Koszt kapitału w efektywności
finansowej przedsięwzięć
inwestycyjnych
Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania 6, 221-231 2008
Iwetta Pardela
KOSZT KAPITAŁU W EFEKTYWNOŚCI FINANSOWEJ PRZEDSIĘWZIĘĆ INWESTYCYJNYCH
Wstęp
Realizacja przedsięwzięć inwestycyjnych jest warunkiem istnienia i rozwoju
każdego przedsiębiorstwa1. Celem działania każdego przedsiębiorstwa w
warun-kach gospodarki rynkowej jest osiąganie efektywności, która prowadzi do zarobku
właścicieli, do wzrostu wartości przedsiębiorstwa2. Problem ich efektywności
wy-stępuje już na etapie podejmowania decyzji inwestycyjnych w przedsiębiorstwach. Decyzje inwestycyjne należą do najtrudniejszych i najbardziej odpowiedzialnych, ponieważ decydują o przyszłości podmiotów gospodarczych. Wyznaczają one
rozwój przedsiębiorstwa i kształtują jego długookresową efektywność3.
Celem każdego podmiotu gospodarczego, w tym także podmiotów z sektora biopaliw olejowych, jest osiąganie korzyści ekonomicznych z podejmowanych przedsięwzięć inwestycyjnych. Korzyści te odzwierciedlane są poprzez dochód, 1 M.T. Wilczek, Przedsięwzięcia inwestycyjne przedsiębiorstw, Wydawnictwo Wyższej Szkoły
Zarządzania i Języków Obcych w Katowicach, Katowice 2001, s. 7.
2 R.A. Brealey, S.C. Myers, Principles of Corporate Finance, McGraw-Hill, New York 2000,
s. 5; P. Felis, Metody i procedury oceny efektywności inwestycji rzeczowych przedsiębiorstw, Wy-dawnictwo WSE-I, Warszawa 2005, s. 11.
3 B. Pomykalska, Ocena fi nansowa przedsięwzięć rozwojowych, w: Finanse przedsiębiorstwa
z elementami zarządzania i analizy, praca zbiorowa pod redakcją M. Wypycha, Wydawnic-two Absolwent, Łódź 1999, s. 361.
zysk i nadwyżkę fi nansową4. W przypadku rozpoczęcia każdej inwestycji rze-czowej niezbędne jest ponoszenie określonych nakładów fi nansowych, które przyczyniają się do osiągnięcia tych korzyści. Decyzje inwestycyjne oznaczają zamrożenie środków fi nansowych na długi okres, nawet na wiele lat, czego efekty
będą widoczne dopiero w przyszłości5. W związku z ponoszeniem wydatków na
uzyskanie dochodów konieczne jest ustalenie, czy środki te zostały wykorzysta-ne efektywnie, czy przedsiębiorstwo z dawykorzysta-nego przedsięwzięcia inwestycyjwykorzysta-nego związanego z produkcją biopaliw olejowych osiągnie nadwyżkę fi nansową, czy tylko zwrot nakładów. Tego typu decyzje powinny być poprzedzone rachunkiem efektywności ekonomicznej inwestycji. Ocena efektywności wydaje się niezbęd-nym warunkiem podjęcia decyzji o rozpoczęciu przedsięwzięcia inwestycyjnego w sektorze biopaliw i oddaniu go do realizacji. Dane przedsięwzięcie związane z produkcją oleju rzepakowego, czy w następnym etapie – z produkcją biopaliwa, zostanie włączone do realizacji tylko wtedy, gdy będzie gwarantować przewagę efektów nad nakładami, a w wyniku tej realizacji inwestorowi pozostanie nad-wyżka ekonomiczna umożliwiająca wzrost dochodu i zdolności wytwórczych,
a tym samym nastąpi wzrost wartości przedsiębiorstwa6.
