I
1
SPIS ZAWARTOŚCI i / u
TECZKI ...
O j . 5. A 1 h .2 A . Q.ęjw...
P M ...f e i A . S f t t ó u t . i ...
S h t c j k 5 c v *aA ) N ^ d j o ^
I./l. Relacja —
172. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora — 173. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora — II. Materiały uzupełniające relację /kż. 4 “ 11/
III 71. Materiały dotyczące rodziny relatora —
III./2. Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r. ---
III73. Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji ( 1939-1945) — «•
IIL/4. Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 ' Ht./5. Inne .
tt-
IV. Korespondencja
i
■
S # l f l 6
. . / ■
v - *
-
•
.
—V. Nazwiskowe karty informacyjne l \
VI. Fotografie
■ •
---- --
■
--— — ----
'• -- ■
’
2
3
/
/
Hegenbarth Marian ps. „Hubert”, „Karaś”, „Kubiak” (1911-?), Insp. Obw. 1.
(Toruńskiego) Wydz. Bezpieczeństwa i Porządku Publicznego Okręgowej Dele
gatury Rządu RP na Kraj, krypt. III/l/B.
Urodzony 29 XI 1911 r. w Recklinghausen (Niemcy). M iał średnie wy
kształcenie.
Podczas okupacji mieszkał w Bydgoszczy przy ul. Leszczyńskiego 8/2. Od 2 X 1941 r. członek pomorskiej ODR „Zatoka”, współpracownik Bolesława Lipskiego ps. „Bartel”, naczelnika Wydziału Bezpieczeństwa i Porządku Pu
blicznego ODR Pomorze. Był stałym wysłannikiem do Delegatury Rządu w Warszawie. Korzystał wtedy z punktu kontaktowego w mieszkaniu rodziny Lipskich (żony i dzieci B. Lipskiego). Współpracował ze Stanisławem Soboc- kim i kierował jako inspektor Obwodu 1. działalnością W ydziału Bezpieczeń
stwa ODR na tych terenach województwa pomorskiego, które znalazły się poza granicami tzw. Okręgu Gdańsk-Prusy Zachodnie (Reichgau D anzig-W est- preussen), przede wszystkim w Inowrocławiu, Włocławku, Lipnie, Rypinie i Szubinie. W końcu października 1944 r. na polecenie B. Lipskiego, wspólnie ze Stefanem Stempniewskim, wyprowadził z obozu pod Grudziądzem (filii obo
zu Stutthof) żonę Lipskiego z dziećmi. Po licznych aresztowaniach w listopa
dzie 1944 r. w Toruniu, Bydgoszczy i Inowrocławiu (F. Rochowiak, K. Stemp- niewski, A. Stefaniak, A. Marciniak) podejrzany o zdradę i w końcu 1944 r. ska
zany na śmierć przez W ojskowy Sąd Specjalny AK w Toruniu. B. Lipski, nie będąc przekonany o winie Hegenbartha, uzgodnił wykonanie wyroku przez swój Wydział. Wyroku nie wykonano.
Po wojnie mieszkał w Gdańsku-Oliwie przy ul. Żeromskiego 7. Pracował w Zjednoczeniu Stoczni Polskich w Gdańsku.
APAK, Kartoteka ODR; C h r z a n o w s k i B., Konspiracja Rządu RP na Pomorzu w latach 1939-1945, Gdańsk 1992, s. 47-48; G ó r s k i G., Administracja Polski Podziemnej w latach 1939-1945,Toruń 1995, s. 232; t e n ż e , Pomorska Okręgowa Delegatura Rządu RP w latach 1941-1945, w; Walka podziemna..., s. 192, 194,
195, 197.
4
5
6
7
8
9
10
11
P o m o r z e ODR
** a k t y w n y p r a c o w n i k W y d z i a ł u B e z p i e c z e ń s t w a i P o r z ą d k u P u b l i c z n e g o ODR n a P o m o r z u
A . G ą s i o r o w s k i , " ^ e n e z a . . . s t r * 1 1 6
K . W o
jt/VI. 94.
