25. POSZANOWANIE W£ASNOŒCI PRYWATNEJ I SPO£ECZNEJ

161

25. POSZANOWANIE W£ASNOŒCI PRYWATNEJ I SPO£ECZNEJ

Cel ogólny

Ukazanie prawdy VII przykazania Dekalogu.

Kszta³towanie postawy uczciwoœci, poszanowania w³asnoœci prywatnej i spo-

³ecznej.

Cele szczegó³owe Uczeñ:

Рpodaje treϾ VII przykazania,

– wymienia wykroczenia przeciwko siódmemu przykazaniu,

– streszcza naukê Koœcio³a dotycz¹c¹ VII przykazania,

– wyjaœnia, na czym polega przestrzeganie VII przykazania,

– analizuje znaczenie s³ów: „wartoœæ prywatna” i „wartoœæ spo³eczna”,

– okreœla sposoby kszta³towania postawy uczciwoœci.

Metody

Rozmowa kierowana, metaplan, wyk³ad.

Œrodki dydaktyczne

Pismo Œwiête, Katechizm Koœcio³a Katolickiego, plansza z fragmentem KKK 2401, fragment homilii papieskiej, arkusze papieru, flamastry.

MODLITWA

Modlitwa do Ducha Œwiêtego.

WPROWADZENIE

Odczytanie œwiadectwa z podrêcznika ucznia.

„Jan by³ przedsiêbiorc¹ budowlanym, zatrudnionym w jednej z firm. Jego specjalnoœci¹ by³y obszerne, luksusowe domy. W celu powiêkszenia swo- ich zysków nagminnie oszukiwa³ na materia³ach budowlanych, s³u¿¹cych do wznoszenia nowych domów. Doszed³ do takiej zrêcznoœci w ukrywaniu braków, ¿e nawet on sam – jak, ¿artuj¹c, wyzna³ swoim najbli¿szym przyja- cio³om – nie móg³ ich odkryæ.

161

25. POSZANOWANIE W£ASNOŒCI PR YWATNEJ I SPO£ECZNEJ

Cel ogólny Ukazanie prawdy VII przykazania Dekalogu.

Kszta³towanie postawy uczciwoœci, poszanowania w³asnoœci prywatnej i spo- ³ecznej.

Cele szczegó³owe

Uczeñ: –

podaje treœæ VII przykazania, –

wymienia wykroczenia przeciwko siódmemu przykazaniu, – streszcza naukê Koœcio³a dotycz¹c¹ VII przykazania, – wyjaœnia, na czym polega przestrzeganie VII przykazania, – analizuje znaczenie s³ów: „wartoœæ prywatna” i „wartoœæ spo³eczna”, – okreœla sposoby kszta³towania postawy uczciwoœci.

Metody Rozmowa kierowana, metaplan, wyk³ad.

Œrodki dydaktyczne

Pismo Œwiête, Katechizm Koœcio³a Katolickiego, plansza z fragmentem KKK 2401, fragment homilii papieskiej, arkusze papieru, flamastry.

MODLITWA Modlitwa do Ducha Œwiêtego.

WPROWADZENIE Odczytanie œwiadectwa z podrêcznika ucznia.

„Jan by³ przedsiêbiorc¹ budowlanym, zatrudnionym w jednej z firm. Jego specjalnoœci¹ by³y obszerne, luksusowe domy. W celu powiêkszenia swo- ich zysków nagminnie oszukiwa³ na materia³ach budowlanych, s³u¿¹cych do wznoszenia nowych domów. Doszed³ do takiej zrêcznoœci w ukrywaniu braków, ¿e nawet on sam – jak, ¿artuj¹c, wyzna³ swoim najbli¿szym przyja- cio³om – nie móg³ ich odkryæ.

162

Z czasem jego oszustwa osi¹gnê³y takie wymiary, ¿e w³aœciciele domów znajdowali siê w powa¿nym niebezpieczeñstwie z powodu braków w za³o-

¿onej instalacji elektrycznej i tym podobnych.