1. Koszt kapitału jako jedna z determinant efektywności fi nansowej przedsięwzięć inwestycyjnych
Badanie ekonomicznej efektywności przedsięwzięć inwestycyjnych to niezbęd-na i bardzo ważniezbęd-na procedura poprzedzająca podjęcie decyzji inwestycyjnej. Metody służące do oceny efektywności inwestycji są dzielone w literaturze przedmiotu na metody proste i dyskontowe. Przy metodach prostych nie jest uwzględniany czynnik czasu jako determinanta opłacalności, natomiast przy metodach dyskonto-wych uwzględnia się cały okres życia modelu przedsięwzięcia inwestycyjnego oraz zmiany wartości pieniądza w czasie w zależności od rozłożenia przewidywanych
strumieni wpływów i wydatków związanych z badaną inwestycją7. Do tego celu
4 E.F. Brigham, L.C. Gapenski, M.C. Erhardt, Financial Management, Th eory and Practice,
Th e Dryden Press, Fort Worth 1999, s. 13; R.W. Ciborowski, E. Gruszewska, K. Meredyk, Podstawy rachunku efektywności inwestycji, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2001, s. 17.
5 P. Felis, Metody i procedury..., op. cit., s. 23.
6 R.W. Ciborowski, E. Gruszewska, K. Meredyk, Podstawy rachunku..., op. cit., s. 17. 7 P. Felis, Metody i procedury…, op. cit., s. 113-114.
jest wykorzystywana technika dyskonta, dzięki której istnieje możliwość porów-nania strumieni pieniądza – realizowane w różnych okresach czasu – wyrażając je w wartości bieżącej, czyli zaktualizowanej na moment przeprowadzania oceny. Przy ocenie efektywności ekonomicznej z wykorzystaniem metod dyskontowych analizie poddawane są czynniki wyznaczające efektywność przedsięwzięcia, na którą składają się trzy naturalne determinanty. Są to: relacje między nakładami a efektami, czas oraz stopa dyskontowa (koszt kapitału) jako parametr rachunku.
W literaturze przedmiotu8 stopa dyskontowa jest nadzieją inwestora na
uzy-skanie zysków fi nansowych w przyszłości z zainwestowanego kapitału, jest to stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału lub koszt kapitału. Stopa dyskontowa
to koszt kapitału, czyli oczekiwana stopa zwrotu przez dawców tego kapitału9.
Wyliczenie kosztu kapitału jest bardzo ważnym czynnikiem, niezbędnym przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych. Poziom tego parametru wpływa bezpo-średnio na bieżącą wartość przepływów pieniężnych netto, które wyznacza się przy ocenie opłacalności inwestycji za pomocą metod dyskontowych. Koszt kapitału jest stopą zwrotu z innych, możliwych do podjęcia inwestycji, które charakte-ryzują się takim samym lub zbliżonym poziomem ryzyka. Odzwierciedla ona minimalną, wymaganą przez inwestorów, stopę zysku (stopę graniczną), poniżej której realizacja danego przedsięwzięcia inwestycyjnego staje się nieopłacalna, ponieważ porównywalne dochody można osiągnąć w wyniku zaangażowania posiadanych środków fi nansowych w inne, bardziej bezpieczne inwestycje (np. w długoterminowe lokaty bankowe czy obligacje państwowe).
W literaturze przedmiotu wymienianych jest kilka metod szacowania stopy dyskontowej. W jednej z nich, opartej na oprocentowaniu kapitałów dłużnych, sto-pa dyskontowa jest określana na poziomie oprocentowania kredytów bankowych. Metoda ta może być jednak stosowana tylko wtedy, gdy całość nakładów inwe-stycyjnych jest fi nansowana kapitałem obcym. Zazwyczaj jednak podejmowane przedsięwzięcia inwestycyjne są fi nansowane zarówno z kapitałów własnych, jak i obcych o zróżnicowanym charakterze, strukturze i związanych z tym kosztach jego zaangażowania. W tym przypadku podstawą ustalenia poziomu stopy dys-kontowej jest średni ważony koszt kapitału przedsiębiorstwa (weighted average 8 H. Towarnicka, Strategia inwestycyjna przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Akademii
Ekono-micznej we Wrocławiu, Wrocław 2003, s. 103; A. Jaki, Wycena przedsiębiorstwa, przesłanki, procedury, metody, Ofi cyna Ekonomiczna, Kraków 2004, s. 79.
9 R. Sangajło, D. Stronka, Zarządzanie fi nansami przedsiębiorstw, tom II, Wyższa Szkoła
cost of capital, WACC) i związana z nim średnia ważona stopa zwrotu z kapitału,
którą wyznacza się w oparciu o następującą formułę10:
rWACC = rw + ro (1 – T)
gdzie:
rWACC – stopa dyskontowa, średni ważony koszt kapitału;
rw – koszt kapitału własnego (wymagana stopa zwrotu);
ro – koszt kapitału obcego, koszt długu;
Kw – kapitał własny;
Ko – kapitał obcy;
Kc – kapitał całkowity (Kw + Ko);
T – stopa podatku dochodowego.
