1 1 1 1 1 1 1 1 j 1 1 1 1
V E R S L A G D E R V E R R I C H T I N G E N
(INGEVOLGE ART. 5 DER STATUTEN)
O V E R H E T ] A A R 1 9 7 0
DE S T I C H T I N G
H E T N E D E R L A N D S C H S C H E E P S B O U W K U N D I G P R O E F S T A T I O N
H e t P r o e f s t a t i o n d e r S t i c i i t i n g is g e v e s t i g d t e W a g e n i n g e n , H a a g s t e e g 2, P o s t b u s 28. T e l e f o o n : 08370-4481 H e t S e c r e t a r i a a t v a n d e S t i c t i t i n g H e t N e d e r l o n d s c t i S c h e e p s b o u v / l < u n d i g P r o e f s t a t i o n is g e v e s t i g d te B e n t v e l d , D u i n d o o r n l a a n 4 , (Post A e r d e n l i o u t ) . T e l e f o o n : 023-243052 B a n l < i e r : A l g e m e n e Bank N e d e r l a n d N . V . , A m s t e r d a m e n W a g e n i n g e n P o s t r e l < e n i n g : n o . 856343, W a g e n i n g e n T e l e g r a m a d r e s : M o d e l t a n k T e l e x : n o . 45148
I N H O U D : N a m e n en adressen b l ^ 7 1. A l g e m e e n overzicht 1 2 1.1 Inleiding b l ^ 1 2 1.2 O p d r a c h t e n b l ^ . 1 2 1.3 G e b o u w e n en installaties blz. 13 1.4 Instrumentatie blz. 16 1.5 Specificatie v a n o p d r a c h t e n en research blz. 17 1.5.1 D i e p w a t e r s l e e p t a n k blz. 17 1.5.2 Z e e g a n g s t a n k blz. 18 1.5.3 O n d i e p w a t e r t a n k blz. 18 1.5.4 Rekencentrum blz. 19 1.5.4.1 C o m p u t e r a f d e l i n g blz. 19 1.5.4.2 W e r f p r o d u c t i e blz. 20 1.5.4.3 Rederijprobiemen blz. 20 1.5.5 G o l f s t r o m i n g s t o n k blz. 21 1.5.6 M a n o e v r e e r s i m u l a t o r blz. 23 1.5.7 Research en o n t w i k k e l i n g blz. 23 1.5.7.1 Cavitatietunnels en Speciale Projecten blz. 23 1.5.7.2 Hoge-snelheidstank blz. 24 1.5.7.3 Sterkte en Trillingen blz. 24 1.6 V a c u ü m t a n k blz. 25 1.7 Publicaties en v o o r d r a c h t e n blz. 26
2 . N a t i o n a l e en Internationale Samenwerking blz. 32
3. J a a r v e r s l a g van de „ V e r e e n i g i n g tot Steun v a n het N e d e r l a n d s c h Scheepsbouwkundig P r o e f s t a t i o n " blz. 34
5. Personeel blz. 39
6. Toelichting o p de Balans en Resultatenrekening biz- 42
7. V o o r u i t z i c h t e n blz. 48
Balans blz. 50
R A A D V A N B E H E E R VoorziUer: J . W . H u p k e s Ondervoorzitter: D r s . H. J. H. J a n s s e n Secretaris-Penningmeester: C. N . N a g t z a a m Leden: P r o f . ir. H . E. J a e g e r P. d e J o s s e l i n d e J o n g D r . H. H. M o o i i D. R o d e n b u r g M r . O . W , V o s D I R E C T I E V A N H E T P R O E F S T A T I O N D E R S T I C H T I N G
P r o f . d r . ir. W . P. A . v a n L a m m e r e n f v o o r z / t t e r van de directie), H. v a n S u c h t e l e n w e g 1, V / a g e n i n g e n . T e l e f o o n w o o n h u i s : 08370-2168 P r o f . d r . ir. J. D. v a n M a n e n f d / r e c f e u r j , O o s t i n g l a a n 6, W a g e n i n g e n - H o o g . T e l e f o o n w o o n h u i s : 08370-3889 A . H. P a s t o o r , l i d N . l . v . R . A . (adjunct-directeur), W o l f h e z e r w e g 56, W o l f h e z e . T e l e f o o n w o o n h u i s : 08308-483
Ir. J. P. H o o f t (onderdirecteur laboratoria met golven - zeegang en manoeuvreren), F r e d . B a n t i n g l a a n 15, B e n n e k o m .
T e l e f o o n w o o n h u i s : 08389-5594
Ir. J. J . M u n t j e w e r f (onderdirecteur laboratoria zonder golven - weerstand en voortstuwing), S p r e n g e r i a o n 9, W a g e n i n g e n .
T e l e f o o n w o o n h u i s : 08370-4569
D r . ir. M . W . C. O o s t e r v e l d (onderdirecteur research en ontwikkeling), S w a m m e r d a m l a a n 6, B e n n e k o m .
T e l e f o o n w o o n h u i s : 08389-5181
W E T E N S C H A P P E L I J K A D V I S E U R S
P r o f . ir. J . G e r r i t s m a P r o f . d r . R. T i m m a n P r o f . d r . ir. R. W e r e l d s m a
K. G . v a n S t a v e r e n , consultant for U.S.A. and Canada, 17 W i n d i n g W a y , M a d i s o n , N e v / J e r s e y 07940, U . S . A .
C O M M I S S I E V A N B I J S T A N D Voorzitter: J . W . H u p k e s , O u d - P r e s i d e n t - D i r e c t e u r N . V . K o n i n k l i j k e M i j . „ D e S c l i e i d e " , V a n E i j c k l e i 45/47 V l i l , A n t w e r p e n , B e l g i ë Ondervoorzitter: D r s . H . J . H. J a n s s e n , D i r e c t e u r - G e n e r a a l v a n S c h e e p v a a r t , P l e s m a n w e g 1 , ' s - G r a v e n h a g e Secretaris: C. N . N a g t z a a m , D u i n d o o r n l a a n 4, B e n t v e l d (Post A e r d e n h o u t ) Leden: G . d e n B a k k e r , A d j u n c t - D i r e c t e u r N . V . S h e l l T a n k e r s , S h e l l G e b o u w , H o f p l e i n 20, R o t t e r d a m P r o f . ir. J . W . B o n e b a k k e r , O u d H o o g i e r a a r a a n d e T e c h n i s c h e H o g e s c h o o l , M i j n b o u w -s t r o a t 16, D e l f t G . A . F o n t e i n , D i r e c t e u r N . V . M i j . Z e e v a a r t , W i l l e m s k a d e 23, R o t t e r d a m P r o f . ir. J . G e r r i t s m a , H o o g l e r a a r a a n d e O n d e r a f d e l i n g d e r S c h e e p s b o u w k u n d e , T e c h n i s c h e H o g e s c h o o l , M e k e l w e g 2, D e l f t Ir. J . v a n H a a s t e r t , C h e f A f d e l i n g T e c h n i s c h e D i e n s t M a c h i n e b o u w , K o n i n k l i j k e J a v a C h i n a -P a k e t v a a r t l i j n e n N . V . , H e t S c h e e p v a a r t h u i s , A m s t e r d a m H . H a r i n c k , L i d R a a d v a n B e s t u u r N e d . S c h e e p v a a r t U n i e , D r . H. C o l i j n l a a n 204, R i j s w i j k Ir. G . J. H o g e w i n d , C h e f A f d e l i n g T e c h n i s c h e D i e n s t S c h e e p s b o u w , K o n i n k l i j k e J a v a C h i n a -P a k e t v a a r t l i j n e n N . V . , H e t S c h e e p v a a r t h u i s , A m s t e r d a m P r o f . ir H. E. J a e g e r , O u d H o o g i e r a a r a a n d e T e c h n i s c h e H o g e s c h o o l , M a e r t e n T r o m p -s t r a a t 2 1 , D e l f t Ir. H. R. d e J o n g , S c h e e p s b o u w k u n d i g A d v i s e u r , S c h e e p v a a r t i n s p e c t i e , P l e s m a n w e g 1 , ' s - G r a v e n h a g e P. d e J o s s e l i n d e J o n g , O u d D i r e c t e u r N . V . S t o o m v a a r t M i j . N e d e r l a n d , J u l i a n a v a n S t o l -b e r g l a a n 12, A e r d e n h o u t Ir. A . J. M a r x , D i r e c t e u r N a t i o n a a l L u c h t - en R u i m t e v a a r t L a b o r a t o r i u m , S l o t e r w e g 145, A m s t e r d a m Ir. K. d e M u n t e r , M a t e r i e e l O n d e r h o o f d v a n d e H o o f d a f d e l i n g M a t e r i e e l , M i n i s t e r i e v a n D e f e n s i e ( M a r i n e ) , T o r e n s t r a a t 172, ' s - G r a v e n h a g e B. C. v a n O m m e r e n , D i r e c t e u r T e c h n i s c h A d v i e s b u r e a u B. C. v a n O m m e r e n , H a r p s d e n W o o d H o u s e , H e n l e y o n T h a m e s , O x o n , E n g e l a n d Phs. v a n O m m e r e n , O u d - V o o r z i t t e r R a a d v a n B e h e e r v a n Phs. v a n O m m e r e n N . V . , p/a W e s t e r l a a n 10, R o t t e r d a m Ir. W . H. v a n O o r d t , A d j u n c t - D i r e c t e u r V a n d e r G i e s s e n - D e N o o r d N . V . , K r i m p e n a a n d e n IJssel Ir. E. A . P l a t e , R a a d s a d v i s e u r in A l g e m e n e D i e n s t , V e r t e g e n w o o r d i g e r M i n i s t e r i e v a n E c o n o -m i s c h e Z a k e n , B e z u i d e n h o u t s e w e g 3 0 , ' s - G r a v e n h a g e 9
Ir. A . M . P o o t , C h e f T e c h n i s c h e D i e n s t N . V . t . v . v . d . Koninl<lijl<e H o l l a n d s c h e L i o y d , O . H a n -d e l s l < a -d e , A m s t e r -d a m D. R o d e n b u r g , D i r e c t e u r N . V . S h e l l Tanl<ers, S h e l i G e b o u w , H o f p l e i n 2 0 , R o t t e r d a m Ir. B. R o e t e r i n k , Plv. c h e f A f d . T e c h n . D i e n s t S c h e e p s b o u w , K o n . J a v a - C h i n a - P a k e t v a a r t l i j n e n N . V . , H e t S c h e e p v a a r t h u i s , A m s t e r d a m Ir. D. T. R u y s , O u d D i r e c t e u r N . V . K o n i n k l i j k e R o t t e r d a m s c h e L l o y d , E s s e n l a a n 5 7 , R o t t e r -d a m - 1 6 P r o f . ir. H . J . S c h o e m a k e r , D i r e c t e u r W a t e r l o o p k u n d i g L a b o r a t o r i u m , R a a m 6 1 , D e l f t W . A . S c h r e u d e r , O u d D i r e c t e u r N . V . H o l l a n d s c h e S t o o m b o o t M i j . , D e B u r g h a v e , P r o v i n c i e -l a a n 3, F -l a t 3 1 , H e e m s t e d e Ir. A . H . M . S m u l d e r s , D i r e c t e u r N . V . W e r f G u s t o , v / h Fa. A . F. S m u l d e r s , S c h i e d a m Ir. H . W . S t a p e l , B e d r i j f s d i r e c t e u r D e R o t t e r d a m s c h e D r o o g d o k M i j . N . V . , H e y p l a a t s t r a a t 2 1 , R o t t e r d a m Ir. A . v a n d e r T o o r n , D i r e c t e u r Sea T r a n s p o r t E n g i n e e r i n g N . V . en D i r e c t e u r v o o r T e c h n i s c h e e n N a u t i s c h e Z a k e n v a n d e K o n . N e d e r l a n d s c h e R e e d e r s v e r e e n i g i n g , S t a t i o n s w e g 135, ' s - G r a v e n h a g e Ir. J . J . T r o u w , D i r e c t e u r M a c h i n e f a b r i e k e n S c h e e p s w e r f v a n P. S m i t Jr. N . V . , S t a d i o n w e g 85, R o t t e r d a m
1. A L G E M E E N O V E R Z I C H T
1.1. Inleiding
In het a f g e l o p e n j a a r k o n de o m z e t s t i j g i n g geen gelijke t r e d h o u d e n met de stijging v a n de kosten.
