Leon Kopczyński
Pozycja adwokata jako pełnomocnika
oskarżyciela posiłkowego w
procesach o zbrodnie zagrożone karą
śmierci
Palestra 18/1(193), 67-68
f f t n S I Ę O G Ł O S
LEON KOPCZYŃSKI (|r)
Pozycja adwokata jako pełnomocnika oskarżyciela
posiłkowego w procesach o zbrodnie
zagrożone karq śmierci
Nowy kodeks postępowania karnego wprowadził, a raczej przywrócił
instytucję oskarżyciela posiłkowego, który może korzystać z pomocy ad
wokata.
Zagadnienie, czy pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego może się do
magać konkretnego wymiaru kary, jest sporne. Artykuł 395 k.p.k. nie
zezwala na wnoszenie rewizji w części dotyczącej kary przez oskarżyciela
posiłkowego. Nie ma z drugiej strony przepisu zabraniającego oskarżycie
lowi posiłkowemu zgłoszenia swego postulatu co do wymiaru kary. Argu
mentuje się; jednak, że z przepisu art. 395 k.p.k. generalnie wynika, iż
oskarżyciel posiłkowy nie może się wypowiadać co do kary.
Przeciwnicy powyższego poglądu wywodzą nie bez racji, że art. 395
k.p.k., jako wyjątkowy, nie może być tłumaczony rozszerzająco, a ponadto
że uniemożliwienie złożenia wniosku co do kary przez oskarżyciela posił
kowego jest ograniczeniem jego uprawnień, każde zaś uszczuplenie praw
podmiotowych obywatela powinno być ujęte w ramach konkretnego prze
pisu.
W niektórych państwach uważa się, że nawet oskarżyciel publiczny nie
powinien konkretyzować wniosku co do kary, że taki wniosek jest nie
dopuszczalną wręcz sugestią w procesie i nietaktem w stosunku do sądu.
Osobiście podzielam ten pogląd i dlatego zajmując stanowisko, że prokura
tor nie powinien formułować wniosku co do wysokości kary, niejako
więc automatycznie odmawiam tego prawa również oskarżycielowi posił
kowemu. W każdym razie uważam za niedopuszczalne zgłoszenie przez
adwokata żądania wymierzenia oskarżonemu kary śmierci!
Moim zdaniem tego rodzaju żądanie może być uznane nawet za uchy
bienie godności zawodowej. Tym bardziej zaś uważam powyższy po
gląd za słuszny, że mogłoby dojść (a w jednym procesie nawet doszło) do
paradoksalnej i w moim pojęciu nie do przyjęcia sytuacji, że prokurator
nie domagałby się kary śmierci, a o taki wymiar kary wnosiłby adwo-
kat-pełriomocnik z wyboru.
68 L e o n K o p c z y ń s k i (ir) N r 1 (193)
Popieranie oskarżenia z żądaniem kary śmierci wyłącza na ogół możli
wość uzyskania odszkodowania majątkowego. W sytuacjach takich nie
popieram oskarżenia i uważam, że istnieją wówczas ważne powody upraw
niające adwokata do cdmówienia pomocy prawnej. Reprezentuję pogląd,
że kara śmierci nie powinna być orzekana, i dlatego konsekwentnie uwa
żam, że adwokat powinien mieć prawo odmowy popierania żądań zmie
rzających do orzeczenia takiej kary — chyba że oskarżyciel posiłkowy
upoważni adwokata do domagania się pozostawienia przy życiu oskarżo
nego, który jest jego dłużnikiem, aby w ten sposób oskarżyciel posiłkowy
mógł zrealizować swe roszczenia cywilnoprawne. Ale to już jest zupełnie
inne zagadnienie.
