W O J E W Ó D Z K I U R Z ^ D S T A T Y S T Y C Z N Y W O P O L U
Egz, Nr »V
J»* *••
*
WAŻNIEJSZE INFORMACJE
O SYTUACJI GOSPODARCZEJ WOJEWÓDZTWA W LATACH 1979-1983
Spis treśoi « 'Str.
Wstęp ... «•••
m••««..<•«• M .»« M » I M M »••««< t • 2
Zatrudnienie 3
Przemysł ... 4
Budownictwo .... ... 5
Rolnictwo 6
Transport .... .... ... 10
Iiandel wewnętrzny ... ii
Opolei 20 luty 1p84 r*
W czterech kolejnych* latach /1979 - 198'*/ a#wtow##d
spadek poziomu działalności podstawowej w* wezystSi/eh dzlalaóh produkcji materialnej» Rok 1983 charaktery mowa# ely m W W e o w a * niem tych niekorzystnych tendencji i w perówwwttlrte
ut### »»
uzyskano kilkuprocentowe wzrosty.
W niniejszym opracowaniu starano się porównaj wyniki gospodarcze I
9 8 3r. a efektami
1979r.,w którym to ręka w eko
nomice naszego województwa osiągnięty został pfreesiętul# Aaj - wyższy poziom.
wojewódktti Uttwy# Śtmtymtyg##.
w o p o 1 u
ZATRUDNIENIE
U
1983r . w gospodarce uspołecznionej województwa zatrudniano 0
1 1 , 8tys. osób mniej niż w 1979 r . Zmniejszenie stanu zatrud
nienia wystąpiło w działach gospodarki narodowej zaliczonych do sfery produkcji materialnej /głównie w przemyśle i budownictwie/, łącznio o
1 6 , 8tys. osób. W sferze poza produkcją materialną stan zatrudnienia wzrósł o
5 ) 8tys, osób, w tym w oświaole
1 wychowaniu o 3,4 tys. osób, w ochronie zdrowia o
1 , 9tys, osób.
Rozpatrując zmniejszenie liczby zatrudnionych w kategoriach demograficznych stwierdzić należy, że w
1983r. liczba osób w wieku produkcyjnym /mężczyźni 18-64 lata; kobiety
1 8 - 5 9lat/
była o
20tys. większa niż w
1979r.
Na
100ludności w wieku produkcyjnym w gospodarce uspołecz
nionej województwa pracowało w
1979r*
61osób, natomiast w
1983r,
57osób.
Współczynniki wykorzystania zasobów siły roboczej w wieku produkcyjnym, któro w
1979r . wynosiły
1ogółem
8 8,
3; dla mężczyzn
9 6,
5? dla kobiet
7 9 , 7uległy w
1982r, zmniejszeniu i wynosiły odpowiednio: ogółem 83,4; dla mężczyzn
9 3,
2; dla kobiet
7 2,
8,
Obniżenie współczynników wykorzystania zasobów siły roboczej nastąpiło głównie w wyniku możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę, z której, w 1982 r,skorzystało 9,8 tys. osób wobec 2,7 tys, w
1979r . oraz płatnych urlopów wychowawczych, na
których w
1983r, przebywało 20,7 tys. osób a łącznie z bezpłat
nymi 26,3 tys,osób.
Nominalny ozas pracy przypadający na, 100 robotników grupy wytwórczej zatrudnionych w sferze produkcji materialnej był w
1983r. o 108 I8 godzin niższy aniżeli w 1979 r. głównie w wyniku zwiększonej liczby wolnych sobót.
Czas przepracowany w godzinach normalnych na 100 robotników wyniósł w 1983 r . 175934 godziny, wobec 189006 godzin w
1979r., czyli był o 13072 godziny /tj. o 7 ?»/ niższy.