Dat desondanks een t o c h nog a a n v a a r d b a a r b e d r a g uit de resultatenrekening naar v o r e n k w a m v o o r a f s c h r i j v i n g e n d r a a g t er toe bij het jaar 1970 als een in verschillende opzichten b e v r e d i g e n d j a a r te kenschetsen.
A n d e r e f a c t o r e n w e l k e tot dit o o r d e e l b i j d r o e g e n zijn de i n g e b r u i k n e m i n g v a n de M a n o e u -v r e e r s i m u l a t o r en de r e g e l m a t i g e -v o o r t g a n g -v a n de b o u w -v a n de V a c u ü m t a n k .
1.2 Opdrachten
De v e r d e l i n g v a n de inkomsten uit p r o e f n e m i n g e n , publicaties en rekencentrum over de ver-schillende a f d e l i n g e n is in o n d e r s t a a n d e t a b e l g e g e v e n . 1 . D i e p w a t e r s l e e p t a n k , i n c l . a d v i e z e n en p r o e f t o c h t e n 2. Z e e g a n g s t a n k 3. O n d i e p w a t e r t a n l < 4. R e k e n c e n t r u m 5. G o l f s t r o m i n g s t o n k 6. S p e c i a l e P r o j e c t e n , i n c l . C a v i t a t i e t u n n e l s , H o g e - s n e l h e i d s t a n k , S t e r k t e e n T r i l l i n g e n , H y d r o m e c h a n i c a e n P u b l i c a t i e s 7. M a n o e u v r e e r s i m u l a t o r E i g e n r e s e a r c h 1969 29,8 "/o 17,8 % 6,2 »/o 6,0 °/o 3 1 , 9 % 8,3 °/o 100,0 % 1 5 , 2 % 1970 26,6 °/o 14,9 "/o 12,0 % 6,6 °/o 28,0 °/o 1 1 , 0 % 0,9 % 100,0 % 9,4 % 12
De g r a f i e k e n o p blz. 58 en 59 geven aan w a a r de o p d r a c h t e n in 1970, in v e r g e l i j k i n g met 1969, v a n d a a n k w a m e n .
Het verheugt ons m e l d i n g te kunnen maken v a n het feit, dat de N i j v e r h e i d s o r g a n i s a t i e T . N . O . in het v e r s l a g j a a r een b i j d r a g e van f 100.000,— ter beschikking v a n het N.S.P. heeft w i l l e n stellen. Hiermede kan een gedeelte van de kosten w o r d e n bestreden, v e r b o n d e n a a n het verrichten van v r i j speurwerk ten b e d r a g e van ca. .f 1.040.000,— (in 1969 ca. ,f 1.500.000,—).
De rest van het speurwerk w e r d uitgevoerd in de v o r m v a n gericht speurwerk in o p d r a c h t v a n het N e d e r l a n d s Scheepsstudiecentrum T . N . O . en de K o n i n k l i j k e M a r i n e v o o r respectievelijk ,f 1.016.069,— en ,f 334.526,—.
Tezamen met het vrije speurwerk bereikte deze v o r m v a n activiteit een b e d r a g v a n .ƒ2.390.000,— of ca. 22 7o van de t o t a l e omzet (in 1969 ca. 2 0 % ) .
Het a a n t a l adviezen in g e v a l l e n , w a a r v o o r geen sleepproeven w e r d e n g e h o u d e n , b e d r o e g dit jaar 83 tegenover 73 in 1969. Het a a n t a l p r o e f t o c h t e n , w a a r b i j onze staf w e r d u i t g e n o d i g d tot het verrichten van m e t i n g e n , die d a n als maatstaf w o r d e n g e b r u i k t v o o r de b e o o r d e l i n g v a n het al of niet v o l d o e n aan de contracteisen b e t r e f f e n d e de te behalen snelheid, b e d r o e g 20 (vorig jaar 18).
Van de 132 scheepsmodellen (vorig jaar 156) en a n d e r e d r i j v e n d e lichamen, zoals b o o r t o r e n s , w e r d e n er 83 v o o r het b u i t e n l a n d v e r v a a r d i g d (ca. 6 3 % ) ; 7 modellen w e r d e n ten dienste v a n het b u i t e n l a n d d o o r binnenlandse w e r v e n o p g e d r a g e n . Direct en indirect w e r d dus ca. 6 8 % van de capaciteit v o o r het b u i t e n l a n d g e b r u i k t (vorig jaar 7 4 % ) . Zuiver v o o r N e d e r l a n d s e rekening k w a m e n 39 scheepsmodellen (vorig jaar 40). V o o r het w e t e n s c h a p p e l i j k o n d e r z o e k (vrij speurwerk) w e r d e n 3 scheepsmodellen v e r v a a r d i g d (vorig jaar geen).
Het a a n t a l v e r v a a r d i g d e schroefmodellen b e d r o e g 112 tegenover 104 in 1969.
In g e l d s w a a r d e u i t g e d r u k t k w a m ca. 5 2 % v a n de v e r w e r k t e b e d r a g e n uit het b u i t e n l a n d ( v o r i g jaar 5 1 , 5 % ) .
1.3 G e b o u w e n en installaties
De in het v o r i g e v e r s l a g j a a r b e g o n n e n b o u w v a n een o p s l a g r u i m t e t.b.v. de G o l f s t r o m i n g s -tank k w a m g e r e e d . Deze ruimte is gesitueerd v ó ó r de G o l f s t r o m i n g s t o n k . N a a s t o p s l a g v a n z a n d , g r i n t en andere m a t e r i a l e n , n o d i g v o o r het maken van imitaties van h a v e n i n g a n g e n en d e r g e l i j k e , dient deze u i t b r e i d i n g tevens als ruimte v o o r p r o e f o p s t e l l i n g e n . Bovendien w e r d een gedeelte van deze v o o r b o u w bestemd om de Film- en Fotodienst te huisvesten.
toe w e r d e n , geheel in e i g e n beheer, een a a n t a l d o n k e r e kamers en a f w e r k r u i m t e n g e b o u w d en ingericht. W i j hebben thans de beschikking over een zeer m o d e r n e uitrusting, z o d a t w i j aan de steeds h o g e r e eisen v a n o p d r a c h t g e v e r s ten aanzien v a n f o t o - en f i l m w e r k kunnen v o l d o e n . O o k de M a n o e u v r e e r s i m u l a t o r kon dit v e r s l a g j a a r in b e d r i j f w o r d e n gesteld. Elders in dit ver-slag w o r d t meer a a n d a c h t a a n deze nieuwe f a c i l i t e i t besteed.
Als g e v o l g v a n de te v e r w a c h t e n t o e n e m i n g in w e r k z a a m h e d e n v a n het Rekencentrum w e r d besloten o m deze a f d e l i n g v e r d e r uit te b r e i d e n . V a n de u i t b r e i d i n g v a n het geheugen van de C.D.C. 3300 c o m p u t e r en de aanschaf v a n een t w e e d e numeriek-bestuurde-tekenmachine w o r d t elders in dit v e r s l a g g e w a g g e m a a k t . O p deze plaats w o r d t v o l s t a a n met te v e r m e l d e n , dat met de b o u w k u n d i g e w e r k e n o p 1 o k t o b e r een begin w e r d g e m a a k t . Ten tijde v a n het schrijven v a n dit verslag ziet het e r n a a r uit, d a t de nieuwe k a n t o r e n tegen 1 mei 1971 in g e b r u i k kunnen w o r d e n g e n o m e n .
-Parallel met de h i e r b o v e n g e n o e m d e u i t b r e i d i n g w e r d in het bestaande g e b o u w van het Rekencentrum b e g o n n e n met de v e r b o u w i n g in v e r b a n d met een n o o d z a k e l i j k e capaciteits-v e r g r o t i n g capaciteits-v a n de „ a i r c o n d i t l o n i n g " - i n s t a l l a t i e capaciteits-van de C.D.C. 3300 computer. Tegelijkertijd zullen de ruimte, w a a r nu de X-1 c o m p u t e r staat o p g e s t e l d , en de ruimte, w a a r de beide n u m e r i e k - b e s t u u r d e - t e k e n m a c h i n e s zijn o n d e r g e b r a c h t , op d i t systeem w o r d e n a a n g e s l o t e n . V o o r de g e n o e m d e u i t b r e i d i n g e n w e r d e n de installaties v o o r electriciteit en centrale v e r w a r -ming (deze laatste al of niet g e c o m b i n e e r d met een ventilatiesysteem) geheel in eigen beheer o n t w o r p e n en u i t g e v o e r d . D i t z e l f d e g e l d t v o o r de v e r b o u w i n g van het bestaande Rekencentrum. O o k ten behoeve v a n de V a c u ü m t a n k , w a a r a a n elders in dit verslag meer a a n d a c h t w o r d t besteed, w o r d e n de e i g e n diensten intens betrokken bij het o n t w e r p en/of de installatie v a n het v e r w a r m i n g s - e n / o f ventilatiesysteem.
