Świat
KSIĘGOWYCH
Nr 2(44)/2017
Pismo bezpłatne ISSN 1896-5040
Stowarzyszenie Księgowych w Polsce istnieje od 1907 1927 1946 195 1907 roku
7 19 89
20 07
20
17
2017 R okie
m Ks ięgo
wego
KOMITET HONOROWY
Krzysztof Burnos – prezes Krajowej Rady Biegłych Rewidentów
Dr Bronisław Ciaś – członek honorowy Stowarzyszenia Dr Zdzisław Fedak – członek honorowy Stowarzyszenia Wiesław Janczyk – sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów
Prof. Zbigniew Luty – przewodniczący Rady Naukowej Stowarzyszenia
Prof. Elżbieta Mączyńska – prezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego
Krzysztof Pietraszkiewicz – prezes Związku Banków Polskich
Prof. Kazimierz Sawicki – członek honorowy Stowarzyszenia
Franciszek Wala – członek honorowy Stowarzyszenia
RADA PROGRAMOWA
Prof. Zbigniew Luty – przewodniczący członkowie:
Dr Teresa Cebrowska Dr Władysław Fałowski
Prof. Aldona Kamela-Sowińska Prof. Anna Karmańska
Edward Kosakowski Barbara Misterska-Dragan
KOMITET ORGANIZACYJNY OBCHODÓW
Franciszek Wala – prezes Zarządu Głównego Jerzy Koniecki – wiceprezes Zarządu Głównego Ryszard Gorycki – sekretarz Zarządu Głównego Ewa Komorowska – przewodnicząca Głównej Komisji Rewizyjnej
Andrzej Mucha – przewodniczący Głównego Sądu Koleżeńskiego
Jolanta Roszczyk – dyrektor Biura Zarządu Głównego
5 czerwca 2017 r.
13.00–14.00 Otwarcie Kongresu
– wystąpienia okolicznościowe 14.00–17.00 Sesje plenarne
14.00–15.00 – Sesja I „Biznes w przyszłości”
Wystąpienie:
prof. Aldona Kamela-Sowińska 15.30–17.00 – Sesja II „Rachunkowość – profesja,
prawo, nauka”
Moderator: dr Teresa Cebrowska Uczestnicy: Joanna Dadacz, dr Zdzisław Fedak, dr hab. Stanisław Hońko, dr hab. Radosław Ignatowski, prof. Ewa Walińska
17.00 Zakończenie obrad I dnia Kongresu 19.00 Gala Jubileuszowa
6 czerwca 2017 r.
9.05–11.00 – Sesja III „Rachunkowość w przyszłości”
Moderator: prof. Zbigniew Luty Uczestnicy: dr Marcin Liberadzki, Krzysztof Łuczak, dr Grzegorz Warzocha, Jadwiga Wojtas
11.30–13.30 – Sesja IV „Rachunkowość i zarządzanie przedsiębiorstwem w praktyce”
Moderatorzy: prof. Jan Turyna, dr Katarzyna Zasiewska
Uczestnicy: Grzegorz Jurczak, Zbigniew Libera, Agnieszka Osińska Adrian Raubo, Elżbieta Żuraw 13.30 Podsumowanie i zamknięcie
Kongresu
Rachunkowość – wizja przyszłości
Harmonogram
Szanowni Czytelnicy!
Pierwszy Kongres Polskiej Rachunko- wości, który odbył się w 2007 r. z okazji jubileuszu stulecia działalności spo- łeczno-zawodowych organizacji księ- gowych na ziemiach polskich, nosił tytuł „Rachunkowość – wczoraj, dziś, jutro”. II Kongres Polskiej Rachunkowo- ści organizowany jest pod hasłem „Ra- chunkowość – wizja przyszłości”, a jego zasadniczym celem jest ukaza- nie dorobku polskiej nauki i praktyki rachunkowości.
Ostatnie 10 lat charakteryzowały się dużą dynamiką zmian w wielu dziedzinach gospodarki. Pojawiły się nowe zjawiska gospodarcze, nowe rozwiązania organizacyjne i prawne. Także w polskiej gospo- darce, którą objęły procesy globalizacji. Do polskiego prawa gospo- darczego, w tym bilansowego, zostały implementowane kolejne regu- lacje Unii Europejskiej. To wszystko wywiera wpływ pośredni lub bez- pośredni na rachunkowość. Zjawiska występujące w gospodarce są także przedmiotem dociekań badawczo-naukowych. Patrząc zatem na te dokonania możemy mówić o dorobku polskiej nauki i praktyki rachunkowości.
Ocena polskiej nauki należy do gremiów naukowych. Ze strony ludzi zajmujących się rachunkowością zawodowo możemy stwierdzić, iż godne podkreślenia jest to, że poziom praktyki rachunkowości w na- szym kraju ogólnie jest dobry. Oczywiście, jak w każdych dużych zbio- rowościach mogą występować też przypadki słabości. Jest natomiast naszą ambicją, jako Stowarzyszenia, udzielanie osobom zajmującym się rachunkowością pomocy przez rozbudowany system kształcenia i doradztwa zawodowego, aby jakość polskiej rachunkowości była wysoka.
Formułując w wyniku licznych rozważań cztery bloki tematyczne (I „Biznes w przyszłości”, II „Rachunkowość – profesja, prawo, nauka”, III „Rachunkowość w przyszłości”, IV „Rachunkowość i zarządzanie przedsiębiorstwem w praktyce”), stanowiące przedmiot paneli II Kon- gresu, dążeniem naszym było preferowanie rozważań o przyszłości.
Dokonując bowiem sumowania i ocen stanu dotychczasowego trze- ba się starać przewidywać kierunki zmian, ich skutki, rodzące się po- trzeby i zagrożenia. W panelu IV będzie prezentowane nowoczesne, użyteczne podejście do funkcji informacyjnej rachunkowości, najważ- niejszej dla przedsiębiorcy, a nadal w praktyce w zbyt małym stopniu wykorzystywanej dla celów zarządzania.
Jest zatem olbrzymie, jak wskazuje program II Kongresu, pole do dys- kusji, wyrażania poglądów i ocen na temat dokonań i jednocześnie wybiegania w przyszłość wnioskami i propozycjami nowych rozwią- zań. Myślę, że taką rolę spełni II Kongres Polskiej Rachunkowości.
Franciszek Wala prezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia Księgowych w Polsce
Fot. Rafał Guz / PAP
Spis treści
Ważne sprawy
Różne strony Jubileuszu
5
Współpraca międzynarodowa
Wiarygodność i porównywalność
informacji
7
Współpraca międzynarodowa
Budowanie zaufania
8
Wydarzenia
Rachunkowość
– wizja przyszłości
10
Technologie
Księgowy? Informatyk?
17
Prezentacje
Co wynika z ankiet?
19
Kącik wspomnień
Zapytajcie Magdę...
20
Wydarzenia
To już 60 lat!
21
Wokół nas
W telegraficznym skrócie
23
Stowarzyszenie Księgowych w Polsce (SKwP) jest, posiadającą oso- bowość prawną, najstarszą i największą polską organizacją skupiającą przedstawicieli środowiska zawodowego związanego z rachunkowo- ścią i fi nansami. Stowarzyszenie kontynuuje tradycje społeczno-zawo- dowych organizacji księgowych, działających na terenie ziem polskich od 1907 roku.
Od 1989 roku Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest członkiem Mię- dzynarodowej Federacji Księgowych (IFAC).
Organizacja nieustannie dokłada starań, by jego członkowie odznaczali się wysokimi kompetencjami zawodowymi oraz postępowali zgodnie z zasadami etyki. W 2007 roku Stowarzyszenie uchwaliło Kodeks za- wodowej etyki w rachunkowości, którego sygnatariuszami są wszyscy członkowie SKwP, jak również ponad 2 tys. przedsiębiorstw i innych organizacji oraz osoby indywidualne.
W 2009 roku Stowarzyszenie wprowadziło czterostopniową certyfi ka- cję zawodu księgowego i tytuł zawodowy dyplomowanego księgo- wego, w 2013 roku tytuł certyfi kowanego eksperta usług księgowych, w 2015 roku zawodowy tytuł certyfi kowanego specjalisty usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych i podatkowych.
Do Stowarzyszenia należy ponad 22 tys. członków zwyczajnych i 2,2 tys. członków wspierających.
W Stowarzyszeniu działa 26 Oddziałów Okręgowych i Instytut Certyfi - kacji Zawodowej Księgowych.
www.skwp.pl
Stowarzyszenie Księgowych w Polsce Zarząd Główny w Warszawie ul. Górnośląska 5; 00-443 Warszawa NIP: 526-030-79-56
Prezydium Zarządu Głównego Prezes: Franciszek Wala
Wiceprezesi: Teresa Cebrowska, Jerzy Koniecki Sekretarz: Ryszard Gorycki
Skarbnik: Edward Kosakowski
Rada Programowa: Anna Chrzanowska,
Stefan Czerwiński (przewodniczący), Zdzisław Fedak, Kazimierz Jarosz, Agata Matyjasek
Redaktor naczelna: Jolanta Roszczyk Sekretarz redakcji: Małgorzata Szczepańska Projekt grafi czny i łamanie: Studio Diament Druk: Elanders Polska Sp. z o.o.
