Cena jednego egzenvplar7=\ groszy N ale ż y to ść p o c z to w a o p ła c o n a ry c z a łte m ;
R o K II. w , 15 lip c a 1931. N r . 14.
D w u t y g o d n ik cH rześcijań sK o -sp o łeczn y
Adres Redakcji i Adm inistr.
Lwów, ul. Piekarska 28. II. p.
T elefon nr. 35-29.
Konto cz ek o w e 152-848.
W y c h o d z i 1 i 15 K ażdego m iesiąca
RedaKcja i A d m in istracja u rzęd u je codziennie od 17 do 19-tej Z wyjątKiem niedziel i świąt
P r e n u m e r a t a r o c z n a ... zł 6.—
półroczna . . . „ 3.—
k w a rta ln a . . i . . . „ 1'50 m iesięczna . . . „ — 50
Stolica Apostolska a stronnictwa polityczne.
W d a lsz y m c ią g u b a rd z o ż y w o z a jm u je się św ia t c a ły sto su n k ie m fa s z y z m u w łoskiego do S to
lic y A p osto lsk iej.
W s p o m in a liśm y ju ż p o p rz e d n io , że W ło c h y fa s z y s to w s k ie o s k a r ż a ją S to lic ę A p o sto lsk ą o n ie ż y c zliw o ść d la fa sz y z m u , że a k c ja k a to lic k a z w ra c a się p rz e c iw faszy zm o w i. O jc ie c św. za p rz e - cz y ł ty m n ie słu sz n y m o sk a rż e n io m i p o d e jrz en io m , są to b o w iem w y m y s ły fasz y sto w sk ie , b ez c ien ia d o w o d u i słuszności.
S tolica A p o sto lsk a w ogólności, licząc się z d z i
sie jsz y m sta n e m rz e c z y w E u ro p ie , s ta ra się t r z y m ać od s tro n n ic tw p o lity c z n y c h zd a ła , a c a łą a k c ję k a to lic k ą u jm u je głęboko i szeroko, dlateg o sta w ia ją n a g ru n c ie z e p su te j i sp o g a n io n e j dziś n a tu r y lu d z k ie j, poza i p o n a d p a r tja m i p o lity cz n e m i. W y siłk i S to licy A p o sto lsk iej, m a ją c e u ja w n ić w z a le c a n e j p rze z niego a k c ji k a to lic k ie j, m a ją n a celu od ro d zić i p o d n ieść d o życia n a d p rz y ro d z o n e g o d u sze lu d zk ie . Id e a ły p o lity c z n e i p a r t j e p o lity cz n e 0 jciec św. zo sta w ia t u ja k n a jb a r d z ie j n a stronie'.
N ie chce, a b y p a r tje n a d u ż y w a ły h a se ł k a to lic k ic h d la celów p a r ty jn y c h , d la te g o n a w e t z p a r t jam i ta k zw a n e m i k a to lic k ie m i k o n ta k tu u n ik a .
P ły n ą je d n a k i d la p a r t y j k a to lic k ic h od S to
lic y A p o sto lsk iej w s k a z ó w k i i to n a tu r y z a sa d n i
czej, p o d sta w o w e j. N a te w ła śn ie w sk a z ó w k i p r a g n ie m y d ziś zw rócić d o k ła d n ie js z ą u w a g ę , w iedząc, że p r z y d a ć się to b a rd z o m oże i d la n a s z y c h sto su n ków .
Z a trz y m a jm y się ch w ilę n a o s ta tn ie j en cy k lice P iu s a XI, z n a n e j n a m n a ra z ie ty lk o z k o m u n ik a tu prasow ego.
O jc ie c św ię ty potęp ia w te j e n c y k lic e m e
todę k ła m stw i oszczerstw , sto s o w a n ą ze s tr o n y fasz y z m u w łoskiego, p rz e c iw S to licy A p o sto lsk iej 1 p rz e c iw a k c ji k a to lic k ie j. Jest to je d e n z z a sa d n i
c z y ch p u n k tó w w ż y c iu p u b lic z n e m : n ie w a lc z y ć k ła m s tw a m i i o szczerstw am i.
W y s tę p u je n a s tę p n ie O jc ie c św . w obronie praw ro d zin y i K ościoła k a to lic k ieg o , k tó r e p a ń - tsw o fasz y sto w sk ie , z o rg a n izo w a n e w fo rm ie b e z w zględnego n a d z o ru p o lic y jn e g o , n a rze c z p a ń s tw a , gw ałci i sam ow olnie znosi. F a sz y z m o w i się z d a je, że
w im ię p a ń s tw a m o żn a w sz y stk o czy nić, że ty lk o p a ń stw o m a p ra w o w y c h o w y w a ć m łodziez.
N ie z d a ją sobie w id ocznie s p ra w y ci te o re ty c y fa sz y z m u , że w e W łoszech p a ń s tw o re p re z e n tu je rz ą d fa sz y sto w sk i, a le w R osji b e z b o ż n y r z ą d k o m u n is ty c z n y . M u siało b y się z a te m d o jść do n a j stra s z n ie js z e j t y r a n j i i dc a b s u rd u m , g d y b y się n ie u z n a w a ło zgodnie z n a u k ą K ościoła, że ż a d n a w ła d z a p a ń s tw o w a nie m a p r a w a w y c h o d z ić p o z a p e w n e r a m y i g w a łc ić p r a w ro d z in y i Kościoła!, za
k re ślo n y c h p rze z P. Boga. Z now u t u k a ż d y m u si p rz y z n a ć słu szn ość O jc a św . P a ń s tw o w obec je d n o s tk i nie je s t ja k im ś bogiem , ja k b y ło w w ie lu r a zach w s ta ro ż y tn y c h p a ń s tw a c h p o g a ń sk ic h . Jest to n a u k a d la te o re ty k ó w , k tó rz y g a r d łu ją ciągle i z b y t w iele p o s łu g u ją się p o lic ją i m eto dam i poli- c y jn e m i, a b y p o d d a ć w sz y stk o w ła d z y p a ń s tw a .
R ów no cześnie je d n a k p o d k re ślić n a le ż y w ie l
k ą d e lik a tn o ś ć ze s tr o n y O jc a św . N ie d a je na
w e t n a jlż e jsz e g o pozoru ja k ie jś n iech ęci czy do fa szyzm u c z y do ludzi, k tó r zy ten fa szyzm r ep rezen tu ją. O k a z u je O jc ie c św. d o b rą w o lę, z w a lc z a b łę d y , n ie lu d z i; ch ce p rosty ch dróg rządu, a le nie słab ości lub upad ku rządu-
N a le ż y je d n a k c o fn ą ć się do d a w n ie js z y c h e n c y k lik O jc a św., do jego p ie rw s z e j e n c y k lik i p ro g ra m o w e j z 23 g ru d n ia 1922 i do jego e n c y k lik i
o C h ry s tu s ie -K ró lu z 1 i g ru d n ia 1925. W o b y d w u ty c h e n c y k lik a c h O jc ie c św . m ó w i o nieszczęściach, k tó re tr a p ią d ziś p a ń s tw a i sp o łeczeń stw a i n a w o łu je w sz y stk ic h do p o w ro tu do e w a n g e lji C h r y stusow ej.
W ty c h to e n c y k lik a c h rz u c ił O jc ie c św . h asło ja k o p ro g ra m rz ą d ó w s w o ic h : P o k ó j C h ry stu so w y w K ró lestw ie C h rystu sow em .
W s k a z u je n a z a m ieszan ie i n a n ieb e z p ie c z e ń stw a , g rożące p a ń stw o m i społeczeństw om ,, a ź ró dło złego le ż y w z e p su te j n a tu r z e lu d z k ie j, w z a n ie d b a n iu p r z y k a z a ń B ożych, w g o n ien iu za do
b ra m i tego św ia ta , za u ż y w a n iem .
