846
SPRAWOZDANIApoświęcony był zgłębianiu danego zagadnienia w formie seminarium naukowego, które rozpoczęło się tym razem wyjątkowo o godz. 8:30. Seminarium przewodniczyłi ci sami mo deratorzy: prof. dr M. Bieiawski, prof. dr E. Farrugia, prof. dr I. Gargano. Podczas semina rium wygłoszono następujące referaty: ks. prałat Marceiło Semeraro, Grzegorz W/e/k; w Diecezji Or/a i w ziemi Sa/ento (Gregor;o Magno ne//a D/oces/ di Orła e ae/ Sa/enfo); R oberto Fornaciari OSBCam, Ś/ady myś// Grzegorza W/c/k/cgo a Brunona z Kwer/arii; (Tracce de/ peas/ero di Gregor/o Maga o /a Bruno di Qaer/ari); Stefano Sałati OSBCam, Powo/ywaa/e s/ę aa Grzegorza W/e/k/ego w «De/ Tcrbum^ / / Soboru Wafykaask/ego (/ ri/erimeaii a Gregor/o M agao ae//a «De/ VerbaaiJ« de/ Fadcaao //). Przedpołudniowe semi narium zakończyła uroczysta Liturgia Eucharystyczna, po której osoby wygłaszające referaty mogły skorzystać w kłasztorze kamedułskim z wydanego na ich cześć obiadu.
O brady popołudniowe ostatniego dnia sympozjum rozpoczęły się o godz. 16:15, a przewodniczył im ks. kard. Casimir Szoka (am erykański kardynał połskiego pochodze nia, odpowiedziałny za finanse w atykańskie). Na wstępie obrad przemówił krótko rektor kościoła św. Grzegorza W iełkiego „A ł Cełio" - o. prof. dr. Innocenzo Gargano OSBCam (profesor „A nsełm ianum ", „O rientałe" i „Bibłicum"), pozdrawiając serdecznie zebranych i życząc im owocnych obrad. Podczas popołudniowych obrad ostatniego dnia sympozjum wygłoszono następujące, referaty: John Fłack (D yrektor O środka Angłikańskiego w Rzy mie i przedstawicie] Arcybiskupa C anterbury przy Stołicy Świętej), Grzegorz W/e/k/ a duchowość A*o.s'c/o/u Ang/Zkańsk/ego (Gregor/o M agno e /a sp/r/fua//fa de//a ch/e.sa ang/Z- cana); Nicołangeło D 'A cunto, Grzegorz W/e/k/ u św. E/otra Dam/an/ego (Gregor/o Magno /n Ban E/er Danunni). Po referatach profesorowie Ełm ar Sałmann OSB, Cristina Ricci i Innocenzo G argano OSBCam, dokonań podsum owania tem atyki całego sympozjum. Sympozju zakończyły uroczyste nieszpory, po których miała miejsce kołacja, podana w postaci tzw. „Bufetu szwedskiego".
Tak w streszczeniu przedstawiał się program obrad sympozjum. Jak można zdać sobie sprawę chociażby z wyżej wymienionych zagadnień, tematyka sympozjum poświęconego św. Grzegorzowi Wiełkiemu była różnorodna i została ukazana z różnorakich stron przez zna nych badaczy przedmiotu. Sympozjum, jak ufamy, przyczyni się - szczegółnie wówczas, gdy ukażą się drukiem jego akta - do głębszego poznania myśłi Wiełkiego Papieża, jakże zasłu żonego choćby dła diałogu ekumenicznego, rozwoju monastycyzmu, duchowości, prawa kanonicznego, czy myśłi zarówno starożytności chrzeżcijańskiej, jak i całego średniowiecza.
