STUDIA MIEJSKIE tom 7 (2012)
Elżbieta CHĄDZYŃSKA
Politechnika Wrocławska
ROZWÓJ WYBRANYCH FUNKCJI
W AGLOMERACJI WROCŁAWSKIEJ
DEVELOPMENT OF SELECTED FEATURES IN THE METROPOLITAN AREA OF WROCŁAW
ABSTRACT: Developmentofthe economy of modern cities isevolvingfromareliance on access to raw ma-terials, their mining and industrial productionto development based on human Capitalwhich is understood as a social andintellectualCapital. Developmentof functional wide areasrelated withthecity of multiple dependencies relies ona variety of reasonsandconseąuentlytakes the form differing from this extreme roaddevelopment.
Wrocławasthecenterof agglomeration ischaracterized by the multidirectional functional development. System of contacts which originatedbetween Wrocławand its closer andfurther surroundings causes re- ferred to the effects of both the Centre and inits vicinity.
Purposeofthearticles initial determination ofthelevelof development of selected features in the Centre and its impact on the development offunctional cities situatedin the vicinity of Wrocław.
KEY WORDS: functional development of cities, links between central city and itssurroundings
Wprowadzenie
Postępujące procesy urbanizacji zmieniają oblicze miast, które jako podstawowe ogniwa układów osadniczych przekształcają swoją strukturę i zasoby funkcjonalne, dostosowującjedo zachodzących zmian.Polskiemiasta od dwudziestulat poddawane sądziałaniu zarówno procesówurbanizacyjnychi procesów związanych z restruktu ryzacjągospodarki,jak i procesów wynikających z globalizacjii jej skutków w innych krajach. Zmianypolegają głównie naodchodzeniu od tradycyjnych gałęzi przemysłu kuprzemysłowi wysokich technologii irozwoju wyspecjalizowanych usług związanych zorganizacjążycia gospodarczego (Domański 1989, 2000).Wielostronne oddziaływa nia,któredoprowadziły doznaczącychprzekształceń wprzestrzeni zagospodarowanej spowodowały, również w Polsce, powstanie aglomeracji i metropolii obejmujących swoim zasięgiem sąsiednie obszary. Miasta znajdujące się w strefie bezpośrednich
oddziaływańdużych ośrodków miejskich, to najczęściejobszary polifunkcyjne, które poszukując swojego miejsca w nowej rzeczywistości przekształcają dotychczasowe funkcje,dopasowując je do zmieniającychsięwarunków.
W rozwoju gospodarki współczesnych miast można wyróżnićdwa skrajne scenariu sze rozwoju oparte na różnych czynnikach wytwórczych. Starszyi do niedawna domi nujący czynnikto dostęp do surowcówi oparcie rozwoju naichwydobyciui produkcji przemysłowej. Drugi czynnik, corazbardziej dominujący w dużychmiastach, to kapitał ludzki rozumianyjakokapitałspołeczny i intelektualny. Rozwój funkcjonalny miast i regionów opiera się na różnorodnych przesłankachi w konsekwencji przybiera formę różniącąsię od wymienionych skrajnych dróg rozwoju(Markowski 2007).
Obszar aglomeracji wrocławskiej przyjęty do analizy w znacznej części pokrywa się z obszarem uznawanym za wrocławski obszar metropolitalny. W miarę rozwoju Wrocławiajako miastacentralnego orazotaczających go obszarów zmieniałysię gra nice obszaru uznawanegozaobszaraglomeracji. Wpracyprzyjęto granice aglomeracji ustalone przez Komitet Aglomeracji Wrocławskiej w2001 r. (rysunek 1).
Rys. 1. Położenie aglomeracji wrocławskiej Źródło: Opracowanie własne.
Wrocław jako centralny ośrodekaglomeracjicharakteryzujesięwielokierunkowym rozwojem funkcjonalnym. Układ kontaktów,jaki wytworzył się między Wrocławiem ajego bliższymi dalszym otoczeniem powodujeokreślone efekty zarówno w samym centrum, jaki w jego otoczeniu.Wprawdzie charakterystyczne dladużychmiastfunk cjeo charakterze metropolitalnym, jakie rozwijają sięweWrocławiu mają charakter ponadlokalny, ale nie znaczy to, że mogą one trwale się rozwijaćbez obecnościw ich bezpośrednim sąsiedztwie również innych funkcji o zasięgulokalnym i regionalnym
Rozwójwybranychfunkcji... 39
(Markowski 2007).W analizie rozwojufunkcjonalnego konieczne jest zwracanie uwagi nie tylko na rozwój stolicy regionu, ale i na specyfikę całego otoczenia (np. obszaru aglomeracji) i takie aktywności, w obrębie których istnieje możliwość współpracy.
