Sprawowanie Eucharystii według nowego Kodeksu Prawa Kanonicznego

(1)

Tadeusz Pawluk

Sprawowanie Eucharystii według

nowego Kodeksu Prawa

Kanonicznego

Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 30/3-4, 3-28

1987

(2)

30 (1987) nr 3— 4 P ra w o K an oniczne

K S . T A D E U SZ PA W L U K

SP R A W O W A N IE EU C H A R Y ST II

W EDŁU G NOW EGO K O D E K SU P R A W A K A N O N IC ZN EG O T r e ś ć : W stęp. — I. S p ra w o w a n ie E u ch a ry stii czyn n ością C hrystusa i K ościoła. — II. S za fa rz E u ch arystii. — III. U czestn ictw o w E u ch a r y stii. — IV. O brzędy i cerem on ie sp r a w o w a n ia E u ch arystii. — V. C zas i m ie jsc e sp ra w o w a n ia E u ch arystii. — Z ak oń czen ie.

Wstęp

S p ra w o w a n ie E u c h a ry stii (celeb ra tio eucharistica) n a leży do n a j  św iętsz y ch czynności lu d u Bożego. W E u c h a ry s tii sp ra w o w a n e j w e w sp ó ln o c ie k o ścieln ej sa m C h ry s tu s P a n o fia ru je się O jcu, a w ie r n i, n ie ty lk o o b d a rz e n i k a p ła ń s tw e m u rzęd o w y m , m ogą re a ln ie u czestniczyć w te j O fierze. E u c h a ry stia ja k o O fiara, p a m ią tk a śm ierci i z m a rtw y c h w sta n ia Paina, w k tó r e j n a w ie k i u w id aczn ia się O fia ra K rzy ża, je s t n a jw y ższą fo rm ą k u ltu Bożego, z a p e w n ia ją c ą lu d zk o ści łask aw o ść Boga. J e s t otna z n a k ie m i p rzy czy n ą sp ra w c z ą je d n o śc i lu d u Bożego o ra z szczy tem i źró d łem całego życia ch rześcijań sk ieg o . P ozostałe b o w ie m s a k ra m e n ty i w sz y stk ie ko ścieln e d z ieła ap o sto lstw a imają ścisły z w iązek z E u c h a ry stią i są k u n ie j u k ie ru n k o w a n e (zab. k an . 897). D lateg o tożsam ość K ościoła C h ry stu so w e g o p o z n a je m y po sp ra w o w a n iu E u c h a ry stii.

P rz e d m io te m p o d ję ty c h ro z w ażań b ęd zie sp ra w o w a n ie E u c h a r y s tii w św ie tle p rz e p isó w n o w eg o K o d ek su P ra w a K anonicznego (kan. 899— 933), czyii w asp ek cie d y sc y p lin a rn y m . R ozw ażania te b ę d ą m ia ły n a celu g łów nie zw ró c e n ie u w a g i n a teologiczną i d u sz p a ste rsk ą w ym ow ę p rz e p isó w d o ty c ząc y ch sp ra w o w a n ia E u ch a ry s tii. T ak ie założenie k o re sp o n d u je z d o jrzało ścią re lig ijn ą d z i siejszy ch w ie rn y c h , ta k d u c h o w n y ch ja k i św ieckich. T y m b a rd z ie j, że n o w y M szał R z y m s k i, ja k i z n a la z ł się n a o łta rz a c h p olskich św ią ty ń k a to lic k ic h , o raz K o n g re s E u c h a ry sty c z n y , z o rg an izo w an y p rzez K ościół k a to lic k i w Polsce, d o m a g a ją się od k a to lik ó w p o l sk ich p o g łę b ie n ia ta je m n ic y eucharystyezsnej i z acieśn ien ia k o n ta k tó w z C h ry stu se m e u c h a ry sty c z n y m w życiu codziennym .

I. Spraw ow anie E ucharystii czynnością C hrystusa i K ościoła

1° S p ra w o w a n ie E u c h a ry stii je s t czynnością sam ego C h ry stu sa i K ościoła, w k tó re j C h ry stu s P a n , p rz e z p o słu g ę k a p ła n a , sieb ie

(3)

4 K s. T. P aw lu k

sam ego, su b sta n c ja ln ie obecnego pod p o staciam i c h leb a i w in a, o fia ru je B ogu O jcu, w ie rn y m zaś, złąctzonym z N im w Je g o O fie rze, o d d a je siebie ja k o p o k a rm d u c h o w y (kan. 899 § 1).

2° N a .zgrom adzeniu e u c h a ry sty c z n y m lu d B oży zb ie ra się w je d n o pod p rz e w o d n ic tw e m b isk u p a a lb o , pozostającego p ad jego w ład zą, p re z b ite ra , re p re z e n tu ją c y c h C h ry stu sa , i w szyscy w ie rn i, k tó rz y są obecni, ta k d u c h o w n i ja k i św ieccy, w sp ó łd ziałają w u c z estn ictw ie, k a ż d y n a sw ój sposób, zależn ie od św ięceń i ro d z a ju fu n k c ji litu rg ic z n e j (kan. 899 § 2).

3° S p ra w o w a n ie E u c h a ry stii n a le ż y talk zorganizow ać, a b y w szy scy uczestniczący w n ie j u z y sk a li ja k n a jw ię k sz e owoce, d la k tó r y c h o siąg n ięcia C h ry stu s P a n u s ta n o w ił O fiarę euchatrystyczną

(kan. 899 § 3).

Pow yższe pnzepisy k an . 899 u p rz y ta m n ia ją p o trzeb ę czynnego i św iadom ego u d z ia łu w szy stk ich w ie rn y c h w O fierze e u c h a ry s ty cznej. E u c h a ry stia je st O fiarą C h ry s tu s a i całego lu d u Bożego. B isk u p , b ąd ź z a stę p u ją c y go k a p ła n , o d p ra w ia ją c Mszę św. sk ła d a O fia rę w im ie n iu C h ry stu sa (p erso n a m C h risti gerente) i K ościoła. W ie rn i św ieccy zaś u czestniczą w n ie j n ie ty lk o p rze z d u ch o w e zjed n o czen ie z n ią . P rz e z c h rz e st s ta li się o n i u zd o ln ie n i ta k do u c z estn iczen ia w ow ocach O fia ry e u c h a ry sty c z n e j, ja k i do re a ln e g o u d z ia łu w te j O fierze 1. „ K a p ła n u rz ę d o w y — ja k poucza S obór W a ty k a ń sk i II — d z ię k i w ła d z y śiwiętej, ja k ą się ciesizy, k szta łci lu d k a p ła ń s k i i kieiruje n im , s p ra w u je w z a stę p stw ie C h ry stu sa O fiarę e u c h a ry sty c z n ą i sk ła d a ją B ogu w im ie n iu całego lu d u ; w ie rn i zaś n a m ocy sw ego k ró le w sk ie g o k a p ła ń s tw a w sp ó łd z ia ła ją w o fia ro w a n iu E u c h a ry stii” 2. P o d k re śliw sz y społeczny c h a ra k te r O fia ry e u c h a ry sty c z n e j S obór w y ciąg a w n io sek p ra k ty c z n y : „K o ściół b a rd z o się tro szczy o to, a b y c h rz e śc ijan ie podczas tego m i s te riu m W iary nie b y li o becni ja k o bcy i m ilczący w idzow ie, lecz a b y p rz e z o b rzęd y i m o d litw y tę ta je m n ic ę d o b rz e zro zu m ieli, w św ię te j czynności u czestn iczy li św iadom ie, pobożnie i czynnie, b y li k sz ta łto w a n i p rz e z S łow o Boże, p o sila li się p rz y S to le C iała P a ń sk ie g o i sikładali B ogu dzięki, a o fia ru ją c n ie p o k a la n ą h o stię n ie ty lk o pnzez rę c e k a p ła n a , lecz ta k ż e ra z e m z n im , uczyli się s a m y c h sieb ie sk ład ać w ofierze i za p o śre d n ic tw e m C h ry stu sa

1 Kansit. dagm . L u m en g e n tiu m o K o ściele, n. 11: „W ierni, p rzez ch rzest w c ie le n i do K o ścioła, d zięk i otrzym an em u zn a m ien iu p rzeznaczani są do u czestn ictw a w k u lc ie r elig ii ch rześcijań sk iej... U czestn icząc w O fie rze eu ch a ry sty czn ej, ty m źródle i zainazeim szczycie całego życia c h rześ cija ń sk ieg o , sk ład ają B ogu b osk ą Ż ertw ę ofiarną, a w r a z z N ią sam ych sieb ie; w ten sposób zarów no p rzez sk ła d a n ie o fia r y , jak i p rzez K o m u  n ię św iętą , w sz y sc y biorą w ła śc iw y so b ie ud ział w czy n n o ści litu r g ic z  n e j, n ie jednakow o,, le c z jed n i tak, d rudzy in a c z e j”.

(4)

[31 S p raw o w an ie E u ch a ry stii 5

z k a ż d y m d n ie m d o sk o n alili się w zje d n o c z en iu z B ogiem i w za je m n ie z sobą, a b y w k o ń cu Bóg b y ł w szy stk im w e w sz y stk ic h ” 3.

II. Szafarz E ucharystii

a. S za fa r z e m E u c h a ry stii je s t ty lk o ka p ła n

1° S zafarzem , k tó r y je s t z d a tn y w im ie n iu C h ry stu sa sp raw o w ać s a k r a m e n t E u c h a ry stii, je s t ty lk o k a p ła n w a ż n ie w y św ięco n y (kan. 900 § 1).

A w ięc d o w ażn eg o o d p ra w ie n ia M szy św. są p o trz e b n e św ięcenia k a p ła ń sk ie , w aż n ie p rz y ję te . K ościół n au cza o ty m jed n o zn aczn ie i n ie p rz e rw a n ie 4.