Z w ra c a t u O jc ie c św . u w a g ę i n a s tro n n ic tw a p o lity c z n e i w s k a z u je zę sm u tk iem , że i p a rtjo m p o lity c z n y m nie ty le id zie o p ro g ra m , o d o bro n a ro d u i p a ń s tw a , ile ra c z e j o w ła d z ę, a b y j ą w z ią ć w sw o je ręce, d late g o w a lc z ą z a w iścią, n a m ię tn o ścią, s ie ją niezgodę i n ien a w iść , sz erz ą w a ś ń w n a ro d ach .
S ta ra ry w a liz a c ja id zie d a le j. W a lk a k la s j a k b y ro b a k to cz y społeczeństw o. I s tn ie ją p a r t j e w
2 „G Ł O S P R A C Y"
p a ń s tw a c h , k tó re z w y c z a jn ie n ie p r a c u ją raz e m w m y śl sw oich p ro g ra m ó w d la d o b ra w spólnego’, a le się k łó cą m ię d z y so b ą i słu ż ą c w ła sn y m k o rz y ściom , s ta r a ją się p rz e d e w szy sik ie m zniszczyć sw oich p rze c iw n ik ó w .
W z y w a w ięc O jciec św ., a b y d o b rz y k a to lic y zaw sze ta k m yśleli i to chcieli, j a k m y śli i co chce O n.
W z y w a p ra w d z iw y c h k a to lik ó w , a b y z e rw ali z p ew n ego ro d z a ju m o d ern izm em i szczerze sta n ę li p r z y s z ta n d a rz e C h ry stu so w y m , w a lc zą c n a p r a
w d ę o p o k ó j C h ry s tu s o w y w K ró lestw ie C h ry s tu - sowem .
D o z g o d y n a w o łu je O jc ie c św . k a to lik ó w , do w z a je m n e j m ięd zy sobą m iło ści i uczciw ości.
A czy w n a sz y c h s to su n k a c h w Polsce w sz y st
ko pod ty m w zg lęd em w p o rz ą d k u ? C z y n a sz y m p a rtjo m n a p ra w d ę w ięcej z ależy n a d o b ru w spól- n e m n a ro d u i p a ń s tw a , niż n a d o jśc iu do w ła d z y , lu b n a u trz y m a n iu się p r z y w ła d z y ? C z y k ie r u je
m y się w ięcej m iłością, niż n ie n a w iśc ią ? C z y p r a c u je m y w ię c ej d la p o k o ju , niż d la o b a le n ia p rz e c iw n ik ó w p a r ty jn y c h ?
Z a p ra w d ę gro za dzisiejszego p o ło żen ia n a k a z u je w sz y stk im iść za głosem O jc a św . i p o d z n a kiem C h ry s tu s a w a lc z y ć ta k ż e o zgodę i w y ro z u m iałość w z a je m n ą w śró d p a r ty j.
O b y to ch cieli zrozu m ieć i ci, co d z is ia j r z ą d zą, i ci, co obóz r z ą d z ą c y z w a lc z a ją .
D o m zebranie delegatów
Zjednoczenia ChrześcijańskicH Zw itków Zawodowych
W n ied zielę 28 c z erw c a o d b y ło się W a ln e Ze
b ra n ie d e le g a tó w C h rz e śc ija ń s k ic h Z w iązk ó w z a w odow ych d la o m ó w ien ia ro cz n e j d z ia łaln o śc i N o
w ego Z a rz ą d u Z jedn o czenia.
R ozpoczęto, j a k w p o p rz e d n ic h la ta c h , m szą św . w k o śc ie le św . A n n y , po k t ó r e j ks. P rof. P o s e ł S z y d e lsk i w y p o w ie d z ia ł k ilk a słó w p o św ię co n y c h id ei p r a c y c h rz e śc ijań sk o -sp o łe c z n ej.
O koło g o d z in y 10 ro zp o częły się o b ra d y w sali Z w iązków . P r z y z a g a je n iu i p o w ita n ia c h d e le g a tó w p rz e m ó w ił m ię d z y in n y m i ks. Prof- S zy d elsk i, w s p o m in a ją c o c zterd ziesto letn iej roczn icy e n c y k lik i „Rerum novarum “, o o b c h o d a ch z te g o t y tu łu w c a łe j Polsce i w c a ły m sw ie c ie k a to lic k im , :o p ielg rzy m c e do R z y m u 15 m a ja im ieniem ś w ia ta p ra c u ją c e g o w Polsce. O d p o w ie d n ie j u ro czystości w e L w ow ie z p rz y c z y n od Z jed no czenia n ie z a w isły c h d o tą d nie m ożn a b y ło urządzać, j a k to b y ło zam ierzo ne, m oże je d n a k u rz ą d z i się w j e sieni. R u c h e h rz e śc ija ń sk o -sp o łe c z n y w in ie n się w szęd zie ro z w ija ć , z w łaszcza u n a s w Polsce, w k r a j u k a to lic k im . Z achęcił do trw a n ia w ty c h z w ią z k a c h i do ich ro z w ija n ia .
W sp o m n iał też o tru d n o ś c ia c h , n a ja k ie n a tr a fia w ty c h c z asach S to lica A p o sto lsk a w H is z p a n ji i w e W łoszech.
Z jed n o czen ie u c h w a liło w y sła ć p rze z K u rję M e tro p o lita ln ą słow a h o łd u i p rz y w ią z a n ia do O jc a św . P iu s a XI, w zn iesiono n a s tę p n ie o k rz y k n a cześć R z e c z y p o sp o lite j P o ls k ie j i j e j P re z y d e n ta M ościc
kiego.
P rzed ło żo n o w sz y stk im o b szern iejsze s p ra w o z d an ie, o d b ite n a m asz y n ie O b e jm u je ono p e w n e
u w a g i ogólne i sp ra w o z d a n ie o po szczegó ln ych g ru p a c h i z w ią z k a c h w 34 p u n k ta c h . P o d a m y tu z te go s p ra w o z d a n ia w a ż n iejsze d a ty i c y fry .
W części ogó lnej s e k re ta r ja t g e n e ra ln y Z jed n o c zenia m ó w i ogólnie o ro zw o ju p r a c y w Z jed n o cze
niu, o o bch o d ach k o ścieln y ch i n a ro d o w o -p a ń stw o w ych. S k ła d a w reszcie p o d z ię k o w an ie ty m , k tó rz y te j p r a c y w Z jed n o czen iu p o m a g a ją i p a tro n u ją .
O so b n o w sp o m in a s p ra w o z d a n ie o d w u m ie
sięczn ym k u rsie dla o rg a n iz a to ró w i k ie r o w n i
k ó w ru c h u chrzęścijań sk o -sp o łeczn eg o , o w y k ła d a c h p o p u la rn y c h i c zespole a m a to rsk im p. B r a cha, k tó r y b a rd z o o ży w ia p ra c ę w D o m u K a to lickim .
S ta n po szczeg ó ln y ch z w ią zk ó w p rz e d s ta w ia się n a s tę p u ją c o :
Z w iązek dozorców lic z y o b e c n ie c z ło n k ó w p ł a c ą c y c h 100. Z b iera się co m iesiąca i częściej. MyśH 0 b u d o w ie swego d o m u i n a b y ło ju ż n a te n cel p a r celę od m ia sta , o raz m a ju ż go to w y p lan . W go
tów ce p o sia d a 2.633 zł. P rezesem Z w ią z k u je s t M i
c h a ł S k o ro p a d a.
Z w iązek laborantów lic z y p ła c ą c y c h 95 c z ło n ków . P ra c ę w n im p ro w a d z ą pp. S zk larz, F e rn e z y 1 Scheer.
Z w iązek w oźn icó w lic z y c z ło n k ó w 295, g o tó w k i w K asie 609 zł. P rz e w o d n ic z ą p p . K a sp e r, Ja- g er i G rzeg o rz G endosz.
Z w iązek s ta r a się od dłu giego ju ż czasu o p rz e p ro w a d z e n ie re je s tr a c ji w oźniców , ale n a tr a f ia ł n a d u że tru d n o ś c i ze s tro n y w łaścicieli p rz e d się b io rstw , k tó ry m r e je s tr a c ja m n iej o d p o w iad a.
