Druk Nr 32/14
UCHWAŁA NR ...
RADY MIEJSKIEJ W SŁUPSKU z dnia ... 2021 r.
w sprawie przyjęcia Programu Oddziaływań Korekcyjno-Edukacyjnych dla Osób Stosujących Przemoc w Rodzinie na lata 2021-2025
Na podstawie: art. 12 pkt 8 a w zw. z art. 92 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2020 poz. 920) oraz art. 6 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2020 r. poz. 218).
Rada Miejska w Słupsku uchwala, co następuje
§ 1.
Przyjmuje się Program Oddziaływań Korekcyjno – Edukacyjnych dla Osób Stosujących Przemoc w Rodzinie na lata 2021 – 2025, stanowiący załącznik do niniejszej Uchwały.
§ 2.
Wykonanie Uchwały powierza się Prezydentowi Miasta Słupska.
§ 3.
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Załącznik do uchwały Nr ...
Rady Miejskiej w Słupsku z dnia...2021 r.
Program Oddziaływań Korekcyjno - Edukacyjnych dla Osób Stosujących Przemoc w Rodzinie na lata 2021 - 2025
Spis treści:
I. Wprowadzenie
II. Podstawy prawne Programu Oddziaływań Korekcyjno - Edukacyjnych dla Osób Stosujących Przemoc w Rodzinie na lata 2021-2025
III. Cele Programu IV. Adresaci Programu
V. Warunki uczestnictwa w Programie VI. Założenia teoretyczne Programu VII. Realizatorzy Programu
VIII. Źródła finansowania IX. Monitoring i ewaluacja
I. Wprowadzenie
Realizując obowiązek wynikający z art. 6 ust 4 pkt 2 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Słupsku opracował Program Oddziaływań
korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie na lata 2021-2025. Program jest zgodny z Krajowym Programem Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar na rok 2021.
Przemoc w rodzinie to zjawisko wymagające kompleksowych działań interdyscyplinarnych.
Wynika z tego konieczność angażowania w proces pomocy rodzinom uwikłanym w przemoc wszystkich instytucji, które w ramach wykonywanych zadań w zakresie swoich oddziaływań stykają się z takimi osobami.
Jako, że u podstaw problemu przemocy leży więź rodzinna i wynikająca z niej fundamentalna współzależność finansów, uczuć i wartości, rozwiązania w postaci separacji osób stosujących przemoc lub ich uwięzienie, często nie jest żadnym rozwiązaniem, ponieważ osoba doświadczająca przemocy po prostu tego nie chce i nigdy nie będzie do tego dążyła. W takiej sytuacji również same oddziaływania terapeutyczne na osobę doświadczającą przemocy nie przyniosą spodziewanych efektów.
W związku z tym, szczególnej wagi nabiera edukacja korekcyjna (terapia) sprawcy, ponieważ stanowi element kluczowy w zatrzymaniu przemocy. Oddziaływania na osobę stosującą przemoc jako na główny czynnik zaburzający prawidłowe relacje rodzinne, stwarzają szansę na zmianę sytuacji całej rodziny, w tym na zachowanie jej spójności. Proces zmian, których celem jest zaprzestanie stosowania zachowań przemocowych rozpoczyna się od skutecznie przeprowadzonej interwencji. Nie jest to jednak wystarczające działanie, ponieważ wprowadzenie korzystnych zmian w życiu rodziny jest niezwykle trudne i wymaga oddziaływań dłuższych oraz bardziej systematycznych niż interwencja. Stąd udział osób stosujących przemoc w programie korekcyjno - edukacyjnym stanowić może brakujący element w skutecznym zapobieganiu i zaprzestaniu przemocy w rodzinie. Stwarza również szanse na odbudowę prawidłowych relacji rodzinnych. Rodziny pozbawione pomocy najprawdopodobniej doświadczyłyby głębokich dekonstrukcji.
Wspomnieć należy również, że oddziaływania na sprawców przyczynić się mogą do poprawy sytuacji dzieci, jako najsłabszych członków społeczeństwa. Dzieci, a w szczególności
najmłodsze, nie dysponują skutecznymi sposobami mogącymi je chronić przed zachowaniami przemocowymi.