Rynek pracy charakteryzował się systematycznie wzrastającą
liczbą wolnych miejsc pracy nad liczbą zarejestrowanych osób
poszukujących pracy. T/
1979r. liczba wolnych miejsc pracy
/na koniec roku/ wynosiła
2 7 7 1, natomiast w I
9 83r, wzrosła do
5
B
3^i mio jac, przy minimalnej liczbie osób poszukujących pracy zarejestrowanych w wydziałach zatrudnienia terenowych urzędów administracji państwowej.
P R Z E M Y S Ł '
Po spadku w latach 1980-1982 wartości produkcji sprzedanej w przemyśl o uspołecznionym województwa^ 19®3 r , w s *»eten$m do 1982 r . produkcja wzrosła, jednak nie osiągnęła poziomu z
1979r . w porównaniu z którym była o ok. 3,0 nłżsea.
Spadek wystąpił w większości gałęzi przemysłu, przy ozy
111naj
głębszy w przemyśle środków transportu
/ 0 1 3 , 7%/, hutnictwa żelaza
/ 09,6 chemicznego
/ 08,4 5«/, włókienniczego
/ 08 ,0? / , papierniczego
/ 07,7 ' V , szklarskiego
/ 06,8 *jó/ i materiałów budowlanych
/ 06,1 />/.
Wyższa w porównaniu z 1979 r , była natomiast produkcja sprzedana w branżach przemysłu paliw, maszynowego, metalowego i ceramiki szlachetnej. Wzrosła, w porównaniu » 1979 *“• pro
dukcja koksu i półkolcsu
/ 0 3,7' , produktów uboju ewiereąt rzeźnych
/ 01,8 %/ i masła
/ 00,2 'p/•
W Większości wyrobów nastąpił w 19^3 r , »pedele pfedltóSwji w «ftWMUtw ku do 1979 r. i taki rur stalowych o 1,3 %, «ikrebiiedW: •
samochodów ciężarowych i ciągników drogowych o-
J t , 3azotowych o 3,9 /J, cementu o
6 , 1wapna o 13,9 cegły wypalanej z gliny o 18,6 % papieru o
9,15*, tkanin bawełnia
nych
1. bawełnopodobnyoh o
2 6 , 5'/•>, obuwia o
9 , 9/ó, wędlin
o
1 9 , 8drobiu bitego o
7 6 , 5% tłuszczów roślinny eh kone«un»
poyjnych o 6,6
U latach 1979-1983 zmniejszenie produkcji odnotowano głównie w wyrobach produkowanych na potrzeby rynku. Produkcja o charakterze zaopatrzeniowym, utrzymała się w zasadnie
r mnie zmionionym poziomie..
Szacuje się, żo udział produkcji na zaopatrzenie rynkto w 19®3 r.
wynosił ok. 22,0 natomiast w 1979 r. - 28,8 Udział
protVtkoj i oko portowej w 1983 r, wynosił ok, 7,0 ?<-, a w 1979 r . , -
1V
I ; i'iuluiou io w przemyśle uspołecznionym w
1983r . w porównaniu z I
979r. obniżyło się o 8,9 tys. osób, tj. o 3,5 %. Spadek zatrudnienia nastąpi! wg wszystkich gałęziach przemysłu poza przemysłom paliwowo-energetycznym, Największe obniżenie zatrud
nienia nastąpiło w przemyśla włókienniczym /o
2I ,
2, szklarskim
/ 0 1 3 , 9./odzieżowym
/ 0 1 3 , 9VV, elektrotechnicznym i elektronicz
nym
/ 0 1 2 , 5n/, chemicznym
/ 0 1 0 , 7V'/, drzewnym /o
1 0,
1/'-/, skórzanym / o
9 , 9W , hutnictwa żelaza
/ 0 9,° '>/j środków trans- sportu /o
9,
1»/.