S p ra w a je d n a k w S ta ro stw ie g ro d zk ie m ju ż je s t z a ła tw io n a p o m y śln ie i c z e k a n a o sta te cz n ą d e c y zję w w o jew ó d ztw ie.
Z w iązek u k w a lifik o w a n y c h m ły n a rzy je s t ro z rz u c o n y po c a łe j M ałopolsce w sc h o d n iej, m a sw oje o d d z ia ły w H orodence, B u czaczu , T a rn o p o lu, Złoczow ie. C a ły Z w iązek lic z y czło n k ó w 427.
P rezesem jest p. H u p a ło w s k i ze S try ja .
Z w iązek d robnych ku p ców i straganiarzy liczy 215 członków . I n te r w e n ju je n a jc z ę śc ie j u w ladz w s p ra w ie ro z m a ity c h o p ła t i p o d a tk ó w . P rezesem jest p. C z a jk o w sk i. O d b y ł po sied zeń w ro k u 24.
Z w iązek robotnik ów d rzew n ych p rz e c h o d z i w s k u te k p rze sile n ia g o spodarczego i b ezro bocia k ry z y s . C zło n k ó w p ła c ą c y c h liczy ty lk o 53, p rz e szło d ru g ie ty le n ie m a z czego w k ła d e k uiszczać.
O b y d wa o sta tn ie Z w iązk i s p ra w iły sobie w ty m roku w ła sn e s z ta n d a ry , u r z ą d z a ją c z o k a z ji ich p o św ię ce n ia z w iązk o w e uroczystości.
Zw iązek p raco w n ik ó w przem ysłu gastron o
m icznego (k eln e ró w ) lic z y 354 cz ło n k ó w . P o s ia d a parcelę w ła s n ą w a rto śc i 13.621 zł., w fu n d u sz u p o śm ie rtn y m !044 zł., w fu n d u sz u o św ia to w y m 213 złoty ch. U dzieli! członkom b e z ro b o tn y m zapom óg w sum ie 1.040 zł., w d ow om do k o leg ach w y p ła c ił 440 zł. P rezesem b a rd z o c z y n n y m i s p rę ż y sty m je s t p. T om ków . Z w iązek u trz y m u je w łasn eg o s e k re ta rz a .
Z w iązek k u ch arek i p o k o jó w e k „Sam opo- m oc“ lic z y 324 c z ło n k iń . Z e b ra n ia u rz ą d z a co m ie siąca. P. Z a ją c z k o w sk a zło ży ła Z w iązk o w i d a w n y fu n d u sz słu ż ą c y c h w su m ie 2.422 zł. C a ły fu n d u sz o b ecn y w y n o si 2.682 zł. W Z w ią z k u ty m w s p ó łp ra c u je c z y n n ie ks. D r. P a lu c h .
„ G t O S P R A C Y "
Z w iązek egza m in o w a n y ch p o ło żn y ch lic z y 206 człon k ó w . P rz e w o d n ic z y p. K a p ra ls k a . P o sia da w go tów ce 331 zł., w p a rc e li 598 zł.
Z w iązek m ie jsk ic h p ra co w n ik ó w lic z y c z ło n k ó w 108, a eg z ek u to ró w m ie jsk ic h 54, ro g a tk o w y c h 45.
Z w iązek sk o n ty stó w b a n k o w y ch ma 260 czło nkó w . P o s ia d a gotów kę 9.181 zł., w p a p ie ra c h 663 zł., w n ieru ch o m o ści 7.942 zł. P a rce lę p o d b u dow ę z a k u p io n o w Zim nej W odzie. O d d z ia ł w P rz e m y ś lu liczy 57 czło n k ó w p o d k iero w n ic tw em p. W ro n y . P rezesem Z w ią z k u je s t p. K ozień. Z w ią zek jest. o rg a n iz a c ją sta rszą , b y ł d o b rze p ro w a d z o n y , d lateg o p o sia d a d z is ia j p e w ie n m a ją te k .
Z w iązek p racow n ik ów h o te lo w y ch p o d p r z e w o d n ic tw e m p p . B orow ego i P a s te r n a k a m a człon
kó w p lą c ą c y c h 106, a p o sia d a w gotów ce 2.202 zł., n a p o ż y c z k a c h 2.697 zł., w p a rc e li z a k u p io n e j 2.500 zł'.
Z w iązek p ra cow n ic „ D ź w ig n ia 44 lic z y ty lk o 55 człon kiń . U rz ą d z a k u r s y ję z y k ó w fra n c . i niem ., o raz g ry n a fo rte p ia n ie . O p ie k u ją się p r a c ą D ź w i
gn i ks. M at. S okołow ski i p p . K a s p a re k i Żerebecka.
Z w iązek w y s y ła sła b o w ite czło n k in ie n a k o lo n ję d la w y p o c z y n k u .
P. Karp W ła d y sła w p ro w a d z i zaw o d o w e Z w iązk i w B o ry sła w iu , w W ygodzie koło D o lin y (ta rta c z n i), w W ełd zirzu , z Ż akli i w L u d w ik o w ie (m etalow cy ). Z w iązek w W yg o d zie m a sw o ją w ła sn ą o rk ie strę i sw o je w ła sn e u m u n d u ro w a n ie . B ez
robocie n ie s te ty te w sz y stk ie c z te ry g ru p y b a rd z o żyw o o d c z u w a ją .
„ P r z y j a ź ń 44 pod p rz e w o d n ic tw e m p. 11 m ik i je s t d a w n e m sto w a rz y sz en ie m sam opom ocow em , li
c zy około 100 członków . D a je pom oc le k a rs k ą i p e w n e zapom ogi.
C hr. Kasa P o ży czk o w a p r z y Z je d n o c z e n iu p o s ia d a od 1 lu te g o n o w ą R a d ę N a d z o rc z ą i n o w ą d y re k c ję . P rezesem R a d y N a d z o rcz e j został p. Pe- ry c z , d y re k to ra m i są p p . T o m ków , S ta rz e w s k i i R e n k a r. K asa, ja k w y n ik a z k o m u n ik a tó w m ie sięcznych , ro z w ija się. Je j fu n d u sz e w z ra s ta ją d z ię k i u d z ia ło m i oszczędnościom , w no szo nym p rze z Z w iązk i i ich człon k ów , są to je d n a k su m y w ciąż jeszcze n iew ielkie.
Je st jeszcze k ilk a in n y c h g ru p , o k tó ry c h tu d la b r a k u m ie jsc a nie w sp o m in am y .
P r a c ę g łó w n ą w Z je d n o c z e n iu p ro w a d z i G e n e r a ln y S e k r e ta rz Z je d n o c z e n ia , je g o d u sza i m ózg p. r a d c a L iebhart, n ie z m o rd o w a n y , n ie s tru d z o n y i d la Z je d n o c z e n ia k a ż d e j c h w ili o fia rn y , p r z y p o m o cy p rz e w o d n ic z ą c e g o p. T o k a rsk ieg o o ra z s ta łego s e k r e ta r z a p. T u rczy ń sk ieg o . Z e b ra n ie w y ra - ził© k ie ro w n ik o m Z je d n o c z e n ia se rd e c z n e p o d z ię k o w a n ie i u z n a n ie .
S p raw ozd an ie k asow e p o d a je p rz y c h o d y Z jed n o czen ia w ro k u sp ra w o z d a w c z y m w sum ie 10.108 zł. B ilans z a m y k a się d e fic y te m n a przeszło 120 zł. D e fic y t p o w ita ł w s k u te k n ie w y p ła c a n ia w o sta tn ic h m iesiącach s u b w e n c ji sk ro m n e j ze stro n y o d d z ia łu h an d lo w eg o L igi K a to lic k ie j Z w iązk i po n o szą d u ż e o fia ry n a u trz y m a n ie b iu ra i s e k re t a r ia tu .
W o źn y m je s t p. P fe ffe rs te in , p a m ię ta ją c y j e szcze c z asy ks. S zu kalskiego.
N o w y Zarząd Z je d n o c z e n ia p rz e d s ta w ia się n a s tę p u ją c o : P re z e se m w y b r a n y p o n o w n ie p.