Oddziaływania na osoby przejawiające zachowania agresywne jako na główny czynnik zaburzający prawidłowe relacje rodzinne, stwarzają szansę na zmianę sytuacji całej rodziny. Wzrost wiedzy, umiejętności i zmiana postaw osób dorosłych zwiększa szanse na korzystne zmiany relacji rodzinnych, a także co równie ważne stwarza szanse na lepsze funkcjonowanie dzieci w przyszłości.
Program ten stanowi element całego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, jest uzupełnieniem różnych form interwencji prawnych i administracyjnych podejmowanych wobec osób
stosujących przemoc. Ukierunkowany jest na zmianę postaw i zachowań sprawców przemocy, a w rezultacie na redukcję ryzyka kontynuowania stosowania przez nich przemocy oraz zwiększenie
ich możliwości do samokontroli agresywnych zachowań i do konstruktywnego współżycia w rodzinie.
II. Podstawa prawna
Opracowanie i realizacja Programu Oddziaływań Korekcyjno-Edukacyjnych dla Osób Stosujących Przemoc w Rodzinie jest zadaniem z zakresu administracji rządowej realizowanym przez powiat zgodnie z art. 6 ust 2 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 218).
Rada Miasta, w myśl art. 12, pkt 8 a ustawy o samorządzie powiatowym (t.j. Dz. U. z 2020 poz. 920),
zgodnie z kompetencji podejmuje uchwałę w sprawie przyjęcia do realizacji zadań z zakresu administracji rządowej.
Niniejszy Program Oddziaływań Korekcyjno - Edukacyjnych dla Osób Stosujących Przemoc w Rodzinie na lata 2021 - 2024 zgodny jest z:
1. Ustawą o przeciwdziałaniu przemocy z dnia 29 lipca 2005 r. (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 218), 2. Krajowym Programem Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na rok 2021 ustanowiony Uchwałą Rady Ministrów z dnia 1 lutego 2021 r.,
3. Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lutego 2011 r.
w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, kwalifikacji osób zatrudnionych w tych ośrodkach, szczegółowych
kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno - edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie oraz kwalifikacji osób prowadzących oddziaływania korekcyjno-edukacyjne. (Dz.U. 2011
nr 50 poz. 259).
III. Cele Programu Cel podstawowy:
Zapewnienie bezpieczeństwa osobom doświadczającym przemocy, poprzez oddziaływania skierowane do osoby stosującej przemoc mające na celu powstrzymanie osoby stosującej przemoc w rodzinie przed dalszym jej stosowaniem.
Cele operacyjne:
1) Ograniczenie zjawiska przemocy w rodzinach poprzez oddziaływania skierowane do osób stosujących przemoc.
2) Zwiększenie bezpieczeństwa i poprawa funkcjonowania rodzin dotkniętych przemocą.
3) Zmiana zachowań i postaw osób stosujących przemoc na takie, poprzez które kształtowanie relacji rodzinnych i rozwiązywanie konfliktów odbywać się mogą bez przemocy.
4) Rozwijanie umiejętności samokontroli i współżycia w rodzinie,
5) Kształtowanie umiejętności w zakresie wychowywania dzieci bez używania przemocy w rodzinie, 6) Zdobycie i podniesienie wiedzy na temat mechanizmów powstawania przemocy,
7) Zdobycie umiejętności komunikowania się i rozwiązywania konfliktów w rodzinie bez stosowania przemocy,
8) Uzyskiwanie informacji o możliwościach podejmowania działań terapeutycznych.
IV. Adresaci Programu
Adresatami Programu są dorosłe osoby stosujące przemoc w rodzinie, zarówno kobiety jak i mężczyźni. Oddziaływania korekcyjno–edukacyjne skierowane będą w szczególności do:
1) osób stosujących przemoc w rodzinie wobec których toczy się procedura Niebieskiej Karty;
2) osób skazanych za czyny ze stosowaniem przemocy w rodzinie, którym w wyroku zalecono udział w oddziaływaniach korekcyjno - edukacyjnych;
3) osób zgaszających się do udziału w programie w związku z potrzebą poprawy relacji i komunikacji w rodzinie.
Do Programu nie przyjmuje się:
1) osób chorych psychicznie,
2) osób uzależnionych od alkoholu i narkotyków, z wyłączeniem osób, które przeszły lub są w trakcie podstawowego cyklu terapii uzależnień,
3) osób, które nie posiadają pełnej zdolności do czynności prawnych i nie korzystających z pełni praw publicznych.
