Edward Sztafrowski
Posoborowe prawodawstwo
kościelne : 62. Instrukcja Kongregacji
dla Spraw Kultu Bożego dotycząca
odprawiania Mszy św. dla
specjalnych grup
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 14/1-2, 267-277
1971
D O K U M E N T Y , R E C E N Z J E , S P R A W O Z D A N I A
P ra w o k anoniczne 14 (1971) n r 1—2
POSOBOROWE PRAWODAWSTWO KOŚCIELNE (c.d.)
ze b ra ł i ' p r z e tłu m a c z y ł ks. E d w a r d S zta fro w sk i
U W A G A . W „P ra w ie K a n o n ic zn y m ”, p oczynając od nr. 3— 411968 u k a z u ją się na bieżąco d o k u m e n ty p ra w n o -litu rg ic zn e , ja k ie zo sta ły pro m u g lo w a n e od lipca 1967 r . Z e w zg lę d u n a liczbę i za k re s treści je st rzeczą n ie m o żliw ą za m ieszczen ie w s z y s tk ic h p o zy c ji w p e łn y m b rzm ie niu. S tą d n ie k tó re d o k u m e n ty nie są za m ieszcza n e w całości, ale z n a j d u je się ty lk o o nich w zm ia n ka . N a to m ia st w p e łn y m b rzm ie n iu u k a zu ją się w zbiorze za ty tu ło w a n y m : ,,Posoborow e P ra w o d a w stw o K o ścielne”. P ie rw sze to m y zb io ru u k a z a ły się w ro k u 1967, n a stę p n e zaś w 1970. W y d a n ie będzie k o n ty n u o w a n e w n a stę p n y c h latach. W „Pra w ie K a n o n ic zn y m ” poszczególne p o zy cje m a ją w ła sn ą ko le jn ą n u m e rację.
61.
IN S T R U K C JA K O N G R E G A C JI DLA SPR A W K U LTU BOŻEGO o stopniow ym wprow adzeniu w życie K onstytucji Ap. „Missale
Romanum”
I N S T R U C T I O
De Constitutione Apostolica „Missale Romanum ” gradatim ad effectum deducenda.
(AAS 61/1969/749—753)
Z am ieszczona je s t w całości w zbiorze „Posoborow e P raw o d aw stw o K ościelne” .
62.
IN S T R U K C JA K O N G R E G A C JI DLA SPRA W K U LTU BOŻEGO dotycząca odprawiania Mszy św. dla specjalnych grup
IN STR U C TIO
de M issis pro coetibus particularibus (AAS 61/1969/806—811)
268 P osoborow e p raw o d aw stw o [2] A CTIO P A S T O R A LIS Ecclesiae
in te r 'praecipuos fin es sibi p ro p o n it fid e liu m in stitu tio n e m , quo arc tiu s co m m u n ita ti ecclesiali in te rsin t, ita u t ce le b ra tio n ib u s, p ra e s e rtim li- tu rg ic is, sedulo conso cietu r u n u s q u isq u e cum fra tr ib u s in E cclesiae, tu m u n iv e rsa lis tu m localis, com m unione.
C oetus en im litu rg icu s, cui p ra e - est qui p o p u lu m Dei p o te sta te con vocandi, reg e n d i, docendi et sa n cti- can d i fru itu r, sig n u m et in s tru m e n tu m est to tiu s g en e ris h u m a n i u n i ta tis , im p rim is qu id em E cclesiae cum C h r is to 1.
Q uod v e re in com m uni E u c h a ris tia e ce le b ra tio n e e ffic itu r et e x p r i m itu r, p o tissim u m diebus d o m in i cis et festis, cum circ a E piscopum in coetu p aro e cia li, cuius p a s to r v i ces g e rit Episcopi.2
Pastoralis vere cura etiam ad coetus particulares ordinatur et di rigitur, non ad fovendam quandam separationem, neque ad parvas ecclesias et privilegia constituenda, sed ut peculiaribus fidelium nece ssitatibus faveatur vel Christiana vita altius perspiciiaitur iuxta eorum coetuum sodalium necessitates et formationem, omnibus cum benefi ciis quae ex eodem peculiari
vincu-D ZIA ŁA LN O ŚC D U SZ PA S T ER SKA K ościoła sta w ia sobie jako je d no z głów nych zadań w ych o w an ie w iern y c h dzięki k tó re m u w łąc zy li by się ściślej w e w sp ó ln o tę k o ściel ną. Chodzi m ian o w icie o to, ażeby p rzez nabo żeń stw a, zw łaszcza li tu rg ic zn e, k aż d y łączył się p iln ie z b raćm i w e w spólnocie K ościoła za rów no pow szechnego ja k i lo k a ln e go.
Z g rom adzenie bow iem liturgiczne, k tó re m u przew odniczy ten , k to po siada w ład zę zw oływ ania lu d u Bo żego, k ie ro w a n ia, n a u c za n ia i u św ię cania — je s t zn ak iem i n arzędziem jedności całego ro d za ju ludzkiego, a n a p ierw szy m m iejscu jedności K o ścioła z C h ry stu sem h
D okonuje się to n a p ra w d ę i w y ra ż a w e w spólnym sp ra w o w a n iu E u ch a ry stii, zw łaszcza w dni p a ń skie i św iąteczne, ta k p rz y b isk u p ie ja k i w społeczności p a ra fia ln e j, k tó rej p a s te rz w y stę p u je w im ien iu b isk u p a 2.
