . . 246
3.6.2. Operacja policyjna w Sanoku — 10–14 stycznia 2013 r. . . . . 254
3.7. PrzyszáoĞü Biura Operacji Antyterrorystycznych KGP . . . . 260
3.8. Biuro Operacji Antyterrorystycznych KGP — album fotografi czny . . . . 267
ZAKOēCZENIE . . . .309
BIBLIOGRAFIA . . . .315
ANEKSY . . . .325 BIUROOPERACJIANTYTERRORYSTYCZNYCHKOMENDY GàÓWNEJ POLICJI 1976–2014
W 2014 r. minĊáo 38 lat od powstania (w lutym1976 r.) pierwszego pododdziaáu kontr- terrorystycznego w Polsce — Wydziaáu Zabezpieczenia Komendy Stoáecznej Milicji Oby- watelskiej. Nie wszyscy z pewnoĞcią mają ĞwiadomoĞü, Īe byáa to jedna z pierwszych tego typu formacji w Europie. Pierwszą byáa niemiecka GSG-9 (utworzona w 1974 r.1). W póĨniej- szym okresie powstaáy tak sáynne jednostki europejskie, jak pododdziaá antyterrorystyczny austriackiejĪandarmerii COBRA — jesieĔ 1977 r.2 (obecnie w strukturach policji), wáoski pododdziaá GIS — 1977 r.3, portugalska GOE — 1979 r.4, francuska jednostka policyjna RAID — 1985 r.5 Fakt ten powinien byü dostrzeĪony i doceniony. Maáo bowiem kto wie, Īe Polska byáa jednym z nielicznych wówczas paĔstw, w których tworzono pododdziaá kontr- terrorystyczny. W powszechnej ĞwiadomoĞci funkcjonuje przeĞwiadczenie, Īe tego typu siáy specjalne tworzono na początku lat 70. przede wszystkim w paĔstwach Europy Zachodniej.
Niniejsza publikacja ma dla mnie niewątpliwie wymiar osobisty. Związana jest z okresem mojej sáuĪby w policyjnej jednostce specjalnej. Stanowi swoiste sprawozdanie z dąĪenia do przeksztaácenia warszawskiego pododdziaáu — Wydziaáu Zabezpieczenia Komendy Stoáecz- nej Milicji Obywatelskiej, a nastĊpnie Samodzielnego Pododdziaáu Antyterrorystycznego Po- licji, w centralną formacjĊ kontrterrorystyczną, co udaáo siĊ zmaterializowaü, przeksztaácając go w Biuro Operacji Antyterrorystycznych Komendy Gáównej Policji.
Moja „przygoda” z poddziaáem specjalnym polskiej Policji rozpoczĊáa siĊ latem 1980 r.
Miaáem wówczas moĪliwoĞü obserwowania funkcjonariuszy Wydziaáu Zabezpieczenia KSMO podczas pokazów na warszawskim Bemowie, a nastĊpnie na strzelnicy w podwar- szawskim Pruszkowie. To, co zobaczyáem, jak teĪ czas spĊdzony w drodze z Bemowa do Pruszkowa w nieoznakowanym radiowozie Wydziaáu — Fiacie 125 P (kierowaá nim Jerzy Lewandowski „Pulman”), w którym zmieniające siĊ na przemian Ğwiatáa mijania i drogowe, w zaleĪnoĞci od tego, czy sygnaá dĨwiĊkowy pojazdu uprzywilejowanego byá tonem niskim czy wysokim („zastĊpowaáy” wówczas niebieskie Ğwiatáo ostrzegawcze takiego pojazdu)
— wyznaczyáy mi przyszáy cel w Īyciu. Byáo nim podjĊcie sáuĪby w Wydziale Zabezpieczenia Komendy Stoáecznej Milicji Obywatelskiej.
Póátora roku póĨniej, w 1982 r. (juĪ jako funkcjonariusz), wspiąáem siĊ po linie siáą rąk na pierwsze piĊtro budynku siedziby Wydziaáu, gdzie przez okno wszedáem na korytarz (który byá jednoczeĞnie siáownią6) prowadzący do gabinetu naczelnika Wydziaáu. Takie w tamtym
1 K. JaáoszyĔski, Jednostka kontrterrorystyczna — element dziaáaĔ bojowych w systemie bez- pieczeĔstwa antyterrorystycznego, Szczytno 2011, s. 221.