Rozwój funkcjonalny miast uwarunkowany jest wielomaczynnikami. Ważny czynnik stanowi pozycja danego miasta w układzie komunikacyjnym, która może zwiększać lub zmniejszać szanse rozwoju określonych funkcji. Wrocław z racji swojej pozycji centralnejw analizowanym obszarze ma największe szanse rozwijaniafunkcji egzoge- nicznych o szerokim zasięgu, takichjak funkcje przemysłowe, w tym przemysł wyso kich technologii, instytucje finansowe,instytucje otoczenia biznesu, wyspecjalizowane usługi, przede wszystkim tzw. usługibiznesowe, a więc służące obsłudze podmiotów gospodarczychusługiz zakresu bankowości,reklamy, prawa gospodarczego, doradztwa inwestycyjnego itp., a więc funkcje charakterystyczne dla ośrodków wielkomiejskich, wktórychlokująsięinstytucje reprezentujące sektor usług wyższego rzędu (Wolaniuk 1997),a także usługi zzakresu ochrony zdrowia, oświaty i nauki, edukacyjne, kulturalne oraz działania zwiększające atrakcyjność turystyczną miasta ijego otoczenia.
Miastakonkurują między sobą odziałalności, które mogąstanowić podstawy ich roz woju. Centralna pozycja Wrocławia stwarza warunki dorealizacji szerokiego wachlarza kontaktów z pozostałymi jednostkami układu oraz wpływa na wzrostatrakcyjności inwestycyjnej miasta. Poprawa dostępności komunikacyjnej może tworzyć warunki lepszego rozwoju miejscowości objętych jej zasięgiem. Jak wykazują modelowania koncentracji zagospodarowania w odniesieniu do Wrocławia i okalających go gmin, poprawa pozycji danej jednostkiw siecikomunikacyjnej wwyraźny sposób polepsza warunkijejrozwoju (Mlek, Zipser2007, s. 43).
W analizie rozwojufunkcjonalnego aglomeracji wrocławskiej opartosięna obrazie zmian strukturyzatrudnieniawpodstawowych sektorach gospodarki, zeszczególnym uwzględnieniem usług ocharakterzerynkowym. Wzięto również pod uwagę stosunek liczby osób przyjeżdżających do pracy do liczby osób wyjeżdżających, co świadczy o atrakcyjności poszczególnych rynków pracy, a także liczbępodmiotów gospodarczych.
Celem artykułujest pokazanie (na podstawie analizy przekształceń struktury rynku pracy na obszarzeaglomeracji wrocławskiej)rozwoju (lub zaniku) określonychfunkcji, którewiążą miasto centralne zjego otoczeniem prowadzącdowzajemnej współpracy i stymulowania rozwojugospodarczego.
Charakterystyka obszaru
Aglomeracja wrocławskastanowi terytorium, na któreskładasię miasto Wrocław orazotaczające go obszary, obejmująceobecnie 26 gmin z powiatów wrocławskiego, trzebnickiego, średzkiego, strzelińskiego, oławskiego, oleśnickiego, milickiego, wołow skiego orazświdnickiego(obszar ten nieco różni się od przyjętego). W materiałach dotyczących ostatniegoforum metropolitalnego zaprezentowano różne granice przyj mowane dlawrocławskiego obszaru metropolitalnego oraz aglomeracji wrocławskiej
(http://issuu.com...). W 2005 r. powstała spółka podnazwą: AgencjaRozwoju Aglo meracji Wrocławskiej, która zajmuje się promowaniem regionuwrocławskiego oraz stanowi płaszczyznę współpracy jegosamorządów.
OpróczWrocławia ważne miasta w obszarze aglomeracji to także Oleśnicai Oława, które wprzeszłościopierały się na miejscowymprzemyśle,a obecnie kształtują swój roz wój dziękikorzystnemupołożeniu względemWrocławia oraz dobrym powiązaniomko munikacyjnym z regionem ikrajem. Pozostałe miasta w obszarze aglomeracji,takie jak: Wołów, Oborniki Śląskie, BrzegDolny, Bierutów, Jelcz-Laskowice,Kąty Wrocławskie, Trzebnica, Twardogóra, Środa Śląska,Sobótka,Żmigród,Międzybórzi Prusice, to jesz cze doniedawna ośrodki administracyjnei usługowo-przetwórcze obsługujące lokalne rolnictwoi leśnictwo.Funkcje tegotypu dominowały zwłaszczaw miastach położonych w północno-wschodniej części omawianegoobszaru.W dwóch z wymienionych miast, tj.Jelczu-Laskowicach i Brzegu Dolnym, dominowała produkcja przemysłowa, która spowodowałaznaczneprzekształcenia w ich strukturze przestrzennej (Hełdak 2010).