Nabór uczestników do Programu pozostaje w ścisłej współpracy z instytucjami lokalnymi funkcjonującymi w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
V. Reguły uczestnictwa w Programie
Warunkiem uczestnictwa w Programie jest odbycie 1-2 spotkań indywidualnych, podpisanie kontraktu (uczestnik zobowiązuje się w nim do zaprzestania stosowania przemocy, powstrzymywania się od spożywania alkoholu i środków psychoaktywnych, przestrzegania regulaminu grupy, systematycznego uczestniczenia w zajęciach grupowych) oraz aktywny udział w sesjach grupowych i stosowanie się do Regulaminu grupy. Podczas spotkania indywidualnego prowadzący wypełni kartę
uczestnika programu korekcyjno-edukacyjnego niezbędną do ustalenia diagnozy wstępnej oraz przeprowadza wstępną ankietę ewaluacyjną. Na zakończenie Programu prowadzący ponownie
przeprowadza ankietę ewaluacyjną. Podstawową formą pracy w ramach Programu są zajęcia grupowe. Za kryterium ukończenia Programu przyjmuje się frekwencję na zajęciach.
VI. Założenia teoretyczne Programu
Program realizowany jest z perspektywy modelu integracyjnego łączącego w sobie podejście skoncentrowane na rozwiązaniach i wybrane elementy tradycyjnych modeli. Analiza przemocy przyjmuje za czynniki równoważne strukturę rodziny i systemu społecznego, indywidualne patologie jej członków, występowanie zaburzeń w relacjach rodzinnych i dysfunkcjonalność systemu komunikacji wewnątrz rodziny. Główne zadanie terapeuty polega na prowadzeniu oddziaływań korekcyjnych, opartych na wzmacnianiu zachowań i postaw pozytywnych i odrzucaniu negatywnych.
Podkreślane jest znaczenie budowania motywacji do zmiany i akceptowana jest także motywacja zewnętrzna. Celem jest umocnienie i zwiększenie bezpieczeństwa w rodzinie poprzez uczenie umiejętności zdrowego komunikowania się i zachowań alternatywnych wobec przemocy. Model integracyjny dotyczy przede wszystkim:
1) edukacji na temat kulturowo-obyczajowych zjawisk wspierających i przeciwstawiających się przemocy oraz konfrontowanie ze stereotypami promującymi przemoc,
2) promocję wartości i idei wspierających godność osoby, dobro rodziny, równość płci oraz prawa kobiet i dzieci, a także odpowiedzialność za osobiste decyzje i gotowość ochrony
słabszych,
3) nauki stosowania zachowań alternatywnych wobec przemocy,
4) uczenia umiejętności konstruktywnej komunikacji interpersonalnej (metoda Porozumienia bez Przemocy M. Rosenberga) oraz samokontroli.
Założenia do tworzenia niniejszego Programu opierają się na aktualnym stanie wiedzy na temat przemocy w rodzinie i prowadzą do następujących wniosków:
1) przemoc w rodzinie ma uwarunkowania kulturowe,
2) przemoc może być tolerowana i wzmacniana przez postawy i poglądy ludzi, a także jest zakorzeniona we wzorach postępowania przekazywanych z pokolenia na pokolenie,
3) przemoc w rodzinie jest wyuczonym zachowaniem, które przynosi zyski i straty dla osoby stosującej przemoc,
4) przemoc w rodzinie jest szkodliwym i raniącym nadużyciem siły i władzy oraz dąży do kontrolowania i zniewolenia osoby zależnej,
5) stosowanie przemocy nie może być usprawiedliwione stwierdzeniem, że była ona skutkiem prowokacji ze strony osoby doświadczającej przemocy,
6) stosowanie przemocy jest wyborem, za który osoba stosująca przemoc ponosi odpowiedzialność moralną i prawną,
7) niestosowania przemocy w rodzinie można się nauczyć.
Podsumowując, w Programie zakłada się przede wszystkim to, że przemoc jest zachowaniem nieakceptowanym, którego nic nie usprawiedliwia. Za agresywne czyny odpowiedzialna jest osoba stosująca przemoc, która nie odpowiada za normy wychowania, wśród których dorastała. Zatem, osoby stosujące przemoc w rodzinie muszą zostać poddane edukacji i oddziaływaniom korekcyjnym.