Średni ważony koszt kapitału zależy od udziału kapitału własnego i obcego w fi nansowaniu przedsięwzięcia inwestycyjnego oraz kosztów poszczególnych jego składników. Punktem wyjścia jest ustalenie kosztów kapitałów pochodzących
z różnych źródeł11. Podejście to jednak jest możliwe tylko wtedy, gdy
struktu-ra fi nansowania przedsięwzięcia będzie identyczna ze strukturą fi nansowania przedsiębiorstwa, a samo przedsięwzięcie równie ryzykowne co dotychczasowe aktywa fi rmy. Stopa dyskontowa, określona jako koszt kapitału, zawiera już w sobie częściowo element ryzyka, ale jest ono związane tylko z aktualnie prowadzoną działalnością, ponieważ koszt kapitału jest funkcją wielu czynników (struktu-ry fi nansowania i kosztu poszczególnych składników kapitału), które wynikają m.in. z rodzaju i specyfi ki branży, w jakiej działa przedsiębiorstwo, stosowanej technologii czy struktury zatrudnienia. Stopa dyskontowa dla przedsięwzięcia inwestycyjnego powinna być skorygowana tak, aby ewentualne zwiększone ryzyko realizowanego przedsięwzięcia inwestycyjnego znalazło odbicie w zwiększonej stopie dyskontowej.
Ukształtowany w danym momencie średni ważony koszt kapitału odnosi się do oceny efektywności przedsięwzięć inwestycyjnych realizowanych przez 10 J. Różański, Inwestycje rzeczowe w procesach rozwojowych przedsiębiorstw, Wydawnictwo
Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1998, s. 78; A. Jaki, Wycena przedsiębiorstwa…, op. cit., s. 78; K. Marcinek, Finansowa ocena przedsięwzięć inwestycyjnych przedsiębiorstw, Wydaw-nictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice 2002, s. 92.
11 P. Felis, Metody i procedury…, op. cit., s. 93.
c w K K c o K K
nowo powstałe podmioty gospodarcze, które planują strukturę i koszt kapitału
fi nansującego przedsięwzięcie12.
2. Odzwierciedlenie kosztu kapitału w efektywności ekonomicznej przedsięwzięć inwestycyjnych
Analizie efektywności fi nansowej został poddany rozwijający się dopiero w Polsce sektor biopaliw olejowych. Sektor ten jest specyfi czny, ponieważ wy-stępują w nim cele inwestycyjne gospodarki narodowej oraz cele przedsiębiorców nastawionych na zysk. Podmioty sektora prywatnego, objęte badaniami autorki artykułu, nakierowane są przede wszystkim na generowanie nadwyżki fi nansowej w prowadzonej przez siebie działalności.
Przedsiębiorstwo objęte badaniami jest rzeczywistym podmiotem działającym w sektorze biopaliw olejowych w Polsce od kilku lat w województwie śląskim. Zostało ono zbadane pod kątem efektywności ekonomicznej inwestycji związanej z wykorzystaniem nasion rzepaku. Właściciele przedsiębiorstwa zainwestowali w przedsięwzięcie związane z produkcją biopaliw, przewidując konieczność rozwo-ju rynku biopaliw w Polsce, narzucaną przez Unię Europejską, i co najważniejsze – przewidując zbyt wytwarzanych produktów.
Jednym z kilku czynników wpływających na wyliczenie efektywności eko-nomicznej danej inwestycji jest koszt kapitału, którego odzwierciedleniem jest oszacowana stopa dyskontowa. Wyraża ona oczekiwaną przez inwestorów gra-niczną stopę zwrotu z zaangażowanego kapitału. Stopę dyskontową oszacowano na podstawie średniego ważonego kosztu kapitału (WACC). Metoda ta może być zastosowana w badanym przedsięwzięciu, ponieważ jest ono fi nansowane zarówno z kapitałów własnych, jak i obcych o zróżnicowanym charakterze. Średni ważony koszt kapitału zależy od udziału kapitału własnego i obcego w fi nansowaniu bada-nych przedsięwzięć inwestycyjbada-nych oraz kosztów poszczególbada-nych jego składników. Sposób wyliczenia kosztu kapitału przedstawiono w tabeli 1.