2 TamĪe, s. 213.
3 TamĪe, s. 226.
4 TamĪe, s. 233.
5 TamĪe, s. 219.
6 PoniewaĪ pomieszczenie siáowni — korytarz — sąsiadowaáo z sekretariatem naczelnika Wy- dziaáu, pracująca w nim Barbara Kozakiewicz od czasu do czasu sáyszaáa woáanie: „Pani Basiu!” — byá to
czasie byáy pierwsze kroki kandydata ubiegającego siĊ o przyjĊcie do pododdziaáu. Prze- szedáem w pododdziale wszystkie szczeble kariery zawodowej, od szeregowego operatora do dowódcy.
Publikacja ma charakter popularnonaukowy. OdnoszĊ siĊ w niej do wydarzeĔ, sytu- acji i historycznych decyzji, które związane byáy z drogą warszawskiego pododdziaáu od Wydziaáu w Komendzie Stoáecznej do Biura w Komendzie Gáównej. W niektórych z nich
— podczas sáuĪby w pododdziale (w latach 1982–2003) — uczestniczyáem lub byáem ich Ğwiadkiem, a czĊsto takĪe miaáem wpáyw na ich powstawanie. Podczas opracowywania ksiąĪki korzystaáem zarówno z materiaáów faktografi cznych, jak i osobistych relacji osób, które w omawianych na stronach publikacji wydarzeniach braáy udziaá.
Mam ĞwiadomoĞü, Īe momentami czytelnik moĪe mieü dyskomfort terminologiczny.
W jednym miejscu pojawiaü siĊ moĪe nazwa pododdziaá/jednostka „antyterrorystyczna”, a w drugim — „kontrterrorystyczna”. Wynika to z okreĞlania w naszym kraju wszystkiego, co jest związane z walką z terroryzmem i przeciwdziaáaniem mu, jako „antyterrorystyczne”.
NaĞwiecie pododdziaáy/jednostki przeznaczone do fi zycznej walki z terroryzmem okreĞlane są mianem kontrterrorystycznych. W ramach swojej dziaáalnoĞci naukowej staram siĊ wpro- wadziü do obszaru terminologicznego nauk o bezpieczeĔstwie pojĊcie pododdziaáu/jednost- ki kontrterrorystycznej, wskazując przy tym, jakie warunki taki pododdziaá/jednostka musi speániaü, aby moĪna byáo uĪywaü w stosunku do niego/niej takiego okreĞlenia: „oddziaá siá specjalnych w policji lub siáach zbrojnych, posiadający strukturĊ organizacyjną, Ğrodki walki i wyposaĪenie specjalistyczne, zaplecze logistyczne oraz infrastrukturĊ szkoleniową, umoĪ- liwiającą przygotowanie i przeprowadzenie operacji ratunkowej odbicia przetrzymywanych zakáadników, jak teĪ reagowania wobec szczególnie niebezpiecznych form przestĊpczo- Ğci”7. Na przestrzeni lat, od 1976 r. do dziĞ, wĞród wszystkich policyjnych siá specjalnych tylko Wydziaá, a obecnie Biuro, zawsze speániaáy te kryteria.
Na przestrzeni minionych 38 lat kadra kierownicza warszawskiego pododdziaáu kontr- terrorystycznego (zaáącznik nr 1) w wiĊkszym lub mniejszym stopniu, z wiĊkszym lub mniej- szym zaangaĪowaniem, z wiĊkszymi lub mniejszymi moĪliwoĞciami, budowaáa dzisiejszy jego wizerunek na niwie krajowej i miĊdzynarodowej. Droga od Wydziaáu do Biura (zaáącz- nik nr 2) w swej zdecydowanej wiĊkszoĞci byáa usáana bardziej cierniami niĪ róĪami.
