"Ekskomunika", Marian Alfons Myrcha, Warszawa 1959; "Interdykt", Marian Alfons Myrcha, Warszawa 1960; "Depozycja i degradacja", Marian Alfons Myrcha, Warszawa 1961 : [recenzja]

R E C E N Z J E

M YRC H A M arian A lfons ks.: EKSKOMUNIKA, W arszawa 1959 (Odb. z „Polonia sacra” i „Praw o kanoniczne” z la t 1957—1959) 8 ss. 348.

—, INTERDYKT, W arszawa 1960 (Odb. z „Praw o kanon.” R. 1939, N r 1—2) 8 ss. 228.

—, DEPOZYCJA I DEGRADACJA, W arszawa 1961 (Odb. z „Praw o kanon.” R. 1959, N r 3—4) 8 ss. 10,8.

A utor przytoczonych trzech rozpraw znany jest w polskiej lite ra ­ turze kanonistycznej jako badacz praw a karnego. P isał już o niektó­ rych ogólnych zagadnieniach praw a karnego (por. Skutki nieznajomości praw a w karnym ustaw odaw stw ie kanonicznym i polskim. — Collect, theol. A. 23: 1952 s. 115—163; Nieświadomość bezprawności a w ina w karnym ustaw odaw stw ie kanonicznym i polskim. — Pol. sacra R. 7: 1955 s. 276—374 i R. 8:1956 s. 29—124 oraz odb. W arszawa 1956 ss. 195; Zbiorowa odpowied_ia ln 'ś ć w kornym ustaw odaw stw ie kanonicznym, polskim i międzynarodowym. — Rocz-i teol.-kan. T. 1:1949 s. 133—181) a także o w ym ierzaniu k a r kościelnych (por. W ym iar k a r , latae senten­ tiae” w praw ie kanonicznym. — Pol. sacra R. 8:1936 s. 349—380; A dm i­ nistracyjny w ym iar k a r w Kościele. — Pol. sacra R. 8:1956 s. 125—149) Polska lite ra tu ra kanonistyczna nie cbfituje w poważniejsze roz­ praw y z zakresu praw a karnego (zob. Bar-Zm arz, Polska bibliografia praw a kan. t. II n r 2279—2292 i 5152—5302), należy się więc szczególne uznanie Autorowi, iż zabrał się do gruntownego opracow ania tej czę­ ści praw a.

Rozpraw a o e k s k o m u n i c e jest pierw szym monograficznym opracow aniem tej kary w języku polskim po w ydaniu kodeksu praw a kanonicznego.

Zasadniczy przedm iot rozpraw y jest ujęty w ośmiu paragrafach (rozdziałach), mianowicie pojęcie i podział ekskom uniki, podmiot eksko­ m uniki, rodzaje ekskom unikow anych, w ym ierzanie ekskom uniki, skut­ ki, zwolnienie z ekskom uniki. W § 9 jest mowa o ekskom unice w daw ­ nym polskim ustaw odaw stw ie synodalnym.

Przy w yjaśnieniu poszczególnych zagadnień jest streszczone dawne praw o kanoniczne, a następnie szczegółowy kom entarz przepisów ko­

32]

397

Oparcie się n a obszernej literatu rze przedm iotu pozwala Autorowi uniknąć zdań skrajnych i jasno przedstaw ić sens obowiązującego p ra ­ wa.

Odnośnie metody mógłby ktcś kwestionow ać celowość zbyt obszer­ nych przytoczeń ze źródeł (w przypiskach), ale biorąc pod uwagę de­ w astację naszych bibliotek i utrudniony dostęp do źródeł, nie można A utorow i czynić z tego ty tu łu zarzutu.

M onografia o i n t e r d y k c i e m a układ bardziej zw arty. Po w y­ jaśnieniu pojęć (§ 1), podaje A utor rozwój historyczny tej k ary (§ 2), dalej jest mowa o w ym ierzaniu in terdyktu (§ 3) i o poszczególnych in- terdyktach ( § 4 — § 8). W § 9 omawia A utor instytucję dawnego p ra ­ wa, pom iniętą w kodeksie, o zakazie odpraw iania nabożeństw w pew ­ nym miejscu. Z am ykający rozpraw ę § 10 mówi o interdykcie w daw ­ nym ustaw odaw stw ie polskim.

H istoryczny rozwój in terd y k tu jest wprow adzeniem do zrozumienia obecnego praw a i dobrze się stało, że A utor w yodrębnił to zagadnie­ nie. P raca zyskałaby jeszcze, gdyby § 9 (o zakazie odpraw iania n :b o - żeństw w pew nym miejscu) był włączony do historycznego rozwoju interdyktu, gdyż dzisiaj m a dla nas znaczenie jedynie historyczne.

W interpretacji K odeksu A utor nie daje się porw ać fantazji, waży dokładnie tek st ustawy, stąd całość w ypada gruntow nie uzasadniona.

Tem atem trzeciej rozpraw y są dwie kary stosowane wobec duchow ­ nych: depozycja i degradacja. Są to k a ry różne, ale w daw nym praw ie nie zawsze je odróżniano od siebie, dlatego A utor zajął się obydwie­ ma, aby grutow niej wyłożyć całość zagadnienia.

Po przedstaw ieniu rozw oju historycznego kary depozycji (i degra­ dacji), oddzielnie omawia k arę depozycji i oddzielnie karę degradacji, biorąc pod uwagę obecne prawo. Przy każdej w ażniejszej kw es.ii przy­ tacza też daw ne prawo, aby lepiej zaznaczyć rozwój praw a, oraz uła­ tw ić jego w ykładnię.

Rozpraw a o karze depozycji i degradacji jest pierw szą w języku pol­ skim pokodeks;w ą m onografią w tej m aterii.

W ymienione prace staw iają A utora pośród najlepszych badaczy praw a karnego i życzyć by należało, żeby i dalsze p artie księgi piątej K odeksu praw a kanonicznego zostały opracowane i podane do użytku polskich czytelników.

O. Joachim Bar OFMConv.

Ks. M arian M YRC H A, EKSKOMUNIKA, INTERDYKT, DEPOZYCJA i DEGRADACJA. W arszawa 1959 — 1961.

A utor, profesor praw a karnego w A kadem ii Teologii Katolickiej i na Katolickim U niw ersytecie Lubelskim oraz Dziekan W ydziału P ra ­ wa Kanonicznego na A kadem ii Teologii Katol. w W arszawie, opubliko­