Wobszarzeaglomeracji znajdująsię również gminy wiejskie, w którychdo niedawna dominowała funkcja rolnicza. Gminy Kobierzyce, Miękinia i Długołęka rozwijają się obecnie dzięki innym funkcjom, takim jaklokalizacjana ich terenie centrów handlowych (Kobierzyce) oraz rozwójdrobnejwytwórczości iusług. Obszaryprzyległych gmin stają się coraz częściejmiejscemzamieszkaniabyłych mieszkańców Wrocławia, ze względu na niższe kosztyżyciaorazdogodnepołączeniazWrocławiem (Litwińska2007).
Wskaźniki rozwoju funkcjonalnego uwzględnione w badaniach
Za ważne kryterium rozwoju przyjęto stopień zaspokojenia potrzeb lokalnych w zakresie podaży pracy oraz liczbędojeżdżających dopracy w danym ośrodku przy padającą najedną osobę wyjeżdżającą do pracy. Im wyższa wartość tego wskaźnika, tym bardziejatrakcyjna jest oferta pracy w danym mieście.Zaistotne czynniki mające związek zrozwojemfunkcjonalnym badanych obszarówuznano liczbę ludności,a także zatrudnieniew podstawowych sektorach gospodarki: rolnictwie, przemyśle i usługach (te ostatnie w podziale na rynkowei nierynkowe). Analiza sektora usług uważanajest za znaczący wskaźnik rozwoju danego regionu. Obecnie zyskująna znaczeniuośrodki, w których lokowane są usługi związanez przepływemdóbr, informacji, osób ikapitału.
Prezentowane wyniki badań dotyczące liczby pracującychpochodząz okresu1995- 2010, dane oliczbie podmiotów gospodarczych pochodzą z 2009r., a dane o liczbie dojazdów do pracy pochodzą z 2006 r.1 Dane z 1995 r. charakteryzują sytuację w po czątkowym okresie restrukturyzacji gospodarki, natomiast te z lat 2006i 2009pokazują kierunki zmian wokresiedwóch i pięciu lat po przystąpieniu do Unii Europejskiej, kiedy po wstępnej fazie przełomu systemowego nastąpił okres rosnącej stabilizacji
Rozwój wybranychfunkcji... 41
i przyspieszenie tempa wzrostu gospodarczego. Dane z 2010 r. obrazują sytuację zbli żoną do obecnej.
Badaniaprzeprowadzonow przekroju gmin leżących w obszarzeaglomeracji wroc ławskiej. Stanowią one najmniejsze jednostki terytorialne,w odniesieniu do których gromadzonajest wielowymiarowastatystyka. W przypadku analizy rozwoju funkcjo nalnego istotny jest fakt określenia obszarów rozwijania różnych typów aktywności, które często lokowane są poza miastami i dopieroobraz całości obszaru daje możliwość określenia gmin o znaczącym rozwoju funkcjonalnym oraz obszarów słabych.
Obraz dojazdów dopracy mierzonych liczbąosób dojeżdżających przypadającychna jedną osobę wyjeżdżającą do pracy przedstawia rysunek2. Wielkości cechypodzielono na cztery klasyprzyjmując:
- od 0,05 do 0,80 - klasa I,obszary mało atrakcyjne pod względem rynkupracy, — od 0,81 do 1,99 - klasa II, obszaryśrednio atrakcyjne,
— od 2,00 do 3,77 - klasa III, obszary atrakcyjne,
- od 3,78do6,12- klasa IV, obszarybardzo atrakcyjne pod względemrynkupracy. Donajwyższejklasy atrakcyjności rynku pracy należyjedynie Wrocław,conie dziwi, albowiem miasto centralne w obszarzeaglomeracjistanowizawsze najbardziej chłonny i różnorodny obszar zatrudnienia. Do III klasy atrakcyjności należą dwa miasta -Siechnice i Międzybórz, opierające swój rozwój w przeważającej mierze na produkcji przemysłowej i ogrodniczej. Do następnej klasy,obejmującej obszary średnio atrak cyjne, zaklasyfikowała się większośćmałych miast leżących w obszarze aglomeracji, trzygminywiejskieleżące w obszarach miejsko-wiejskich (Twardogóra, Międzybórz
Rys.2. Dojazdydo pracy waglomeracji wrocławskiej mierzoneliczbądojeżdżających na1 osobę wyjeżdżającą do pracy (2006 r.)
i Jelcz-Laskowice)oraz gminy wiejskie leżące w bezpośrednim sąsiedztwieWrocławia (Kobierzyce, Długołęka i Miękinia). Większość obszaru aglomeracjistanowią gminy o mało atrakcyjnychrynkach pracy.