A a n een reeds lang g e v o e l d e b e h o e f t e o m de h o o f d i n g a n g te moderniseren kon in het verslag-jaar w o r d e n v o l d a a n . Tegelijk w e r d de naast de i n g a n g gelegen ruimte v o o r receptie, t e l e f o o n , telex en p o s t b e h a n d e l i n g u i t g e b r e i d .
In het v e r s l a g j a a r w e r d een begin g e m a a k t met de o m s c h a k e l i n g o p a a r d g a s van de c.v.-ketels. Deze o m s c h a k e l i n g o p a a r d g a s zal in drie fasen g e b e u r e n , w a a r v a n de eerste thans is uitg e v o e r d . Twee v a n de zes in b e d r i j f zijnde ketels, alsmede de vier in de s i m u l a t o r h a l o p -gestelde luchtverhitters, w e r k e n nu o p a a r d g a s . W i j hopen de hele omschakeling in 1972 te hebben v o l t o o i d , hloewel de u i t v o e r i n g v a n de eerste fase n o g w e r d o p g e d r a g e n aan een i n s t a l l a t i e b e d r i j f , ligt het in de b e d o e l i n g o m de t w e e d e en derde fase d o o r eigen krachten te laten u i t v o e r e n .
Het n o o d z a k e l i j k e o n d e r i i o u d a a n de verscfiillende d a k e n v o n d volgens p l a n plaats, t e w i j l o o k het o v e r i g e o n d e r h o u d a a n de g e b o u w e n en terreinen r e g e l m a t i g w e r d u i t g e v o e r d .
1.4 Instrumentatie
In 1970 w e r d v o o r a l de n a d r u k g e l e g d o p hei v e r d e r u i t b o u w e n v a n de instrumentatie-opzet, zoals die in de v o o r g a a n d e jaren reeds was v a s t g e l e g d . Dit betekent, d a t er naar gestreefd w o r d t iedere f a c i l i t e i t te v o o r z i e n v a n een vaste m e e t o p s t e l l i n g , geschikt v o o r het grootste deel v a n de o n d e r z o e k i n g e n in de b e t r o k k e n faciliteit. D o o r deze vaste meetopstellingen sa-men te stellen uit s t a n d a a r d c o m p o n e n t e n , die v o o r alle f a c i l i t e i t e n g e l i j k z i j n , k o m t sa-men tot o n d e r l i n g e u i t w i s s e l b a a r h e i d v a n de a p p a r a t e n . D o o r d a t e v e n w e l veel t i j d n o d i g is v o o r het b o u w e n v a n a d hoe o p l o s s i n g e n v o o r speciale p r o j e c t e n , v o r d e r t het maken v a n s t a n d a a r d m e e t o p s t e l l i n g e n slechts l a n g z a a m . De o p s t e l l i n g e n v o o r de Z e e g a n g s t a n k en de O n d i e p w a t e r -t a n k zijn o p he-t o g e n b l i k n a g e n o e g g e r e e d .
Veel v a n het b o v e n g e n o e m d e w e r k kwam- v o o r rekening v a n de sectie Electronica. Deze sectie heeft d a a r n a a s t n o g een a a n t a l b i j z o n d e r e a p p a r a t e n en opstellingen g e b o u w d , w a a r v a n de o p s t e l l i n g v o o r het o p w a r e g r o o t t e meten v a n k a b e l k r a c h t e n a a n een b l o k k e n s t o r t v o a r t u i g moet w o r d e n g e n o e m d . Deze metingen dienen om de m o d e l m e t i n g e n te v e r i f i ë r e n . Een deel v a n deze m e e t o p s t e l l i n g zal na g e b r u i k dienen als basis v o o r de s t a n d a a r d o p s t e l l i n g v o o r de D i e p w a t e r s l e e p t a n k en de Hoge-snelheidstank.
Een t w e e d e te n o e m e n o p s t e l l i n g is de nieuwe t e l e m e t r i e - a p p a r a t u u r v a n de G o l f s t r o m i n g s t a n k , die thans g e r e e d is. V o o r t s k w a m ten b e h o e v e v a n de p r o e f t o c h t m e t i n g e n een nieuwe M a i h a k -t o r s i e m e -t e r g e r e e d .
De sectie Electrotechniek w a s , evenals in v o o r g a a n d e j a r e n , v o l l e d i g bezet met het maken v a n de electrische installatie in de vele n i e u w b o u w - en v e r b o u w i n g s o b j e c t e n .
Hier dienen de M a n o e u v r e e r s i m u l a t o r , de v o o r b o u w v a n de G o l f s t r o m i n g s t a n k en de nieuwe h o o f d i n g a n g te w o r d e n g e n o e m d . O n d e r deze sectie v a l t o o k te noemen de nieuwe regeling v a n de w a g e n v a n de Hoge-snelheidstank.
Het g e r e g e l d e snelheidsgebied l o o p t v a n 0,1 m/sec tot 12 m/sec, w a a r v a n v o o r a l het g e b i e d b o v e n 3 m/sec b i j z o n d e r stabiel en n a u w k e u r i g is. M e d e als g e v o l g v a n een i n g r i j p e n d e ver-b o u w i n g , v o l d o e t de w a g e n thans geheel a a n de gestelde eisen.
In de sectie M e c h a n i c a zijn w e e r vele o p n e m e r s en b i j z o n d e r e constructies tot stand g e k o m e n . Een zestal in het o o g v a l l e n d e o p n e m e r s (vanwege hun g r o t e afmetingen) zijn bestemd v o o r
de p r o e v e n met de reeds g e n o e m d e blokkenstorier. Het m e e t g e b i e d v a n deze opnemers l o o p t tot 50 t o n . Een ander g r o o t en b e l a n g r i j k instrument is de nieuwe 3 - c o m p o n e n t e n b a l a n s v o o r de D i e p w a t e r s l e e p t a n k .
Enkele o n t w i k k e l i n g e n in deze sector hiebben b e t r e k k i n g op de V a c u ü m t a n k . H i e r v o o r w e r d e n o.a. twee r e k s t r o o k d y n a m o m e t e r s v o o r g r o o t v e r m o g e n g e b o u w d . Er w e r d een vacuümtest-kamer o p g e z e t en er w o r d t g e w e r k t a a n een w r i j v i n g s l o z e sciiroefas. V o o r de Z e e g a n g s t a n k w e r d een hydrostatisch schroefaslager g e m a a k t , d a t tezamen met een a p p a r a a t v o o r het a a n b r e n g e n v a n een constante w r i j v i n g s a f t r e k in z e e g a n g , v o o r z a g in een reeds lang g e v o e l d e b e h o e f t e .
V o o r de D i e p w a t e r s l e e p t a n k w e r d een rek met twee proefcontainers g e b o u w d v o o r onder-w a t e r - o p s l a g van p a r a f f i n e m o d e l l e n , zulks om meer nuttige ruimte v o o r de p r o e v e n te creëren.
1.5 Specificatie van opdrachten en research
1.5.1. Diepwatersleepiank
Deze tank was evenals v o o r g a a n d e jaren met een d u b b e l e m e e t p l o e g v o o r v r i j w e l 1 0 0 % bezet. Slechts enkele d a g e n k o n d e n w o r d e n u i t g e t r o k k e n v o o r het geheel o p n i e u w v l a k slijpen v a n de rails en de w i e l e n v a n de w a g e n , om een g r o t e r e t r i l l i n g s v r i j h e i d v a n de w a g e n tijdens de p r o e v e n te v e r k r i j g e n . Dit laatste is v a n steeds meer b e l a n g , v a n w e g e de zich nu d u i d e l i j k a f t e k e n e n d e tendens in de v r a a g n a a r proeven met g e c o m p l i c e e r d e m e e t o p s t e l l i n g e n , w a a r -v o o r een t r i l l i n g s -v r i j e opstelling een eerste -vereiste is.
De a a r d v a n het w e r k met meer g e c o m p l i c e e r d e meetopstellingen b r e n g t een d u i d e l i j k w a a r -neembare d a l i n g v a n het a a n t a l effectief besteedbare meeturen met zich, d a a r veel t i j d n o d i g is v o o r het i n b o u w e n v a n zulke o p s t e l l i n g e n , w a a r b i j zelfs r e g e l m a t i g v a n de hulp v a n een duiker g e b r u i k moet w o r d e n g e m a a k t .
Het a a n t a l o p d r a c h t e n v o o r n o r m a l e weerstands- en v o o r t s t u w i n g s p r o e v e n nam in het jaar 1970 af, als g e v o l g v a n de steeds verder v o o r t s c h r i j d e n d e verschuiving bij de w e r v e n n a a r het b o u w e n v a n schepen in g r o t e series. Het a a n t a l p r o e v e n per o p d r a c h t nam w e l toe, d o c h als p e r c e n t a g e v a n het t o t a a l d e r in de D i e p w a t e r s l e e p t a n k u i t g e v o e r d e w e r k z a a m h e d e n tonen deze n o r m a l e p r o e v e n toch een d u i d e l i j k d a l e n d e tendens.
O n d a n k s de g r o t e bezetting met w e r k v o o r industriële p r o j e c t e n konden toch enkele speur-w e r k p r o g r a m m a ' s speur-w o r d e n uitgevoerd in o p d r a c h t v a n het N e d e r l a n d s Scheepsstudiecentrum
T . N . O . Z o kon een u i t g e b r e i d p r o g r a m m a v a n proeven ter b e p a l i n g v a n de Inydrodynamische krachiten o p een b o o r s c h i p v o o r de d i m e n s i o n e r i n g v a n de „ d y n a m i c p o s i t i o n i n g " a p p a r a t u u r v\/orden a f g e s l o t e n , t e r w i j l een a a n v a n g w e r d g e m a a k t met het o n d e r z o e k v a n het schaaleffect o p de d w a r s b u i z e n , die o p zulke schepen zullen w o r d e n g e b r u i k t .
Tenslotte v^erd v o o r deze instantie a a n g e v a n g e n met een o n d e r z o e k n a a r de trillings en v o o r t -s t u w i n g -s e i g e n -s c h a p p e n v o n een c o n t r a - r o t e r e n d -stel -schroeven, al-s a l t e r n a t i e f o p een n o r m a l e d u b b e l s c h r o e f - o p s t e l l i n g v o o r een g r o o t snel containerschip.