Redakcja:
ul. Górnośląska 5; 00-443 Warszawa tel. 22 583 49 50, faks 22 622 77 81 e-mail: sekretariat@skwp.pl
© by SKwP. Publikacja jest chroniona przepisami prawa autorskiego. Wyko- nywanie kserokopii lub powielanie inną metodą oraz rozpowszechnianie bez zgody wydawcy w całości lub części jest zabronione i podlega odpo- wiedzialności karnej. Przedruk materiałów ze „Świata Księgowych” (w cało- ści lub części), wprowadzanie do banku danych oraz przenoszenie na no- śniki magnetyczne dozwolone na zasadach ustalonych w ustawie – Prawo autorskie. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i adiustacji tekstów oraz zwrotu zamówionych materiałów a niezatwierdzonych do druku. Ma- teriałów niezamówionych nie zwracamy. Redakcja nie ponosi odpowie- dzialności za treść zamieszczonych reklam.
Wydawnictwa okolicznościowe ZARYS EKONOMETRII I TEORIA BUCHALTERII
Paweł Ciompa
W 2004 roku Rada Naukowa Stowa- rzyszenia Księgowych w Polsce po- wołała Komisję Historii Teorii i Prak- tyki Rachunkowości w Polsce. Jej głównym celem jest zachowanie do- robku naukowego rachunkowości oraz osiągnięć organizacyjnych ru- chu zawodowego księgowych w Pol- sce. Zarząd Główny Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, uznając szcze- gólną wartość prac prowadzonych przez Komisję, postanowił wydać specjalną serię historyczną polskich dzieł z zakresu rachunkowości, które w okresie pierwszej ich publikacji były nowatorskie i twórcze dla tej dziedziny. Przedstawiamy pierwszy z reprintów, a mianowicie Zarys ekonometrii i teorię buchalterii Pawła Ciompy, wydany w 1910 roku we Lwowie, poprzedzony wstępem profesora Sławomira Sojaka.
RACHUNKOWOŚĆ DOKONANIA I PRZYSZŁOŚĆ
W 2017 roku przypada 110. rocznica działalności organizacji księgowych na ziemiach polskich. Ta perspekty- wa czasowa pozwala spojrzeć na pol- ską rachunkowość w ujęciu nauko- wo-teoretycznym i praktycznym, a także skłania do rozważań:
• Czy przewidywaliśmy, a jeżeli tak, to z jakim wyprzedzeniem, współcze- sne rozwiązania rachunkowości?
• Jakie obszary rzeczywistości gospo- darczej były uznane za najbardziej istotne, wymagające głę- bokich badań naukowych?
• Czy z prowadzonych badań naukowych i dyskusji podczas konferencji wynika rozszerzona wiedza o obecnym stanie ra- chunkowości polskiej?
• Co z badań i opracowań eksperckich może być wykorzystane w praktyce?
Odpowiedzi na tak postawione pytania można znaleźć w artykułach opublikowanych w „Zeszytach Teoretycznych Rachunkowości” wydawanych przez Stowarzyszenie Księgo- wych w Polsce. Niniejsza publikacja zawiera wybrane arty- kuły z „Zeszytów Teoretycznych Rachunkowości” z lat 2010–
2015 oraz artykuły polskich praktyków, ukazujące dorobek badań naukowych i polskiej myśli rachunkowości ostatnich lat. Bez wątpienia jest to nowatorskie spojrzenie na wszyst- kie obszary rachunkowości, od teorii, poprzez rachunkowość fi nansową i zarządczą, do kulturowych i psychologicznych uwarunkowań.
Zbigniew Luty Ważne sprawy
110-lecie działalności organizacji księgowych na ziemiach polskich jest obchodzone jako pamięć o dobrej tradycji wspomagania pracy zawodowej księgowych. Jubileusz ma kilka wymiarów.
Czasowy
Łączy przeszłe dokonania z oceną stanu rzeczywistego oraz nakreśla działania na przyszłość. Pamięć o przeszło- ści, sukcesach i błędach jest niezbędna w analizie rozwoju organizacji. Należy pamiętać o działaczach, przypominać dorobek myśli naukowej, zachowywać pamięć o ewolucji systemu prawa finansowego. To wszystko stanowi naszą tożsamość organizacyjną i zawodową.
Sukcesami możemy się chwalić, ale cenna jest diagnoza popełnionych błędów, gdyż wyznacza kierunki poprawy jakości naszego działania. Te zagadnienia zostały zapre- zentowane z okazji organizacji Kongresu Polskiej Rachun- kowości w 2007 r. To 10 lat temu mówiliśmy o historii organizacji księgowych na ziemiach polskich. Obecnie kontynuujemy dyskusję o dokonaniach ostatnich 10 lat pracy naszej organizacji i zamierzeniach na przyszłość
Społeczny
W centrum uwagi jest człowiek – pracownik zajmujący się rachunkowością. W systemie rachunkowości najważniej- szy jest właśnie on, gdyż działalność gospodarcza obsłu- giwana przez system rachunkowości stanowi działalność w społeczeństwie i dla społeczeństwa. Regulacje prawne, podejmowane decyzje o transakcjach biznesowych oraz ewidencja i ujawnianie informacji, to skutki pracy i współ- pracy wielu grup pracowników.
Stowarzyszenie Księgowych w Polsce sformułowało cele swojej działalności, które można następująco uogólnić:
– przekazanie wiedzy niezbędnej do wykonywania zawo- du księgowego,
– doskonalenie kwalifikacji księgowych, – dbałość o etyczne zachowanie księgowych, – ochrona i obrona księgowych,
– praktyczna wiedza z obsługi systemów komputerowych (ewidencyjno-zarządczych).
Praca na rzecz środowiska księgowych wymaga rozpo- znania ich potrzeb, ale także przewidywania kwalifikacji zawodowych w przyszłości. Tu pragnę zwrócić uwagę, że predykcja przyszłości nie może być oparta na sondażach,
opiniach ankietowych czy działaniach PR. Należy zrozu- mieć ekonomiczne prawa, regulujące przemiany gospodar- cze i do tych praw dostosować pracę nad kwalifikacjami księgowych w przyszłości.
Porządkujący
Polega na analizie otoczenia prawnego i gospodarczego oraz wyznaczaniu kierunków zmian prawa finansowego.
Poznanie i rozrysowanie wszystkich ścieżek rozwoju pra- wa finansowego nie jest możliwe. Do życia społecznego, a w tym realizuje się rachunkowość, należy uwzględnić i zastosować teorię chaosu. Człowiek ma wpływ na swoją indywidualną decyzję, ale grupy społeczne zachowują się inaczej. Dzisiaj pewne zdarzenia możemy odczytać jako sukces, ale w przyszłości mogą się okazać porażką i na od- wrót, obecnie krytykowane działania zakończą się dużym sukcesem w przyszłości. Efekt lawiny oraz efekt motyla ob- serwuje się także w biznesie.
Jubileusz to także próba odpowiedzi na pytanie, dlaczego jesteśmy właśnie tacy na tym etapie naszej rzeczywistości.
Często próbujemy odpowiadać analizą niekończących się ankiet wierząc, że uchwycimy tendencje i relacje w ogólnym chaosie biznesowego świata. Moim zdaniem, badanie powin- no polegać na głębokiej eksperckiej analizie rzeczywistości wraz z diagnozowaniem kierunków zmian. Należy uwzględ- niać możliwe manipulacje i spekulacje w sferze inżynierii finansowej, transferów kapitałów, transferów ryzyka, w tym szczególnie istotnego ryzyka politycznego. Odczytać wpływ globalizacji społeczeństw na warunki prowadzenia biznesu podmiotowego, a szczególnie zwróciłbym uwagę na wojnę ekonomiczną, rywalizację systemów ekonomicznych opar- tych na różnych filozofiach (islamic finance i ekonomia tra- dycyjna), finansowanie działalności gospodarczej, kreowanie środków rozliczania transakcji poza oficjalną walutą, zagro- żenia cybernetycznej przestępczości, ale także manipulacje socjotechniczne, kreujące człowieka poddającego się woli kreatorów potrzeb i działań.
Ekologiczny
Niezbędne jest zwrócenie uwagi na ograniczone zaso- by naszego globu i konieczność zachowania równowagi w rozwoju gospodarczym i technologicznym. W ostatnich latach intensywnie rozwija się idea zrównoważonego roz- woju krajów i świata. Założenie słuszne, ale przekształca się w ideologię marketingową i hasła reklamowe. Musimy
Różne strony
Jubileuszu
dbać o nasze zasoby, ale także zrównoważony biznes to spójny rozwój wszystkich obszarów gospodarczych.