Następną wziętą poduwagę charakterystykę stanowiła liczba zatrudnionych wpod stawowych sektorach gospodarki wyrażona w procentachogółu zatrudnionych. Itak kolejne dwa rysunki przedstawiają zatrudnieniew sektorze rolniczym w1995 r. (ry sunek 3) oraz w 2010 r. (rysunek 4). Widaćwyraźnezmniejszanie się zatrudnienia
Rys. 3.Procentowy udział pracujących w rolnictwiew 1995r. Źródło: Jak w rys. 2.
0,0-2,9 2,9-10,5 10,5-21,2 21,2-37,0 0,0-3,0 3,0-7,4 7,4-13,7 13,7-26,0
Rys. 4. Procentowy udział pracującychw rolnictwiew 2010 r.
Rozwójwybranychfunkcji... 43
w tym sektorze. Gminy rolnicze w 1995 r. zajmowały północną i południową część aglomeracji. W 2010 r. obszary o zatrudnieniuwsektorze rolniczym przekraczającym 10% ogółuzatrudnionychobejmują gminy: Przeworno, Udanin, Kondratowice, Prusice i obszar wiejski Trzebnicy.
Rysunki5i 6 obrazujązatrudnienie w przemyśle wstosunkudo ogólnego zatrudnie niana obszarze aglomeracji wrocławskiejw latach1995 i2010.Jakwidaćnarysunku5, gminy, w których zatrudnienie w przemyśle przekraczało 40% oraz gminy,gdziesięgało
Rys. 5.Procentowy udział pracującychwprzemyślew 1995 r. Źródło: Jak w rys. 2.
Rys. 6. Procentowy udział pracujących wprzemyślew 2010 r. Źródło: Jak w rys. 4.
ono blisko 80% tworzyły zwarty obszar na północ ipółnocnywschód od Wrocławia. Drugi biegunrozwoju funkcji przemysłowejtworzyły gminy położone napołudnieod Wrocławia i niesąsiadujące bezpośrednio z nim. W 2010 r. nastąpił wzrost zatrudnienia wprzemyślew większości badanych gmin. Spadek wystąpił we Wrocławiu i wczęści małychmiast.Wzrósłrównież udział pracujących w przemyśle wgminach o domina cjitej funkcji:z 71,1% w Jelczu-Laskowicachdo87% w Międzyborzu. Obraz z 2010 r. (rysunek 6) wskazuje na rozbicie dużych skupisk funkcji przemysłowej (rysunek 5) i wykształcenie się pasmao przebiegu zbliżonym dorównoleżnikowego (z zachodu na wschód) położonym na północ od Wrocławia. W południowej części aglomeracji dominujągminyKobierzycei Czernica.
Funkcjausługowa stanowi obecnie podstawę rozwoju większości gmin, zastępując upadający przemysł. W dużych miastachfunkcja usługowa tworzy bardzo rozbudo waną sferę działalności, której rozwójdecyduje o pozycjimiasta. Analizując rozwój funkcji usługowej naobszarzeaglomeracjiwrocławskiej w latach 1995 i2010 (rysunki 7, 8) można zauważyć znaczneróżnicew przestrzennymrozmieszczeniutej funkcji. W początkowymokresierestrukturyzacji gospodarki (1995 r.) największe nasycenie usługami wykazywał Wrocław oraz gmina Brzeg Dolny- obszar wiejski, gminypowiatu wołowskiegoi miasto Wołów,gminy Wińsko, Bierutów i Domaniów oraz małe miasta: Kąty Wrocławskie,Sobótka, Środa Śląska, Trzebnica, Żmigród, atakże miasto śred niej wielkości Oława. Najmniejzatrudnionych w usługach odnotowały gminy: Prusice miasto, Siechnice wrazzeŚwiętą Katarzyną, Twardogóra i Międzybórz. W okresie do 2010 r. wwiększości badanych gmin nastąpił wzrost zatrudnieniaw usługach. Wytwo rzyły się znaczące zwarte obszary o przewadzefunkcji usługowej w północnej części
0,0-16,1 16,1-39,0 39,0-55,0 55,0-73,2
Rys.7. Procentowy udziałpracujących wusługachw 1995r. Źródło: Jak w rys. 2.