T5.2 Zeegangstank
De o n t w i k k e l i n g v a n de o p d r a c h t e n in de dienstverlenende sector, zoals reeds geconstateerd in het v o r i g v e r s l a g j a a r , zette zich in deze f a c i l i t e i t v o o r t . Dit had t o t g e v o l g , d a t de t a n k v o l -ledig kon w o r d e n bezet met een d u b b e l e m e e t p l o e g v o o r het u i t v o e r e n v a n niet alleen speci-fiek z e e g a n g s o n d e r z o e k a a n c o n v e n t i o n e l e scheepsvormen, m a a r o o k aan objecten ten behoeve v a n de „ O f f s h o r e I n d u s t r y " .
O n d a n k s de d r u k k e b e z e t t i n g in het service-vlak kon t i j d w o r d e n g e v o n d e n v o o r het uitvoeren v a n een a a n t a l s p e u r w e r k p r o g r a m m a ' s .
Het o n d e r z o e k ter b e p a l i n g v a n de v a r i a t i e v a n de s c h r o e f b e l a s t i n g , t e n g e v o l g e v a n v o o r - en a c h t e r i n k o m e n d e g o l v e n , w e r d a f g e s l o t e n .
In s a m e n w e r k i n g met het N e d e r l a n d s Scheepsstudiecentrum T . N . O . en de K o n i n k l i j k e N e d l l o y d N.V. w e r d een o n d e r z o e k v o l t o o i d , d a t b e o o g d e de belasting op d r i e plaatsen in de r o m p v a n een snel en m o d e r n c o n t a i n e r s c h i p in z e e g a n g uit diverse g o l f r i c h t i n g e n te beschrijven. G e s t a r t w e r d met een o n d e r z o e k n a a r de o p t i m a l i s a t i e v a n de b a l l a s t v a a r t v o o r tankers en b u l k c a r r i e r s , w a a r v o o r v e r s c h i l l e n d e criteria zullen w o r d e n a a n g e l e g d .
Tot slot dient te w o r d e n v e r m e l d het g e r e e d k o m e n v a n een c o m p u t e r p r o g r a m m a met de m o g e -lijkheid de b e w e g i n g e n en de o p t r e d e n d e krachten en momenten in de scheepsromp theore-tisch te berekenen in g o l v e n uit w i l l e k e u r i g e richtingen.
T5.3 Ondiepwatertank
In het b e g i n v a n het a f g e l o p e n j a a r kon de nieuwe g o l f o p w e k k e r , w a a r v a n in het v o r i g e jaar-verslag m e l d i n g w e r d g e m a a k t , in g e b r u i k w o r d e n g e n o m e n . M e d e d o o r deze nieuwe f a c i l i t e i t is het a a n t a l o p d r a c h t e n a a n z i e n l i j k t o e g e n o m e n .
De ten behoeve v a n de industrie uitgevoerde o p d r a c h t e n bestonden v o o r 20 7o uit p r o e v e n in g o l v e n en v o o r 40 °/o uit m o n o e u v r e e r p r o e v e n , t e r w i j l v e r d e r p r o e v e n w e r d e n u i t g e v o e r d o p het g e b i e d v a n w e e r s t a n d en v o o r t s t u w i n g , t e w a t e r l a t e n en „ s q u a t " .
De m o n o e u v r e e r p r o e v e n bestonden v o o r een g r o o t gedeelte uit initiale d w a r s k r a c h t m e t i n g e n . Bij het uitvoeren hiervan is overgeschakeld o p een electronische m e e t m e t h o d e , w a a r b i j de resultaten o p een c o m p u t e r w o r d e n v e r w e r k t . H i e r d o o r w e r d een snellere en meer efficiënte w e r k w i j z e v e r k r e g e n , t e r w i j l de n a u w k e u r i g h e i d t o e n a m .
Het w e r k op het g e b i e d v a n de b i n n e n v a a r t is v e r d e r t e r u g g e l o p e n . Als v r i j speurwerk w e r d e n de v o l g e n d e p r o g r a m m a ' s u i t g e v o e r d :
— de b e p a l i n g v a n de h y d r o d y n a m i s c h e coëfficiënten v a n tankers ten behoeve van het onder-zoek op de M a n o e u v r e e r s i m u l a t o r ;
— de b e p a l i n g v a n het g e d r a g in g o l v e n van een d r i j v e n d b o o r e i l a n d ;
— de b e p a l i n g v a n het g o l f p a t r o o n r o n d een v e r t i c a l e cylinder in r e g e l m a t i g e g o l v e n o p o n -d i e p water.
De beide laatste p r o g r a m m a ' s w e r d e n u i t g e v o e r d om de uitkomsten v a n c o m p u t e r b e r e k e n i n g e n te c o n t r o l e r e n .
1.5.4 Rekencentrum
1.5.4.1 C o m p u t e r a f d e l i n g
Teneinde te kunnen v o l d o e n aan de steeds hogere eisen, die a a n de C.D.C. 3300 w o r d e n gesteld, bleek het n o d i g de a a n w e z i g e kennis op het g e b i e d v a n bedrijfssystemen en andere machine-p r o g r a m m a t u u r te bundelen en aanzienlijk uit te b r e i d e n . Dit resulteerde in de v o l g e n d e t a k e n v o o r de c o m p u t e r a f d e l i n g : — beheer en o p e r a t i e v a n de C.D.C. 3300; — v e r z o r g i n g , o n d e r h o u d en u i t b r e i d i n g m a c h i n e s o f t w a r e ; — versnelling van g e b r u i k e r s p r o g r a m m a ' s d o o r p r o g r a m m e e r s t e u n en v o o r l i c h t i n g ; — d o c u m e n t a t i e en p r o g r a m m a b i b l i o t h e e k ; — a d m i n i s t r a t i e ; — o p l e i d i n g .
In het a f g e l o p e n jaar k w a m de u i t b r e i d i n g van het kerngeheugen v a n de C.D.C. 3300 met 16K t o t stand. V o o r veel p r o g r a m m a ' s betekende dit een a a n z i e n l i j k kortere r e k e n t i j d . Desondanks zal
het in het b e g i n v a n 1971 n o d i g zijn met 2 p l o e g e n per d a g te g a a n d r a a i e n . Inmiddels w e r d een t w e e t a l m a g n e e t b a n d e e n h e d e n besteld, w a a r m e e de tussentiidse o p s l a g v a n gegevens en p r o g r a m m a ' s kan w o r d e n g e r e a l i s e e r d .
In het v e r s l a g j a a r viel de beslissing o m in de V a c u ü m t a n k te Ede een C.D.C. 1700 te installeren. A a n de b e s t u d e r i n g v a n d i t systeem en de v o o r b e r e i d i n g v o o r p r o g r a m m e r i n g ervan w e r d be-g o n n e n .
Besloten werd om in de naaste t o e k o m s t een t e r m i n a l te plaatsen op de tekenkamer. O m d i t te realiseren is v r i j veel s o f t w a r e n o d i g . O o k d i t p r o j e c t w e r d gestart.
Een systematische b e h a n d e l i n g v a n de verschillende t a k e n v a n de c o m p u t e r a f d e l i n g w e r d o p -gezet. Het b e s c h i k b a r e a a n t a l p r o g r a m m e u r s en systeem-analysten is hierbij o p het o g e n b l i k n o g een r e m m e n d e f a c t o r .
1.5.4.2. W e r f p r o d u c t i e
V o o r w a t b e t r e f t de w e r f p r o d u c t i e w o r d t o p g e m e r k t , d a t deze geheel stond in het teken v a n de a a n v a a r d i n g v a n N.A.L.S. ( N u m e r i c a l A d a p t e d Language f o r Shipbuilding) d o o r de N e d e r landse w e r v e n als p r o g r a m m e e r s y s t e e m ten behoeve v a n het numeriek sturen van b r a n d s n i j -machines.
N a u w c o n t a c t w e r d o n d e r h o u d e n met de w e r v e n , die tot nieuwe b r a n d s n i j a p p a r a t u u r w i l l e n o v e r g a a n . D o o r m i d d e l v a n een z.g. „ g e b r u i k e r s c l u b " blijven enerzijds de gebruikers v a n het N.A.L.S.-systeem o p de h o o g t e v a n nieuwe o n t w i k k e l i n g e n , t e r w i j l zij anderzijds richting geven a a n die o n t w i k k e l i n g e n . Bovendien f u n g e r e n deze samenkomsten, w a a r v a n het secretariaat bij het N.S.P. berust, als een g e l e g e n h e i d tot o n d e r l i n g e uitwisseling v a n e r v a r i n g .
D o o r een subsidie v a n het M i n i s t e r i e v a n Economische Z a k e n w o r d t een v e r d e r e u i t b o u w v a n het N.A.L.S.-systeem m o g e l i j k g e m a a k t .
De t w e e d e p o n s b a n d - g e s t u u r d e - t e k e n m a c h i n e w e r d in de l o o p v a n het jaar opgesteld en is d i r e c t ten b e h o e v e v a n het servicewerk i n g e s c h a k e l d .
D o o r de k r a p p e personeelsbezetting bleef een v o o r de o p d r a c h t g e v e r a c c e p t a b e l e levertijd de v o o r t d u r e n d e z o r g v a n de l e i d i n g v r a g e n .
1.5.4.3 R e d e r i j p r o b l e m e n
In het a f g e l o p e n j a a r w e r d de r e s e a r c h g r o e p , die zich b e z i g h o u d t met het g e ï n t e g r e e r d e
scheepsontwerp a a n z i e n l i j k u i t g e b r e i d . Verschillende nieuwe projecten w e r d e n in studie nomen. Het c o m p u t e r p r o g r a m m a v o o r het o n t w e r p e n v a n c o n v e n t i o n e l e vrachtschepen is ge-reed g e k o m e n . M e t behulp van dit p r o g r a m m a , d a t z o w e l technische als economische bereke-ningen b e v a t , kunnen verschillende o n t w e r p v a r i a n t e n op hun b e d r i j f s o p e r a t i o n e l e aspecten w o r d e n getoetst.
N a a s t dit p r o g r a m m a w e r d een c o m p u t e r p r o g r a m m a o n t w i k k e l d v o o r het analyseren v a n bestaande stukgoedvrachtschepen. O m de b e d r i j f s o p e r a t i o n e l e resultaten v a n een s t u k g o e d -vrachtschip beter te kunnen b e o o r d e l e n en de invloed v a n verschillende b e l a n g r i j k e v a r i a b e l e n op deze resultaten te kunnen o n d e r z o e k e n , w e r d een p r o g r a m m a o n t w i k k e l d , d a t het v a r e n van een schip langs een v a n te v o r e n vastgestelde route simuleert.