Można postawić pytanie czy księgowi mogą mieć udział w decyzjach związanych ze zrównoważonym rozwojem?
Moim zdaniem tak, ale wymagać to będzie zwiększenia ich kompetencji doradczych i decyzyjnych, a to wyzwanie dla kwalifikacji – wiedzy i umiejętności, a jednocześnie określenie nowych obszarów działalności naszego Stowa- rzyszenia.
Świąteczny
Radość z przynależności do prestiżowej grupy zawodowej.
Wreszcie, na koniec coś dla ciała i ducha. Księgowym także
należy się odrobina (a może nawet trochę więcej) przyjem- ności. Jubileusz to okazja do świętowania, spotkań z przy- jaciółmi, wspomnień i planów na przyszłość.
II Kongres Polskiej Rachunkowości jest świętem nas, pracujących w zawodach związanych z rachunkowością.
Życzę, żeby wszystkie troski i kłopoty na czas Kongresu zostawić na łące czasu i przestrzeni. Interpretacje księgo- we i podatkowe pozostawić życzliwym urzędnikom i regu- latorom, a sprawy sądowe niech będą rozstrzygane przez obiektywnych i dobrze ekonomicznie wyedukowanych sędziów. Niech stanie się normalność, jedność zamysłów prawa i interpretacji oraz zawsze etyczne podejście do nas ze strony interlokutorów.
Ważne sprawy
Współpraca międzynarodowa
Dorota Wyczółkowska
Wywiad z Garym Kabureckiem, członkiem Rady Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (IASB)
– Nad jakimi zagadnieniami księgowymi obecnie pracu- je Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (IASB) i co zostało zaplanowane na najbliższe dwa lata?
Nasza bieżąca agenda jak zwykle jest zapełniona. W maju wydamy MSSF 17 – pierwszy, rzeczywiście międzynarodo- wy, kompletny standard dotyczący rachunkowości umów ubezpieczeniowych. W nadchodzących miesiącach ukażą się również Założenia Koncepcyjne. Wraz z nimi zakończą się wszystkie nasze główne projekty, w tym również zwią- zane z ujmowaniem przychodów, instrumentów finanso- wych i leasingu. Nie mamy w planach kolejnych projektów o porównywalnym zakresie i znaczeniu.
Wnioski z przeprowadzonej Konsultacji Agendy 2015 pozwoliły nam zaktualizować plan działań na następne pięć lat. Głównym tematem naszych prac jest lepsza komu- nikacja w sprawozdawczości finansowej, będziemy ją do- skonalić w finansach poprzez naszą Inicjatywę ujawniania informacji oraz ściśle związany z nią projekt Podstawowych sprawozdań finansowych. Będziemy również zajmować się ważnymi, ale nie aż tak powszechnymi, tematami, jak np.
makro hedging i działalność z regulowanymi stawkami.
– Czy dostrzega Pan nowe kierunki w rachunkowości i wykonywaniu zawodu księgowego, które potrzebują ko- dyfikacji?
Od razu przychodzą mi do głowy dwie rzeczy: coraz powszechniejsze korzystanie z alternatywnych pomiarów wyników (APM) oraz popyt na bardziej rozbudowaną sprawozdawczość przedsiębiorstw. APM są w użyciu już od dłuższego czasu i są bardzo wartościowe, jeżeli korzysta się
z nich w odpowiedni sposób. Niestety, często wykorzystuje się je do pomniejszania lub pomijania niewygodnych ob- ciążeń lub pogarszających się wyników firmy. Zapotrzebo- wanie na rozbudowaną sprawozdawczość przedsiębiorstw wykracza poza sprawozdawczość zintegrowaną oraz obej- muje zróżnicowany i szeroki zakres potrzeb uzyskania wia- rygodnych informacji na temat zrównoważonego rozwoju jednostki i jej działań związanych ze środowiskiem, spo- łeczną odpowiedzialnością i ładem korporacyjnym (spra- wozdawczość ESG).
Będziemy w tej grze uczestniczyć, ale Rada jest ograni- czona w tym, co może lub powinna robić.
– Jakie, według Pana, nadal istnieją różnice między rachunkowością europejską i amerykańską? Które z nich powinny być w najbliższym czasie zniwelowane dla dobra prowadzenia biznesów między UE i USA?
W większości ważnych tematów występuje duża zgod- ność pomiędzy MSSF i Amerykańskimi Powszechnie Uznanymi Standardami Rachunkowości (US GAAP) z łatwymi do pokonania różnicami. W związku z tym nie widzę zasadniczych różnic pomiędzy tymi dwoma zesta- wami standardów, które utrudniałyby relacje biznesowe na linii Unia Europejska – Stany Zjednoczone. Istnieje jednak różnica w opisach standardów. Standardy amerykańskie oparte są na regułach, natomiast MSSF przyjmują podej- ście raczej oparte na zasadach. Biorąc pod uwagę różnice pomiędzy regionami, te różne podejścia są w pełni uza- sadnione: amerykańska Rada Standardów Rachunkowości Finansowej (FASB) funkcjonuje praktycznie w jednym ję- zyku i jednym systemie prawnym, w kraju, który jest przy- zwyczajony do szczegółowych reguł. MSSF są natomiast Gary Kabureck jest członkiem Rady Międzynarodowych Standardów
Rachunkowości (IASB) od 2013 r. Otrzymał już powołanie na kolejną kadencję, która rozpocznie się w lipcu 2017 r. Był również członkiem innych organów doradczych, m.in. Rady Nadzoru nad Rachunkowością Spółek Publicznych (PCAOB) i amerykańskiej Rady Standardów Rachunkowości Finansowej (FASB). Obecnie aktywnie działa w organizacji Międzynarodowi Dyrektorzy Finansowi (FEI). Jest praktykiem z ogromnym doświadczeniem
w rachunkowości, które zdobywał pracując w PricewaterhouseCoopers, a następnie w Xerox Corporation, gdzie obecnie pełni funkcję głównego księgowego. Ukończył Uniwersytet w Bridgeport.
Wiary godność
i porównywalność informacji
dokończenie na str. 9
Dorota Wyczółkowska
Współpraca międzynarodowa
Wywiad z Gail McEvoy, członkiem Zarządu IFAC – Świat zmienia się szybko i zmiany są nieodłącznym elementem rozwoju, również w zawodzie księgowego...
Jako zawodowy księgowy absolutnie się zgadzam, że zmiana jest nieodzowną częścią pracy w obecnym świecie, w którym ogromny wpływ na profesję księgowego mają:
globalizacja i technologia. Czy nam się to podoba, czy nie, żyjemy w globalnej wiosce i podlegamy silnym interak- cjom pomiędzy krajami związanym z wymianą handlową i rozwojem gospodarczym.
Globalizacja doprowadziła do tego, że niezbędne jest posiadanie wspólnych ram ułatwiających relacje handlowe i kluczowa jest harmonizacja standardów rachunkowości oraz innych standardów zawodowych. Dzięki temu mo- żemy księgować określone czynności w ten sam sposób, spójnie wyceniać aktywa i zobowiązania oraz używać za- wodowego języka, zrozumiałego dla wszystkich. Na całym świecie IFAC posługuje się językiem międzynarodowej współpracy. Polska gospodarka zależy głównie od handlu z Europą, a w samej Unii Europejskiej mamy wiele różnych krajowych przepisów i regulacji. Księgowi mają do odegra- nia ważną rolę polegającą na uświadamianiu ustawodaw- ców, że większa harmonizacja regulacji ułatwia prowadze- nie biznesu.
Technologia zmienia nie tylko to, co księgowi robią, ale też jak robią. Przed nami bardzo ważne i ekscytujące pytania: jak wycenilibyśmy uczący się algorytm? W jaki sposób zapewniamy, że księgowi korzystają z technologii, aby przyciągnąć młode talenty – ludzi, którzy dorastali ze smartfonami i mediami społecznościowymi?
– Jak organizacje zawodowe powinny przygotować się do zmian i na co zwrócić szczególną uwagę?
Chociaż globalizacja pomogła milionom ludzi wy- dostać się z biedy, obywatele wielu krajów zwracają się w kierunku nacjonalizmu, po części dlatego, że czują, iż
„system” już dla nich nie działa. Nie ufają tradycyjnym mediom, politykom i liderom biznesu.
Przez lata nasz zawód opowiadał się za przejrzystością, odpowiedzialnością, globalnymi standardami, dobrym ła- dem korporacyjnym oraz – wreszcie – działaniem w inte- resie publicznym. Obecne środowisko „niskiego zaufania”
stwarza idealną szansę na podkreślenie zalet naszego zwo- du, popartych unikatowym Kodeksem Etyki.
– Temat naszego Kongresu to Rachunkowość – wizja przyszłości. Jaka jest, według Pani, przyszłość rachunko- wości i osób z nią związanych np. w perspektywie 10 lat?