Chciaábym podziĊkowaü wszystkim, którzy pomogli mi w opracowaniu niniejszej publika- cji, a zwáaszcza Edwardowi Misztalowi, Mieczysáawowi Szewczakowi „Mietle”, Krzysztofowi RoszczyĔskiemu „Tureckiemu”. Rozmowy z nimi, materiaá faktografi czny, jakim dysponowali i który mi udostĊpnili, miaáy pierwszorzĊdne znaczenie dla odtworzenia okolicznoĞci powsta- nia oraz początków funkcjonowania pododdziaáu. DziĊkujĊ takĪe wszystkim tym, których za- sáugi w opracowaniu publikacji są równie istotne, a których w tym miejscu nie wymieniam.
Wiem,Īe mają ĞwiadomoĞü swojego udziaáu, a takĪe mojej wobec nich wdziĊcznoĞci.
Nigdy nie miaáem moĪliwoĞci podziĊkowaü w sposób formalny Alfredowi StĊplewskiemu
„Szwagrowi”, który to, z pewnoĞcią nie jest tego Ğwiadomy, byá moim mentorem na drodze w zgáĊbianiu „kontrterrorystycznego rzemiosáa”. Jego zaangaĪowanie, praca nad rozwojem
sygnaá, Īe kolejny funkcjonariusz przeszacowaá swoje moĪliwoĞci w wyciskaniu sztangi w leĪeniu i po- trzebowaá „natychmiastowej” pomocy…
7 K. JaáoszyĔski, Jednostka kontrterrorystyczna…, wyd. cyt., s. 99.
BIUROOPERACJIANTYTERRORYSTYCZNYCHKOMENDY GàÓWNEJ POLICJI 1976–2014
swoich umiejĊtnoĞci — niejednokrotnie po godzinach sáuĪby — budziáy mój podziw i uzna- nie, byáy wzorem do naĞladowania. Dlatego teĪ, mając teraz ku temu okazjĊ, serdecznie mu za to dziĊkujĊ.
Z szacunkiem pragnĊ odnieĞü siĊ takĪe do Ryszarda Gala „Szmalca”, mojego pierw- szego kierownika w sekcji bojowej Wydziaáu Zabezpieczenia. Byá on moim pierwszym bez- poĞrednim przeáoĪonym w pododdziale, kierownikiem sekcji szturmowej, a nasze relacje zawsze byáy przyjacielskie.
PragnĊ przywoáaü takĪe osobĊ Grzegorza Ostalskiego „Abstynenta”, z którym razem two- rzyliĞmy VII sekcjĊ bojową Wydziaáu. Kiedy awansowaáem na zastĊpcĊ naczelnika, przejąá jej dowodzenie, a póĨniej zostaá moim zastĊpcą. JeĪeli o kimĞ moĪna powiedzieü: „prawdziwy przyjaciel”, to na pewno, bez cienia wątpliwoĞci, o nim.
DziĊkujĊ wszystkim, których spotkaáem na swojej drodze sáuĪby w warszawskim pod- oddziale kontrterrorystycznym i którzy mieli wpáyw na moją pracĊ — zarówno zawodową, jak i naukową. WyraĪam przekonanie, Īe na zapisanych stronach monografi i znajdą interesu- jącą wiedzĊ i informacje zarówno byli, jak i obecni funkcjonariusze warszawskiego pododdzia- áu kontrterrorystycznego. MyĞlĊ, Īe siĊgną po nią takĪe osoby zajmujące siĊ problematyką siá specjalnych — pasjonaci i ludzie nauki.
* * *
KoĔcząc niniejszy wstĊp, nie mogĊ pozostaü obojĊtny wobec tragedii, jakie miaáy miej- sce w historii pododdziaáu. Z ogromnym szacunkiem i bólem pragnĊ odnieĞü siĊ do przyja- cióá i kolegów, z którymi razem sáuĪyáem i braáem udziaá w licznych realizacjach. Byáem ich przeáoĪonym, mieliĞmy wspólne plany na przyszáoĞü. Okrutny los sprawiá, Īe swoje máode Īycie záoĪyli na oátarzu bezpieczeĔstwa. PamiĊü o Piotrze Molaku „Krasnalu”, Maria- nie Szczuckim „MaĔku”, Dariuszu Marciniaku „Kaczorze” nigdy nie powinna przestaü istnieü w ĞwiadomoĞci byáych, obecnych i przyszáych policjantów warszawskiej jednostki kontrterrorystycznej.