12 J. Pawłowski, Metodyka oceny efektywności fi nansowej przedsięwzięć gospodarczych,
Ta b e la 1 . P ro g n o zow a n y k o sz t k a p it a łu dla p rze dsięw zię cia in wes tyc yjn e g o Lata 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 N r r o k u p ro g n o z y 123456789 1 0 Udział k apitału własnego w fi nanso waniu pr zedsięwzięcia 35,99% 55,16% 72,04% 86,45% 97,62% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% Udział długu w fi nanso waniu pr zedsięwzięcia 64,01% 44,84% 27,96% 13,55% 2,38% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% Koszt k apitału własnego 14,40% 14,40% 14,40% 14,40% 14,40% 14,40% 14,40% 14,40% 14,40% 14,40% Koszt k apitału obc ego 4,48% 4,48% 4,48% 4,48% 4,48% 4,48% 4,48% 4,48% 4,48% 4,48% W A C C * 8,05% 9,95% 11,63% 13,06% 14,16% 14,40% 14,40% 14,40% 14,40% 14,40% * W A C C = udział k apitału własnego w k apitałach ogółem x k osz t k
apitału własnego + udział k
apitału obc ego w k apitałach ogółem x k osz t k a p itału obc ego ; na podsta wie: T. Słońsk i, P rz eciętn y waż o n y koszt k apitału , w : Budż et o w anie k apitało w e , praca zbior o w a pod r edakcją W . Plut y, Wy da wnic tw o PWE, W arsza wa 2000, s . 134. Źró d ło : o p ra co wa ni e w łasn e n a p o dst a wi e d a n ych uz yska n ych z b a d a n e g o p o d m io tu . Ta b e la 2 . Dan e d o w y lic ze n ie zd ysk o ntow an e g o o k resu z w rotu Wy sz cz ególnienie Lata 0123456789 1 0 Nak łady in w est y c yjne -370,70 Z y sk nett o 176,44 199,40 205,00 248,18 261,37 290,82 284,13 308,65 301,53 302,08 Amor tyzacja 43,84 43,84 43,84 43,84 43,84 22,84 22,84 22,84 22,84 22,84 Odsetk i 53,59 25,23 18,12 11,82 5,52 0,39 0,00 0,00 0,00 0,00 R a zem pr zepły w y pieniężne -370,70 273,86 268,47 266,97 303,84 310,73 314,06 306,97 331,49 324,37 324,93 St opa dy skont o wa 8,05% 9,95% 11,63% 13,06% 14,16% 14,40% 14,40% 14,40% 14,40% 14,40% W spółcz ynnik dy skont o w y 0,9255 0,8417 0,7541 0,6670 0,5842 0,5107 0,4464 0,3902 0,3411 0,2982 Z d y skont o wane pr zepły w y pieniężne -370,70 253,46 225,98 201,31 202,66 181,54 160,39 137,03 129,35 110,64 96,88 Skumulo wane pr zepły w y pieniężne -370,70 -117,24 108,74 310,05 512,71 694,25 854,63 991,66 1 121,02 1 231,66 1 328,54 Źró d ło : o p ra co wa ni e w łasn e n a p o dst a wi e i n fo rm a cj i z b a d a n e g o p rze dsi ę b io rst wa .
Stopę dyskontową oszacowano na podstawie kosztów poszczególnych ro-dzajów kapitałów fi nansujących badane przedsięwzięcie oraz na podstawie ich udziałów w strukturze fi nansowania. Z uwagi na zmieniający się wraz z upływem czasu udział kapitału własnego i obcego w strukturze kapitałów zaangażowanych w fi nansowanie przedsięwzięcia inwestycyjnego wysokość WACC dla każdego roku jest inna. Co roku zmniejsza się zaangażowanie obcego kapitału, z uwagi na spłatę kredytów długoterminowych, a wzrasta udział środków własnych. Wraz ze zmniejszaniem się długu średni ważony koszt kapitału przyjmuje wartości zmierzające do wysokości kosztu kapitału własnego, aby po całkowitej spłacie zobowiązań długoterminowych zrównać się z kosztem kapitału własnego.
Jedną z metod dyskontowych oceny efektywności inwestycji wykorzystującą koszt kapitału jest metoda zdyskontowanego okresu zwrotu. Wskazuje ona na okres, po jakim nakłady inwestycyjne poniesione na realizację inwestycji zrównają się z korzyściami netto generowanymi przez te przedsięwzięcia.