Bazyłi Degórski O.S.P.P.E. - Rzym
8. JAN CHRYZOSTOM:
WSCHÓD I ZACHÓD NA PRZEŁOMIE IV I V WIEKU (XXXIII DNI AUGUSTIAŃSKIE, RZYM, 6 8 V 2004)
W dniach od 6 do 8 maja 2004 r. odbył się w rzymskim Instytucie Patrystycznym „Augustinianum " międzynarodowy kongres na temat: J a n Chryzostom; Wschód t Zachód n a prze/om /e /V / V w/eku (G /ofann/ Cr/scrfouio: Or/enfe e Occ/denfe tra /V e V seco/o). Kongres ten był XXXIII już z kołei Dniami Augustiańskimi, które zgromadziły wieiu badaczy starożytności chrześcijańskiej z kościetnych i państwowych uniwersytetów oraz wyższych uczełni m.in. z Angłii, Argentyny, Austrałii, Austrii, Beigii, Francji, Grecji, Hisz panii, Indii, Izraeła, Małty, Niemiec, Połski, Portugałii, Szwajcarii, Węgier, Włoch i USA.
SPRAWOZDANIA 847
Z polskich badaczy starożytności chrześcijańskiej byii obecni m in.: prof. dr hab. Ka zimierz liski z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, ks. dr Sylwester Jaśkie wicz z Radomia, ks. prof. dr hab. Janusz Królikowski z Tarnowa, ks. prof. dr hab. Walde mar Turek z Papieskiego Uniwersytetu „Urbanianum" w Rzymie, oraz niżej podpisany, jako przedstawicie] Papieskiego Uniwersytetu św. Tomasza z Akwinu w Rzymie. Należy także wspomnieć częściowy udziału polskich księży studiujących w Wiecznym Mieście.
Sympozjum otworzył rektor Instytutu Patrystycznego „Augustinianum" - o. prof. dr Angeło Di Berardino OSA. Obradom przedpołudniowym przewodniczył prof. Marcello Marin z Uniwersytetu w Bari. Odczyt inauguracyjny pod tytułem /Jn ddancto dr sfttdt crŁMStc/THcr wygłosiła prof. Wendy Mayer z Adełajdy w Australii. Resztę programu przed południowego wypełniły następujące referaty: Panayotis Nicolopoulos (Ateny), Ta corrts- pondenza dt San Gtowannt Cr/sostomo eon i/ yescofo dt Roma ed t vescow dOcc/dente; Thomas Graumann (Cambridge), Frtend; and A/des o /Jo d n Cdrysostom tn /de West.
Podczas obrad, odbywających się równoległe w w trzech sekcjach (A, B i C), wygło szono około 60 referatów (25-30 min.) i komunikatów (15 min.). Nie będziemy poruszać szczegółowo omawianych zagadnień, gdyż wygłoszone odczyty ukażą się drukiem na wios nę 2005 r. w serii wydawniczej Instytutu Patrystycznego - „Studia Ephemeridis «Augus- tinianum«". Chcąc jednak przybliżyć przedstawiane podczas kongresu odczyty, podamy teraz jedynie ich tytuły.
6 maja
SESJA POPOŁUDNIOW A SEKCJA A: Homilie (przewodnicząca - prof. Elena Cavalcanti)
Susanne Muller-Abels (Sasbach), Zardcd za den An/dngen? Dte Aposte/gescdtcdtsdo-mt/ten des Johannes Cdrysostomas; Pierre Augustin (Paris), Pottr ttne distoire da te.rte de /'donttde cdrysosfondenne In Kalendas (CPG 4325). Re/?e.idons en marge d'ane nottrede ed/t/on; Francesca Prometea Barone (Palermo), Per ona edtztone crtt/ca dede omede De Davide et Saule dt Gto^ann/ Cr/sostomo; Roberto Romano (Napoli), J/ r/tmo prosast/co nede Omelie per Eutropio dt 5. Ctorann/ Cr/sostomo; Maurizio Zerbini (Roma), Te nteta/ore agontsttede nede omede ant/oedene dt Ct'ovann/ Cr/sostomo.