Czytanie z kryształowej kuli jest zawsze trudnym za- daniem – niewielu było w stanie przewidzieć wyniki wy- borów w Europie czy w Stanach Zjednoczonych. Podsta- wą relacji pomiędzy księgowym a klientem jest wartość naszych porad. Technologia pozwoli nam na większą wnikliwość i otwarcie na nowe ekscytujące obszary spe- cjalistycznej wiedzy. Połączenie ludzkiego umysłu z mocą obliczeniową sztucznej inteligencji – a wkrótce też kom- puterów kwantowych – będzie niesamowitym doświad- czeniem dla przyszłości audytu, cyberbezpieczeństwa, systemów blockchain, Big Data a nawet wartości danych.
Nie było w historii lepszego momentu na bycie księgo- wym lub rozważanie księgowości jako ścieżki kariery.
– Co Pani osobiście uważa za najważniejszy element zawodu księgowego? Co sprawiło, że Pani w nim się zna- lazła?
Bez wahania mogę powiedzieć, że najważniejsza w nim jest uczciwość. Nie ma żadnego innego zawodu, który miałby globalny Kodeks Etyki taki jak nasz. Przejrzystość i odpowiedzialność są kluczowe dla osiągnięcia sukcesu w każdej organizacji, a księgowi każdego dnia idą do pracy i pomagają firmom właśnie je osiągać. To przede wszystkim wspaniałe możliwości wyboru ścieżki kariery przyciągnęły mnie do zawodu. Zaczynałam jako technik rachunkowo- ści, wzięłam ślub, urodziłam dzieci, a później uzyskałam tytuł zawodowego księgowego. Następnie zostałam zatrud- niona jako kontroler finansowy, ale chciałam mieć więcej elastyczności, aby być w domu z dziećmi. Założyłam więc Gail McEvoy
Od listopada 2013 r. zasiada w Zarządzie Międzynarodowej Federacji
Księgowych (IFAC) z nominacji Instytutu Dyplomowanych Biegłych Księgowych Irlandii (CPA Ireland). Wcześniej pracowała jako doradca techniczny Komitetu IFAC ds. Małych i Średnich Przedsiębiorstw. Jest głównym partnerem firmy McEvoy Craig Accountants & Auditors oraz dyrektorem w Drogheda Port Company. Od 1997 r. należy do CPA Ireland, w latach 2010–2012 pełniła w tej organizacji funkcję prezesa i wiceprezesa. W 2015 r. otrzymała tytuł
Dożywotniego Członka CPA Ireland.
Budowanie zaufania
Współpraca międzynarodowa
stosowane w ponad 100 krajach i tłumaczone na ponad 50 języków. Muszą one być możliwe do wykorzystania w kra- jach tak różnych jak Białoruś, Botswana czy Brazylia, nie wspominając o UE. Tutaj nie ma innego wyjścia niż podej- ście oparte na zasadach.
– Co uważa Pan za największe wyzwanie i trudność w opracowywaniu MSSF? Czy jest to w większym stopniu praca wybitnych indywidualistów (i czerpania z ich pomy- słów) czy praca zespołowa?
Rada w dużej mierze działa, korzystając z pracy zespo- łowej. Łączy nas wspólny cel, którym jest dostarczanie użytkownikom sprawozdań finansowych informacji przy- datnych do podejmowania decyzji finansowych. Nasza siła pochodzi z różnorodności doświadczeń zawodowych i krajowych, którymi dzielą się członkowie Rady. Wszy- scy wyrażamy poglądy na temat poszczególnych aspek- tów projektów. To część naszego procesu działania. Na- stępnie wspólnie pracujemy nad ukończeniem standardu.
Rzadko się zdarza, że wszyscy są zadowoleni z każdego nowego elementu, ale w swoich głosach za lub przeciw kierujemy się pytaniem: czy wprowadzane wymogi są udoskonaleniem tego, co zostaje uchylone i czy korzyści przewyższają koszty?
– Jak, w kontekście wielości krajowych uregulowań, uda- je się IASB osiągnąć uniwersalizm rozwiązań księgowych zawartych w MSSF?
To bardzo dobre pytanie. Nasza misja polega właśnie na opracowywaniu standardów, które zapewniają przejrzy- stość, odpowiedzialność i skuteczność globalnych rynków kapitałowych. Projekty przechodzą do etapu ustanawia- nia standardów tylko wówczas, gdy program badawczy wykaże istnienie problemu związanego z rachunkowością finansową, który może rozwiązać Rada. Takim „proble- mem” może być brak porównywalności, nieadekwatne praktyki ujmowania lub wyceny, luki informacyjne itp. – wszystko, co może utrudnić inwestorom i wierzycielom podejmowanie świadomych decyzji, dotyczących alokacji kapitału lub pociągnięcia kierownictwa do odpowiedzial- ności za swoje działania.
Prawdopodobnie poświęcamy więcej czasu na konsulta- cje z interesariuszami niż na jakiekolwiek inne czynności.
W trakcie projektu dotyczącego leasingu odbyliśmy ponad 1000 spotkań zewnętrznych. Działania te mają kilka celów, pomagają m.in. jasno zdefiniować problem, testować moż- liwe do przyjęcia rozwiązania i zdobywać powszechną ak- ceptację. Ważne, aby każdy czuł, że jego głos został wzięty pod uwagę, niezależnie od finalnego efektu.
– Na zakończenie naszej rozmowy, co chciałby Pan prze- kazać księgowym w Polsce?
Państwa profesjonalizm jest kluczem do pomyślnego wdrożenia MSSF w Polsce. Jako Rada jesteśmy zawsze do dyspozycji i chociaż nie możemy zajmować się sprawami poszczególnych jednostek, jesteśmy w pełni zaangażowani we wspieranie wdrażania standardów. Wszystkich zainte- resowanych naszymi pracami zapraszamy na stronę inter- netową: www.ifrs.org.
własną działalność i obsługiwałam kilku klientów, a teraz w mojej firmie zatrudniam 10 osób.
– Jakie najważniejsze projekty i zadania realizuje obecnie IFAC?
Poza wspólnym raportem na temat zaufania publiczne- go do podatków w grupie G-20 IFAC opublikował rów- nież przełomowy raport, w którym pokazano korelację między liczbą zawodowych księgowych w gospodarce da- nego kraju a lepszym wynikiem w Indeksie Postrzegania Korupcji Transparency International.
Walka z korupcją to nie jest coś, co możemy zrobić sami. Wymaga współpracy pomiędzy sektorami i księgo- wi muszą znaleźć innych, którzy myślą podobnie, wierzą w przejrzystość i odpowiedzialność, tak jak my. Natural- nym partnerem mogą być zawody prawnicze oraz rządy przyjmujące Międzynarodowe Standardy Rachunkowości Sektora Publicznego oraz mechanizmy ochrony dla osób, które zgłaszają nieprawidłowości w firmach.
– Jakiej rady udzieliłaby Pani młodym ludziom wstę- pującym do zawodu księgowego?
Jeśli znasz się na technologiach, jesteś dobry w liczbach i lubisz szukać odpowiedzi na pytania oraz wierzysz, że przejrzystość i odpowiedzialność są kluczowe dla roz- woju gospodarek, dołącz do naszego zawodu i zmieniaj świat.
– Co chciałaby Pani przekazać uczestnikom Kongresu i członkom Stowarzyszenia Księgowych w Polsce?
Dorobek zawodu księgowego jest w Polsce fascynujący.
Przez 110 lat Stowarzyszenie wspierało naród i wszystko przez co przeszło, dało mu ogromne zrozumienie sztuki wykorzystywania możliwości. Pasjonujcie się swoją rolą w gospodarce i wykorzystujcie potencjał technologii. Po- każcie w swoich sieciach kontaktów społecznościowych i zawodowych, że:
• Księgowi to wysoko wykształceni profesjonaliści.
• Księgowi to wykwalifikowani i strategiczni doradcy biz- nesowi.