Stosowanie odpowiednich oddziaływań edukacyjno– korekcyjnych wobec sprawców przemocy w rodzinie pozwala na zmniejszenie poziomu agresji, wzmacnianie i doskonalenie umiejętności
komunikacji oraz relacji partnerstwa i szacunku wobec bliskich.
Program będzie realizowany w grupie otwartej lub zamkniętej. Skład grupy będzie zmienny w przypadku grupy otwartej i stały w przypadku grupy zamkniętej. Przewiduje się objęcie rocznie
Programem grupę zamkniętą 10 -15 osobową, lub grupę otwartą, w której zakłada się udział 15 - 20 osób. Planuje się następujące etapy realizacji programu w danym cyklu:
1) 1 - 2 spotkania indywidualne po 1 h z każdym uczestnikiem Programu,
2) 1 spotkanie grupowe w tygodniu po 3 godziny zegarowe każde, przez okres 20 tygodni, czyli 20 zajęć, rocznie 60 h. Przerwy pomiędzy kolejnymi zajęciami nie powinny być
dłuższe niż tydzień. Wyjątkiem są odstępstwa wynikające z umiejscowienia w kalendarzu świąt i innych dni wolnych od pracy.
Część edukacyjna warsztatów grupowych ma na celu przekazanie uczestnikom szerokiej wiedzy o zjawisku przemocy, komunikacji, rolach społecznych.
Część korekcyjna warsztatów jest ukierunkowana na zdobycie umiejętności radzenia sobie ze stresem, prowadzenie treningu umiejętności społecznych, stosowania „przerwy na ochłonięcie”,
używania języka Porozumienia bez Przemocy, asertywnych zachowań, nauki konstruktywnego rozwiązywania sporów oraz prowadzenia negocjacji.
Program jest realizowany przez dwoje prowadzących: kobietę i mężczyznę. Relacja pomiędzy prowadzącymi jest dla uczestników modelowym przykładem komunikacji partnerskiej. Obecność kobiety podczas spotkań jest dodatkowym czynnikiem konfrontującym, ważnym w procesie zmiany zachowania.
Osoby bezpośrednio zaangażowane w realizację Programu, ze względu na specyfikę pracy
z osobami stosującymi przemoc oraz dbałość o wysoką jakość świadczonego wsparcia i przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu, w miarę możliwości będą korzystały z superwizji.
Program realizowany będzie przez okres około 5 miesięcy w danym roku w łącznym (maksymalnym) wymiarze 60-62 godzin. Zajęcia prowadzone będą w formie 60 godzin zajęć
grupowych i 1-2 spotkań indywidualnych. Szczegółowy harmonogram zajęć indywidualnych i grupowych zostanie uzgodniony z trenerami prowadzącymi Program (jest załącznikiem do umowy).
VII. Realizatorzy programu
Realizatorem Programu jest Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Słupsku (MOPR).
Bezpośrednimi wykonawcami Programu będą specjaliści, posiadający uprawnienia do pracy z osobami stosującymi przemoc. Spełniają kryteria zawarte w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lutego 2011 r., wg którego oddziaływania może prowadzić osoba, która spełniać będzie łącznie następujące warunki:
1) ukończyła studia wyższe magisterskie na jednym z kierunków: psychologia, pedagogika, pedagogika specjalna, nauki o rodzinie, politologia i nauki społeczne w zakresie pedagogiki opiekuńczo - wychowawczej, resocjalizacji lub pracy socjalnej, albo na innym kierunku uzupełnione studiami podyplomowymi w zakresie psychologii, pedagogiki, resocjalizacji,
2) posiada zaświadczenie o ukończeniu szkoleń w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w wymiarze co najmniej 100 godzin, w tym w wymiarze 50 godzin w zakresie pracy z osobami stosującymi przemoc w rodzinie,
3) ma udokumentowany co najmniej 3 letni staż pracy w instytucjach realizujących działania na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
Dopuszcza się możliwość zlecania zadania przez MOPR innym podmiotom (osobom), spełniającym ww. wymagania i posiadającym pozytywna opinię Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Słupsku.
Oddziaływania korekcyjno-edukacyjne nie mogą być prowadzone w miejscach, gdzie udziela się pomocy i wsparcia osobom doświadczającym przemocy w rodzinie. Miejsce realizacji Programu wskazuje Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Słupsku.