Szybszo było tempo spadku zatrudnienia w grupie robotników przemysłowych i . rozwojowych. Spadek zatrudnienia w tej grupie Wynosił 9,9
%.W niektórych zakładach przemysłowych w latach
1 9 7 9 - 1 9 8 3
zatrudnienie robotników grupy przemysłowej i rozwojowej uległo obniżeniu więcej niż
30% do takich zakładów należą:
Zakłady Przemysłu Dziewiarskiego "Unia" w Głubczycach /spadek o 35,2 Zakłady Przemysłu Odzieżowego "0mex" w Głuchołazach /o
3/
1, 2 7/. Znaczno obniżenie zatrudnienia robotników grupy przemysłowej i rozwojowej nastąpiło w Grodlcowskioh Zakładach Wyrobów Mqtalowych /o 23,6 >»/ oraz w Fabryce Samochodów Dostaw
czych 1 1 Po lino " w Nysie
/ 0Vl,
8 )•>/. .
Wydajność pracy mierzona wartością produkcji sprzedanej na 1-go zatrudnionego w przemyśle uspołecznionym w
1983r , wzrosła o
6 , 1% w porównaniu z
1979r .
Nominalny czas pracy na 1 robotnika grupy przemysłowej i roz
wojowej w przemyśle kluczowym zmniejszył się w
1983r . w stosunku dd>
1979r . o
1 0 0 , 6godz., t j . ok,
13dni roboczych, Czaś prze
pracowany na
1robotnika grupy przemysłowej,w godzinach normalnych zmniejszył się o
127godz. /ok.
16dni/.
B U D O W N I C T W O
W
1983r . uspołeczniono przedsiębiorstwa budowlano-montażowe osiągnęły ok. 70 % produkcji z 1979 r. Obniżyła się produkcja
podstawowa budowlano-montażowa oraz wydajność pracy w przeliczeniu
-•a równo nu
1zatrudnionego jak i
1robotnika produkcji podstawowej.
Produkcja podstawowa w 1983 r * wynosiła 14,4 młd zł, co w oenaoh stałych- w porównaniu z 1979 r • oznacza spadek o
2 9 , 8% w warun
kach rzeczywistych i o 26,5 $ po wyeliminowaniu różnią w czasie pracy,
Przeciętno zatrudnienie wynosiło 19,7 tys, osób, w tym 8,2 tys.
robotników produkcji podstawowej i w stosunku do 1979 **. zatrud
nienie zmniejszyło się o
1 5 , 0a w grupie robotników o 14,5 %•
V przedsiębiorstwach realizujących głównie budownictwo
mieszkaniowe /do 1980 r . zrzeszonych w Opolskim Kombinacie Budow
lanym/ łącznio z powstałym w 1982 r , Brzeskim Przedsiębiorstwem Budowlanym zatrudnionych było w 1
983r , 4,1 tys. osób, w tym
1,8 tys. robotników produkcji podstawowej, ¥ stosunku do 1979 r * zatrudnienie w tych przedsiębiorstwach zmniejszyło się o 621 osób#
tj. o
1 3 , 0Istotne zmniejszenie zatrudnienia robotników produkcji podstawo
wej wystąpiło w Opolskim Przedsiębiorstwie Budownictwa Przemysło
wego Nr 2 w Opolu
/ 030 '>/ 1 w Opolskim Przedsiębiorstwie Insta
lacji Przemysłowych w Opolu
/ 027 %/. .
Nominalny czas pracy robotników grupy wytwórczej w porównaniu z
1979r, zmniejszył się o 13 a czas pracy w godzinach normal
nych o 7,4 '«>, Udział godzin nie przepracowanych w nominalnym czasie pracy wzrósł z
7 , 5w
1979r, do
9 , 1w
1983r,
W
1983r . w porównaniu z 1979 r. wydajność pracy w przedsię
biorstwach budowlano-montażowych mierzona produkcją podstawową na
1zatrudnionego w porównywalnym czasie pracy obniżyła się o 13,5
W
1983r . przekazano do użytku 4,2 tys. mieszkali, tj, o 1689 mieszkań /28,
7/«/ mniej niż w
1979r. ’
R
o l n i c t w oProdukoJa roślinna
Ilolc
1983w produkcji roślinnej należy ocenić Jako dobry, szcze
gólnie w produkcji zbóż ozimych, rzepaku oraz I-go pokosu pastewnych.