T ro sk a d u sz p a ste rsk a ob ejm u je rów n ież i sk ie ro w a n a je s t k u g ru pom sp e cja ln y m ale n ie dla po d trzy m y w a n ia pew nego rozd ziału czy tw o rze n ia ,,m ałych kościołów ” lub u s ta n a w ia n ia przy w ilejó w , lecz w celu w y jśc ia n ap rz eciw szczegól nym potrzebom w ie rn y c h i aiby u - w zględnić g łębiej życie c h rz eśc ija ń skie, zgodnie z p o trze b am i i fo r m a c ją osób tw o rzący ch d a n ą grupę,
1 Cf. Cone. Oec. V at. II, Const, dogm. de Ecclesia L u m e n g en tiu m , n. 1: A.A.S. 57 (1965), p. 5; C onst, de S. L itu rg ia S a cro sa n ctu m C onci
liu m , η. 83: A.A.S. 56 (1964), p. 121.
2 Cf. Cone. Oec. V at. II, C onst, dogm. de E cclesia L u m e n g en tiu m , nn. 26, 28: A.A.S. 57 (1965), pp. 31—32 et 33—36; Const, de S. L itu rg ia
Sa cro sa n ctu m C oncilium , nn. 41—42: A.A.S. 56 (1964), pp. 111—112; S. C.
R itu u m In s tru e t. E u ch a ristic u m m y s te r iu m , n n . 26—27: A.A.S. 59 (1967), pp. 555—556.
[3] Posoborow e p raw o d aw stw o 269 lo s p iritu a li vel apostolico a tq u e ex
m u tu a e ae d ifica tio n is stu d io p ro c e dunt.
Q uam e ffic a c ite r his coetibus p e c u lia re s h u iu sm o d i c e le b ra tio n e s p ro d esse q u e a n t, actio · p a s to ra lis e x p e rie n tia sa tis docet. N am cum d eb ite ac saipienter o r d in a n tu r et d irig u n tu r, u n ita ti p aro e cia e non o bsunt, sed eius actio n i m issio n a- r ia e fa v e n t, q u a te n u s n o n n u lli f i deles p ro p iu s a ttin g i v alen t, q u id a m v ero p e n itiu s fo rm ari.
In su p e r v ita lis e o ru m coetuum v i g o r ex eo o ritu r quod stu d iu m C hristianae v e rita tis co m m u n ite r p e ra c tu m ite m q u e com m unis anim i in te n tio p ro p ria m v ita e ra tio n e m ei confo rm an d i, in c o n v e n tib u s o ra tio n is, qui d ic u n tu r, in te r se c o p u lan tu r , q u i m odis et fo rm u lis ipsis coe tu i m agis co n sen ta n eis a g a n tu r, ac p ra e s e rtim D ei V erbi le ctio n e et m e d ita tio n e ; sa ep e den iq u e c e le b ra tio n e E u c h a ristia e , q u a e ipsos con v e n tu s com plet e t q u asi coronat.
V ehem ens est n o stris diebus in h is coetibus d esid eriu m E u c h a risti- cam c e le b ra tio n e m p a rtic ip a n d i. Q u a de caiusa o p p o rtu n u m v isum e s t q u a sd a m p ra e b e re n o rm a s q u ae h an c ce le b ra tio n e m o rd in e n t, ita u t se m p er com posite, a c c u ra te et g r a v ite r p e ra g a tu r s p ir itu a li p a rite i- p a n tiu m cum beneficio,, a tq u e r a tio n e h a b ita n a tu r a e religiosi cu l tu s p ro p ria e.
łącznie ze w szy stk im i d obrodziej stw am i, ja k ie w y p ły w a ją z tego szczególnego zw iązku duchow ego lub apostolskiego o ra z z dążnością do w zajem n eg o b u d o w an ia się,
P ra k ty k a d u sz p a ste rsk a w sk az u je w sposób w y sta rc z a ją c y n a to, ja k sk u te cz n ą pom ocą m ogą stać się sp e cja ln e nab o żeń stw a d la tych grup. Jeżeli bow iem w sposób w ła ś ciwy i roztropny są u rzą d zan e i kiero w an e, n ie przy n o szą szkody dla jedności p a ra fia ln e j, lecz wspoma^· g a ją działalność m is jo n a rsk ą p a r a fii, poniew aż n ie k tó ry c h w iern y c h m ogą b ard z iej bezpośrednio dosię gnąć innych bard ziej dogłębnie fo r m ować.
P o n ad to żyw otność ta k ich zespo łów czerpie sw oją energię i stąd , że n a tzw. zeb ran ia ch m o d litew n y ch łączy się w sp ó ln ą m e d y ta c ję nad c h rz eśc ija ń sk ą p ra w d ą ze w spólnym n a sta w ie n ie m się w ew n ętrz n y m , by dostosow ać do niej w łasn y styl życia — co osiągałoby się przez za sto so w an ie sposobów i fo rm u ł b a r dziej odpow iad ający ch d an e m u zes połow i zw łaszcza p rze z czytanie S łow a Bożego i ro zm yślanie; a n a w e t często przez sp raw o w an ie E u c h a ry stii, k tó r a ja k b y dopełnia ta kiego sp o tk a n ia i sta je Się ich u k o ronow aniem .
O becnie w y ra ża się w ie lk ie p ra g n ie n ie, by n a te g o ro d za ju z e b ra n ia ch uczestniczyć w E u ch ary stii. Z tej to ra c ji w ydało się rzeczą p o żyteczną, p adać pew ne zasady do tyczące sposobu takiego o d p ra w ia nia, ażeby przeb ieg ało ono w aści- w ie, d okładnie i z pow agą, p rzy n o sząc korzyść duchow ą uczestnikom , b iorąc też po d uw agę w łaściw ą n a tu r ę k u ltu religijnego.