Rozwójwybranych funkcji... 45
Rys. 8. Procentowy udział pracujących w usługach w2010 r. Źródło: Jak w rys. 4.
aglomeracji (Trzebnica,Żmigród, Prusice, Wińsko, Wotów), na wschód od Wrocławia (Długołęka iDobroszyce) oraz na południeodWrocławia (Domaniów,Borów, Żurawi na, Jordanów Śląski iMietków).We Wrocławiu udział pracujących w usługach wzrósł z62,8% do 78,4%.
Analiza wielkości zatrudnienia w trzech podstawowych sektorach gospodarki w la tach 1995 i2010 wykazuje znaczny spadek zatrudnieniawrolnictwie, przy jednoczes nym wzroście zatrudnienia w przemyśle(w gminachpoza Wrocławiem) oraz wzrost zatrudnienia w usługach,zwłaszcza we Wrocławiu i w części otaczających go gmin.
W celu podsumowania wykonanychanaliz zbadano obszar aglomeracji wrocław skiej w świetle wartości wskaźnika syntetycznego. Użyto metodyrangowej. Nadano rangi poszczególnym gminom w obrębie następujących wskaźników: liczba osób przyjeżdżającychdopracy przypadająca na liczbę osób wyjeżdżających dopracy,liczba pracujących na 1000 mieszkańców, liczba pracujących w usługach rynkowychna1000 mieszkańców oraz liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w rejestrze REGON na 1000 mieszkańców. Otrzymane rangi zsumowano i według ichwartości pogrupowano gminy leżące w obszarze aglomeracji.Wskaźnik syntetycznymoże przyj mowaćwartości od 4 (w przypadku, gdy gmina otrzymałaby najniższą wartość rangi wewszystkich czterech charakterystykach) do 208 (gdy gmina otrzymałabynajwyższą rangę równą 52 dla wszystkichczterechcharakterystyk).Wrzeczywistości wartości rang przyjmowane przezbadane gminy zamykają się w przedziale od 12 do189. Zakres rzeczywistych wartościpodzielono następnie na cztery klasy, przyjmując:
— od 12 do 58- gminy o słabym rozwojufunkcjonalnym, — od 59 do99 - gminy o niskim rozwoju funkcjonalnym,
— od 100 do 143 - gminy o dobrymrozwojufunkcjonalnym, — od144 do 189- gminy o bardzo dobrymrozwoju funkcjonalnym.
Rozwój funkcjonalnygmin leżących w obszarze aglomeracji wrocławskiej przedsta wiarysunek9.
Rys. 9. Zróżnicowanie rozwojufunkcjonalnego gmin aglomeracjiwrocławskiejwedług wartości wskaźnika syntetycznego
Źródło: Opracowanie własne.
12-58 59-99 100-143
Obszary najlepiej rozwinięte funkcjonalnietoWrocław, przylegająca do niego gmina Kobierzyce oraz większość małych miast w obszarze aglomeracji. Większośćobszarów charakteryzujących siędobrymrozwojem funkcjonalnym to gminy wiejskieprzylegają cebezpośrednio do Wrocławia, takie jak:Kąty Wrocławskie, Miękinia iDługołęka oraz dalej położone: Dobroszyce, Międzybórz i Jelcz-Laskowice. Dobry rozwójfunkcjonalny występujerównież wpozostałych małych miastach. Im dalej odWrocławia, tym niższy rozwój funkcjonalnyobszarów, przy czym najniższy poziomrozwojufunkcjonalnego wykazują gminy leżące na północod Wrocławia. Wiąże się to częściowo z gorszym położeniemtych obszarów w sieci komunikacyjnej regionu.