T ok arski. Z astę p c a m i są: pp. D r. M a je w sk i, B o ro w y M ichał, T om k ów A ntoni. D o W y d z ia łu w eszli:
p p . B a ra n J a n , B ru c h Leon, C z a jk o w s k i Jó zef, G en d o sz G rzegorz, H u ń k a K o n sta n ty , G ó rn y M i
cha! (sk a rb n ik Z jed n o czen ia), Ju re c z k o K a ta r z y n a, H u p a ło w s k i B azyli, K a rp W ła d y sła w , K a p r a l
sk a P a u lin a , K ozień A n d rz e j, S k o ro p a d a M ichał.
Z astęp cam i w y b ra n o p p . P a s te rn a k a , M yeha- n io w a i W ierzbickiego.
D o K o m isji R e w iz y jn e j w eszli: p p . R e n k a r, R ączek , K a rlik , K onik, A rty m o w icz, C h u d z iń sk i, Bass, Z a jąc z k o w sk a .
Z a m y k a m y to sp ra w o z d a n ie w y ra ż e n ie m u z n a n ia d la ty c h , k tó rz y p ro w a d z ą p ra c ę w Z jednocze
n iu . O w oc tej p r a c y w obec m ałego z a in te re so w a n ia się tą s p ra w ą ze stro n y d u c h o w ie ń stw a lw o w skiego i lw o w sk ie j in te lig e n c ji je s t sto su n k o w o d u ż y ; ale czem że je s t ta g a rść w obec lic z n y c h ty s ię cy p ra c o w n ik ó w fiz y c z n y c h w e L w ow ie?
Z w ró cim y jeszcze u w ag ę, że w Z w ią z k ac h n a szyć]; c h rz e śc ija ń sk ic h są P olacy i R usini.
T.
Stronnictwo Narodowe a Chrześcijańska Demokracja.
N ie m a m y z w y c z a ju p ro w a d z ić w p ise m k u n a- szem p o lem ik i ze stro n n ictw e m n a ro d o w e m i jeg o p ra s ą , p a m ię ta ją c , że obo zy k a to lic k ie m ogą m ieć w a ż n iejsze s p ra w y , niż k łó cić się o nic. A le z a b ra nie głosu ta k ż e w s p ra w a c h p a r ty jn y c h s ta je się n ie k ie d y obo w iązkiem .
S tro n n ic tw o n aro d o w e, k tó re ju ż n ie ra z sw o ją m iłość k u C h rz e ś c ija ń s k ie j D e m o k ra c ji w7 te n sp o sób w y ra ż a ło , że m y śla ło i m ów iło o j e j zu p ełn em z lik w id o w a n iu , z a jm u je się od czasu do cz asu stro n n ic tw e m n aszem w c h a ra k te rz e nieproszonego o p ie k u n a . P ła c z e n a d C h rz e ś c ija ń s k ą D e m o k ra c ją , że w je j łonie są „czystki*4 s a n a c y jn e , że się ona ty c h „ c z y ste k “ w y z b y ć n ie może.
U b o lew ało i u b o lew a, że są w C h rz ę śc i ja ń s k ie j D e m o k ra c ji posłow ie i se n a to rz y z M ałopolski w sch o d n iej p p . T h u łlie i M akarew icz,, B ry ła i ks.
S zydelski.
C zekało, aż se n ato r K o rfa n ty p r z y jd z ie do w ła d z y w C h rz e ś c ija ń s k ie j D e m o k ra c ji i zrobi p o r z ą - . dek. T y m czasem został ju ż prezesem stro n n ic tw a p. K o rfa n ty i po w iał, j a k n o tu je p r a s a tego stro n n ic tw a , „duch n o w y 4*; n ie s te ty i s e n a to ro w ie i p o słow ie z M ałopolski w sc h o d n iej d o tą d ze stro n n ic tw a i z klubów 7 C h rz e ś c ija ń s k ie j D e m o k ra c ji w y rz u c e n i nie zostali. Co w7ięcej o rg an p. K o rfan te g o sam podnosi, że są oni lo ja ln y m i czło n k am i stro n n ic tw a . S tą d n o w y lam e n t n a d C h rz e ś c ija ń s k ą D e m o k ra c ją i w o łan ie do p. K o rfan te g o : „ w y rz u cić ich".
B yć m oże, że istn ien ie w7 M ałopolsce w sch o d n ie j sen ato ró w i p osłów c h a d ec k ich , k tó rz y w y szli z listy N r. 1, nie d o g ad za interesom p a r tji, je d n a k m u sim y n a p ię tn o w a ć tę n iep ro szo n ą opiekę stro n n ic tw a narodow ego ja k o w y ra z o b łu d y i n ieu c z ciw ości.
S tro n n ic tw o n aro d o w e n a k a ż d y m k ro k u p o p is u je się sw oim kato licy zm em i o b ro n ą zasad w ia ry k a to lic k ie j. C z y je s t je d n a k jak iś b a rd z ie j e le m e n ta rn y n a k a z m o raln o ści k a to lic k ie j, j a k sz a now ać do b re im ię d ru g ic h i szan o w ać ty c h , k tó rz y
4 „ G Ł O S P ft A C T
z p e w n o śc ią n ie g o rze j t e j sa m e j w sp ó ln e j s p ra w ie k a to lic k ie j i n a ro d o w e j ch cą słu ż y ć ?
S tro n n ic tw o n a ro d o w e w id o czn ie u w a ż a to za d og m at, że m o żn a się łą c z y ć p r z y w y b o ra c h z r a d y k a ła m i ch ło p sk im i i z so c ja lista m i i z m aso n a m i, ty lk o p rz e n ig d y z obozem b lo k u b e z p a r ty jn e g o ! T ak ieg o je d n a k d o g m atu K ościół k a to lic k i n ie zn a n ie m oże go b y ć ró w n ież ze sta n o w is k a in te resó w n a ro d u n aszego p a ń s tw a i dlateg o C h rz e śc ija ń s k a D e m o k ra c ja M ałopolski w sc h o d n ie j p r z y w y b o ra c h
do niego się nie d ostosow ała.
C h rz e ś c ija ń s k a D e m o k ra c ja M ałopolski w sch od
n ie j u w a ż a , że B lok B e z p a rty jn y , a n a w e t osław io
n a sa n a c ja , j a k n ieg d y ś w p e w n y c h k o łac h b y ły in ne s tro n n ic tw a osław ione — je s t u g ru p o w a n ie m pol- skiem , u m ia rk o w a n e m , z k tó re m w p e w n y c h w y p a d k a c h , j a k z in n em i u g ru p o w a n ia m i p o lity cz n e - m i, p o ro z u m ie w a ć się m ożna, a n ie k ie d y n a w e t n a le ż y . Je st z a sa d a teo re ty c z n a , z k tó re j m ogą w y p ły w a ć k o n se k w e n c je p ra k ty c z n e .
Jeśli- S tro n n ic tw o N a ro d o w e są d zi in a c z e j, to d o w o d ziło b y ty lk o , że p rz e w a ż a w niem n a m ię t
ność p a r t y j n a n a d z d ro w y m rozum em .
B łęd y p o p e łn ia ły i p o p e łn ia ją ro z m a ite p a rtje . W szy sc y w in n i je s te śm y , choć n ie w je d n a k o w e j m oże m ierze. P r a c y jm y n a d p o p r a w ą lu d z i i p a r ty j, ale n ie k ie r u jm y się n ie n a w iś c ią p a r ty jn ą .
Je śli m ą d ro ść z w y k ła ch o d zić raz e m z p ro sto tą , to m o żn a ż y c z y ć stro n n ic tw u n aro d o w e m u , a b y m n ie j by ło z a ro z u m ia łe i n iep ro szo n e nie ro z c ią gało ta m sw e j opieki, g dzie je j n ie p o trz e b u ją .
N.
Opinja świata po stronie Ojca św.