Wady spowodowane przez przedsiêbiorcê budowlanego by³y szczegól- nie niebezpieczne w ostatnim domu, który wzniós³. Nawet on sam zacz¹³ siê niepokoiæ w zwi¹zku z tym, do czego sam doprowadzi³. Mo¿emy sobie wyobraziæ jego kompletne zaskoczenie, kiedy firma podarowa³a przedsiê- biorcy w³aœnie ten dom w zwi¹zku z jego przejœciem na emeryturê. W tym domu wraz z ¿on¹ mia³ spêdziæ resztê swego ¿ycia” (Mark Link SJ, Wyzwa- nie, Kraków 1994, s. 108).

Ka¿dy z nas zapewne s³ysza³, b¹dŸ sam doœwiadczy³ takiego zdarzenia, kiedy zosta³a komuœ zabrana lub zniszczona w³asnoœæ prywatna.

– Jak czuje siê cz³owiek, któremu zabrano to, co by³o jego w³asnoœci¹?

– Dlaczego nie wolno zabieraæ drugiemu tego, co do niego nale¿y?

Zabrania tego kodeks moralny, prawo ludzkie i prawo Boskie.

ROZWINIÊCIE

Pismo Œwiête jednoznacznie naucza: „Nie bêdziesz krad³” (Wj 20,15) – tak brzmi VII przykazanie Dekalogu. Œwiêty Pawe³ doda: „ani z³odzieje, ani chciwi... ani zdziercy nie odziedzicz¹ królestwa Bo¿ego” (1Kor 6,10).

Aprobata tego przykazania pojawia siê we wszystkich kulturach i reli- giach œwiata. Jest ona owocem akceptowania prawa w³asnoœci, a prawo to wi¹¿e siê z poszanowaniem zwi¹zku ³¹cz¹cego osobist¹ pracê i wysi³ek z nabyciem poprzez nie prawa w³asnoœci okreœlonych dóbr.

– Jak definiujemy pojêcia: w³asnoœæ prywatna, spo³eczna?

– Dlaczego nale¿y chroniæ równie¿ w³asnoœæ spo³eczn¹?

„Siódme przykazanie zabrania zabierania lub zatrzymywania nies³usz- nie dobra bliŸniego i wyrz¹dzania bliŸniemu krzywdy w jakikolwiek spo- sób dotycz¹cej jego dóbr. Nakazuje sprawiedliwoœæ i mi³oœæ w zarz¹dzaniu dobrami materialnymi i owocami pracy ludzkiej” (KKK 2401).

Chocia¿ dobra tego œwiata zosta³y stworzone dla wszystkich, cz³owiek ma prawo do w³asnoœci prywatnej, która zapewnia mu wolnoœæ i ¿ycie god- ne osoby ludzkiej. Przykazanie VII zakazuje pozbawiania bliŸniego w³a- snoœci i zobowi¹zuje do naprawienia wyrz¹dzonych szkód.

Papie¿ Jan Pawe³ II mówi: „Kiedy s³yszymy: <Nie kradnij>, to rozumie- my, ¿e jest rzecz¹ moralnie z³¹ przyw³aszczaæ sobie cudz¹ w³asnoœæ. Ta

162

Z czasem jego oszustwa osi¹gnê³y takie wymiary, ¿e w³aœciciele domów znajdowali siê w powa¿nym niebezpieczeñstwie z powodu braków w za³o- ¿onej instalacji elektrycznej i tym podobnych.

Wady spowodowane przez przedsiêbiorcê budowlanego by³y szczegól- nie niebezpieczne w ostatnim domu, który wzniós³. Nawet on sam zacz¹³ siê niepokoiæ w zwi¹zku z tym, do czego sam doprowadzi³. Mo¿emy sobie wyobraziæ jego kompletne zaskoczenie, kiedy firma podarowa³a przedsiê- biorcy w³aœnie ten dom w zwi¹zku z jego przejœciem na emeryturê. W tym domu wraz z ¿on¹ mia³ spêdziæ resztê swego ¿ycia” (Mark Link SJ, W

yzwa- nie, Kraków 1994, s. 108).

Ka¿dy z nas zapewne s³ysza³, b¹dŸ sam doœwiadczy³ takiego zdarzenia, kiedy zosta³a komuœ zabrana lub zniszczona w³asnoœæ prywatna.

