Scenariusz zajęć
I etap edukacyjny, edukacja wczesnoszkolna
Temat: Jak kruk czy jak lis? Moje mocne i słabe strony
Treści kształcenia:
Uczeń:
1) Potrafi określić swoje mocne i słabe strony – treści rozszerzające,
2) Korzysta z informacji: uważnie słucha wypowiedzi i korzysta z przekazywanych informacji – edukacja polonistyczna (1.1a),
3) Analizuje i interpretuje teksty kultury: przejawia wrażliwość estetyczną, rozszerza zasób słownictwa poprzez kontakt z dziełami literackimi – edukacja polonistyczna (1.2a); w tekście literackim zaznacza wybrane fragmenty, określa czas i miejsce akcji, wskazuje głównych bohaterów – edukacja polonistyczna (1.2b),
4) Tworzy wypowiedzi w formie ustnej i pisemnej: kilkuzdaniową wypowiedź – edukacja polonistyczna (1.3a),
5) Współpracuje z innymi w zabawie, w nauce szkolnej i w sytuacjach życiowych;
przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej oraz świecie dorosłych – edukacja społeczna (5.4),
6) Zastanawia się nad tym, na co ma wpływ, na czym mu zależy, do czego może dążyć, nie krzywdząc innych – etyka (11.2).
Cele operacyjne:
Uczeń:
● Potrafi określić swoje mocne i słabe strony, wypowiada się na ich temat, wykorzystując niedokończone zdania i zgromadzone słownictwo,
● Określa cechy bohaterów utworu literackiego,
● Przedstawia na osi czasu swoje umiejętności i plany,
● Umie wykonać sześcian, korzystając z szablonu,
● Zgodnie współpracuje w grupie.
Nabywane umiejętności:
Uczeń:
● Diagnozuje swoje mocne i słabe strony,
● Określa cechy charakteru,
● Współpracuje w grupie,
● Słucha ze zrozumieniem,
● Potrafi komunikować się w pracy i zabawie.
Środki dydaktyczne:
● Zasoby multimedialne: nagranie recytacji wiersza Ignacego Krasickiego pt. Kruk i lis, karty pracy (Cechy charakteru zwierząt, Kostka niedokończonych zdań oraz Jaki jestem?),
● Materiały źródłowe: wybrane słowniki, leksykony,
● Sylwetki lisa i kruka,
● Nożyczki i klej dla każdego dziecka,
● Oś czasu oraz magnesy,
1
● Blok rysunkowy, kredki,
● Zegarek z sekundnikiem,
● Komputer z głośnikami lub magnetofon,
● Tablica, kreda/pisak.
Metody nauczania:
● Podająca: pogadanka,
● Problemowe: aktywizujące – dyskusja, oś czasu,
● Praktyczne: przewodniego tekstu, realizacji zadań wytwórczych.
Formy pracy:
● Zbiorowa jednolita,
● Zbiorowa zróżnicowana,
● Grupowa jednolita.
Przebieg zajęć:
1. Nauczyciel wita się z dziećmi, a następnie prezentuje sylwetki lisa i kruka. Uczniowie określają, co może łączyć te zwierzęta.
Możliwe odpowiedzi:
● Miejsce zamieszkania,
● Przynależność do świata zwierząt itp.
Dzieci słuchają nagrania wiersza Ignacego Krasickiego pt. Kruk i lis. Prowadzący zajęcia i uczniowie wyjaśniają niezrozumiałe słownictwo. Ci uzdolnieni lingwistycznie posługują się w tym celu materiałami źródłowymi – przygotowanymi przez nauczyciela słownikami i leksykonami.
Uczniom z trudnościami słuchowymi (obniżona percepcja słuchowa, niedosłuch) lub z problemami ze skupieniem się można wręczyć wydruk z wierszem, tak aby w trakcie odtwarzania materiału mogli w razie potrzeby jednocześnie śledzić tekst.
Nauczyciel prowadzi rozważania związane z tekstem – pyta dzieci:
● Kto jest bohaterem wiersza?
● Gdzie mogła się wydarzyć ta sytuacja?
● Dlaczego lis był miły dla kruka? Co chciał osiągnąć, chwaląc ptaka?
● Czy to, co mówił o kruku, było prawdą?
● Dlaczego kruk dał się oszukać lisowi?
2. Karta pracy Cechy charakteru zwierząt (trzy wersje).
Każda z wersji karty pracy pozwala na dopasowanie trudności zadania do poziomu uzdolnień uczniów pod względem lingwistycznym.
Wersja 1: reprezentuje pierwszy stopień trudności. Uczniowie łączą strzałkami rysunki kruka i lisa z następującymi cechami charakteru: przebiegły, sprytny, cwany, interesowny, łatwowierny, naiwny, próżny, nierozsądny – czyli takimi, które łatwo się narzucają po lekturze wiersza.