Na tnki o ukształtowanie sJę produkcji roślinnej miały duży
wpływ warunki agrometeorologiczne /wczesna i dostatecznie wilgotna wiosna, susza letnio-jesienna/
Plony w 1983 r . głównych ziemiopłodów, a szczególnie zbóż ■ i rzepaku były wyraźnie wyższe w porównaniu do plonów z lat ubiegłych.
Plony zbożowych /36,5 q z 1 ha, w kraju 27* 3
<1z 1 ha/ były wyraźnie wyższe od plonów z
1979 r ; o 23,3 a od średnich z lat
19 76- I
9 8O o 14, 1 %. Ze zbożowych najwyższe,plony uzyskano w pszenicy 42,7. q z
1ha /w kraju
33#6q z
1ha/ i były one wyższe o 32,6 $ od plonów z 1979 r. Najwyższy wzrost plonów w porównaniu z 1979 r . uzyskało żyto /47,7 /V. Również plony
jęczmienia były większe o '21,3 /»• Wyraźnie wyższe plony w po
równaniu do lat ubiegłych uzyskały rośliny oleiste. Wzrost ten wynosił
5 0 , 3$ w porównaniu do plonów z
1979r* oraz
1 5 , 0$ w porównaniu do średnich plonów z lat 1976-1980,
Buraki cukrowe uzyskały plon 333 q z 1 ha /w kraju 336 q z ha/
i był on niższy od plonów uzyskanych w 1982 r* ale nieco wyższo od plonów z,
1979r .
/ 01,5 > V , a o 8,8 od średnich plonów z lat 1
9 7 6-
1 9 8 0. Z głównych ziemiopłodów tylko ziemniaki uzyskały niższe plony /102 q z 1 ha, w kraju
153q z 1 ha/;
w porównaniu do plonów z
1979r. o 20,6 a do średnich z lat 1976-1980 o 17,3
Zbiory zbóż i rzepaku w 1983 r , były rekordowe. Zbiory zbóż wynosiły 831,2 tys,ton i były wyższe od zbiorów uzyskanych w 1979 r. o 25,1 a od średnich z lat 1976-1980 o 17,9
Stanowią one 3,8
1«zbiorów krajowych. Największy udział w Bbio„
raoh krajowych zbóż miała w
1983r. pszenica - 6,9 $ i jęczmień 5,9 /a. Zbiory oleistych w
1983r. były ifysokie i wynosiły
89,3 tys. ton, O tym zadecydowały wysokie, nienotoweme od 1970 r , zbiory rzepaku. Zbiory te były znacznie wyższe od zbiorów z
1979r .
/ 0 2 0 , 6%/ oraz od średnich zbiorów z lat
1 9 7 6 - 1 9 8 0 / 0
44,
0/V o stanowią one
1 5 , 0% zbiorów krajoifych.
Buraki cukrowe w 1983 r . uzyskały zbiory niższe Od zbiorów w
1982r . ale wyższe o
1 1 , 2^ od zbiorów w
1979r. i o 14,3 %
od średnich z lat 1976-1980. Zbiory buraków stanowią 6,5 %
zbiorów krajowych. Procent cukru w krajance buraków cukrowych
w latach
1982i
1983był wyraźnie wyższy w porównaniu z latami
ubiegłymi. W 1903 r , były znacznie niższe zbiory ziemniaków i tak w porównaniu do zbiorów z
1979r . były niższo o
2 6 , 7$>, a od średnich z lat
1 9 7 6 - 1 9 8 0o
2 5 , 0 'fu.¥ 1983 r . zebrano na Opolszczy-źnie 803,4 tys. ton,ziemniaków co stanowi 2,3 % zbiorów krajowych.