De laatste hand w o r d t g e l e g d aan o n t w e r p p r o g r a m m a t u u r v o o r bulkcarriers en a a n een p r o -g r a m m a v o o r het v o o r s p e l l e n v a n de r e n t a b i l i t e i t van t r a m p s c h e p e n met behulp v a n statistische technieken.
1.5.5 Golfstromingstank
O o k het a f g e l o p e n jaar was de G o l f s t r o m i n g s t a n k g o e d v o o r z i e n van o p d r a c h t e n , w e l k e een grote verscheidenheid v e r t o o n d e n . A l h o e w e l het t o t a a l a a n t a l v e r w e r k t e tankuren m i n d e r was d a n in het v o o r g a a n d e j a a r — er w e r d e n m i n d e r o p d r a c h t e n in t w e e - p l o e g e n d i e n s t u i t g e v o e r d — kon de omzet toch g e h a n d h a a f d b l i j v e n . Dit resultaat was m o g e l i j k d o o r een intensieve v o o r b e r e i d i n g , een g r o t e r e bedrijfszekerheid v a n de a p p a r a t u u r en de relatief g r o t e r e hoe-veelheid w e r k , n o d i g v o o r het analyseren v a n de resultaten.
Circa 50 7o v a n de o n d e r z o e k i n g e n had b e t r e k k i n g op het a f m e r e n en v e r a n k e r e n v a n g r o t e tankers en containerschepen in g o l v e n , w i n d en s t r o o m . Verschillende b i j z o n d e r e afmeersys-temen w e r d e n b e p r o e f d en konden met behulp van theoretische berekeningen w o r d e n bege-leid en g e o p t i m a l i s e e r d .
4 5 % v a n de o p d r a c h t e n bestond uit m o n o e u v r e e r p r o e v e n , w a a r v a n 1 5 % w e r d u i t g e v o e r d in een h a v e n m o d e l v a n de N i e u w e M a a s in Rotterdam. De o v e r i g e 5 % bestond uit a d v i e z e n , zoals b.v. o p t i m a l i s e r i n g van verankeringssystemen en b e r e k e n i n g v a n g o l f , s t r o o m en w i n d -krachten op schepen.
D o o r het g e r e e d k o m e n v a n een a a n t a l c o m p u t e r p r o g r a m m a ' s kon hierbij een zeer snelle service w o r d e n v e r l e e n d .
Het o n d e r z o e k naar lang-periodische golfverschijnselen w e r d als vrij speurwerk intensief
v o o r t g e z e t , v a n w e g e de b e l a n g r i i k e r o l , die deze verschijnselen bij het a f m e r e n v a n schepen op zee spelen. Tegen het einde van het jaar w e r d h i e r v o o r met een uitgebreid p r o e v e n p r o g r a m -ma b e g o n n e n .
T5.6 A/lanoevreers;mu/afor
O p 13 n o v e m b e r 1970 w e r d de M a n o e u v r e e r s i m u l a t o r d o o r het Instituut T . N . O . v o o r W e r k -t u i g k u n d i g e Cons-truc-ties -te Delf-t o v e r g e d r a g e n aan he-t N.S.P. In de hieraan v o o r a f g a a n d e -tijd van de o v e r d r a c h t s p r o c e d u r e en het in w e r k i n g stellen van de simulator was tevens reeds een a a n v a n g g e m a a k t met de v o o r b e r e i d i n g e n v a n het eerste o n d e r z o e k ten behoeve v a n het w a l r a d a r s y s t e e m v o o r de N i e u w e W a t e r w e g .
In de l o o p van december k w a m ook het eerste, één week d u r e n d e , t r a i n i n g s p r o g r a m m a g e r e e d , w a a r v o o r veel b e l a n g s t e l l i n g blijkt te bestaan.
Uit deze b e l a n g s t e l l i n g v o o r t r a i n i n g en de t o e n e m e n d e v r a a g naar het industriële o n d e r z o e k ten behoeve van scheeps- en h a v e n o n t w e r p e n , blijkt d a t de M a n o e u v r e e r s i m u l a t o r in een be-hoefte v o o r z i e t .
1.5.7 Research en ontwikkeling
1.5.7.1 Cavitatietunnels en Speciale Projecten
In deze a f d e l i n g w e r d e n theoretische en experimentele o n d e r z o e k i n g e n verricht o p het g e b i e d van voortstuwers en cavitatie. Het a a n t a l o p d r a c h t e n , d a t w e r d u i t g e v o e r d in c a v i t a t i e t u n n e l no. 2 (kleine tunnel met v a r i a b e l snelheidsveld) nam in het a f g e l o p e n jaar sterk toe. In c a v i -tatietunnel no. 1 (grote tunnel met h o m o g e e n snelheidsveld) w e r d een a a n t a l o n d e r z o e k i n g e n verricht, w a a r b i j een achterschip of een gedeelte ervan o p modelschaal in de tunnel w e r d ge-b o u w d . H i e r d o o r kon w o r d e n ge-bereikt, d a t het a x i a l e en t a n g e n t i ë l e v o l g s t r o o m v e l d ter plaatse van de schroef overeenstemde met het o v e r e e n k o m s t i g e v o l g s t r o o m v e l d , gemeten in de sleep-tank.
Een nieuwe methode w e r d o n t w i k k e l d o m schroeven te o n t w e r p e n , die zijn a a n g e p a s t aan een bekend v e r o n d e r s t e l d a x i a a l en tangentieel v o l g s t r o o m v e l d .
Van de m o g e l i j k h e i d om h y d r o d y n a m i s c h e verstelkoppels van verstelbare schroeven o p m o d e l -schaal in c a v i t a t i e t u n n e l no. 1 te kunnen meten, w e r d v e e l v u l d i g g e b r u i k g e m a a k t . Een g o e d e overeenstemming w e r d g e v o n d e n tussen h y d r o d y n a m i s c h e v e r s t e l k o p p e l m e t i n g e n o p m o d e l
schaal en w a r e g r o o t t e m e t i n g e n . Tevens bleek, d a t het o p t r e d e n v a n cavitatie een b e l a n g -rijke i n v l o e d k a n u i t o e f e n e n o p de g r o o t t e v a n het h y d r o d y n a m i s c h k o p p e l .
Het f u n d a m e n t e l e c a v i t a t i e - o n d e r z o e k richtte zich v o o r een deel o p de invloed v a n p o l y m e r e n o p c a v i t a t i e - i n c e p t i e . Polymeerinjectie bleek i n d e r d a a d tot een d u i d e l i j k e v e r m i n d e r i n g v a n c a v i t a t i e te leiden. Het o n d e r z o e k w o r d t v o o r t g e z e t . V o o r de hoge-snelheids-cavitatietunnel is een nieuwe meetsectie in o n t w i k k e l i n g ten b e h o e v e v a n i n s t a t i o n a i r e p r o f i e l m e t i n g e n , w a a r b i j z o w e l t r a n s l a t i e als o s c i l l a t i e v a n het p r o f i e l kunnen w o r d e n b e s c h o u w d .
1.5.7.2 H o g e - s n e l h e i d s t a n k
De H o g e - s n e l h e i d s t a n k v e r w e r k t e dit v e r s l a g j a a r een a a n t a l e x p e r i m e n t e l e p r o g r a m m a ' s o n d e r de v e r a n t w o o r d e l i j k h e d e n v a n de Z e e g a n g s t a n k en v a n de r e s e a r c h g r o e p e n Speciale Pro-jecten en Sterkte en T r i l l i n g e n . Deze e x p e r i m e n t e n b e w o g e n zich z o w e l op het g e b i e d v a n v l a k w a t e r , als o p d a t v a n g o l v e n .
M e t n a m e d i e n t te w o r d e n g e n o e m d een o n d e r z o e k naar de w e e r s t a n d v a n speciale scheeps-v o r m e n , o n t w o r p e n scheeps-v o o r h o g e snelheden, w a a r t o e deze f a c i l i t e i t specifiek g e ë i g e n d is.
In d i t v e r s l a g j a a r w e r d a a n g e v a n g e n met een r e s e a r c h p r o g r a m m a , d a t b e o o g t de t o e g e v o e g d e massa, d e m p i n g en d r u k v e r d e l i n g r o n d o m een a a n t a l cylinders te b e p a l e n en dit resultaat te c o r r e l e r e n a a n b e r e k e n i n g e n volgens een s t r i p t h e o r i e . De d w a r s d o o r s n e d e n v a n deze cylinders kunnen representatief w o r d e n v e r o n d e r s t e l d v o o r m o d e r n e containerschepen en tankers. In de sector v a n de industriële d i e n s t v e r l e n i n g b l i j k t een g r o t e b e l a n g s t e l l i n g te bestaan v o o r de m e e t w a g e n met een w e r k s n e l h e i d v a n ca. 30 m / s e c , die intussen gereed k w a m . Zoals be-kend is, w o r d t deze w a g e n d o o r m i d d e l v a n een w a t e r s t r a a l binnen één seconde op de ge-wenste snelheid g e b r a c h t . Het a f r e m m e n geschiedt d o o r m i d d e l v a n een mechanische en een k a b e l r e m binnen een a f s t a n d v a n 15 m.
Een b e l a n g r i j k e v e r b e t e r i n g , die in deze s l e e p w a g e n in het a f g e l o p e n j a a r is a a n g e b r a c h t , is het v e r v a n g e n v a n het discrete meetsysteem, w a a r b i j g e d u r e n d e de meetrun de g e p r o d u c e e r d e s i g n a l e n o p vier t i j d s t i p p e n b e m o n s t e r d w e r d e n , d o o r c o n t i n u - r e g i s t r a t i e via een sleepkabel n a a r de w a l .