P rz e p is p o w yższy ze w zg lęd u n a pow agę sw ojego p rzed m io tu je st o b w a ro w a n y sa n k c ją k a rn ą . K to n ie m a ją c św ięceń k a p ła ń sk ic h u s iłu je sp ra w o w a ć O fiarę e u c h a ry sty c zn ą , p odlega k a rz e

latae se n te n tia e in te r d y k tu lu b , je śli je s t d u ch o w y m , su sp en sy

(z»b. k an . 1378 § 2 n. 1).

2 ° G odziw ie spraiw uje E u c h a ry stię k a p ła n , k tó re m u p ra w o k a n o n ic zn e tego n ie z a b ra n ia , p rz y za c h o w a n iu p rzepisów , k tó re n a s tę p u ją {kam. 900 § 2).

M sza św. p o w in n a b y ć s p ra w o w a n a n ie ty lk o w ażnie, lecz tak że godziw ie. D o m aga się te g o jej szczególna św iętość.

P ra w o z a b ra n ia o d p ra w ia n ia M szy św. k a p ła n o w i ek sk o tn u n ik o - w ainem u (zob. k a n . 1331 § 1 n . 1 i § 2 n . 1), obłożonem u in te r - d y k te m (zob. k a n . 1332) o ra z su sp en d o w an em u , je śli su sp en sa d o ty c z y w ład z y św ięceń (zob. k an . 1333 § 1 n. 1).

3° K a p ła n m oże ap lik o w ać M szę św . za kog o k o lw iek , zaró w n o za żyw ego ja k i za zm arłeg o (kan. 901).

A p lik o w a n ie M szy św. (applicatio M issae) to o d p ra w ie n ie jej w o k re ślo n e j in te n c ji. M ożna ap lik o w ać Mszę św. ta k za żyw ych, ja k i za u m a rły c h . O bow iązek a p lik a c ji M szy św. m oże w y n ik a ć z n a k a z u w ła d z y k o ścieln ej, p rz y ję c ia u rz ę d u kościelnego (zob.

3 K on st. Sacrosanctu.nl C o n ciliu m o litu rg ii św ię te j, n. 48. — Zob. S. Cong.r. R itu u m , Instr. E u c h a ristic u m m y s te r iu m , 25 V 1967, n. 12. A A S 59 (1967) 539.

4 Zob. C o d e x I u r is C an on ici PU X P o n tific is M a x im i iu ssu d ig e s tu s,

B e n e d i e t i P a p a e X V a u c to r ita te p ro m u lg a tu s ( = CIC B ), T yp is P o 

ly g lo ttis Vaticamds 1948, k an . 802, p rzy p is 1; P i u s X II, Enc. M e d ia to r

D ei, 20 X I 1947, cz. II. A A S 39 (1947) 521; K on st. dogm . L u m e n g e n tiu m ,

n. 10, 17, 26, 28; K on st. S a c ro sa n c tu m C o n ciliu m , n. 7; D ek ret C h ris tu s

D o m in u s o p a stersk ich zad an iach b isk u p ó w w K ościele, n. 15; D ek ret P r e s b y te r o r u m o rd in is o p asłu d zie i życiu k a p ła n ó w , n. 2— 3; P a w e ł

V I, Enc. M y s te r iu m fid e i, 3 IX 1965. A A S 57 (1965) 761; S. Congr. pro D octrin a F id ei, E p istu la S a e e r d o tiu m m in is te r ia le de q u ibusdam q u a e - sitkmibus ad E u ch aristiae m in istru m spectainitibus, 6 V III 1983. A A S 75 (1983) 1001— 1009. — M. P a s t u s z k o , C e le b ra n s O fia r y eu ch a ry sty cz n e j, P raw o Kam. 26 (1983) n r 1^2,, s. 203—219.

(5)

6 Ks. T. P a w lu k Г4]

к а л . 388, 534) albo p rz y ję c ia sty p e n d iu m m szaln eg o (zob. k an . 945— 958).

T rz e b a je d n a k p am iętać , że p o z b a w ie n ie p o g rzeb u kościelnego z a w ie ra w sobie zakaz o d p ra w ie n ia ja k ie jk o lw ie k M szy św . p o g rze b o w ej (zob. k a n . 1185), czy li w sgposób p u b liczn y . W olno p u b lic z n ie o d p ra w ić Mszę św. za zm a rłe g o n ie k a to lik a ochrzczonego, j e żeli p ro szą o to n a jb liż si zm arłeg o , jeg o p rz y ja c ie le lu b p o d w ład n i, k ie ru ją c się m o ty w em p ra w d z iw ie re lig ijn y m , a zd an iem o r d y n a riu sz a m iejsco w eg o n ie n a stą p i z teg o .powodu zgorszenie w ie r n y ch ; w czasie ta k ie j M szy św. n ie n a le ż y w m o d litw ie w y m aw iać pu b liczn ie im ie n ia osoby zmairlej 5.

4 ° K a jd a n p o w in ie n b y ć dopu szczo n y do o d p ra w ia n ia M szy św., chociażby b y ł n ie z n a n y re k to ro w i kościoła, je śli p rz e d s ta w i pism o p o le cające sw ojego o rd y n a riu sz a lu b przełożonego, w y sta w io n e p rz y n a jm n ie j w c iąg u ro k u , a lb o m o żn a ro z tro p n ie sądzić, że nie został p o z b aw io n y p ra w a do c e le b ro w a n ia (kan. 903).

P ism o p o lecają ce (litte ra e co m m e n d a titia e ) w y d a ją k a p ła n o m k u  rie d ie c e z jaln e lu b zakotnne. Może o n o opiew ać n a czas o k reślo n y lu b n ieo k re ślo n y ; w ty m d ru g im p rz y p a d k u je s t ono w a ż n e w cią g u ro k u od d a ty w y sta w ie n ia . N ie p o w in n o sdę w y sta w ia ć pism a p o lecająceg o n a czas dłuższy n iż rok.

P ism o p o lec ające n ie je s t b ezw zg lęd n ie konieczne. K a p ła n m oże b y ć dopu szczo n y d o o d p ra w ie n ia M szy św., jeśli re k to r kościoła ro z tro p n ie sądzi, że n ie zo stał on p o zb aw io n y praiwa do c e le b ro w an ia. W y starczy , je śli d a n y k a p ła n je s t zn a n y re k to ro w i kościoła albo kom uś, k o m u ten że r e k to r m oże zaufać.

5° K a p ła n n ie p o w in ien sp raw o w ać O fia ry e u c h a ry sty c zn e j b ez u d z ia łu w n ie j p rz y n a jm n ie j je d n e g o w iern eg o , c h y b a że is tn ie je słu szn a i rozrumna (przyczyna {kan. 906).

P rz e p is te n n a w ią z u je do społecznego c h a ra k te ru M szy św. S łu szn a i ro z u m n a p rzy c zy n a (iu sta e t ra tio n a b ilis causa), k tó ra u p o w a ż n ia do o d p ra w ie n ia Msizy św. b ez u d z ia łu w n ie j n a w e t je d n e g o w iern eg o , nip. zach o d ziłab y , g d y b y k a p ła n , niie m a ją c a n i m in is tra n ta , a n i żadn eg o in n e g o u c z e stn ik a M szy św., m u siał z re zy g n o w ać z o d p ra w ie n ia je j w ty m d n iu lu b odłożyć je n a czas późniejszy, co łączy ło b y się z du żą niedogodnością.

Z p u n k tu w id zen ia teologicznego k aż d a Msza św ., n a w e t o d p r a w ia n a p ry w a tn ie i bez czynnego u d z ia łu w n iej w ie rn y c h , m a c h a r a k te r p u b liczn y i społeczny 6.

6° D iakonom i w ie rn y m św iec k im niie w o ln o w e M szy św. w y p o w iad ać m odlitw , zwłasizcza m o d litw y e u c h a ry sty c zn e j, lu b sp e ł n ia ć czynności, k tó re n a le ż ą d o k a p ła n a c e leb ru jąceg o (kan. 907).

5 S. C ongr. pro D ootrina F id ei, D ek ret A ccid.it in d iv e r s is , 11 V I 1976. A A S 68 (1976) 6211— 622.

(6)

S p ra w o w a n ie E u ch a ry stii 7

„W o d p ra w ia n iu litu r g ii — poucza S o b ó r W a ty k a ń sk i II ■— k a ż d y sp e łn ia ją c y sw ą fu n k c ję , czy to d u c h o w n y czy św iecki, p o w in ie n czynić ty lk o to a w szy stk o to, co n a le ż y d o niego iz n a tu r y rzeczy i n a m ocy p rzep isó w litu rg ic z n y c h ” 7. D om aga się tego h ie ra rc h ic z n y i społeczny c h a r a k te r litu rg ii.

W p ro w a d ze n ie ogólne do M szału R z y m s k ie g o i r u b r y k i m szaln e

szczegółow o o k re śla ją , d o kogo n a le ż y o d m ó w ien ie p rz e p isa n e j m o d litw y lu b sp e łn ie n ie czynności litu rg ic z n e j.

7° Do sp ra w o w a n ia O fiary e u c h a ry sty c z n e j k a p ła n p o w in ie n n ależy cie p rzy g o to w a ć się p o p rzez m o d litw ę, a po je j zak o ń cz en iu złożyć B ogu d z ię k czy n ien ie (kan. 909).

M o d litw a p o p rz e d z a jąc a Mszę św. w p ły w a n a w łaściw e u sp o so b ie n ie d u ch o w e, -bez k tó re g o k a p ła n n ie p o w in ie n zbliżać się do o łta rz a . P o d zięk o w an ie z a o trz y m a n e d a r y je s t n a tu ra ln y m g estem człow ieka w e w n ę trz n ie u fo rm o w an eg o . C hodzi t u n ie ty lk o o d z ię k cz y n ien ie po K o m u n ii św., lecz ta k ż e po zak o ń czen iu obrzędu.

b. K o n ce leb ro w a n ie M szy św .