– Jak czuje siê cz³owiek, któremu zabrano to, co by³o jego w³asnoœci¹? –

Dlaczego nie wolno zabieraæ drugiemu tego, co do niego nale¿y? Zabrania tego kodeks moralny, prawo ludzkie i prawo Boskie.

ROZWINIÊCIE

Pismo Œwiête jednoznacznie naucza: „Nie bêdziesz krad³” (Wj 20,15) – tak brzmi VII przykazanie Dekalogu. Œwiêty Pawe³ doda: „ani z³odzieje, ani chciwi... ani zdziercy nie odziedzicz¹ królestwa Bo¿ego” (1Kor 6,10).

Aprobata tego przykazania pojawia siê we wszystkich kulturach i reli- giach œwiata. Jest ona owocem akceptowania prawa w³asnoœci, a prawo to wi¹¿e siê z poszanowaniem zwi¹zku ³¹cz¹cego osobist¹ pracê i wysi³ek z nabyciem poprzez nie prawa w³asnoœci okreœlonych dóbr.

– Jak definiujemy pojêcia: w³asnoœæ prywatna, spo³eczna? – Dlaczego nale¿y chroniæ równie¿ w³asnoœæ spo³eczn¹?

„Siódme przykazanie zabrania zabierania lub zatrzymywania nies³usz- nie dobra bliŸniego i wyrz¹dzania bliŸniemu krzywdy w jakikolwiek spo- sób dotycz¹cej jego dóbr. Nakazuje sprawiedliwoœæ i mi³oœæ w zarz¹dzaniu dobrami materialnymi i owocami pracy ludzkiej” (KKK 2401).

Chocia¿ dobra tego œwiata zosta³y stworzone dla wszystkich, cz³owiek ma prawo do w³asnoœci prywatnej, która zapewnia mu wolnoœæ i ¿ycie god- ne osoby ludzkiej. Przykazanie VII zakazuje pozbawiania bliŸniego w³a- snoœci i zobowi¹zuje do naprawienia wyrz¹dzonych szkód.

Papie¿ Jan Pawe³ II mówi: „Kiedy s³yszymy: <Nie kradnij>, to rozumie- my, ¿e jest rzecz¹ moralnie z³¹ przyw³aszczaæ sobie cudz¹ w³asnoœæ. T a

163 prosta oczywistoœæ Dekalogu wypisana jest zarazem w œwiadomoœci mo- ralnej, czyli w sumieniu cz³owieka. Siódme przykazanie uwydatnia prawo osoby ludzkiej do posiadania rzeczy jako dóbr. Chodzi jednak nade wszyst- ko o osoby, o rzeczy ze wzglêdu na osoby. Cz³owiek bowiem potrzebuje rzeczy jako œrodków do ¿ycia. Cz³owiek dlatego otrzyma³ od Stwórcy w³a- dzê nad rzeczami: <Czyñcie sobie ziemiê poddan¹> (por. Rdz 1,28). Wi- nien pos³ugiwaæ siê nimi w sposób ludzki. Ma zdolnoœæ ich przetwarzania wedle swoich potrzeb. Ma wiêc tak¿e i prawo posiadania ich celem prze- twarzania. Dobra materialne s³u¿¹ nie tylko u¿ywaniu, ale tak¿e wytwarza- niu nowych dóbr. Cz³owiek ma do tego prawo, a nawet moralny obowi¹zek wytwarzania nowych dóbr dla siebie i dla drugich tak, aby ca³e spo³eczeñ- stwo stawa³o siê zasobniejsze – aby mog³o bytowaæ w sposób bardziej god- ny ludzkich istot” (Jan Pawe³ II, Bia³ystok, 5 czerwca 1991 r.).