SEKCJA B: Kapłaństwo (przewodniczący - o. prof. Basi! Studer OSB)
Francesco Corsaro (Catania), C/ero, popo/o e potere tmperta/e neda Costandnopod dt C/ofann/ Cr/sostomo (dada stnodo deda gttere/a ad'esdfo); Juana Torres (Santander), Antdtetones ep/scopa/es en epoca de Jttan Cr/sostomo; Ceroncto de Adcomed/a entre Orten- te y Gccidente; Philippe Molac (Toulouse), Des sottrees naz/anzeennes aa dtscottrs sttr /e sacerdoce de 3. Jean Cdrysostome; Siver Dagemark (Mólnlycke), Was Jodn Cdrysosfcm a Afond-P/sdop? A Compar/son detween Posstdttts' and Padadtos' P/ctttres o / a P/sdop; Athanaz Orosz (Damoc), Ta d((/erence /ondamenta/e entre /'ascese monast/pae et /es taedes despretres («Desacerdoft'o^ V/, 5-5).
SEKCJA C: Kobieta (przewodnicząca - prof. Maria Grazia Mara)
Catherine Broc (Bordeaux), Tes/emmes de /a B/d/e dans /es oettrres cdrysostotn/ennes d'atttdenf/c/te doafettse; Mansour Khadidja (Oran), Te mar/age d'apres sa/nt Jean Cdrysos tome et sa/nt Attgttsdn; Christian Badilita (Paryż), P/gttres et d/ograpd/es exemp/a/res de /emmes da temps de Jean Cdrysostome; Alicia Soler Merenciano (Walencja), Ta /tgttra de /a mttyer en /as JJomdtas sodre san AJateo de San Jttan Cr/sostomo (eon especta/ /nc/denc/a en
848
SPRAWOZDANIApensant/enro a p a rd r de/ ano 404); Ram on Teja - M ar Marcos (Santander), L/ ascedsnto /ententno ar/srocradco en /a epoca de /R an Crtsosronto.' ConsIanRnop/a y Roma.
7 maja
SESJA PR Z E D P O Ł U D N IO W A
SEKCJA A: Cesarstwo Rzymskie (przewodniczący - prof. Martin Waiiraff)
A doif M artin R itter (N eckargem iind), Johannes Chrysosrontos and das Ronttsche Reich; O ttorino Pasquato (R om a), Gtot^annt Cr/sosromo e /'tntpero rontano; Josef Rist (W iirzburg), Chrysosronttts, L thantas a n d Tóa/.ser Ja/ian; Eher/egangen za 7nha/r and Ent- /e/d der #chrt/r D e sancto Babyia contra Iutianum et gentiies (CPG 434#); Aiessandro C apone (Lecce), L /n tp erato re G tahano negh scraa de/ Cr/sosfomo; Aiessandro Saggiorno (R om a), 7/ rescotto, /tntperarore e /e contese sa r rehg/one; Stephan Kessier (Linz - Mun- chen), D er Parad/gntenwechse/ /nt Verha/m/s zant Sraar het Johannes C/irysostomas; Ger hard Podskaisky (Frankfurt), G/oyann/ Cr/sostomo e R/sanz/o; Kazimierz liski (Poznań), Johannes Chrysosfomos a n d Ra/ser Jheodos/as JJ.