1.5.7.3 Sterkte en T r i l l i n g e n
Het a f g e l o p e n j a a r k e n m e r k t e zich d o o r een t o e n e m e n d e b e l a n g s t e l l i n g in de theoretische
ting v a n de a f d e l i n g , hoewel het experimentele w e r k nog steeds het belangrijkste facet is. Dii e x p e r i m e n t e l e w e r k b e t r o f h o o f d z a k e l i j k het m o d e l o n d e r z o e k v a n b i j z o n d e r e configuraties v a n de v o o r t s t u w e r :
— de r o m p e x c i t a t i e als functie van de axiale p l a a t s i n g van de schroeven bij een d u b b e l s c h r o e -v e r ;
— de dynamische asbelasting als functie v a n de o n d e r l i n g e afstand van de schroeven bij een d u b b e l s c h r o e v e r ;
— bij een o v e r l a p p e n d e schroefopstelling de invloed van de faserelatie tussen beide schroeven o p de dynamische asbelasting en r o m p e x c i t a t i e ;
— de belasting ten g e v o l g e van g o l v e n en m a n o e u v r e r e n op schroef, roer en straalbuis. Het theoretische w e r k was gericht op de analyse v a n het t r i l l i n g s g e d r a g van de c o m p l e t e as-leiding. Verschillende facetten w e r d e n d i e p g a a n d b e k e k e n :
— de invloed van de b o d e m s t i j f h e i d op de s t u w b l o k s t i j f h e i d ; — het effect van de o l i e f i l m in de transversale a s t r i l l i n g e n ; — de invloed van de r o m p t r i l l i n g e n op de a s t r i l l i n g e n .
Een a a n v a n g w e r d g e m a a k t met een meetopstelling in de g r o t e cavitatietunnel ter b e p a l i n g van de invloed v a n cavitatie op de d o o r de schroef o p g e w e k t e r o m p e x c i t a t i e .
Eveneens w e r d b e g o n n e n het g e d w o n g e n t r i l l i n g s g e d r a g van een snelle v r a c h t v a a r d e r te be-rekenen met behulp v a n de elementenmethode.
1.6 Vacuümtank
O p 2 juni 1970 w e r d de o f f i c i ë l e p a a l geslagen d o o r burgemeester Slot van de G e m e e n t e Ede. Her bassin is g e f u n d e e r d op ca. 1000 palen v a n 17 m lengte.
De b o u w v a n de V a c u ü m t a n k v o n d o o k d a a r n a r e g e l m a t i g v o o r t g a n g . Het ziet er naar uit, o n v o o r z i e n e o m s t a n d i g h e d e n v o o r b e h o u d e n , d a t de tank begin 1972 in g e b r u i k kan w o r d e n g e n o m e n .
De v e r v a a r d i g i n g v a n de s l e e p w a g e n , de personeels- en de modelsluis w e r d aan V / e r k s p o o r o p g e d r a g e n . De k o b e l t r a c t i e w o r d t g e m a a k t d o o r de Franse f i r m a N e y r p i c te G r e n o b l e (on-d e r (on-d e e l van A l s t h o m ) , (on-die o o k (on-de vacuüminstallatie levert. De Franse f i r m a Sopelem v e r z o r g t de v i s u a l i s a t i e a p p a r a t u u r . De electrische installatie buiten het bassin w o r d t g e l e v e r d d o o r de f i r m a A l e w i j n s e te N i j m e g e n .
1.7 Publicaties en voordrachten
De v o l g e n d e publicaties z a g e n het licht (de met * g e m e r k t e nummers w a r e n v o o r d r a c h t e n ) :
N o . T i t e l A u t e u r B r o n 320 T t i e l o w - f r e q u e n c y d r i f t i n g f o r c e o n a J . H. G . V e r h a g e n e n I.S.P., 1970, p. 136 f l o a t i n g b o d y in w a v e s M . F. v o n S i u i j s 3 2 2 * M o o r i n g o f s h i p s a t sea J . P. H o o f t I M A S 69 P r o c , S e c t i o n 1 , p. 11 324 O n t h e c r i t i c a l s p e e d r a n g e o f s h i p in J . P. H o o f t S c h i p e n W e r f , r e s t r i c t e d w a t e r w a y s 1970, p. 542 325 O b s e r v a t i o n s m a d e o n b o a r d o f D u t c h T a n S e n g G i e S c h i p e n W e r f , m e r c h a n t s h i p s 1970, p. 512 327 M e t h o d i c a l s e r i e s e x p e r i m e n t s o n J . J. M u n t j e w e r f T r a n s . R . I . N . A . , 1970, p. 199 c y l i n d r i c a l b o w s 328 R e c e n t d e v e l o p m e n t s in h u l l a n d s h a f t S. H y l a r i d e s I.S.P., 1970, p. 185 v i b r a t i o n a n a l y s i s 3 3 0 * T h e W a g e n i n g e n B - s c r e w s e r i e s W . P. A . v a n L a m m e r e n , T r a n s . S . N . A . M . E . , 1969, J . D. v a n M a n e n e n p. 269 M . W . C. O o s t e r v e l d S c h i p e n W e r f , 1970, p. 88 en 115 331 O s c i l l a t o r y w a v e f o r c e s o n s m a l l b o d i e s J . P. H o o f t I.S.P., 1970, p. 127 334 T h e s t e e r i n g o f a s h i p d u r i n g t h e J . P. H o o f t I.S.P., 1970, p. 191 s t o p p i n g m a n o e u v r e 3 3 5 * A m o d e l n a v i g a t o r b a s e d o n l a s e r P. P. L o e s b e r g S c h i p en W e r f , 1970, p. 508 3 3 7 * T h e N e t h e r l a n d s S h i p M o d e l B a s i n s h i p J . D. v a n M a n e n , I.S.P., 1970, p. 3 h a n d l i n g a n d m a n o e u v r i n g s i m u l a t o r J . B. v o n d e n B r u g , S c h i p en W e r f , W . A . W a g e n a a r e n 1970, p. 340 C. D o n 3 3 9 * N u m e r i e k e b e s t u r i n g v a n b r a n d s n i j - A . W . Ruys S c h i p en W e r f , m o c h i n e s a l s o n d e r d e e l v a n e e n 1970, p. 34 g e ï n t e g r e e r d e p r o d u k t i e b e s t u r i n g 3 4 0 * D e p r o g r a m m e e r t a a i N A L S v o o r H . le G r a n d S c h i p en W e r f , n u m e r i e k e b e s t u r i n g in d e s c h e e p s b o u w 1090, p. 36 341 A n e x p e r i m e n t a l i n t e g r a t e d s y s t e m f o r A . R. B a k k e r N.S.P., W a g e n i n g e n , 1970 a p p l i c a t i o n o f a c o m p u t e r in s h i p b u i l d i n g ( d i s s e r t a t i e ) i n d u s t r y 26
T i t e l D e v o o r t s t u w i n g v a n m o t o r j a c t i t e n P r e l i m i n a r y d e s i g n o f s h i p l i n e s b y m a t h e m a t i c a l m e t h o d s M o d e l tests o n t h e f u n d a m e n t a l s o f m a r i n e p r o p e l l e r stresses W a k e a d a p t e d d u c t e d p r o p e l l e r s C o m p u t e r s in s h i p d e s i g n U n s t e a d y l i f t i n g s u r f a c e t h e o r y C a v i t a t i o n a n d c a v i t a t i o n d a m a g e D u c t e d p r o p e l l e r s T h e d y n a m i c a l b e h a v i o u r o f a f l o a t i n g d r i l l i n g p l a t f o r m D e s i g n s t a g e p r e d i c t i o n t e c h n i q u e f o r s h i p v i b r a t i o n s T h e f i n i t e e l e m e n t m e t h o d in s h i p d e s i g n S h i p - m o d e l c o r r e l a t i o n a n d s e r v i c e r o u g h n e s s a l l o w a n c e s T h e m a n o e u v r a b i l i t y o f s h i p s a t l o w s p e e d A t h r e e - d i m e n s i o n a l s i m u l a t o r f o r m a n o e u v r i n g o f s u r f a c e s h i p s H e t g e d r a g v a n s c h e p e n e n k u n s t m a t i g e e i l a n d e n in d e N o o r d z e e I I . I n t e r p r e t a t i e v a n m o d e l p r o e f r e s u l t a t e n en e x t r a p o l a t i e v a n d e z e r e s u l t a t e n n a a r d e w e r k e l i j k h e i d H e t m a n o e u v r e r e n m e t g r o t e s c h e p e n H e t g e d r a g v a n s c h e p e n e n k u n s t m a t i g e e i l a n d e n in d e N o o r d z e e i. O n d e r z o e k v a n het d y n a m i s c h e g e d r a g A u t e u r B r o n A . W . Ruys S y m p . J a c h t b o u w 1 , '69, p. 24 en 46 (1970) G . K u i p e r J. o f S h i p Res., 1970, p. 52 R. W e r e l d s m a en I.S.P., 1970, p. 215 M . J o u r d a i n M . W . C. O o s t e r v e l d N.S.P., W a g e n i n g e n , 1970 ( d i s s e r t a t i e ) A . W . Ruys D e s i g n a n d E c o n o m i c a l C o n s i d e r a t i o n s o n S h i p -b u i l d i n g a n d S h i p p i n g . Rep. o f t h e Post G r a d u a t e C o u r s e , 1969, p. 37 (1970) G . K u i p e r i d e m , p. 125 J . H. J. v a n d e r M e u l e n i d e m , p. 151 M . W . C. O o s t e r v e l d i d e m , p. 172 J . P. H o o f t i d e m , p. 260 R. W e r e l d s m a i d e m , p. 337 S. H y l a r i d e s i d e m , p. 407 J . J. M u n t j e w e r f i d e m , p. 637 J . P. H o o f t en S h i p p . W o r l d a n d S h i p b . , M . W . C. O o s t e r v e l d 1970, p. 1233 J . D. v a n M a n e n en J. o f t h e Inst, o f N o v . , J. P. H o o f t 1970, p. 348 I.S.P., 1970, p. 308 G . F. M . R e m e r y De i n g e n i e u r . 1970, p. W 1 5 9 J . P. H o o f t en S c h i p en w e r f . G . F. M . R e m e r y 1970, p. 446 F. t e r H e i d e D e i n g e n i e u r . 1970, P. W 1 5 5 •1/
N o . 3 6 1 ' 3 6 2 * 363* 364 365 T i t e l v o n e e n m o d e l e n h e t s c h i p o p w a r e g r o o t t e H e t g e d r a g v a n s c h e p e n e n k u n s t m a t i g e e i l a n d e n in d e N o o r d z e e I I I . B e w e g i n g e n v a n b o o r s c h e p e n e n d r i j v e n d e b o o r e i l a n d e n V e r b e t e r i n g v a n h e t s c h e e p s m o d e l -o n d e r z -o e k d -o -o r m i d d e l v a n een V a c u ü m ( s l e e p ) t a n k C a v i t a t i o n e r o s i o n o f a s h i p m o d e l p r o p e l l e r H e l s c h i p v a n d e t o e k o m s t r o l t u i t d e c o m p u t e r D e s i g n i n g p l a t f o r m s f o r m i n i m u m m o t i o n A u t e u r T a n S e n g G i e W . P. A . v a n L a m m e r e n J . H . J . v a n d e r M e u l e n J . D. v a n M a n e n J . P. H o o f t B r o n D e I n g e n i e u r , 1970, p. W 1 6 6 V e r s l a g v . d . g e w o n e v e r g a d e r i n g d e r A f d . N a t u u r k u n d e v . d . K o n . N e d . A k a d e m i e v . W e t e n s c h a p p e n , 1970, p. 137 S y m p . o n C h a r a c t e r i z a t i o n a n d D e t e r m i n a t i o n o f E r o s i o n R e s i s t a n c e , A t l a n t i c C i t y , N . J . , 1969, p. 162 (1970) D e B l a u w e W i m p e l , 1970, p. 366 O c e a n I n d u s t r y , 1970, N o . 12, p. 27