27 0 P osoborow e p raw o d aw stw o [4] 1. D ilig en ter co n sid eretu r, num ,
om nibus p erp e n sis, in sin g u lis casi bus ce le b ra tio e u c h a ristic a actioni p a s to ra li re v e ra p ro sit, an s it p o tiu s alius gen eris relig io sa c e le b ra tio su ad en d a.
2. I n te r coetus p a rtic u la re s , in q u o ru m b o n u m E u c h a ristia c e le b ra r i p o te st, hos rec en se re licet:
a) coetus congregatos ad e x e rc i tia s p iritu a lia p era g en d a, ad stu d ia relig io sa vel p a s to ra lia p e r u n u m v el p lu re s dies colenda, ad ap o sto la- tu s la ico ru m aliu sv e g en e ris con
sociatio n u m co n v e n tu s agendos. b) C onventus, actionis p a s to ra lis g ra tia , alicu iu s p a rtis p aroeciae.
c) Coetus fid eliu m , q u i in locis ab ecclesia d issitis co m m o ran tu r, et statuitis te m p o rib u s c o n v e n iu n t ad relig io sam fo rm a tio n e m suam cu ra n d am .
d) C oetus fid eliu m u n iu s co n d i cionis, q u i certis te m p o rib u s in te r se co n v e n iu n t p ro p te r in stitu tio n e m vel relig io sam fo rm a tio n e m ipsis m agis cong ru en tem .
e) C oetus fa m ilia re s circa in f ir m os a u t a e ta te p ro v ec to s c o n g re g a tos, qui dom o eg re d i no n v a le n t q u iq u e n u m q u a m ce le b ra tio n e m e u - c h a ristic a m p o ssu n t p a rtic ip a re . Q uibus a u te m so c ia n tu r p ro p in q u i a lliq u e cu ra m eo ru m g eren tes.
f) C oetus fam iliare s, occasione d a ta v igiliae pro d efuncto aliusve sin g u la ris relig io sae occasionis.
3. E u c h a ristic a ce le b ra tio p ro c o e
-1. N ależy n a jp ie rw p iln ie ro z w a żyć, czy — po uw zględ n ien iu w szy st kich okoliczności — je s t w poszcze gólnych w y p a d k a c h rzeczą pożytecz n ą z p u n k tu w id ze n ia d u sz p a ste r skiego sp ra w o w a n ie E u ch a ry stii, czy też m oże je s t w sk az an e urząd zen ie innego nab o żeń stw a o c h a ra k te rz e relig ijn y m .
2. W śród sp ecjaln y ch g ru p , dla d o b ra k tó ry c h m ożna spraw ow ać E u ch a ry stię, w y p a d a w yliczyć n a
stę p u ją ce:
a) sp o tk a n ia w celu o d p raw ie n ia ćwiczeń duchow nych w celu p rze pro w ad zen ia w y k ształc en ia r e li gijnego lu b d uszpasterskiego, tr w a jących jed en lu b w ięcej dni w celu u p ra w ia n ia ap o sto la tu św ieckich czy odbycia zeb rań innych stow arzyszeń.
b) sp o tk a n ia p e w n e j g ru p y p a r a fian , p o d ejm o w an e w celach d u sz p astersk ic h .
c) Z eb ra n ie w ie rn y c h , m ie sz k a ją cych z dala od k o ścio ła p a ra fia ln e go, obyw ane w o k reślo n y c h te rm i nach w tro sce o w ła sn ą re lig ijn ą form ację.
d) sp o tk a n ia w ie rn y c h jednego sta n u , p o d ejm o w an e w celu w y ch o w a n ia lub fo rm a c ji re lig ijn e j b a r dziej do n ic h dostosow anej.
e) S p o tk a n ia ro d zin n e przy cho ry ch lu b starszy ch osobach, k tó re nie m ogą w ychodzić z dom u i d la
tego nigdy n ie m ogłyby uczestniczyć we Mszy św. W ta k ic h w y p ad k ach dołączają się sąsiedzi (bliscy) i in n i o p ie k u jąc y się ty m i osobam i.
f) Z e b ra n ia ro d zin n e z o k az ji m o dłów przy zm arły m lu b z in n e j okazji o c h a ra k te rz e relig ijn y m .
-[5] Posoborow e p raw o d aw stw o 271 tib u s p a rtic u la rib u s p e ra g a tu r, p le
ru m q u e , in loco sacro.
4. F a c u lta s au tem co ncendendi ut e u c h a ristic a ce le b ra tio p ro coetibus p a rtic u la rib u s p e r a g a tu r e x t r a . lo cum sa cru m r e s e r v a tu r O rd in ario loci, et, p ro suis dom ibus, O rd in a rio religioso; qui ta m e n ‘h an c f a cu lta te m , p ra e s e rtim cum a g itu r de c e le b ra tio n ib u s in dom ibus p r iv a tis a u t in stitu tis, con ced an t solum - mod.o si locus s it a p tu s e t h o n estu s,3 exclu sis am en se m p er cubiculis.4
C a v e a tu r in su p e r n e p o stu la tio lo ci am p lio ris ac dignioris eo ducat, u t q u ib u sd a m p ra e ce te ris fam iliis consulto fa v e a tu r, e t ita priv ileg ia, q u a e in C o n stitu tio n e de sa c ra L i tu rg ia 5 im p ro b a n tu r n o v a q u ad a m ra tio n e rev iv isca n t.