• Praca księgowych, poparta międzynarodowym Kodek- sem Etyki, stoi po stronie społeczeństwa i działa w inte- resie publicznym.
dokończenie ze str. 7
Wydarzenia
Panel I – Biznes w przyszłości
Rachunkowość była wcześniej niż ***
matematyka, bo człowiek najpierw miał majątek i musiał go chronić, a potem nauczył się go liczyć i pomna- żać. Od wieków cel rachunkowości się nie zmienia. Jest nim dostarczanie wiarygodnych i rzetelnych informacji o podmiocie gospodarującym i skut- kach ekonomicznych podejmowanych przez niego decyzji, głównie o wyniku finansowym i jego elementach składo- wych. Można powiedzieć – nie ma biz- nesu bez rachunkowości, nie ma firmy bez księgowego. Księgowy, jako pro- ducent informacji, tak jak każdy inny producent musi mieć surowiec do ich wytworzenia. Tymczasem współcze- sne tendencje i trendy rozwoju ra- chunkowości, w tym głównie sprawoz- dawczości finansowej, idą w kierunku, który nie ułatwia realizacji głównego celu rachunkowości, jakim jest do- starczanie wiarygodnych i rzetelnych informacji. Te główne trendy to:
• jednoznaczne odchodzenie od kosztu historycznego na rzecz war- tości godziwej,
• nastawienie na informacje odno- szące się do przyszłości z margi- nalizowaniem informacji kontro- lno-rozliczeniowych, czyli więcej przyszłości mniej przeszłości,
• rozszerzanie informacji z obszaru rachunkowości o informacje nie- finansowe, niepoliczalne, niewy- mierne i uznaniowe oraz dominacja sektora finansowego nad sektorem wytwórczym nazywane finansyzacją Aldona Kamela-Sowińska – profesor ty-
tularny nauk ekonomicznych, magister prawa, profesor zwyczajny Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, członek Zarządu Głównego Stowarzyszenia Księ- gowych w Polsce, przewodnicząca Ko- misji ds. współpracy z zagranicą SKwP, przez dwie kadencje (2009-2014) z ra- mienia SKwP była członkiem Komitetu ds. Krajów Rozwijających się przy Mię- dzynarodowej Federacji Księgowych (IFAC); w 2009 r. otrzymała nominację Komisji Europejskiej na przedstawiciela porządku publicznego w Radzie Nadzor- czej Europejskiej Grupy Doradczej ds.
Sprawozdawczości Finansowej (EFRAG).
W latach 1998-2001 była ministrem i wi- ceministrem Skarbu Państwa w rządzie Jerzego Buzka.
Wykładała m.in. na Uniwersytecie w Zaria w Nigerii (1987-1989). Na Akade- mii Ekonomicznej w Poznaniu była wice- dyrektorem Instytutu Organizacji i Zarzą- dzania ds. dydaktycznych (1981-1983), a od 1993 r. do 1998 r. pełniła funkcję kierownika Katedry Rachunkowości.
Autorka ponad 150 publikacji nauko- wych, wypromowała 13 doktorów i po- nad 700 magistrów.
• przenoszenie działalności księ- gowej poza przedsiębiorstwo, nazywane outsourcingiem usług i koncentrowanie usług w dużych centrach finansowo-księgowych,
• pod rządami Międzynarodowych Standardów Rachunkowości ra- chunkowość przestaje być nauką i praktyką rzetelnego pomiaru.
Staje się natomiast nauką staranne- go działania. W rezultacie ryzyko w księgowości wzrosło. Księgowy zaczyna przypominać prawnika, bo dla tego drugiego wierność pro- cedurze jest ważniejsza od wierno- ści wyniku. Tymczasem procedura ma wartość służebną – ma dopro- wadzić do wyniku
Rachunkowość to nadal uniwersal- ny, światowy język biznesu, który za pomocą liczb pokazuje relacje świata gospodarczego, a coraz częściej także politycznego. Rachunkowość – uni- wersalny miernik wartości, skrupu- latna umiejętność, narzędzie dosko- nałego pomiaru – podlega trendom i tendencjom charakterystycznym dla całej globalizującej się gospodarki.
W ostatnich dwóch dekadach w na- szym otoczeniu nastąpiły zmiany na niespotykaną dotąd skalę. Zmiany na mapach gospodarczych, wojny, gwałtowny rozwój technologii, w tym cyfryzacji, globalizacja gospodarki, głównie widoczna dominacja sektora finansowego nad gospodarką produk- cyjną i usługową, pojawienie się kryp- towalut. To zjawiska, które znacząco kształtują współczesność. Współcze- sność, w której powstaje nowe społe-
Rachunkowość – wizja przyszłości
Kongres został podzielony na cztery sesje tematyczne. Pierwsza dotyczy biznesu w przyszłości, druga odnosi się do rachunkowości w kontekście nauki, prawodawstwa i praktyki. Wśród uczestników będą przedstawiciele legislatorów, naukowcy, praktycy i wykładowcy. W trzeciej sesji paneliści zastanowią się nad przyszłym kształtem rachunkowości, m.in. w kontekście szalonego rozwoju technologii. Goście czwartej sesji to naukowcy i praktycy, którzy będą dyskutowali o tym, jak w codziennej pracy rachun- kowość może wpływać na zarządzanie firmą i kierunki jej rozwoju.
Wydarzenia
czeństwo. Społeczeństwo, które swoje struktury i swoje bogactwo buduje na wiedzy i manipulacji, na innowa- cji, atakach hakerskich, na informacji i sterowaniu postrzeganiem oraz post- prawdzie, na technologii budowanej w cyberprzestrzeni i na wojnie oraz na masowej międzykulturowej migra- cji ludności.
Dzisiaj każdy, kto chce osiągnąć sukces, musi posiadać informacje i wiedzę – towary „nowej gospodar- ki”, które wytworzyć może tylko czło- wiek. Informacja i wiedza, poparta wykształceniem, to surowiec do wy-
twarzania informacji w rachunkowo- ści. Ale jak księgowy i biegły rewident mogą prawidłowo realizować podsta- wowe cele rachunkowości w świecie postprawdy, manipulacji danymi, niepewności gospodarczej, wojen i nieprzewidywalnych działań polity- ków? Sprawdza się dziś stwierdzenie
„nic nie jest takie, na jakie wyglą- da.” (A. Bialar, Szczęścia też chodzą parami, Muza, 2014). To określenie bezpośrednio przekłada się na pra- cę księgowego i biegłego rewidenta.
Pytanie jest jednak inne. Jak i skąd księgowy ma pozyskać tę wiedzę,
kiedy klasyczne podstawy gospodar- ki rynkowej nie są gwarantem prawi- dłowej oceny rejestrowanych zjawisk gospodarczych. W globalnej gospo- darce XXI w. nie tylko produkcja, usługi i obrót gospodarczy tworzą wartość, dochód i zysk. Na działal- ność gospodarczą mają wpływ wojny, post-prawdy, ataki hakerskie, stero- wanie odbiorem, manipulacje, rynki finansowe, finansyzacja, podróbki, Internet i... politycy. Skutki wszyst- kich wymienionych zjawisk musi za- rejestrować księgowy a zweryfikować audytor.
Panel II – Rachunkowość – profesja, prawo, nauka
Tytuł panelu należy odczytywać ***
w kontekście myśli przewodniej 2 Kon- gresu Polskiej Rachunkowości czyli wi- zji przyszłości. Uzasadnieniem triady jest przekonanie, że z podstawy czte- rościanu (matematycznie ostrosłupa), którym jest rzeczywistość społeczno- -gospodarcza „wyrasta” rachunkowość w swoim wymiarze teoretycznym (na- uka), regulacyjnym (prawo, standardy, zasady) i praktycznym (profesja – zaso- by ludzkie i narzędziowe).
Przedmiotem debaty będzie poszu- kiwanie odpowiedzi na wiele pytań.
Złożoność i bogactwo materii wobec ograniczonych ram czasowych sesji powodują, że przewidziano trzy run- dy pytań:
1. Jaka będzie rachunkowość w przy- szłości i jak widzi to nauka a jak re- gulator?
2. Jakie wyzwania dla praktyki wy- nikają z nowej rzeczywistości spo- łeczno-gospodarczej (w tym IV rewolucji przemysłowej – techno- logicznej) i nowej wizji rachunko- wości?
Teresa Cebrowska – doktor nauk eko- nomicznych, wiceprezes Zarządu Głów- nego Stowarzyszenia Księgowych w Pol sce, członek Komitetu Standardów Rachunkowości, członek Komisji Egza- minacyjnej dla kandydatów na biegłych rewidentów, członek Grupy Krajowej Izby Biegłych Rewidentów ds. wdraża- nia MSE 8, autor i współautor wielu arty- kułów i książek, w tym komentarza do ustawy o rachunkowości, wykładowca na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu oraz na kursach SKwP i KIBR, biegły rewident.
3. Jak edukować księgowych by spro- stać wyzwaniom?
Do dyskusji zaproszeni zostali zna- komici eksperci, naukowcy, znawcy prawa i praktyki a jednocześnie wi- zjonerzy.
W rundzie pierwszej dyskusja bę- dzie dotyczyła czterech fundamental- nych problemów.
1. Czy przyszła rachunkowość ma być globalna czy lokalna? Czy jej podstawą powinny być Międzyna- rodowe Standardy Rachunkowości (MSR) czy krajowe regulacje? Na czym mają bazować regulacje krajo- we: czy na MSR, czy na dyrektywie unijnej? Czy dopuszczalność spo- rządzania sprawozdań finansowych wg MSR powinna być rozszerzana?
2. Jaki powinien być zakres przed- miotowy i konstrukcja ustawy o ra- chunkowości (uor)? Czy powinny być tam tylko regulacje dotyczą- ce sporządzania (w tym wyceny) i prezentacji sprawozdań finanso- wych, czy też – jak teraz – zasady prowadzenia ksiąg? Jeśli tak, to z jakim stopniem szczegółowości?