Jako korzyści netto przyjęto przepływy pieniężne zdefi niowane jako suma zysku netto powiększonego o amortyzację oraz odsetki od kredytów bankowych. Nominalne przepływy pieniężne zdyskontowano na moment 0, uwzględniając czynnik czasu i wyznaczony dla danego roku koszt kapitału, a następnie je sku-mulowano. Ostatecznie zdyskontowany okres zwrotu nakładów inwestycyjnych wyliczono następująco:
Wykres 1. przedstawia zdyskontowany okres zwrotu dla przedsięwzięcia podejmowanego przez badany podmiot.
Źródło: opracowanie własne
Analiza wyników wskazuje, iż inwestycja charakteryzuje się bardzo krótkim okresem zwrotu. Inwestycja przynosi odpowiedniej wysokości zyski w
przedsiębior-stwie X, pokrywające już po półtora roku zainwestowane w produkcję biopaliw środki pieniężne. Nakłady inwestycyjne wynoszą w przypadku tej inwestycji 370 tys. zł.
Drugą metodą wykorzystującą koszt kapitału przy ocenie opłacalności danej inwestycji jest metoda wartości bieżącej netto NPV. Umożliwia ona ustalenie bieżącej wartości wszystkich wpływów i wydatków pieniężnych związanych z in-westycją. Jednym z ważniejszych zagadnień przy obliczaniu NPV jest oszacowanie ich przyszłych przepływów pieniężnych. W ich skład wchodzą nakłady inwesty-cyjne netto na powstanie przedsięwzięć, przyszłe wpływy gotówkowe związane z działalnością eksploatacyjną, a generowane przez analizowane przedsięwzięcia. Uwzględniono przepływy operacyjne i inwestycyjne, a efekt tarczy podatkowej jest uwzględniony w stopie dyskontowej, obliczonej jako średni ważony koszt kapitału. Przyjęto również, iż nakłady inwestycyjne netto na składniki aktywów trwałych są ponoszone w roku 0 w fazie uruchomienia przedsięwzięcia, przed rozpoczęciem produkcji biopaliw. Natomiast wszystkie pozostałe wydatki, związane już tylko z kapitałem obrotowym, oraz wpływy z eksploatacji stanowią przepływy pieniężne netto ponoszone w kolejnych latach funkcjonowania przedsięwzięć.
Przepływy pieniężne z działalności eksploatacyjnej zostały ustalone jako wynik fi nansowy po zapłacie podatku dochodowego, powiększony o amortyzację oraz
zmianę kapitału obrotowego netto13. Nieuwzględnienie odsetek od kredytów
powoduje, że w całości pomniejszają one przepływy generowane przez badane przedsięwzięcia inwestycyjne. Dane do oszacowania przepływów pieniężnych netto dla analizowanego przedsięwzięcia inwestycyjnego przedstawia tabela 3.
Na podstawie danych została wyliczona wartość bieżąca netto NPV jako różnica pomiędzy sumą zdyskontowanych przepływów pieniężnych netto osiąga-nych w okresie eksploatacji przedsięwzięcia a całością nakładów inwestycyjosiąga-nych ponoszonych tylko w jednym roku, tj. t = 0. Po oszacowaniu wartości przepływów pieniężnych netto w całym cyklu życia podejmowanych przedsięwzięć inwesty-cyjnych z zakresu biopaliw olejowych zdyskontowano je, korzystając z wcześniej wyliczonych stóp dyskontowych (kosztu kapitału) dla każdego okresu oddzielnie, a następnie zsumowano zdyskontowane przepływy pieniężne netto. Wpływy, które będą generowane przez przedsięwzięcie w przyszłości, zostały zaktualizowane poprzez dyskontowanie, aby można je było porównać z nakładami inwestycyjnymi 13 Kapitał obrotowy netto to różnica między aktywami bieżącymi a pasywami bieżącymi,
jego wielkość informuje o zapotrzebowaniu na dodatkowe środki fi nansowe niezbędne do działalności gospodarczej. Na podstawie: A. Rutkowski, Zarządzanie fi nansami, Wydaw-nictwo PWE, Warszawa 2003, s. 383.