5. P rin c ip ia vero p rim a ria , quae In s tru c tio n e E u ch a ristic u m M y s te
riu m ° tr a d u n tu r, p ra e oculis h a b e
a n tu r; haec p ra e se rtim :
a) S ocrificium eu c h a ristic u m et sa cru m C onvivium ita ad idem p e r tin e n t m y steriu m , u t artissim o v in culo theologico ac 'sa c ra m e n ta li a l te ru m cum a lte ro cochaereat.
b) N u lla M issa h a b e a u r actio p a r tic u la ris ex clu siv e p ro p ria , sed E c clesiae ce leb ratio , in q u a S acerdos m u n e re suo fu n g en s to ti actioni li- tu rg ic a e , u t ipsius E cclesiae m in i ste r, p rae st.
no się odbyw ać z zasady w m iejscu św iętym .
4. W ładza zaś zezw alania n a s p r a w o w an ie E u c h a ry stii dla g ru p sp e cjaln y m poza m iejscem św iętym z a reze rw o w an a je st o rd y n ariu sz o w i m ie jsc a, ew e n tu a ln ie o rd y n a riu sz o w i zakonnem u, gdy chodzi o p o d le głe m u domy. M ają oni je d n a k u - dzielać tego zezw olenia, zw łaszcza gdy chodzi o o d p ra w ia n ie w dom ach p ry w a tn y c h lu b in sty tu c ja c h , ty lk o w ted y jeżeli m ie jsc e je s t odpow ied n ie i g o d n e 3, z w ykluczeniem je d n a k zaw sze sy p ia ln i 4.
T rzeb a ponadto czuw ać n a d ty m , by dom aganie się m ie jsc a bard ziej obszernego i godniejszego n ie p ro w adziło do w y ró ż n ie n ia p ew n y ch ro d zin przed in n y m i i w te n spo sób nie o dżyw ały w now ej fo rm ie przy w ileje, p o tę p io n e w K o n s ty tu cji o L itu r g ii5.
5. N ależy m ieć n a uw adze po d staw o w e zasady z a w arte w in s tru k cji „E u ch aristicu m M y ste riu m ” 6, a zw łaszcza n astęp u jące :
a) O fiara e u c h ary sty c zn a i św ię ta U czta w te n sposób tw o rzą je d n ą ta jem n icę , że raz em są złączone bardzo ścisłym w ęzłem teologicznym i sa k ra m e n ta ln y m .
b) N ie m ożna uw ażać żadnej Mszy św. w sposób ęk sk lu zy w n y za czynność w ła sn ą ze b ra n ia p a r ty k u la rn e g o . T rz eb a ją n a to m ia st u - w ażać za czynność K ościoła, w k tó re j k a p ła n w y p e łn ia ją c sw oją fu n
-3 Cf. In s titu tio G eneralis M issalis R om ani, η. 25-3.
4 Cfr. L itt. A post. m o tu p ro p rio d ata e P astorale m u n u s, n. 7: A.A.S. 56 (1964), pp. 5— 12; R e scrip tu m P o n tific iu m C um adm otae, 6 nov. 1964, n. 4.
5 N. 32: A.A.S. 56 (1964), p. 103. ° N. 3: A.A.S. 59 (1967), pp. 540—543.
2 7 2 P osoborow e p raw o d aw stw o [
6
]с) O m n ia ilta c u re n tu r, ut, tu m in loci c o n g ru a dispositione, tu m in re ru m p e rso n a ru m q u e b ab itu , la - tr ia e cu ltu s, qui v ero Deo d eb e tu r, san ctissim o E u c h a ristia e S a c ra m e n to v e n e ra n d o e x h ib e a tu r.
6. Q uo faciliu s E u c h a ristic a ce le b ra tio e v a d a t r e ru m p e rso n a ru m - que ad iu n ctis v e re co n sen tan ea, s in g u lae eius p a rte s a p te co m p o n an tu r , a tte n tis n orm is g e n e ralib u s, et, q u a e s e q u u n tu r, p rin cip iis:
a) P a rtic ip a tio fid e liu m qu am m a x im e fo v e a tu r, a tte n tis p e c u lia ri b us a d iu n ctis in q u ib u s fit c e le b ra tio e t f a c u lta te id fac iliu s o b ti nendi.
b) T em pus aliq u o d vel m e d ita tio n i S a c ra e S c rip tu ra e vel s p ir itu a li i n stru c tio n i trib u e n d u m , pro cu iu sq u e coetus q u a lita te , ce le b ra tio n e m p ra e c e d e re p o te rit.
c) P ra e te r in itia le m m onitionem , ce le b ra n s de L itu rg ia v e rb i a n te q u a m lectiones re c ite n tu r, b re v ite r d iss e re re p o te st a tq u e de L itu rg ia e u c h a ristic a a n te p ra e fa tio n e m ; de in d e etia m aliq u id dicere p o te st a n te q u a m fideles d im itta t. Ab hoc ta m e n a b s tin e a t d u ra n te P re c e E u ch a ristic a.
d) F irm o p ra s c rip to litte ris f e t h, q u a e se q u u n tu r, n o ta to et his ex cep tis q u a e afo aliq u o „com m en ta to r e ” a g u n tu r, fid eles sese atost1· n e a n t co n sid eratio n ib u s, a d h o rta tio n ib u s hiisque re b u s sim ilibus in ip sa celeb ratio n e.
e) In L/iturgia v erb i, p ro v a riis
k eję przew odniczy całej ak c ji li tu rg ic zn ej jako sługa Kościoła.
c) N ależy się zatroszczyć o w szy stko w ten sposób, by zarów no w o dpow iednim p rzygotow aniu m ie j sca, ja k i w yglądzie rzeczy czy u - biwrze osób przez uczczenie N ajśw . S a k ra m e n tu E u c h a ry stii , w yrazić najw yższy k u lt, ja k i się należy p raw d ziw e m u Bogu.