N a a s t de reeds o n d e r „ p u b l i c a t i e s " g e n o e m d e , v/erden de v o l g e n d e , eventueel nog te p u b l i ceren v o o r d r a c h t e n g e h o u d e n : D a t u m 14- 5 - 7 0 20- 5 - 7 0 2 1 - 5 - 7 0 V o o r 70e S e s s i o n v a n l ' A s s o c i a t i o n T e c h n i q u e M a r i t i m e et A é r o n a u t i q u e t e P a r i j s P r o p e l l e r S y m p o s i u m , g e o r g a n i s e e r d d o o r Lips N . V . t e D r u n e n P r o p e i l e r S y m p o s i u m , g e o r g a n i s e e r d d o o r Lips N . V . te D r u n e n O n d e r w e r p Essais d e m o d è l e s u r l ' o r i g i n e d e s c o n t r a i n t e s d o n s les h é l i c e s m a r i n e s et l e u r e x t r a p o l a t i o n I n v e s t i g a t i o n s o n d i f f e r e n t p r o p e l l e r t y p e s C a v i t a t i o n e r o s i o n o f a s h i p m o d e l p r o p e l l e r Results o f e x p e r i m e n t s w i t h t y p i c a l s c r e w p r o p e l l e r b l a d e - t y p e s e c t i o n s in n o n - c a v i t a t i n g a n d D o o r R. W e r e l d s m a e n M . J o u r d a i n M . W . C. O o s t e r v e l d J . H . J . v a n d e r M e u l e n P. v a n O o s s o n e n 28
D a t u n 26- 8 - 7 0 28- 8 - 7 0 V o o r D i r e c t i e , s t a f en tel<enl<amer-p e r s o n e e i v a n I.H.C. H o i l a n d te R o t t e r d a n n 8th S y m p o s i u m o n N a v a l H y d r o d y n a m i c s te P a s a d e n a , C a l i f o r n i a S t a f v a n h e t N a v a l S h i p R e s e a r c h a n d D e v e l o p m e n t C e n t e r te W a s h i n g t o n 12th I n t e r n a t i o n a l C o n f e r e n c e o n C o a s t a l E n g i n e e r i n g t e W a s h i n g t o n V e r e n i g i n g „ D e N e d e r l a n d s c h e A n c h o r i t e s " te R i j s w i i k L e d e n v e r g a d e r i n g v a n d e S e c t i e v o o r S c h e e p s t e c h n i e k v a n h e t K o n i n k l i j k I n s t i t u u t v a n I n g e n i e u r s te ' s - G r a v e n h a g e 65. H a u p t v e r s a m m l u n g v a n d e S c h i f f b a u t e c h n i s c h e G e s e l l s c h a f t te B e r l i j n L e d e n v e r g a d e r i n g v a n d e S e c t i e v o o r S c h e e p s t e c h n i e k v a n h e t K o n i n k l i j k I n s t i t u u t v a n I n g e n i e u r s t e ' s - G r a v e n h a g e S y m p o s i u m „ M o d e l v o r m i n g v o o r S c h e e p s b e s t u r i n g " , g e o r g a n i s e e r d d o o r h e t L a b o r a t o r i u m v o o r R e g e l t e c h n i e k v a n d e A f d e l i n g d e r E l e k t r o t e c h n i e k T. H . , o n d e r a u s p i c i ë n v a n d e A f d e l i n g v o o r R e g e l t e c h n i e k m e t d e S e c t i e v o o r S c h e e p s t e c h n i e k v a n h e t K o n i n k l i j k I n s t i t u u t v a n I n g e n i e u r s te D e l f t O n d e r w e r p c a v i t a t i n g f l o w s S o m e r e m a r k s o n l i f t i n g s u r f a c e t h e o r y T o e p a s s i n g N A L S - s y s t e e m in d e N e d e r l a n d s e s c h e e p s b o u w T h e d r i f t i n g f o r c e o n a f l o a t i n g b o d y in i r r e g u l a r w a v e s The d r i f t i n g f o r c e o n a f l o a t i n g b o d y in i r r e g u l a r w a v e s R e s o n a n c e o f m o o r e d o b j e c t s in w a v e t r a i n s , d o o r A . J . H e r m a n s e n G . F. M . R e m e r y C a v i t a t i e e n z i j n g e v o l g e n H e t j o u r n a a l g e d r a g v a n e e n s c h i p in z e e g a n g P r o p u l s i o n s - , K a v i t a t i o n s - u n d V i b r a t i o n s v e r h o i t e n v o n ö b e r -l a p p e n d e n P r o p e -l -l e r n f ü r e i n C o n t a i n e r s c h i f f N u m e r i e k e b e s t u r i n g v a n b r a n d s n i j m a c h i n e s in d e s c h e e p s b o u w D o e l en u i t v o e r i n g s v o r m v a n een m a n o e u v r e e r s i m u l a t o r D o o r G . K u i p e r H . le G r a n d e n A . W . Ruys J. H. G . V e r h a g e n J . H . G . V e r h a g e n G . F. M . R e m e r y J . H. J . v a n d e r M e u l e n T o n S e n g G i e H . K e r l e n , J . E s v e l d t e n R. V^^ereidsma A . W . Ruys D. L K e t t e n i s 29
2. N A T I O N A L E E N I N T E R N A T I O N A L E S A M E N W E R K I N G
Een r e g e l m a t i g contact w e r d o n d e r h o u d e n met binnen- en buitenlandse w e t e n s c h a p p e l i j k e in-stellingen en i n r i c h t i n g e n v a n technisch en w e t e n s c h a p p e l i j k hoger o n d e r w i j s .
H i e r b i j m o g e met name het N e d e r l a n d s Scheepsstudiecentrum T . N . O . g e n o e m d w o r d e n , als-mede de K o n i n k l i j k e M a r i n e .
De o p i n i t i a t i e f v a n het N.S.P. tot stand g e k o m e n Raad v a n W e t e n s c h a p p e l i j k O v e r l e g ver-g a d e r d e r e ver-g e l m a t i ver-g .
M e t de w e t e n s c h a p p e l i j k adviseurs w e r d e n in het v e r s l a g j a a r d o o r onze stafleden vele bespre-kingen g e h o u d e n . T a l r i j k e collega's o p ons v a k g e b i e d w e r d e n dit jaar w e e r in W a g e n i n g e n v o o r b e s p r e k i n g e n o n t v a n g e n .
De N o r t h Sea T o w i n g Tank Conference v e r g a d e r d e d i t m a a l in T r o n d h e i m , N o o r w e g e n . De v o l g e n d e v e r g a d e r i n g e n w e r d e n b i j g e w o o n d en bezoeken a f g e l e g d : 13/14- 4 - 7 0 14/15- 4 - 7 0 20/21¬ 22¬ 22/24¬ 11/15-4 - 7 0 4 - 7 0 4- 7 0 5- 7 0 20/22- 5 - 7 0 16/18- 6 - 7 0 23/28- 8 - 7 0 14/18- 9 - 7 0 ITTC C a v i t a t i o n C o m m i t t e e t e W a g e n i n g e n ITTC P r o p e l l e r C o m m i t t e e te W a g e n i n g e n ITTC P e r f o r m a n c e C o m m i t t e e te St. A l b a n s M e e t i n g v a n T h e R o y a l I n s t i t u t i o n o f N a v a l A r c h i t e c t s te L o n d e n S e c o n d O f f s h o r e T e c h n o l o g y C o n f e r e n c e t e H o u s t o n , T e x a s 70e S e s s i o n v a n l ' A s s o c i a t i o n T e c h n i q u e M a r i t i m e et A é r o n a u t i q u e t e P a r i j s P r o p e l l e r S y m p o s i u m , g e o r g a n i s e e r d d o o r Lips N . V . te D r u n e n I n t e r n a t i o n a l S y m p o s i u m o n M i d d l e t e r m a n d L o n g t e r m F o r e c a s t i n g f o r S h i p b u i l d i n g a n d S h i p p i n g , g e o r g a n i s e e r d d o o r d e S t i c h t i n g M a r i t i e m e R e s e a r c h te D e n H a a g 8 t h S y m p o s i u m o n N a v a l H y d r o d y n a m i c s te P a s a d e n a , C a l i f o r n i a 12th I n t e r n a t i o n a l C o n f e r e n c e o n C o a s t a l E n g i n e e r i n g t e W a s h i n g t o n N a v a l S h i p R e s e a r c h a n d D e v e l o p m e n t C e n t e r te W a s h i n g t o n H y d r o n a u t i c s , I n c . t e L a u r e l J . D. v a n M a n e n J . D. v a n M a n e n en R. W e r e l d s m a J . J . M u n t j e w e r f J . J . M u n t j e w e r f J . P. H o o f t R. W e r e l d s m a J . D. v a n M a n e n , M . W . C. O o s t e r v e l d , J . H. J . v a n d e r M e u l e n , P. v a n O o s s o n e n e n G . K u i p e r J . D. v a n M a n e n , A . W . Ruys en J . H o l t r o p J . H. G . V e r h a g e n G . F. M . R e m e r y 32
S y m p o s i u m „ S l i i p T e c i n n o l o g y in T r a n s i t i o n " te N e w c a s t l e u p o n T y n e N o r t i n Sea T o w i n g T a n k C o n f e r e n c e te T r o n d h e i m S y m p o s i u m „ D r e d g i n g T o d a y " te R o t t e r d a m en D e l f t , g e o r g a n i s e e r d t e r g e l e g e n h e i d v a n h e t 3 5 - j a r i g b e s t a a n v a n d e V e r e n i g i n g „ C e n t r a l e B a g g e r b e d r i j f " N a j a a r s c o n f e r e n t i e te L u n t e r e n , g e o r g a n i s e e r d d o o r d e S e c t i e v o o r B e d r i j f s o r g a n i s a t i e v a n h e t K o n i n k l i j k I n s t i t u u t v a n I n g e n i e u r s N / C S h i p b u i l d i n g S y m p o s i u m te M a d r i d , g e o r g a n i s e e r d d o o r A / S K o n g s b e r g V a p e n f a b r i k k 65. H a u p t v e r s a m m l u n g v a n d e S c h i f f b a u t e c h n i s c h e G e s e l l s c h a f t te B e r l i j n S. H y l a r i d e s e n A . V ^ . Ruys W . P. A . v a n L a m m e r e n J . D. v a n M a n e n , M . W . C. O o s t e r v e l d e n J . P. H o o f t A . W . Ruys H. le G r a n d J . E s v e l d t e n R. W e r e l d s m a 33
3. J A A R V E R S L A G V A N D E „ V E R E E N I G I N G T O T S T E U N V A N H E T N E D E R L A N D S C H S C H E E P S B O U W K U N D I G P R O E F S T A T I O N "
De t e n u i t v o e r l e g g i n g v a n een a a n t a l in de laatste jaren u i t g e w e r k t e u i t b r e i d i n g s p l a n n e n t o o n d e n o g m a a l s a a n tot w e l k een v o o r a a n s t a a n d e instelling het N.S.P. is u i t g e g r o e i d . Immers met de b o u w v a n de V a c u ü m t a n k zal het p r o e f s t a t i o n als eerste v a n de collega-instituten in de w e r e l d over een d e r g e l i j k e tank beschikken.