P o le m ik a m ię d z y d z ie n n ik a m i fa sz y stó w -, sk ie m i a k a to lic k ie m i (ściśle b io rą c m oże b y ć m o w a ty lk o o „ O s se ry a to re R o m ano ", o b ra c a się d o k o ła z a rz u tu , j a k o b y O jc ie c św . o d w o ły w a ł się do o p in ji z a g ra n ic y i p rz e z n a c is k z z e w n ą trz c h c ia ł z m u sić rz ą d w ło sk i do z m ia n y sw ego s ta n o w is k a . P r a s a fa s z y s to w s k a tw ie r d z i, że W a ty k a n m ó g ł sw e o s ta tn ie o św ia d c z e n ie og ło sić n a j p ie r w ty lk o w e W ło szech. N a to o d p o w ia d a „ O s
s e ry a to re R o m a n o “ :
„ U b o le w a n ie n a d ro z p o w s z e c h n ia n ie m e n c y k lik i z a g ra n ic ą i tw ie rd z e n ie ,, że o g ło sz e n ie je j w e W łoszech n ie n a p o tk a ło b y n a tru d n o ś c i, je s t n ie- słu szn em , g d y ż z p r a k ty k i z a c y to w a ć m o żn a c a ły s z e re g r e p r e s ji w z g lę d e m k a p ła n ó w , p o d a ją c y c h sło w a P a p ie ż a z a m b o n y lu b w z g lę d e m p r a s y k a to lic k ie j n a p r o w in c ji, z a m ie s z c z a ją c e j p rz e m ó w ie n ia p apieskie'*.
S ta n o w c z o z a p rz e c z a te ż „ O s s e ry a to re R o
m a n o " n ie m ą d ry m „ r e w e la c jo m '4, ja k o b y W a ty k a n w p o ro z u m ie n iu z p o lity c z n ą e m ig r a c ją w ło sk ą d ą ż y ł do o b a le n ia s y s te m u fa sz y sto w sk ie g o i u tw o r z e n ia rz ą d u złożon eg o z s o c ja lis tó w i „po- p o la ró w " . O r g a n W a ty k a n u tw ie rd z i, że s e n sa c je te są w y tw o r e m c h o r e j w y o b r a ź n i i w ła ś c iw ie n ie z a s łu g u ją n a z a p rz e c z e n ie .
Z d r u g ie j s tr o n y p r a s a fa s z y s to w s k a o św ia d cza, że — j a k to ju ż p o d a w a liś m y — p o g ło sk i o w y p o w ie d z e n iu k o n k o r d a tu p rz e z W ło c h y n ie o d p o w ia d a ją p ra w d z ie .
T e o b u s tro n n e z a p rz e c z e n ia p o w in n y b y s k ło n ić do w ię k s z e j o stro ż n o ści ta k ż e te d z ie n n ik i p o l
sk ie , k tó r z y ż e r u ją c na ty m b o le s n y m d la k a to li
k ó w sp o rze, p is a ły w ty m to n ie , j a k b y ju ż la d a c h w ila n a s tą p ić m ia ł s z tu rm k a r a b in ie r ó w n a W a ty k a n , u c ie c z k a P a p ie ż a n a K o rs y k ę i t. p-
W a rto p o d k re ś lić , że o p in ja ś w ia ta je s t w w ię k szo ści po s tro n ie W a ty k a n u . C o p r a w d a n ie w s z y s tk ie p ism a d z ia ła ją z s y m p a tji d la k a to lic y zm u. N p. n a sta n o w is k o n ie k tó r y c h k ó ł le w ic o w y c h w p ły w a f a k t, że są o ne w ro g o u sp o so b io n e w o b e c w s z e lk ic h d y k ta tu r , a ’ szcz e g ó ln ie w o b ec M ussoliniego, k tó r y tę p ił so cjalizm i ra d y k a liz m .
K A P . p r z y ta c z a d w ie o p in je a n g ie ls k ie . W ie lk i i w p ły w o w y ty g o d n ik „ T h e E cono- m is t“ u w a ż a , że k o n f lik t m a z n a c z e n ie n ie ty lk o lo k a ln e w ło s k ie , lecz d o ty c z y całeg o ś w ia ta , id zie b o w ie m o ro z w ią z a n ie je d n e g o z n a jw ię k s z y c h b ro b le m ó w s p o łe c z n y c h n a s z e j e p o k i. Z w a lk i te j P a p ie ż w y jd z ie z w y c ię sk o , g d y ż p o s ia d a O n za so b ą n ie ty lk o o p in je św ia ta k a to lic k ie g o , a le ta k ż e ty c h w s z y s tk ic h w y z n a w c ó w in n y c h r e l i g ij i b e z w y z n a n io w c ó w n a w e t, k tó r z y s ta n ą za N im w Jego k r u c ja c ie p rz e c iw „ p o g a ń sk ie m u d z ie łu p a ń s tw a " .
„T im es" w so b o tn im n u m e rz e p isz e : „M usso- lin i z n isz c z y ł je d e n z m o stó w łą c z ą c y c h W a ty k a n z K w iry n a łe m - C ie rp liw o ś c i trz e b a i w ie lu w y s ił
k ó w , a b y go o d b u d o w a ć . Je śli zaś n ie b ę d z ie on sz y b k o o d b u d o w a n y , m o g ą u le c z n isz c z e n iu i in n e w a ż n e nuosty". I d a le j : „S łow a P a p ie ż a o k re ś la jące je g o s ta n o w isk o w s p ra w ie w y c h o w a n ia n ie m a ją in n e j d e f in ic ji a n iż e li ta , j a k ą b y m ó gł d a ć k a ż d y z je g o p o p rz e d n ik ó w " .
Teatr a moralność.
O becn e p rze sile n ie ekonom iczne d o tk n ęło też i te a tr. W c a łe j E u ro p ie z a u w a ż y ć się d a je k ry z y s te a tra ln y , sły sz y m y ciąg le o z w ija n iu te a tró w . M nie o b cho dzi je d n a k g łó w n ie u trz y m a n ie te a tró w p rze z sa m o rz ą d y , a ja k o ra d n e g o m ia s ta L w ow a, te a tr y m ie jsk ie w e L w ow ie.'
Z a sta n ó w m y się n a p rz ó d n a d o b o w iązk iem g m in y m ia sta L w o w a łożen ia z n a c z n y c h su m n a u trz y m a n ie te a tr u polskieg o w e L w ow ie. N ie w ą t
p liw ie te a tr polski w e L w ow ie, to p la c ó w k a k u ltu ra ln a , p o lsk a w ty m gro dzie k re so w y m ; u trz y m a nie te j p la c ó w k i je s t m o ra ln y m o b o w ią z k ie m m ia sta, ale z d w o m a z a strzeżen iam i. Z astrzeżen ie p ie rw sze to m ożność fin a n so w a m ia sta , d ru g ie to rz e c z y w iste niesien ie p rze z te a tr k u l tu r y zd ro w ej, a nie sian ie zgorszenia.
je ś li chodzi o m ożność fin a n so w ą m ia sta , to o n a w s k u te k z m n ie jsz e n ia doch od ów p o d a tk o w y c h s ta je się co raz m n ie jsz ą . W b u d ż e c ie m ia sto p rz e z n a cz a n a te a tr y m ie jsk ie ty tu łe m su b w e n c ji 800.000 zł. oprócz tego m iasto ponosi k o szt u tr z y m a n ia b u d y n k u i p e n s je k ilk u f u n k c jo n a rju s z y d la n a d z o ru n a d g a rd e ro b ą , b u c h a lte rję itd . Z d an iem m ojem je s t to m a x im u m , co m iasto m oże p o św ię cić n a te n cel. W sza k m a ono i in n e w a ż n e obo
w iązk i. P o trz e b a u trz y m a ć czy sto ść w m ieście, u- trz y m a ć w d o b ry m sta n ie d rogi, b u d o w a ć now e w m ia rę z a b u d o w a n ia się p rze d m ie ść , w sp ie ra ć w zg lędn ie u trz y m y w a ć u bog ich , n iez d o ln y ch d o p ra c y . O b ecn ie k w o ta p rz e z n a c z o n a d la K om isji ubo gich je s t ta k zn ik o m a, że K o m isja p rz y z n a je ro d zin o m ubo gim d a tk i m iesięczne d la ro d zin y 5
„Ć Ł O S p R A C Y“ 5
do 8 zł., za k tó re p rzecież ci b ie d a c y n ie m ogą się u trz y m a ć . C z y ż je s t do p o m y śle n ia , a b y te w y d a tk i o k ra w y w a ć w celu z w ię k sz e n ia b u d ż e tu te atra ln e g o ? O cz y w iśc ie nie! W ięc te a tr m oże u tr z y m ać m ia sto ty lk o o ty le , o ile n a to w y s ta rc z y s u b w e n c ja 800 ty się c y , jeżeli n ie u d a się za tę su b w en cję u trz y m a ć ta k ż e o p e ry p rze z c a ły ro k, to nie m o żn a m ia s tu n a rz u c a ć tego o b o w iązk u , p o c ią g a ją c e g o za sobą p o trz e b ę w ię k sz e j su b w e n c ji.