6. W celu dostosow ania' sp ra w o w a n ia E u c h a ry stii do okoliczności rzeczy i osób, n ależy odpow iednio ułożyć poszczególne części z uw zglę dnien iem n o rm ogólnych i n a s tę p u jący ch zasad:
a) N ależy ja k n a jb a rd z ie j tro sz czyć się o czynne u czestnictw o w ie r nych, b io rąc pod uw agę szczególne okoliczności, w k tó ry c h m a m iejsce o d p raw ia n ie o ra z m ożność ła tw ie j szego osiągnięcia tego celu.
b) S tosow nie do ro d z a ju danej g ru p y o d p raw ia n ie będzie m ogła poprzedzić p e w n a ch w ila m e d y ta c ji P ism a św. lu b ja k ieś pouczenie d u chowe.
c) O prócz pouczenia w stępnego, celeb ran s m oże m ieć k ró tk ie w p ro w ad zen ia n a te m a t L itu rg ii Słow a przed rozpoczęciem czytań i n a te m a t L itu rg ii E u ch ary sty czn ej przed p refac ją. Może ta k że skierow ać k il k a słów p rzed ro zesłan iem w ie r nych. Nie p o w in ie n je d n a k tego czy nić w czasie M odlitw y E u c h a ry stycznej.
d) Z ac h o w u jąc w m ocy przepis za w arty w zam ieszczonych poniżej lite ra c h f i h i w y jm u ją c to, co w y k o n u je ja k iś k o m e n ta to r, w iern i w in n i się po w strzy m ać w czasie od p ra w ia n ia od rozw ażań, pouczeń itp
czynności.
[7] P osoborow e p raw o d aw stw o 273 re r u m ad iu n ctis, te x tu s p e c u lia ri
c e le b ra tio n i a p tio res seligi p o ssu n t, dum m odo ex a p p ro b a ti L ec tio n a rii te x tib u s se lig a n tu r.
f) L ectiones, q u ae fiu n t a n te E van g eliu m , aliq u is ex a d s ta n tib u s (vir vel m u lier) leg ere v a le t; E v a n gelium a u te m a S ace rd o te ta n tu m a u t, occasione data, a diacono p ro n u n tie tu r.
g) In hom ilia S acerdos m e n tio n e m h a b e a t h u iu s p a rtic u la ris c e le b ra tio n is et ra tio n e s illu s tr e t in te r coetum , q u i a c tu c o n g re g atu r, et E cclesiam localem a tq u e u n iv e rsa lem in te rced e n te s.
h) O ra tio fid eliu m p ec u lia rib u s ad iu n c tis a p ta r i p o te st, s e rv a ta sem p e r su a relig io sa p ro p rie ta te . C ave a tu r ta m e n n e in te n tio n e s g e n e ra les p ro E cclesia, p ro m undo, p ro fra tr ib u s q u i n ec essita tes p a tiu n tu r e t p ro a d s ta n te coetu p e n itu s o m it ta n tu r. N ih il o b sta t quo m in u s r itu i q u i in te rsu n t, aliq u a m specialem in te n tio n e m , q u a ipsi a n te a debite p a ra v e rin t, adician t.
7. P e rfe c tio r et a b so lu tio r p a r ti cip atio e u c h a ristic a e c e le b ra tio n is sa c ra m e n ta li C om m unione e fficitu r.
Q uod v ero m odum S. C om m u n ionis d istrib u e n d a e usus a d h ib e a tu r , q u i in sin g u lis dioecesibus le g itim e viget. A d C om m unionem a u te m sub u tra q u e specie quod a t tin e t, ea s e rv e n tu r q u a e I n s titu tio ne G en e ra li M issalis R o m a n i7 sta - tu u n te r. H u iu sm o d i ta m e n S. Com m unionis fo rm a n o n p e r m ittitu r in
7 Cf. n n . 240—243.
uw adze szczególne okoliczności,
m ożna dobrać te k s ty b ardziej odpo w ia d a ją c e szczególnem u c h a ra k te ro w i o d p raw ia n ia, byleby zastały d o b ra n e z te k stó w zatw ierdzonego
L ek cjo n arza.
f) L e k tu ry p o p rze d zając e E w an gelię m oże odczytać k to ś z u cz est nik ó w (m ężczyzna lu b kobieta). N a to m ia st E w angelię pow in ien w y k o n a ć ty lk o k a p ła n , lu b diakon, gdy je s t do dyspozycji.
g) W hom ilii k a p ła n w in ie n n a w iąz ać do tego specjialnego sposobu o d p ra w ia n ia i n aśw ietlić p o w iąza n ia zachodzące m iędzy ze b ra n ą ta m g ru p ą z K ościołem lo k a ln y m i p o w szechnym .
h) M odlitw ę w iern y c h m ożna do stosow ać do ty c h szczególnych oko liczności, zachow ując zaw sze je j r e lig ijn y c h a ra k te r. N ależy je d n a k zw rócić u w ag ę n a to, by n ie po m in ą ć całk o w icie in te n c ji ogólnych: za Kościół, za św iat, za b r a c i.z n a j d u ją cy c h się w potrzeb ie o ra z za o ta cz ają cy c h o łta rz. J e s t rzeczą do zw oloną, by obecni dołączali ja k ą ś s p e c ja ln ą in te n c ję odpow iednio u przed n io przygotow aną.