SEKCJA B: Krasomówstwo a egzegeza bibiijna (przewodnicząca - prof. Wendy Mayer) Jesus-M. Nieto Ibańez (León), AJanaca pagana y pro/ec/a cr/sdana en Jaan Crtsosronto (In epistuiam I ad Corinthios RAJA) 7); Jean-Noi Guinot (Paris), Les exempia h/h/aptes de / Ad Stagirium de Jean Chrysosfonre. Rropos/don d a n e c/e/ de /ectare; Istvan M. Bugar (Debrecen), John Chrysosront and h/s Contentporar/es on rhe Re/aaAe Powers o / Words and /ntages; Hagit Amirav (Kampen), Rhetor/c and Prad/don. Chrysosront on 7Voah and rhe P/ood; Iiaria Rameiii (Chieti), G /orann/ Crtsosronto e /'eseges/ scr/dara/e; /nterprerare /a R/hh/a eon /a R/hh/a; Domenico Ciario (Genua), Pernt/no/og/a eseger/ca /n G/ovann/ Crtsosronto. SEKCJA C: Zagadnienia różne (przewodniczący - prof. Rudoif Brandie)
C aroie Straw (M ount H oiyoke), C h r^ M M m s AJarryr; John Rist (Cambridge), J/ow to Prash a Ph/sosopher. Chrysosfonr as Pah/o/d Arr/st; R oberto Wiiiien (Aosta), 7/ renta de//'nm/cr'z/n ne//e opere d/ G /ofann/ Crtsosronto; H ector Scerri (Maita), Phe Soc/a/ Mora- hry o /J o h n Chrysosront. Phe Contr/hadon o /A d a/h ert 7/antntan (7970-2000); Maria Grazia Vacchina (A osta), L a sp/r/raa/ha de/ Crtsosronto ogg/; Cario Nardi (Firenze), 7/ De pueris d/ G/ottannt Crtsosronto. Pass/one edacadoa e gasro de/ racconro.
SESJA POPOŁUDNIOW A
SEK C JA A: Egzegeza bibiijna (przewodniczący - prof. Antonio Nazzaro)
W aidem ar T urek (R om a), 7/ sacerdore Eh neheseges/ dt G /ofann/ Crtsosronto (*Ad-ferstrs oppagnatoress- 3, 3); Massimiiiano Signifredi (Foggia), L eseges/ dt Gtorannt Cr/sos- ronto sttha parah o /a de/ rtcco e de/povero L azzaro; A driana Bottino (Roma), 7/ contmenro dt G /ooann/ Crtsosronto a / candco de//a t?/gna (7s 5); Janusz Króiikowski (Tarnów), La precedenza onro/ogtco-sa/t^iytca dt Gesa Cr/sto a//a /ace de/ Commento aiia Lettera ai Tessaionicesi d/ san C/oynnnr Crtsosronto; Enrico dai Covoio (Roma), L onte/ta JO de/ Crtsosronto sa / Tange/o dt AJarreo; an caso d/ sproporz/one esegedca; Agnese Bastit-Kaii- nowska (Pont de Pany), J/oniehes chrysosronttennes erreged^aes sa r /'eyangt/e de Afadh/ea; Syiwester Jaśkiewicz (R adom ), ,Sa//a rerra /ed e /ntorno a//'an/gen/ro /tgho dt Dto net Cont- ntend a/ P ro/ogo (Gv 7, 7-7#) dt G /o ran n / Crtsosronto ed Agosdno.
SPRAWOZDANIA
849
SEKCJA B: Związki z innymi Kościołami (przewodniczący - prof. Jean-Noi Guinot) Stefan Schima (Wien), /nnccenz / - L/rt Ze/fgenojje dej Joda/zr/ej Cdryjoj/o/uuj and je/n K/rcdend//d; Margaret A. Schatkin (Boston), 7<?dn Cdryjoj/ow and /de Arcd/yej o / Ra/ne; Michaeia Zeizer (Wien), G/cwann/ Cr/joj/omo ne//a con/rouerj/a /ra Gd/dano d'Lc/ano e Agoj/Zno; Siivia Acerbi (Santander), Accaja/ore, /ej/Zntone e g/ad/ce: d r/<o/o de/ rejcouo d/ A/ejjandr/a ne//a j/nodo de//a gaerc/a ed /a a dr/ conc/// poj/er/or/; Geoffrey D. Dunn (Brisbane), Ro/nan Rr/macy /a /de Correjpondence de/ween /aaoceaf 7 aad doda Cdryjoj/ont.