Siódme przykazanie nie tylko zakazuje przyw³aszczania sobie cudzego mienia, lecz równie¿ nakazuje troskê o sprawiedliwy podzia³ dóbr tego œwia- ta, który zosta³ stworzony przez Boga dla wszystkich ludzi. Siódme przyka- zanie nak³ada na nas szczególny obowi¹zek troszczenia siê o ubogich i o kraje biedne. Bóg stworzy³ œwiat dla wszystkich ludzi. Ka¿dy cz³owiek ma prawo nie tylko do ¿ycia, ale te¿ do wszystkiego, co jest konieczne do jego zachowania i rozwoju. Mi³oœæ zabrania zach³annego zagarniania wszyst- kiego dla siebie oraz pozbawiania drugiej osoby tego, co jej siê s³usznie nale¿y. Troska o to, by ka¿dy posiada³ dobra niezbêdne do godziwego ¿y- cia, jest podstawowym wymogiem sprawiedliwoœci i mi³oœci.

Œw. Jakub surowo napomina bogaczy niewra¿liwych na cudze cierpienie.

„A teraz wy, bogacze, zap³aczcie wœród narzekañ na utrapienia, jakie was czekaj¹. Bogactwo wasze zbutwia³o, szaty wasze sta³y siê ¿erem dla moli, z³oto wasze i srebro zardzewia³o, a rdza ich bêdzie œwiadectwem prze- ciw wam i toczyæ bêdzie cia³a wasze niby ogieñ. Zebraliœcie w dniach osta- tecznych skarby. Oto wo³a zap³ata robotników, ¿niwiarzy pól waszych, któ- r¹ zatrzymaliœcie, a krzyk ich doszed³ do uszu Pana Zastêpów. ¯yliœcie bez- trosko na ziemi i wœród dostatków tuczyliœcie serca wasze w dniu rzezi.

Potêpiliœcie i zabili sprawiedliwego: nie stawia wam oporu” (Jk 5,1-6).

Wed³ug Katechizmu Koœcio³a Katolickiego moralnie niegodziwe s¹ te zachowania cz³owieka, które godz¹ w zasady sprawiedliwoœci, solidarno-

œci, godnoœci i mi³oœci ludzkiej (por. KKK 2408-2418).

Wykroczenia przeciw VII przykazaniu to:

– kradzie¿,

– pozbawienie cz³owieka czci i godnoœci, 163

prosta oczywistoœæ Dekalogu wypisana jest zarazem w œwiadomoœci mo- ralnej, czyli w sumieniu cz³owieka. Siódme przykazanie uwydatnia prawo

osoby ludzkiej do posiadania rzeczy jako dóbr. Chodzi jednak nade wszyst-

ko o osoby, o rzeczy ze wzglêdu na osoby

. Cz³owiek bowiem potrzebuje rzeczy jako œrodków do ¿ycia. Cz³owiek dlatego otrzyma³ od Stwórcy w³a- dzê nad rzeczami: <Czyñcie sobie ziemiê poddan¹> (por. Rdz 1,28). W

i- nien pos³ugiwaæ siê nimi w sposób ludzki. Ma zdolnoœæ ich przetwarzania wedle swoich potrzeb. Ma wiêc tak¿e i prawo posiadania ich celem prze- twarzania. Dobra materialne s³u¿¹ nie tylko u¿ywaniu, ale tak¿e wytwarza- niu nowych dóbr. Cz³owiek ma do tego prawo, a nawet moralny obowi¹zek wytwarzania nowych dóbr dla siebie i dla drugich tak, aby ca³e spo³eczeñ- stwo stawa³o siê zasobniejsze – aby mog³o bytowaæ w sposób bardziej god- ny ludzkich istot” (Jan Pawe³ II, Bia³ystok, 5 czerwca 1991 r.).

Siódme przykazanie nie tylko zakazuje przyw³aszczania sobie cudzego mienia, lecz równie¿ nakazuje troskê o sprawiedliwy podzia³ dóbr tego œwia- ta, który zosta³ stworzony przez Boga dla wszystkich ludzi. Siódme przyka- zanie nak³ada na nas szczególny obowi¹zek troszczenia siê o ubogich i o kraje biedne. Bóg stworzy³ œwiat dla wszystkich ludzi. Ka¿dy cz³owiek ma prawo nie tylko do ¿ycia, ale te¿ do wszystkiego, co jest konieczne do jego zachowania i rozwoju. Mi³oœæ zabrania zach³annego zagarniania wszyst- kiego dla siebie oraz pozbawiania drugiej osoby tego, co jej siê s³usznie nale¿y. T