Podsumowanie
Centrum aglomeracjiwrocławskiej, jakimjestmiasto Wrocław, charakteryzuje się dominacją funkcji usługowych oraz w znacznej mierze także funkcji edukacyjnych,
Rozwójwybranychfunkcji... 47
administracyjnych i kulturowych, przyjednoczesnym znacznym wzroście aktywności gospodarczej.Bezpośrednie otoczenie Wrocławia(jednostkisąsiednie-całe gminylub przynajmniej ich części)zaczęło przejmowaćfunkcję produkcyjną ze wzmacnianiem funkcji usługowej (Pięta-Kanurska2004). Część pozostałych gmin charakteryzujesię średnim lub słabym rozwojem funkcjonalnym. Pozostałe obszaryaglomeracji niewy kształciły dotychczas swoich funkcji w jejramach, co w konsekwencji powoduje tam spadek albo stagnacjęprocesówgospodarczych.Równocześnieobserwujesię odpływ ludności z centrum i wzrost populacji w innych częściach aglomeracji, co wynika m.in. z nowych trendów osiedleńczych. Zjawiskiemdemograficznymniekorzystnym jeststarzeniesię społeczności lokalnej. Niekorzystne procesyto: bezrobociei znaczne dysproporcje przestrzenne tego procesu,nadmiernelokowanie kapitałuzagraniczne go, co skutkuje lokowaniem inwestycji głównie w centrum; nierówne tempo rozwoju poszczególnych obszarówaglomeracji.
Bibliografia
Domański R., 1989,Podstawyplanowania przestrzennego, PWN, Poznań-Warszawa. Domański R., 2000, Zasadygeografii społeczno-ekonomicznej, PWN, Warszawa.
HełdakM., 2010,Przemiany w strukturze pracujących w małych miastach podregionu wrocławskiego,[w:] Transformacja funkcjimiejskich wośrodkach lokalnych,red. K. Heffner, A. Polko,Wyd. AkademiiEko nomicznej wKatowicach,Katowice.
hUp://issuu.com/lukaszmedeksza/docs/forum_metropolitalne/15.
Markowski T„ 2007,Funkcje metropolitalne pięciu stolicwojewództw wschodnich,Warszawa,http://www. mrr.gov.pl/rozwoj regionalny/poziom regionalny/strategia rozwoju polski wschodniej do 2020/doku-menty/Documents/17d0ccd2c3fl 4ed3893369e56d59849cMarkowski.pdf.
Mlek M., Zipser W., 2007, Szanse rozwoju małych miast w obszarze metropolitalnym a kształtowanie sieci komunikacyjnej, [w:] Małemiasta w obszarach metropolitalnych,red.K. Heffner, T. Marsza!, Warszawa, s. 27-47. Biuletyn KPZK PAN z.232.
ParysekJ.J.,2000,Polskie metropolie jakoogniwaprocesu transformacji i przemian
przestrzenno-struktural-nych (na tlemetropolii europejskich),|w:]Uwarunkowania i strategie rozwoju regionalnegow procesach integracjieuropejskiej, red. Z. Mikołajewicz, Wyd. Uniwersytetu Opolskiego,Opole, s.361-380. Pięta-Kanurska M., 2004,Poziom rozwojuspołeczno-ekonomicznego gminDolnego Śląska w latach1995-
2001,[w:j Konkurencyjnośći potencjał rozwoju polskich metropolii — szansei bariery,red.S. Korenik, K. Szołek, Warszawa. Biuletyn KPZK PAN z. 214.
WolaniukA., 1997, Funkcje metropolitalne Łodzi iich rola w organizacji przestrzennej,Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź.
ROZWÓJ WYBRANYCH FUNKCJI W AGLOMERACJI WROCŁAWSKIEJ
ABSTRAKT: Rozwój gospodarkiwspółczesnych miastewoluujeodoparcia na dostępie do surowców, ich wydobyciuiprodukcjiprzemysłowejdo rozwoju opartego na kapitale ludzkimrozumianym jako kapitał społecznyi intelektualny. Rozwój funkcjonalny szerszychobszarów powiązanychzmiastem wieloma za leżnościamiopierasię naróżnorodnych przesłankach iw konsekwencji przybiera formęróżniącąsięod wymienionych skrajnych dróg rozwoju.
Wrocławjako centralny ośrodek aglomeracjicharakteryzuje sięwielokierunkowym rozwojemfunkcjo nalnym. Układ kontaktów, jaki wytworzył sięmiędzy Wrocławiem a jego bliższymi dalszymotoczeniem
powoduje określoneefektyzarówno w samymcentrum,jak i wjego otoczeniu. Celem artykułu jest wstępne określenie poziomurozwoju wybranych funkcji w centrum i ich wpływu na rozwój funkcjonalny miast po łożonych w otoczeniuWrocławia.
SŁOWA KLUCZOWE:rozwój funkcjonalny miast,powiązania międzymiastem centralnym i jego oto czeniem