Rachunkowość – wizja przyszłości
Wydarzenia
Czy zapisy w tym zakresie powinny być zmienione?
3. Czy konieczne jest przedefiniowanie aktywów? Czy sprawowanie kontro- li to właściwy i zrozumiały warunek uznawania składnika aktywów? Czy rachunkowość, która w bilansie nie ujmuje takich kategorii jak marka, reputacja, kontakty z klientami, po- zycja na rynku spełnia swą informa- cyjną rolę i czy nie wypacza rzeczy- wistego obrazu firmy?
4. Jaka powinna być wycena bilanso- wa? Wartości historyczne czy war- tość godziwa? Jaka jest albo może być relacja między zasadą ostrożnej wyceny a szacunkami w kontekście zasady TFV (true and fair view )?
Czy rzetelny i jasny obraz to (jak pyta Nelli Artienwicz w nr 2/2017 Rachunkowości) ideał czy mrzon- ka? Czy prawdziwym jest stwier- dzenie, że TFV to wytyczna kie- runków rozwoju uregulowań, szczególnie w okresach burzliwych zmian, a jednocześnie hamulec do rozprzestrzeniania się zbyt szcze- gółowych regulacji w zakresie ra- chunkowości?
Druga runda dotyczy wyzwań sta- wianych praktyce. Szukamy odpowie- dzi na pytania:
1. Czy w dobie IV rewolucji technolo- gicznej (zwanej rewolucją talentu) dzisiejszy księgowy może czuć się zagrożony?
2. Czy cyfryzacja i automatyzacja fak- tycznie pozbawi pracy księgowych?
3. Czy dotychczasowe umiejętności księgowych są wystarczające?
4. Czy przyszłością jest własna księ- gowość w firmie, czy outsourcing
w formie biur rachunkowych, czy może centrów usług wspólnych?
Podstawą do dyskusji nad tym czy księgowi są świadomi potrzeby zmian i czy konieczna jest także zmiana świa- domości, będą wyniki badań ankieto- wych, które zostały przeprowadzone wśród księgowych i przedsiębiorców.
Inicjatorem badań nad autoportretem księgowych jest Oddział Wielkopolski SKwP, któremu udało się zebrać ponad 1000 ankiet – ich wyniki w postaci ra- portu będą opublikowane w grudniu na zakończenie Roku Księgowego.
Na kongresie zostaną przedstawio- ne opinie księgowych o tym, jak po- strzegają swój zawód, jak się w nim czują, co im najbardziej doskwiera i jakiej pomocy oczekują. Skonfrontu- jemy to z opinią przedsiębiorców: jak postrzegają księgowych, jakich umie- jętności od nich oczekują? Spróbuje- my także odpowiedzieć na pytanie czy zwiększenie praw wyboru w uor, nowe technologie i nowe kompetencje (nie tylko tradycyjne usługi księgowe i po- datkowe, ale doradztwo biznesowe), wymagające zdecydowanie większej kreatywności, mogą wpływać na po- stawy księgowych? Czy zapisy „Ko- deksu zawodowej etyki w rachunko- wości” SKwP są wystarczające? Czy opracowany przez IASB w czerwcu 2016 materiał „Reagowanie na nie- przestrzeganie przepisów prawa i re- gulacji” wymaga zmian w naszym kodeksie?
Runda 3 poświęcona jest edukacji.
1. Jak edukować by sprostać wyzwa- niom?
2. W jakim kierunku zmierza nauka ra- chunkowości? Jakie są nowe teorie?
3. Czy dotychczasowe programy na- uczania na uczelniach zapewniają osiągnięcie efektów kształcenia szczególnie w zakresie nowych technologii informacyjnych i in- formatycznych oraz umiejętności miękkich; komunikacji rezultatów prac i budowanie relacji zaufanego partnera biznesowego?
4. Czy potrzebne i możliwe jest łącze- nie wysiłków edukacyjnych nauki i praktyki, w tym szeroka współ- praca z SKwP?
Pochylimy się także nad edukacją w Stowarzyszeniu. Ważne jest wskaza- nie, czy efekty kształcenia, określone na poszczególnych stopniach ścieżki certyfikacji zawodu księgowego SKwP (naszego swoistego „okrętu flagowego”, z którego jesteśmy niezwykle dumni), odpowiadają nowym wyzwaniom?
Jeśli prawdą jest twierdzenie, że nowe umiejętności, to kreatywne myślenie, inteligencja emocjonalna, łączenie wiedzy z rożnych dziedzin, zdolność do wdrażania innowacji, to co po- winno być zmienione w programach kształcenia? Jak kształcić w epoce
„cyfrowego darwinizmu” tj. czasów, w których technologie ewoluują szyb- ciej aniżeli wiele osób i organizacji jest w stanie się do tego przystosować?
Problemów dyskusyjnych i pytań jest wiele. Z pewnością nie uda się w pełni na wszystkie odpowiedzieć, warto je jednak postawić, bo Kongres nie kończy dyskusji, ale ją rozpoczyna i, mam nadzieję, wyznaczy kierunki i priorytety dalszych prac dla nauki, legislacji i praktyki, a Stowarzyszeniu Księgowych w Polsce przypadnie rola ich koordynatora.
n Suwałki. Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im.
Prof. Edwarda Szczepanika w Suwałkach zorganizowała Dzień Ekonomisty, nad którym hono- rowy patronat obję- ło SKwP O/O w Su- wałkach. Uczestnicy mogli m.in. zapo- znać się z ofertą kursów i szkoleń.
n Toruń. Koło Naukowe Ra- chunkowości na Wydziale Nauk Ekonomicznych i Zarzą- dzania UMK zorganizowało 3 kwietnia br. w Toruniu XVI Ogólnopolski Konkurs Wie-
dzy z Rachunkowości dla Studentów Szkół Wyższych, który przyciągnął rekordową liczbę młodych księgowych – 95 osób z 17 uczelni. Laureatkami zostały: I miejsce – Agnieszka Czu- pryńska, II – Kinga Gocłowska, III – Patrycja Władowska.
Wydarzenia
Panel III – Rachunkowość w przyszłości
Zasadnicze pytanie panelu III to, ***
jakie zmiany rachunkowości można obecnie przewidywać w perspektywie np. pięciu lat?
Charakterystyczną cechą rachunko- wości jest ciągłość stosowania zasad pomiaru, wyceny, ujmowania ewiden- cyjnego oraz ujawniania informacji o jednostce gospodarczej. Zmiany, je- żeli występują, nie mogą być rewolu- cyjne, ponieważ nie mogą wywoływać szoku gospodarczego oraz powinny zostać rozłożone w czasie dokonywa- nej ewolucji. Podczas panelu dyskusja obejmie kilka zagadnień.
Obiekty pomiaru i wyceny – obecnie i w przyszłości. Obserwujemy dyna- miczny rozwój kapitału intelektualnego, rejestrowane są podmioty gospodarcze, których podstawowy kapitał stanowi wiedza, a więc kapitał zakładowy po- krywany jest wiedzą, a nie środkami materialnymi czy pieniężnymi. Przed- siębiorstwa innowacyjne na starcie po- siadają koncepcje i idee – czy mogą być one obiektem wyceny? Jak je wycenić?
Wartości wirtualne czy realne?
Ujęcie ewidencyjne zjawisk gospo- darczych wymaga ich identyfikacji, dia- gnozy poprawności oraz technicznego ujęcia. Splatają się tu czynności wykony- wane przez pracowników z możliwością automatyzacji pracy księgowych. Pod- Zbigniew Luty – profesor nauk ekono-
micznych o specjalności rachunkowość, kierownik Katedry Rachunkowości Fi- nansowej i Kontroli na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu, organi- zator i wykładowca na studiach pody- plomowych z rachunkowości finanso- wej oraz rachunkowości i podatków, a także na studiach MBA na UE we Wro- cławiu. Szczególne zainteresowania i badania naukowe skierowane są na połączenia, podziały, przekształcenia, likwidacje i upadłości spółek w aspek- cie ujęcia ewidencyjnego i sprawoz- dawczości. Aktywny działacz Stowarzy- szenia Księgowych w Polsce, od wielu lat prezes Oddziału Dolnośląskiego SKwP we Wrocławiu oraz przewodni- czący Rady Naukowej SKwP. Autor wie- lu książek i artykułów z rachunkowości finansowej, rachunku kosztów i symula- cji systemu rachunkowości.
czas panelu dyskusja pownna skupić się na następujących problemach:
– Jaki jest możliwy zakres automaty- zacji pracy księgowych w najbliż- szej przyszłości?
– Jaka jest rola pracownika w proce- sie kontroli dokumentacji księgo- wej? Czy możliwa jest automatyza- cja kontroli merytorycznej?