roska o to, by ka¿dy posiada³ dobra niezbêdne do godziwego ¿y- Œw. Jakub surowo napomina bogaczy niewra¿liwych na cudze cierpienie. „A teraz wy, bogacze, zap³aczcie wœród narzekañ na utrapienia, jakie cia, jest podstawowym wymogiem sprawiedliwoœci i mi³oœci. was czekaj¹. Bogactwo wasze zbutwia³o, szaty wasze sta³y siê ¿erem dla moli, z³oto wasze i srebro zardzewia³o, a rdza ich bêdzie œwiadectwem prze- ciw wam i toczyæ bêdzie cia³a wasze niby ogieñ. Zebraliœcie w dniach osta- tecznych skarby. Oto wo³a zap³ata robotników , ¿niwiarzy pól waszych, któ- kradzie¿, pozbawienie cz³owieka czci i godnoœci, Wed³ug Katechizmu Koœcio³a Katolickiego moralnie niegodziwe s¹ te Wykroczenia przeciw VII przykazaniu to: – – r¹ zatrzymaliœcie, a krzyk ich doszed³ do uszu Pana Zastêpów. ¯yliœcie bez- trosko na ziemi i wœród dostatków tuczyliœcie serca wasze w dniu rzezi. Potêpiliœcie i zabili sprawiedliwego: nie stawia wam oporu” (Jk 5,1-6). zachowania cz³owieka, które godz¹ w zasady sprawiedliwoœci, solidarno- œci, godnoœci i mi³oœci ludzkiej (por. KKK 2408-2418).

164

– zatrzymywanie rzeczy po¿yczonych,

– przyw³aszczanie sobie rzeczy znalezionych,

– bogacenie siê przez oszustwo,

– nara¿anie na straty przez niedotrzymywanie umów,

– niszczenie w³asnoœci cudzej i wspólnej,

– egoistyczne u¿ywanie swojej w³asnoœci,

– hazard – jeœli pozbawia osobê tego, czego jej koniecznie trzeba dla zaspokojenia swoich potrzeb i potrzeb innych osób,

– dewastowanie przyrody.

Widzimy wiêc, ¿e VII przykazanie w szerokim spektrum nakazuje nam szanowaæ w³asnoœæ prywatn¹ i spo³eczn¹. Zastanówmy siê, jak wygl¹da respektowanie tego prawa w naszym spo³eczeñstwie.

Podzia³ klasy na 5 grup. Ka¿da otrzymuje arkusz papieru z zapisanym schematem:

Uczniowie zapisuj¹ kolorowym flamastrem odpowiedzi i umieszczaj¹ wype³niony arkusz na tablicy.

Prezentacja prac i podsumowanie katechety.

Przez nieuczciwe zagarniêcie cudzego mienia nikt nie staje siê jego no- wym w³aœcicielem. Z tego powodu rzecz zdobyta nieuczciwie powinna wróciæ do prawowitego w³aœciciela. Dotyczy to przede wszystkim kradzie-

¿y. „Na mocy sprawiedliwoœci wymiennej naprawienie pope³nionej niespra- wiedliwoœci wymaga zwrotu skradzionego dobra jego w³aœcicielowi” (KKK 2412). „Ci, którzy w sposób bezpoœredni lub poœredni zaw³adnêli rzecz¹ drugiego cz³owieka, s¹ zobowi¹zani do jej zwrotu lub, jeœli ta rzecz zaginê-

³a, oddania równowartoœci w naturze b¹dŸ w gotówce, a tak¿e owoców i korzyœci, które móg³by z niej uzyskaæ w sposób uprawniony jej w³aœciciel.

Jak jest? Jak byæ powinno?

Dlaczego nie jest tak,

jak byæ powinno? Co zrobiæ, ¿eby by³o lepiej?