1° J e ś li p o ż y tek w ie rn y c h n ie w y m a g a lu b n ie zaleca czego in nego, k a p ła n i m ogą k o n c e le b ro w a ć E u c h a ry stię , p rz y zach o w an iu je d n a k p e łn e j w olności każdego do in d y w id u a ln e g o sp ra w o w a n ia E u c h a ry stii; jed n a k ż e in d y w id u a ln e sp ra w o w a n ie E u c h a ry stii nie p o w in n o o d b y w a ć się w ty m sa m y m azasie, w k tó ry m — w ty m sa m y m k o ściele lu b k a p lic y — o d b y w a się k o n celeb ro w an ie (kan. 902).

K o d ek s P ra w a K an o n iczn eg o z 1917 r. d o p u szczał k o n c e le b ro w a n ie M szy św . ty lk o p rz y k o n s e k ra c ji b isk u p a i św ięceniach k a p ła ń sk ich 8. D opiero S obór W a ty k a ń sk i II, n a w ią z u ją c do sta ro ż y tn e j p r a k ty k i k o ścieln e j, p rz y c z y n ił się d o p o w ięk szen ia liczby p rz y p a d k ó w , w k tó ry c h w o ln o by ło k o n c e le b ro w a ć 9. N ow y K o d ek s n ie w ylicza p rz y p a d k ó w , w k tó r y c h k o n c e le b ro w a n ie je s t do p u sz czalne, leciz zaw iera ogó ln ą zasadę, że k a ż d y k a p ła n m oże Mszę św. a lb o k o n celeb ro w ać, a lb o o d p ra w ia ć in d y w id u a ln ie . K o n celeb ro w a n ie b o w ie m u w y d a tn ia jed n o ść O fia ry k rzy żo w ej i jed n o ść k a p ła ń stw a .

K o n c e le b ro w a n ie Msizy św. ze w zg lęd u n a sw o ją w ym ow ę po w in n o m ieć p ie rw sz e ń stw o p rzed o d p ra w ia n ie m in d y w id u a ln y m . D lateg o k a p ła n n ie p o w in ie n rozpoczynać M szy św. pnzy b ocznym

7 T am że, n . 28. 6 C IC B , kam. 803.

9 K onst. S a c ro sa n c tu m C o n ciliu m , n. 57— 58. — Zob. R itu s s e r v a n

-du s in c o n c e le b ra tio n e M issae, Ty p is P o ly g lo tiis V a tica n is 1965, n. 1;

Insitr. E u ch a ristieu m m y s te r iu m , n. 47; I n s titu tio g e n e ra lis M issa lis

R o m a n i, n. 153— 157, w : M issale R o m a n u m , ed itio ty p ie a, T ypis P o ly 

(7)

8 Ks. T. P a w lu k [6]

o łta rz u , je śli w ty m sam y m czasie, w ty m sa m y m kościele lu b k a p licy , k o n c e le b ru je się Mszę ś w . 10

N ie w o ln o stosow ać żad n ej p re s ji celem sk ło n ie n ia k a p ła n a do u d z ia łu w k o n c e le b rz e M szy św. P ra w o k a ż d e m u k a p ła n o w i g w a r a n tu je sw o b o d n y w y b ó r sposobu o d p ra w ia n ia . W zw iązk u z ty m proboszczow ie i re k to rz y kościołów p o w in n i stw o rzy ć o d p o w ied n ie w a r u n k i do in d y w id u a ln e g o o d p ra w ia n ia M szy św.

W zględy d u sz p a ste rsk ie n ie k ie d y k a ż ą lu b z a le c ają zrezy g n o w ać z k o n c e le b ro w a n ia Msizy św.; np. k o n c e le b ra b y ła b y (niew skazana, g d y b y m ia ła wipłymąć n a zm n iejszen ie się liczb y Msizy św . p rz e z n a czonych d la lu d u , o g ran iczając p rzez to m ożliw ość u czestn iczen ia w n ich .

2° K a p ła n o m k a to lic k im z a b ra n ia się k o n c e le b ro w a n ia E u c h a r y s tii ra z e m z k a p ła n a m i lu b sz a fa rz a m i K ościołów lu b w sp ó ln o t k o ście ln y ch n ie u trz y m u ją c y c h p e łn e j jed n o ści z K ościołem k a to lic k im (kan. 908).

C hodzi t u o z a k az k o n c e le b ro w a n ia z w szysitkim i sz a fa rz am i n ie k a to lic k im i, b ez w zg lęd u n a to, czy m a ją w ażn e św ięcenia k a p łań sk ie , czy nie. K ościół czyni p e w n e u stę p stw a w d z ied zin ie w sp ó łu czestn ic tw a e u c h ary sty czn e g o (zob. k an . 844), je d n a k ż e n ie ze zw ala n a k o n c ele b ro w an ie M szy św. z n ie k a to lik a m i; k o n c e le b r a b o w ie m z m atu ry sw e j d om aga się p e łn e j jed n o ści w k a p ła ń stw ie.

c. O b o w ią ze k odpra w ia n ia M szy św.

K a p ła n i, zaw sze p a m ię ta ją c o ty m , że w ta je m n ic y O fia ry e u c h a ry sty c z n e j u sta w ic z n ie d o k o n u je się d z ieło o d k u p ien ia, p o w in n i tę O fia rę często sp raw o w a ć; a n a w e t u siln ie zaleca się codzienne jej sp ra w o w a n ie , gdyż je s t ono, choćby w ie rn i b y li n ieobecni, czy n n ością C h ry s tu s a i K ościoła. S p ra w u ją c O fia rę e u c h a ry sty c zn ą k a p ła n i w y p e łn ia ją sw o je głów ne z a d a n ie (kan. 904).

K o d ek s P r a w a K anonicznego z 1917 r . zobow iązyw ał k a p ła n ó w d o c e le b ro w a n ia M szy św. p lu rie s p er a n n u m , b isk u p i zaś m ie li się zatroszczyć o to, a b y k a p ła n i o d p ra w ia li p rz y n a jm n ie j w n ied ziele i in n e św ię ta n a k a z a n e 11. N o w y K o d ek s n a to m ia st, p rz y ta c z a ją c m o ty w y teologiczne, zobow iązuje d o częstego o d p ra w ia n ia : fr e q u e n 

te r ce le b re n t, u siln ie za le c ają c o d p ra w ia n ie c o d z ie n n e 12.

Z alecen ie codziennego o d p ra w ia n ia w szczególny sposób odnosi się d o d u sz p a ste rz y , k tó ry c h p o słu g i i d ziałaln o ść z E u c h a ry s tią

K onst. S a c ro s a n c tu m C o n ciliu m , n. &7 § Z n. 2jL u C IC B j k a n . 305.

(8)

U ) S p raw o w an ie E u ch a ry stii 9

ścisłe się łącizą i do n ie j z m ie rz a ją 13. B r a k sty p e n d iu m m szalnego n ie . m oże w p ły w a ć n a zm n iejszen ie się częstotliw ości o d p ra w ia n ia ; k a p ła n b o w iem z ra c ji sw ego k a p ła ń s tw a m a m o ra ln y obo w iązek s k ła d a n ia O fia ry za l u d 14. M sza św., k tó ra n ie zo stała o d p ra w io n a w o k re ślo n e j in te n c ji, zasila d u c h o w y sk a rb ie c K ościo ła.

d. B in a cja i try n a c ja M szy św.

•

1° W ty m sam y m d n iu k a p ła n o w i w olno ty lk o ra z sp raw o w ać E u c h a ry stię ; w y ją te k sta n o w ią p rz y p a d k i, w k tó ry c h zgodnie z p ra w e m m ożna k ilk a ra z y celeb ro w ać lu b k o n celeb ro w ać w ciągu d n ia (kan. 905 § 1).

N a m ocy p ra w a pow szechnego tr z y Msze św. w olno o d p raw ić w D zień Z ad u szn y o ra z w Boże N aro d zen ie ; w ty m d ru g im p rz y p a d k u p ra w o litu rg ic z n e sta w ia w a ru n e k : je śli Msize św. b ę d ą o d p ra w io n e w p rz e p isa n y m czasie, tzn. o północy, o św icie i w ciąg u d n ia 13.

P ra w o pow szechne zezw ala też k a p ła n o w i n a o d p ra w ie n ie d w ó ch M szy św. w ty m sa m y m dn iu , a m ianow icie:

— kto' w W ielk i C z w a rte k o d p ra w ia ł lu b k o n c eleb ro w ał Mszę św. K rzy żm a, m oże o d p raw ić lu b k o n c ele b ro w ać Msizę św. W ie czerzy P a ń sk ie j;

— k to o d p ra w ił lu b k o n c e le b ro w a ł Mszę św. w ie lk a n o c n ą w nocy, m oże o d p ra w ić lu b k o n celeb ro w ać d ru g ą Mszę św. w ielk an o cn ą;

— k to z o k azji sy n o d u , w iz y ta c ji p a ste rsk ie j lu b sp o tk a n ia k a p ła n ó w k o n c e le b ru je z b isk u p e m lu b jego d e le g a te m , może jeszcze ra z o d p ra w ić ze w zg lęd u n a p o ży te k w ie rn y c h ; to sam o n ale ż y p ow iedzieć o k a p ła n a c h k o n c e le b ru ją cy c h z o k az ji szczególnego sp o tk a n ia k ap łań sk ie g o , ja k im je s t np. zjazd d u sz p a ste rsk i, k o n gres, p ie lg rz y m k a , n a w e t g d y b y k o n c e le b ra o d b y w ała się bez u d z ia łu b isk u p a;

— czło n k o w ie k a p itu ł i ja k ic h k o lw ie k in s ty tu tó w życia k o n se k ro w a n e g o m ogą k o n c e le b ro w a ć Mszę św. k o n w e n tu a ln ą , choćby m u sieli o d p ra w ia ć in d y w id u a ln ie z ra c ji d u sz p a ste rsk ic h i®.