A le d ru g ie m za strze ż e n ie m je s t j a k p o w ie d z ie liśm y, w a ru n e k , a b y te a tr n ió sł rz e c z y w is tą k u ltu rę, a nie b y ł zgorszeniem d la p u b liczn o ści. T u d o ty k a m y r a n y o tw a rte j k w e s tji te a tra ln e j. K ie ru n e k n o w o czesn y d ra m a tu je s t n ie ty lk o m a te rja li- sty c z n y , ale n ie ra z w p ro st n iem o raln y . N e scenie w iaro ło m stw o je s t czem ś z u p e łn ie n o rm a ln em , r ó w nież j a k i ro zw ó d i p o w tó rn y o żen ek a d zieci w m a łż e ń stw a c h w n o w y m d ra m a c ie p ra w ie z u p e ł
nie n ie w id z im y . R eży ser S ch iller lu b u je się w t a k ic h s z tu k a c h , n ie tro sz c zą c y c h się o m o raln o ść c h rz e ś c ija ń s k ą lu b n a w e t w p ro st w u tw o ra c h p i
s a rz y sow ieckich. P ra w d a , że ja k o z n a k o m ity r e ż y ser p o tra fił on w y s ta w ić św ie tn ie p a rę a rc y d z ie ł ale oprócz ty c h b ia ły c h k ru k ó w r e p e r tu a r p rz e c ię tn y je st z a z w y c z a j w k o liz ji z z a sa d a m i e ty k i k a to lic k ie j. N. p . w sztu ce „ ja k się s ta ć szczęśli
w y m '' z a k o c h u je się c ó rk a m iljo n e ra w zło d zieju , ż y ją c y m w d z ik ie m m ałżeń stw ie. A d ra s ty c z n o ś ć re ż y s e rji docho dzi do tego, że z łó ż k a n a scenie w y ch o d zi n a p rz ó d m ło d y czło w iek , p o te m d z ie w c z y n a i z a c z y n a ją się u b iera ć. W d ra m a c ie „ S p ra w a G ris z y “ je d n a o dsło n a je s t p o św ię co n a w cało
ści a g ita c ji b o lszew ick iej, a fin a ł s z tu k i to rz u c a n ie n a ziem ię k a r a b in u p rze z żo łn ierza. D o d a jm y do tego w y s tę p y b a le tu , w k tó ry m w y s tę p u ją p ó ł
n ag ie g irlsy . R eży sero w i b a le tu n ie dość je s t odsło
nięcie u d ta n c e re k i p lecó w , a le o d sła n ia d a le j. Im w ię c ej g o liz n y n a scenie, te m p e łn ie js z a b ę d z ie w i
d o w n ią, t a k są d z ą d y re k to ro w ie . M oże b y ć , ale to n ie je s t sz tu k a , to n ie je s t k u ltu r a . N a u trz y m a n ie ta k ie g o te a tru , k tó r y je s t p ro p a g a to re m k u ltu r y zła, k tó r y g o rsz y sp o łeczeń stw o p o lsk ie, n ie p o w in no się ło ży ć g ro sza p u b liczn eg o , ścią g a n eg o z t r u dem z w a lc z ą c y c h o e g z y ste n cję p o d a tn ik ó w .
K w e stja te a tra ln a w e L w o w ie n ie z o s ta ła j e szcze o sta te cz n ie ro z strz y g n ię ta . N a ra z ie R a d a m ie js k a w y d z ie rż a w iła p o p rz e d n ie j d y r e k c ji te a tr w ie lk i n a d ra m a t, z a strz e g a ją c 60 w ieczo ró w n a e w e n tu a ln e p rz e d s ta w ie n ie o p ery . L o sy o p e ry p o zo staw io n o n a ra z ie in ic ja ty w ie p r y w a tn e j, z a p e w n ia ją c je d n a k p e w n ą z n a c z n ie jsz ą s u b w e n c ję . N ie ste ty reż y se re m d r a m a tu zo stał n a d a l Schiller.
T em b a c z n ie js z e j k o n tro li r e p e r tu a r u i sposobu p rz e d s ta w ie n ia m u sim y ż ą d a ć d la K o m isji t e a tr a l
n e j, a b y n a d a l p a d a ły ze sc en y lw o w s k ie j zd ro w e z ia rn a o ś w ia ty i d u c h a c h rz e śc ija ń sk ie g o , a nie słow a z a tr u te ja d e m bo lszew izm u i n ie w ia ry .
D r. M a k sy m ilja n T h u llie . ;Ł
„Przegońmy Amerykę44/
W sz y sc y są w M o sk w ie z a h y p n o ty z o w a n i je d n e m m ag ic zn e m sło w e m : „ p ia ti le tk a " . R em e- d ju m n a w s z e lk ie d o leg liw o śc i g o sp o d a rc z e i p o li
ty c z n e , z m u s z a ją c e do c ie rp liw e g o z n o sz e n ia g ło d u i c h ło d u , p o tę g u ją c e w y s iłe k p r a c y , w s trz y m u ją c e W y b u ch y n ie z a d o w o le n ia e le m e n tó w a n ty s o w ie c -
k ich . J e st to cel, w y tk n ię ty p rz e z „ c u d o w n e g o G r u z in a " — p ię c io le tn i p la n g o sp o d a rc z y .
N a w e t o s ta tn ią m o w ę S ta lin a o z a sa d n ic z e j z m ia n ie w m e to d a c h k ie ro w n ic tw a , o ceny, p o d z ia łu p n ący , m o żn a u w a ż a ć r a c z e j za p o c ią g n ię cie, w z o ro w a n e n a N e p ie le n in o w sk im . W y w r a c a ją c d o ty c h c z a so w ą h i e r a r c h j ę p r a c y i p r z y w r a c a ją c in te lig e n c ji częściow o j e j d a w n ie js z e s ta n o w isk o . S ta lin c z y n i to pod p r e s ją u je m n y c h r e z u lta tó w d o ty c h c z a so w e g o s y ste m u p r a c y w r a m ac h p ia tile tk i, n ie o d s tę p u ją c de fa c to od sam ej z a s a d y rz ą d ó w k o m u n iz m u , ja k o j e d y n e j p a r t j i rz ą d z ą c e j, j e s t to w ię c r a c z e j „ p ie re d y s z k a " t a k ty c z n e u stę p stw o .
B e z w ie d n ie zaś S ta lin p ro w a d z ił U n ję S o w ie c k ą ś la d a m i P io tr a W ielk ieg o - G d y sam o w ła d c a r o s y js k i p r z e d d w o m a w ie k a m i w c ią g u k ilk u n a stu la t p rz y m u s e m e u ro p e iz o w a ł m o sk ie w s k ic h b o ja r ó w , g d y pod g ro ź b ą z e sła n ia o b c in a ł im b ro d y , n a k a z y w a ł p a lić ty to ń i ta ń c z y ć po „ fr a n c u s k u ", g d y s p ro w a d z a ł H o le n d ró w , N iem có w , A n g lik ó w , a b y R o s ja w p rz e c ią g u k i lk u Jat d o g o n iła c h o c ia ż b y z e w n ę trz n ie to, co E u ro p a tw o r z y ła w ciągli s e te k la t, — p o d o b n ie i tw ó r c y „ p ię c io la tk i" , s p ro w a d z a ją c a m e r y k a ń s k ic h m e c h a n ik ó w , n ie m ie c k ic h i w ło sk ic h in ż y n ie ró w , s k a n d y n a w s k ic h m a js tr ó w i k a n a d y js k ic h ro ln ik ó w , z a m ie r z a ją ju ż n ie ty lk o d o g o n ić, lecz p rz e g o n ić ś w ia t c y w ili
z o w a n y w z a k re s ie u p rz e m y s ło w ie n ia k r a j u . Je śli d o ty c h c z a so w e m h a słe m b y ło „d o g o n ić A m e ry k ę !"
to dziś w p ołow ie „ p ię c io la tk i" re k la m u ją c ą p la n S ta lin a p r a s a so w ie c k a la n s u je n o w e h a sło „ p rz e g o n im y A m e ry k ę !" .