IMOTAYKI
1
.S ym p o zju m z p o stę p o w a n ia c y w iln e g o z o k a z ji 4 0 -le c ia
p ra c y n a u ko w e j p rc f. d ra Je rze g o Jo d ło w skie g o
W d n iu 1 g r u d n i a 1973 r. w s a li im . B r u d z iń s k ie g o U n i w e r s y t e t u W a r s z a w s k ie g o o d b y ło s ię s y m p o z ju m z o r g a n iz o w a n e d la u c z c z e n ia 4 0 - le c ia p r a c y n a u k o w e j p ro f . d r a J e r z e g o J o d ło w s k ie g o , w y b itn e g o p r a w n i k a i d z ia ła c z a s p o łe c z n e g o , p r o f e s o r a z w y c z a jn e g o U W . W p o s ie d z e n iu o p r ó c z J u b i l a t a i s z e r o k ie g o g r o n a p r a c o w n ik ó w n a u k o w y c h W y d z ia łu P r a w a i A d m i n i s t r a c j i U W u d z ia ł w z ię li: M i n is t e r S p r a w i e d l i w o ś c i p r o f . d r W . B e r u to w ic z , P r e z e s I z b y C y w i ln e j S N J . P a w l a k , W ic e p re z e s N R A a d w . d r K r z e m i ń s k i, d e le g a c i in n y c h o ś r o d k ó w a k a d e m ic k ic h , p r z e d s ta w ic i e le s ą d o w n ic tw a i a d w o k a c i, a t a k ż e b y li i a k t u a l n i d o k to r a n c i J u b i l a t a i s t u d e n c i W y d z ia łu P r a w a U W . P o s ie d z e n ie o tw o r z y ł i p o w ita ł z e b r a n y c h d y r e k t o r I n s t y t u t u P r a w a C y w iln e g o U W p r o f . d r W . C z a c h ó r s k i. N a s tę p n i e z a s t ę p u j ą c y n ie o b e c n e g o w k r a j u D z ie k a n a W y d z ia łu P r o d z i e k a n d o c. d r h a b . A . M u r z y n o w s k i n a k r e ś l i ł s y l w e t k ę p r o f e s o r a J o d ło w s k ie g o j a k o w y b itn e g o e r u d y t y i h u m a n i s t y o r a z p r z y p o m n ia ł je g o z a s łu g i d la W y d z ia łu . O d c z y ta n o lic z n e li s t y i d e p e s z e g r a t u l a c y j n e , k t ó r e n a p ły n ę ł y n a r ę c e J u b i l a t a z k r a j u i z z a g r a n i c y . K o le jn e e t a p y b o g a te j i a k t y w n e j d z ia ł a ln o ś c i n a u k o w e j i p o li ty c z n e j J u b i l a t a p r z e d s t a w i ł z e b r a n y m p r o f . d r Z . R e s ic h . P r z y p o m n ia ł o n m . in ., ż e p r o f . J o d ło w s k i p o u k o ń c z e n i u s t u d i ó w p r a w n ic z y c h i o d b y c iu a p l i k a c j i s ą d o w e j i a d w o k a c k ie j p r a c o w a ł z a w o d o w o p r z e z s z e r e g l a t w a d w o k a t u r z e . P r o f . J o d ł o w s k i, d z ię k u j ą c z e b r a n y m z a p r z y b y c ie n a s y m p o z ju m , p o d k r e ś lił ś c is łe z w ią z k i m ię d z y d z ia ł a ln o ś c ią n a u k o w ą a d z ia ł a ln o ś c ią p o lity c z n ą i s p o łe c z n ą s t w i e r d z a j ą c , ż e t a o s t a t n i a s t a n o w i ła d l a n ie g o s t a ł ą i n s p i r a c j ę d o p o d e jm o w a n ia w b a d a n i a c h n a u k o w y c h t e m a tó w n a j b a r d z i e j u ż y te c z n y c h s p o łe c z n ie . P r o f . J o d ło w s k i o m ó w ił te ż r o l ę i f u n k c j ę p r a w a p r o c e s o w e g o p o d n o s z ą c , ż e i n s t y t u c j e p r a w a p r o c e s o w e g o s t a n o w i ą i s to t n e g w a r a n c j e p r a w p o d m io to w y c h , a z a p o b ie g a ją c d o