Wersja 2 jest nieco trudniejsza: na karcie są wypisane dodatkowe cechy, które nie pasują do żadnego z bohaterów (przebiegły, wesoły, sprytny, dobroduszny, cwany, serdeczny, interesowny, miły, łatwowierny, uczciwy, naiwny, solidny, próżny, uroczy, nierozsądny, odpowiedzialny).
Wersja 3 – najtrudniejsza: pozwala uczniom szczególnie uzdolnionym językowo na samodzielne przypisanie zwierzętom odpowiednich cech.
Na podstawie karty pracy dzieci zastanawiają się, które z przedstawionych cech są pozytywne, a które negatywne.
2
Nauczyciel powraca do tekstu i zadaje pytania:
● W jakiej sytuacji może się zmienić nasza ocena zwierząt?
● Co powinien zmienić w sobie lis, a nad czym powinien pracować kruk, żeby mogli wzbudzać sympatię?
3. Karta pracy Kostka niedokończonych zdań.
Uczniowie otrzymują karty i wykonują kostkę do zabawy Dokończ zdanie, wycinając i sklejając sześcian. Następnie wykonują rzut kostką i samodzielnie kończą wylosowane zdanie według własnej propozycji. Ćwiczenie można przeprowadzić w parach lub małych grupach.
Dzieci wykazujące wyjątkowe zdolności językowe i literackie otrzymują drugą wersję karty pracy, na której jedna ze ścian szablonu jest czysta – jeśli uczeń trafi na to pole, rzucając kostką, sam proponuje zdanie, które chciałby tam umieścić.
4. Karta pracy Jaki jestem?.
Nauczyciel rozdaje każdemu uczniowi tabelę z wypisaną listą cech. Dzieci ustalają, w jaki sposób będą zaznaczać cechy, które je charakteryzują (np. uśmiechnięte buźki, plusy,
„ptaszki”).
Proponowana lista może zostać rozszerzona w trakcie dyskusji i omawiania jej z uczniami.
Jestem:
tolerancyjny sprawny ruchowo koleżeński
cierpliwy
uzdolniony artystycznie ambitny
uzdolniony językowo zorganizowany twórczy
5. Dzieci dobierają się w małe grupy, a następnie każdy uczeń na podstawie swojej listy prezentuje siebie – swoje mocne i słabe strony. Czas mierzy wybrany przez grupę „zegarek”
– osoba potrafiąca posługiwać się zegarkiem z sekundnikiem.
6. Prowadzący zajęcia prezentuje na tablicy oś czasu z zaznaczonymi punktami: „dawniej”,
„dziś”, „w przyszłości”.
Prosi uczniów, aby zastanowili się:
● Co robili dobrze kiedyś jako małe dzieci,
● Czym mogą pochwalić się dzisiaj,
● Opanowanie jakiej cechy może być dla nich ważne w przyszłości.
W odniesieniu do tych rozważań dzieci rysują własną oś czasu. Uczniowie uzdolnieni 3
plastycznie posługują się symbolami rysunkowymi, natomiast odznaczający się większymi uzdolnieniami językowymi stosują zapis słowny.
Chętni mogą opowiedzieć o swojej osi i wspólnie z kolegami oraz nauczycielem zastanowić się, jakie działania muszą podjąć, aby w przyszłości zrealizować swój plan.
7. Podsumowanie zajęć.
Nauczyciel prosi uczniów o wymienienie negatywnych i pozytywnych cech charakteru, o których była mowa na zajęciach, a następnie o krótkie, jednozdaniowe scharakteryzowanie osób, które je przejawiają, np. osoba uzdolniona artystycznie to ktoś, kto pięknie rysuje i maluje.
Uwagi:
Tekst wiersza I. Krasickiego pt. Kruk i lis do wydrukowania dla uczniów z trudnościami słuchowymi (obniżona percepcja słuchowa, niedosłuch) lub z problemami z koncentracją:
Ignacy Krasicki Kruk i lis Bywa często zwiedzionym, Kto lubi być chwalonym.
Kruk miał w pysku ser ogromny;
Lis, niby skromny,
Przyszedł do niego i rzekł: „Miły bracie, Nie mogę się nacieszyć, kiedy patrzę na cię!
Cóż to za oczy!
Ich blask aż mroczy!
Czyż można dostać Takową postać?
A pióra jakie!
Szklniące, jednakie.
A jeśli nie jestem w błędzie, Pewnie i głos śliczny będzie”.
Więc kruk w kantaty; skoro pysk rozdziawił, Ser wypadł, lis go porwał i kruka zostawił.
4