VIII. Źródła finansowania
Środki na realizację Programu Oddziaływań Korekcyjno - Edukacyjnych dla Osób Stosujących Przemoc zapewnia budżet państwa. Dopuszcza się możliwość dofinansowania realizacji Programu ze środków z budżetu Miasta Słupska przeznaczonych na realizację Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Uzależnień oraz innych źródeł zewnętrznych.
IX. Monitoring i ewaluacja
Monitoring prowadzonych działań realizowany będzie przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Słupsku poprzez:
1) możliwość kontaktu z osobą doświadczającą przemocy (za zgodą uczestnika) – w trakcie realizacji Programu;
2) możliwość kontaktu z pracownikiem socjalnym MOPR (za zgodą uczestnika Programu);
3) za zgodą uczestnika zajęć dopuszcza się kontakt z grupą roboczą Zespołu Interdyscyplinarnego ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie – zgodnie z planem pomocy opracowanym przez grupę
roboczą w Niebieskiej Karcie część D;
4) monitoring zachowań uczestnika Programu będzie odbywał się w trakcie udziału
w zajęciach poprzez zapisy w karcie uczestnika (diagnoza pogłębiona) wynikające z obserwacji i rozmowy.
W ramach ewaluacji zakłada się stosowanie ankiet ewaluacyjnych na początku udziału w Programie, po upływie roku od zakończeniu udziału w celu oceny skuteczności i trwałości podejmowanych oddziaływań.
Wyniki badań z monitoringu i ewaluacji będą wykorzystane w dalszej pracy nad doskonaleniem i upowszechnianiem metod oddziaływań korekcyjno – edukacyjnych.
UZASADNIENIE
1. Przedstawienie istniejącego stanu w dziedzinie, która ma być normowana.
Program Oddziaływań Korekcyjno – Edukacyjnych dla osób Stosujących Przemoc w Rodzinie winien być zatwierdzony uchwałą rady powiatu/miasta. Poprzednia Uchwała Rady
Miejskiej w Słupsku w sprawie przyjęcia Programu Oddziaływań Korekcyjno – Edukacyjnych dla osób Stosujących Przemoc w Rodzinie obejmowała lata 2017 – 2020.
2. Wyjaśnienie celu i potrzeb podjęcia uchwały.
Zgodnie z art. 6 ust. 4 pkt. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (tj. Dz. U. z 2020 r. poz. 218) do zadań z zakresu administracji rządowej realizowanych przez powiat należy opracowywanie i realizacja programów korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie. Przyjęcie Programu umożliwi wykorzystanie środków finansowych przeznaczonych na ten cel z budżetu państwa.
3. Wykazanie różnic między dotychczasowym a projektowanym stanem prawnym.
Aktualnie Program Oddziaływań Korekcyjno – Edukacyjnych dla osób Stosujących Przemoc w Rodzinie nie jest przyjęty stosowną uchwała i Program nie jest realizowany.
4. Charakterystyka przewidywanych skutków społecznych i gospodarczych.
Przyjęcie Programu pozwoli na uruchomienie działań korekcyjno – edukacyjnych skierowanych
do osób stosujących przemoc w rodzinie, głównie objętych procedurą Niebieskie Kart lub kierowanych do udziału w Programie postanowieniem sąd. Podjęte działania, obok wsparcia
kierowanego do osób bezpośrednio doświadczających przemocy w rodzinie, będą dopełnieniem
szeroko rozumianego systemu wsparcia wszystkich osób uwikłanych w problem przemocy w rodzinie. Podejmowane działania maja przyczynić się do zmniejszenia zjawiska przemocy w rodzinie, wzrostu poczucie bezpieczeństwa rodzin, a u bezpośrednich odbiorców Programu
wykształcenia alternatywnych dla przemocy i akceptowalnych społecznie sposobów funkcjonowania w relacjach z bliskimi.
5. Skutki finansowe związane z wejściem w życie uchwały.
Program będzie realizowany przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Słupsku ze środków pochodzących z budżetu państwa.
6. Źródła finansowania.
Realizacja Programu finansowana jest z budżetu państwa. Zgodnie z Krajowym Programem Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na rok 2021, na jednego uczestnika Programu przeznaczona jest kwotę 900,00 zł. Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Słupsku otrzymał na ten cel kwotę 12 000,00 zł.