2 ° G d y b y b ra k o w a ło k ap łan ó w , o rd y n a riu s z m iejsco w y n a p o d sta w ie słu szn ej p rz y c z y n y m oże zezw olić k a p ła n o m n a o d p ra w ia n ie w ciąg u d n ia d w ó ch M szy św., a n a w e t, je d n a k ż e ty lk o w n ie d ziele i św ię ta n a k azan e, je śli te g o dom aga się konieczność d u sz p a ste rsk a , trz e c h M szy św. (kan. 905 § 2).

A w ięc zezw olenie o rd y n a riu sz a m iejscow ego n a b in ację M szy

13 Zob. tam że, n. 5. 14 Zob. H b r 5, 1.

15 I n s titu tio g e n e ra lis M issa lis R o m a n i, n. 158 c.

16 T am że, n. 158 a, b, d; S. Congr. pro C u ltu Divino, D ecla ra tio d e c o n c e le b ra tio n e , 7 V III 1972. A A S 64 (1972) 561—563.

(9)

10 Ks. T. P a w lu k [8]

św. je s t u w a ru n k o w a n e b ra k ie m k a p ła n ó w (sa cerd o tu m penuria) oraiz z a istn ie n ie m słu szn e j p rz y c z y n y (iusta de causa), n a to m ia st n a tr y n a c ję M szy św. —■ b ra k ie m k a p ła n ó w i p ra w d z iw ą k o n iec z n ością d u sz p a ste rsk ą (necessitate p astorali id p o stu la n te). B in a c ja M szy św . m oże się o dbyć każd eg o d n ia , n a to m ia st tr y n a c ja — ty lk o w n ied zie le i in n e św ię ta n a k a zan e.

P rz y z n a n e p ra w o b in a c ji lu b tr y n a c ji M szy św. p rz y słu g u je p a ra f ii 1-ub in n e j placów ce d u sz p a ste rsk ie j, n ie zaś ty lk o proboszczo w i czy re k to ro w i kościoła, ch y b a że o rd y n a riu sz m iejsco w y w y ra ź n ie w r e s k ry p c ie zaznaczył, że u d z ie lił teg o p ra w a o k re ślo n e m u k a p ła n o w i z uwaigi ma jeg o p rz y m io ty lu b w y n ik a to z oko liczności. P ra w o b in a c ji lu b tr y n a c ji M szy św. m oże być p rz y z n a n e re s k ry p te m lu b u sta w ą d iecezjaln ą.

K o d ek s P ra w a K an o n iczn eg o z 1917 r. u p o w a ż n ia ł o rd y n a riu sz a m iejscow ego do u d z ie la n ia zezw olenia ty lk o n a b in a c ję M szy św., k tó r a m o g ła się odbyć w n ied ziele i in n e św ięta n a k a z a n e, ile k ro ć z ach o d ził b r a k o d p o w ied n iej liczb y k a p ła n ó w , a znaczna część w ie rn y c h zad o śću czy n iłab y p rz e z to o bow iązkow i w y słu c h a n ia M szy ś w . 17 W ładzę o rd y n a riu sz y m iejsco w y ch w te j m a te rii posze rz y ł P a w e ł V I 18.

e. S z a fa r z K o m u n ii św .

1° Z w y czajn y m i sz a fa rz am i K o m u n ii św. są b isk u p , p re z b ite r i d ia k o n (kan. 910 § 1).

N a d z w y c z ajn y m sz a farzem K o m u n ii św. je s t a k o lita, e w e n tu a l n ie in n y w ie rn y , w yznaczony zgodnie z p rzep isem k an . 230 § 3

(kan. 910 § 2).

K o d ek s P ra w a K anonicznego z 1917 r. do zw y czajn y ch szafarzy K o m u n ii św. zaliczał k a p ła n a , n a to m ia st do szafarzy n a d z w y c z aj n y c h — ty lk o d ia k o n a 19. P o S oborze W a ty k a ń sk im II d ia k o n a w a n so w a ł do rz ę d u szafa rzy z w y c z a jn y c h 20, n a to m ia st n a d z w y

cz a jn y m sza fa rz em K o m u n ii św. s ta ł się a k o lita 2l, a n a w e t od p o w ie d n i w ie rn y św iecki, w yzn aczo n y p rz e z o rd y n a riu sz a m iejsco w ego, w raziie p ra w d z iw e j k o n ie c z n o ś c i22. N ow y K odeks P ra w a

” C IC B , k an. 806 § 2.

18 M otu p rop rio P a sto r a le ruarias, 30 X I 1963, fac. 2. 19 C IC B , kan. 845.

20 Zob. Komst. L u m e n g e n tiu m , n. 29.

21 P a w e ł VI, M otu proprio M in iste ria q u a e d a m , 15 V III 1972, n. V I—V II. A A S 64 (1972) 529.

22 S. Comgr. de D isc. S acram en toru m , In stru ctio Im m e n sa e c a r ita tis

de C om m u n ion e sa cra m en ta li q u ib u sd am in a d iu n ctis fa cilio re r e d d e n - da, 29 I 1973. A A S 65 (1973) 264—271; R itu a le R o m a n u m . D e S acra

C o m m u n io n e e t d e c u ltu m y s te r i i e u c h a ristic i e x tr a M issa m , Ty p is

P o ly g lo tiis V a tica n is 1973 (19742), n. 17. W yd an ie p o lsk ie: K o m u n ia ś w ię 

ta i k u lt ta je m n ic y e u c h a r y s ty c z n e j p o za M szą ś w ię tą d o sto so w a n e do z w y c z a jó w d ie c e z ji p o lsk ic h , K a to w ic e 1)985.

(10)

[9] S p ra w o w a n ie E u ch a ry stii 11

K anonicznego p o so b o ro w y s ta n p ra w n y w te j d zied zin ie z a tw ie r dził.

P rz e p isy p ra w n e o g ra n ic z a ją m ożliw ość u d z ie la n ia K o m u n ii św. p rzez sz a fa rz y n ad zw y czajn y ch . A k o lita m oże u d z ielać K o m u n ii św., ilek ro ć n ie m a n a m iejscu k a p ła n a lu b d ia k o n a alb o u tr u d n ia im sp e łn ie n ie tej p o słu g i choroba, p o d eszły w iek lu b in n e zajęcie d u sz p a ste rsk ie , albo k ie d y liczba w ie rn y c h p rz y stę p u ją c y ch do S to łu P a ń sk ie g o je st b a rd zo w ielk a, p rzez co sp ra w o w a n ie M szy św . lu b in n e j św iętej czynności znacznie p rze d łu ż y ło b y się. In n i sz afarze n a d z w y c z a jn i m ogą o trz y m a ć zezw o len ie n a u d z ie la n ie K o m u n ii św. w s y tu a c ja c h w y ją tk o w y c h : ilek ro ć w y m a g a ją tego p o trz e b y d u c h o w e w ie rn y c h , a n a m ie jsc u n ie m a a n i k a p ła n a , a n i d ia k o n a , a n i a k o l i t y 23. S tolica A p o sto lsk a p rz y p o m n ia ła o obo w ią z k u k a p ła n a u d z ie la n ia K o m u n ii św. osobiście, je śli je s t o b ec n y i m oże to czynić 24.

2° O bow iązek i p ra w o zanoszenia N a jśw iętsze j E u c h a ry stii cho ry m n a sposób W ia ty k u m a ją proboszcz i w ik a riu sz e p a ra fia ln i, k a p e la n i o ra z p rze ło żo n y w sp ó ln o ty w k le ry c k ic h in s ty tu ta c h z a k o n n y c h lu b sto w a rz y sz e n ia ch życia apostolskiego w o d n iesien iu d o w sz y stk ich p rz e b y w a ją c y c h w d om u (kan. 911 § 1).

W ra z ie konieczności alb o za zgodą p rz y n a jm n ie j d o m y śln ą p ro boszcza, k a p e la n a lu b przełożonego' W ia ty k u p o w in ie n u dzielić ja k ik o lw ie k k a p ła n lu b in n y sz afa rz K o m u n ii św., p o w ia d a m ia ją c o u d z ie le n iu sz a fa rz a u p ra w n io n e g o (kan. 911 § 2).

III. U czestnictw o w E ucharystii

a. D o puszczenie do K o m u n ii św .

1° K ażd y ochrzczony, k tó re g o p ra w o n ie w y łącza, m oże i p o w in ie n by ć d o puszczony do K o m u n ii św. (kan. 912).

C h rz e st je s t b ra m ą s a k ra m e n tó w (zob. k a n . 842 § 1, 849), d lateg o n ik t n ie m oże p rz y stą p ić do K o m u n ii św., je śli n ie zo stał ochrzczo ny. N ie k ie d y je d n a k o c h rzczo n em u p ra w o z a b ra n ia p rz y stę p o w a n ia do K o m u n ii św ., m ian o w icie w ratzie b r a k u o d p o w ied n iej d y sp o z y c ji w e w n ę trz n e j b ą d ź zaciągnięcia lu b w y m ie rz e n ia o k reślo n ej k a ry.

23 K o m u n ia ś w ię ta i k u lt ta je m n ic y e u c h a r y s ty c z n e j p o za M szą ś w ię 

tą , n . 17. — N ic w ię c d ziw n eg o , że P rym as (Polski d ek retem z dnia

11 X II 1980 r. p o sta n o w ił, że >froz:dział r y tu a łu o szafarzu n a d zw y cza j n y m ro zd ziela n ia K o m u n ii św ię te j jest u n as n iea k tu a ln y aż d o p o w z ię  cia od p o w ied n iej u c h w a ły przez K o n feren cję E piskopatu P o ls k i”. Waran. W.iad. D iec. 36 (1981) 7i0. T aka u ch w a ła za sta ła p odjęta 4 V 1982 r. (W arm . W iad. D iec. 38: 1983, s. 2211, n. 16).