7. B ardziej doskonały i p ełn iejszy sposób u cz estn ictw a w e Mszy św. d ok o n u je się p rze z p rzy jęcie s a k ra
m e n taln ej K om unii św.
G dy idzie o sposób ro zdzielania K om u n ii św., to n ależy zachow ać p r a k ty k ę p ra w n ie o b o w iąz u ją cą w poszczególnych diecezjach. Co zaś dotyczy p rz y jm o w a n ia K om unii św.. p od d w iem a p ostaciam i, to należy zachow ać p rze p isy u sta lo n e w e W pro w ad zen iu O gólnym do M szału R z y m sk ie g o 7. N ie zezw ala się je d
2 7 4 P osoborow e p raw o d aw stw o [8] M issis, q u ae dom i c e le b ra n tu r, n isi
a g itu r de a d m in istra n d o V iatico.8
8. A d fo v en d am fid eliu m p a r ti cip atio n em q u aed am p e rc ip i p o te r i t u tilita s, in q u ib u sd am m a x im e r e ru m ad iu n ctis, etiam ex can tu sacro, q u ip p e q u i u n a n im ita te m aug eat. T am en, h ac q u o q u e in re s e rv e n tu r n o rm a e de c a n tu e t m u sica in sacris celeb ratio n ib u s, iis. o m nibus re m o tis qu ae r itu s s a n c ti ta ti a tq u e fid eliu m p ie ta ti obsis ta n t.
9. C a v e a tu r in su p e r n e eaedem a p tatio n es, q u ae pro h is ta n tu m ca sibus p e r m ittu n tu r , in c e le b ra tio n i bus, q u ae f iu n t in ecclesia pro u n i- v e ra fid eliu m congregatione, in d u
ca n tu r.
10. A d condiciones a u te m p r a e vias re q u isita e quod a ttin e t, u t E u ch a ristia p ro bis p a rtic u la rib u s coe tib u s e x t r a locum sa cru m , p ra e se rtim ero in dom ibus p riv a tis, ce le b ra ri p o ssit h aec se rv e n tu r:
a) F a c u lta s de q u a in n. 4, ex cep tis casibus p a rtic u la rib u s, non d e tu r pro dom inicis et diebus festis d e p rae cep to , n e coetus litu rg icu s p aro e cia lis p riv e tu r m in iste rio sa c erdotum e t fid eliu m p a rtic ip a tio n e ad v ita m et u n ita te m co m m u n ita tis fovendam .
b) Si sacerdos ce le b ra n s n o n sit ip se paro ch u s, p aro c h u m sem p er
n a k n a tę fo rm ę K om unii św. w e M szach o d p raw ia n y ch w dom u, ch y b a że chodzi o u d zielenie w ia ty k u 8.
8. D la o ży w ien ia u czestn ictw a w iern y c h m oże się okazać poży tecznym zw łaszcza w p e w n y c h oko licznościach, ta k ż e śpiew sa k ra ln y , poniew aż p o tę g u je jednom yślność. Je d n a k ż e i n a ty m odcinku należy zachow ać p rze p isy dotyczące śp ie w u i m uzyki w czynnościach s a k ra ln y c h , u su w a ją c to w szystko, co by n ie odpow iadało św iętości ob rzę du i n ie p o d trzy m y w a ło pobożności w iern y ch .
9. P o n a d to trz e b a zw rócić uw agę n a to, by do o d p raw ia n ia, ja k ie m a m iejsce w kościele d la w szystkich w iern y c h , n ie w p ro w a d za ć ty c h przy sto so w ań , n a k tó re się zezw ala jed y n ie w o m aw ianych tu ta j w y p adkach.
10. Co d o ty c zy w stę p n y ch w a ru n ków w y m ag a n y ch do sp ra w o w a n ia E u c h a ry stii dla ty c h sp e cja ln y ch grup, poza m iejscem św iętym , zw łaszcza zaś w dom ach p r y w a t nych, to n ależy zachow ać cę n a s tę p u je :
a) Z ezw olenia, o k tó ry m m ow a w n. 4, n ie pow in n o się udzielać n a n ied ziele i św ię ta n ak a za n e, w y j m u ją c w y p a d k i szczególne. Chodzi m ianow icie o to, by litu rg iczn eg o zgrom adzenia p o rafialn eg o n ie p o zbaw iać posługi k a p ła ń sk ie j i ucze stn ic tw a w ie rn y c h , p o g łębiającego
życie i jed n o ść w spólnoty.
b) Jeżeli k a p ła n e m o d p ra w ia ją cym n ie je st sam proboszcz, zaw sze
8 Cf. S. C. R itu u m , In stru c tio E u ch a ristic u m M yste riu m , n n . 32, 6 et 41: A.A.S. 59 (1967), pp. 559 e t 563.
[9] P osoborow e p raw o d aw stw o 275 p rae m o n ea t. Q ui re la tio n e m fa c ia t
Episcopo de ce le b ra tio n ib u s p e ra c tis.
c) N o rm ae oirca ie iu n iu m e u c h a r istic u m s e rv e n tu r, ita u t numquairrt S. M issam a liq u a cena v el convivium im m ed ia te p ra e c e d a t. Si vero haec s e q u a n tu r, ne eadem m e n sa in qua E u c h a ristia c e le b ra ta est, q u a n tu m frie r i p o test, ad h ib e a n tu r.
d) P a n is pro E u c h a ristia sit azy m us, q u i solus in E cclesia la tin a p e rm ittitu r, eadem fo rm a confectus, q au e ex c o n su etu d in e in ceteris M is sis a d h ib etu r.
e) T em pus cele b ra tio n is non sit nox v ald e p roducta.
f) S i a g itu r de coetibus fa m ilia rib u s, n e e x c lu d a n tu r, q u i r a tio n a b ilite r p e ta n t u t ce le b ra tio n e m p a r ticip en t.