C z y t a k j e s t is to tn ie ? R o z p o c z ę ty 1 p a ź d z ie r n ik a 1928 r. p ię c io le tn i p la n u p rz e m y s ło w ie n ia U n ji S o w ie c k ie j p o d p e w n y m i w z g lę d a m i p o s u n ą ł is to tn ie p r o d u k c ję n a p rz ó d . O p ie r a ją c się na s ta ty s ty c e s o w ie c k ie j tru d n o w y s n u w a ć w n io sk i, w w ie lu b o w ie m w y p a d k a c h je s t o n a s p e c ja ln ie
„ n a c ią g a n a " . Z w id o c z n y c h tw o ró w „ p ię c io la tk i"
m o żn a w y m ie n ić b u d o w ę p o tę ż n y c h c e n tr a l e le k tr y f ik a c y jn y c h , ro z s z e rz e n ie sieci p rz e m y s ło w e j f a b r y k m e ta lo w y c h n a U ra lu , w łó k ie n n ic z y c h w o k rę g u I w a no w o - W oz n i e s ien.s k im , p o w s ta n ie sz e re g u f a b r y k p r o d u k c ji te c h n ic z n e j i s p e c ja ln e j w M o sk w ie i L e n in g ra d z ie . N ie u le g a w sz a k ż e w ą tp liw o śc i, że z a ró w n o o w e m u u p rz e m y s ło w ie n iu , j a k i w z m o ż o n em u w y d o b y c iu r u d y ż e la z n e j, w ę gla i n a f ty n a d a je się z n aczn ie w ię c ej rozgłosu, an i- ż e lib y n a le ż a ło . G d y b y ś m y z his to r j i R o s ji w y k r e ś lili la ta w o jn y d o m o w e j i b o ls z e w ic k ie j go s p o d a rk i, p rz y p u s z c z a ć n a le ż y , że w o k re s ie p o w o je n n y m , p o d o b n ie j a k i w in n y c h k r a j a c h ś w ia ta , p r o d u k c ja w z m o g ła b y się, ro z s z e rz y ła i w z m o c n iła u p rz e m y s ło w ie n ie p a ń s tw a .
U p rz e m y s ło w ie n ie k r a j u m u si iść je d n a k w p a rz e z ro z w o je m r o ln ic tw a , sk o ro się ch ce u n i k n ą ć p o lity k i „ r o z w a r ty c h n o ż y c " i u s u n ą ć o g ro m n ą ro z p ię to ś ć cen p o m ię d z y z ie m io p ło d a m i a f a b r y k a ta m i. P ię c io le tn i p la n o b e jm u je p rz e to p o za in d u s tr ja liz a c ją , lu b w ła ś c iw ie o b o k n ie j, w p ro w a d z e n ie n o w e g o s y s te m u ro ln ic tw a , m a j ą cego k ilk a k r o tn ie p o w ię k s z y ć zbiory- P o c z y n a ją c od s z tu c z n y c h n aw o zó w , k o ń c z ą c n a tr a k to r a c h , na m e c h a n ic z n e m o b s ia n iu i żęciu , m a ją b y ć z a sto so w a n e n a jn o w s z e a m e r y k a ń s k ie i a u s tr a lijs k ie sp o so b y g o s p o d a rk i r o ln e j. Że je d n a k w R o s ji go
s p o d a rk a i p ro p a g a n d a k o m u n iz m u id ą w p a rz e ,
& „ G Ł O S P R A C T
u d z ie la się p o m o cy te c h n ic z n e j ty lk o k o le k ty w o m w ie js k im — „ k o łch o zo m ", s ta n o w ią c y m k o m ó rk ę s o c ja liz a c ji n a w si. R o b i się to- n ib y „od d o łu ". na
„ ż y c z e n ie " ch ło p ó w . G d y b o g a ts i w ło śc ia n ie , ,,ku- łakii“, o tr z y m a ją p o lic y jn e n a k a z y p o c z y n ie n ia ty c h lu b o w y c h z m ia n , k o le k ty w y w ie js k ie u c h w a la ją j e „ n ie p rz y m u s z e n ie " n a w ie c a c h . Je st to t. zw. sy ste m „ s a m o o b ia z a tie ls tw a " , b a rd z o o b e c n ie m o d n y .
A p r z e c ię tn y o b y w a te l? T en p r a c u je , n ie d o ja d a , w y m y ś la w d u c h u b o lsz e w ik o m , a le p r z e cież w p ię c io la tk ę w ierzy - „C óż z teg o , że b r a k c h le b a “ — p o w ie d z ia ł m i n ie d a w n o p e w ie n u r z ę d n ik k a n c e la r y jn y , b y n a jm n ie j n ie „ b o lszew izu - j ą c y “, — je ś li m a m y w ła s n e r o s y js k ie ż a ró w k i i ju ż f a b r y k u j e m y tr a k t o r y " . U d e r z a ją c w n u tę r a c z e j p a łr jo ty c z n ą , u m ie ją k ie r o w n ic y „ p ię c io la tk i" s tw a rz a ć ś w ie tn ą d la sw ego p la n u re k la m ę . A r e w o lu c ja ś w ia to w a ? N a jle p s z y m p r z y k ła d e m je s t 11iszpanja. D a w n ie j ro z d m u c h iw a ło się n a j d r o b n ie js z ą p o ty c z k ę n ad Ż ó łtą rz e k ą do ro z m ia ró w ś w ia to w e j r e w o lu c ji, dziś o w y b r y k a c h k o m u n is tó w w H is z p a n ji m ów i się ja k o ś en p assan t, bo g łó w n y m celem M o sk w y je s t te r a z „ p ię c io la tk a " . R e w o lu c ja w H is z p a n ji ma te r a z dla so
w ie c k ie g o o b y w a te la in n e z n a cz e n ie . „ C z e rw o n e s z ta n d a ry , b a r y k a d y , p o d p a la n ie k la s z to ró w — p o w ia d a o'n — zn ó w trz e b a b ę d z ie p ła c ić z w ię k sz o n ą s k ła d k ę n a fu n d u sz r e w o lu c ji ś w ia to w e j" .
(G łos Narodu).
Nowe metody walki bolszewickiej.
Na o s ta tn im z je ź d z ie z w ią z k u b e z b o ż n ik ó w w M oskw ie w u b ie g ły m m ie sią c u p o sta n o w io n o ja k o n a js k u te c z n ie js z ą p ro p a g a n d ę k o m u n iz m u w zn o w ić w e w s z y s tk ic h k r a ja c h d z ia ła ln o ś ć a t e isty c z n ą , p r a c u ją c w p o r o z u n ie n iu z lo k a ln y m i z w ią z k a m i w o ln o -m y ś lic ie ls k im i n a w e t n ie k o m u n isty c z n y m i-
Z a s a d y p o lity c z n e i sp o łe c z n e m ię d z y n a ro d ó w k i k o m u n is ty c z n e j z w ie lk im tr u d e m t r a f i a j ą do p r z e k o n a n ia m as. W o b ec tru d n o ś c i g o s p o d a r
czy ch i fin a n s o w y c h Z. S. S. R. n ik łe r e z u lta ty te j g o s p o d a rk i i n ę d z a s z e ro k ic h m as w rę c z o d strę c z a od k o m u n iz m u ro b o tn ik ó w w k r a j a c h Z a c h o d n ie j E u ro p y , n ie m ó w iąc ju ż o lu d z ie w ie js k im .