24 S. Comgr. pro Saor. et C ultu D iv., Insitr. In a e s tim a b ile d o n u m , 3 IV 1980, s. 10. A A S 72 (1980) 331.

(11)

12 Ks. T. P a w lu k .[10]

2° D zieci, a b y m ożna b y ło dopuścić je do K o m u n ii św ., p o w in n y m ieć w y sta rc z a ją c e ro z ezn an ie i b yć odp o w ied n io p rzy g o to w an e, ta k b y stosow nie d o sw ojej m ożliw ości ro z u m ia ły ta je m n ic ę C h ry stu s a o ra z m o g ły z w ia rą i pobożnością p rz y ją ć C iało P a ń sk ie (kan. 913 § 1).

J e d n a k ż e dzieciom z n a jd u ją c y m się w n ieb ezp ieczeń stw ie śm ie r ci w olno u d zielić N a jśw iętsze j E u c h a ry stii, jeśli są w sta n ie o d ró żn ić C iało C h ry stu sa od zw y k łeg o c h le b a i z sz a c u n k iem p r z y ją ć K o m u n ię św. (kan. 913 § 2).

3° P rz e d e w sz y stk im rodzice i ci, k tó rz y ich z a stęp u ją, oraz p roboszcz m a ją obow iązek tro szczen ia się o to, ab y dzieci, k tó re m a ją zdolność u ż y w a n ia ro z u m u , z o stały o d pow iednio p rz y g o to w a n e i ja k n a jsz y b c ie j, po u p rz e d n ie j sp o w ied zi s a k ra m e n ta ln e j, po si liły się w sp o m n ia n y m p o k a rm e m B ożym . P roboszcz p o n a d to p o w i n ie n czuw ać n a d ty m , ab y do S to łu P a ń sk ieg o n ie p rz y stę p o w a ły te dzieci, k tó re jeszcze inie m a ją zdolności u ż y w a n ia ro z u m u b ąd ź n ie są d o sta te c z n ie d y sp o n o w an e (k an . 914).

4° Do K o m u n ii św. nie w o ln o dopuszczać u k a ra n y c h ek sk o m u n ik ą lu b interdyfktem , jeśli k a r a zo stała w y m ierzo n a lu b k a n o niczn ie stw ie rd z o n a , o ra z in n y c h osób, k tó r e z u p o re m tr w a ją w ja w n y m g rz e c h u ciężkim (kan. 915).

E k sk o m u n ik a i in te r d y k t z a b ra n ia ją p rz y jm o w a n ia sa k ra m e n tó w . J e ś li k tó ra ś z ty c h ce n zu r zo stała za cią g n ięta ja k o k a ra latae se n -

te n tia e , u k a ra n y n ie m oże p rz y stą p ić do K o m u n ii św., dopóki n ie

zo stan ie zw o ln io n y z c e n zu ry (zob. k an . 1331 § 1 n. 2, 1332). J e ś li je d n a k k a r a e k sk o m u n ik i lu b in te r d y k tu została w y m ierz o n a lu b stw ie rd z o n a w y ro k ie m sąd o w y m lu b p o zasąd o w y m d e k re te m w ła ś ciw ej w ła d z y k o ścieln e j, sizafarz je s t o b o w iązany n ie dopuścić u k a ra n e g o do K o m u n ii św.

T rz eb a tu je d n a k p am iętać, że:

—• z a k a z p rz y jm o w a n ia sa k ra m e n tó w , w y n ik a ją c y z k a ry , u leg a zaw ieszeniu, ja k d łu g o o b w in io n y z n a jd u je się w n ieb ez p ieczeń stw ie śm ierci (kan. 1352 § 1);

— obow iązek zach o w an ia k a r y latae s e n te n tia e , k tó ra n ie zo sta ła k an o n iczn ie stw ierd zo n a a n i te ż nie je s t n o to ry c z n a w m ie j scu p rz e b y w a n ia p rzestęp cy , o ty le je s t zaw ieszony w całości lu b części, o ile ten ż e p rz e stę p c a n ie m oże jej zachow ać bez o b aw y pow ażnego zgo rszen ia lu b n a ra ż e n ia się n a zn iesław ien ie (kan. 1332 § 2).

5° K to je s t św iad o m g rzech u ciężkiego, n ie p o w in ien a n i o d p ra w ia ć M szy św., a n i p rz y stę p o w a ć do K o m u n ii św. bez u p rz e d n ie j spow iedzi s a k ra m e n ta ln e j, c h y b a że is tn ie je p o w ażn a ra c ja i n ie m a sposobności w y sp o w iad an ia się; w ta k im ra zie p o w in ie n p a m ię ta ć o o bow iązku w z b u d zen ia a k tu ż a lu doskonałego, k tó r y z a w ie ra w sobie z a m ia r w y sp o w ia d a n ia się ja k n a jszy b cie j (kan. 916).

(12)

S p raw o w ąn ie E u ch a ry stii 13

Z w y czajn y m sposobem p o je d n a n ia się g rz eszn ik a z B ogiem i K ościołem je s t p rz y stą p ie n ie do sp o w ied zi in d y w id u a ln e j (zob. kain. 960). A b so lu cja g e n e ra ln a , bez u p rz e d n ie j spow iedzi in d y w id u a ln e j, je st d o p u szczaln a ty lk o w okolicznościach o k reślo n y ch w k a n . 961, p o d w a ru n k a m i p rz e p isa n y m i w k an . 962 i 963.

6° Co do d o p u szczan ia n ie k a to lik ó w ochrzczonych do K o m u n ii św . o b o w iązu ją zasady:

— sz a fa rz k a to lic k i godziw ie u d z ie la s a k ra m e n tu E u c h a ry stii n ie k a to lik o m w schodnim , je śli ci sa m i pro szą o te n s a k ra m e n t i są n ależy cie d y sponow ani; odnosi się to ta k ż e do in n y c h n ie k ato lik ó w , jeśli ich K ościół, zd a n ie m S tolicy A p o sto lsk iej, co do s a k ra m e n tu E u c h a ry stii z n a jd u je się w ta k ie j sam ej s y tu a c ji ja k K ościoły w sch o d n ie (zob. k an. 844 § 3);

— je śli is tn ie je nieb ezp ieczeń stw o śm ierci albo, zd an iem b is k u p a d iecez jaln e g o lu b K o n fe re n c ji B iskupów , p rz y n a g la in n a p o w a ż n a konieczność, sz a fa rz k a to lic k i g odziw ie u d z ie la K o m u n ii św. ta k ż e (pozostałym c h rześcijan o m n ie u trz y m u ją c y m p e łn e j w sp ó ln o ty z K ościołem k a to lic k im , k tó rz y n ie m a ją m ożności do ta rc ia do sz a fa rz a sw o jej w sp ó ln o ty i sam i pro szą o- sa k ra m e n t, b y le b y w o d n ie sie n iu do tego s a k ra m e n tu m ie li w ia rę k a to lic k ą i b y li odpo w ied n io d y sp o n o w an i (zob. k an . 844 § 4).

Pow yższe izasady odnoszą się ta k ż e do sa k ra m e n tó w p o k u ty i n a m aszczenia chorych.

-b. P r z y jm o w a n ie K o m u n ii św . po ra z d ru g i w t y m s a m y m d n iu K to ju ż p r z y ją ł N a jśw ię tsz ą E u c h a ry stię , m oże ją w ty m sam y m d n iu p rz y ją ć po ra z d r u g i podczas M szy św., w k tó re j uczestniczy, z zac h o w a n iem prizepisu k a n . 921 § 2 (kan. 917).

K o d ek s P ra w a K anonicznego z 1917 r. zezw alał n a p rzy ję cie K o m u n ii św. ty lk o ra z w c iąg u d n ia 25; w y ją te k sta n o w iła kon iecz ność p rz y ję c ia W ia ty k u o ra z zabezpieczenia E u c h a ry s tii p rzed zn ie w ag ą 2®. D o p iero p ra w o posoborow e stw o rzy ło m ożliw ość p r z y ję cia K o m u n ii św. d w a ra z y w ty m sam y m d n iu , o k re śla ją c szcze gółow o p rz y p a d k i ta k ie j m o ż liw o ś c i27. N ow y K o d ek s zniósł is tn ie jące o g ran icze n ia, ogólnie zezw alając n a d ru g ą K o m u n ię św. w ty m sam y m d n iu , pod w a ru n k ie m je d n a k , że p rz y stę p u ją c y do n ie j u czestn iczy w e M szy św.

J e s t w ie lo w ie k o w ą tra d y c ją , że w ie rn i ty lk o ra z p rz y s tę p u ją

25 C1CB, k an. 657.

C IC B , kan. 858 § 1, 864 § 2.

27 S. Cottigr. E itu u m , Instr. In te r o ecrn n em ci, 24 IX 1964, n. 60. A A S 56 (1(964) 877; Imsitr. T re s a b h in c annos, 4 V 1967, n . 14. A A S 59 (1967) 442; Instr. E u c h a ristic u m m y s te r iu m , n. 28; In str. Im m e n sa e

(13)

14 Ks. T. P aw lu k [12]

d o K o m u n ii św. w ciągu d n ia. Z asad y te j n ie p o w in n o się n a r u szać je d y n ie z pobożności. W ie rn i b o w ie m po o d p ra w ie n iu litu rg ii p o w in n i p rz e jść do u czy n k ó w m iłości, pobożności i a p o sto lstw a 28. J e ś li je d n a k w ie rn y po p ie rw sz y m p rz y ję c iu K o m u n ii św . w d a - inym d n iu , czy to podczas M szy św . czy poza nią, u cze stn iczy w e M szy św., w olno m u u czestniczyć w sposób p ełn y . M ożna ty lk o d w a razy , n ie w ięcej, p rz y stą p ić do K o m u n ii św. w ty m sam y m d n iu 29. J e d y n ie z n a jd u ją c y sdę w n ieb ezp ieczeń stw ie śm ierci m o gą, a n a w e t p o w in n i, ponow nie p rz y ją ć K o m u n ię św. w ty m sa m y m d n iu , b ez o b o w iąz k u u c zestn iczen ia w e M szy św. (zob. k a n . 921 § 2).

c. Z w ią z e k K o m u n ii św . ze M szą św .