Poszanowanie w³asnoœci prywatnej i spo³ecznej wg VII przykazania Dekalogu

164

– zatrzymywanie rzeczy po¿yczonych, – przyw³aszczanie sobie rzeczy znalezionych, – bogacenie siê przez oszustwo, – nara¿anie na straty przez niedotrzymywanie umów, – niszczenie w³asnoœci cudzej i wspólnej, – egoistyczne u¿ywanie swojej w³asnoœci, – hazard – jeœli pozbawia osobê tego, czego jej koniecznie trzeba dla

zaspokojenia swoich potrzeb i potrzeb innych osób, – dewastowanie przyrody. Widzimy wiêc, ¿e VII przykazanie w szerokim spektrum nakazuje nam szanowaæ w³asnoœæ prywatn¹ i spo³eczn¹. Zastanówmy siê, jak wygl¹da respektowanie tego prawa w naszym spo³eczeñstwie.

Podzia³ klasy na 5 grup. Ka¿da otrzymuje arkusz papieru z zapisanym schematem:

Uczniowie zapisuj¹ kolorowym flamastrem odpowiedzi i umieszczaj¹ wype³niony arkusz na tablicy.

Prezentacja prac i podsumowanie katechety.

Przez nieuczciwe zagarniêcie cudzego mienia nikt nie staje siê jego no- wym w³aœcicielem. Z tego powodu rzecz zdobyta nieuczciwie powinna wróciæ do prawowitego w³aœciciela. Dotyczy to przede wszystkim kradzie- ¿y. „Na mocy sprawiedliwoœci wymiennej naprawienie pope³nionej

niespra- wiedliwoœci wymaga zwrotu skradzionego dobra jego w³aœcicielowi” (KKK 2412). „Ci, którzy w sposób bezpoœredni lub poœredni zaw³adnêli rzecz¹ drugiego cz³owieka, s¹ zobowi¹zani do jej zwrotu lub, jeœli ta rzecz zaginê- ³a, oddania równowartoœci w naturze b¹dŸ w gotówce, a tak¿e owoców i korzyœci, które móg³by z niej uzyskaæ w sposób uprawniony jej w³aœciciel.

Jak jest?

Jak byæ powinno?

Dlaczego nie jest tak, jak byæ powinno? Co zrobiæ, ¿eby by³o lepiej?

Poszanowanie w³asnoœci prywatnej i spo³ecznej

wg VII przykazania Dekalogu

165 Do zwrotu s¹ równie¿ zobowi¹zani, odpowiednio do odpowiedzialnoœci i zysku, wszyscy ci, którzy w jakikolwiek sposób uczestniczyli w kradzie¿y b¹dŸ z niej korzystali, wiedz¹c o niej, na przyk³ad ci, którzy j¹ nakazali, w niej pomagali lub j¹ ukrywali” (KKK 2412).

Zwrot przyw³aszczonej sobie w³asnoœci bliŸniego stanowi jeden ze zna- ków prawdziwego nawrócenia. Przyk³ad takiej autentycznej przemiany ¿y- cia da³ Zacheusz, który obieca³ Chrystusowi: „... jeœli kogo w czym skrzyw- dzi³em, zwracam poczwórnie” (£k 19,8).

ZAKOÑCZENIE

W poczuciu przynale¿noœci do jednej wielkiej rodziny ludzkiej ka¿dy powinien staraæ siê o sprawiedliwy podzia³ dóbr materialnych na œwiecie, aby nasta³ oparty o sprawiedliwoœæ i mi³oœæ porz¹dek królestwa Bo¿ego.

Œwiat zosta³ stworzony przez Boga dla wszystkich, dlatego wszyscy bez wyj¹tku ludzie maj¹ prawo do dóbr, które s¹ im koniecznie potrzebne do

¿ycia i rozwoju. Siódme przykazanie nakazuje troskê o sprawiedliwy po- dzia³ dóbr tego œwiata, przypomina o obowi¹zku wspierania biednych osób, regionów i krajów. Poniewa¿ ka¿dy ma prawo do koniecznych mu dóbr, dlatego drugiemu cz³owiekowi nie wolno ich bezpodstawnie niszczyæ lub przyw³aszczaæ sobie przez kradzie¿ lub grabie¿. Niemoralne jest zatrzymy- wanie rzeczy po¿yczonych, znalezionych czy zdobytych przez oszustwa, niewyp³acanie nale¿nych wynagrodzeñ lub nies³uszne zawy¿anie cen. Ist- nieje obowi¹zek naprawienia wyrz¹dzonej krzywdy przez oddanie przy- w³aszczonej sobie bezprawnie rzeczy, danie odszkodowania lub, jeœli to nie- mo¿liwe, przez wspieranie biednych.