Skup ze zbiorów omawianych upraw polowyoh w 1983 r„ był wyraźnie wyższy od skupu uzyskanego w 1979 r . /za wyjątkiem ziemniaków/ i tak: zbóż o 28,4 %, buraków cukrowych o
1 1 , 2% a r ze palcu o 122,4 #, Ziemniaków slcupiono o 37,5 % mniej,
¥ skupie zbóż i rzepaku w 1983 r, województwo zajmuje pierwsze miejsce w kraju. Skup zbóż stanowi 6,1 ?ó, a rzepaku 16,3 %
skupu krajowego, —
Należy zaznaczyć, że poziom nawożenia mineralnego pod
zbiory 1983 r . był niższy o 8,8 kg NPK na 1 ha użytków rolnych niż pod zbiory z
1979r.
Produkcja zwierzęca
Wstępne uogólnione wyniki reprezentacyjnego spisu pogłowia zwierząt przeprowadzonego na koniec IV kwartału 1983 r, w gos
podarce nie uspołecznionej oraz dane ze sprawozdawczości z gospo
darstw uspołecznionych wskazują na utrzymanie się występujących od 1980 r, tendencji spadkowych w chowie bydła i trzody chlewnej,
¥ pogłowiu owiec obserwuje się wzrost.
Stan pogłowia zwierząt gospodarskich na koniec IV kwartału 1983 r, kształtował się następująco:
ZWH<;nZ3£TA
GOSPODARSKIE Ogółom
L Gospodarka uspołecznioną l Gospo
darka nie uspołe
cznio
na razem
w t-jm pgr Min, Rolnictwa i Gospod, Żywnośp.
rolnicze apółdzie lnie pro
dukcyjne
Bydło
w tym krowy Trzoda chlewna
W
tym lochy
w 394,2 153,0 540,8 50,3
TYSIĄCACH 140,7
42, 1 212,5 19,9
SZTUK
1 0 6, 1
3 2 , 8
131,1
i. 11,8
33.8 9,2 70.9
7,9
253,5
1 1 0 , 9328,3
30,4
/duk;/
z w i e r z
.
i^
t aGOSPODARSKIE
Ogółem
Gospodarka uspołeczniona /
Gospo- d arka
nie uspo
łecz
niona razom
w tym pgr Min.
Rolnictwa 1 Gospod.
Żywnoś
ciowej
rolniczo spół
dzielnie produk
cyjne
IV KWARTAŁ 198
2 =100
bydło
9 6 , 6,
9 2 , 893,9 89,6 98,8
w tym krowy 97,4 97,2 96,4 100, 1 97,4
Trzoda chlewna 91,0 89,4 94,6 80,9
9 2 , 0w tym lochy 98,7 99,7 97,8 103,0 98;
1ŚREDNI STAłJ Z LAT 1977-1901= 100
Bydło 93,8 84,6 86,8 84,5 99,8
Trzoda chlewna 83,4 * 84,6 I 87,8 96,3 82,7
u/ Nu koniec IV kwartału,
Stan pogłowia bydła* na koniec 1983 r , był niższy od najwyższego stanu grudniowego osiągniętego prze* nasze województwo w 1978 r.
0 35
16 tys, szt., t j , o 8,3 /, a stan pogłowia trzody chlewnej obniżył się w porównaniu z najwyższym stanem grudniowym uzyskanym w 1979 r. o 135,8 tys. szt., tj. o 20,1 /. V kraju analogiczne spadki wynoszą w bydle- 10j 7
'y,i w trzodzie chlewnej - 24,5
Obsada bydła na 100 ha użytków rolnych w grudniu 19&3 r . wynosiła 73,0 szt,' i była o 3,4 szt. niższa w porównaniu z obsadą w 1
97 8 v./w kraju odpowiednio - 58,7 szt. i 6,4 szt,/. Obsada
trzody chlewnej w grudniu 1983
-V.osiągnęła 100,2 szt. i była o
2 5,o!
szt. niższa ni* w
1979r * /w kraju odpowiednio - 83,9 szt.