11. A d c e rtio rem d e n iq u e e ffe c tu m h a ru m ce le b ra tio n u m asse q u en d u m ea ru m q u e sp iritu a le m effic a c itatem p le n iu s p ro c u ra n d a m , in iisdem tu m p a ra n d is tu m p era g en d is d ig n itas to tiu s actionis sa c ra e se m p e r religiose c u re tu r, eius fo rm a nec n o n e lem e n ta m agis aipta, sa lv a li- tuxgiae p ra e sc rip to ru m ra tio n e , o p p o rtu n e se lig a n tu r. Q u ap ro p te r:
a) T ex tu s in S. M issa ad h ib en d i ta n tu m m o d o e M issali vel ex a p p ro b atis su p p le m e n tis su m a n tu r. R e p r o b a tu r u t a r b itra ria , quaev is com
-p o w in ien -pow iadom ić proboszcza. N ato m ia st proboszcz m a obow iązek daw ać bisk u p o w i re la c ję dotyczącą tego sposobu o d p raw ia n ia.
c) N ależy zachow ać p rze p isy od n o śn ie do p o stu eu c h ary sty czn eg o w te n sposób, by M szy św. nie p o p rze d zał b ezpośrednio ja k iś posiłek lu b uczta. Je że li zaś m a ją one m iejsce po M szy św., trz e b a się z a troszczyć o to, by — o ile to m o żliw e ·—· n ie u żyw ano w ty m celu tego sam ego stołu, n a k tó ry m s p r a w o w ano E u ch a ry stię.
d) Do E u c h a ry s tii należy użyć c h leh a przaśn eg o , b o ty lk o ta k ieg o m ożna używ ać w K ościele ła c iń skim . W inien te ż być w ypieczony w ta k ie j fo rm ie, w ja k ie j n a p o d sta w ie tr a d y c ji używ a się go ta k że w in n y c h M szach św.
e) G dy idzie o czas o d p ra w ia n ia , to n ie p o w in n a to być późna noc.
f) Je że li chodzi o zgrom adzenia ro d zin n e , to n ie p o w in n o się w y k luczać ty ch , k tó rz y z u za sa d n io n y c h p rzy c zy n p ra g n ą uczestni:;.
w e M-szy św .
11. W reszcie w celu pew n iejszeg o o siągnięcia zam ierzanego s k u tk u tego sposobu o d p raw ia n ia o ra z u z y sk a n ia p ełn iejszy c h ow oców d u ch o w ych, zależy zatroszczyć się zaró w no w p rzy g o to w a n iu ja k i sa m y m o d p ra w ia n iu o zach o w an ie godności całej czynności św iętej. N ależy też w y b ra ć b ard z iej odpow iednią fo rm ę i poszczególne elem enty, z zacho w a n ie m p rze p isó w litu rg iczn y ch . S tąd:
a) T ek sty obow iązujące w e M szy św. n ależ y dobierać ze M szału lu b z zatw ie rd z o n y ch dodatków . J a k o sam ow olę trz e b a p otępić w sze lk ą
276 Posoborow e p raw o d aw stw o [10] m u ta tio , salvo p ra e sc rip to sub η.
6, e).
b) A lta ris su p ellex , v a sa sa c ra et v estim e n ta , n u m ero , fo rm a e t q u a lita te p ra e se n tib u s legibus c o n g ru an t.8
c) A d ce le b ra n tis g estu s e t c a e re m onias, nec non ad a d s ta n tiu m h a b itu m quod a ttin e t, v a le n t ea, qu ae pro o rd in a ria e u c h a ristic a c e le b ra tio n e p ra e sc rib u n tu r.
A n im a ru m ig itu r p asto re s en ix e in v ita n tu r u t h a ru m cele b ra tio n u m efficaciam s p iritu a le m ad anim os fo rm an d o s altiu s p e rp e n d a n t. T a n tu m m o d o enim vim su am h a b e n t si p a rtic ip a n te s p e r eas ad p e n itiu s C hristianum m y ste riu m cognoscen dum , ad div in u m cu ltu m fovendum , ad sese in co m m u n ita te m ecclesia- lem 'inserendos a tq u e fru c tu o siu s in te r f ra tr e s ap o sto la to m c a rita te m - que e x e rc e n d a a d d u c a n tu r.
Q uam vis h is diebus n o n n u lli sin t q u i ex re b u s n o vis q u an d o q u e in sanis, q u as o ste n d u n t, vel ex lito r - g ic aru m ce le b ra tio n u m a r b itra riis form is, quas ex co g itan t, sese e x i s tim a n t esse renovatos, ta m e n s a cerdotes, sa ec u lares et re g u la re s, v e r e de fid eliu m bono solliciti, com p e r tu m h a b e a n t actionis· p a s to ra lis m a n su ra e et sa n c tific a n tis v iam in c o n s ta n ti et m a g n an im a fid e lita te e rg a E cclesiae v o lu n ta te m in v e n iri, q u a e eius p rae c e p tis, n o rm is et s tr u c tu ris e x p rim itu r.
Q uod au tem ab h u iu sm o d i r a tio n e abd u cit, q u am v is specie a llic iat, fid eliu m m e n tes p e r tu r b a t a tq u e
sa-zm ianę, za chow ując je d n a k przep is z a w a rty w n. 6, e).
b) W yposażenie o łta rza, n ac zy n ia św ię te i sz aty p o w in n y odpow iadać obecnym p rzepisom litu rg iczn y m co do liczby, fo rm y i jakości.8
c) G dy idzie o g esty ce le b ra n sa i cerem onie, ja k rów n ież o ubiór uczestników , to obow iązu ją te s a m e p rze p isy co i p rzy zw ykłym od p raw ia n iu .