J a k n a jb a rd z ie j zaleca się, ab y w ie rn i p rz y jm o w a li K o m u n ię św . podczas sp ra w o w a n ia E u c h a ry stii. N ależy im je d n a k u dzielić je j poza M szą św., jeśli o to p ro szą n a p o d staw ie słu szn ej p r z y czyny, z a ch o w u jąc o b rz ęd y litu rg ic z n e (kan. 918).

Z alecen ie p rz y jm o w a n ia K o m u n ii św. podczas sp ra w o w a n e j M szy św . w y n ik a z p ra w d y , iż K o m u n ia św. je s t częścią O fia ry e u c h a ry sty c z n e j, a p rz y jm o w a n ie jej je s t k o rz y sta n ie m z o b fitszy ch ow o ców te j O f ia r y 30. T rze b a o ty m pouczać w ie r n y c h 31. W zw iązk u z ty m w y p a d a , ab y ho stie p rzezn aczo n e d o K o m u n ii św. w ie r n y c h b y ły k o n se k ro w a n e podczas Msizy św., w k tó re j oni u c z e stn i czą 32.

J e d n a k ż e k a p ła n i n ie p o w in n i o d m aw iać K o m u n ii św. ta k ż e ty m w ie rn y m , k tó rz y p ra g n ą ją p rz y ją ć poza Mszą św ., je śli z ja k ie g o ś p o w o d u n ie m ogą w n ie j u c z e s tn ic z y ć 33. P rz y jm u ją c y K o m u n ię św . poza M szą św. ta k ż e m a ją sw ój u d z ia ł w O fierze e u c h a ry sty c z n e j 34.

28 Zob. Instr. E u c h a ristic u m m y s te r iu m , n. 13.

29 Pap. K om . Interpret., Odpowiedź z d n ia 26 V II 1964 r. AAS 76

<1984) 746—747.

30 Kooist. S a c ro sa n c tu m C o n ciliu m , n. 55: „Zaleca s ię u siln ie ó w do sk o n a lsz y sp o só b u czestn iczen ia w e M szy św ię te j, który p o leg a n a tym , ż e po k o m u n ii k a p ła n a w iern i p rzy jm u ją C iało P a ń sk ie z te j sa m ej O fia ry ”.

81 T am że; Instr. E u ch a risticu m m y s te r iu m , n . 31, 33; K o m u n ia ś w ię 

ta i k u lt ta je m n ic y e u c h a r y s ty c z n e j p o za M szą ś w ię tą , n. 14.

32 Konsit. S a c ro sa n c tu m C o n ciliu m , n. 55; Instr. E u ch a risticu m m y 

s te riu m , n. 31; K o m u n ia ś w ię ta i k u lt ta je m n ic y e u c h a r y s ty c z n e j p o za M szą ś w ię tą , n . 13.

33 Iwsit. E u c h a ristic u m m y s te r iu m , n. 33; K o m u n ia ś w ię ta i k u lt

ta je m n ic y e u c h a r y s ty c z n e j p o za M szą ś w ię tą , n. 14.

34 Enc. M e d ia to r D ei, cz. II, 3; K o m u n ia śu ń ęta i k u lt ta je m n ic y eu 

(14)

[13] S p ra w o w a n ie E u ch a ry stii 15

O b rzęd y K o m u n ii św. u d z ie la n e j poza M szą św . p rz e p isu je R y tu a ł; p rz e w id u ją on e dłuższą lu b k ró tsz ą litu r g ię s ło w a 35.

d. P o st e u c h a r y s ty c z n y

1° K to m a z a m ia r p rz y ją ć N a jśw iętszą E u c h a ry stię , p o w in ie n p rz y n a jm n ie j n a godzinę p rz e d K o m u n ią św . p o w strzy m ać się od jak ie g o k o lw ie k p o k a rm u i n a p o ju , z w y ją tk ie m ty lk o w o d y i le k a rs tw a (kan. 919 § 1).

P o k a rm e u c h a ry sty c z n y ze w zględów zro zu m iały ch p o w in ie n m ieć p ie rw sz e ń stw o p rz e d p o k a rm e m n a tu ra ln y m . D la teg o tr a d y cja K ościoła k a z a ła K o m u n ię św. p rz y jm o w a ć p rz e d ja k im k o l w iek p o k a rm em . N a w iązu jąc do te j tra d y c ji K odeks P ra w a K an o nicznego z 1917 r. polecał wszysltkiim p rz y stę p u ją c y m do K o m u n ii św. pow srtrzym ać się od p o k a rm ó w i w sze lk ic h n ap o jó w ju ż od północy; w y ją tk ie m b y ła K o m u n ia św. p rz y jm o w a n a w n ieb ezp ie czeń stw ie śm ie rc i i podczas dłużsizej c h o r o b y 36. T ak że k a p łan , k tó ry m ia ł z a m ia r o d p ra w ić Mszę św., b y ł zobow iązany do z a c h o w an ia p o stu n a tu ra ln e g o od p ó łn o c y 37.

P rz e p isy do ty czące p o stu eu ch a ry sty c zn e g o m u siały ulec złago d z e n iu pod w pływ em , zm ienionych w a ru n k ó w życia w o sta tn ic h czasach. Z łag o d zen ia teg o d o k o n a ł n a jp ie rw P iu s X II, u s ta n a w ia ją c izasadę, że w oda n a tu ra ln a n ie n a ru sz a tegoż postu, zezw ala ją c k a p ła n o m c e le b ru ją c y m n a p rz y ję c ie p o siłk u p ły n n e g o w o k re ślo n y ch p rz y p a d k a c h na godzinę p rz e d Mszą ś w .38, w k o ń cu s ta now iąc, że w ie rn i p rz e d K o m u n ią św., k a p ła n i zaś p rz e d Mszą św., p o w in n i zachow ać ty lk o trz y g o d z in n y p o st co do posiłków (p e r m o d u m cibi) i a lk o h o lu o raz post jed n o g o d zin n y co do n a  p o jó w (per m o d u m potus), z w y ją tk ie m w o d y i le k a rs tw , k tó re n ie łam ią p o stu e u c h a ry sty c z n e g o 39. O stateczn eg o złagodzenia p r z e pisó w d o ty czący ch p o stu e u ch a ry sty c zn e g o d o k o n ał P a w e ł VI. N a m ocy d e cy zji teg o p ap ieża z d n ia 21 listo p a d a 1964 r. p o st e u c h a ry sty c z n y w o d n ie sie n iu do w sz e lk ic h p o k a rm ó w został o g ran iczo n y do je d n e j godziny p rzed K o m u n ią św.; d e cy zja ta o b ję ła za ró w n o w ie rn y c h p rz y stę p u ją c y ch d o K o m u n ii św. ja k i k a p ła n ó w c e le b ru ją c y c h 40.

2° K a p ła n , k tó ry w ty m sa m y m d n iu d w a lu b tr z y ra z y s p ra w u je N a jśw ię tsz ą E u c h a ry stię , m oże coś spożyć p rz e d d ru g im lu b

35 K o m u n ia ś w ię ta i k u lt ta je m n ic y e u c h a r y s ty c z n e j p o za M szą ś w ię 

tą, n. 26—54.

36 C IC B , k an. 858. 37 C IC B , k an . 808.

38 Koarsit. A p. C h ris tu s D o m in u s, 6 I 1953. A A S 45 (1953) 15.

39 M otu proprio S a c ra m C o m m u n io n em , 19 III 1)957. A A S 49 (1957) 177.

(15)

16 Ks. T. P a w lu k {14]

trz e c im sp raw o w an iem , chociażby p o zo stał czas k ró tsz y n iż je d n a g odzina (kan. 919 § 2).

N a m ocy M otu p ro p rio P astorale m u n u s P a w ła V I z d n ia 30 lis to p a d a 1963 r. o rd y n a riu sz e m ie jsco w i zo stali u p o w ażn ien i do z e z w alan ia, k a p ła n o m bim ującym lu b try n u ją c y m na spożycie p o s iłk u p ły n n eg o , choćby do rozpoczęcia M szy św. pozostał czas k ró ts z y n iż je d n a g o d z in a 41. K o n g re g a c ja ś w . O ficju m d e k re te m z d n ia 10 sty c z n ia 1964 r. zad e cy d o w ała, że te rm in e m k o ń co w y m k ap ła ń sk ie g o p o s tu e u c h a ry sty c zn e g o je s t n ie p o czątek M szy św., lecz K o m u n ia k a p ła ń s k a 42.

S k o rz y sta n ie z p rz e p isu k an . 919 § 2 n ie je st uzależnione od z e zw olenia o rd y n a riu sz a m iejscow ego. S a m fa k t, iż k a p ła n o d p ra w ia d ru g ą lu b trz e c ią Mszę św. u z a sa d n ia spożycie lek k ieg o p o siłk u

(a liq u id su m ere) zaró w n o p e r т о d u m cïb i ja k i p e r m o d u m potus.

P rz e p is w y ra ź n ie stainowi, iż m ożna coś spożyć p rz e d d ru g ą lu b trz e c ią M szą św., n ie zaś p rz e d p ierw szą.

3° O soby w p odeszłym w ie k u i d o tk n ię te ja k ą ś ch o ro b ą, a ta k ż e te, k tó re się nim i o p ie k u ją , m ogą p rz y ją ć N ajśw iętszą E u c h a ry stię , c h o ciażb y coś spożyli w ciągu g o dziny p o p rzed zając ej (kam. 919 § 3).