Ta b e la 3 . Dane do w y lic zenia war tości bież ąc ej net to NPV Wy sz cz ególnienie Lata 0123456789 1 0 Nak łady in w est y c yjne -370,70 Z y sk nett o 176,44 199,40 205,00 248,18 261,37 290,82 284,13 308,65 301,53 302,08 Amor tyzacja 43,84 43,84 43,84 43,84 43,84 22,84 22,84 22,84 22,84 22,84
Zmiana stanu zapasó
w -526,18 -10,52 -10,73 -10,95 -11,17 -11,39 -11,62 -11,85 -12,09 -12,33
Zmiana stanu należności
-85,11 -1,70 -1,74 -1,77 -1,81 -1,84 -1,88 -1,92 -1,96 -1,99 Zmiana stanu z obo w . k rótk . (bez po ż y cz ek i k redyt ó w ) 334,27 6,69 6,82 6,96 7,09 7,24 7,38 7,53 7,68 7,83 R a zem pr zepły w y pieniężne nett o -370,70 -56,74 237,70 243,20 286,26 299,34 307,67 300,85 325,25 318,01 318,44 St opa dy skont o wa 8,05% 9,95% 11,63% 13,06% 14,16% 14,40% 14,40% 14,40% 14,40% 14,40% W spółcz ynnik dy skont o w y 0,9255 0,8417 0,7541 0,6670 0,5842 0,5107 0,4464 0,3902 0,3411 0,2982 Z d y skont o wane pr zepły w y pieniężne -370,70 -52,509 200,079 183,384 190,927 174,881 157,122 134,302 126,917 108,472 94,945 Ź ró d ło : o p ra co w a nie wł a sne na p o d st a wie informacji z b a danego p rz e d sięb ior st w a .
ponoszonymi na samym początku inwestycji. Sumując zdyskontowane przepływy pieniężne, otrzymano wartość bieżącą netto NPV.
Suma zdyskontowanych przepływów pieniężnych = NPV
tj.
NPV = 947.820 zł
Wartość NPV jest dodatnia, co pozwala stwierdzić, iż podejmowana inwestycja jest efektywna, a jej realizacja opłacalna dla inwestorów. W czasie 10-letniego okresu prognozy funkcjonowania przedsięwzięcia generuje ono nadwyżkę fi nan-sową w wysokości 947.820 zł.
Podsumowanie
Przedsięwzięcie związane z produkcją biopaliw analizowane w artykule jest ekonomicznie efektywne, co potwierdzają wyliczone wskaźniki zdyskontowanego okresu zwrotu i wartości bieżącej netto. Inwestycja generuje nadwyżkę fi nansową w okresie prognozy ponad 940 tysięcy zł, a nakłady inwestycyjne zostają pokryte zyskiem już po okresie półtora roku funkcjonowania. Jest to bardzo korzystny wynik wyliczonych obu wskaźników, biorąc pod uwagę, iż na realizację tego przedsięwzięcia inwestorzy wydatkowali 370 tys. zł. Koszt kapitału wykorzystany w obliczeniach został oszacowany w oparciu o łączne kapitały przedsiębiorstwa – własne i obce. Jest on jedną z determinant metod dyskontowych oceny efektyw-ności fi nansowej inwestycji. Przy pomocy właśnie kosztu kapitału dokonuje się dyskontowania przepływów pieniężnych prognozowanych na przyszłość. W ten sposób wszystkie wpływy i wydatki przewidziane w przyszłości można ze sobą porównać w jednym momencie czasowym. Im wyższy koszt kapitału, tym ryzyko danej inwestycji większe. Analizowana inwestycja pozwala na bieżącą regulację zobowiązań, ale istniejący dość wysoki koszt kapitału oznacza tylko ograniczony margines bezpieczeństwa, a dalsza zdolność do ich spłaty jest uzależniona od występowania sprzyjających i trwałych warunków rozwoju w otoczeniu gospo-darczym. Badane przedsiębiorstwo jest małym podmiotem, który konkuruje z podmiotami większymi o pozyskanie klienta.
COST OF CAPITAL EXAMINATED IN FINANCIAL EFFICIENCY OF VENTURE INVESTEMENT
Summary
Th e paper is analyzing the cost of capital, as a determination effi ciency of fi nancial investment. Th e research work was conducted in rural company, which is producing biofuel, based on the seeds of the rape. Two methods of the evaluation were analyzed. Th e methods mentioned above are both connected with economic effi ciency of venture investment. Each of the investment was analyzed using calculated cost of the capital.