De k r a c h t i g e positie v a n het N.S.P. deed het bestuur v a n de V e r e e n i g i n g tot Steun n o g m a a l s zijn g e d a c h t e g a a n over de v r a a g w e l k e t a a k de v e r e n i g i n g in de toekomst nog zou kunnen v e r v u l l e n bij de v e r d e r e o n t w i k k e l i n g v a n het N.S.P. Zoals reeds in een enige jaren geleden uit-g e b r a c h t j a a r v e r s l a uit-g o p uit-g e m e r k t , is d o o r de sterke uit-groei v a n de uit-geïnvesteerde b e d r a uit-g e n en de jaarlijkse inkomsten en u i t g a v e n bij het N.S.P. de b i j d r a g e , w e l k e de v e r e n i g i n g uit haar ver-m o g e n of inkover-msten z o u kunnen leveren ter d e k k i n g v a n een o n v e r h o o p t eventueel t e k o r t op de e x p l o i t a t i e r e k e n i n g v a n het N.S.P., te klein g e w o r d e n . Uit deze o v e r w e g i n g schonk de ver-e n i g i n g g ver-e d u r ver-e n d ver-e l a n g ver-e t i j d ver-ever-en a a n t a l a p p a r a t ver-e n w a a r a a n naast hver-et g ver-e w o n ver-e invver-estver-erings- investerings-p r o g r a m m a v a n het N.S.P. b e h o e f t e b e s t o n d , w e l k e a investerings-p investerings-p a r a t e n uit de jaarlijkse inkomsten v a n de v e r e n i g i n g w e r d e n b e k o s t i g d . A a n g e z i e n o o k deze b i j d r a g e n in v e r h o u d i n g tot de investeringen bij het N.S.P. relatief steeds kleiner w e r d e n en het N.S.P. o o k op andere g e b i e d e n de steun v a n de v e r e n i g i n g niet meer b e h o e f t , k w a m het bestuur tot de conclusie d a t de v e r e n i g i n g — in 1930 o p g e r i c h t o m het N.S.P. zo n o d i g te steunen — in deze geen t a a k meer te vervullen heeft.
In de a l g e m e n e v e r g a d e r i n g , g e h o u d e n op 23 november 1970, besloten de leden het v o o r s t e l v a n het bestuur om de v e r e n i g i n g te b e ë i n d i g e n a a n te nemen en het v e r m o g e n v a n de v e r e n i g i n g c o n f o r m art. 15 v a n de statuten a a n het N.S.P. over te d r a g e n . De v e r g a d e r i n g benoemde het bestuur tot l i q u i d a t e u r . N a o p s t e l l i n g v a n de f i n a n c i ë l e positie per ultimo 1970 zijn het effecten-bezit en de l i q u i d e m i d d e l e n in b e g i n 1971 a a n het N.S.P. o v e r g e d r a g e n .
Het N.S.P. heeft het v o o r n e m e n het v a n de v e r e n i g i n g o n t v a n g e n b e d r a g a a n te wenden v o o r a p p a r a t u u r d o o r het g e b r u i k w a a r v a n de b a n d tussen vele leden v a n de v e r e n i g i n g en het N.S.P. b e h o u d e n b l i j f t . Het ligt in de b e d o e l i n g deze a p p a r a t u u r en de laatste andere nieuwe o n t w i k k e l i n g e n in een in 1971 te houden bijeenkomst op het N.S.P. a a n de leden te t o n e n . Het laatste j a a r v e r s l a g v a n de v e r e n i g i n g meen ik te m o g e n besluiten met te constateren, d a t de v e r e n i g i n g in haar 4 0 - j a r i g bestaan b e a n t w o o r d heeft aan h a a r d o e l s t e l l i n g en dat zij haar
taak kan neerleggen nu het N.S.P. d o o r zijn sterkte en g r o o t t e de steun van de v e r e n i g i n g niet meer behoeft.
M o g e het N.S.P in de toekomst met succes w e r k z a a m blijven v o o r de scheepsbouw in het a l g e -meen en v o o r die van N e d e r l a n d in het bijzonder.
w . g . C. L. M e i j e r
Start van snelle sleepv/agen in de Hoge-snelheidstank.
4. R A A D V A N B E H E E R , C O M M I S S I E V A N B I J S T A N D E N V E R E E N I G I N G T O T S T E U N
In de l o o p v o n het v e r s l a g j a a r v e r g a d e r d e de Raad van Beheer d r i e m a a l .
In v e r b a n d met het v e r o u d e r d zijn van de statuten van het N.S.P. (zij dateren van 1929) besloot de Raad van Beheer de statuten te moderniseren. In de nieuwe statuten, die in 1971 van kracht zullen w o r d e n , is de d o e l s t e l l i n g van de stichting in v e r b a n d met de u i t b r e i d i n g v a n haar w e r k g e b i e d enigszins v e r r u i m d en als v o l g t omschreven:
„ D e stichting heeft ten doel het verrichten van w e t e n s c h a p p e l i j k en technologisch o n d e r z o e k op het g e b i e d van de h y d r o m e c h a n i c a en al hetgeen d a a r m e d e samenhangt, speciaal met be-t r e k k i n g be-tobe-t de mariene be-t e c h n o l o g i e , een en ander in de meesbe-t u i be-t g e b r e i d e z i n . "
De „ R a a d v a n Beheer" w o r d t vervangen d o o r het „ A l g e m e e n Bestuur", als hoogste o r g a a n van de stichting met als t a a k , na o v e r l e g met de directie, de algemene beleidslijnen te b e p a l e n , w a a r n a a r de stichting zal w o r d e n bestuurd.
Het A l g e m e e n Bestuur kiest uit zijn midden een v o o r z i t t e r en een secretaris. Tezamen met de vicevoorzitter, de D i r e c t e u r G e n e r a a l van Scheepvaart van het Ministerie van Verkeer en W a t e r -staat, v o r m e n zij het Dagelijks Bestuur. Het Dagelijks Bestuur is in het b i j z o n d e r belast met het toezicht o p de u i t v o e r i n g d o o r de directie v a n de a l g e m e n e beleidslijnen, zoals die zijn vast-gesteld d o o r het A l g e m e e n Bestuur.
A a n de directie is o p g e d r a g e n de algehele leiding van de zaken van de stichting, alsmede het beheer en de beschikking over haar v e r m o g e n , een en a n d e r o v e r e e n k o m s t i g de a l g e m e n e be-leidslijnen, vastgesteld d o o r het A l g e m e e n Bestuur.
De „ C o m m i s s i e v a n B i j s t a n d " w o r d t v e r v a n g e n d o o r het „ C o l l e g e van A d v i e s " , bestaande uit ten hoogste tien leden, zijnde deskundigen uit binnen- e n / o f b u i t e n l a n d van b e l a n g of anderszins van nut v o o r de stichting. De leden van het College van Advies b r e n g e n , op eigen initiatief dan wel na d a a r t o e te zijn u i t g e n o d i g d , advies uit aan de directie of het A l g e m e e n Bestuur. Helaas impliceert het in w e r k i n g treden v a n de g e w i j z i g d e statuten in 1971, d a t de Commissie van Bijstand w o r d t o p g e h e v e n . De leden hiervan treden met i n g a n g van dezelfde datum af. De Commissie v a n Bijstand v e r g a d e r d e in het v o o r j a a r te W a g e n i n g e n . Bij die gelegenheid w e r d e n de leden van de w i j z i g i n g e n o p de hoogte g e b r a c h t , t e r w i j l zij voorts, zoals gebruike-lijk, w e r d e n g e ï n f o r m e e r d over de verrichtingen o p w e t e n s c h a p p e l i j k g e b i e d en de financiële resultaten.
W i j h a d d e n het verlies te betreuren v a n het lid mr. J. Prins en het oud-lici dr. ir. H. W . v a n Tijen. Hun n a g e d a c h t e n i s zal d o o r ons in hoge ere w o r d e n g e h o u d e n .
Z o a l s in het verslag v a n de secretaris v a n de V e r e e n i g i n g tot Steun v a n het N.S.P. w o r d t ver-m e l d , w e r d deze v e r e n i g i n g in de l o o p v a n het v e r s l a g j a a r o p g e h e v e n . Het v e r ver-m o g e n v a n de v e r e n i g i n g w e r d in 1971 a a n de stichting o v e r g e d r a g e n als b i j d r a g e v o o r de a a n k o o p v a n een t w e e d e p o n s b a n d - g e s t u u r d e - t e k e n machine.
O p deze plaats m o g e a a n de V e r e e n i g i n g tot Steun v a n het N.S.P. n o g m a a l s hartelijk d a n k w o r d e n g e b r a c h t v o o r de vele geschenken, w a a r b i j in het b i j z o n d e r het b o v e n g e n o e m d e ge-schenk moet w o r d e n g e n o e m d , die het N.S.P. g e d u r e n d e een lange reeks v a n jaren v a n de ver-e n i g i n g mocht o n t v a n g ver-e n , alsmver-edver-e v o o r dver-e morver-elver-e stver-eun, diver-e dver-e v ver-e r ver-e n i g i n g ons v a n hver-et b ver-e g i n af in zo hoge mate heeft g e g e v e n .