12
13
14
15
40
H A G E N B A R T H M A R I A N p s . " K u b i a k " O D R
S t a ł y w y s ł a n n i k z P o m o r z a d o U r z ę d u O D R w W a r s z a w i e , o b o k S t e f a n a S t e m p n i e w s k i e g o p s . " W e r n e r II" . I c h p u n k t e m k o n t a k t o w y m w W a r s z a w i e b y ł o m i e s z k a n i e r o d z i n y L i p s k i c h ( ż o n y i
d z i e c i B o l e s ł a w a L i p s k i e g o ) .
2 r . : G . G ó r s k i , P o m o r s k a O k r ę g o w a D e l e g a t u r a R z ą d u R P n a K r a j w l a t a c h 1 9 4 1 - 1 9 4 5 , [w:] W a l k a
p o d z i e m n a . . . , s. 19£.
M G r 1 9 9 4
16
C J > H A Ą H E G E N B A R T H M A R I A N p s . " K u b i a k " O D R
B y ł j e d n y m z w s p ó ł p r a c o w n i k ó w B o l e s ł a w a L i p s k i e g o p s . " B a r t e l " z D a n z i g e r F e u e r s o z i e t a t , n i e m i e c k i e j f i r m y u b e z p i e c z e n i o w e j , w k t ó r e j L i p s k i k i e r o w a ł oćldz. b y d g o s k i m . 1 0 . X . i 9 4 i r . u c z e s t n i c z y ł w z e b r a n i u w g a b i n e c i e L i p s k i e g o , n a k t ó r y m L i p s k i p o i n f o r m o w a ł z e b r a n y c h , w s p ó ł p r a c o w n i k ó w , i ż o t r z y m a ł z a d a n i e z o r g a n i z o w a n i a W y d z . B e z p i e c z e ń s t w a w E k s p o z y t u r z e d e l e g a t u r y R z ą d u R P n a P o m o r z e . O p r ó c z H e g e n b a r t l i a w z e b r a n i u u d z i a ł w z i ę l i : Z y g m u n t W i ś n i e w s k i , S t a n i s ł a w S o b o c k i , S t a n i s ł a w L e ś n i c z a k , J a n B u d a s z , S t e f a n M a t y s i k , S t a n i s ł a w N o w i c k i i A d a m S t e f a n i a k . P o w y r a ż e n i u p r z e z n i c h z g o d y n a w s p ó ł p r a c ę L i p s k i o d e b r a ł o d n i c h p r z y s i ę g ę , p o c z y m p r z y d z i e l i ł p i e r w s z e z a d a n i a . •
H & g e n b a r t h . , p r a c u j ą c y w I n o w r o c ł a w i u n o m i n a l n i e w s p ó ł p r a c o w a ł z S . S o b o c k i m - I n s p e k t o r e m O b w . t o r u ń s k i e g o - j a k o I n s p e k t o r O b w . (w i n n y m p i o n i e ) , a l e f a k t y c z n i e k i e r o w a ł p r a c ą n a t y c h t e r e n a c h w o j e w ó d z t w a p o m o r s k i e g o , k t ó r e z n a l a z ł y s i ę p o z a g r a n i c a m i t z w . O k r ę g u G d a ń s k - P r u s y Z a c h o d n i e ( G a u D a n z i g - W e s t P r e u s s e n ) , m . i n . I n o w r o c ł a w , W ł o c ł a w e k , L i p n o , R y p i n , S z u b i n , m i a ł o n b o w i e m m o ż l i w o
ś c i l e g a l n e g o d o c i e r a n i a tam .
Z r . : G . G ó r s k i , P o m o r s k a O k r ę g o w a D e l e g a t u r a R z ą d u R P n a K r a j w l a t a c h 1 9 4 1 - 1 9 4 5 , [w:] W a l k a
p o d z i e m n a . .., s. 194 , 195.