P rz e p is n ie o k re śla czasu, ja k i p o w in ien u p ły n ą ć od p rz y ję c ia posiłfku do p rz y stą p ie n ia d o K o m u n ii św . P rz e p isy posoborow e ż ąd ały , a b y u p ły n ęło około p ię tn a s tu m i n u t 43.

e. O bo u ń ą zek p rzy ję c ia E u c h a ry stii

1° K aż d y w ie m y , k tó r y ju ż r a z p rz y ją ł N ajśw iętsz ą E u c h a ry stię , je s t ob o w iązan y p rzy jm o w ać ją p rz y n a jm n ie j ra z w ro k u (kan. 920 § 1).

P o w y ższy o b o w iązek n ależy w y p ełn ić w o k re sie w ielk an o cn y m , c h y b a że słu szn a p rz y czy n a k aże go w y p e łn ić w in n y m czasie w ciągu ro k u (kan. 920 § 2).

O b o w iązek w ie rn y c h p rz y stę p o w a n ia d o K o m u n ii św. w y n ik a po śre d n io z p r a w a Bożego: „B ierzcie i jedzcie, to je st C iało m o je ” (M t 26, 26); „ Je ż e li nie będ ziecie sp o ży w ali C iała S y n a C złow ie czego i n ie będ ziecie p ili K rw i Jeg o , n ie b ędziecie m ie li życia w sobie. K to spożyw a m o je C iało i p ije m o ją K re w , m a życie w ieczne, a J a go w sk rzeszę w d n iu o sta teczn y m ” (J 6, 53— 54); „G zyńcie to n a m o ją p a m ią tk ę ” (1 K o r 11, 24).

41 Fac. 3.

42 A A S 56 (1964) 212.

43 Imstr. Im m e n sa e c a rita tis, n. 3. — Zob. M. P a s t u s z k o , P o st

(16)

115. S p raw o w an ie E u ch a ry stii 17

E u c h a ry s tia je st d o p e łn ie n ie m w łącz en ia d o K ościoła. J e s t ź ró d łe m i szczytem całego życia ch rześcijań sk ieg o . W y p a d a p rz y stą p ić do n ie j p rz y n a jm n ie j w o k resie w ie lk a n o c n y m , g d y ż zo stała ona u sta n o w io n a podczas O sta tn ie j W ieczerzy celem u trw a le n ia O fia ry K rz y ż a i je s t p a m ią tk ą M ęki i Z m a rtw y c h w sta n ia P a n a Je z u sa C h ry stu sa .

W ed łu g K o d ek su P ra w a K anonicznego z 1917 r. o k re s w ie lk a n o c n y tr w a ł od N ied zieli P alm o w e j do N ied zieli P rz e w o d n ie j 44. N ow y K o d ek s teg o o k re s u n ie o k reśla. W św ietle p rze p isó w litu rg ic z n y c h o k re s w ie lk a n o c n y to o k re s od W igilii W ielk a n o cn ej do Z ielo n y ch Ś w iąt. K a ż d a je d n a k słu szn a p rz y c z y n a zezw ala n a p rz y ję c ie K o m u n ii św . w ie lk a n o c n e j poza o k re se m w ie lk an o cn y m . T a k ą p rz y czynę m ogą stan o w ić np. re k o le k c je w ielk o p o stn e, k tó ry c h celem je s t d u ch o w e p rz y g o to w a n ie w ie rn y c h do p rzeży cia ta je m n ic p a s ch a ln y c h 45.

O bow iązek w ie rn y c h p rz y stą p ie n ia p rz y n a jm n ie j do K o m u n ii św. w ie lk an o c n ej sfo rm u ło w a ł S o b ó r L a te ra ń s k i IV w 1215 r. 46 O obo w ią z k u ty m p rz y p o m n ia ł S obór T ry d e n c k i i7.

2° W iern i, k tó ry m g rozi n ieb ezp iecze ń stw o śm ierci z ja k ie g o k o l w iek pow odu, p o w in n i b yć p o k rz e p ie n i K o m u n ią św. w fo rm ie W ia ty k u (kan. 921 § 1).

B a rd z o zaleca się, a b y w ie rn i, k tó rz y zn aleźli się w n ie b e z p ie cze ń stw ie śm ierci, choćby w d a n y m d n iu ju ż p rz y ję li K o m u n ię św., p rz y s tą p ili do n ie j p o n o w n ie (kan. 921 § 2).

G d y b y n ieb ezp iecze ń stw o śm ierci się p rz e d łu żało , zaleca się p rz y jm o w a n ie K o m u n ii św. częściej, w k o le jn y c h d n ia c h (kan. 921 § 3).

3° N ie w olno zb y tn io zw lek a ć z u d z ie le n ie m W ia ty k u chorym . D u sz p asterz e p o w in n i u siln ie zab ieg ać o to, a b y ch o rzy b y li n im p o k rz e p ie n i m a ją c p e łn ą św iadom ość (kan. 922).

J e s t ogólną zasadą, że d u sz p aste rze n a jw ię k sz ą o p iek ą p o w in n i otoczyć ch o ry c h i u m ie ra ją c y c h , o d w ied zając ich i p o k rz e p ia ją c w P a n u 48.

4° W ie rn i m o g ą u czestniczyć w O fierze e u c h a ry sty c z n e j i p r z y j m ow ać K o m u n ię św. w ja k im k o lw ie k o b rz ą d k u k a to lic k im ; w m o cy p o z o stają p rz e p is y k a n . 844 (kan. 923).

Ile k ro ć d o m ag a się tego konieczność lu b p rz e m a w ia za ty m p ra w d z iw y p o ż y te k d u ch o w y , i b y le b y n ie groziło n ieb ezp iecze ń stw o z b łą d z e n ia lu b indyferentyizm u, w olno w ie rn y m , d o z n ający m tru d n o śc i n a tu r y fizycznej lu b m o ra ln e j w d o ta rc iu do szafarza

44 C IC B , k a n . 859 § 2.

45 P. H a m e p e i e k , N a jś w ię ts z a E u c h a ry stia , w : K o m e n ta r z do K o  d e k su P r a w a K a n o n ic zn e g o , p raca zb iorow a, t. III, L u b lin 1986, s. 122.

46 D e n z i n g e r - S c h ó n m e t z e r , n. 812. 47 T am że, n . 1059.

48 Deikret P r e s b y te r o r u m o rd in is, n. 6. 2 — P raw o K anoniczne

(17)

18 Ks. T. P aw lu k

k ato lick ieg o , p rz y ją ć od sza farzy n ie k a to lic k ic h s a k ra m e n ty p o k u ty , E u c h a ry stii i n am aszczen ia ch o ry ch , je śli szafarze ci w ażn ie s p ra w u ją te s a k ra m e n ty w sw oim K ościele (zob. kam. 844 § 2).

IV. Obrzędy i cerem onie spraw ow ania Eucharystii

a. M ateria E u c h a ry stii

1° Do sp ra w o w a n ia n a jśw ię tsz e j O fia ry e u c h a ry sty c zn e j n ależy uży w ać c h leb a i w in a, k tó re p o w in n o b y ć zm ieszane z n ie w ie lk ą ilością w o d y (kan. 924 § 1).

C h leb p o w in ien b y ć czysto p sz e n n y (m ere triticeu s) i św ieżo upieczony, ta k b y n ie zachodziło ża d n e n ieb ezp ieczeń stw o zep su c ia (kan. 924 § 2).

W ino p o w in n o b yć n a tu ra ln e z ow ocu w innego k rz e w u (de ge-

n im in e vitis) i n ie zep su te (kan. 924 § 3).

2° K a p ła n sp ra w u ją c E u c h a ry stię , zg o d n ie ze s ta ro ż y tn ą t r a d y c ją K ościoła łacińskiego, p o w in ien u ż y w ać ch leb a p rzaśn eg o (pa n e m a z y m u m ), g d ziek o lw iek b y c e le b ro w a ł (kan. 9 26) 49.

3° N ie godzi się, n a w e t w ra z ie k ra ń c o w e j konieczności, k o n se k ro w a ć je d n e j p o staci b e z d ru g ie j a n i o b y d w u p o sta c i poza Mszą św. (kan. 927).

G d y b y okazało się, że z a m ia st w in a z a k o n sek ro w an o w odę, ce le b r a n s p o w in ie n ją p rzela ć d o ja k ie g o ś n aczy n ia, a n a stę p n ie w lać d o k ie lic h a w ino i tro c h ę w o d y o ra z d o k o n ać k o n se k ra c ji, w y p o w ia d a ją c sło w a n a rra c y jn e d o ty czące sam ej k o n se k ra c ji k ie li c h a 50.

49 K o n g reg a cja S a k ra m en tó w n a w n io se k ord yn ariu sza m oże k a p ła n o  w i u za leżn io n em u od a lk o h o lu u d zielić z e z w o le n ia ma u ży w a n ie d o M szy św ., za m ia st w in a, w in n eg o m oszczu n ies ferm en to w a n eg o , czyli św ie ż e  g o soku z w in ogron . N a u ży cie ta k ie j m a terii z in n y ch m o ty w ó w n iż u z a le ż n ie n ie o d alk oh olu albo n a u ż y c ie k o n serw o w a n eg o sok u w in n e  go, jest potrzeb n y in d u it K on gregacji do S p ra w N a u k i W iary. — Zob.

P ism o K o n g reg a cji do S p raw N au k i W iary z dnia 22 IX 1981.

N a le ż y m ieć na u w a d ze R esp o n sa K on gregacji do S p ra w N a u k i W iary z dnia 29 X lt982 r. (A A S 74: 1982, 1298):

1) „U trum sacerdotd, qui ration e a lco h o lism i v e l a liu s in firm ita tis secu n d u m iudiicium p rap rii m e d ic i n on p o test su m ere n e iillam quideim rm nim am q u a n tita ta m viind oon secrati q u ae in Misisa ad h lb eri s o le t, su g - geren d u m s it ut com m u n icetu r per in tin ctio n em 'in M issa oon celeb rata. R. A f f ir m a tiv e ”.