Wiêkszym grzechem od bezprawnego przyw³aszczania sobie dóbr bliŸ- niego jest zagarnianie samego cz³owieka, jak gdyby by³ on rzecz¹, lub okra- danie go z czci i godnoœci. Nie wolno handlowaæ ludŸmi. Niemoralne jest te¿ trwonienie w³asnych dóbr materialnych, którymi mo¿na by wspieraæ ludzi ¿yj¹cych w biedzie. Z tego wzglêdu niemoralny jest hazard.

Siódme przykazanie nakazuje nam pamiêtaæ równie¿ o przysz³ych po- koleniach, które te¿ bêd¹ mia³y prawo do koniecznych im do ¿ycia i rozwo- ju dóbr materialnych. Dlatego nie wolno dewastowaæ bezmyœlnie lub z po- wodu chciwoœci œrodowiska i pozbawiaæ przez to przysz³ych pokoleñ dóbr przyrody.

Równie¿ do zwierz¹t cz³owiek powinien odnosiæ siê z ¿yczliwoœci¹, nie zadawaæ im cierpieñ i nie zabijaæ ich niepotrzebnie. Niemoralne jest jednak 165

Do zwrotu s¹ równie¿ zobowi¹zani, odpowiednio do odpowiedzialnoœci i zysku, wszyscy ci, którzy w jakikolwiek sposób uczestniczyli w kradzie¿y b¹dŸ z niej korzystali, wiedz¹c o niej, na przyk³ad ci, którzy j¹ nakazali,

w niej pomagali lub j¹ ukrywali” (KKK 2412).

Zwrot przyw³aszczonej sobie w³asnoœci bliŸniego stanowi jeden ze zna- ków prawdziwego nawrócenia. Przyk³ad takiej autentycznej przemiany ¿y- cia da³ Zacheusz, który obieca³ Chrystusowi: „... jeœli kogo w czym skrzyw- dzi³em, zwracam poczwórnie” (£k 19,8).

ZAKOÑCZENIE

W poczuciu przynale¿noœci do jednej wielkiej rodziny ludzkiej ka¿dy powinien staraæ siê o sprawiedliwy podzia³ dóbr materialnych na œwiecie, aby nasta³ oparty o sprawiedliwoœæ i mi³oœæ porz¹dek królestwa Bo¿ego. Œwiat zosta³ stworzony przez Boga dla wszystkich, dlatego wszyscy bez wyj¹tku ludzie maj¹ prawo do dóbr, które s¹ im koniecznie potrzebne do ¿ycia i rozwoju. Siódme przykazanie nakazuje troskê o sprawiedliwy po- dzia³ dóbr tego œwiata, przypomina o obowi¹zku wspierania biednych osób, regionów i krajów. Poniewa¿ ka¿dy ma prawo do koniecznych mu dóbr