1 26,6 szt,/.
Na koniec 1983 r. pogłowie bydła stanowiło 3,6 £ / bydła
w kraju, a pogłowie trzody chlewnej - 3,4
Skup żywca, rzeźnego w przeliczeniu na wagę mięsa w 1983 r, osiągnął 71,3 tys. ton 1 był o
3 1,° tys. ton, t j . o
3 0 , 3/°
niższy w porównaniu z rekordowym skupem uzyskanym w
1979**.
/w kraju'spadek ton wyniósł 33,5 %/♦
Skup żywca /w przoliczeniu na mięso/ na 1 ha użytków rolnych w województwie wynosił w 1983 r . - 132 kg /w kraju - 94 kg/, a w
1979r . -
189kg /w kraju - 140 kg,/
Udział Opolszczyzny w krajowym skupie żywca rzewnego /w prze
liczeniu na mięso/ w 1
983r . Avynosil 4,0 % , a w 1979 r . - 3,9 /■<#
W
1983r , skup mleka był najwyższy w ostatnim ośiniolociu i wy
nosił 315, 6 min. 1, t j . 2,9 % krajowego skupu mleka. Skup
mleka w przeliczeniu na 1 ha użytków rolnych w 1
983r . osiągnął. ~
5851 /w kraju -
568 1/.
T R A N S P O R T
W
1983r , transportem samochodowym publicznym przewieziono
3 , 2min ton ładunków, t j . o 39,4 %
/ 0 2 , 1min ton/ mniej niż w 1979 i'. Przewozy pasażerów wzrosły o 4 min osób i wyniosły 98 min pasażerów w 1983 r . W tym transporcie stan Inwentarzowy taboru samochodowego ciężarowego i autobusowego na koniec
1983r.
w porównaniu z
1979.zmniejszył się o 188 samochodów ciężaro
wych i o 20 autobusów. W wyniku jednak dostaw nowych i wyco
fywania zużytych autobusów zwiększyła się liczba miejsc z
3 8 , 3tys. w 1979 r. do 41,9 tys. w
1983r.
Uspołecznione przedsiębiorstwa transportu samochodowego bran
żowego przewiozły w 1983 r, 13,9 min ton ładunków. Największą ilońó ładunków przewiozło Przedsiębiorstwo Transportowo-Sprzę- towo Budownictwa "TRANSBUD" w Opolu /9,6 min ton, było to
jednak
.0 3 6,3,% mniej niż w 1979 r./. ¥ Spółdzielni Transportu Wiejskiego w Opolu przewozy w 1983 r, wyniosły 3,4 min ton, i były o
3 8,
9% mniejszo niż w 1979 r,/«
Poprawie uległ stan techniczny samochodów ciężarowych i ciągni
ków . Z przyczyn technicznych nie pracowało w 1983 r , •średnio
każdego dnia 24,9 pojazdów, a w 1979 r, nnn logiczny wslcatfcnik
wynos 11
3 7 , 41
'rzos to jo techniczne taboru samochodowego w
19^3r , Spowodowane * były w .
3 8,
1 '!■>obsługą techniczną i naprawami bieżącymi, a w
2 1 , 5% brakiem części zamiennych.
h a n d e l w e w n ę t r z n y
W końcu
1983r . było 6497 punktów sprzedaży detalicznej, tj.
o
181punktów więcej niż w
1979r . przy czym zmniejszyła się
/ 0 135/ liczba uspołecznionych punktów sprzedaży detalicznej„
Zwiększyła się liczba prywatnych punktów sprzedaży /z
585w 1979 r do
901w
1983r./.
W lcońou
1983r . w uspołecznionym handlu detalicznym było 3497 sklepów, tj. o 83 sklepów /2,3 %/ mniej niż w końcu
1979**«, a w handlu prywatnym było 330 sklepów, tj. o 141 więcej.
Powierzchnia ogólna sklepów w uspołecznionym handlu rynkowym
n