2) „U trum O rdm arius lo ci p erm ittere q u ea t sacendoti, q u i in ead em versatu x con d ition e, u t e tia m so lu s c e le b r e t M issam se se com m u n ican s per in tin ctio n em , dum m odo fid e lis, q u i M issae as'sistat, con su m m et q uod de v in o con secrato rem an sit. R. A f f i r m a t iv e ”.

50 Ins.tr. I n a e s tim a b ü e d o n u m , n. 8: „Idąc w ie r n ie za p rzyk ład em C h rystu sa K ościół w sp ra w o w a n iu W ieczerzy P a ń sk iej sta le u ż y w a ł ch leb a i w in a z w odą. Z godnie z tra d y cją całego K ościoła ch leb do sp ra w o w a n ia E u ch arystii w in ie n b yć w y łą c z n ie z p szen n ej m ąk i, a zgod

(18)

[17] S p raw o w an ie E u ch a ry stii 19

b. Postacie K o m u n ii św.

K o m u n ia św. p o w in n a b yć u d z ie la n a pod p o stacią ty lk o ch leb a albo, zgodnie z p rz e p isa m i litu rg ic z n y m i, pod o b iem a p o staciam i; n a to m ia st w ra z ie konieczności w olno je j u d zielić ta k ż e ty lk o pod p o stacią w in a (kan. 925).

C hociaż C h ry s tu s P a n podczas O sta tn ie j W ieczerzy u sta n o w ił i p o d a ł A postołom N a jśw iętszy S a k ra m e n t pod d w iem a p o stacia m i, w e d łu g w ia ry k a to lic k ie j ta k ż e pod je d n ą p o stacią je s t p rz y j m o w an y c a ły C h ry s tu s i p ra w d z iw y s a k ra m e n t. D lateg o nie są p o z b a w ie n i ż a d n e j łasiki p o trz e b n e j d o z b aw ien ia ci, k tó rz y p rz y j m u ją K o m u n ię św. ty lk o pod je d n ą p o sta cią 51. W zw iązk u z ty m w K ościele łaciń sk im , m im o p e w n y c h k o n tro w e rs ji, w k o ń cu u tr w a liła się p ra k ty k a u d z ie la n ia K o m u n ii św. ty lk o pod postacią c h le b a 52. W y raziciele m te j p r a k ty k i b y ł K o d ek s P r a w a K an o n icz n eg o z 1917 r., k tó r y jed n o zn a czn ie stan o w ił: S a n ctissim a E ucha-

ristia sub sola specie p anis p r a e b e a tu r 53.

P ro b le m K o m u n ii św. pod d w iem a p o sta c ia m i od s tro n y p r a k ty c zn ej p o d ję to n a Soborze W a ty k a ń sk im II. S o b ó r te n , zach o w u jąc zasad y d o g m aty czn e u sta lo n e p rzez S obór T ry d en ck i, po stan o w ił, że w p rz y p a d k a c h o k reślo n y ch p rz e z S tolicę A p o sto lsk ą b isk u p i m ogą zezw alać n a K o m u n ię św. pod d w ie m a p o s ta c ia m iS4.

W edług poso b o ro w y ch d o k u m e n tó w S to lic y A p o s to ls k ie jS5 K o m u n ii św. pod p o sta c ia m i ch le b a i w in a, je ś li b is k u p u zn a to za słuszne, po u p rz e d n ie j k a te ch e zie, m ożna udzielić:

n ie z tra d y cją w ła śc iw ą K o ścio ło w i ła ciń sk iem u w y m a g a n y jest ch leb p rzaśn y. Ze w z g lę d u n a znak, m a teria E ucharystia w in n a m ieć p o sta ć

p r a w d z iw e g o p o k a rm u . M a się to w y ra zić w jeg o k o n sy sten cji, a n ie

w form ie, k tó ra p o zo sta je tra d y cy jn a . Do m ą k i psizennej i w o d y n ie m ożn a d od aw ać ob cy ch sk ła d n ik ó w . P rzy g o to w a n ie ch leb a w y m a g a u w a żn ej trosk i, ta k a b y w yrób n ie b y ł z u szczerb k iem dla god n ości na leżn ej dla ch leb a eu ch a ry sty czn eg o , u m o żliw ił jeg o godne ła m a n ie, n ie p o w o d o w a ł n a d m iern ej dlioścd p a rty k u ł i n ie ob rażał w r a żliw o ści w ie r  n y c h podczas sp o ży w a n ia . W ino d o sp r a w o w a n ia E u ch a ry stii p ow in n o być z o w o cu w in n e g o k r z e w u (Łk 22, 18), n a tu ra ln e i gron ow e, tzn . bez d o m ieszk i o b cy ch su b sta n cji”. — Zob. I n s titu tio g e n e ra lis M issa lis R o -

m a n i, n. 281—285.

51 I n s titu tio g e n e ra lis M issa lis R o m a n i, n. 286.

52 Soib. T!ryd., sesis.. X X I, c. III, k an . 3. D e n z i n g e r - S c h o n m e - t z e r , n. 1729, 1733.

53 C IC B , k an . 852. — Zob. J. M i e l c z a r e k , K o m u n ia p o d d w ie m a

p o sta c ia m i w u s ta w o d a w s tw ie K o śc io ła za ch o d n ieg o . S tu d iu m h is to r y c z - n o p ra w n e , L u b lin 1983.

54 K onst. S a c ro s a n c tu m C oncU ium , n . 55.

55 RittLS s e r v a n d u s in d is tr ib u e n d a C o m m u n io n e su b u tr a ą u e sp ecie,

T ypis P o ly g la tiis V atican is 1965, n. 1; Instr. E u c h a ristic u m m y s te r iu m , n. 32; In s titu tio g e n e ra lis M issa lis R o m a n i, n. 242; S. Cangr. pro C ultu D ivin o, Instr. S a c ra m e n ta li C o m m u n io n e, 29 V I 1970. A A S 62 (1970) 664—667.

(19)

20 Ks. T. P aw lu k _[18]

— n e o fito m dorosłym , u czestn iczący m w e M szy św., k tó r a n a s tę p u je po chrzcie; b ie rz m o w a n y m d o ro sły m podczas M szy św., z k tó rą b ie rz m o w a n ie je s t zw iązane; ochrzczonym , k tó ry c h p r z y j m u je się do p e łn e j w sp ó ln o ty z K ościołem k ato lick im ;

— n o w ożeńcom w czasie M szy św. ślu b n e j; — d iak o n o m w czasie M szy św. sw o ich św ięceń;

— ksiieni podczas M szy św. b e n e d y k c y jn e j; dziew icom podczas M szy św .ich k o n se k ra c ji; p ro fe so m za k o n n y m , a ta k ż e ic h ro d z i com, k re w n y m i w sp ó łb racio m zak o n n y m , podczas M szy św. z łą czonej z p ierw szą, o d n a w ia n ą lu b w iecz y stą p ro fe sją zak o n n ą;

— ty m , k tó ry m w czasie d a n e j M szy św. p o w ie rz a się ja k ą ś p osługę; św ieck im w sp ó łp raco w n ik o m m isjo n a rz y p u b lic z n ie o trz y m u ją c y m m isję w czasie d a n e j M szy św., a ta k ż e in n y m osobom , k tó re w czasie M szy św. o trz y m u ją m isję kościelną;

— c h o rem u , k tó r y p rz y jm u je W iaty k , d w sz y stk im osobom to w arzy szący m , je śli M sza św. je s t o d p ra w ia n a w d o m u cho reg o zgodnie z p raw em ;

— d ia k o n o w i i in n y m u s łu g u ją c y m podczas M szy św. śp ie w an ej; — w sz y stk im s p e łn ia ją c y m fu n k c je litu rg ic z n e podczas M szy św. k o n c e le b ro w a n ej, n a w e t osobom św ieckim , a ta k ż e alu m n o m se m in a riu m , k tó rz y w n iej uczestn iczą; członkom in s ty tu tó w życia k o n se k ro w a n e g o i sto w a rz y sz e ń życia apostolskiego, oraz w sz y st k im , k tó rz y w d o m ach ty c h in s ty tu tó w lu b sto w arzy szeń sta le m ie szk ają, je żeli k o n c e le b ra o d b y w a się w ich w ła sn y c h kościołach;

— k a p ła n o m podczas M szy św. zw iązan y ch z w ielk im i u ro c z y sto ściam i, je ż e li sam i nie m ogą cele b ro w ać lu b k o n celeb ro w ać;

— w szy stk im u czestn iczący m w re k o le k c ja ch , jeżeli M sza św. j e s t o d p ra w ia n a sp e c ja ln ie d la nich, o ra z w sz y stk im u czestn ik o m z e b ra ń d u sz p a ste rsk ic h , jeżeli w sp ó ln ie uczestn iczą w e M szy św. p rz ezn aczo n ej d la nich;

— m a łż o n k o m o b ch odzącym w czasie M szy św . sw ój ju b ileu sz; w po d o b n y ch p rz y p a d k a c h ta k ż e k sie n i, dziew icom i p ro feso m , o k tó ry c h b y ła m ow a w yżej;

— c h rz e stn y m , rodzicom , w sp ó łm ałżo n k o w i o ra z k a te c h isto m św ieck im d orosłej osoby ochrzczonej, u c zestn iczący m w e M szy św., z k tó rą c h rz e st je s t zw iązany;

— rodzicom , dom ow nikom i z n aczn iejszy m d o b ro d ziejo m u c z e st n iczący m w e M szy św. p ry m ic y jn e j;

— czło n k o m w sp ó ln o t w czasie M szy św. k o n w e n tu a ln e j lu b w sp ó ln o ty , zgodnie z p rz e p ise m n. 76 W p ro w a d zen ia ogólnego do

M sza łu R zy m sk ie g o .

K o n fe re n c je B isk u p ó w p o n a d to z o sta ły u p o w ażn io n e do o k re ś le n ia jeszcze in n y c h p rz y p a d k ó w , w k tó ry c h o rd y n a riu sz e m o g lib y zezw alać n a K o m u n ię św. pod d w ie m a p o s ta c ia m i56.