– Które czynności księgowe nie pod- legają automatyzacji?
– Zabezpieczenie informacji w kom- puterowym systemie ewidencyj- nym – biokodowanie i kodowanie kwantowe – przyszłość czy utopia?
– Jakie są możliwości zabezpieczenia przed cyberprzestępczością?
Obserwuje się dynamiczny rozwój instrumentów finansowych. Jakie tren- dy zmian można zauważyć w najbliższej przyszłości? Interesujący jest rozwój in- strumentu CoCos, ale także sukuk, jak dokonać ich klasyfikacji i wyceny?
Interesująca jest także zmiana po- dejścia do kreowania waluty i pie- niądza rozliczeniowego. Jaka jest przyszłość kryptowaluty i w tym kon- tekście walut krajowych?
Problemów wyznaczających nowe wyzwania rachunkowości z pewno- ścią jest więcej. Udział w dyskusji uczestników z sali pomoże wskazać kolejne zagadnienia, wymagające głębszej analizy i rozwiązania.
n Włocławek. Finał II edycji Konkursu „Wiedzy z ra- chunkowości” dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych odbył się 29.03.2017 r. Organizatorami byli O/O SKwP we Włocławku oraz włocławska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa. Laureatkami zostały uczennice:
I miejsce – Daria Albertyńska, II – Karolina Derkowska, III – Justyna Waszak.
n Wrocław. W Oleśnicy 20.04.2017 r. odbył się VII Re- gionalny Konkurs Rachunkowości dla szkół ponadgim- nazjalnych zorganizowany przez oleśnickie Powiatowe Centrum Edukacji i Kultury. Zwycięzcami zostali: I miej- sce Marcin Śnieżek, II – Kamila Paterek oraz Klaudia Ja- rosz, III – Mateusz Płuciennik.
Wydarzenia
Panel IV – Rachunkowość i zarządzanie przedsiębiorstwem w praktyce
Celem debaty jest próba oceny ja-***
kości i użyteczności danych, genero- wanych przez system rachunkowości, dla potrzeb wspomagania informa- cyjnego procesów decyzyjnych w or- ganizacjach gospodarczych, doko- nana z jednej strony przez osoby zajmujące się zawodowo zarządza- niem tymi organizacjami, zaś z dru- giej – przez księgowych. Z tego wzglę- du uczestnicy dyskusji panelowej to praktycy, reprezentujący zarówno środowisko managementu w dużych korporacjach, przedstawiciele środo- wiska IT, jak również reprezentanci środowiska księgowych. Z kolei śro- dowisko naukowe reprezentują pro- wadzący dyskusję panelową, tj. prof.
dr hab. Jan Turyna oraz dr Katarzyna Zasiewska.
Aby uzasadnić celowość niniejszej debaty, należy przyjąć dwa założe- nia odnoszące się do roli i miejsca rachunkowości we współczesnej or- ganizacji gospodarczej. Po pierwsze, rachunkowość, w przeciwieństwie do wielu innych nauk, nigdy nie była i nie jest samoistnym tworem; od zarania dziejów jest ona powiązana z działalnością gospodarczą człowie- ka. Po drugie, ewolucja rachunkowo- ści zawsze wynikała ze zmian w samej organizacji gospodarczej, jej struktur organizacyjnych, metod zarządzania czy jej relacji z otoczeniem.
Ewolucyjne procesy, wynikają- ce ze zmian w systemie zarządzania przedsiębiorstwem, objęły także sys- tem rachunkowości. Ewolucja funk- cjonalna rachunkowości polegała przede wszystkim na rozbudowaniu tradycyjnie postrzeganych funkcji sprawozdawczo-kontrolnych o roz- maite procedury analityczne, plani- styczne i decyzyjne. Z kolei ewolucja informacyjna polegała na rozszerza- niu zakresu przedmiotowego oraz Jan Turyna – profesor doktor habilito-
wany, kierownik Katedry Finansów i Ra- chunkowości oraz Pracowni Rachunko- wości i Rewizji Księgowej na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Warszawskie- go, w latach 2012-2016 dziekan na Wy- dziale Zarządzania UW. Członek Rady Naukowej Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, działa w Komisji ds. Badań Na- ukowych Rachunkowości oraz Komisji Historii Teorii i Praktyki Rachunkowości, jest także członkiem Kapituły konkursów na najlepsze prace z rachunkowości oraz opracowania z zakresu rachunkowości zarządczej. Wychowawca wielu pokoleń studentów, autor cenionych publikacji naukowych.
Katarzyna Zasiewska – doktor nauk eko- nomicznych, wieloletni wykładowca w Katedrze Rachunkowości w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie, czło- nek i wykładowca Stowarzyszenia Księ- gowych w Polsce oraz członek Komisji Egzaminacyjnej i Okręgowego Sądu Ko- leżeńskiego Oddziału Okręgowego SKwP w Warszawie. Prowadzi kancelarię rachunkowo-podatkową. Jest autorką wielu artykułów, referatów oraz publika- cji książkowych z zakresu rachunkowości i prawa podatkowego.
Fot. Rafał Guz/PAP
sposobu ujmowania w czasie zasad wyceny, metod przetwarzania i pre- zentacji informacji z zakresu systemu rachunkowości, a także na próbach tworzenia zintegrowanych struktur informacyjnych w obrębie tych sys- temów.
W naszej ocenie właśnie funkcja informacyjna pozostaje najważniej- szą funkcją współczesnej rachunko- wości. Powstaje jednak pytanie, czy rachunkowość jest w stanie nadal pełnić ją w pełni skutecznie, zwłasz- cza mając na uwadze daleko idące zmiany, zachodzące od II połowy XX wieku w przedsiębiorstwie oraz w jego otoczeniu. Do najważniejszych zmian dotyczących samej organizacji gospodarczej i jej otoczenia zaliczyć można m.in. przejście: od stabilizacji działania do działań nieustabilizowa- nych, od struktur scentralizowanych do zdecentralizowanych, od podejścia lokalnego do globalnego, od koncen- tracji na produkcie do koncentracji na kliencie czy od taktyki do strate- gii działania. Z kolei to, co rzutowało bezpośrednio na samą rachunkowość, to przede wszystkim przejście od ak- tywów materialnych do wartości nie- materialnych, ewolucja kosztów od bezpośrednich (zmiennych) do po- średnich (stałych), oraz podejmowane próby odpowiedzi na pytanie: jak li- czyć wynik finansowy (memoriałowo czy kasowo oraz czy ma to być wynik netto, czy wynik całościowy, itd.). Ma- jąc na uwadze te dylematy można za- dać pytanie, czy do wspomagania in- formacyjnego procesów zarządczych w przedsiębiorstwie należy wykorzy- stywać dane z rachunkowości finan- sowej i rachunkowości zarządczej, czy wystarczy posługiwać się informa- cjami z rachunkowości podatkowej?
Czy rachunkowość, realizując funk- cję informacyjną, jest nadal w stanie skutecznie realizować koncepcję true
& fair view?
Równocześnie pojawiają się pytania m.in. o to, czy środowisko menedże- rów potrzebuje oraz czy jest w stanie skutecznie korzystać z możliwości, jakie daje rachunkowość? Czy więk- szość kadr menedżerskich w polskich przedsiębiorstwach ma sprecyzowane potrzeby informacyjne, czy wie jakich informacji i kiedy może potrzebować?
A jeżeli nie ma, to co zrobić, aby te po- trzeby wyartykułować?
Mamy nadzieję, że dyskusja pane- lowa nt. rachunkowości i zarządzania przedsiębiorstwem w praktyce po- zwoli odpowiedzieć na te oraz inne pytania. W tym celu zostało sformu- łowanych szereg problemów, adreso- wanych do uczestników dyskusji, wy- sokiej klasy specjalistów-praktyków.
Zapytamy panelistów m.in. o to, jak postrzegana jest rachunkowość przez kierownictwo organizacji gospodar- czych: czy głównie przez pryzmat rozliczeń podatkowych i realizacji innych obowiązków wynikających z przepisów prawa (bilansowego, po- datkowego itd.), czy też rachunkowość służy jako narzędzie wspomagające podejmowanie decyzji menedżerskich na różnych szczeblach zarządzania i przez osoby na różnych stanowi- skach kierowniczych?
Jeżeli założymy, że rachunkowość jest relatywnie często wykorzystywa- na w zarządzaniu przedsiębiorstwem, to kolejne ważne zagadnienie stano- wi określenie, jakie dane generowane przez system rachunkowości są naj- częściej wykorzystywane w procesach zarządczo-decyzyjnych w przedsię- biorstwie? Czy kierownictwo wyko- rzystuje głównie sprawozdania finan- sowe sporządzone zgodnie z ustawą o rachunkowości, czy też uważa za celowe opierać się na raportach: we- wnętrznych sformalizowanych (np.
w korporacjach) lub wewnętrznych niesformalizowanych, na bazie wy- biórczych danych przy podejmowaniu konkretnych decyzji?