SEKCJA C: Ad/rZda/ZonZj ęaaej/Zonej. Wpływ (przewodniczący - prof. Ramon Teja) Martin Waiłraff (Jena), L'epZ/a/Zo d/ aa coafemporaaeo per CZorannZ CrZjoj/onzo („Pj.-A7ar/ZrZo"). /apaadraatearo d/ a a a /o a fe d/ogra/Zca/Znora /rajcara/a; Sever J. Voicu (Roma), da fo/on/a e d cajo. /Vote ja / pr/at/ jp ar/ a//rZdaZ/Z a Cr/jojtorao; Antonio Piras (Cagiiari), 7n/7ajj/ cr/jojfora/aa/ jad'ome/edca d/ An/Zpa/ro d/ Roj/ra; Chiara Spuntareiii (Roma), Afejde...a deda pregd/era e d/ „ Geja ce/ejfe" /a dae ome/Ze pjeadocr/joj/oat/cde d/ aatd/ea/e aaoateo; Guiiiaume Bady (Lyon), Cerjo ;<aa a: ej ja /a d/jcajj/oae deda paferada de/ Cr/joj/oaio de/ Cora/aeafo pjeado-cr/jojfoat/co a//'Ecciesiaste; Americo Miranda, Sun- /Z/a e „jp/rdaa/e" /a G /oraaa/ Cr/jojtomo.
8 maja
SESJA OGÓLNA (przewodniczący - prof. Saivatore Pricoco)
Giuiia Piccaiuga (Roma), 7eafro, /eatp/o, cd/eja; Sergio Zincone (Roma), /dea/da cr/j//aaa e appar/eaeaza ade j/ra//are joc/ad ae/ peaj/ero d/ G/oyaaa/ Cr/joj/oato; Rudoif Brandie (Basiiea), La recez/oae d/ Cr/joj/oato aed'opera d/ S. Agojdao.
Tak w streszczeniu przedstawiał się program obrad. Kongresowi towarzyszył jak zwyk- ie także program towarzyski, w zakres którego weszło m.in. przyjęcie, które przewidziane było w ogrodzie «Augustinianum», iecz z powodu deszczowej pogody odbyło się wewnątrz gmachu. Warto dodać, że w programie sympozjum przewidziane były w dniu 7 maja także następujące wystąpienia, której jednak z powodu nieprzybycia prełegentów nie doszły do skutku: w sesji przedpołudniowej (w sekcji A: „Cesarstwo Rzymskie"): Ałessio Muraviev (Princeton), e óppoę G/oyunn/ Cr/joj/cmo e a nzcn/orZa j a GZa/Zano /'Apoj/a/a /a Anaocd/a; (w sekcji B: „Krasomówstwo a egzegeza bibiijna"): Zvi Małachi (Tei Aviv), 7*de 7/je o //d e B/d/e /a C dryjoj/om j Rde/orZc; (w sekcji C: „Zagadnienia różne"): Pierre Hambienne (Brukseia), Le/wae e/ Lena d'An//ccde (Vir. inł. 729); Giibert Astruc-Morize (Paris), Co/on/e daata/ae e/ grace d/f/ae je/oa deaa Cdryjoj/onze; w sesji popołudniowej (w sekcji C: „Ad/rZda/ZonZj paaej/Zonej. Wpływ"): Costantino Charałampidis (Thermi-Tessa- ioniki), óaa C/ovaaa/ Cr/joj/oa/o ae//7coaogra//a dZzan/Zna. Referaty te jednak, jak ufamy, ukażą się drukiem w aktach sympozjum. Jak można zdać sobie sprawę chociażby z wyżej wymienionych zagadnień, tematyka XXXII Dni Augustiańskich była bogata i została ukazana z różnorakich stron przez znanych badaczy przedmiotu. Sam Kongres, jak ufa my, przyczyni się - szczegóinie wówczas, gdy ukażą się drukiem jego akta - do głębszego poznania tego jakże ważnego Ojca Kościoła, jakim jest św. Jan Chryzostom, oraz czasu, w którym służył iudowi Bożemu.