S ta lin , k t ó r y je s t w y c h o w a n k ie m p r a w o s ła w n ego s e m in a r iu m d u c h o w n e g o , d o s k o n a le ro zu m ie, czem je s t r e l i g ja w ż y c iu c z ło w ie k a i j a k i ona w y w ie r a d o b r o c z y n n y w p ły w n a m asy . U su n ą ć z d u sz y r o b o tn ik a r e l i g ję — oto cel m ę d rc a z K re m la . N a w n io s e k S ta lin a , n ied o sz łeg o p o p a , R a d a k o m is a rz y lu d o w y c h w k o ń c u c z e rw c a r- b.
u c h w a liła w y a s y g n o w a ć d o d a tk o w y k r e d y t n a w a lk ę z r e l i g ją z a g ra n ic ą w su m ie 70 m iljo n ó w ru b li. R o c z n y z a te m b u d ż e t z w ią z k u b e z b o ż n ik ó w , a g łó w n ie w y d z ia łu p r o p a g a n d y z a g ra n ic z n e j, w y nosi o b e c n ie 320 m iljo n ó w ru b li.
A g ita to r z y i e m is a rju s z e k o m u n is ty c z n i w ró ż n y c h k r a j a c h m a ją o b e c n ie p o le c o n e zm ie n ić d o ty c h c z a so w ą t a k t y k ę i m e to d ę p r a c y . P ie rw sz a ic h a k c ja w d z ie ln ic a c h ro b o tn ic z y c h i na f a b r y k ach m a iść w k ie r u n k u w a lk i z re lig ją , a z w ła szcza z d u c h o w ie ń stw e m . K ie d y u c z u c ia r e lig ijn e r o b o tn ik ó w b ę d ą stę p io n e , w te d y n a le ż y p o lec a ć p o sz cz e g ó ln y m ro b o tn ik o m s p e łn ie n ie ja k ie g o ś
cz y n u w y r a ź n ie a n ty r e lig i jn e g o , j a k np. w y w o ła n ie b u r d y w ś w ią ty n i lu b p rz e d nią, s p ro fa n o w a n ie k rz y ż ó w lu b o b ra z ó w ś w ię ty c h , p ro te s to w a n ie p rz e c iw k o n a u c z a n iu r e lig ijn e m u w s z k o ła c h i z a k ła d a c h w y c h o w a w c z y c h i t. p. D la s k u te c z n ie j
s z e j a k c ji p o le c a p ro p a g a n d a m o sk ie w s k a tw o rz e n ie k ó łe k (,. ja c z e je k " ) a n ty r e lig i jn y c h , osobno d la s ta rs z y c h i m ło d z ie ż y .
D o p ie ro w te d y , k ie d y p r o p a g a n d a a te is ty c z n a w y d a p o ż ą d a n e r e z u lta ty , n a le ż y z w ra c a ć się sw ein o strz e m p rz e c iw k o b u r ż u a z y jn y m rzą d o m i p o rz ą d k o w i k a p ita lis ty c z n e m u .
W ob ec ty c h n o w y c h z a m a c h ó w b o lsz e w ic k ic h w sz y sc y , k o m u d ro g a je s t r e lig ja i c y w iliz a c ja c h rz e ś c ija ń s k a , p o w in n i w z ią ć się do w a lk i ze z b ro d n ic z ą a k c ją b ez b o żn ic zą .
Korespondencje.
Sambor. Oikręg. W d n ia c h 27, 28 i 29 cz erw ca o d b y ł poseł B ryła sz ereg z e b ra ń w okręg'u S am borskim . D o n a j w ięk szy ch z ty c h zeb rali n ależ ało z e b ra n ie Ch. D. w Fel- sztyn ie. k tó r e za g aił ks. D z ie k a n W atu łew icz, zaś p rz e w o d niczył p re z e s koła Ch. IX ta m że p. B o rtn ik . R ów nież w ie lk ie z e b ra n ie o d było się w Łanowicach, gdzie p rz e w o d n ic z y ł ks.
K anonik C zeszyk. N a stę p n ie w M aksym ow icach p rz e w o d niczył p. L iśkiew icz, w Biskow ieacli, W ojutow iezach (zagaił i p rze w o d n iczy ł p. R akosz), w Sąsiadow icach p rze w o d n iczy ł p. S m e ie k a , w Czaplach, T orchanow icach (przew o d n iczy ł w ó jt Ja n W oźny). W reszcie p. poseł B ry ła b y ł w Mrozowi- cach, W aniow icacli i Tarczanowicacli. W z e b ra n ia c h ty c h b r a ła w szędzie u d z ia ł zn a cz n a ilość obecn y ch , w szędzie d zię
kow ano se rd e c z n ie p. posłow i za. p rz y b y c ie i w y ra ż o n o m u w dzięczność za o p ie k ę nad ojkręgiem.
Sambor. D n ia 27-go czerw ca o d b y ło się d o ro czn e W a ln e Z eb ra n ie K oła Ch. D. w Samborze, na k tó r e p r z y b y ł ze Lw ow a p. Poseł B ryła. S p ra w o z d an ie u s tę p u ją c e g o z a rz ą d u p rz e d ło ż y ł p. W łod zim ierz S iw ak. Po d łu ż sz e j d y s k u s ji o r g a n iz a c y jn e j p rz e m a w ia ł p. B ry ła n a te m a t id e o lo g ji c h rz ę ści ja ń sk o -s p o łe c z n e j, w reszcie w y b ra n o za rząd , k tó r y p rz e d sta w ia się w sposób n a s tę p u ją c y : P re z e s: W łodzim ierz S iw ak ; z a stę p ca — W o ja k o w sk i Józef i B ro d ziń sk i S ta n i
sław . W y d ział: BSsz A n d rz e j, C h a b az iew ic z F ra n c isz e k , G r a bow ski S tan isław , Ja e g e r S tan isław , Ju rk ie w ic z A p o lin a ry , P a tk o w sk i F ra n c isz e k . M ichel Józef, Toth Józef, W olf Józef i Zulikowsiki A dam . Z astęp cy : L ichow ski M ichał, Szulc E u stach y . K o m isja K o n tro lu ją c a : H ild R udolf, M ichna Le
opold i O lec h n o w sk i S tan isław .
Ratlziechów. O bchód E n c y k lik i „R eru m N ovar,um “ w R adziechow ie. D n ia 29 czerw ca u rzą d zo n o w R adziecho- w ie (w ojew . ta rn o p o lsk ie ) u ro c z y sty obchód e n c y k lik i „R e
ru m N o v a ru m “ , k tó r y m ia ł p rze b ieg p o w a ż n y i podniosły.
0 godz. 10 p r z y d źw ię k a c h m ie jsc o w e j o r k ie s try ru sz y ł pochód do kościoła. U roczystość rozpoczęła się sum ą, w cza
sie k tó r e j k a z a n ie o z a d a n iu K ościoła C h ry stu so w e g o 1 o zn a cz en iu P a p ie stw a w ygłosił m ie jsc o w y proboszcz ks..
K. G ąska. Po u roczystem n ab o ż eń stw ie o d śp iew an o „Boże coś Pols(kę“, poczem w szyscy u c z e stn ic y p rz y d źw ię k ac h o r k ie s try u d a li się do sa li S okoła, gdzie o d b y ła się u ro cz y sta A k a d e m ja ju b ile u sz o w a , k tó r a sta ła się p o tę ż n ą m a n ife s ta c ją k ato lic k ieg o R a d ziech o w a k u czci w ielk ieg o P a p ie ż a i Jego w ie k o p o m n e j e n c y k lik i. (Tak w n ab o żeń stw ie, ja k o - też i w a k a d e m ji w zię ły u d z ia ł liczn e tłu m y w ie rn y c h i p rz e d sta w ic ie le w ład z z m iejsco w y m s ta ro s tą na czele).
A k a d e m ję zagaił prof. gim n. K. H alsk i, p o d k re ś la ją c zn a -