Kolejny problem do dyskusji, wyni- kający z obu powyższych, nawiązuje do podmiotowego aspektu procesów decyzyjnych, a mianowicie kto najczę-
ściej korzysta z danych pochodzących z rachunkowości: przedstawiciele najwyższego kierownictwa jednostki, kierownicy średniego lub niższego szczebla zarządzania, czy także inne osoby niepełniące funkcji kierow- niczych, lecz wspomagające procesy zarządczo-decyzyjne (analitycy finan- sowi, pracownicy IT, specjaliści w za- kresie metod ilościowych itd.).
W tym kontekście warto zapytać osoby związane zawodowo z rachun- kowością oraz w praktyce spotykające się z menedżerami i przedsiębiorcami, jaki jest poziom wiedzy osób korzysta- jących z danych, płynących z systemu rachunkowości w przedsiębiorstwie, na temat prawa bilansowego i genero- wanych informacji sprawozdawczych.
Problem znajomości zasad prawa bi- lansowego dotyczy generalnie wszyst- kich osób korzystających w pracy zawodowej z tych danych (zarówno na stanowiskach kierowniczych, jak i samodzielnych specjalistów, uczest- niczących w procesach zarządczo-de- cyzyjnych).
Wymienione problemy nawiązują, w najszerszym tego słowa znaczeniu, do kwestii postrzegania przez kadry menedżerskie rachunkowości jako systemu informacyjnego, jak również możliwości jej wykorzystywania za- równo w aspekcie przedmiotowym, jak i podmiotowym. Naszym zdaniem, należałoby również podjąć w ramach dyskusji panelowej niektóre kwestie organizacyjne i techniczne bezpo- średnio związane ze współczesnymi możliwościami wykorzystania syste- mu informacyjnego rachunkowości do potrzeb zarządczych, jak również wybrane aktualne kwestie z zakresu IT. Może to dotyczyć np. praktycznych sposobów korzystania przez kierow- nictwo jednostki z danych ujętych w systemie rachunkowości oraz możli- wości i skali wykorzystania w praktyce dodatkowego – poza standardowymi modułami finansowo-księgowymi – oprogramowania wspomagającego zarządzanie.
Należy również pamiętać, że żyje- my w świecie coraz silniej narażonym
na niebezpieczeństwa nieupraw- nionego dostępu do baz danych.
Współczesne systemy informacyjne rachunkowości zawierają dane szcze- gólnie wrażliwe i podatne na takie za- grożenia, dlatego należałoby podjąć dyskusję na temat zagrożeń dla baz danych w systemach rachunkowości i skutecznych metod ochrony przed cyberprzestępczością.
Mając na uwadze możliwości współczesnych systemów rachunko- wości, postępującą globalizację ryn- ków międzynarodowych, oczekiwania inwestorów i innych użytkowników sprawozdań finansowych oraz obo- wiązujące przepisy prawa bilansowe- go, chcielibyśmy zachęcić do dyskusji na temat tych aspektów informacyj- nych współczesnej rachunkowości, które wywołują w ostatnich latach wiele dyskusji, zarówno wśród teore- tyków, jak i praktyków rachunkowo- ści na całym świecie. Do szczególnie ciekawych i istotnych kwestii można zaliczyć, m.in.:
− zakres stosowania zasady ostrożnej wyceny (chociażby w kontekście wyceny aktywów trwałych i ich przeszacowywania),
− użyteczność sprawozdań finanso- wych, w których w praktyce po- mijana jest znaczna część aktywów niematerialnych,
− słuszność idei oddzielnego ujaw- niania przychodów i kosztów zre- alizowanych w toku prowadzonej działalności operacyjnej oraz skut- ków wyceny bilansowej, w tym dyskontowanych przyszłych prze- pływów pieniężnych,
− użyteczność i zrozumiałość danych prezentowanych w poszczególnych elementach sprawozdania finanso- wego (np. w rachunku przepływów pieniężnych sporządzanym meto- dą pośrednią) oraz danych prezen- towanych w tzw. uproszczonych sprawozdaniach finansowych (spo- rządzanych przez jednostki mikro i małe).
prof. dr hab. Jan Turyna dr Katarzyna Zasiewska
Wydarzenia
Kongres
Joanna Dadacz – dyrektor Departamentu Rachunkowości i Rewizji Finansowej Mini- sterstwa Finansów, przewodnicząca Komite- tu Standardów Rachunkowości, biegły rewi- dent.
dr Zdzisław Fedak – członek honorowy SKwP, wiceprzewodniczący Rady Naukowej SKwP, członek Komitetu Standardów Rachunkowo- ści, wieloletni redaktor naczelny miesięcznika Rachunkowość, autor najbardziej poczytnego i opiniotwórczego corocznego wydawnictwa Zamknięcie roku, biegły rewident.
dr hab. Stanisław Hońko – prezes Okręgowe- go Oddziału SKwP w Szczecinie, profesor w Katedrze Teorii Rachunkowości Uniwersy- tetu Szczecińskiego, członek Komisji ds. szko- lenia i wydawnictw Zarządu Głównego SKwP, członek Rady Naukowej SKwP, wykładowca, autor wielu książek i artykułów.
dr hab. Radosław Ignatowski – wiceprzewodni- czący Komisji ds. współpracy z zagranicą Zarządu Głównego SKwP, profesor Uniwersytetu Łódzkie- go, członek Komitetu Standardów Rachunkowo- ści oraz Komisji Nadzoru Audytowego działają- cych przy Ministrze Finansów i Rozwoju.
Grzegorz Jurczak – współtwórca rozwiązań z obszaru produktywności w enova365, w tym modułów Business Intelligence a wcześniej CRM, Workflow i Zarządzania dokumentami.
Od 13 lat projektuje, tworzy, wdraża i wspiera wdrożenia systemów ERP, wykładowca na szkoleniach z obsługi i wdrażania produktów Soneta oraz metodyk analizy biznesowej firm.
Zbigniew Libera – partner i szef biura gdańskie- go w KPMG, biegły rewident (FCCA – Wielka Brytania i Irlandia Północna, Polska – KIBR) oraz Dyplomowany Audytor Wewnętrzny – CIA (USA), absolwent Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, posiada tytuł MBA (Uniwersytet Kopenhaski), członek FEE Auditing Working Party (Federation of European Accountants).
dr Marcin Liberadzki – pracownik naukowy Instytutu Finansów Szkoły Głównej Handlo- wej w Warszawie, radca prawny prowadzący własną kancelarię, autor i współautor licznych publikacji na temat hybrydowych papierów wartościowych.
Krzysztof Łuczak – doktorant w Katedrze Ra- chunkowości na Uniwersytecie Ekonomicz- nym w Poznaniu, współzałożyciel Spółki Qpony.pl sp. z o.o., wdrażającej innowacyjne rozwiązania w obszarze zakupów z wykorzy- staniem smartfona. Autor publikacji na temat aplikacji mobilnych, internetu rzeczy (IoT), w tym wyceny internetowych startupów.
Agnieszka Osińska – certyfikowana księgowa (10167), absolwentka Uniwersytetu Ekono- micznego w Poznaniu, specjalistka rachunko- wości spółek prawa handlowego, od 2001 r.
związana z RSM Poland, od siedmiu lat jako Accounting Partner w Dziale Prowadzenia Ksiąg Rachunkowych.
Adrian Raubo – biegły rewident, absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, kierunku Finanse i Banko- wość w Szkole Głównej Handlowej oraz kie- runku Gospodarka Publiczna w SGH, dyrek- tor finansowy Grupy Invento (Invento sp. z o.o.
i Invento Americas Inc).
prof. dr hab. Ewa Walińska – członek Rady Naukowej SKwP, kierownik Katedry Ra- chunkowości na Wydziale Zarządzania Uni- wersytetu Łódzkiego, członek Stowarzysze- nia Księgowych w Polsce i European Accounting Association (EAA).
dr Grzegorz Warzocha – pracownik naukowy Katedry Rachunkowości Finansowej i Kontroli Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, wspólnik w firmie doradczej AVANTA Auditors
& Advisors, biegły rewident, członek rady nadzor- czej MCI CAPITAL S.A. z siedzibą w Warszawie.
Jadwiga Wojtas – dyrektor ds. produkcji i roz- woju systemu enova365, Soneta sp. z o.o., od ponad 20 lat nieprzerwanie związana z branżą IT, z wykształcenia ekonomistka, ma za sobą setki projektów wdrożeniowych w sektorze MŚP, co pozwala jej na jeszcze lepsze zrozu- mienie potrzeb użytkownika.
Elżbieta Żuraw – absolwentka Wydziału Eko- nomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego i studiów podyplomowych na Wy- dziale Zarządzania UŁ (rachunkowość i finan- se), dyrektor Centrum Usług Wspólnych, a wcześniej dyrektor finansowy/kierownik projektu Polska Press sp. z o.o.