Z achęca się przeto d uszpasterzy, ażeby głęb iej ro zw aży li pożytek duchow y ta k ic h sposobów o d p ra w ia n ia w asp ek c ie fo rm a c ji d u chow ej. T ylko bow iem w te d y s ta ją się one ow ocne, jeżeli uczestnicy o trz y m u ją p rze z nie sposobność do gi ębniejszego p o z n a n ia ta je m n ic y c h rz eśc ija ń sk ie j, p o tę g o w a n ia k u ltu Bożego, w łą c z a n ia się w e w sp ó ln o tę kościelną oraz ow ocniejszego p ra k ty k o w a n ia m iędzy b ra ć m i a p o
sto la tu i m iłości.
Chociaż obecnie nie b ra k ta k ich , k tó rz y Oidinowę u p a tru ją w n o w in k a c h ”, czasem niezd ro w y ch , a le se n sac y jn y ch i w now ych dow ol n y c h fo rm a ch o d p ra w ia n ia litu rg ii, to je d n a k k a p ła n i, zaró w n o diece z ja ln i ja k i zakonni, rzeczyw iście z a tro sk a n i o do b ro w iern y c h , w inni zdaw ać sobie z tego sp raw ę, że d roga trw a łe g o i uśw ięcającego d u sz p a ste rstw a , p o leg a n a sta łe j i w ielk o d u szn ej w iern o ści w zględem w o li K ościoła, w y ra żo n e j w Jego nakazach, n o rm ac h i stru k tu ra c h .
Co zaś od w sp o m n ia n ej zasady oddala, chociażby w ab iło w yglądem w p ro w ad za zam ieszan ie ! w um
y-9 Cf. In s titu tio G eneralis M issalis R o m a n i, nn. 268—270; 2y-90—2y-96; 297—310.
[Π ] P osoborow e p raw o d aw stw o 27 7 cer d o tale m in iste riu m la n g u id u m in-
fru c tu o su m q u e red d it.
H aec In stru c tio , q u am de m a n d a to Sum m i P o n fiticis, S a c ra C ongre g atio p ro C u ltu D ivino confecit, e t ipse S um m us P o n tife x a p p ro b a v it, om nes Ss. M issaru m celeb ratio n es p ro coetibus p a rtic u la rib u s posth ac o rd in ab it.
E C iv ita te V atican a, die 15 M aii 1969, in A scensione Dom ini.
B enno C ard. GUT, PR A EFEC TU S H. B ugnini, a Secretis
słach w ie rn y c h i posługę k a p ła ń sk ą p o zbaw ia gorliw ości oraz czyni bezow ocną.
P ow yższa I n s tr u k c ja sporządzona z po lecen ia P a p ie ż a przez K o n g re gację dla S p ra w K u ltu Bożego, b ę dzie n a przyszłość re g u lo w a ła s p r a w ę o d p ra w ia n ia Mszy św. d la g ru p specjalnych. O trzy m a ła ona z a tw ie r dzenie O jca św.
W y d a n a w P a ń stw ie W a ty k a ń skim , dnia 15 m a ja 1969 r., w e W n ieb o w stą p ien ie P ań sk ie .
B enno K ard. GUT, P R E F E K T H. B ugnini, S e k re ta rz
63.
P ro t. n r 1560/69 W a ty k a n , d n ia 10 listo p a d a 1969
E m inencjo, E kscelencjo
P on iew aż n ie k tó re K o n fe re n cje B iskupów , p rzy g o to w u ją c now e w y d an ia M szału R zym skiego z te k ste m w ję z y k u n aro d o w y m , skiero w ały p y ta n ie , czy do tłu m a c z e n ia n a języ k n a ro d o w y obow iązkow o n ależy dołączyć te k s t łaciń sk i, K o n g reg acja, po dok ład n y m ro zw aż en iu sp raw y , p o sta n o w iła , u zy sk u jąc n a to zgodę O jca św., odpow iedzieć co n a s tę p u je :
1. W w y d an ia ch M szału R zym skiego dla u ży tk u liturgicznego, k tó ry z a w ie ra te k s t w ję zy k u n aro d o w y m , nie koniecznie m usi być d ru k o w a n y te k s t łaciński.
2. D la u ła tw ie n ia celebry k ap łan o m , k tó rz y n ie zn a ją ję zy k a d a n e go m iejsca, w szy stk ie m szały z języ k iem n aro d o w y m p o w in n y zaw ierać n a odpow iednim m iejscu (np. ja k o dodatek) te k s t w języ k u łaciń sk im :
a) C ałego „P o rzą d k u M szy św .” (Ordo M issae) z n ie k tó ry m i p re fa c ja - m i i c z te re m a m o d litw am i E u ch a ry sty cz n y m i;
b) N iek tó re fo rm u la rz e Mszy św., k tó ry c h m ożna by używ ać w ró ż n y ch dniach lu b w różn y ch ok resach litu rg iczn y ch .
W ydane w te n sposób te k s ty m ogą być dołączone ja k o w k ład k a. 3. B isk u p i w in n i db ać o to, by w k ażdym kościele b y ł pod r ę k ą M szał R zym ski w ję zy k u ła ciń sk im ; podobnie i w S a n k tu a ria c h , by ła tw o był do stęp n y te k s t M szy w łasn ej.