, Równie¿ do zwierz¹t cz³owiek powinien odnosiæ siê z ¿yczliwoœci¹, nie Siódme przykazanie nakazuje nam pamiêtaæ równie¿ o przysz³ych po- Wiêkszym grzechem od bezprawnego przyw³aszczania sobie dóbr bliŸ- te¿ trwonienie w³asnych dóbr materialnych, którymi mo¿na by wspieraæ przyrody. wodu chciwoœci œrodowiska i pozbawiaæ przez to przysz³ych pokoleñ dóbr ju dóbr materialnych. Dlatego nie wolno dewastowaæ bezmyœlnie lub z po- koleniach, które te¿ bêd¹ mia³y prawo do koniecznych im do ¿ycia i rozwo- ludzi ¿yj¹cych w biedzie. Z tego wzglêdu niemoralny jest hazard. danie go z czci i godnoœci. Nie wolno handlowaæ ludŸmi. Niemoralne jest dlatego drugiemu cz³owiekowi nie wolno ich bezpodstawnie niszczyæ lub niego jest zagarnianie samego cz³owieka, jak gdyby by³ on rzecz¹, lub okra- mo¿liwe, przez wspieranie biednych. w³aszczonej sobie bezprawnie rzeczy, danie odszkodowania lub, jeœli to nie- nieje obowi¹zek naprawienia wyrz¹dzonej krzywdy przez oddanie przy- niewyp³acanie nale¿nych wynagrodzeñ lub nies³uszne zawy¿anie cen. Ist- wanie rzeczy po¿yczonych, znalezionych czy zdobytych przez oszustwa, przyw³aszczaæ sobie przez kradzie¿ lub grabie¿. Niemoralne jest zatrzymy- zadawaæ im cierpieñ i nie zabijaæ ich niepotrzebnie. Niemoralne jest jednak

166

wydawanie na nie pieniêdzy, które mog³yby ul¿yæ ludzkiej nêdzy, lub da- rzenie uczuciem nale¿nym tylko osobom.

P o m y œ l m y :

– Jak reagujê na potrzeby innych osób?

– W jaki sposób rozwijam w sobie postawê uczciwoœci i sprawiedliwoœci?

ZESZYT UCZNIA

Zapis wniosków wypracowanych w trakcie katechezy.

PRACA DOMOWA

Wyjaœnij termin „sprawiedliwoœæ spo³eczna”.

MODLITWA

Jezu Chryste! Ty nie szuka³eœ bogactwa. Chcia³eœ swoj¹ Bosk¹ moc ujaw- niæ w ca³kowitej s³aboœci i ubóstwie. Nie pragn¹³eœ zagarniaæ dóbr mate- rialnych, aby nie pozbawiaæ ich innych – ludzi ubogich. Naucz nas w³aœci- wie korzystaæ z tego, co posiadamy. Niech nasza w³asnoœæ s³u¿y równie¿

innym. Naucz nas dzieliæ siê z braæmi wszystkimi naszymi dobrami. Ustrze¿

nas przed egoistycznym wydawaniem pieniêdzy dla zaspokojenia pró¿nych ambicji, chciwoœci, zazdrosnej chêci dorównania innym, przesadnego pra- gnienia komfortu, wygody, przyjemnoœci. Broñ nas te¿ przed pozbawia- niem braci ich w³asnoœci oraz przed bezdusznym niszczeniem tego, co ma s³u¿yæ wszystkim. Amen.

166

wydawanie na nie pieniêdzy, które mog³yby ul¿yæ ludzkiej nêdzy

, lub da- rzenie uczuciem nale¿nym tylko osobom.

Po my

œl my

: Jak reagujê na potrzeby innych osób? W jaki sposób rozwijam w sobie postawê uczciwoœci i sprawiedliwoœci? – –

ZESZYT UCZNIA Zapis wniosków wypracowanych w trakcie katechezy.

PRACA DOMOWA

Wyjaœnij termin „sprawiedliwoœæ spo³eczna”.

MODLITWA

Jezu Chryste! Ty nie szuka³eœ bogactwa. Chcia³eœ swoj¹ Bosk¹ moc ujaw- niæ w ca³kowitej s³aboœci i ubóstwie. Nie pragn¹³eœ zagarniaæ dóbr mate- rialnych, aby nie pozbawiaæ ich innych – ludzi ubogich. Naucz nas w³aœci- wie korzystaæ z tego, co posiadamy. Niech nasza w³asnoœæ s³u¿y równie¿ innym. Naucz nas dzieliæ siê z braæmi wszystkimi naszymi dobrami. Ustrze¿ nas przed egoistycznym wydawaniem pieniêdzy dla zaspokojenia pró¿nych ambicji, chciwoœci, zazdrosnej chêci dorównania innym, przesadnego pra- gnienia komfortu, wygody, przyjemnoœci. Broñ nas te¿ przed pozbawia- niem braci ich w³asnoœci oraz przed bezdusznym niszczeniem tego, co ma s³u¿yæ wszystkim. Amen.